UAK TEKNOLOJ S NDE KULLANILAN KOMPOZ T MALZEMELER

-KARBON

ELYAFELYAF-

KARBON ELYAF NED R?



Karbon Elyaflar ok yksek s cakl kda s l i lem uyguland nda karbonla an malzemelere denir. Karbon Elyaf epoksi matrisler ile birle tirildi inde ola anst dayan kl l k ve sertlik zellikleri gsterir.

KARBON ELYAFA RNEK:

Karbon fiber reticileri devaml bir geli im ierisinde oldu undan dolay karbon elyaflar n n e itleri srekli de i mektedir. Karbon elyaf n retimi ok pahal oldu u iin ancak uak sanayisinde, spor gerelerinde ve t bbi malzemelerin yksek de erli uygulamalar nda kullan lmaktad r. Karbon elyaflar piyasada iki biimde bulunmaktad r:

Srekli Elyaflar : Dokuma, rg, tel bobin uygulamalar nda ve tek ynl bantlarda kullan lmaktad r. Btn reinelerle kombine edilebilirler. K rp lm Elyaflar : Genellikle enjeksiyon kal plamada ve bas nl kal plarda makine paralar ve kimyasal valf yap m nda kullan l rlar. Elde edilen rnler mkemmel korozyon ve yorgunluk direncinin yan s ra yksek sa laml k ve sertlik zelliklerine de sahiptirler.

KARBON ELYAFA RNEK:

KARBON ELYAF RET M (KATRAN)

KARBON ELYAF RET M (PAN)

KARBON ELYAFIN RET M SREC

Karbon elyaf o unlukla iki malzemeden elde edilir;
 

Zift PAN (Poliakrilonitril) Zift tabanl karbon elyaflar greceli olarak daha d k mekanik zelliklere sahiptir. Buna ba l olarak yap sal uygulamalarda nadiren kullan l rlar. PAN tabanl karbon elyaflar kompozit malzemeleri daha sa lam ve daha hafif olmalar iin srekli geli tirilmektedir.

PAN Karbon Elyafa birbirini takip eden drt a amada dn trlmektedir;

1 ) Oksidasyon Bu a amada elyaflar hava ortam nda 300 C ye kadar s t l r. Bu i lem, elyaftan Hidrojen'in ayr lmas n daha uucu olan Oksijen 'in eklenmesini sa lar. Ard ndan karbonizasyon a amas iin elyaflar kesilerek teknelere konur. Polimer, merdiven yap s ndan kararl bir halka yap s na dn r. Bu i lem s ras nda elyaf n rengi beyazdan kahverengiye, ard ndan siyaha dn r.

PAN Karbon Elyafa birbirini takip eden drt a amada dn trlmektedir; 2) Karbonizasyon Elyaflar n yan c olmayan atmosferde 3000 3000 C'ye kadar s t lmas yla liflerin % 100 karbonla ma sa lanmas a amas d r. Karbonizasyon i leminde uygulanan s cakl k retilen elyaf n s n f n belirler.

PAN Karbon Elyafa birbirini takip eden drt a amada dn trlmektedir; 3) Kaplama Elyaf sonraki i lemlerden (prepreg gibi) korumak iin yap lan ntr bir sonland rma i lemidir. Elyaf reine ile kaplan r. Genellikle bu kaplama i lemi iin epoksi kullan l r. Kaplama kompozit malzemede kullan lacak olan reine ile elyaf aras nda bir arayz grevi grr.

PAN Karbon Elyafa birbirini takip eden drt a amada dn trlmektedir; 4) Yzey yile tirilmesi Karbonun yzeyinin temizlenmesi ve elyaf n kompozit malzemenin reinesine daha iyi yap abilmesi iin elektrolitik banyoya yat r lmas i lemidir.

PAN Karbon Elyafa birbirini takip eden drt a amada dn trlmektedir;

Karbon Elyaf S n flar (Grades) Karbonizasyon Isisi (C) Karbon elyaf snf Elastic modls (GPa) 1000'e kadar D k modls 200'e kadar 1000-1500 Standart Modls 200 - 250 1500 -2000 Orta modls 250 - 325 (Grafit) 2000 + Yksek modls 325 +

KARBON ELYAFIN AVANTAJLARI :



Karbon Elyaf n di er takviye liflerine gre daha farkl avantajlar vard r.

Karbon Elyaf n tm di er elyaflara gre en nemli avantaj yksek modls zelli idir. Karbon Elyaf bilinen tm malzemelerle e it a rl kl olarak kar la t r ld nda en sert malzemedir.

Nispeten d k Elyaf yo unlu u, yksek mukavemet ve yksek modl zelliklerini bir araya getirirerek stn bir kombinasyon zelli i sunmaktad r.

KARBON ELYAFIN AVANTAJLARI :

Ayn zamanda yksek s larda zelli ini koruma ve yksek yorulma dayan m zelliklerine sahiptir. Bununla birlikte karbon elyaf n kendi yap sal zelliklerinden kaynaklanan baz olumsuz yanlar da mevcuttur. Liflerin s n rl uzama zellikleri baz darbe sorunlar na neden olmaktad r. Bu a kapatmak amac yla daha yksek uzama olanakl elyaf rnleri geli tirilmektedir. Karbon elyaf n elektrik iletkenli i de baz alanlarda kullan lmas na engel olabilmektedir .

KARBON ELYAFIN AVANTAJLARI :



Karbon elyaf demet, erit ve kuma halinde retilmektedir. Daha ok termoplastik ve termoset haz r kal plama bile imlerinde katk malzemesi olarak kullan lmak zere, k rp lm veya tlm bir ekilde sat lmaktad r. Grafit halinde, ok yksek s l iletkenli e sahiptir. Bak ra gre drtte bir a rl kta olan Grafit Karbon elyaf n n termal iletkenli i bak r n yakla k , drt kat d r. Bu zellik yeni uygulama alanlar n da beraberinde getirmektedir. getirmektedir.

KOMPOZ TLER N HAVA TA ITLARINDA SA LADI I AVANTAJLAR



Uaklar genellikle gvde a rl kontrollu, hizmet mr uzun , sistem dizayn n n ana hatlar ve maliyet karakterlerinin yan s ra belirli navlun, mesafe, seyir srati ,irtifa gibi performans gereksinimlerini kar layacak ekilde dizayn edilirler.. Di er tm ko ullar n e it oldu u durumlarda, a rl en az tutulan dizayn kriteri en uygun olacakt r. Buna gre uygun zelliklere sahip hafif metaller en iyi verimi sa layacakt r. Kompozit malzemeler bu amala kullan labilecek uygun bir malzeme grubunu olu turmaktad r.

Elyaf Dokuma Trleri



Baz durumlarda malzemenin dayan m art rmak, tm ynlerde e it mukavemet elde etmek iin elyaflar kuma olarak dokunurlar. Srekli liflerle haz rlanan dokuma elyaf kuma lar n n farkl amalar iin geli tirilmi trleri vard r.

Elyaf Dokuma Trleri

UAKLARIN BAZI KISIMLARINDA KULLANILAN KOMPOZ T MALZEMELER



B2 bombard man ua gvde panelleri; karbon fiber+epoksi A380 yolcu ua kanat panelleri ve flapler; karbon fiber+epoksi Zemin Plakas ; Airbus 300/600 uaklar nda kullan lan karbon takviyeli Polieterimid Uak EAPS kapa ; (Karbon Elyaf +PEEK)