Tamam Esma Kitabi1

Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Ruhlarn ifas
ESMAL HSNA
Hazrlayan:
Muhammed Salih
Kitab Tashih Edenler:
-1-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
-Emekli mam Seyda: Abdulhadi eliker
Hoca Efendi
-Felsefeci: M.Kalkan
-Belediyeci: B.elik
Kitaba Hizmet Verenler:
-D.eltek
-F.Gl
-A.Ceylan
-M.Bozolu
-R.Aslan
-mm Elif
-mm Gl
-mm Salih
Kitaba Emei Geenler:
-M.Demir
-M.Sertdemir
-Z.Kl

2
Rahmn ve rahm olan Allah'n adyla
-2-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Giri:
Yce Allah (cc), Kuran- Kerimde yle
buyuruyor:

En gzel isimler (el-esm'l-hsn)
Allah'ndr. O halde O'na o gzel isimlerle dua
edin. Onun isimleri hakknda eri yola gidenleri
brakn. Onlar yapmakta olduklarnn cezasna
arptrlacaklardr. (7:180).

4
' 2
_

4
3

Eb Hreyre (r.a)dan nakil: Reslllah
(a.s) buyurdularki
"phesiz ki, Allah Tel'ya mahsus
doksan dokuz isim vardr. Her kimbu (gzel)
isimleri ihs eder (sayar, ezberler ve dilinin
tesbihi haline getirirse) Cennete girer. (Tirmizi,
ibn Hibban ve Hakim).
Esma-l Husnann bilinmesi ey iin
ok nemlidir:
1-lahi Rububiyyet; yce Allahn
Rabbaniyyetine dalalet eden; varlna ve
biriliine ve nasl yaratc, nasl yaratt
-3-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
varlklarn rzklarn verici ve nasl terbiye edici
olduunu renmek.
2-lahi Uluhiyyet; yce Allahn
Azametine dalalet eden ne kadar gl, ne kadar
byk, nerde ve ne yaptn renmek.
3-lahi Ubudiyyet; yce Allahn lutfuna
dalalet eden; niye ibadet edilir, nasl dua edilir,
kimi sever, kime rahmet eder, kimi ne iin
cehenneme koyar ve kimi niin cennetine koyar
gibi zellikleri renmek.
-4-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
ALLAH (CC)
buyuruyor:

O, yle Allah'tr ki, O'ndan baka tanr
yoktur. Grlmeyeni ve grleni bilendir. O,
esirgeyendir, balayandr. (59: 22) Bak.(1:1)
(3:18) (5:109) (6:124) (7:180) (8:40) (16:91)
(20:8) (29: 61) (57:5) (65:3) (74:56) (85:20).
Hz.Peygamber (as):
Ubade bnu's-Smit el-Ensar (radyallahu
anh) hazretleri demitir ki: "Hz. Peygamber
aleyhissaltu vesselm) yle buyurdular: "Kim
Allah'tan baka ilh olmadna Allah'n bir ve
eriksiz olduuna ve Muhammed'in onun kulu ve
Reslu (elisi) olduuna, keza Hz. s'nn da
Allah'n kulu ve elisi olup, Hz. Meryem'e att
bir kelimesi ve kendinden bir ruh olduuna, keza
cennet ve cehennemin hak olduuna ehdet
ederse, her ne amel zere olursa olsun Allah onu
cennetine koyacaktr." Buhr, Enbiya 47;
Mslim, mn 46, (28); Tirmiz, mn 17, (2640).

Mslim'in bir baka rivayetinde yle
buyrulmutur: "Kim Allah'tan baka ilh
olmadna ve Muhammed'in Allah'n elisi
-5-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
olduuna ehdet ederse Allah ona atei haram
klacaktr"
zah
ENGLISH
-------------
Allah

Theone Almighty who alone is worthy of
worship.
Allah: Arapa zel isim olan
ALLAH; kainatn ve btn varlklarn
yaratcs ve tek koruyucusu olan stn ve tek
varlk, tek mabud, tek lah, tek Rab, Mevla,
Huda ve Lailaheillallah dr.
Yine ALLAH; elihe, yelehu,
ilaheten masdarn mtakdr. Bu masdarn ayn
vezindeki rnei Abede, Yabd, badedir.
Bunun Trkesi kulluk etmek demektir.
Kulluktan maksat, severek ve adaletine
gvenilerek kendisine ibadet edilen varla
boyun emektir.
Allahn gzel isimleri iinde erefli isim,
ancak Allahtr. Btn bykler ve
arifler zmresi, Allahn hakikatini idrakte
hayrette kaldklar gibi bu Allah isminde de
hayrette kaldlar. Sryani midir, Arabi midir,
mtak (bir kkten tremi) sfat mdr, hangi
kkten mtaktr ve asl nedir, isim midir, deil
midir? Bu hususta bir o kadar eitli sz sylendi.
Sevdiklerimize bilgimizin, kltrmzn,
geleneimizin, dilimizin gelitirdii en gzel
-6-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
kelimelerle hitap ederiz. Sevgilim, canm,
cierim, selvi boylum, ahu gzlm, sultanm... vs.
gibi kelimeler kimliklerini de beraberlerinde
tarlar. Dil bilimi bu kelimelerin hangi
alardan, hangi dalardan veya hangi balardan
akp, hangi medeniyetlerden szlerek geldiini
belirler.
Kedinin gznde blbl, bir yudumluk
ettir. kzn gznde iek bir inemlik ottur.
nsann gznde ise binlerce iirin yazlmasna
binlerce resmin yaplmasna ilham kaynadr.
nsan ve kedi ikisi de gze sahiptir ama
Allahmz bize ayr bir gz, ayr bir gnl
vermitir.
Sevgimizi ve sevdiklerimizi yaratan
Allahmz seviyoruz. Peki ama Allahmz
tanyor muyuz? Biz tandklarmz duyma,
grme, tatma, koklama, dokunma gibi be
duyumuz, hafzamz ve genlerimizdeki programa
gre tanrz.
Uzaktaki eyay gzmz grmez. Sesini
kulamz iitmez. Duyu organlarmzn bir snr
var. Hafzamzn snr da ana rahminden ne
geemez, kabirden teye geemez. Snrl olan
snrsz kavrayamaz.
Rabbimiz:

2 ' 9
2
Gzler O'nu gremez; halbuki O, gzleri
grr. O, eyay pek iyi bilen, her eyden
haberdar olandr. (6/103).
-7-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Sevgi gnlde olur. Ancak gnldeki
sevgi grnmez. O grnmeyen sevgiyi, sevgiliye
gnderirken yine grnmeyen elilerle
gndeririz. Kelimeler elilerimizdir.
Gl deyince burnumuza gzel koku
gelmez. Bal deyince azmz tatlanmaz. Gl
koklamal, bal tatmal.
El-Esm-l Hsn= Allahn gzel isimleri
bizi Allaha gtrrse, bizi benliimizden syrr,
kir ve pasmz kazrsa, gl koklar, bal tadarsak
muradmza ermi oluruz.
Annenizi, babanz, einizi, dostlarnz
seversiniz ve sevdiinizi uygun, gzel bir kelime
veya cmle ile ifade edersiniz.
Bu ifade etme ii yalnz kar tarafa
bildirme ii deildir. Kendi i dnyamzda
besleyip byttmz sevginin dilimizde
kelimeden iekler amas gibidir. Gl aac
znde tad ieini blblne sunamazsa
kurur. Tepeden trnaa kadar btn
hcrelerimizde ve gnlmzde tadmz
Allah'a imanmzn zikir ieini atramazsak
biz de l gibi kurak, ateist-gavur gibi orak
oluruz. Ot bitmeyen toprak, meyve vermeyen
diken gibi oluruz.
Allah tr diyen Hristiyanlar, "Allah
hitir" diyen ateist/gavurlar, "Allah tabiattr"
diyen eski dehriyyun, yeni natralistler hep
Allah' tanmada kendi akllarn esas alp Allh'a
snr izmiler ve o snrn dna kmaya izin
vermedikleri bir mahkum haline getirmeye
alrken kendileri cehenneme mahkum
olmular.
-8-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Batda Allah' kiliseye mahkum ettiklerini
syleyenler slam aleminde de camiye mahkum
etmeye alyorlar.
Ama siz "L ilhe" deki "L" klcyla
onlarn putlarn paralyor, denizin lei da
att gibi kendini ilahlatrmaya alan ahs,
kurum ve kurulular gnl denizinizden srp
karyor ve "llallah" kelimei tayyibesiyle gnl
denizini tertemiz berrak hale getiriyorsunuz.
"La ilahe illallah" derken bir ok ilah var
da onlar reddetmiyorsunuz. Onlar zaten yoktu.
Ancak kendini ilah zanneden "Allah'n dedii
deil, benim dediim olur" diyen Firavunlam
insanlar var. Sen onlara "delilik yapma, Allah'tan
baka Yaratan, Yaatan ve Yneten yoktur"
diyorsun. Haydin sizde gnde yz defa "L ilhe
illallah" demeye balayverin.
Gne yedi renkten meydana gelir. Tek
renk halinde grnr. Ama tabiatta milyonlarca
renk cmbne dnr.

Allah ismi btn el-esm-l-
hsnsnn manasn kendinde toplayan bir
isimdir. Alt milyar insan, Allaha inanr. Ancak
Allahn isimleri, sfatlar ve fiillerinde herkes
kendi ufku kadar Allaha snr izer.
Biz ise aklmzla Allaha snr izmek,
tarif etmek yerine Rabbimiz Kuran-n da kendini
bize nasl tarif etmise biz yle inanrz. Bizim
imanmzn daha salam olduunu sylememiz
bundan kaynaklanmaktadr.
Rahman, Rahim, affr, Kahhr isimleri
Allahn gzel isimlerindendir diyoruz da
Allah ismi, Rahmann isimlerindendir
-9-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
demiyoruz. Bu da gsteriyor ki btn gzel
isimlerin manas Allah ismi iinde
toplanmtr. Onun iin Kuran- Kerimde 2697
defa Allah ismi tekrarlanmtr. Dierleri bir
veya birka defa tekrarlanmlar.
Kelam sfatnn Kn = ol emriyle
kainat yaratlmtr. El-esm-l-hsnsyla
varla tecelli etmitir. Gnein aynada
grnd gibi tecelli etmitir. Hz. Ali (r.a.)
nereye baksam Allahn sanatn, kudretini,
ilmini grrm diyor.
Rabbimiz:
' 1

Artk Allah'n nimetlerini hatrlayn da
yeryznde fesatlar olarak karklk
karmayn. (7/74).
Efendimiz (as): Allah yeryzn bana
drd/toplad, dousunu da, batsn da grdm.
Bana drlen o yerlere, yeryznn dousuna da,
batsna da mmetim sahip olacaktr buyurmu.
(Mslim fiten bab 5, Hadis 2889, Ebu Davud
fiten 1 hadis 4252, Tirmizi fiten Hadis 2203, bni
Mace fiten hadis 3952.
Alemlerin Rabbi Allaha ve alemlere
rahmet olarak gnderilen Hz. Muhammed (as)e
iman edenlere yeni ufuklar alyor.
Allah eyle bilinir:
1-Necat ile,
-10-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
2-Saadet ile,
3-Allah Allah olduu ile bilinir.
Son ncs en makbuldr.
nk Allah, Allahtr. Kula yakan
Allah Allah olduu iin kabul edip itaatte
bulunmaktr.
Allah cmlemizi bu anlay ve inanla
kendisine inanmay nasip etsin.
-11-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
er-RAHMAN
Yce Allah (cc), Kuran- Kerim de yle
buyuruyor:
-12-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

esirgeyendir, balayandr. (59/22) Bak: (1:3)
(17:110) (19:58) (21:112) (27:30) (36:52) (59:
22-24) (50:33) (55:1) (59:22) (78:38).

Hz.Peygamber (as):

Hz. Eb Hreyre (radyallhu anh)
anlatyor: "Reslullah (aleyhissalt vesselm)
buyurdular ki: "Allah celle nh mahluktn
olmasna hkmettii zaman -Mslim'in
rivyetinde: "Allah mahlkt yaratt zaman"-
yannda bulunan, Ar'n gerisindeki bir kitaba
unu yazd: "Muhakkak ki Rahmetim gazabma
galebe almtr." Buhri, Tevhid 15, 22, 28, 55,
Bedi'l'-Halk 1; Mslim, Tevbe 14, (2751);
Tirmizi, Daavat 109,
zah
ENGLISH
--------
Ar-Rahman

The All- Merciful. He who wills goodness
and mercy for all His creatures.
Rahman: Arapa sfat ve
isimdir. lahi isimlerin ikincisi er-
Rahman addr ki, bu isim ikinci rtbede saylr.
Rahmet kknden tretilmi olup mbalaa iin
-13-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
bina klnmtr. Rahmet, lugatte kalbin rikkatine
(inceliine) denir. Allahn rahmeti bununla tevil
edilir. Bylece Rahmet demek, mbalaa ile
verici ve ihsan edici demek olur. O halde
Rahmandan olan mbalaa umum iin
aklanrsa btn dnya alemine ait kabul edilir.
Yani dnyada, mminlere ve kafirlere nimet
verici demek olur.
Btn yaratlmlar hakknda hayr irade
buyuran.
Esirgeyici, btn mahlukatna rahmetiyle
muamele eden (dnyada).
Yeryzndeki tm canllar gibi insan da
ihtiya iinde olan bir varlktr. Yaamn
srdrebilmesi iin her an olumas gereken pek
ok art vardr. Nefes alabilmesi iin oksijene,
bedeninin faaliyetlerini srdrebilmesi iin su ve
besine... Aslnda bu rneklerin sralamakla
bitmesi de pek mmkn deildir. Yalnzca tek bir
insanin fiziksel olarak varln srdrebilmesi
bile burada sralanmas mmkn olmayan saysz
detaya baldr.
Ancak ne ilgintir ki, yeryzndeki tm
insanlar yaamlarn rahatlkla srdrebilmekte,
ihtiyalar olan eyleri elde edebilmek iin ok
byk bir aba gstermemektedirler. Her birinin
gerek bedenlerinde gerekse d dnyada
ihtiyalar olan her ey onlar iin nceden
belirlenmi ve onlara sunulmutur. Burada ilk
akla gelen rnek yine insanin nefes almasdr.
nsan bedeninin yaamn srdrebilmesi iin
oksijen almas gerektiini elbette herkes bilir.
Peki bu oksijeni atmosfere gereken oranda koyan
kimdir? Veya insann vcuduna bu oksijeni alp
-14-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
ileyecek ve gereken her hcreye tek tek
ulatracak bir sistemi koyan kimdir?
Elbette bunlarn hibiri insann baars
deildir. Hi kimse atmosferin veya kendi
solunum sisteminin oluumunda sz sahibi
olmamtr.
te insann bu en zaruri ihtiyacndan
balamak zere her trl detay kendisi iin
tasarlanm ve gerektii ekilde var edilmitir.
Kukusuz bu noktada karmza kan her trl
detay insan iin tasarlayan stn bir akln varl
ve o akln sahibinin insana gsterdii sonsuz
merhamettir. Bu gcn sahibi ise,
merhametlilerin en merhametlisi olan Allahtr.
Allahn rahmetinin bykl ve
genilii, btn mahlukatn sahip olduu
rahmetin ancak Onun rahmetinin yannda lde
bir kum habbesine benzer. Kum habbesinin lde
eksiltecei ne ise, kullarnn Allahn rahmetinde
nasiptar olup eksilttii kadardr.
Yce Allah cmlemizi byk ve geni
rahmetine mazhar olan kullarndan eylesin.
-15-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
er-RAHM
buyuruyor:

esirgeyendir, balayandr. (59:22-24) Bak.
-16-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
(59:22-24) (1:3) (17:110 (19:58) (21:112)
(27:30) (36:52) (50:33)(55:1) (59:22) (78:38).
Hz.Peygamber (as):
Buhr'nin Ebu Hreyre (radyallahu
anh)'den yapt bir rivayette: "Orta yolu tutun,
gzele yakn olan arayn, sabah vaktinde, akam
vaktinde, bir miktar da gecenin son ksmnda
yryn (ibadet edin), ar ar hedefe
varabilirsiniz. Unutmayn ki sizden hi kimseye,
yapt amel, cenneti kazandrmayacaktr"
buyurdu. "Sen de mi (amelinle cennete
gidemiyeceksin) ey Allah'n Resl?" dediler.
"Evet, ben de, dedi, Allah aff ve Rahmeti ile
mumele etmezse ben de!" (Buhr, Rikak 18)
Buhr ve Nes'de gelen bir baka
rivayette: "Bu din kolaylktr. Kimse (ar
gayretle) dini gemeye almasn, (baa
kamaz, yine de yapamad eksiklikleri kalr ve)
galebiyet dinde kalr" buyrulmutur. (Buhr,
man 29).
zah
ENGLISH
-------

Ar-Rahim

The All compassionate. He who acts with
extreme kindness
-17-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Rahim: Arapa sfat olup,
yaratklar esirgeyen, balayan, efkat ve
merhamet eden, acyan manasnadr.
Balayc, sevdiklerine ve mminlere
merhamet eden(ahirette).
Ahiret hayatnda Mmin kullarna nimet
vericidir.
Rabbimizin Rahman ismi
Kuran- Kerim de 57 defa tekrarlanmtr.
Rahim ismi ise 115 defa
tekrarlanmtr. Yalnz Tevbe suresinin 128 inci
ayetindeki Rahim
Peygamberimizin sfat olarak verilmitir.
Rahman ismi kullarndan
hi birine verilmez.
Rahim" ise insanlara isim
olarak verilebilir.
Rahman: yilere de,
ktlere de rahmet eden. Yani yarattklarnn
hepsine merhamet eden manasnadr.
Rahim: ise ahirette yalnz
mminlere merhamet edendir.

Sizi karanlklardan aydnla karmak
iin zerinize rahmetini gnderen O'dur.
Melekleri de size istifar eder. Allah, mminlere
kar ok merhametlidir. (33/43).
-18-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Bakara 249da bir sadaka iin yedi yz
kat sevap vereceini vadediyor. te bu
Rabbimizin bize rahmetidir. Rahman olan
Rabbimiz bu dnyada Mmine de, kafire de
rahmetiyle muamele ediyor. kisinin de topraa
att budaya on, yirmi, otuz, elli kat fazlasyla
buday veriyor ama Mminin yardm iin
verdii birini yedi yz yapyor. Her Mslman
gnde bir ok defa Bismillahirrahmanirrahim
derken Allah, Rahman ve Rahim isimleriyle
zikir ve dua etmi olur. Rahmana iman eden bir
Mmin yaratlanlara kar merhametli olmak
durumundadr. Eer Allah, Rahman, Rahim
isimleri rahmet damlalar gibi kiinin kalbini
yumuatamyorsa o zikirden faydalanmyor
demektir.
man bir rahmettir. Mmin insan,
Allahn btn kullarnn iman edip
cehennemde yanmamas iin rpnmaldr.
Evden kaan yavrusuna yanan anne yrei gibi
yanarak imana gelmesi iin yalvarmaldr.
A insan veya hayvan grdnde kendi
karnym gibi onu doyurmal. Cier tayan her
canlnn derdine deva olmaldr.
nsanlarn imana giden yolunu kesen,
onlar cehenneme atmak iin kurumlaan
imansz ekya gruhuna kar verdii mcadele
de merhametin eseridir. Kendini yakmak iin
zerine benzin dken kiiyi kurtarmak iin
yalvaran ve kurtarmaya alan polis veya
itfaiye erinden daha fazla ve yanan yrekle
imanszlarn imana gelmesi iin gayret
gstereceiz. Rahmann rettii Kuran-
insanla retmemiz, Rahmana imanmzn
eseridir. Er-Rahman suresini oku.
-19-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Rahmandaki mbalaa uml
bakmndadr. Yani Allah, Rahman
ismiyle btn yaratklarna, nebata, hayvana,
insan, hatta kendisini inkar edenlere bile ekmek,
su, hayat, maddi rzk verir, gneini hibir
yaratndan esirgemez. Fakat Rahim
ismindeki mbalaa hususiyet bakmndandr.
Yani Allah, Rahim ismiyle kendisine
iman eden ve rzasna uygun hareket edenlere
yle hususi nimetler hazrlamtr ki, onlar,
bakalarna asla vermez. Netice olarak Rahman
ismi genel iken Rahim ise zeldir.
Allahn gsterdii merhamet, ebetteki
insanlarn fiziksel ihtiyalarnn karlanmas ile
snrl deildir. O, insanlar yaratm, yaamalar
iin en elverili olan mekana yerletirmi ve
bunun karlnda da yalnzca kendisine kulluk
etmelerini istemitir. Ve insanlara kendisini raz
etmelerinin nasl mmkn olacan da bildirmi;
bunu retmek iin onlara katndan kitaplar
indirmi, btn ayetlerini tek tek aklayan
peygamberler gndermitir. stelik bu
peygamberleri inkar eden kavmin iinden
karm, onlara kendi dilleriyle dini
anlatmalarn salamtr. Bylelikle Allah
insanlara hem kendi Zatn tantm, hem de
onlar dine ve gzel ahlaka davet etmitir.
Kukusuz bunlarn tm, O'nun sonsuz
merhametinin ak delilleridir.
Bir Annenin ocuklarna duyduu
merhamet ile onlarn iinde zel birine gsterdii
sevgi ile ifadesi mmkn olabilecek olan Allahn
merhamet sfatnn tecellisi ancak biraz daha net
anlala bilir. te Allah btn kullarna rahmet
sfatyla tecelli ederken, merhamet sfatyla da
zel kullarna tecelli edecektir. Bu olmas
gereken bir eydir ve adalet sfatyla da
-20-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
badamaktadr. nk kullarnn iinde
dilediine ve sevdiklerine elbette zel armaan
olmas gerekiyor. te bu armaanda iman eden
ve salih amel ileyen kullarna Allahn
merhamet armaandr.
Yce Allah cmlemizi merhametine layk
olan kullarnn zmresine ilhak eylesin.
-21-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-MELK
buyuruyor:

O, yle Allah'tr ki, kendisinden baka
hibir tanr yoktur. O, mlkn sahibidir, eksiklikten
mnezzehtir, selmet verendir, emniyete
kavuturandr, gzetip koruyandr, stndr,
istediini zorla yaptran, byklkte ei olmayandr.
Allah, mriklerin ortak kotuklar eylerden
-22-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
mnezzehtir. (59:23) Bak:(59: 22-24) (20:114)
(23:116)(59:23)(62:1) (114:2).
Hz.Peygamber (as):
bnu mer (radyallahu anhm)
anlatyor: "Reslullah (aleyhissaltu vesselm)
buyurdular ki: "Allahu Zlcell Hazretleri,
semvat kyamet gn drer, sonra onlar sa
eliyle alr, sonra der ki:
"Ben Melik'im cebbrlar nerede?
Byklk taslayanlar (mtekebbirler) nerede?".
Sonra sol eliyle arz drer, sonra: "Ben Melik'im,
cebbrlar, mtekebbirler nerede der. Buhar,
Tevhid 19; Mslim, Sfatul-Mnafkun 24, Ebu
Dvud, Snne 21, (4736)

zah
ENGLISH
--------
Al-Malik
The Absolute Ruler. He who is the Ruler of
the entire universe.
Melik: cad, bda,
ldrme ve diriltme ile eyada mutasarrf,
manasna gelir. Bu takdirde fiil isimlerindendir.
Fiil sfatlarndan olan Halk ismi gibi anlr.
O btn mevcudatn hakim ve idarecisidir.
-23-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Mlkn sahibi, mlk ve saltanat devaml
olan.
Eyay icad etmeye kadir, demektir. Bu
takdirde sfat isminde olur. Kadir isminin kudret
sfatna raci olmas gibi.
Gerek hkmdar olan Allah (c.c.)n
Melik ismi Kuran- Kerim de be
defa gemektedir. Yusuf suresinde Msr kral
iin Melik kelimesi kullanlm. Bakara 246
da komutan Talut iin yine Melik kelimesi
kullanlm.
Fatiha suresinde ve Ali mran 26 da
Melik ismi, Kamer suresi 55 de
Melik ismi zikredilmi. Kainat
yaratan ve koyduu tabiat kanunlaryla evreni
idare eden ve ynetimine kimseyi ortak etmeyen
Melike iman eden bir mmin
tabiat Allahn mlk kabul ettiinden,
yeryznde Allahn dedii yayglar zerinde
yrr gibi hibir gzellie zarar vermeden
yrr.
Her gn namaznda Fatiha suresini
okurken insanlarn tek hkmdar Allah
olduunu ikrar ederek, Allahn kullarnn
klna haksz yere dokunmaz. Krallar, ahlar,
Padiahlar, Cumhurbakanlar ynetimlerinde
Melik olan Allahn ynetim
kurallarna uyarlarsa baar salarlar.
Melik olan Rabbimiz kullar arasnda
Mmin, kafir ayrm yapmadan, dil, din, rk
ayrm yapmadan can, ten, beden veriyor.
Kimsenin tekeline brakmadan hava ve gne
veriyor.
-24-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Sadece Allah bizim Rabbimiz ve
Melikimiz olduuna gre, sknt ve musibet
anlarnda bizim Ondan baka snamz ve
Ondan baka mabudumuz yoktur.
Mlkn yegane sahibi olan yce Allah,
herkesi az veya ok geici olarak mlknden
nasiplendirir. Yce Allahn Bir sivri sinek
kadar deer vermedii mlk kullarn imtihan
etmek iin frsat verir. Fakat mlkn tapusunu
kimseye vermemi ve vermezde. nk Malda
yalan, mlkte yalan, al birazda sen oyalan
tabiriyle maln ve mlkn asl olmadna adeta
dikkat ekmitir. Yine mal, mlk ve servet sahibi
olan kullarn mlknde nasiplendiren Allah, hi
kimseye lmszlk vermemitir. nk Mal
sahibi mlk sahibi, hani nerde bunun ilk sahibi
deyimini unutmamalarn istemitir.
Mlkn yegane sahibi ve asl sahibi olan
Allahtr. Bunun dnda kim ne derse desin hepsi
botur. Bo olan eylerle vakit kaybetmek akll
kiilerin kar deildir. nsanlarn en aklllar
Peygamberlerdir, ama hibir peygamber
gerisinde mal, mlk iin almam ve geriye de
mal, mlk brakmamtr. Zerreden krreye kadar
hereyin sahibi olan Allah, sevdii kullarna mal,
mlk deil ahlak ve eref vermitir. te
insanolunun en hayrl serveti budur. Yani ahlak
ve ereftir.
Yce Allah cmlemizi ahlak ve erefle
huzuruna almay nasip etsin.
-25-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-KUDDS
buyuruyor:

hibir tanr yoktur. O, mlkn sahibidir, Kuddus
(eksiklikten mnezzehtir), selmet verendir,
emniyete kavuturandr, gzetip koruyandr,
stndr, istediini zorla yaptran, byklkte ei
-26-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
olmayandr. Allah, mriklerin ortak kotuklar
eylerden mnezzehtir. (59/23).
Bak:(62:1).
Hz.Peygamber (as):
Hz. Aie (radyallhu anh) anlatyor:
"Resullulah (aleyhissalatu vesselm) rksunda
ve secdelerinde u duay okca okurdu:
"Sbhnekallhmme Rabben ve bi-hamdike,
Allahmmafirli. (Allah'm, seni takdis ve tenzih
ederim. Rabbimiz! Takdisimiz hamdinledir. Ey
Allahm, beni mafiret et.)" Bu duay okumakla
Kur'n'a yani Kur'n'n: "Rabbini hamd ile tesbih
et" (Nasr 3) yetine uyuyordu." (Buhri, Ezn
123, 139, Mezi 50, Tefsir, zce nasrullahi
ve'l-Feth; Mslim, Salt 217, (484); Eb Dvud,
Salt 152, (877); Nesi, ftith 153, (2, 219).
Mslim, Ebu Dvud ve Nesi'de gelen bir
rivyette yle denir:
"Resllullah (aleyhissalatu vesselm) rk
ve secdesinde yle derdi: "Subbhun Kuddsn
Rabb'l-melaiketi ver-Rhi, (Mnezzehsin,
mkaddessin, meleklerin ve Ruh'un Rabbisin)".

zah
ENGLISH
-------------
Al-Quddus
The Pure One. He who is free from all
error.
Kudds:
Arapa Kuds kelimesinden tremi, feul
-27-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
vezninde mbalaa ifade eder. Manas; mbalaa
ile, yce zat ve sfatlar, ayptan, noksandan ve
hadis olmaktan mnezzehtir, akl ve hayal ile
tasavvur ve tahayylden beridir, demek olur.
Tenzihi isimlerdendir.
Ayplardan temiz demektir.
Her trl eksiklik ve ayplardan mnezzeh
olan.
Kendisi tertemiz olan ve yarattklarnn
da temiz kalmasn isteyen.
KUDDS ismi Kuran- Kerim
de iki defa gemektedir. (Har 23, Cuma 1).
nsan dnyaya getirirken gnahsz ve
kirsiz yaratan, byynce kirlerini abdest ve
guslle ykanarak gideren, gnahlarn tevbe ve
istifarla ykamay reten
Kudds, yeryzn de tertemiz
yaratmtr.
Bizim kirlettiimiz yeryzn
yamurlarla ykyor, gnele kurutuyor.
Kirlenen sular buhara dntryor. Havada
temizleyip yeniden tertemiz yamur olarak
indiriyor. Rahmet damlalaryla dnyamz
temizledii gibi Kurann rahmet ayetleriyle de
bizim iimizi ve dmz temizliyor.
manla bizi irk, inkar pisliinden
temizliyor. taatle bizi isyan irkefinden
temizliyor. Dinle bizi kinden temizliyor.
Kendisine ibadetle bizi kullarna boyun
eme zilletinden temizliyor. En byk
Allahtr=Allah ekber inancyla kendimiz gibi
bir insan bytp bamza bela etmekten
-28-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
kurtaryor. Tevratn indii yer Mukaddes
vadi oluyor. (Taha 12), Kitabn getiren Cebrail
Ruh-ul Kuds oluyor.
Bizlerde bu dnyadan Rabbimizin
huzuruna tertemiz gitmek istiyorsak
Kudds olan Rabbimizin
Mukaddes kitab Kurana gre hayatmz
dzenleyelim.
Onun zat btn ayp ve noksanlardan
arnmtr.
Allah, mukaddestir, paktr ve temizdir,
muazzamdr, byktr, her trl ktlk ve
irkinlikten mnezzehtir, uzaktr, yaratklarndan
herhangi birine benzemekten, eksiklikten ve
kemaline aykr her eyden salimdir. Allah u
ekilde tenzih edilir: O her ynden ve her trl
noksanlktan mnezzehtir. O, bir benzerden,
denkten, rakipten, eten ve zddan mnezzehtir,
uzaktr. Kul Rabbine sena ederek Sbhanallah
veya Tekaddesallah veya Tealallah veya
benzeri eyler syledii zaman Allah her trl
noksanlktan salim, uzak ve her trl kemale,
mkemmellie sahip olduunu ifade ederek
vm olur.
Btn ayp ve eksikliklerden mnezzeh
olan yce Allah, sevdii kullarn da gnah ve
ayplardan korumutur. te bunlarn iinde
Efendimiz (as) ve dier peygamberler gelir.
Onun iin peygamberler insanlarn en aziz ve
erefli kimseler olmutur. Kald ki yce Allahn
kendi Zat- daha da ulu ve daha da
mkemmeldir.
-29-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Yce Allah cmlemizi ayp ve
gnahlardan temizlesin ve kt eylerden
alkoysun.
es-SELAM
buyuruyor:

-30-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
hibir tanr yoktur. O, mlkn sahibidir,
eksiklikten mnezzehtir, selmet verendir,
emniyete kavuturandr, gzetip koruyandr,
stndr, istediini zorla yaptran, byklkte ei
olmayandr. Allah, mriklerin ortak kotuklar
eylerden mnezzehtir. (59/23).
Bak: (36/58).
Hz.Peygamber (as):
Ebu Hureyre radyallahu anh anlatyor:
"Reslullah aleyhissaltu vesselm buyurdular
ki: "Cehenneme giren iki kiinin oradaki
bartlar iddetlenecek. Allah Tela Hazretleri:
"karn bunlar!" buyuracak. Onlara: "Niin
baryorsunuz?" diye sorulacak. Onlar: "Bize
merhamet edesin diye byle yaptk!" diyecekler.
Rab Tela: "Benim size rahmetim, gidip kendinizi
atee atmanz eklindedir!" buyuracak. Onlar
gidecekler. Biri kendisini atee atacak. Allah da
atei ona souk ve Selametli klacak. Dieri
kalkar fakat kendini atee atamaz. Allah Tela
hazretleri: "Arkadann att gibi, seni de
kendini atmaktan alkoyan nedir?" diye sorar.
Adam: "Ey Rabbim, beni ondan kardktan
sonra oraya bir kere daha gndermeyeceini
mid ediyorum!" der. Allah Tela hazretleri:
"Haydi midini verdim!" der. kisi de Allah'n
rahmetiyle cennete sokulurlar." Tirmizi,
Cehennem 10, (2602).
zah
ENGLISH
--------
-31-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
As-Salam
The Source of Peace. He who frees His
servants from all danger.
5 Selam: O btn noksan
sfatlardan salimdir.
Noksan sfatlardan selimdir. Ve Allahn
yce Zat sonradan olmaktan ve ayptan, sfatlar
noksandan, gzel fiilleri srf err olmaktan
salimdir. Selm sahibi yani her eit ayptan
selmette her trl fetten ber demektir.
Her eit afet ve kederlerden emin olan.
Selmette olan, selmette klan.
5 Selm kelimesi Kuran- Kerim de 33
defa geer ama bunlardan yalnz bir tanesi
(Har 23) Allahn ismi olarak gemektedir.
Her doan lyor, her yeeren kuruyor,
her yaplan yklyor. Yaratlanlarn en deerlisi
insan douyor, byyor, ihtiyarlyor,
hastalanyor, ackyor, uyuyor ve lyor.
5 Selm olan Rabbimiz btn
bunlardan salimdir. slm dinini indirerek
selmet yurdu olan Cennete davet eden, bu
dnyada gnller arasna kpr olan selm
reten;

Bir selam ile selamlandnz zaman siz
de ondan daha gzeli ile selamlayn; yahut ayn
ile karlk verin. phesiz Allah, her eyin
-32-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
hesabn arayandr. (4/86) diyerek selm almay
emrederek, nezaket kurallarn reten
Rabbimiz Mminleri Cehennem azabndan
selmette klandr.
Mslman kelimesiyle selm, slm
kelimeleri silm kkndendir. Efendimiz:

2
'

4

Abdu'llh b. Amr (i'bni'l-s) radiya'llhu
anhm'dan:
yle demitir: Nebiyy-i Muhterem
salla'llhu aleyhi ve sellem buyurdu ki:
Mslman, dilinden, elinden mslmanlar
selmette kalan kimsedir. Muhcir de Allh'n
nehyettiini terkedendir. buyurmu. (Buhari 1/9,
Mslim iman bab 4, Ebu Davud Cihad Hadis
2481).
nkar mikroplar saanlara, isyan
okullar kuranlara, harami eteleri kuranlara
dilinle ve elinle bir ey yapamyorsan bari
Mslmanlara dil uzatma.
mam Kueyri: mmin kardeinin bir
aybn grdnde onu yetmi eit mazeret
bularak temize karmaya al. Eer mazeret
bulamazsan sen yinede yetmi mazerete ikna
olmadn diye kendini aypla diyor. (Kueyri, et
Tahbir fi t Tezkir, s:29)
-33-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Bu isim Allahn zel kullarnn oka
selam vermeleri iaret edilmektedir. Selam
vermekle Allahn selamn elde edenler
kendilerini her trl mahzurdan korumu olurlar.
Allah kazas ve kaderi abesten, zulm ve
hakszlktan ve sonsuz hikmetine aykr bir
ekilde vuku bulma vehminden uzaktr. Onun
eriat ve dini elikiden, farkllktan,
bozukluktan ve kullarn maslahatna aykrlktan,
Allahn kullarna rahmetine ve ihsanna
aykrlktan ve hikmetine aykrlktan uzaktr.
Bilakis Onun eriatnn tamam hikmet, rahmet,
maslahat ve adalettir. Onun verdii nimet verdii
kimselere muhta olmaktan beridir.
Allah, her eit zorluktan, karanlktan,
ktlkten, acizlikten, eksiklikten ve zayflktan
salimdir. Ona da bu yakr. nk O, Selam olan
Allahtr ki, raz olduu kullarn birbirleriyle
karlatklarnda selamlamalarn istemitir.
Selam sfatn her zaman hatrlamalar iin ve
kendisinden selam istemelerini dilemitir. Adeta
selamlan ki, Allah size kendi selametinden
nasiplendirsin. Buna binaendir ki, bir
Mslmann dier Mslman kardeine verecei
en gzel hediye, yce Allahn selamyla
kardeine selam vermesi ve kardakinin de
mukabelede bulunmasdr.
Yce Allah cmlemizi selamyla selamete
kavuturduu ve selam sfatndan nasiplendirdii
kullarndan eylesin.
-34-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
-35-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-MMN
buyuruyor:

"O Allah ki O'ndan baka ilah yoktur.
Gaybi da mahede edebileni de bilendir.
Rahman, Rahim olan O'dur. O Allah ki, O'ndan
baka ilah yoktur. Melik'tir; Kuddus'tr;
-36-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Selam'dr; Mmin'ir; Mheymin'dir; Aziz'dir;
Cabbar'dir; Mtekebbir'dir. Allah (mriklerin)
sirk kotuklarndan ok ycedir. O Allah ki,
yaratandr, kusursuzca var edendir. En gzel
isimler O'nundur. Gklerde ve yerde olanlarn
tm O'nu tespih etmektedir. O, Aziz, Hakimdir."
(59: 22-24).
Bak:(41/30) (21/101-103) (10/62-64).
Hz.Peygamber (as):

Hz. Enes (ra) anlatyor: "Reslullah
(aleyhissaltu vesselm) lmek zere olan bir
gencin yanna girmiti. Hemen sordu: "Kendini
nasl buluyorsun?" "Ey Allah'n Resl,
Allah'tan midim var, ancak gnahlarmdan
korkuyorum" diye cevap verdi. Reslullah
(aleyhissaltu vesselm) da u aklamay yapt:
"Bu durumda olan bir kulun kalbinde (mit ve
korku) birleti mi Allah o kulun mid ettii eyi
mutlak verir ve korktuu eyden de onu Emin
klar." Tirmiz, Ceniz 11, (983); bnu Mce,
Zhd 31, (4261).
zah
ENGLISH
--------
Al-Mu'min
The Inspirer of Faith. He who awakes the
light of faith in our hearts.
Mmin: Kullarna vadinde
sdk olan demektir. Tasdk mnasna olan
-37-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
imandan gelir. Yahut kyamet gn kullarna
azabna kar garanti veren gven veren
demektir bu mna emndan gelir.
O btn peygamberleri tasdik edicidir.
Kullarna emniyet veren. Kendinin ve
peygamberlerinin doruluunu ortaya koyan,
kullarna yapt vadinde sadk.
man veren, gvenlikte klan, iman
edenleri iki dnyada da gvenlik iinde yaatan
ve bir ismi de Mmin olan
Allaha iman edenler insanlara gvenlik
vermeye almazlar. Gvenilen bir insan
olmaya alrlar.
mann dnyada salayaca gvenlii
Efendimiz (as): Allaha yemin olsun ki Allah bu
slm iini tamamlayacak, hatta bir yolcu Sana
ehirden Hadramuta kadar yryecek Allah
korkusundan ve birde koyuna kurt saldrr
korkusundan baka hibir eyden korkmayacak
buyurmu. (Ebu Davud , cihad bab 107 hadis
2649 Buhari, ikrah bab, Ahmed, Msned
5/109,110).
Bir ismi Mmin olan Rabbimizin
verdii imann salad gvenlikle ekya yata
Sana ile Hadramut arasnda 1400 sene nce
gven iinde yolculuk yapmlar.
Hz.mer, Medinede devlet bakan iken,
Dicle nehri kenarnda bir koyunun kurt
tarafndan yenmesinden kendini sorumlu
tutuyor. te Mmin olan Allah
a iman eden mminin ynetimi yle olur.
-38-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
1400 sene sonra slm sistem olarak rafa
kaldrld. Batdan sistem ithal edildi ve Dicle
nehri kenarnda terr ad altnda 30.000
(otuzbin) insann kan aktld. Dicle kenarnda
deil ehrin merkezinde en gvenli merkez diye
yaplan binann 25. Katnda yirmi be ayr
gvenlik tertibat olan yerde yaayan insann
gvenlii olmadn btn dnya grd.
Asker ve gardiyan tarafndan korunan
hapishanelerde gvenlik kalmad. Her insann
arkasna bir emniyet grevlisi taksanz, emniyet
grevlisinin ardna da bir grevli gerekir.
Onun ardna da biri gerekir. Bu da
olmayacana gre her insann iine emniyet
grevlisi olarak Mmin
olan Allaha iman yerletirilirse
emniyet/gvenlik iki dnyada da salanm olur.
Allah kendisini kemal sfatlarla, gzellik
ve ycelikle sena edip vendir. O,
Peygamberlerini gnderip, ayet ve delillerle,
Kitaplarn indirendir. Peygamberlerini de
onlarn doruluuna ve getirdikleri mesajn
shhatine delalet eden her trl mucize ve
burhan ile destekleyip tasdik etmitir.
Yce Allah, mmin sfatyla btn evreni
gvencesi altna alp sigortalamtr. Zerreden
krreye kadar her yaratlm mmin sfatnn
gvencesiyle yaamlarn devam etmektedirler.
Yce Allah, bu sfat iman eden kullarna da
vermi ve onlarn da mmin olmalarn istemitir.
Mmin olan Mslmanlar dnyadaki
ellerinin altnda bulunan insan, hayvan, bitki ve
benzeri yaratlmlarn yaradann hatr iin
-39-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
gvenlik sigortas olmalar gerekiyor. Aksi
takdirde Mmin olma zelliklerini kaybederler.
Allah (cc), mmin sfatyla mazlumda olsa
zalimde olsa uysalda olsa vahide olsa btn
yaratklar gvecesine alm ve onlar
sigortalamtr. Bu gvenceyi ihmal edip
dnyann ve kullarn gvencesine sigortalanan
acizlerin ahirette gvencesi ne olacak ve kim
olacak acaba...
Yce Allah cmlemizi gvecesine alp
dnya ve ahiret hayatnda sigortalayp selamete
erdirdii kullarndan eylesin.
el-MHEYMN
buyuruyor:

-40-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
(59: 22-24).

Hz.Peygamber (as):

Hz. Ebu Hureyre (ra) anlatyor:
ki: "Allah Tela hazretleri yle ferman buyurdu:
"Kim benim veli kuluma dmanlk ederse ben de
ona harp ilan ederim. Kulumu bana yaklatran
eyler arasnda en ok houma gideni, ona farz
kldm (ayni veya kifaye) eyleri eda etmesidir.
Kulum bana nafile ibadetlerle yaklamaya devam
eder, sonunda sevgime erer. Onu bir sevdim mi
artk ben onun iittii kula, grd gz,
tuttuu eli, yrd aya (aklettii kalbi,
konutuu dili) olurum. Benden birey isteyince
onu veririm, benden snma talep etti mi onu
Himayeme alr, korurum. Ben yapacam bir
eyde, m'min kulumun ruhunu kabzetmedeki
teredddm kadar hi tereddte dmedim: O
lm sevmez, ben de onun sevmedii eyi
sevmem." Buhari, Rikak 38.

zah
ENGLISH
-41-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
--------
Al-Muhaymin

The Guardian. He who watches over and
protects all things.

Mheymin: Saltanat
hakknda diledii gibi tasarruf eden,her eyi
gzetip koruyan.
ok ok murakabe edici, hfz edici,
gzetici ve koruyucu manasna gelir.
Baka bir deyile; Mheymin:
hid olan (grp gzeten) demektir. Emn
mnasna geldii de sylenmitir.
Asl meymindir ancak hemze hya kalp
olmutur. Keza er-Rakb ve el-Hafiz mnsna
geldii de sylenmitir.
Gzeten ve koruyan manasna gelen
el-Mheymin ismi, Kuran-
Kerim de Rabbimizin ismi olarak bir defa
gemektedir. (Har 23).
Rabbimiz Kuran- Kerimi bize
tantrken:

'' 2
2
Sana da, daha nceki kitab dorulamak
ve onu korumak zere hak olarak Kitab'
(Kur'an') gnderdik. (5:48) diyerek Kurann
kendinden nce geen Tevrat, Zebur, ncil ve
dier sahifeleri kendi iinde koruduunu ve
onlar tasdik ettiini ifade ediyor.
-42-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Hz. Ademin genlerini bizde koruyan, Hz.
Adem dnemindeki su, hava, hardal, incir
ekirdeini olduu gibi koruyan Rabbimiz
gemi peygamberlere indirdii kitaplar
Kurann iinde korumaktadr.
Mheymine iman edenler eski
ilimleri ve eski sanatlar, yeni ilim ve sanatlarn
iinde korurlar.
Gnllerimizden geeni bilen, genlerimizi
ifreleyen Mheymine iman
eden bir Mmin gzetildiini bilerek yirmi drt
saatinde edepli olmaya alr.
Fuzuli gibi: Mheymina, Sameda,
bende-i siyeh ruyem Sahifei amelim masiyet
hattyla kara Ey Mheymin ve
Samed Allahm! Kara yzl bir kulunum. Amel
defterim isyan yazsyla kapkara diyerek af
dilenelim.
Murakabe, gz altnda bulundurmak,
koruyup gzetmek demektir. Ayn zamanda
Allahtan baka eylerden btn ilgilerini keserek
Allaha ynelme ve ibadete dalma, manasn
ifade eder. Burada ise kiinin kendi nefsini
gzetip derinden aratrarak kalbine yerlemi
kt niyetleri fena huylar, Allah ve Resulnn
holanmad hal ve tavrlar bulmaya, sonra da
nefsindeki bu ktlklerin kkn kazmaya
girimek manasna gelmektedir.
Yce Allah, Mmin sfatyla kendi
gvencesi altna ald yaratklarn
Mheymin sfatyla da
murakabe eden, gzeten ve hal hatrlarn gzard
etmeden istek ve arzularn cevaplayandr. Buna
da Aziz sfatyla da g yetirendir. nk yce
Allahn korumasna ald bir, bin ve milyon
-43-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
deil her ey ve herkes iin geerlidir.
Mheymin kullarn kendilerini
murakabesine verip gzetlemeyi/gzlemlenmeyi
isteyecekleri tek merci ite bu zelliktir. Yani
yce Allah gvencesine ald kullarn
brakmyor. Kullar nerde olurlarsa olsunlar onlar
tek tek kontrol edendir. Bu dnyada byle bir
kurum/kurulu, g/kuvvet varmdr acaba?
Kesinlikle istisnasz yoktur. te imdi yce
Allahn bu sfatna olan inancm tekrar
tazeliyorum. nk u ana kadar byle olduunu
duymutum ama bilmiyordum.
Yce Allah cmlemizi kontrol ettiinde
herkese gnlne gre muamele etsin/versin.
el-AZZ
buyuruyor:
-44-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

(59: 22-24).
Bak.(14: 47) (2:129) (3:6-4-18) (4:158)
(9:40-71) (10:65) (48:7) (59:23) (58:21) (61:1).
Hz.Peygamber (as):

Ebu Said (radyallahu anh) anlatyor:
Reslullah (aleyhissaltu vesselm) buyurdular
ki: "Aziz ve cell olan Allah diyor ki: "Kim,
Kur'n- Kerm'i okuma meguliyeti sebebiyle
benden istemekten geri kalrsa, ben ona,
isteyenlere verdiimden fazlasn veririm."
Tirmizi, Sevbu'l-Kur'n 25,
zah
ENGLISH
--------
Al-'Aziz
The Victorious. He who prevails, and can
never be conquered.
-45-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
' Aziz: Kahreden galebe alan
demektir. "zzet" galebe almak mnasna
gelir. Ayn zamanda Kudret sfatna racidir. Yani
misli, benzeri bulunmayan manasna gelir.
O mutlak galibiyet yegane sahibidir.
zzet sahibi, malup edilmesi imkansz
olan, her eye galip olan.
' Aziz ad izzetten tremitir.
Anlam gl bir mevkide bulunma anlamna
gelmektedir.Daha ak bir deyimle gl ve
yasaklayc demektir.
stn, deerli, gl ve esiz manalarna
gelen el-Aziz ismi Kuran- kerim de 90 defa
gemektedir.
Kuran- Allah kelam olmas nedeniyle
41:41 de ' el-Aziz kelimesi Kurann
sfat olarak gelmitir.
Yusuf suresinde Msr yneticilerine de
Aziz ismi kullanlmtr. Tevbe 128 de
Peygamber efendimizin sfat olarak Aziz
kelimesi kullanlm. Rabbimiz:

6
' '

Kim izzet isterse bilsin ki izzetin tamam
Allaha aittir (35:10) buyurur.
Mnafikun suresi 8 inci ayette ise: zzet,
Allaha, Resulne ve Mminlere aittir buyurur.

-46-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
' Aziz olan Allaha gnl veren
kii izzet bulur. Allahn ykselttiini kimse
alaltamaz. Allahn alalttn kimse
ykseltemez.
Kalpte Hak bydke halk=dnya
klr. Dnya klnce kiinin kimlii de
byr.
Sevgili Peygamberimiz (as): Kim bir
zengine zenginlii nedeniyle tevazu gsterirse
dininin te ikisi gider buyurmu. (Tirmizi).
(Kueyri, et-Tahbir s:32. Hadisi
Beyhakinin rivayet ettiini Kef-l hafa haber
verir) Kiinin kimliini kalbi, bedeni, ve dili
oluturur. Bedeni ve diliyle alalrsa te ikisi
gider. Kalbiyle de alalrsa hepsi gider. Allah
korusun.
Allah'n '' Aziz' sfat, O'nun hibir
zaman malup edilemeyeceini, her zaman galip
olann Kendisi olduunu ifade eder. Allah
kainatta mutlak kuvvet sahibidir ve O'ndan stn
hibir g, hibir kuvvet yoktur.
Kainattaki tm dzeni, insanlarn srrn
kavramaya g yetiremedikleri veya yeni yeni
kefedebildikleri her trl kanunu yaratan
Allah'tr. Ve bunun yan sra yeryznde bulunan
her canly yaratan da O'dur. Allah'n kainatta
kendini gsteren sonsuz gc ve kudreti
karsnda, yarattklarnn acizlii ise apaktr.
Yaratt tm varlklar ancak O'nun emriyle
hareket edebilmekte, yaamlarn
srdrebilmekte, belirli bir dzen iinde var
olabilmektedirler.
-47-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Kukusuz bu acizlik yeryzne hakim
olduunu zanneden insan iin de geerlidir. Bir
insan ne kadar gl, zengin ve itibar sahibi olsa
da, Allah karsnda acizdir, gszdr. Ne mal,
ne paras, ne de ona itibar eden insanlarn says,
onu Allah'a kar koruyamaz. Ancak Allah'a
teslim olan, O'nun emirlerine uygun yaayan,
rzasn kazanmaya alanlar hari...
Yce Allah, Azizliiyle evrende hibir
eye kar aciz olmayp, hereye g yetirendir.
Ayn zamanda gszlerin kendisine mracaat
ettiklerinde ise onlarnda gcne g katandr.
Yce Allahn ' Aziz gcne
inanarak, dayanarak, gvenerek alan ve
savaan hi kimseyi de mahcup etmeyendir.
Hibir g sahibinin aciz brakamad gler
st gcn sahibi olan ' Aziz Allah,
diledii gszleri glendirerek imkan sahibi
klar ve gllne gvenen nice
zalim/cebbarlar da mahf-u perian edendir.
Yce Allah (cc) cmlemize izzetli yaam
nasip etsin.
-48-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
-49-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-CEBBAR
buyuruyor:

(59: 22-24).
-50-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Hz.Peygamber (as):
Hz. Aie radyallahu anh anlatyor:
"Reslullah aleyhissaltu vesselm gece
taksiminde adalete riayet eder ve derdi ki:
"Ey Allahm! Bu taksim benim iktidarmda
olanda yaptm bir taksimdir. Senin muktedir
olup benim muktedir olmadm eyden dolay
beni levmetme!" Benim muktedir olmadm"
dedii eyle kalbi kastederdi." Ebu Dvud, Nikh
39, (2134); Tirmizi, Nikh 42, (1140); Nesi,
retu'n-Nis 2, (7, 64).
zah
ENGLISH
-------------
Al-Jabbar

The Compeller. He who repairs all broken
thing, and completes that which is incomplete.
Cebbar: Mahlukt mecbur
eden; emir veya yasak her ne dilerse ona
zorlayan demektir. Bu kelimenin btn
mahluktnn fevkinde ycedir mnasna
geldii de sylenmitir.
Azamet ve kudret sahibi,istediini mutlak
yapan, dilediine muktedir olan.
Mutlak slah ve kahredici O dur.
-51-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Mbalaa vezninde Cebir kknden
tremi bir kelimedir. Cebir, lugatta bir eyi zor
ile slah etmeye derler. Sonra mcerret slah
etmeye ad olarak verilmitir.
Bazen mcerret kahr manasna gelir.
Bazen de mecaz yoluyla mcerret uluv
(ykseklik) manasna gelir. yle bir ykseklik ki,
kimsenin elinin eriemeyecei hurma aacna
yksek manasna Nahle-i Cebbaren denir
Bazen de halkn ilerini slah edici
manasnadr. Bu surette fiil sfat olur.
"Krlan saran, bozulan dzelten, her
eyden yce ve dilediini zorla yaptran
manalarna gelen Cebbar ismi
Kuran- Kerim de Har 23 de bir defa
zikredilmitir.
Peygamberlere isyan bayran eken ve
kendi koyduu kurallara uyan yneticiler iin
zorba anlamnda Cebbar kelimesi
kullanlmtr. (Hud 59) Peygamber efendimize:

Biz onlarn dediklerini ok iyi biliriz. Sen
onlarn zerinde bir cebbar deilsin.
Tehdidimden korkanlara Kur'an'la t
ver.(50/45) Ve bylece kyamete kadar gelecek
olan Mslman yneticilere bu ayeti okuyunca
ynettii lkeyi bir hapishaneye evirmemesi
emredilmitir.
Denizde balklarn, havada kularn,
karada hayvanlarn ve aalarn krklarn
-52-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
saran Cebbar olan Rabbimizdir.
nsanlk ailesi ise alt milyar insann salk
sorunlarn zememitir.
Cebbar olan Rabbimiz dnya
yaratlaldan beri yarattklarnn krklarn
onarmaya devam ediyor. Milyarlarca balktan,
milyarlarca kulardan bir tanesini insanolu
tehlikeden kurtarp tedavi etse gnlerce
televizyon ekranlarndan o iyilik sembol insan
ba haber olur.
Her gn milyonlarca hayvann doumunu
salayan, onlara shhat veren, doum yapt
gn st veren, Cebbar olan
Rabbimiz ise ekranda bir defa zikredilse irtica
hortlad yaygaras balar. Yaygaray balatan,
kalpten hastaneye kaldrlsa ona yine ifa veren
Cebbar olan Rabbimizdir.
Cebbara iman eden mmin insan, hayvan ve
dier yaratklarn yarasna merhem, krna
sarg olur. Onlar kendine doru ykseltir,
yceltir.
Allah'a kar byklenmenin, O'na teslim
olmamann altnda, insann kendisini Allah'tan
bamsz bir varlk olarak grp, sahip olduu
baz zelliklerin kendinden kaynaklandn
zannetmesi, dolaysyla kendine bir "benlik"
vermesi yatar. Halbuki bunun ne kadar tutarsz
bir mantk olduunu anlamak iin herhangi bir
inanca sahip olmak gerekmez.
nsan biraz durup dnse, bu dnyaya
kendi isteiyle gelmediini, ne zaman hayatnn
son bulacan bilmediini, sahip olduu fiziksel
zelliklerin kendi seimiyle kendisine
verilmediini rahatlkla grebilir. Kendi bedeni
de dahil olmak zere sahip olduu her eyin
-53-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
geici olduunu ve sonunda yok olacan anlar.
Tm bunlar insann tmyle aciz olduunun,
hibir eyin gerekte kendisine ait ve kendi
kontrol dahilinde olmadnn ak delilleridir.
Eer biraz daha dnrse, bu delillerin saysz
olduunu grebilir.
Btn bu gerekler karsnda insann,
kendisini yaratana kar byklenmeye
kalkmasnn ne kadar anlamsz ve bir o kadar da
aklszca bir tavr olaca ortadadr.
Oysa insann Allah'n bykln, her
eyi yoktan var ettiini, insanlarn sahip olduklar
btn imkan ve zellikleri verenin O olduunu,
diledii anda da hepsini geri alabileceini, tm
canllarn lml olduunu, tek baki kalacak
olann da Allah olduunu kabul edip,
Yaratcsna, gerek sahibine teslim olmas
gerekir. nk Allah, kendisine kar haksz yere
byklenme gsteren, O'na kar aczini bilmeyen
ve yz eviren herkese diledii zaman zorla
boyun edirmeye muktedir olandr.
Kuran'da sahip olduu eylerden dolay
kibirlenen ve sonunda da Allah'n
Cebbar sfatyla acizliklerini gren ve
hatalarn ikrar eden bahe vs. misaller ok
gemektedir.
Yce Allah cmlemizi emir ve yasaklarna
riayet eden kullarndan eylesin.
-54-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
-55-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-MTEKEBBR
buyuruyor:

(59: 22-24).
Hz.Peygamber (as):
"Reslullah (aleyhissaltu vesselm) namaza
(iftitah tekbiri ile) balaynca unu okurdu:
"Subhneke Allahmme ve bi-hamdike ve
tebrekesmke ve tel ceddke ve l ilhe
gayruke. (Allah'm seni her eit noksan
sfatlardan takds ederim, hamdim sanadr. Senin
-56-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
ismin mbrek, azametin ycedir, senden baka
ilah da yoktur)." Tirmiz, Salat 179, (243); Eb
Dvud, Salat 122, (776); bnu Mce, kmeti's-
Salat 1, (804).
Kudsi Hadiste:
Azamet ve kibriya bana mahsus
sfatlardr. Her kim bunlarda benimle niza ve
ortaklk vehmetse ben onu cehennem ateine
atarm.
zah
ENGLISH
--------
Al-Mutakabbir
The Majestic. He who demonstrates His
greatness in all things and in all ways
Mtekebbir: Ululuk
sahibi, her eyde ve her hadisede bykln
gsteren.
Azamet ve kibriyasnda, O dur.
Mahlukta ait sfatlardan yce uzak
mnasna gelir. Ayrca "Mahluktndan
byklk taslayarak kendisiyle azamet yarna
kalkanlara bykln gsteren ve onlara
haddini bildiren mnasna geldii de
sylenmitir. Keza u mnaya geldii de
belirtilmitir:
-57-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Mtekebbir" Allahn
azametini ifde eden kibriy kelimesinden gelir
tezyf bir mna tayan kibir kelimesinden
gelmez.
Azamet ve kibriya ile biricik demektir ki,
bakas onun nazarnda zerre kadar yoktur.
Kibriya sfat ancak Ona mahsustur.
Bykln bildiren manasna gelen bu
gzel isim Rabbimiz iin Kuran- Kerim de
Har 23 de bir defa zikredilmitir. Kendini ilah
yerine koyan, byklk taslayan, bask rejimi
kuran zorba firavun hakknda Mmin suresi
27, 35 inci ayetlerde Mtekebbir olarak
tantlmaktadr. Doan, len bir tek canl veya
bir tek tane veya ekirdek yaratamayan
byklk taslarsa aleme rezil olur. Zalim
birinin adalet dl almas gibi gln olur.
Ancak Mtekebbir
byklenen, bykln bize zerreden
yldzlara kadar yarattklaryla gsteren ve
indirdii kitaplaryla bildiren Rabbimize iman
edenler, gnllerinde en byk olarak onu
grenler Onun yarattklarn gzlerinde
kltrler. 40 kilometre koucusunun dle
kilitlenerek kotuu gibi, yol kenarndaki
dereler, iekler, imenler onu yolundan
alkoymad gibi mmin insan da
Mtekebbir Rabbine
snnca kendini ilah yerine koyanlar gznde
bytmez. Batdan korkmaz. Douda, batda
Rabbindir der ve yrr. Yrrken:

Gz kaymad ve snr amad. (53/17)
-58-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Bizlere mtevaz olmak der. Haddini
aan aa der.
Yce Allah cmlemizi kendisine kar
gereken tavazuyu sergilemeyi nasip etsin.
-59-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-HALIK
buyuruyor:

O, Halk (yaratan), var eden, ekil veren
Allah'tr. En gzel isimler O'nundur. Gklerde ve
yerde olanlar O'nun nn yceltmektedirler. O,
galiptir, hikmet sahibidir. (59:24).
Bak:(6:102) (13:16) (39:62)(40:62).
Hz.Peygamber (as):
Ebu Msa (radyallahu anh) anlatyor:
"Reslullah (aleyhissaltu vesselm)' dinledim,
unu syledi: "Allah Tel hazret1eri, Adem'i,
yeryznn btn (czler)inden alm olduu bir
avu topraktan halk etti (yaratt). dem'in
oullar da arzn ksmlarna gre vcuda geldi.
Bir ksm beyazdr, bir ksm kzldr, bir ksm
siyahdr. Bunlar arasnda orta (renkliler) de var.
Ayrca bir ksm uysaldr, bir ksm haindir, bir
ksm habis (kt kalbli), bir ksm iyi kalblidir."
Ebu Dvud, Snnet 17, Tirmiz, Tefsir, Bakara,
(2948).
zah
ENGLISH
----------
-60-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Al-Khaliq
The Creator. He who brings from non-being
into being, creating all things in such a way that
He determines their existence and the conditions
and events they are to experience.

Halk: Asl, rnei ve maddesi
olmakszn bir eyi icad edici demektir.
Her eyin varln ve geirecei halleri
takdir eden, yaratan, yoktan var eden byklkte
ei olmayan manasna gelir.
Kainat yaratan var edici O dur.
Yaratan manasna gelen el-
Halk ismi Kuran Kerim de sekiz defa
tekrarlanmaktadr. Yz ellinin zerinde
....yaratt, .....yaratr eklinde Rabbimizin
yaratmasndan haber veren ayetler vardr.
Kn-ol emriyle kainat yaratan, topraktan
iek yaratr gibi Adem (a.s) yaratan, meniden
servi boylu erkek ve kadn yaratan, bu
yeryznn bir karlk toprayla Hz.
Ademden gnmze kadar gelen btn
insanlarn ve imdi yaamakta olan alt milyar
insann ve btn hayvanlarn gdasn yaratan
Halikmza iman etmek, yaplan btn iyiliklere
kretmektir;

(
Yeryzndekilerin hepsinin insan iin
yaratldn (2:29).
-61-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

nsannda cinlerinde Allah tanmalar
ve ibadet etmeleri iin yaratldn haber verir
(51/56).
Deerli ustalarn yapt sanat eserleri
topraktan, aldan bile olsa antikaclar onu
krmazlar. pekten fralarla temizlerler. nsan
ve tabiat Halikmzn bize emanetidir. Onun bir
izgisi dahi israf edilmemeli, krlmamaldr.
Haksz yere bir damla kan aktlmamaldr.
Gnl Kabesi atee verilmemelidir.
Bu ad takdir manasna gelmektedir. Zira
Allah gaybubiyyetinin batnndan ve zuhurunun
manasyla her eyi takdir ederek kendi grnn
haricine karmtr. Kendini ihata eden gayb ve
ehadet ilmiyle bu takdiri yapmtr. Allah adna
istinat ederek tam ve kamil tecellilerle kendini
gstermitir.
Yce Allah bizleri halk ettii hayr
kullarndan eylesin.
-62-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-BAR
buyuruyor:
-63-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

O, Halk (yaratan), Bari (var eden), ekil
veren Allah'tr. En gzel isimler O'nundur.
Gklerde ve yerde olanlar O'nun nn
yceltmektedirler. O, galiptir, hikmet sahibidir.
(59:24).
Bak:(67/3-4) (1:54) (59:24).
Hz.Peygamber (as):
Ebu Hreyre (radyallahu anh) anlatyor:
"Reslullah (aleyhissaltu vesselm) buyurdular
ki: "Hz. Musa (aleyhi's-selam) son derece haya
sahibi ve sk rtnen birisi idi. stihyas (haya
duygusunun fazlal) sebebiyle bedeninden
hibir yer grlmezdi. Ben srail'den bazlar
ona eziyette bulundu. (yle ki: Bir gn
aralarnda): "Onun bu ekilde sk giyinmesine
bedenindeki bir kusur sebep olmasn? Muhakkak
ki o, ya abratr, ya da debbelidir (hayasnda
ime vardr) veya bir baka afete maruzdur" diye
dedi-kodu yaptlar. Cenab- Hakk Hz. Musay bu
dedikodularndan tebrie etmek diledi. Yine bir
gn Hz. Musa (aleyhi's-selam) bir tenhada,
elbiselerini bir ta zerine brakp tek bana suya
girmi ykanyordu. Ykanmas tamam olunca,
giyinmek. zere amarlarna doru yrd.
Tam bu srada, zerinde giyecekler olduu halde
ta yuvarlanmaya balad. Hz. Musa (aleyhi's-
selam) deneini eline alp ta yakalamaya
alt. Bu srada "Elbisem ey kaya ! Elbisem ey
kaya !" diye de baryordu. (Tan peinden
koarken) Ben srail'den bir cemaatn yanna
kadar vard. Hz. Musay plak vaziyette
grdler, yaratlca herkesten gzel (ve
-64-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
kusursuz) ve de dikodulardan beri idi. Kaya
durdu. Hz. Musa (aleyhi 's-selam) amarn alp
giydi. Sopasyla taa vurmaya balad. (Ebu
Hreyre der ki): "Allah'a kasem olsun, o tata
sopa darbeleri sebebiyle veya drt tane bere
izi var." u yet bu hdiseye iaret etmektedir:
"Ey iman edenler, siz de Musa'y incitenler gibi
olmayn. Nihayet Allah onu dedikleri eyden
temize kard. O, Allah indinde yz (itibarl bir
zt) idi" (Ahzb, 69). Buhr, Gusl 20, Enbiya
27, Tefsir, Ahzb 11, Mslim, Hayz 75 (339), zail,
55 (339); Tirmiz, Tefsir, Ahzb (3219).
zah
ENGLISH
-------------
Al-Bari

The Maker of order. O Evolver who
created all things so that each whole and its parts
are in perfect conformity and harmony.
Bari: hsan eden.
Mahlukt mevcut bir misle
bakmakszn yoktan rneksiz olarak yaratan
mnasna gelir. Bu kelime ncelikle
hayvanlar iin kullanlr dier mahluklar iin
pek kullanlmaz. Hayvanlar dndaki
mahlukt hakknda ndiren kullanlr. Her eyin
aza ve cihazn birbirine uygun yaratan.
Katndan gelen bir iyilik ve ltufla,
kullarna kar merhametli, efkatli demektir.
-65-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Kullarna iyilik ve ihsan,nimetleri bol
olan.
Bari isminden alnmtr. Lugatta
bir eyi baka bir eyden dikkatle aratrarak
kurtarmaya derler. Nitekim Filan, hastalndan
beri oldu. Denildii gibi Maddeci, maddecilik
dininden beri oldu, denir. Hastalktan ve batl
bir dinden dikkatle inceleyip aratrarak, deva ve
are tatbik ederek halas olmak (kurtulmak)
manasna gelir. Yahut, ina (vcuda getirme)
hakkndadr. Mesela: Bari Allahu
Zeyden, denir. Allah, Zeydi kusursuz aypsz
ve noksansz halk etti, demektir.
Kamil bir nizam zere ve bozulmaktan
beri mahlukat halk etti demektir.
Yaadmz evren ile ilgili her eyde bir
denge ve ahenge rastlarz. zellikle bilim
alannda yeni gelimeler kaydedilip bugne kadar
bilinmeyen pek ok detay ortaya ktka, bu
denge ve ahenk daha da netlemektedir. Grnen
odur ki, kainat zerinde var olan her sistem stn
bir Aklin tasarmdr. Bu stn aklin sahibi, her
eyi hayranlk uyandrc bir dzen iinde var
etmitir. Kainattaki her cisim, yeryznde
yaayan milyarlarca canl mthi bir ahenk iinde
varlklarn srdrrler. Doadaki dzen hibir
ekilde bozulmaz ve milyonlarca yldr son
derece istikrarl bir ekilde devam eder.
Yalnzca dnya zerindeki yaam
incelediimizde bile hayranlk uyandrc pek ok
detayla karlarz. Etrafmz, farknda
olduumuz veya olmadmz, saysz yaratl
delili ile doludur. rnein, havadaki gazlarn
karm tm canllarn yaamlarn
-66-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
srdrebilmesi iin en elverili ekilde
oranlanmtr.
nsanlar ve hayvanlar yaayabilmek iin
oksijen alr ve karbondioksit verirler. Ancak bu
ilem srekli devam ettii halde havadaki oksijen
miktar azalp, karbondioksit miktar artarak
mevcut dengeyi bozmaz. nk bu noktada ok
ince bir dzen var edilmitir; insanlarn ve
hayvanlarn tersine bitkiler, yaamlarn
srdrrken karbondioksit alr ve oksijen
verirler. Dolaysyla insanlarn ve hayvanlarn
tkettii oksijen, bitkiler vastasyla tekrar
retilir ve dnyadaki dengeyi korur.
Kukusuz bu rnek dnya zerinde
grebileceimiz yaratl delillerinden yalnzca
bir tanesidir. Gerek mikro gerekse makro alem
incelendiinde bunun gibi saysz rnekle
karlamak mmkndr. Eer kainat ve
dolaysyla dnya zerindeki canllk varln
srdrebiliyorsa, bu, stn akil sahibi olan
Yaratcnn 'her eyi birbirine uygun olarak
yaratmas' ile mmkn olmaktadr.
Yce Allah cmlemizi ihsanna mazhar
olan kullarndan eylesin.

-67-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-MUSAVVR
buyuruyor:

O, Halk (yaratan), Bari (var eden),
Musavvir (ekil veren) Allah'tr. En gzel isimler
O'nundur. Gklerde ve yerde olanlar O'nun
nn yceltmektedirler. O, galiptir, hikmet
sahibidir. (59:24)
Bak:(3:6)
Hz.Peygamber (as):
Hz. Aie (radyallahu anh) anlatyor:
"Resulullah (aleyhissltu vesselm), geceleyin
yapt tilavet secdelerinde yle derdi: "Yzm,
kendisini yaratan (maddi ve manevi eitli
cihazlarla tehiz, tezyin ve) tasvir eden, ilahi g
ve kudretiyle onda iitme ve grme duygular
aan Zat'a secde etti." Ebu Dvud; Salt 334,
(1414); Tirmiz, Salt 407, (508); Nes, ftitah
71, (2, 222).;
zah
ENGLISH
-----------------
-68-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Al-Musawwir

The Shaper of Beauty. He who designs all
things, giving each its particular form and
character.
Musavvir: Mahlukt
farkl sretlerde yaratan" demektir. Tasvr
lgat olarak hat ve ekil izmek mnasna
gelir.
Tasvir eden, her eye bir ekil ve hususiyet
veren.
Kainat en gzel surette icat edici ve her
mahluka kendisine has bir suret var edicidir ki, o
mahluk bu suretle dierlerinden ayrlr.
Suret veren, klk, kyafet veren manasna
gelen bu isimde Kuranda Har suresi 24 de bir
defa gemektedir.
'
' (

Rahimlerde size diledii gibi ekil veren
odur. (3:6).

(
Sizi ekillendirdi ve ekillerinizi de gzel
yapt (40:64, Teabn 3).
nsanlk ailesi bir tek kirpik
yaratamamtr. Bir gz veya bir ka
yapamamtr. Ama Allahn yaratt gz ve
kirpik zerine binlerce yldr iirler sylenmi
yine de hakk verilememitir.
-69-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Allahmzn Halik ismiyle yaratt, Bari
ismiyle dzelttii, Musavvir
ismiyle ekillendirdii tabiatn ve tabiat
zerinde yaayanlarn bir teline ve bir izgisine
zarar vermeyelim. Bir ressamn o hareketsiz
resmine bir izik atsanz deeri der.
Rabbimize ve yarattklarna saygsz
davranrsak o zaman bizim deerimiz der.
Rabbimiz kafirler iin:
6 '
(
onlar yaratlmlarn en erlisidirler
(98:6) buyurur. Bu isimden kan mana udur:
Allah, takdir edici, maddesiz ve madde ile
halk edici, ilahi hikmet gereince ve rabbani
szn dileince aralarnda fark olmakszn ve
karklktan uzak kamil bir nizam ile
bozulmaktan beri icat edici ve her eyin
hususiyetlerini onun zerine tertip edicidir. Ve
her eye, kemali kendisiyle tamamlanan hususi
bir suret vericidir. yle ki, bu suretle o ey
mkemmel bir hilkat eseri vasf kazanr.
Yine de, her eyin en iyisini bilen
Allahtr.
-70-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
-71-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

el-AFFAR
buyuruyor:

u da muhakkak ki ben, tevbe eden,
inanan ve yararl i yapan, sonra (bylece) doru
yolda giden kimseyi balarm. (20:82).
Bak:(38:66) (39:5) (40:42) (71:10).

Hz.Peygamber (as):
Hz. Ebu Hreyre radyallahu anh anlatyor:
"Reslullah aleyhissaltu vesselm (bir hadis-i
kudsi'de) Rabbinden naklen buyururlar ki: "Bir kul
gnah iledi ve: "Ya Rabbi gnahm affet!" dedi.
Hak Tela da: "Kulum bir gnah iledi; arkadan
bildi ki gnahlar affeden veya gnah sebebiyle
cezalandran bir Rabbi vardr." Sonra kul dnp
tekrar gnah iler ve: "Ey Rabbim gnahm affet!"
der. Alllah Tela Hazretleri de: "Kulum bir gnah
iledi ve bildi ki, gnah affeden veya gnah
sebebiyle cezalandran bir Rabbi vardr." Sonra
kul dnp tekrar gnah iler ve: "Ey Rabbim beni
affeyle!" der. Allah Tela da: "Kulum gnah iledi
ve bildi ki, gnah affeden veya gnah sebebiyle
-72-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
muhaze eden bir Rabbi olduunu bildi. Dilediini
yap, ben seni affettim!" buyurdu." (Buhari, Tevhid
35; Mslim, Tevbe 29, (2758).

zah
ENGLISH
-----------------
Al-Ghaffar

The Forgiving. He who is always ready to
forgive.
1 Gaffar: Kullarn gnahlarn
tekrar tekrar affeden mnasna gelir. Gafr
kelimesi aslnda setr (rtmek) ve kapatmak
mnalarna gelir. Allah Tela kullarnn
gnahlarn affedici onlar iin cezay terk
etmek sretiyle (gnahlar) rtcdr.
Kullarnn gnahn rten, mafireti
ok,gnahlar balayc.
Mbalaa ile, gnah ve ktlkleri
mafiret edici, dnya aleminde rtp gizleyici ve
ahiret aleminde de knamay ve cezasn terk
edici, demek olur. Yce Allahn fiil
sfatndandr.
Allah'n mafireti sonsuzdur. O, yaratt
tm kullarna tevbe ederek arnma imkan
vermitir. Bir insan, cahilken yaptklarndan
dolay dnyada balanma dileyerek cehennem
azabndan kurtulabilir. Samimi bir ekilde
Kuran'a dnerek Allah'n emirlerini titizlikle
-73-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
uygulad takdirde O'nu balayan ve esirgeyen
olarak bulacaktr. Allah salih amellerde
bulunduklar zaman kk byk demeden
kullarnn btn gnahlarn affedeceini
mjdelemitir. Yce Allah (cc) bir ayetinde:
6 (
2 2 3 1 '
Eer siz iman eder ve krederseniz,
Allah size neden azap etsin! (4/147) diyerek
insanlar zerinde ne kadar geni mafiret sahibi
olduunu onlara bildirmitir. Nitekim 'cahil ve
nankr' olan insanlarn bugn halen hayatlarn
srdrebilmeleri de Allah'n mafireti ve
balamasyladr.
Gizleyen, rten, balayan afveden
manalarna gelen 1 el-affar ismi
Kuran Kerim de 91 defa
gemekte. 1 El-affar 5
defa, 1 el-afir ise iki defa
gemektedir.
Vcudumuzu incecik, sihirli bir perdeyle
sarp sarmalayan 1 affar" olan
Rabbimiz bizi birbirimize gzel ekici
gsteriyor. Bir yangnda yznn incecik sihirli
perdesi yanan insan ne kadar korkun oluyor.
indeki kanlar, irinler, damarlar dardan
grnseydi kimse kimsenin yanna
yaklaamazd.
1 El-affar olan Rabbimiz
iimizde grnts hoa gitmeyen kanmz,
idrarmz, yiyip itiklerimizi, incecik bir
perdeyle rtp gizledii gibi iimizde
rettiimiz birok kt dnceleri de kimseye
gstermemekte.
-74-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Ya iimizden geenler dmzda
grnseydi ne olurdu halimiz? Annemiz,
babamz, eimiz, ocuklarmz, dostlarmz,
dmanlarmz hakknda dndklerimiz
yzmzden grnseydi korkun olurdu.
1 affar olan Rabbimiz iimizi,
dmz bildii halde ayplarmz,
gnahlarmz gizlemekte.
; 1
Muhakkak Allah, balayan rtendir,
merhamet edendir (2/182) ayeti Kuran
Kerimde oka tekrarlanmaktadr.
1 El-affar olan Allaha
iman eden toplum ve bireyleri ktlkleri ve
kt haberleri yaymazlar. Bylece ktl
yapan tehir edilerek ar damar atlatlmam
olur. Bir de bu ktl yayarak bakalarnn
aklna getirilmemi olur. 1 affar
olan Rabbimiz:

Mminler arasnda ktln
yaylmasn isteyenlere dnyada da, ahirette de
ackl azap vardr. Allah bilir, siz bilemezsiniz"
buyurur. (24:19).
Biz de ktlkleri, ayplar rteceiz.
Ancak Nisa suresinin 82 inci ayetine uyarak
toplumun gvenliini tehdit eden ktlkleri
yetkililerine bildireceiz.
Yce Allah cmlemizin gnahlarn
mafiret etsin.
-75-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

el-KAHHAR
buyuruyor:

(Reslm!) De ki: "Gklerin ve yerin
Rabbi kimdir?" De ki: "Allah'tr." O halde de ki:
"O'nu brakp da kendilerine fayda ya da zarar
verme gcne sahip olmayan dostlar m
edindiniz?" De ki: "Krle gren bir olur mu hi?
Ya da karanlklarla aydnlk eit olur mu?" Yoksa
O'nun yaratt gibi yaratan ortaklar buldular da
bu yaratma onlarca birbirine benzer mi grnd?
De ki: Allah her eyi yaratandr. Ve O, birdir,
kar durulamaz g sahibidir. (13/16).
Bak: (14:48) (38:65) (39:4) (40:16).
Hz.Peygamber (as):
Hz. Aie radyallahu anha anlatyor:
"Reslullah aleyhissaltu vesselm (birgn): "Lt
-76-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
ve Uzza'ya (tekrar) taplmadka gece ile gndz
gitmeyecektir!" buyurdular. Ben atlp: "Ey
Allah'n Resul! Allah Tela Hazretleri "O
Allah'ki Resln hidayet ve hak dinle
gndermitir, ta ki onu btn dinlere galebe
klsn" (Saff 9) ayetini indirdii zaman ben bunun
tam olduunu zannetmitim!" dedim.
Aleyhissalatu vesselam cevaben: "Bu hususta
Allah'n dedii olacak. Sonra Allah ho bir
rzgr gnderecek. Bunun tesiriyle kalbinde
zerrre miktar iman olann ruhu kabzedilecek.
Kendisinde hibir hayr olmayan kimseler
dnyada baki kalacaklar ve bunlar atalarnn
dinlerine dnecekler!" buyurdular." Mslim,
Fiten 52, (2907).
zah
ENGLISH
-----------------
Al-Qahhar

The Subduer. He who dominates all things,
and prevails upon them to do whatever He wills.
Kahhar: Btn mahlukat
kudret elinde aciz, rezil klc. Mbalaa ile kahr
ve galebe edici demektir. Btn kainat, Allahn,
kudreti altnda mahkur (malup ve mahkum),
hkmne musahhar, kudret penesinde bir zerre
kadar bile deildir.
Bu isim yce Allahn kudret sfatna
racidir.
-77-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Her eye, her istediini yapacak surette,
galip ve hakim.
"Galip gelen, emri altna alan
manalarna gelen el-Kahhar ismi
Kuran Kerimde 6 defa gemekte:

( 3 3
Deki: Allah her eyin yaratcsdr. O
tekdir, Kahhar (her eyi emri altnda) dr
(96:16).

Firavun ve adamlar kendilerini
el- Kahhar olan Allahn ismiyle
isimlendirmiler.

Biz onlara (iman edenlere) galip
geleceiz demiler. (7:127) ama kendileri
kahrolmular.
nsann rettii teknolojiyle Rabbinin
yarattklarnn saymn yapabilmi deil.
O KAHHAR olan Rabbimiz
milyarlarca yldz, yedi kat gkyzn ve
yeryzn yllardr yrngesinde dndrr.
Hibiri onun izdii yrngeden dar kamaz.
' Ya Kahhar, ' Ya
Kahhar diyerek esen frtnalar, dalardaki
milyarlarca aalarn ryen,kuruyan,
kurtlanan dallarn budayp temizleyiverir.
' Ya Kahhar" diyerek coan
denizler, denizdeki kirleri, durgunluu giderir
ve canllara can verirler. Eer aslan da ve ylan
da Rabbimizin Kahhar ismi tecelli etmeseydi
insanlar aslan eek yapar, ylan yk yklemek
iin ip yapard.
-78-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Eer Kahhar ismi Kahraman insanlarda
tecelli etmeseydi, insanlk zalimlerin elinde inim
inim inlerdi. Kahraman mslman
Kahhara iman ettiinden nce nefsini
yener, sonra zalimlere kar dikilir.
Kahr, bir eyin bir eye stn gelmesi
demektir. Onun kahr mertebeleri saylmayacak
derecede oktur. Zira bir kimse dier bir kimseyi
yendi mi Allah onun galibi ve kahredicisi olur.
Vcudun ve vcut eitlerinden bir eit yoktur
ki kahredilmi olmasn. Onun inhisarnda olsa da
balangcnda bir balang da yoktur. nk
varlk, zati nefsiyle kuatlmtr. Dnyada ne
trl varlk olursa olsun ihata edilmi ve kahr
grmtr.
Yce Allah cmlemizi kahrndan salim
-79-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-VEHHAB
buyuruyor:
7 '
2 _

Yoksa azz vevehhab olan Rabbinin
rahmet hazineleri onlarn yannda mdr! (38:9-
35).

Hz.Peygamber (as):

"Hz. Peygamber (aleyhissaltu vesselm)
geceleyin uyannca u duay okurdu: "Allahm!
Seni hamdinle tenzih ederim, Senden baka ilah
yoktur. Gnahm iin affn dilerim, rahmetini
taleb ederim. Allahm ilmimi artr, bana hidayet
verdikten sonra kalbimi saptrma. Katndan bana
rahmet lutfet. Sen lutfedenlerin en cmerdisin".
Ebu Dvud, Edeb 108, (5061).
zah
ENGLISH
-80-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
-----------------
Al-Wahhab

The Giver of All. He who constantly
bestows blessings of every kind
Vehhab: Gayb hazinelerinden
bol, bol veren Odur. Hi bir karlk olmakszn
nimetler balayc, daima verici manasn ifade
eder. Bylece fiil sfatndan olur.
ok fazla ihsan eden,eit eit nimetleri
daima balayan.
Balayan, Baheden, Karlksz veren
manalarna gelen el-VEHHAB ismi
Kuran Kerimde defa gemekte. (Ali
mran 8, Sad 9,35) Akmzn meyvesi olan
ocuklarmz bize balayan, kuru
topraklardan rahmetiyle bizlere yiyecek ve
iecekler baheden el-VEHHABa
iman edenler:

Ey Rabbimiz, bize hidayet verdikten sonra
kalplerimizi eme ve bize katndan rahmet ver.
Sen karlksz verensin (3:8) diye dua ederler.
Vehhabn kendilerine verdii nimetleri
karlksz olarak Allahn kullarna verirler ve
gnllerindeki Hak ve halk sevgisini artrrlar.
Veriyoruz ama layk m deil mi
bilemiyoruz demeyin. Sadakalar mmine,
kafire ve hayvanlara verilir. A kpei sulayan
-81-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
kadnn cennetlik olduunu Peygamberimiz
haber verir. (Mslim, Selm,154) Vermek
insana huzur verir, ama biz bu zevki tatmak
iin vermeyeceiz. Allah rzas iin vereceiz.

()

Onlar (Mminler) sevmelerine ramen
yemeklerini fakire, yetime ve esire yedirirler. Biz
ancak Allah rzas iin yediririz. Sizden bir
karlk ve teekkr istemeyiz derler. (76:8-9).
Batl siyasiler, askerler ve gazeteciler,
Srplarn elindeki Mslman esirlere ikence
edildiini, Mslmanlarn elindeki Srp esirlere
ikence edilmediini, insanca muamele
edildiini grnce dndler. Ayn rkn
insanlar, ayn okullardan diploma almlar ama
biri zalim, zorba br dmann esir edince
slamca davranyor. te aradaki Mslman-
Hristiyan fark ortaya kveriyor.
Yce Allah cmlemizi kendi hazinesinden
zengin kld kullarndan eylesin.
-82-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
er-REZZAK
buyuruyor:
-83-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

phesiz rzk veren, g ve kuvvet sahibi
olan ancak Allah'tr. (51:58).
Bak: (11/6)
Hz.Peygamber (as):
"Bir adam gelerek: "Ey Allah'n Resul, bizler
iin eyalara fiyat tesbit ediver" diye mracaatta
bulundu. Hz. Peygamber (aleyhissaltu
vesselm): "Hayr fiyat koymayaym (rzka bolluk
vermesi iin) Allah'a dua edeyim" cevabn verdi.
Arkadan bir bakas gelerek: (Ortalk pahaland,
eyalarn) fiyatn bize siz tesbit ediverin" diye
talebde bulununca, bu sefer: "Hayr rzk
bollatrp, darlatran Allah'tr. Ben hibir
kimseye zulmetmemi olarak Allah'a kavumak
istiyorum" cevabn verdi. Ebu Dvud, By 51,
(3450).
zah
ENGLISH
-----------------

Ar-Razzaq

The Sustainer. He who provides all things
useful to His creatures.
Rezzak: Btn canllarn
rzkn vericidir.
-84-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Rzklar halk edici demektir. Aslnda,
gerek mubah gerekse haram olsun, rzk,
kendisiyle intifa olunan ey demektir.
"Rzk veren manasna gelen
er-Razzk ismi celili Kuran-
Kerim de bir defa:

phesiz Allah rzk verenin ta kendisidir,
ok etin kuvvet sahibidir. (51:58) gemekte.
Alt defada Hayru-r-Razikin rzk verenlerin en
hayrls anlamnda gemekte.
Bize can veren de, ten veren de O Allah
(c.c.)dr. Tenimiz topraktan yaratldndan,
gdamzda topraktan yaratlmakta.
Hz. sann havarilerinden bir ksm:

Rabbinin gkyznden bize sofra
indirmeye gc yeter mi? diye sormulard da
Hz. sa (a.s.) Eer iman ediyorsanz Allahtan
saknn diye cevap vermiti. (5/112) Rad
suresinin 4 nc ayetinde ifade edildii gibi ayn
su ile sulanan topraklarda ayr ayr rzklar
karann Allah olduu bildirilmekte.
Yer sofrasnda yiyecekler sunan, gk
sofrasndan yamurlarla iecekler sunan ve
kprdayan canlnn rzkn veren Er-Razzk olan
Allahtr.
-85-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

2
Yeryznde kprdayann rzk Allaha
aittir (11/6) buyurur.
Ekmek iin ekmek gerek. Ate iin
akmak gerek. Durmayp kprdamamz,
almamz gerek. Er-Razzk
olan Rabbimiz topra ekmee, domatese,
elmaya, limona dntryor. nsanlk ailesi
binlerce yldr topra altn yapabilmek iin
simya ilmiyle urat baaramad. Ama
Rabbimiz bize faydal olanlar, faydas orannda
yaratt. Tenimiz topraktan geldiinden gdas da
topraktan geliyor ve yine lnce topraa
dnyor.
Canmz ise Rahmandan geldiinden
gdas da Rahmandan gelir. Tarih boyunca
Peygamberler ve getirdikleri kitaplarda
ruhumuzun gdasdrlar. Tenimiz suni, yapay
gdalar deil, tabii gdalar istedii gibi
canmzda yapay fikirleri deil, ilahi emirler
yasaklar ve tavsiyeleri ister.
Ekmei gsmzn stne sarsak
midemiz doymaz. Kuran- da bamzn stnde
tutsak ruhumuz doymaz. Onu iman olarak
kalbimizin en derin yerine koyacaz ve amel-
eylem iekleri eklinde dmzda meyve
verecek.
Ayn akla, bedene, kltre ve almaya
sahip iki kii bir zaman sonra birinin zengin
olduunu, brnn iflas ettiini gryoruz.
-86-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
ok alt halde zengin olamayan
grdmz gibi, az alt halde zengin olan
da gryoruz.

5
nsana ancak altnn karl
vardr (53:39) alrz. Zengin olursak
kreder, zekatla, sadakayla datrz. Fakir
olursak sabreder, kreder almaya ve kimseye
yk olmamaya devam ederiz. Kimse gnl
rzasyla fakir olmak istemez. Ama olunuyor,
alyor, abalyor ve yine fakir kalyor.
Rabbimiz bunun hikmetini:

Rabbinin rahmetini onlar m
paylatryorlar? Dnya hayatnda onlarn
geimliklerini aralarnda biz paylatrdk.
Birbirlerine i grdrmeleri iin kimini tekine
derecelerle stn kldk. Rabbinin rahmeti onlarn
biriktirdikleri eylerden daha hayrldr. (43/32).
Her akl bir olsa koyuna oban
bulunmazd diye bir ataszmz var. nsanlk
ailesinin terziye, marangoza, ustaya, doktora,
hocaya ihtiyac var. Akllar, zevkler, kuvvetler
denk olsayd herkes ayn eyi yapar ve dnya
ekilmez olurdu.
almaya devam edelim. Rabbimizin
taksimine raz olalm. Yine alalm. nk
helal mal kazanmak iin almak bir mmin
iin ibadettir. Blbln, Kartaln, Karncann,
-87-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Filin, Hamsinin, Balinann vcutlarna uygun
olarak rzklarn taksim eden Rabbimiz btn
insanla yetecek rzk da yaratmaktadr.
Ancak insanlar inkara ynelirse ateist-
gavurlarsa hayvandan daha aa olur ve
milyonlarca insana yetecek serveti kendi
tekelinde tutar ve insanlara zulmeder.

Andolsun, biz cinler ve insanlardan
birounu cehennem iin yaratmzdr. Onlarn
kalpleri vardr, onlarla kavramazlar; gzleri
vardr, onlarla grmezler; kulaklar vardr,
onlarla iitmezler. te onlar hayvanlar gibidir;
hatta daha da akndrlar. te asl gafiller
onlardr. (7/179) buyurur Rabbimiz.
Rabbimiz yeryzn bizim iin yarattn:

(
O, yeryzndekilerin hepsini sizin iin
yaratt (2:29) diye haber verir ama;
;
' 7 2
(
Yeyiniz, iiniz israf etmeyiniz. O israf
edenleri sevmez (7:31) diye snr koyar.

Rzk konusunda kular gibi olmamz ister
Peygamberimiz, ve yle der: Siz Allaha
-88-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
hakkyla tevekkl etseydiniz, kular doyurduu
gibi Allah sizi de doyururdu. Kular sabah
erkenden a giderler, akam tok olarak dnerler
buyurur. (Tirmizi, Zhd, Hadis 2441, bni Mace,
Zhd H. 4164).
inizin durumuna gre erken vakti ne ise
ona gre davranacaksnz, kular gibi kanat
rpacaksnz, ama eve dnnce yarn dnerek
ailenin aznn tadn karmayacaksnz.
Sabahn sahibi var deyip tevekklle
geceleyeceksiniz.
Hz. Ademden beri milyarlarca insan geldi
geti yeryznden bir avu eksiltemedi;

O size istediiniz her eyden verdi.
Allah'n nimetini sayacak olsanz sayamazsnz.
Dorusu insan ok zalim, ok nankrdr!
(14/34) O nimetlerden kazanmaya aln;

(Allah bunu) elinizden kana
zlmeyesiniz ve Allah'n size verdii nimetlerle
marmayasnz diye aklamaktadr. nk
Allah, kendini beenip bbrlenen kimseleri
sevmez. (57:23).
Ekmek iin ekelim. Ekmek saysnca insan
deil, insan saysnca ekmek retelim. Adil bir
ekilde yardmlaalm. O zaman Rabbimiz bizi
hesap etmediimiz yerlerden de rzklandrr.
-89-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Yce Allah cmlemizi muhanete muhta
etmesin.
-90-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-FETTAH
buyuruyor:
1
6 2 2 1 '
2 2 ' 3
De ki: Rabbimiz hepimizi bir araya
toplayacak, sonra aramzda hak ile
-91-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
hkmedecektir. O, en dil hkm veren, (her eyi)
hakkyla bilendir. (34:26).
Bak: (7/88) (35/12).
Hz.Peygamber (as):

yapt tilavet secdelerinde yle derdi: "Yzm,
kendisini yaratan (maddi ve manevi eitli
cihazlarla tehiz, tezyin ve) tasvir eden, ilahi g
ve kudretiyle onda iitme ve grme duygular
aan Zat'a secde etti." Ebu Dvud; Salt 334,
(1414); Tirmiz, Salt 407, (508); Nes, ftitah
71, (2, 222).

zah
ENGLISH
-----------------
Al-Fattah

The Opener. He who opens the solution to
all problems and makes things easy.
1 Fettah: Kullar arasnda hkim
demektir. Araplar, hkim iki hasmn (dval-
dvac) arasndaki ihtilaf zd zaman:
"Hkim iki hasmn arasn fethetti" derler.
Hkmetti, zme kavuturdu mnasnda,
hkime ftih dendii de olmutur.
"Aan manasna gelen 1 el-
Fetth ismi erifi Kuran- Kerim de bir defa:
-92-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
1 6
2 2 1 ' 2
2 ' 3
De ki: Rabbimiz hepimizi bir araya
toplayacak, sonra aramzda hak ile
hkmedecektir. O, en dil hkm veren, (her eyi)
hakkyla bilendir. (34/26).
Ehli kitap, zellikle Yahudilerin hak ile
batl birbirine kartrdn, Bakara 42de
haber vermekte. Bu dnyada siyasilerin silah
gc, ilim adamlarnn kelime cambazl ve
basit mantk oyunlaryla hakk batla kartrp,
iine zehir, dna eker konmu ldrc
imanszlk tuzaklarna bu dnyada
yakalananlar gerei anlayamadan giderlerse,
ahirette hak ile batln arasn 1 el-
Fetth olan Rabbimiz aacak ve herkes gerei
grecek, ama i iten gemi olacak.
Kuran Kerimde ...at... atk eklinde
fiil olarak yedi defa tekrarlanmakta.
ocuk ana rahminde iken ocua rzk
kapsn aan, ocuk dnyaya gelince bir kapy
kapaynca annenin gslerinden iki kapy
aan. Gslerdeki iki kap kapannca ac-tatl,
ya-kuru yiyeceklerden drt kapy aandr.
Gnllere iman kapsn aan, imanl
mcahitlere lkelerin kaplarn aan. Gzlerini
aan, hznmz, kederimizi giderip sevin
kaplarn aan. Bereket kaplarn aan (Araf
96) ekirdeklere iek atran, tomurcuk
glleri gldrp, aan 1 El-Fettha
iman edenler gnl kaplarn herkese aarlar.
Varlk kaplarn ihtiya sahiplerine aarlar.
-93-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Gzlerini aarlar. manszlarn her trl
madrabazlklarn ortaya karp insanlarn
gzlerini aarlar.
Alt milyar insann imana giden yoldaki
engelleri aarlar. Allah ile kulu arasndaki
engelleri kaldrrlar. Mamafih "Kullarna rzk ve
rahmet kaplarn aan", rzklarndan kapanm
olanlar aan mnasna da gelir. Zorluklar
giderip, hayr kaplarn aan. Allah, kullarnn
hem rzk kaplarn aar, hem de gerei
grebilmeleri iin kalp ve basiretini rten
perdeleri kaldrr ve aar.
1 Fettah, Allah'n aan
sfatdr. Allah insanlar zorluklarla denemekte
ancak hi kimseye kaldrabileceinden fazlasn
yklememektedir. O, samimi kullarna bir zorluk
verdii zaman ondan k yolunu da aar;
mutlaka zorluun yannda bir kolaylk da
gsterir. Nitekim Kuran'da Peygamberimiz'in
karlat zorluklar Allah'n bir kolaylk
salamak yoluyla at da bildirilmitir:

Biz, senin gsn yarp-geniletmedik
mi? (94:1).
Kuran'da Allah'n iman edenlere salad
kolaylklara daha pek ok rnek verilmitir. Hz.
Musa da Allah'n eitli zorluklarla imtihan ettii
ancak karlat bu zorluklar aacak, ona kolaylk
salayacak imkanlar sunduu elilerden biridir.
Hz. Musa Firavun'a tebli yapmaya giderken onun
gcnden ekinmi ve kardei Harun'u kendisine
yardmc klmasn Allah'tan istemitir. Allah da
onun duasn kabul ederek Hz. Harun'u ona
desteki klmtr.
-94-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Kuran'da daha pek ok olayla
rneklendirildii gibi Allah mminlerin her zaman
yardmcs ve destekisidir. Onlarn zerinde
bulunan ve almas imkansz gibi gzken
zorluklar ap kaldrr. Ancak bu durum inkarclar
iin geerli deildir. Allah, onlarn kalplerini
daraltr, skar ve tm nimetlerin kapsn kapar. Bu
kaplarn hepsinin anahtar Allah katndadr.
Allah'n dilemesi ile kapanan bu kaplar sonsuza
kadar aabilecek hibir g yoktur. O, inkarclar
iin nimet kaplarn kapatt gibi onlarn zerine
azap kaps aar.
Yce Allah cmlemizin rzkn ve kalp
gzn amasn nasip etsin.
el-ALM
buyuruyor:

Dou da Allah'ndr bat da. Nereye
dnerseniz Allah'n yz (zat) oradadr. phesiz
-95-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Allah'(n rahmeti ve nimeti) genitir, O her eyi
bilendir. (2:115)
Bak:(24: 41) (2:115-158)(3:92) (4:35)
(24:41) (33:40)(35:38) (57:6)
Hz.Peygamber (as):
anlatyor: "Reslullah (aleyhissaltu vesselm):
"Gayb'n anahtar betir" dedi ve u mealdeki
yeti okudu: "O saatin (kyametin) ilmi phesiz
ki Allah'n nezdindedir. Yamuru O indirir.
Rahimlerde olan O bilir. Hibir kimse yarn ne
kazanacan bilmez. Hibir kimse hangi yerde
leceini bilmez. phesiz ki Allah (her eyi)
bilendir. Her eyden haberdardr" (Lokman 34).
Buhr, Tefsir, Lokman 2, En'm l,stiska 29.

zah
ENGLISH
-----------------
Al-'Alim

The Knower of All: He who has full
knowledge of all things.
Alim: O btn eyann en ince
taraflarn bilendir. Mbalaa ile btn bilinecek
eyleri tafsilat zere bilici demektir. lim sfatna
racidir.
Her eyi bilen manasna gelen
el-Alim ismi erifi Kuran- Kerim de
162 defa zikredilmitir. 4 defa da el-Allm=ok
-96-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
iyi bilen olarak zikredilmitir. lim kelimesi 105
defa tekrarlanmtr.
Btn bunlardan ilmin nemini
anlyoruz. Yediimiz yemeklerin, itiimiz
ieceklerin, giydiimiz elbiselerin, evlerimizin,
bineklerimizin hepsinin yaplmas, kazanlmas,
harcanmas ilimle olmaktadr.
Rabbimizin ilmiyle insanlk ailesinin
ilmini kyaslamak iin bilgisayar an
yakalayan insann kefettikleri ve ilim diye
sevindikleri Rabbimizin milyonlarca yl nce
yarattdr. nsan yaratmyor, yaratlan
kefediyor. Kendi vcudunda bir hcre
yaratamad gibi daha vcudundaki hcrelerin
saymn tamamlayamamtr.
Genetik mhendisleri genlerin ifresini
zmeye alyor. Bunlar gzel gelimeler ama
o genlerin ifresini Rabbimiz Hz. Ademin
genlerinde kodlamt. Ayrca gen mhendisleri
kendi akllarn da kendileri yaratm deil.
Biz Alim olan Allahn ilminden
yararlanmaya alacaz. Kelam olan Kuran
ilimlerini rendiimiz gibi tabiat bilimlerini de
reneceiz. Kuran- indiren Allahtr. Tabiat
yaratan Allahtr. Onun indirdiini ve
yarattn anlamaya almak ibadettir.
nsana kalemi reten (Alak 4) kitab
reten (Maide 110), Kuran reten (er-
Rahman 2), isimleri reten (Bakara 31), harp
sanayiini reten (Enbiya 80), Sleymana (as)
ku dilini reten (Neml 16), bilenlerle
bilmeyenlerin denk olmadn bildiren (Zmer
9) Allah (cc):
-97-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
( 3
Her ilim sahibinin stnde daha alim biri
vardr buyurur. (12/76) ve ilim despotluu
yapan, ilmin arlatanln yapanlar da uyarr.
Mal arttka yknz artar. lim arttka
yknz hafifler. Mal datlnca azalr, ilim
datldka oalr. Yemee doyulur, ilime
doyulmaz. Siz mal korursunuz, ilim sizi korur.
nsanlar dnebilecek bir uura
kavutuklar andan itibaren bir eyler renmeye
balarlar. Belli bir yasa ulatktan sonra da
renim grmeye ve bu ekilde saysz bilgiler
edinmeye devam ederler. Hatta baz insanlar
belirli bir veya birka konu zerinde
renebilecekleri her eyi renerek
uzmanlarlar.
rnein bir fizik mhendisi, fizik
kurallarnn tamamn renebilir veya felsefe
zerine renim grm bir insan, felsefi
konulara tam olarak hakim olabilir. Yine yakn
tarih zerinde uzmanlam bir aratrmac, yakn
tarih ile ilgili ok isabetli yorumlar yapabilir.
nk bu konu ile ilgili renilebilecek her eyi
biliyordur.
Yukarda saydklarmz, 'bilmek' fiilinin
insanlar iin geerli olan ksmdr elbette. Ancak
'bilmek' fiilinin, insanlarn asla tasavvur
edemeyecei, g yetiremeyecei bir boyutu
vardr: Allah'n bilmesi...
Evet, Allah gklerin, yerin, bu ikisi
arasnda olan tm canllarn, kainatta isleyen tm
kanunlarn, her an meydana gelen tm olaylarn
bilgisine sahiptir. nk tmnn yaratcs
-98-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
O'dur. stelik Allah'n 'bilmesi' snrszdr; O ayn
anda dnya zerinde doan ve len insanlarn
kimliklerini, yeryzndeki her bir aatan dsen
yapraklarn saysn, evrendeki milyarlarca
galaksi iindeki milyarlarca yldzn her birinin
zelliklerini ve burada sayfalarca saysak da asla
bitiremeyeceimiz her eyi bilir. O, yeryznde,
ayn anda uzayda meydana gelen her olay, dnya
zerindeki milyarlarca insann, hayvann, bitkinin
hcrelerinde kodlu olan ifreleri de bilir.
nsann unutmamas gereken ok nemli
bir sr vardr: Allah yukarda saylan tm
detaylarn yannda insann iini, aklndan
geenleri, gizli veya ak iledii tm fiilleri de
bilir. nsan, iinde yaad duygularn,
dncelerin, skntlarn yalnzca kendi bilgisi
dahilinde olduunu zanneder; ama bu byk bir
yanlgdr.
Kainatn her noktasna tam olarak hakim
olan Allah insann iine ve dna da hakimdir.
Nitekim Allah'n bu sonsuz bilgisi pek ok ayetle
de bildirilmitir
Yce Allah cmlemizi hayrsz ilimden
korusun, hayrl ilim nasip etsin.
-99-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
-100-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-KABIZ
buyuruyor:

Verdiinin kat kat fazlasn kendisine
demesi iin Allah'a gzel bir bor (isteyene
faizsiz dn) verecek yok mu? Darlk veren de
bolluk veren de Allah'tr. Sadece O'na
dndrleceksiniz. (2:245)
Hz.Peygamber (as):
Eb Katde (radyallhu anh) anlatyor:
"Reslullah'la beraber bir gece boyu yrdk.
Cemaatten bazlar:
"Ey Allah'n Resl! Bize mola verseniz!"
diye talepte bulundular. Efendimiz:
"Namaz vaktine uyuya kalmanzdan
korkuyorum" buyurdu. Bunun zerine Hz. Bill:
-101-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
"Ben sizi uyandrrm!" dedi. Bylece
Reslullah (aleyhissaltu vesselam) mola verdi ve
herkes yatt. Nbette kalan Bill de srtn
devesine dayamt ki gzleri kapanverdi, o da
uyuyakald. Gnein domasyla Reslullah
(aleyhissaltu vesselm) uyand ve:
"Ey BiII! Szn ne oldu?" diye seslendi
ve Hz. Bill: "zerime byle bir uyku hi
kmedi" diyerek cevap verdi. Aleyhissaltu
vesselm:
"AIIah Tel Hazretleri, ruhlarnz
diledii zaman kabzeder, diledii zaman geri
gnderir. Ey BiII! Halka namaz iin ezan oku"
buyurdu. Sonra abdest ald ve gne ykselip
beyazlanca kalkt, kafileye cemaatle namaz
kldrd." (Buhr, Mevkt 35, Tevhd 31;
Mslim, Mescid 309-311; Muvatta, Vaktu's-
Salt 25; Ebu Dvud, Salt 11, (435-441);
Tirmiz, Salt 130, (177), Tefsir, T-h (3162);
Nes, Mevkt 53, 54, 55, (1, 294-298), mmet
47, (2,106).
zah
ENGLISH
-----------------
Al-Qabid

The Constrictor: He who constricts and
restricts.
Kabid: Kullarnn ecelini ltf ve
hikmetiyle tutan mnasna gelir.
Eceli gelenlerin ruhlarn alcdr.
-102-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Alc, tutucu, skc demektir. Allah, kabz
edicidir. Baz kullarna rzk daraltc,
zorlatrcdr. Yahut lm vaktinde ruhlar kabz
edicidir.
-103-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
"Daraltan manasna gelen el-
Kabid ile genileten manasna gelen el-Bst
isimleri Kuran- Kerim de:

: '
'
Allah daraltr da, geniletirde. Ona
dndrleceksiniz (2:245) ayetinde maddi
ynden fakirletiren ve daraltannda, zengin
edip geniletenin de Allah olduu bildirilmekte.
Zenginken fakir olanlar, gl iken zayf
olanlar, yksek makamlardan denleri,
bilginken bunayanlar grdmz gibi,
fakirken zengin olanlar, Mekkede zayf
grld halde Medinede glenenleri, Bilal-i
Habei gibi kafirlerin klesi iken mminlerin
efendisi olanlar, Yusuf (as) gibi hapishaneden
Msra sultan olanlar, mmi iken kyamete
kadar gelecek insanlara ilim reticisi olan Hz.
Muhammedi grdk.
Kabid ve Baste iman eden bir mmin
haksz insanlarn ellerine ald, zimmetine
geirdii haklar onlardan alarak hak
sahiplerine datarak birini daraltrken,
hakllarn dn ve iini geniletir.
Zalimlerin yreine korku salarak
daraltrken mazlumlarn gnln geniletir
ferahlatr.
Yce Allah cmlemizin ruhunu, iman ve
ameli salih ile kabz etmeyi nasip etsin.
-104-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
-105-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-BASIT
buyuruyor:

Rabbin rzk dilediine bol verir,
dilediine daraltr. phesiz ki O, kullarndan
haberdardr, (onlar) ok iyi grr. (17:30)
Hz.Peygamber (as):
anlatyor: "Resulullah (aleyhissaltu vesselm)
buyurdular ki: "Sizden kimse, bir bakasn
yerinden kaldrp sonra da oraya oturmasn.
Ancak (halkay) geniletin, yer an, Allah da size
genilik versin.'' Birisi yerinden kalkacak olsa,
Abdullah bnu mer (radyallahu anhm),
oraya oturmazd." Buhari, sti'zn 31, Cum'a 20;
Mslim, Selam 27, (2177); Tirmizi, Edeb 9,
(2750, 2751); Ebu Dvud, Edeb 18, (4828).
zah
ENGLISH
-----------------
-106-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Al-Basit

The Reliever. He who releases,letting things
expand.
Bast: Kullarna rzk ap cd ve
rahmetiyle genileten demektir. Bylece Cenb-
Hakk, hem ihsan sahibi, hem de onu men edici
olmaktadr. el-Hfid: Cebbarlar ve firavunlar
alaltan demektir. Yni onlar horlar ve deersiz
klar demektir.
Diledii mahlukuna ruh ve hayat verici.
Baz kullarna rzklarn geniletici yahut hair
vaktinde ruhlar cesetlerine ner edici demektir.
Bu ikisi de fiil sfatndandr.
"Daraltan manasna gelen el-
Kabid ile genileten manasna gelen
el-Bst isimleri Kuran Kerimde:

6 ' '
' 2
Allah daraltr da, geniletirde. Ona
dndrleceksiniz (Bakara 245) ayetinde maddi
ynden fakirletiren ve daraltannda, zengin
edip geniletenin de Allah olduu bildirilmekte.
Kabid ve Baste iman eden bir mmin
haksz insanlarn ellerine ald, zimmetine
geirdii haklar onlardan alarak hak
sahiplerine datarak birini daraltrken,
hakllarn dn ve iini geniletir.
-107-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Zalimlerin yreine korku salarak
daraltrken mazlumlarn gnln geniletir
ferahlatr.
Allah, kendisine iman eden, kalpten itaat
eden kiilere dnyada maddi ve manevi bolluk,
genilik verir. Onlarn nndeki zorluklar aarak
her ilerinde mminlerin yakn dostu olduunu
gsterir. Allah'n samimi kullar karlatklar
her trl zorlukta, skntda ve hastalkta yalnzca
Allah'a snrlar ve O'nu vekil edinirler. Bunun
karlnda da Allah inkar edenlerin ilerini
zorlatrrken, mminlerin ilerini kolaylatrr.
Bu konuda Kuran'da verilmi pek ok
rnek vardr. rnein Hz. Musa ve ona tabi olan
srailoullar, Firavun'un zulm nedeniyle
yurtlarndan kmak zorunda kalmlardr. Ancak
Firavun pelerini brakmam ve yakalamak iin
ordusuyla beraber onlar takip etmitir. Bu ka
esnasnda Firavun'un ordusu ile deniz arasnda
kalan srailoullar 'gerekten yakalandklarn'
sanmlardr. Fakat Allah Hz. Musa'nn duasna
icabet etmi, bir mucize gstererek denizi yarm
ve srailoullarn Firavun'un zulmnden
kurtarmtr. stelik bunun ardndan Firavun'u ve
ordusunu yok etmi, onlarn ktklar yerlere
srailogullarn miras klmtr.
Yce Allah bizleri, rzkn genilettii
kullarndan eylesin.
-108-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-HAFD
-109-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
buyuruyor:

"Eer yz evirirseniz phesiz ki benimle
size gnderileni size bildirdim. Rabbim (dilerse)
sizden baka bir kavmi yerinize getirir de O'na
hibir zarar veremezsiniz. nk benim Rabbim
her eyi gzetendir." (11:57)
Bak:(12:64)
Hz.Peygamber (as):

Nu'mn bnu Beir (radyallahu anh)
buyurdular ki:
"Dua, ibadettir", sonra u ayeti okudu:
"Rabbiniz: Bana dua edin ki size icbet
edeyim. Bana ibdet etmeyi byklklerine
yediremeyenler varya, alalm ve hakir olarak
cehenneme gireceklerdir" buyurmulardr"
(M'min, 69). Ebu Davud, Salat 358, (1479);
Tirmizi, Tefsir 2, (2973, 3244), Daavt 2, (3369);
bnu Mce, Du 1, (3828).
zah
ENGLISH
-----------------
-110-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Al-Khafid

The Abaser. He who brings down,
diminishes.
Hafid: Kullarndan bazlarn
ykselticidir.
Hfd, refin (ykselmenin) zttdr.
Mesela, kafirleri cezalarla hfd edici, yani
alaltcdr.
Yukardan aaya indiren, alaltan,
dereceleri dren.
Alaltan manasna gelen
el-Hafid ismi celili Kuran Kerim
de Vaka suresi ayet 3 de Kyametin alaltc ve
ykseltici olduunu haber verir eklinde geer.
Kyameti yapan ve yaratan Allah olduuna gre,
Alaltan ve ykselten de O dur.
"Ykselten manasna gelen er-Rafi
ismi Cemili ise bir defa Rafi olarak (3:55) bir
defada Rafi-ud-derecat (40:15) olarak gemekte.
13 defada ....ykseltti, ....ykseltir eklinde fiil
olarak geer.
Nefsinin hevasn ba tac eden, gnah
sokaklarnda gezen, isyan edenleri cehennemin
en alt derekelerine alaltan Allah (c.c.), nefsinin
hevasn ayaklar altna alan, salih insanlarla
beraber olan, iyi ve gzel yerlerde dolaan,
Rabbine itaat edenleri Cennetin en st
derecelerine ykseltendir.
-111-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Kuyunun dibine atlan Yusuf (as) Msra
sultan oldu. Onu atanlar ise bir gn Yusufun
nnde secdeye kapandlar.
Ylanlar yerde srndren
Hafid,kular ykseklerde uuran
Rafi olan Allah (c.c.)dr. Gkyzn
direksiz ykselten (13:2), Peygamberlerin
derecelerini ykselten (6:165), sa aleyhisselam
kendi katna ykselten (4:185) Hz. Muhammedin
ann ycelten (erh 4) iman eden, ilim sahibi
olanlarn derecesini ykselten Allaha iman eden
mminlerde Peygamberlerin ve iman eden
alimlerin nne kimseyi geirmezler.
Yeryznde hibir yazar izeri, filozofu,
siyasiyi, askeri, bilgini Peygamberin nne
geirmedii gibi denk bile tutmaz. Allahn
ycelttiini kimse alaltamaz. Alalttn da
kimse ykseltemez.
Hz. brahimi, Hz. Musay hepimiz severiz
ama Nemrutla Firavunun seveni yoktur.
Yce Allah cmlemizi alakla
meylettirmesin.
-112-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
er-RAF
buyuruyor:
-113-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

Ey iman edenler! Size "Meclislerde yer
an" denilince yer an ki Allah da size genilik
versin. Size "Kalkn" denilince de kalkn ki Allah
sizden inananlar ve kendilerine ilim verilenleri
derecelerle ykseltsin. Allah yaptklarnzdan
haberdardr. (58:11)
Bak: (4:158)
Hz.Peygamber (as):
Breyde (radyallhu anh) anlatyor: "Bir
gn, Hlid bnu Velid el-Mahzumi (radyallhu
anh):
"Ey Allah'n Resl, bu gece hi
uyuyamadm" diye Hz. Peygamber (aleyhissaltu
vesselam)'e yaknd.
Reslullah (aleyhissaltu vesselm) ona u
tavsiyede bulundu: "Yatana girdinmi u duay
oku: "Ey yedi kat semnn ve onlarn
glgelediklerinin Rabbi, ey arzlarn ve onlarn
tadklarnn Rabbi, ey eytanlarn ve onlarn
azdrdklarnn Rabbi! Btn bu mahlktnn
errine kar, bana himyekr oI! 0l ki hi birisi,
zerime ni ullanmasn, saldrmsn. Senin
koruduun aziz olur. Senin vgn ycedir, senden
baka ilah da yoktur, ilah olarak sdece sen
varsn." Tirmizi, Daavt 96, (3518).

zah
-114-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
ENGLISH
-----------------
Ar-Rafi'

The Exalter. He who raises up.

Rafi': Vellerini, dostlarn
ykseltir. Azz klar demektir. Bylece Allah,
hem zell hem de azz klc olmaktadr.
Kullarndan bazlarn ykselticidir.
Ref edici, ykseltici demektir. Allah,
iman ehlini, izzet ve saadetle ykseltir, onlar
yce derecelere eritirir.
Alaltan manasna gelen el-
Hafid ismi celili Kuran- Kerim de Vaka
suresi ayet 3 de Kyametin alaltc ve ykseltici
olduunu haber verir eklinde geer. Kyameti
yapan ve yaratan Allah olduuna gre, Alaltan
ve ykselten de O dur.
"Ykselten manasna gelen
er-Rafi ismi Cemili ise bir defa Rafi olarak
(Ali mran 55) bir defada Rafi-ud-derecat
(Mmin 15) olarak gemekte. 13 defada
....ykseltti, ....ykseltir eklinde fiil olarak geer.
Nefsinin hevasn ba tac eden, gnah
sokaklarnda gezen, isyan edenleri cehennemin
en alt derekelerine alaltan Allah (c.c.), nefsinin
hevasn ayaklar altna alan, salih insanlarla
beraber olan, iyi ve gzel yerlerde dolaan,
Rabbine itaat edenleri Cennetin en st
derecelerine ykseltendir.
-115-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Kuyunun dibine atlan Yusuf (as) Msra
sultan oldu. Onu atanlar ise bir gn Yusufun
nnde secdeye kapandlar.
Ylanlar yerde srndren
Hafid,kular ykseklerde uuran
Rafi olan Allah (c.c.)dr.
Gkyzn direksiz ykselten (Rad 2),
Peygamberlerin derecelerini ykselten (Enam
165), sa aleyhisselam kendi katna ykselten
(Nisa 185) Hz. Muhammedin ann ycelten
(erh 4) iman eden, ilim sahibi olanlarn
derecesini ykselten Allaha iman eden
mminlerde Peygamberlerin ve iman eden
alimlerin nne kimseyi geirmezler.
Yusuf (as) isteklerini yerine getirmedii
iin zindana mahkum eden Zeliha, Kocas
ldkten sonra elindeki btn serveti bitti ve
ktrm olarak duvar dibinde dilencilik etmeye
balad srada, Yusuf (as) maliye bakan olmu
ve ar pazarlar dolarken Zelihaya rastlar ona
nasl bu duruma dtn arkadalarna
sordurur, oda u cevab veriri: Bilmez misiniz
ki, Allah kendisine kar asi olan nice azizleri
zelil eder. Kendisine muti olanlar ise aziz eder.
Yce Allah cmlemizi kendisine muti
-116-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-MUZ
buyuruyor:

-117-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
(Reslm!) De ki: Mlkn gerek sahibi
olan Allah'm! Sen mlk dilediine verirsin ve
mlk dilediinden geri alrsn. Dilediini
yceltir, dilediini de alaltrsn. Her trl iyilik
senin elindedir. Gerekten sen her eye kadirsin.
(3:26)
Hz.Peygamber (as):
bnu Abbas (radyallahu anhm)
anlatyor: "Reslullah (aleyhissaltu vesselm)'n
geceleyin namazdan knca u duay okuduunu
iittim: "lIahm! Senden, katndan verecein
yIe bir rahmet istiyorum ki, onunla kalbime
hidayet, ilerime nizam, danklma tertip,
iime kmil iman, dma amel-i slih, amellerime
temizlik ve ihls verir, rzana uygun istikmeti
ilham eder, lfet edeceim dostumu lutfeder, beni
her eit ktlklerden korursun.
zzeti brnm, onu kendine alem yapm
olan Zt mnezzehtir. Bykl brnm ve bu
sebeple kullarna ikram bol yapm olan Zt
mnezzehtir. Tesbih ve takdis sadece kendine
layk olan Zat mnezzehtir. Fazl ve nimetler
shibi Zt mnezzehtir. Azamet ve kerem sahibi
Zt mnezzehtir. Celal ve ikrm shibi Zat
mnezzehtir." Tirmizi, Daavt 30, (3415).

zah
ENGLISH
-----------------
Al-Mu'izz

-118-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
The Bestower of Honors. He who confers
honor and dignity.
Muiz: Kullarna dnyada mal,
cennete mkafat verendir.
Allah, diledii kullarna izzet vericidir.
Aziz eden ancak Odur.
Kuran- Kerimde:

(3:26) ayetinde dilediini zelil edenin Allah
olduunu haber verir.

; '

Halbuki asl izzet, ancak Allah'n,
Peygamberinin ve mminlerindir. Fakat
mnafklar bunu bilmezler. (72:8) ayetinden
anladmza gre Mslman bir insann zelil
olmas mmkn deildir.
Mslman, dnyann en fakir insan olsa
bile o haliyle izzetini korur. Mslman en zengin
olsa yine malyla da, haliyle de izzetini korur.
-119-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Rabbin sofrasnn bitmeyeceini bildii
iin tamakr olmaz. nsanlar ycelten kanaattr.
Alaltan ise tamadr.
ahin kuu ycelerde uarken, bldrcn ve
keklik etiyle havada beslenirken yeryzndeki
bir arpaya tama edince tuzaa tutulur, kanatlar
yolunur.
Kafir dnyada malyla ykselse, haliyle
ykselmez. Ahirette ise her haliyle alaltlr ve
cehenneme atlr.
Bakasnn servetine el uzatan iki dnyada
da horlanr. Bakasnn namusuyla oynayanlarda
horlanr.
Haram servetten, haram ehvetten ve
haram hretten uzaklaanlar iki dnyalarnda da
izzet bulur. Dolu kovay ykseltirler, bo kovay
kuyunun dibine atarlar. Gnl imanla, akl ilimle
dolu olursa ykseltiliriz. Yoksa Cehennemin
dibine atlveririz. Allah korusun.
Veren de Allahtr, vermeyen de Allahtr.
Onun vermediini kimse veremez. Onun
verdiini de kimse engelleyemez. Bunlarn hepsi
Onun adaletine, hikmetine ve hamdine tabidir.
Alaltt ve mahrum brakt kimseleri
alaltmas Allahn bir hikmeti sebebiyledir. Bu
konuda hi kimse Allahla tartmaya giremez.
Ycelttii ve bol rzk verdii, kimselere de bu,
sadece Onun ltuf ve ihsanndandr.
Bir kula gereken ey, Allahn hikmetini
de itiraf etmesidir. Diliyle, azalaryla ve her
eyiyle Ona kretmesidir.
-120-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Yce Allah cmlemizi dnya ve ahiret
saadeti nasip etsin.
el-MUZLL
buyuruyor:

-121-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
(3:26)
Hz.Peygamber (as):
"Reslullah (aleyhissaltu vesselm), "Bir gn
btn insanlar nderleriyle beraber arrz"
(sra, 71) melindeki ayetle ilgili olarak unu
syledi: "Onlardan biri arlr. (Amellerinin
yazld) kitap sa eline verilir. Vcudu altm
zira' geniletilir, yz beyazlatrlr. Bana prl
prl yanan inciden bir ta geirilir. Bu haliyle
arkadalarnn yanna dner. Arkadalar onu
uzaktan grnce: "Ey Rabbimiz bunu bize de ver
ve onu hakkmzda mbarek kl" derler. O,
yanlarna gelir ve onlara: "Mjde sizlere!
Herbirinize bunun bir misli var" der. Kfire
gelince, onun surat kararr. Onun da vcudu,
altm zira' geniletilir. Ona da bir ta giydirilir.
Arkadalar onu grnce: "Bunun errinden
Allah'a snrz, Ey Rabbimiz onu bize verme"
derler. Bu da arkadalarnn yanna gelir. Onlar:
"Ey Rabbimiz, onu zelil et" derler. O da: "Allah
sizi rahmetinden uzak tuttu, sizden herkese bunun
bir misli verilmitir" der." Tirmizi, Tefsir, Ben
srail, (3135).

zah
ENGLISH
-122-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
-----------------
Al-Mudhill
The Humiliator. He who degrades and
abases.
4 Muzill: Dilediini zelil, hakir
klcdr.
Allah, baz kullarn zelil edici, onlar
zillete drcdr. Hakikatte aziz etmek, ihtiya
zilletinden ve ehvetlere tabi olmaktan
kurtarmak, o kiiyi kendi nefsine galip ve ilerine
malik klmaktr. zlal (zelil etme, alaltma) ise,
bunlarn zttnadr.
"Pek yce" anlamna gelen "4 el-
Muzill" ismi celili Kur'an- Kerim de bir defa
gemekte:
4

" O, gizli olan da ak olan da bilir.
Byktr, pek ycedir."(13:9)
Ana rahmindeki deiimleri bilen,
toplumsal gelimeleri ve deimeleri bilen ve
ynlendiren "3 el-Mteali" pek yce
olan Rabbimizin bir ismi de " el-Ali" idi
ve bu ismin aklamasnda geni bilgi verildi,
oraya bak.
Gizliyi de a da bilen ve pek yce olan
Rabbimizden hibir eyin gizlenemeyeceini
bilelim.
-123-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Her sahada ycelmek iin yce olan
Rabbimizin ilmine, sanatna, kudretine,
ikramna sarlp onun yaptklar ve
yarattklarna bakarak ilmimizi, ahlakmz
gelitirmeliyiz.
Kimseyi aalamadmz gibi
aalananlar slmla yceltmeye almalyz.
Yce Allah bizleri, rezil ve rsvay
etmesin.
-124-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
es-SEM
buyuruyor:

Bir zamanlar brahim, smail ile beraber
Beytullah'n temellerini ykseltiyor (yle
-125-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
diyorlard:) Ey Rabbimiz! Bizden bunu kabul
buyur; phesiz sen iitensin, bilensin. (2:127)
Bak:(2:137-256) (8:17) (49:1)
Hz.Peygamber (as):
Hz. Aie (radyallahu anh) buyurdu ki:
"Hamd o Allah'adr ki, btn sesleri iitir. Israrc
(mcdeleci) kadn Havle, Hz.Peygamber
(aleyhissaltu vesselm)'i evinin yannda buldu.
Reslullah (aleyhissaltu vesselm)'a bireyler
sylyordu. Azna ne sylediini iitmiyordum.
Cenab- Hakk u yeti indirdi:
"(Habibim) Zevci hakknda seninle direip
duran (nihayet hlinden) Allah'a ikyet etmekte
olan (kadn)n szn umulduu vehile Allah
dinlemitir. Allah sizin konumanz zten
iitiyordu. nk Allah hakkyla iitici, kemliyle
grcdr" (Mcdele 1). Buhar, Tevhid 9;
Nes, Talk 33, (6,168); bnu Mce, Talk 25,
(2063).
zah
ENGLISH
-----------------
As-Sami
The Hearer of All. Allah takes care of all
the needs of those who invoke this glorious
Name one hundred times.
Semi: Gizli ve aikar
sylenenleri iiticidir.
-126-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Allah, btn sesleri iiticidir.
Her eyi iiten, kullarnn niyazn kabul
eden.
Semi ad, ilim dilinde iiten demektir. O
da tpk ' el-Kadirin kadir ismine
benzemektedir.
Ayn zamanda iittiren, duyuran anlamna
da gelmektedir. Bu adn iki ynl itibar vardr.
Bunlardan birincisi: Dinleyenler iin duyurmay
yaratmtr. kincisi: Kelim olan Hz..Musa (as)
kendi hitabn duyurmak iin ve bu makamda
bulunup konukan ehli iin bu ihdas etmitir.
Her eyi iiten manasna gelen
es-Semi ismi celili Kuran-
Kerim de 47 defa gemekte.
Her eyin ayarlanmas akort edilmesi
gerektii gibi en bata dillerimizin akort
edilmesi gerekir. Sevdiklerimize, dostlarmza
syleyeceimiz kelimeleri en ince gnl
eleinden eleyerek sylemeliyiz. nk
dostlarmz o szleri duymadan es-Semi olan
Rabbimiz iitmekte. Dmana sylediklerimizi
de iitiyor:

Buyurdu ki: "Korkmayn, phe yok ki
ben sizinle beraberim, iitirim ve grrm"
(20:46).
-127-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
yle ise Firavuna konuurken bile
kelimelerin en tatl ve yumuak olann
seeceiz:

"Ona yumuaka sz syleyin,belki t
dinler veya korkar" (20:44).
Rabbimiz:

Hakknda bilgin olmayan eyin ardna
dme. nk kulak, gz ve gnl, bunlarn hepsi
yaptndan sorumludur (17:36) derken kulak
kelimesini ne alm. Kulamzla insanlar
dinlerken karmzdaki kim olursa olsun onu
nemseyelim.
Kulamzdan giren kelimeler gnl
denizimizi kirletecek kelimeler olmasn. Hakkn
kelam birinci sray alsn. Kulanda doyumu
vardr. Ivr zvrlarla doyurursanz Kuran
dinleyemezsiniz.
Kuran- Kerimde:

;2
6
(Allah) her eyi iiten ve hereyi
grendir. (4:134)
Semi, iitmesi iitilecek
hereyi kapsamna alan demektir. Allah (cc)
ulvi ve sufli alemdeki btn sesleri gizlisiyle
ayla hepsini iitir. Ona gre sesler arasnda
-128-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
fark yoktur, sanki tek bir ses gibidir. Seslerin
hi birisinin dierine kartrmaz. Hibir lisan
Ona gizli deildir, hepsine ainadr. Uzak,
yakn, gizli, ak Ona gre msavidir.
Ak ve gizli, alak ve yksek btn
sesleri iitir. Dua eden, isteyen ve ibadet eden
kimseleri iitip onlara icabet eder ve karln
verir.
Yine Kuan- Kerimde:

Kocas hakknda seninle tartan ve
Allaha ikayette bulunan kadnn szn Allah
iitmitir. Allah sizin konumanz iitir. Allah
iitendir, grendir (58:1).
Hz.Aye (ra) bu ayetle ilgili olarak unlar
demitir: itmesi btn sesleri kuatc olan
Allah ok ycedir. Hz.Peygamber (as) ikayet
iin gelen bu kadn konuurken ben yan odada
buluyordum ve szlerinden bir ksmn
duyamamtm. Nihayet bu ayet nazil oldu.
Bahsi geen kadn kocasyla aralarndaki
problemi Hz.Peygamber (as) sormu Efendimiz
(as) Bu konuda bilgisi olmadn sylediinde,
bende halimi Allaha arz ederim deyip giderken
yar yolda tekrar arlp kendisine mcadele
sresi okunmu ve sorusuna Allah cevap
vermitir. Kadn hayretini gizlemeden Hz
Peygamber (as) Allah bu kadar yakn myd ki,
hemen benim soruma cevap veriyor deyip
gitmitir. (mam Buhari, kendi tarih kitabnda
ksaca kaydetmitir.)
-129-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Yce Allah cmlemizin isteklerini
cevaplad kullarndan eylesin.
-130-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-BASR
buyuruyor:

Namaz dosdoru kilin, zekat verin;
nceden kendiniz iin hayr olarak neyi takdim
ederseniz, onu Allah katnda bulacaksnz.
phesiz Allah, yaptklarnz grendir.(2:110).
Bak. (3:163) (4:58) (17:1) (42:11) (42:27)
(57:4) (67:19).
Hz.Peygamber (as):
Yahya bnu Ya'mur haber veriyor: "sordu:
"Bana ihsan hakknda bilgi ver?"
Hz. Peygamber (aleyhissaltu vesselm)
aklad: "hsan Allah' sanki gzlerinle
gryormusun gibi Allah'a ibadet etmendir. Sen
O'nu grmesen de O seni gryor." Hz.
Peygamber (aleyhissaltu vesselm) Ey mer,
-131-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
sual soran bu zatn kim olduunu biliyor musun?
dedi. Ben: "Allah ve Resl daha iyi bilir"
deyince u aklamay yapt: "Bu Cebrail
aleyhisselmd. Size dininizi retmeye geldi."
Mslim, man 1, (8); Nes, man 6; Ebu Dvud,
Snnet 17; Tirmiz, man 4).

zah
ENGLISH
-----------------
Al-Basir
The All-Seeing. To those who invoke this
Name one hundred times between the obligatory
and customary prayers in Friday congregation,
Allah grants esteem in the eyes of others.
Basir: Her eyi grp gzeticidir.
Allah, btn grlecek eyleri grcdr.
Bu isim, zati sfatlardandr.
Her eyi en iyi gren anlamna gelen
el-Basr ismi erifi, Kuran-
Kerimde 47 defa zikredilmitir.

2 2
6 '
Nerede olursanz olun, O sizinle
beraberdir. Allah yaptklarnz en iyi grendir.
(57:4) ayetiyle yaptklarmzn grldne
-132-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
dikkat ekiliyor. Her eyi grd haber
veriliyor. (Mlk 19).
Her eyi gren, yarattklarna gz
verebilir. nsan kendi gznn grme gc
zayflayp giderken aresiz kalyor. Gz
doktorlarmz gz yapamyor. Gzlk yapyor.
Rabbimiz bamza iki gz vermi bir de gnl
gz vermi.
Bamzdaki iki gzn pasn, kataran
silmek iin gz doktorlar yaratt gibi, gnl
gzmz cilalamak iin kitaplar,
Peygamberler ve salih kullar gndermi.
Rabbimizin bizi her zaman ve her yerde
grdn bildiimizden, kapal kaplar
ardnda dmen evirmek, haram yemek, zina
etmek, ihanet etmek, yalan sylemek, zimmet,
irtikap gibi sular ileyemeyiz.
Gnmzde Allaha iman olmayanlar
filan devlet u anda beni gryor, sylediimi
iitiyor, siyasi geleceimi yok etmemesi iin
onun adyla konumaya balayaym, onu
veyim diyor.
te el-Basr olan Allaha imann
bize verdii izzet ve eref bu dnyada balyor.
Biz kula kul olmuyoruz.
nsann grme kapasitesi kukusuz ok
snrldr. plak gzle grebilecei mesafe en
fazla birka kilometre tesidir. stelik bu da
ancak ak bir havada, yksek bir yerden
bakyorsa mmkn olur. Ancak artlar ne kadar
uygun olsa da grebildii en uzak yer onun iin
hayal meyal fark edilebilen, puslu bir grntden
bakas deildir.
-133-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
nsan belki de sinirli yetenei sebebiyle
kendisini de hi kimsenin gremeyeceini
zanneder. Gizli bir is yaparken, saklanrken,
etrafnda hi insan yoksa, kimse tarafndan
grlmediinden emindir. Bu tarz ortamlarda
insanlar istedikleri her eyi yapabileceklerini, hi
kimseye kar sorumlu tutulamayacaklarn,
yaptklar hatalarn asla karlarna
kmayacan sanrlar.
Oysa bu bir yanlgdr. nk insanin
unuttuu ok nemli bir gerek vardr: Allah her
an her eyi tm detaylaryla grendir.
nsan gzleriyle ancak belli bir alan
grebilirken, Allah o kiinin bulunduu oday,
onun dnda dier odalar, o evin tamamn, o
evin iinde bulunduu ehri, onun da iinde
bulunduu lkeyi, onlar iine alan ktay, btn
bunlarn tamamn kapsayan dnyay, tm
gezegenleri, uzay ve onun da tesindeki
boyutlar ayni anda grmektedir.
Allah (cc) grmeye konu tekil eden her
eyi hakkyla grd gibi, gklerdeki ve
yeryznn btn blgelerindeki her eyi, hatta
en gizli olanlarn dahi grr. Onun grme
alannn dnda kalan hibir ey dnlemez.
Karanlk bir gecede, sert bir kayann
zerindeki siyah bir karncann yryn, onun
i ve d btn organlarn, ald besinin incecik
organlar iinde nasl ilerlediini grr.
Aalarn dallar ve damarlarndan suyun
geiini ve btn eitleriyle irili ve ufakl
bitkileri grr. Karncalarn, arlarn, sineklerin
-134-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
hatta ondan daha kk hayvanlarn damarlarn
dahi grr.
Byklnde, sfatlarnn kapsamnn
geniliinde, azamet ve lutfunda, grlen ve
grlmeyen her eyden haberdar oluunda
akllar hayretlere dren Allah, her trl
eksiklikten ve kusurdan mnezzehtir.
Yce Allah cmlemize hakk grme
basiretini nasip etsin.
-135-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
-136-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-HAKEM
buyuruyor:
1
' 2 '

Allah kyamet gnnde, ihtilf etmekte
olduunuz konulara dair aranzda hkm
verecektir.(22:69)
Hz.Peygamber (as):
ureyh bnu Hni, (radyallahu anh)
babasndan naklediyor: "Hz. Peygamber
(aleyhissaltu vesselm), kavmimin beni Ebu'l-
Hakem diye knyelediklerini iitmiti. Beni
artarak: "Hakem olan Allah'tr, hkm de
O'nadr, yle ise, sen nasl Ebu'l-Hakem
knyesini tarsn?" dedi. Ben akladm:
"Kavmim bir meselede anlamazla dnce
bana gelirler, ben hkme balarm. Her iki taraf
da verdiim hkme rz olurlar." Reslullah
(aleyhissaltu vesselm): "Bu ne gzel ey?"
buyurdu ve "ocuklarndan neler var?" diye
sordu. Ben: "reyh, Mslim, Abdullah var"
dedim. Reslullah (aleyhissaltu vesselm): "En
by hangisi?" dedi. "reyh" dedim.
"yleyse, buyurdu, sen Ebu reyh'sin" Ebu
Dvud, Edeb 70, (4955); Nes, Kad 7, (8, 226-
227).;
zah
-137-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
ENGLISH
-----------------
Al-Hakam
The Judge. He who judges and makes
right prevail.
Hakem: Hkim demektir. Bu da
hakikati hkmetme yetkisi kendisi ne verilen, ona
gnderilen demek olur.
Hkmn mutlak sahibidir.
Hkmedici, hkmne kar gelecek kimse
bulunmayan, hakla batl ayrc demektir.
Bu takdirde Kelam sfatna raci olur.
Yahut saidleri saadetle ve akileri ceza ile
birbirinden ayrc manasna gelir.
Hakimiyetin kaytsz artsz Allaha ait
olduunu (Enam 57, Yusuf 40,67), en gzel
hkmedenin Allah olduunu (Maide 50),
hkmnn temyiz edilemeyeceini (Rad 41)
hkmne hibir kimseyi ortak etmeyeceini
(Kehf 26), Onun dnda hkm koyanlarn
sonucunun ne olacan bilmeden cahilce
hkm koyduunu (Maide 50) Onun
indirdiiyle hkmetmeyenlerin durumlarna
gre kafir, zalim ve fask olduunu (Maide
44,45,47) bildiren, Allaha iman edenler Ondan
baka Hakem tanmazlar.
Kullar iin bu kelime mecazi anlamda
kullanlabilir. Nisa suresinin 35inci ayetinde
-138-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
eler arasndaki arabuluculara el-
Hakem kelimesi kullanlmtr.
Allahn koyduu kurallara gre hkm
verenlere de "Hakem" veya "Hakim" denir.
Rabbimizin tabiata koyduu kanunlar
konusunda kimse tartmyor. Herkes tabiat
kanunlarna uyuyor. Uyduu oranda mutlu
oluyor.
Kafirin vcudunda dahi Allahn
hkmranl geerli. Kalbini altran, kann
dolatran, her hcresine gda veren, sann her
teline renk veren Allah (c.c.).
Dnyann en gelimi hastahanesinde, en
iyi doktorlar gzetiminde be dakikalna
Allahn deilde doktorlarn kendi vcuduna
hakim olmasn istemeyen ateist=gvur bir
insan nasl olur da hayatnda Allahn
hkmlerini reddedip kendisi kendi hayatnn
btn sorunlarna hkmedebilir? Beynimizin
klcal damarnda kan phtlaan vcut fel
oluyor. Beynimizin ynetimi bize braklsa insan
bir dakikada yok olur. Vcudun her tarafndan
banlar, yaralar, feller grlr.
Toplum vcudunda Allahn hakimiyeti
ekilip alnrsa toplum vcudunda inkar, terr,
soygun, gasp, ldrme, yaralama, zina, rvet,
rza geme, gvensizlik, bask, zorbalk
hastalklar oalr.
Rabbimiz, Sevgili Peygamberimize:

-139-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

Andolsun ki; eer sana gelen bu ilim
(Kuran) dan sonra onlarn hevalarna uyarsan,
phesiz sen de zulmedenlerden olursun (2:145)
buyurur.
Yanl teraziyle tartan, dnyann en adil
insan da olsa yanl tartar. Onun iin tabiat bir
denge zere yaratan, yaratt tabiat
kanunlarnda hibir eksiklii ve fazlal
olmayan Allah (c.c.)n koyduu Kurandaki
kurallarda toplum vcudunun selameti ve
shhati iin koyulmutur.
El-Hakeme iman eden bizler
Onun koyduu, Rasulnn uygulad
kurallara uyarak yanl terazileri Kurana gre
ayarlayacaz. Yanl teraziyle tartarak kar
salayanlar engelleyeceiz. nsanlarn tabiat
kanunlarna uyduu gibi Kurana gre
yaamalar iin gayret gstereceiz. Toplum
vcudunun ada sorunlarn Kuran ve
Snnet nda zeceiz.
Allah (cc), dnya ve ahirette kullar
arasnda adaletle hkmedendir. Zerre miktar
zulmetmez. Hi kimseye kimsenin gnahn
yklemez. Bir kula gnahndan daha fazla ceza
vermez. Btn haklar sahiplerine verir. Her hak
sahibine hakkn mutlaka ulatrr. O,
ynetiminde ve takdirinde adildir. O, fiilinde
adaletle muttasftr. Onun btn fiilleri adalet ve
istikamet kanunlar zere cereyan eder.
Bunlardan asla zulm ve hakszlk phesi
yoktur. Tamam lutf ve rahmet, belirttiimiz
ekilde adalet ve hikmet zere cereyan eder.
-140-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Asilere ve dini yalanlayanlara dnyada
verdii eitli helak edici cezalar ve rsvaylklar,
ahirette onlar iin hazrlad kltc cezalar,
sadece onlar bunu hak ettikleri iindir. O, ancak
bir su sebebiyle cezalandrr ve ancak kesin delil
ortaya koyduktan sonra azap eder.
Kyamet gnnde kullar arasnda
verecei hkm de byledir. Onlarn amellerini,
tartacak terazi de adaletlidir, asla hakszlk
yapmaz.
Kuran- Kerimde:

2
Gerekten Rabbim doru bir yol
zerindedir (11:56).
Yce Allah cmlemizi doru yoluna ilhak
ettii kullarndan eylesin.
-141-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-ADL
buyuruyor:
-142-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

Rabbinin sz, doruluk ve adalet
bakmndan tamamlanmtr. O'nun szlerini
deitirecek kimse yoktur. O iitendir,
bilendir.(6:115)
Bak:(5: 8,41) (10:54)(16:90)
Hz.Peygamber (as):

Hz. Ebu Hreyre radyallahu anh anlatyor:
"Resulullah aleyhissaltu vesselm' u yetleri
okurken iittim. (Melen): Hi phesiz Allah size
emnetleri ehline teslim etmenizi ve insanlar
arasnda hkmettiiniz zaman adaletle
hkmetmenizi emreder. Allah size ne gzel t
veriyor. phesiz Allah iitir ve grr" (Nisa 58).
Bu srada Reslullah aleyhissaltu
vesselam'n ba parman kulana, onu takib
eden (ahdet) parman da gznn zerine
koyduunu grdm.'' Ebu Dvud, Snnet 19,
(4728).

zah
ENGLISH
-----------------
Al-'Adl
The Just. He who is Equitable.
-143-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
4 Adl: "ok adaletli anlamna
gelen 4 el-Adl ismi cemili Kuran-
Kerimde:
' (

O ki seni yaratt, dzeltti ve dengeli
yapt (82:7) ayetinde insann vcut yapsnn
dengeli ve estetik olduunu ifade etmek iin Adl
kknden gelen fiili kullanm.
4 2 '

Muhakkak ki Allah, adaleti, iyilii,
emreder (6:90) ayetinde de Rabbimiz adaletiyle
toplumda dengeyi salamamz ister.
Hakimin hkm verirken adaletle
hkmetmesi (Nisa 58), noterin yazarken adaletle
yazmas (Bakara 282), karde toplumlarn
arasn bulurken adaletli davranlmas (Hucurat
9) konuurken bile adaletten ayrlnmamas
gerektii (Enam 152) emredilir.
Adalet, eitlik demek deildir. Adalet:
dengeli yapmaktr. Rabbimiz samzdan
trnamza kadar neyi nereye koymusa hi
itirazmz yok. Benim gzm omuzumda
olsayd, burnum dirseimde olsayd diyen yok.
Tabiattaki dengeye de itirazmz yok. Fil
deki hortum, karncada olsayd, karncann
ayaklar Filde olsayd diyenimizde yok.
Adamn biri bahede kocaman ceviz
aacnn, kck meyvesiyle yere yaylan
kaban, kocaman meyvesini grnce Ya
Rabbi bu da adalet mi? Kocaman cevize
-144-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
kck meyve vermisin, kk kabaa
kocaman meyve vermisin derken ceviz
aacndan bir tane ceviz bana der ve hemen
kendine gelir. Ya Rabbi ben hata ettim. Ya bu
kabak bama dseydi, halim ne olurdu? der
ve tevbe eder.
Rabbimiz, mmin kullarna baz belalar,
musibetler, depremler, yangnlar, yldrm
arpmalar, hastalklar verdiinde bunu
adaletsizlik olarak grmeyeceiz. Doktor
hastasna actc ineyi batrr. Yakc ilalar
verir. Bazen hastalkl organ kesip atar. Btn
bunlar hastann iyilii iindir. Hastasna tatl
yemeyi yasaklayan bir doktorla, hastaya gizlice
baklava getiren birini gren ve iin i yzn
bilmeyen bir kii doktoru zalim olarak grr ve
tatl getireni iyilik sever olarak grr.
Kendinde heva meyli olmayan, hkmde
doruluktan ayrlmayan cevre yer vermeyen
mnasna gelir. Aslnda mastardr. Ancak dil
makamnda kullanlmtr.
Yce Allah (cc) gerek adaletin sahibidir.
Allah, mbalaa ile adalet edici, her ii
hayr ve fayda ile ileyici, mlknde tasarruf
edici, her ii yerinde ve zamannda yapc
demektir.
Allah adalet yapanlarn en hayrlsdr.
O'nun mizan tm kainat kuatmtr. O,
adaletini dnyada ve ahirette kullarna
gsterecektir. Her eyi hakkyla gren, her eyin
iini dn bilen, her eyden haberdar olan
Allah'n tm isleri hikmetli ve adaletlidir.
-145-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
nsanlarn yaamlar boyunca isledikleri
tm fiiller muhakkak Allah'n adaletine gre
deerlendirilecektir. Zulm yapanlarn zulmleri
elbette karlksz kalmaz, iyi tek bir szn bile
mkafatnn verilecei, Allah tarafndan
Kuran'da bize bildirilmitir. Zaten iyi ile kt bir
olamayacana gre tm bunlarn adilce
deerlendirilecei bir yer olmaldr. te bu yer
ahirettir; Allah'n sonsuz adaletinin tecelli
edecei yer...
Yce Allah cmlemizi ilahi adaletin icra
edilecei gnde mahcup etmesin.

el-LATF
buyuruyor:

-146-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Grmedin mi, Allah, gkten yamur
indirdi de bu sayede yeryz yeeriyor. Gerekten
Allah ok ltufkrdr. (her eyden) haberdardr.
(22:63)
Bak: (6:103) (22:63) (31:16) (33:34)
(67:14)
Hz.Peygamber (as):
Hlid bnu Ma'dan -merfu olarak (yani Hz.
Peygamber (aleyhissaltu vesselm)'in sz
olarak)- rivayet ediyor: "Reslullah buyurdular
ki:
"Allah refikdir, (yumuaklk, kolaylk,
musamaha sahibi). Bu sebeple rfk sever, rfk
sebebiyle raz olur, rfk (sahibin)'e mahsus bir
yardm vardr ki, iddet sahipleri bu yardm
gremez. yleyse bu, dili olmayan hayvanlara
bindiiniz zaman bunlara konaklama yerlerinde
mola verin. Eer getiiniz arazi oraksa, oradan
hayvann iliini kurutmadan kn. Gece
yryn tercih edin. Zra geceleyin arz,
gndzIeyin drlmeyecek ekilde drlr. Yol
zerine (geceleyin) konaklamaktan kann.
nk o, hayvanlarn yolu, ylanlarn
snadr." Muvatta, sti'zn 38, (2, 979).
zah
ENGLISH
-----------------
Al-Latif
The Subtle One. He who knows the
minutest subtleties of all things.
-147-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

Latif: Arzunu sana rfkla
ulatran demektir. "Mahiyeti, idrak
edilemeyecek kadar latf" mnasna geldii de
sylenmitir.
Ltuf ve ihsan edicidir.
Ltuf ve ihsan edici demektir. Fiil
sfatdr. Yahut gizli eyleri bilir demektir. Bu
takdirde lim sfatna raci olur.
ncelik gsteren, sezilmez yollardan
nimetler veren, en ince ilerin iini bilen
manalarna gelen el-Latif ismi
cemili Kuran- Kerimde 7 defa gemektedir.

; 6
'
O hi yarattn bilmez mi? O Latifdir,
her eyden haberdardr. (67:14).
Yusuf aleyhisselamn kuyuya atlma,
pazarda satlma, hapise tklma ve Msra
sultan olmaya kadar giden yolu izen, bilen ve
hkmedenin Latif olan Allah olduunu haber
verir. (Yusuf 100) Gkyznden su indirip
yeryzn yeertenin el-Latif olan
Allah olduunu haber verir Rabbimiz. (Hac 63)
Gkyznde, yeryznde veya bir kayann
iinde hardal tanesi arlnda bir ey olsa onu
dahi bilir ve huzuruna getirir. O Latif olan
Allah (c.c.) ) (Lokman 16).
Elimize alp da inceleyemediimiz
aklmz, ruhumuzu yaratan Latif yine
grnmeyen gnlmze, grnmeyen sevgimizi
veren Latifdir.
-148-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Beynimiz en gelimi bilgisayardan daha
mkemmel alr. nsan beyni ise Hz. Ademde
de ayn idi. te o Latife iman
edenler incelik gsterirler. Nazik davranrlar,
yaptklar iyilikleri onur krmadan, gnl
incitmeden, hissettirmeden yaparlar.
Allah, akllarn almad, dncelerin
tasavvur edemedii nice ltuf ve keremi vardr.
Kul, velayet ve riyaset gibi nice dnyevi arzuya
veya kendisine ho gelen daha baka eylere
gzn diker de Allah bunlar ona, dinine zarar
verecei iin rahmetinden dolay nasip etmez.
Kul da cehaletinden veya Rabbini
tanmadndan dolay bundan znt duyar.
Halbuki o, bilmedii nice eylerin kendisi iin
hazrladn ve bu konuda onun hayrnn ve
iyiliinin murat edildiini bilmi olsayd Allaha
hamd eder ve bundan dolay Ona krederdi.
phesiz ki Allah kullarna kar pek
efkatli ve merhametli, dostlarna kar ok
ltufkardr.
Yce Allah cmlemizi ltfu kereminden
mahrum etmesin.
-149-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-HABR
buyuruyor:

-150-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Sizden lenlerin, geride braktklar
eleri, kendi balarna (evlenmeden) drt ay on
gn beklerler. Bekleme mddetlerini bitirdikleri
vakit, kendileri hakknda yaptklar meru ilerde
size bir gnah yoktur. Allah yapmakta
olduklarnz bilir. (2:233).
Bak: (2:233-234)) (6:18) (17:30) (31:34)
(49:13) (59:18) (63:11) (67:14).

Hz.Peygamber (as):

anlatyor: "Reslullah (aleyhissaltu vesselm):
"Gayb'n anahtar betir" dedi ve u mealdeki
yeti okudu: "O saatin (kyametin) ilmi phesiz
ki Allah'n nezdindedir. Yamuru O indirir.
Rahimlerde olan O bilir. Hibir kimse yarn ne
kazanacan bilmez. Hibir kimse hangi yerde
leceini bilmez. phesiz ki Allah (her eyi)
Buhr, Tefsir, Lokman 2, En'm l,stiska 29.;

zah
ENGLISH
-----------------
Al-Khabir
The All-Aware. He who has knowledge of
the inner, most secret aspects of all things.
Habir: Olan ve olaca bilen
kimseye denir.
-151-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Kullarn gizli, aikar ilediklerini bilicidir.
Eyann batnn (her eyin i yzn) bilici
demektir. Haber kelimesinden tremi bir
isimdir. lerden gizli olanlar bilir manasnadr.
Her eyden haberdar olan anlamna
gelen el-Habir ismi erifi Kuran-
Kerimde 45 defa gemektedir.

Ey iman edenler, Allahdan saknn.
Herkes yarna ne sakladna bir baksn.
Allahtan saknn. phesiz Allah
yaptklarnzdan haberdardr (59:18).
Yaptklarmz, yapamadklarmz,
kazandklarmz, kaybettiklerimizi,
dostlarmz, dmanlarmz, topran
derinliklerinde atlayan her taneyi ve ekirdei,
aan her iei, yaan her damlay bilen, gren,
iiten ve haberdar olan Rabbe iman ediyoruz.
Karanlk gecede, kara tan zerinde,
kara karncann hareketini gren, ayak sesini
iiten, karncann iinden geenlerden haberdar
olan Allaha iman eden kullarndan bir ksm da
dnyann neresinde dostlar var, dmanlar var,
dostlarn maddi manevi gc, dmanlarn gc
nedir? Kim nerede ne yapyor, ne retiyor,
dnyann neresine, ne kadar yamur yaar,
nerede hangi tr iek aar? Haberdar
olmaldr.
Yce Allah Mlk suresinin 14. ayetinin
banda: 6 ' Yarattn
-152-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
bilmez olur mu? buyurduktan sonra, ayn ayetin
sonunda O
Latiftir, her eyden haberi vardr
buyurmaktadr. Buradaki ltuf szcn anlam,
btn bilgileri salamca kavradnn bir iareti
olup her gzel eyi ltufla kyam edip bu yola
ynelmesinden ileri gelmektedir.
nsan zaman ve mekanla snrl bir
varlktr. Baka bir kii tarafndan aktarlmadka
ancak kendi bulunduu yerde, zamanda gelien
olaylardan haberdar olabilir. Bulunduu zaman
ve mekann dna karak olaylar
deerlendirmesi asla mmkn deildir. Bu da
insann en byk acizliklerinden biridir.
Oysa insan yaratan Allah, zaman ve
mekann da yaratcsdr; dolaysyla bu
kavramlara baml deildir. Zamandan ve
mekandan mnezzeh olan Allah doal olarak
zamann ve mekann kapsad yani kainatta
gerekleen her olaydan da haberdardr. yle ki
iinde yaadmz Samanyolu galaksisinden
milyonlarca k yl uzaklkta bulunan bir
galakside ka yldz bulunduunu, hangi
gkcisminin hangi yrngeyi takip ettiini de
bilir, iinde yaadmz dnyada topran altnda
yerin zerine kmaya alan filizlenmi bir
tohumun bilgisini de...
Ayrca Allah u ana kadar yaam olan,
u an yaayan ve bundan sonra yaayacak olan
tm insanlarn da hayatlarnn her saniyesinin
bilgisine sahiptir. Kimin ne zaman, nerede
doduu ve ld, yaam sresince neler
yapt, hangi amalar uruna aba harcad,
hatta ne zaman gld, ne zaman alad gibi
tm detaylar O'nun bilgisi dahilindedir. nk O
tmnn Yaratcsdr. stelik bu insanlarn her
-153-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
an yaptklar ilerin yannda, kalplerinden
geirdikleri tm bilgiler de Allah'tan gizli
kalmaz. Allah insanlarn ilerinden geirdikleri,
niyet edip uygulamadklar, gizlice tasarladklar
her eyden haberdardr.
2
phesiz ki, Allah her eyden
haberdardr. (59:18)
Allahn ilminin kapsamna ve en ince
deliller saylmayacak kadar oktur. Ne yerde, ne
gkte zerre arlnca bir ey Ondan gizli
kalmaz. Zerreden daha kk ve daha byk
olan da gizli kalmaz. O, gaflete dmez ve
unutmaz. Btn geniliine ve eitliliine
ramen insanlarn bilgisi Allahn bilgisine
nispetle bir hi mesabesindedir. Allahn
kudretine nibetle kullarn kudreti de byledir.
Bunlar hibir ekilde birbirine kyas bile
edilemez. nsanlara bilmedikleri eyleri reten
de Odur. Glerinin yetmedii eylerden onlar
g sahibi klan da Odur. Nitekim Onun ilmi
hem btn cismani alemi, hem ruhani alemi, hem
de onlardaki yaratklarn zatlarn, sfatlarn,
fiillerini ve btn ilerini kuatmtr. O, olan
eyleri de, sonsuz gelecekte vuku bulacak eyleri
de bilir.
Sonu olarak Allah ilmi gizli olan eyleri
de ak olan eyleri de zorunlu olan eyleri de
imkansz ve mmkn olan eyleri de, ruhani
alemi de cismani alemi de, gemi zaman da
imdiki ve gelecek zaman da kuatr. Hibir ey
Ona gizli kalmaz.
Yce Allah cmlemize haberdar olduu
gzel ameller nasip etsin.
-154-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
-155-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-HALM
buyuruyor:

Allah sizi kastsz yeminlerinizden
sorumlu tutmaz. Lkin kastl yaptnz
yeminlerinizden dolay sizi sorumlu tutar. Allah
gafrdur, halmdir. (2:225).
Bak:(2:225) (2:235) (17:44) (22:59)
(35:41).
Hz.Peygamber (as):
krime (radyallahu anh) anlatyor: "Irak
ahalisinden bir grub bnu Abbs (radyallahu
anhm)'a dediler ki:
- u yet hakknda ne dersiniz? "Ey iman
edenler! Ellerinizin altnda olan kle ve criyeler
ve sizden henz erginlie ermemi olanlar sabah
namazndan nce, le scandan
soyunduunuzda ve yats namazndan sonra
-156-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
yannza gireceklerinde defa izin istesinler.
Bunlar sizin iin ak bulunabileceiniz
vakittir. Bu vakitlerin dnda birbirinizin yanna
girip kmakta, size de, onlara da bir sorumluluk
yoktur. Allah size yetlerini byle aklar. Allah
bilendir. Hakim'dir" (Nur 58). Cenb- Hakk
burada kesin emirde bulunduu halde biz bunlar
tatbik etmiyoruz, dediler. bnu Abbs
(radyallahu anhm): "Allah m'minlere kar
halm ve rahimdir. Onlar rtmeyi sever. nsanlar
o zaman evlerinde ne rt ne de perde
kullanmyorlard. Bazan hizmetisi veya evld
veya yetimesi, kii ehlinin zerinde iken
kagelirdi. Cenab- Hakk bunun zerine, mezkur
avret vakitlerinde izin istemeyi emretti. Bylece
Allahu Tela onlara rt ve hayr getirdi. Ne var
ki, hl bu emirle amel eden tek kii grmedim."
Eb Dvud, Edeb 141 (5191, 5192).

zah
ENGLISH
-----------------
Al-Halim
The Forbearing. He who is Most Clement.
Halim: Azaba layk olanlarn
azabn tehir edicidir.
Ceza vermede ve intikam almada acele
etmeyici demektir. Aceleden tenzih sfatdr.
"Yarattklarna yumuak davranan"
anlamna gelen el-Halim" ismi cemili
-157-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Kuran Kerimde Rabbimizin ismi olarak on
bir defa gemekte.
brahim, smail ve uayb aleyhisselamlar
iinde el-Halim-yumuak bal kelimesi
kullanlm. (Tevbe 114, Hud 75, Saffat 101,
Hud 87)

"Allahn kalplerinizde olan bildiini bilin
ve ondan saknn. yi bilinki phesiz Allah
balayandr, Halimdir-yumuak davranandr."
(2:235).

Allah (c.c.) kendisinin yaratt
insanlarn Allahn eriatna deil de kendileri
gibi insanlarn kurallarna uyarak onlar
ilahlatrdklar halde onlar hemen
cezalandrmayandr. (sra 141-144).
Yedii yemein suyunu mazlumlarn
gzyandan, sosunu madurlarn kanndan
temin eden zalimlerin yaptndan Allahn
haberi vardr.

Zalimlerin yaptndan Allah gafil
zannetme. Ancak onlar(n azabn) gzlerin
belerip kalaca bir gne erteliyor." (14:42).
Ecinsellerin cezasnn tehir edilmesi ve
zaman tannmas iin Rabbine yalvaran
brahim aleyhisselam Rabbimizin kelamyla:
-158-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

2
O Halim- yumuak huylu, yank
yreklidir" (11:75) diye vlmekte.
Bizler Halim Rabbimize iman edenler
olarak yumuak huylu tatl dilli, gler yzl, bal
gibi szl olacaz. Gl iken byle olacaz.
Su, yumuack ama kayalar deliyor.
Kuru aalarn tepesine kp iee dnyor.
Evlerimizi aydnlatyor. Binlerce ton arl
kaldran gce dnyor.
brahimin Halim-yumuakl
Nemrutun saltanatna son veriyor. Ancak:
2
2
'
"Eer Allah insanlar yaptklar yznden
azapla yakalayverseydi, yeryznde hibir canl
brakmazd." (35:45).
"Allah kahretsin" dediklerimizi Allah
yok etseydi, tek bamza kalrdk. "Ya Halim"
diyelim.
Yce Allah cezay hak edenin, ceza ile
temizlii zerinden kaldrm olsa o eyi kendi
yerinden baka bir yere koymu olurdu. te bu
bir zulmdr. Ama yce Allah kullarna kar
zalim deildir. Yce Allahn gerek cezas gerek
aff her ikisi de hilmdir. Yani bu yce adn vakar
ve skunetinden neet eder. Zira hilm yani vakar
ve yumuaklk hakikat ynnden ona uygun ve
dorudur.
-159-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Yce Allah cmlemize hilmiyle muamele
ettii kullarndan eylesin.
el-AZM
buyuruyor:

Allah... O'ndan baka ilah yoktur.
Diridir, kaimdir. O'nu uyuklama ve uyku tutmaz.
Gklerde ve yerde ne varsa hepsi O'nundur. zni
olmakszn O'nun katnda efaatte bulunacak
kimdir? O, nlerindekini ve arkalarndakini bilir.
(Onlar ise) Diledii kadarnn dnda, O'nun
ilminden hi bireyi kavrayp-kuatamazlar.
O'nun krss, btn gkleri ve yeri kaplayp-
kuatmtr. Onlarn korunmas O'na g gelmez.
O, pek ycedir, pek byktr. (2:255).
Bak:(42:4) (56:96).
Hz.Peygamber (as):
-160-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

bnu Mes'ud (radyallhu anh) anlatyor:
ki:
"Sizden biri rk edince kere "Sbhne
rabbiyel azim (Byk Rabbim (her eit
kusurdan) mnezzehdir" desin. Bu, en az
miktardir. Secde yapnca da kere "Sbhane
Rabbiye'l a'l (Ulu Rabbim (her eit kusurdan)
mnezzehdir" desin. Bu da en az miktardr." Ebu
Dvud, Salt 154, (886); Tirmizi, Salt 194,
(261).

zah
ENGLISH
-----------------
Al-'Azim
The Magnificent. He who is Most
Splendid.

Azim: Bykln
kendisi bilir. Tenzih sfatdr
Azamet derecelerinin nihayetine
ykselmi demektir. yle ki, akl tasavvurdan
aciz, basiret knhn idrakten yoksun olur.
"ok byk" anlamna gelen
"el-Azim" ismi celili Kuran-
Kerimde Rabbimizin ismi olarak alt defa
gemekte. Bir defa Kuran- azim olarak (Hicr
87) gemekte. Yz defa da byk baar, byk
mkafat, byk ahlak, byk haber, byk gn,
-161-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
byk gnah gibi Allahn yarattklarnn sfat
olarak gemekte.
Yeryznn, dalarn, denizlerin
bykln dnn. Gnein ve yldzlarn
bykln ve aralarndaki uzakl anlatacak
rakam bulunamadndan k ylyla anlatlmaya
alldn dnn ve evrenin bykln
hayal edin.
Hadisi eriflerde bildirildiine gre yedi
kat gkyz, btn yldzlarla beraber, yedi kat
yeryz "Krsi" nin yanna atlsa, le atlan
demirden bir yzk gibi kalr. "Krsi" de "Ar
ala" nn iine atlsa o da le atlan bir demir
yzk gibi kalr. (Tefsiri ibni Kesir 2:255)

"Onun ilminden yalnz Onun dilediinden
bakasn kavrayamazlar. Onun krsisi gkleri
ve yeri kuatmtr. Onlarn (gklerin ve yerin)
korunmas Ona ar gelmez. O ycedir, ok
byktr" (2:255).
"ok byk" olan Allaha iman edenler,
byk alim, byk mimar, byk sanat, byk
komutan, byk iveren, byk ii yetitirmeye
alrlar ve kul yannda klmezler.
Allah'n bykl ve azameti kuskusuz
bir insanin kavrama sinirinin ok stndedir.
Fakat insan yine de kendi aklnn snrlar
dahilinde Allah'n ne kadar gl ve kudretli
-162-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
olduunu biraz olsun grebilir, anlayabilir. Zira
tm kainat Allah'n bykln gsteren saysz
rnekle doludur. nsann yalnzca iinde yaad
dnyay biraz incelemesi dahi, her eyi yaratan
Allah'n azametini hissettirecektir.
Tonlarca arlkta bulutlar tayan
gkyz, binlerce metre yksee uzanan dalar,
ilerinde milyonlarca eit canlnn bulunduu
denizler, akan simsek ve onun ardndan gelen
gk grlts ve O'na boyun emi milyarlarca
canl... Bunlar ve burada saylamayan saysz
detay O'nun byklnn ak delilleridir.
Bir de dnyann biraz dna kp
dnelim. Syle bir rnek, kainat yaratan
sonsuz azameti sahibini biraz daha derin
kavramamza yardmc olacaktr:
Evren adn verdiimiz snrsz bir mekan
iinde yayoruz. Bugn bilim adamlarnn
ulaabildikleri bilgi seviyesine gre bu evren,
iinde milyarlarca galaksiyi barndryor. Peki bu
galaksilerin iinde neler var? Yine bilimin bize
bildirdii, her galaksi iinde milyarlarca yldz
bulunduu. Biz de iinde milyarlarca yldz
ieren milyarlarca galaksiden birinin iinde,
Dnya ismi verilen ve saatte 1670 km. hzla hi
durmadan dnen bir gezegen zerinde yayoruz.
Ve kukusuz bu rakamlarla dnldnde,
kainat iindeki varlmz, bir toz zerreciinin
dnya iindeki varl ile dahi kyaslanamayacak
derecede kktr.
te insan, bir iki dakika dndnde
dahi kendisini hayrete dren bir kainata hakim
olan, azamet sahibi bir Yaratcya kulluk etmeye
davet edildiini fark edebilir. Tm kainat
yaratan, milyarlarca yldz barndran,
-163-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
milyarlarca galaksinin tmn kontrol altnda
tutan byk bir gcn sahibine...
Yce Allah cmlemize kendisini hakkyla
takdir etmeyi nasip etsin.
el-AFUR
buyuruyor:

Allah size ancak ly (lei), kan,
domuz etini ve Allah'tan bakas adna kesileni
haram kld. Her kim bunlardan yemeye mecbur
kalrsa, bakasnn hakkna saldrmadan ve haddi
amadan bir miktar yemesinde gnah yoktur.
phe yok ki Allah oka balayan oka
esirgeyendir. (2:173)
Bak: (8:69) (16:110) (41:32) (60:7)
Hz.Peygamber (as):
-164-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Ebu Eyyub radyallahu anh anlatyor:
ki: "Eer siz hi gnah ilemeseydiniz, Allah
Tela hazretleri sizi helak eder ve yerinize, gnah
ileyecek (fakat tevbeleri sebebiyle) mafiret
edecei kimseler yaratrd." Mslim, Tevbe, 9,
(2748); Tirmizi, Da'avat 105, (3533).

zah
ENGLISH
-----------------
Al-Ghafur
The Forgiver and Hider of Faults.
1 afur: Gnahkarlardan istediini
affedicidir.
Mbalaa ile gnahlar mafiret edici
demektir. affar ile bunun fark yledir:
1 El-Gaffar, tedricen ok mafiret
edici demektir. 1 Gafur ise, bir defada
btn gnahlar affedici demektir.

"Gnahlar rten, ok balayan"
anlamna gelen 1 el-afur ismi Kuran-
Kerimde 91 defa gemekte ve bu da bize
Rabbimizin affediciliinin hep ne karlmas
gerektiini ve bizim de Allahn kullarnn
kusurlarn kapatmamz gerektiini ifade
etmekte.
-165-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
1 El-affar ismi cemilini
aklarken ifade ettiimiz gibi Rabbimiz
vcudumuzun iini kan, kemik, et, sinirle
donatm, ama dmza incecik bir cilt perdesi
ekerek gzelletirmi.
imizden geen kt dnceleri
kapatacak bir perde vermi. te el-afura
iman eden bizlerde ayplar, kusurlar,
gnahlar tehir etmeyeceiz.
Allah (cc):

Deki: Ey nefisleri aleyhine haddi aan
kullarm! Allahn rahmetinden mit kesmeyin!
nk Allah btn gnahlar balar. phesiz
ki O, ok balayan, ok merhametlidir.
(39:53).
Allah, mafiretine ulatrc bir takm
sebeplerin kaplarn kullarna amtr. Bunlar,
tvbe, isrifar, iman, ameli-salih, Allahn
kullarna iyilik yapmak, onlar affetmek, Allaha
hsn zanda bulunmak ve Onun mafiretine
yaklatrc daha baka eylerdir.
Yce Allah, cmlemizi mafiretine
mazhar olan kullarndan eylesin.
-166-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
-167-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
e-EKUR
buyuruyor:
( 1
6 ''

nk Allah, onlarn mkfatlarn tam
der ve ltfundan onlara fazlasn da verir.
phesiz O, ok balayan, krn karln
bol bol verendir. (35:30).
Bak: (35:34) (42:23) (64:17).
Hz.Peygamber (as):
Abdullah bnu Gannm el-Beyzi
(radyallhu anh) anlatyor: "Reslullah
(aleyhissaltu vesselm) buyurdular ki:
"Kim sabaha erdii zaman: "Allahm,
benimle veya mahlukatndan herhangi biriyle
hangi nimet sabaha ermise bu sendendir. Sen
birsin, ortan yoktur, hamdler sanadr, kr
sanadr" derse, o gnk kr borcunu demitir.
Kim de ayn eyler akama erince sylerse o da o
geceki kr borcunu eda eder." Ebu Dvud,
Edeb 110, (5073).;
zah:
-168-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
ENGLISH
-----------------
Ash-Shakur
The Rewarder of thankfulnes. He who
gratefully rewards good deeds.
ekur: Kullarn, Slih fiilleri
sebebiyle mkfatlandran ve sevap veren
demektir. Allah'n kullarna kr, onlara
mafireti ve ibdetlerini kabul etmesidir.
Az amel karlnda byk sevap
vericidir.
Az bir amel karlnda ok ecir, gzel
sevaplar ve ebedi saadet verici yahut taat ehline
sena edici manasnadr.
Fiil sfat veya Kelam sfatna racidir.
Azck teekkre ok karlk veren
anlamna gelen ekr ismi cemili
Rabbimizin ismi olarak Kuran kerimde 4
yerde geer.
Bu e-ekr ismi Rabbine kul
olan, onun verdii nimetlere kalple, elle, dille,
bedenle teekkr eden insanlar iin de
kullanlm.
Kalbimizde ilah olarak Allahtan
bakasna yer vermemek suretiyle Rabbimize
teekkr edeceiz.
-169-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Dilimizden kan kelimelerin ounluu
Allah, kitabn, Rasuln, emir ve yasaklarn
anlatmak da kullanlrsa dilimizle teekkr
etmi oluruz.
Kuran okuyan, namaz klan, gizlide ak
da yardm eden, (35:29,30) iyilik yapan (42:23)
yardm olsun diye bor para veren (64:17)
insanlarn bu yaptklarnn hepsinin Allaha
teekkr olduunu ve Allahn da bu
teekkrlere kat kat karlk vereceini ifade
eder.
Hata bizden, ata (ba) ondan.
kr bizden ekrlk ondan.
tonluk bir aa ton oluncaya
kadar topraktan 57 gram alm.
lde bir damla su grmeyen l
ieklerini talandran Rabbimiz, bizim azck
ibadetlerimizi ok sevapla karlayacan
vadediyor.
Teekkr byk bir nezakettir, ama
teekkrlere daha iyi ve gzel bir ekilde
karlk vermek daha byk bir inceliktir.
Yce Allah cmlemize kendisine hakkyla
kretmeyi nasip etsin.
-170-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-ALYY
buyuruyor:
-171-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

Allah bir insanla ancak vahiy yoluyla
veya perde arkasndan konuur, yahut bir eli
gnderip izniyle ona dilediini vahyeder. O
ycedir, hakmdir. (42:51).
Bak: (42:51) (2:255) (4:34) (31:30) (42:4).

Hz.Peygamber (as):
"Reslullah (aleyhissaltu vesselm) namaza
(iftitah tekbiri ile) balaynca unu okurdu:
"Subhneke Allahmme ve bi-hamdike ve
tebrekesmke ve tel ceddke ve l ilhe
gayruke. (Allah'm seni her eit noksan
sfatlardan takds ederim, hamdim sanadr. Senin
ismin mbrek, azametin ycedir, senden baka
ilah da yoktur)." Tirmiz, Salat 179, (243); Eb
Dvud, Salat 122, (776); bnu Mce, kmeti's-
Salat 1, (804).
zah
ENGLISH
-----------------

Al-'Ali
The Highest.
-172-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Aliyy: Bykln anlamaktan
btn halk acizdir.
Fail vezninde ycelikten alnmtr.
Ycelik mertebesinin nihayetine ulam olan
demektir. Btn ykseklik Ondan aadr.
Ycelerden yce anlamna gelen
Aliyy ismi celili Kuran- Kerimde 8
defa gemekte;

Onun (Allahn) dnda ardklarnn
hepsi batldr. phesiz O ycedir, byktr.
(31:30).
Zatyla, sfatyla her eyden ycedir.
nk bizim yce dediimiz eyleri O
yaratmtr. Yceler ycesine iman edenler de
ycelirler. Yce Rabbimiz, Firavunun ordular
karsnda rperen Musa (as)ya:

Korkma en yce sensin buyurmutu.
(20:68).
Muhammed mmetine de:

Gevemeyin, zlmeyin eer iman
ediyorsanz en yce olan sizsiniz buyurmu.
(3:139).
-173-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Sevgili Peygamberimiz Mekkeyi
fethetmek iin kuattnda Ebu Sfyan,
grme yapmak iin Efendimizin yanna
gireceinde yanna Efendimizin ok sevdii Aiz
b. Amr da alr. Sahabelerden biri: Ya
Rasulellah, Ebu Sfyanla, Aiz b. Amr geldiler
der. Efendimiz: Aiz b. Amrla Ebu Sfyan
geldiler diye cmleyi dzeltir ve slam
ycedir. Mslmann stne klmaz, nne
geilmez buyurur. (Fethul-Bari, ibni Hacer
3/220 Darakutni ve fevaidi Ebi Yaladan).
Konuurken bile kafirin adn
Mslmann adnn nne almayn. Yazarken,
sralarken Mslmann adnn nne kafirin
adn yazmayn.
brahim (as) ve Nemrut, Musa (as) ve
Firavun, Muhammet ve Ebu Cehil diye yazlr.
Filan kafir konumasnda, yazsnda benden
bahsetmi diye sevinenler imanlarn yeniden
kontrol etsinler. Allah inkar eden birinin beni
vmesi benim iin eksikliktir.
Nfus ktnden baka hibir yerde ad
yazl olmayan, kimsenin tanmad, ama
Allahn sevdii bir garip kulun gnlnde yer
edinmek saraylara sahip olmaktan daha
deerlidir.
Ben sizin en yce Rabbinizim diyen
Firavunlam insanlara Hz.Musa aleyhisselam
gibi elinde asa, dilinde en yumuak kelimelerle
yceler ycesinin kim olduu tantlacak.
Allah Kuran'da kendisini bizlere
tantmtr: Tm alemleri yaratan, kainatn tek
hakimi olan Allah uludur. Gklerin, yerin ve bu
-174-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
ikisi arasnda bulunanlarn yegane sahibi O'dur.
O'ndan baka ilah yoktur, Allah insanlarn irk
kotuklarndan ok ycedir. Tm mlk O'na
aittir; O, her eye g yetirendir. O, yce
makamlarn da sahibidir. O, ne bir es edinmitir,
ne de bir ocuk, O alemlerden mstanidir.
Kukusuz 'en gzel isimler' Allah'a ait
olduu iin O'nu eksiksiz olarak tarif etmek bir
insan iin mmkn deildir. O'nu ancak
kendisinin bize bildirdii ile tanyabilir,
yceliini ancak Kuran ayetleriyle takdir
edebiliriz.
Yce Allah cmlemize acizliimizi fark
etmeyi nasip eylesin.
el-KEBR
-175-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
buyuruyor:
4

Gizli ve ak olan bilen, ok byk
(kebir) yce Allahtr. (13/9).
Bak.(13:9) (22:62) (31:30) (34:23)
(40:12).
Hz.Peygamber (as):
bnu Abbas radyallahu anhma anlatyor:
"Reslullah aleyhissaltu vesselm, humm'ya ve
btn arlara kar u duay okumamz
retmiti: "Bismillahi'l-Kebiri ez billhi'l-
Azimi min klli rkn na'arn ve min erri harri'n
nr." "Ulu Allah'n adyla, kanla kabaran her bir
damardan ve ate harretinin errinden byk
Allah'a snrm." Tirmizi, Tbb 26, (2076).;
zah
ENGLISH
-----------------
Al-Kabir
The Greatest. Who is supremely Great.
Kebir: Pek byk.
Cell (byklk) ve nnn ycelii
sfatlarn tayan kimsedir.
-176-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
ok byk evveli ve sonu olmayan vacibul
vcut.
Kn zttdr. Yani kadimdir, varl
vaciptir, ezeli ve ebedi kemaller ile mevsuftur.
Btn olular, Onun yannda zelil ve hakirdir.
Her eyden byk anlamna
gelen Kebir ismi celili Kuran-
Kerimde Rabbimizin ismi olarak 7 defa
gemekte. Kebir, Mtekebbir,
Kibriya, Ekber isimleriyle de bize tantlan
Rabbimizin ilmiyle, kudretiyle, sanatyla,
nimetiyle yaratlmlarn hepsinden byk
olduu oka vurgulanyor. lk nazil olan
surelerden Mddesir 3 de Yalnz Rabbini
bykle ayeti nazil olur.
Kendini byk gren ahlar, padiahlar,
krallar, cumhurbakanlar yok olup gittiler.
Yetim olarak byyen, l ortasnda
yokluk iinde Rabbinden baka yardmcs
olmayan Allah Rasul yalnz Rabbini bykledi.
Allah Ekber En byk
Allahtr dedi ve kendini byk sananlar onun
karsnda klp yok oldular.
En byk Allahtr diyenler
kibirlenmezler. Allahn yaratt, gzmzde
en kk eyde Rabbin bykln grrler.
Samzn bir telini kopardmzda onu
bytele incelediimizde zlfn bir telinin
binlerce telden meydana geldiini grrz.
Rabbin mlknde, yeryz galerisinde
her grdmz, duyduumuz, tuttuumuz,
kokladmz ve tattmz eylerde Rabbin
bykln anlarz
-177-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Burada kebir, ok byk, azametli
manasna gelmektedir. Kendisine mahsus olan
kibriyalk Kebir adndan mtaktr. nk her
azamet Azime nispet edilir ki Allah bu ad hak
etmitir.
Yce Allah cmlemize anna yakr
ekilde kulluk yapmay nasip etsin.
-178-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-HAFIZ
buyuruyor:

Halbuki eytann onlar zerinde hibir
nfuzu yoktu. Ancak ahirete inanan, phe iinde
kalandan ayrdedip bilelim diye (ona bu frsat
verdik). Rabbin gerekten her eyi koruyandr.
(34:21).
Bak: (11:57) (34:21) (42:6).

-179-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Hz.Peygamber (as):
Abdullah el-Hatmi (radyallhu anh)
birisiyle vedalat m yle derdi: "Dininizi
emnetinizi ve ilerinizin kibetini Allah'n
muhafazasna brakyorum". Ebu Dvud, Cihd
80 (2600); Tirmizi, Daavt 45).

zah
ENGLISH
-----------------
Al-Hafiz
The Preserver. He who guards all
creatures in every detail.
1 Hafz: ok koruyan.
Yaplan ileri btn tafsilatyla hfzeden, her eyi
afad ve beladan koruyan.
Mbalaa ile koruyucu, mahlukat
bozulmaktan, kamil nizam karklktan ve
gkleri dmekten koruyucu manasnadr.
Koruyan ve gzeten anlamna gelen
1 Hafiz ismi erifi Kuran- Kerimde
alt defa gemektedir.
1 ( 3 2

phesiz benim Rabbim her eyi koruyup
gzetendir (11:57) ayetinde her eyi gzetimi
altnda koruduunu bildirir.
-180-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Hayvanlarn hepsine Rabbimizin verdii
igd ile hangi hayvann zararl, hangisinin
zararsz olduunu retmi. Hangi et veya ot
zararl veya zararsz bunlar Rabbim onlara
retmi. Arya bal yapmay, gle iek yapmay
retmi. Her hayvann bnyesine ve
karlaaca tehlikelere gre savunma sistemi
kuruvermitir.
nsan ise akl sistemiyle donatm. Nuh
(s.a.v)a gemi yapmay retmi, (Hud 37) Davud
(a.s)a harp sanayiini (Enbiya 80) retmi.
Toplum ve ferdin varln ve birliini
bozacak eyleri Peygamberler vastasyla
retmi ve bizim doutan getirdiimiz
deerleri korumutur.
Bindrtyz yldr Kurann koruyan ve
kyamete kadar da koruyacan vadeden
1 Hafiza iman eden bir mmin
Kurana kar tavr alanlarn ekonomik, askeri
ve siyasi gcnden endieye kaplmaz. O kendi
grevini yapp yapmadna bakar ve kendisi
iin endie eder.
Yce Allah cmlemizi korumas altna
ald hayrl kullarndan eylesin.
-181-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
-182-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-MUKT
buyuruyor:

Kim iyi bir ie araclk ederse onun da o
iten bir nasibi olur. Kim kt bir ie araclk
ederse onun da ondan bir pay olur. Allah her
eyin karln vericidir. (4:85).

Hz.Peygamber (as):
Hz. Enes radyallahu anh anlatyor:
ki:
"Allah Tela hazretleri ferman etti:
"zzetim ve celalim hakk iin, mafiret etmek
istediim hi kimseyi, bedenine bir hastalk,
rzkna bir darlk vererek boynundaki
gnahlarndan temizlemeden dnyadan
karmayacam." Rezin tahric etmitir.;
zah
-183-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
ENGLISH
-----------------
Al-Muqit
The Nourisher. He who gives every
creature it's sustenance.
Mukit: Rzk yaratp yerlerine
gndermeye sahip Odur.
Bilen, tayin eden. Her yaratlmn rzkn
veren.
Rzklar hal edici, demektir. Fiil sfatdr.
Kurey dilinde Mukit muktedir
manasna gelir. ahid ve muttali (her eyden
haberi olan, vukuf ve anlay sahibi) manasnadr,
diyeler de olmutur. Bu takdirde zati sfatlardan
olur.
Yarattnn gdasn veren anlamna
gelen Mukit ismi cemili Kuran-
Kerimde bir defa geer:
( 3

Allah her eye kadir ve gda verendir
(4:85) ayetinde bizlerin ekmek iin insanlara
boyun eerek zillete dmememiz iin yalnz
bizim deil, denizdeki balklarn, havadaki
kularn, karadaki hayvanlarn da gdasn
Allahn verdiini haber verir ve ekmek iin
topra ekmek gerektiine iaret eder.
-184-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
er-Razzak ismi erifinin aklamasnda
Zuhruf suresinin 32nci ayetinde rzkn
taksimini Allahn yaptn yazmtk.

Herkese uygun olarak gdalarn Allah
kainatn yaratlnda drt gnde takdir etti
(41:10) ayetinde de herkese uygunluundan
bahsedilmekte. Hamsi balnn gdasyla
balinann gdas, karnca ile filin gdas hem
azlk, hem okluk ynnden, hem de bnyeye
uygunluk ynnden ayn olmad aklanr.
5

nsana ancak altnn karl
vardr (53:39) derken almaya tevik eder.
Ama her alann eit ekilde kazanmad
grlmektedir. Biz meru yollardan gdamz
aramak iin alrz. Her halkarda
Rabbimizden razyz.
Zikrederken Rabbin rzasn arayacaz,
fikr ederken Rabbin rzasn arayacaz.
Boulmakta olan bir karncay kurtarrken
Rabbin rzasn isteyeceiz. Bir hastaya yardm
ederken, bir a doyururken, bir aaca su
verirken Rabbin rzasn isteyeceiz. Rabbin
rzas iin yapacaz.
Rzkmz kazanrken bu yolda
yorulurken ekmek peinde komuyoruz.
almann, sebeplere sarlmann ibadet
olduunu bildiimiz iin alacaz, alrken
Rabbin rzasn isteyeceiz. Bize uygun gdamz
bizim glgemiz gibi bizi takip eder. Glgenin
-185-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
peinden gidenler sonuna varamadan ldler.
Altnc, balkya oltanda ne karsa
arlnca altn vereceim demi. Balk bir
ekmi yuvarlak bir halka km. Teraziye
koymular, karsna bir kilo, on kilo, yz kilo
altn koymular, halka ar gelmi.
Ele alnca elli gram gelmeyen halka
altnla tartlrken dkkann btn altnlarndan
ar gelmi. Hikaye bu ya altnclarn pirine
sormular. O da o halkay terazinin bir kefesine
koymu, br kefesine de bir avu toprak
koymu denge salanm.
Altnclarn piri: Bu halka ok hrsl bir
adamn gz kemii. Buna dnyay verseniz
doymaz. Ancak bir avu toprak doyurur
demi.
Midemizi helal ve temiz gdayla, aklmz
eriat ve tabiat ilimleriyle, gnlmz Allah
sevgisiyle gdalandralm.
Yce Allah cmlemize hayrl rzk nasip
etsin.
-186-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

el-HASB
buyuruyor:

Evlilik ana gelinceye kadar yetimleri
(gzetip) deneyin, eer onlarda aklca bir
olgunlama grrseniz hemen mallarn
kendilerine verin. Byyecekler (de geri
alacaklar) diye o mallar israf ile ve tez elden
yemeyin. Zengin olan (veli) iffetli olmaya alsn,
yoksul olan da (ihtiya ve emeine) uygun olarak
yesin. Mallarn kendilerine verdiiniz zaman
yanlarnda ahit bulundurun. Hesap sorucu
olarak da Allah yeter. (4:6) (4:86) (33:39).

Hz.Peygamber (as):

Hureys bnu Kabisa radyallahu anh
anlatyor: "Medine'ye geldim ve: "Ey Allahm!
Bana salih bir arkada nasib et!" diye dua ettim.
Derken Ebu Hureyre radyallahu anh'n yanna
oturdum. Kendisine:
-187-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
"Ben, Allah'a bana salih bir arkada nasip
etmesi iin dua ettim. bana, Reslullah'tan
iittiin bir hadis syle! Olur ki Allah Tela
Hazretlerri ondan faydalanmam nasib eder!"
dedim. Bunun zerine dedi ki: "Ben, Reslullah
aleyhissaltu vesselm'n yle sylediini
iittim:
"Kyamet gn, kii amelleri arasnda
nce namazn hesabn verecek. Bu hesap gzel
olursa kurtulua erdi demektir. Bu hesap bozuk
olursa, hsrna dt demektir. Eer farznda
eksiklik karsa Rab Tela Hazretleri: "Bakn,
kulumun (defterinde yazlm) nafilesi var m?"
buyurur. Bylece, farzn eksikleri nafile
(namazlar) ile tamamlanr. Sonra, bu tarzda
olmak zere dier amelleri hesaptan geirilir."
Tirmizi, Salat 305, (413); Nesai, Salat 9, (1232).
zah
ENGLISH
-----------------
Al-Hasib
The Accounter. He who knows every
details.
Hasib: Herkesin ilediklerini
hesabn iyi bilendir.
Herkesin hayat boyunca yaptklarnn
btn teferrua tyla hesabn iyi bilen.
Mahlukatna kafi olan.
Her ite kifayet edici demektir.
-188-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Yarattklarnn hepsine yeten ve hesaba
eken manasna gelen Hasib ismi
celili Kuran- Kerimde 5 defa gemekte.
Ayrca yedi defa da Hesab abuk grendir
manasna gelen seri-l-hisab gemektedir.
, (
3
Muhakkak Allah her eyin hesabn
yapandr. (4:86).
Benzemez hesab hesabmza Zerre
kadar iyilik karln grecek. Zerre kadar
ktlk de yine karln grecektir. (Zilzal-8)
Onun iin organlarmzn hepsi dinimizin
kontrol altnda hareket etmeli.
Daraldmz, bunaldmz, bir iin
altndan kalkamadmz zamanlarda
Hasbnallah Allah bize
yeter deriz ve biraz olsun rahatlarz.

Bir ksm insanlar, mminlere:
"Dmanlarnz olan insanlar, size kar asker
topladlar; aman saknn onlardan!" dediklerinde
bu, onlarn imanlarn bir kat daha arttrd ve
"Allah bize yeter. O ne gzel vekldir!" dediler.
(3:173)
Dnyann btn ordular birlese bir
mminin zerine yrse el-Hasibe
iman eden bir Mslman Hasbnallah=Allah
bize yeter der ve yoluna devam eder.
-189-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Mutlak Hasib, ancak Odur. Zira her ite
yeterlilik Ondan hasl olur. Bazlarna gre
kyamet gnnde kullardan hesap sorucu ve
onlarn amellerinin hesabn grc demektir.
Yce Allah cmlemizin hesabn
kolaylatrsn.
-190-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-CELL
buyuruyor:
7 45 2
'
Ancak azamet ve ikram sahibi Rabbinin
zt bki kalacak. (55:27)
Hz.Peygamber (as):

anlatyor:
"Reslullah (aleyhissaltu vesselm)'n
iittim:
"Allahm nurumu byt, (sylediklerimin
hepsine bedel olacak) bir nur ver,
(sylenmiyenleri de kuatacak) bir nur daha ver!
zzeti brnm, onu kendine alem yapm olan
Zt mnezzehtir. Bykl brnm ve bu
sebeple kullarna ikram bol yapm olan Zt
mnezzehtir. Tesbih ve takdis sadece kendine
layk olan Zat mnezzehtir. Fazl ve nimetler
shibi Zt mnezzehtir. Azamet ve kerem sahibi
-191-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Zt mnezzehtir. Celal ve ikrm shibi Zat
mnezzehtir." (Tirmizi, Daavt 30,).

zah
ENGLISH
-----------------
Al-Jalil
The Mighty. He who is Lord of Majesty
and Grandeur.
45 Celal: Arapa sfat olan bu
kelime; pek byk, pek ulu manasna gelir. Allah
iin sfat olarak kullanlr.
Allah, celal sfat ile mevsuftur. Kudds
ve Gani sfatlar gibi ki, hepsi tenzihi sfatlardr.
an yce manasna gelen 45
Celal ismi erifi Kuran Kerimde iki defa z-
l-celal olarak gemekte. Rahman: 55:27,28).
lmiyle herkesten yce, kudretiyle her
eyden yce, sanatyla herkesten yce, her trl
sfatyla herkesten ve her eyden yce olan
45 Celale iman eden bir mmin ahlakn
Kurana gre ayarlayarak ycelmeye alr da
gnahlar, pislikler, rezaletler, sefahatler ona
ulaamaz
Gnah, inkar, isyan iinde debelenen
insanlarn gnllerinden tutarak onlarn da
ycelmesine alr.
-192-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Bu adn manas, azamet ve byklk
sahibi manasna gelmektedir. Bu byklk onun
kahr ve heybetinden neet etmektedir. Zira bu
ad iki adn te birine muadildir. nk
45 Celal alemi cemal aleminin karldr.
Bunlar Kemal alemi izler.
Yce Allah cmlemizi cemalyla merref
-193-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-KERM
-194-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
buyuruyor:

Kitaptan (Allah tarafndan verilmi) bir
ilmi olan kimse ise: Gzn ap kapamadan ben
onu sana getiririm, dedi. (Sleyman) onu
(melikenin tahtn) yanbana yerlemi olarak
grnce: Bu, dedi, kr m edeceim, yoksa
nankrlk m edeceim diye beni snamak zere
Rabbimin (gsterdii) ltfundandr. kreden
ancak kendisi iin kretmi olur, nankrlk
edene gelince, o bilsin ki, Rabbimin hibir eye
ihtiyac yoktur, ok kerem sahibidir.(27:40).
Bak:(82:6).
Hz.Peygamber (as):
Hz. Selmn (radyallhu anh) anlatyor:
ki:
"Rabbiniz hayiydir, kerimdir. Kulu dua
ederek kendisine elini kaldrd zaman, O,
ellerini bo evirmekten istihya eder." Tirmiz,
Daavt 118; Eb Dvud, Salt 358).
zah
ENGLISH
-----------------
-195-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Al-Karim
The Generous. He whose generosity is
most abundant.
' Kerim: ok ikram edici.
Talipsiz kullarna ihsan buyurucudur.
Talepsiz ve vesilesiz verici demektir.
Bazlarna gre azap hususunda fazla
incelemeyeci, ufak tefek kusurlar kolaylkla
balayc manasnadr. Kudds manasna da
gelir diyenler vardr.
yilik yapan, Keremi bol anlamna
gelen ' el-Kerim Rabbimizin ismi
olarak iki yerde gemekte. (Neml 40).
' 22
' '
Ey insan, Kerim olan Rabbine kar seni
aldatan nedir? (826).
Kerim olan Rabbimiz bizi yaratm.
htiyacmz olan havay, gnei, suyu bol
miktarda yaratm. Vcudumuzun organlarn
parayla almaya alsak trilyonlar versek
alamayz.
Rabbimiz bize karlksz olarak vermi.
Verirken mmin kafir ayrm da yapmamtr.
Kullarn msafir olarak arlayaca, dnyay
da ieklerle, bceklerle, yldzlarla, denizlerle
sslemi.
Azck ibadetlerimize, sadakalarmza bol
sevap vadeden ' Kerime iman edenlerde
-196-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Allahn kullarna kar iyilik yapmaya devam
ederler. nsanlarn hatalarn grmemeye
alrlar. nsanlarn kck iyiliklerini
gzlerinde bytrler.
nsanlara iyilik yaparken hak edip
etmediini dnmezler. nk ' Kerim
olan Rabbimiz bizlere nimetler verirken bizim
ona layk olup olmadmz hesaba katmadan O
kereminden vermitir.
Yce Allah cmlemizi ikramna mazhar
-197-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
er-RAKB
buyuruyor:

Ey insanlar! Sizi bir tek nefisten yaratan
ve ondan da eini yaratan ve ikisinden birok
-198-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
erkekler ve kadnlar retip yayan Rabbinizden
saknn. Adn kullanarak birbirinizden dilekte
bulunduunuz Allah'tan ve akrabalk haklarna
riayetsizlikten de saknn. phesiz Allah sizin
zerinizde gzetleyicidir. (4:1).
Bak:(5:117).
Hz.Peygamber (as):
Hz. Ebu Hureyre radyallahu anh
anlatyor: "Reslullah aleyhissalatu vesselam
buyurdular ki:
"Kii evinin -veya apartmann- kapsndan
knca, adama mekkel (nezareti) iki melei
vardr. Adam: "Bismillah" deyince onlar:
"Doruya irad edildin" derler. "L havle vel
kuvvete ill billh" deyince, melekler:
"Korundun" derler. Adam: "Tevekkelt alllah"
deyince onlar: "in (sana bedel) grld" derler.
(Reslullah aleyhissaltu vesselm
devamla) dedi ki: "Sonra adamn iki karni (yani
onu gnaha srklemek isteyen ins ve cinn iki
eytan) onu karlarlar. Melekler (o eytanlara):
"Hidayete erdirilen, ii (Allah tarafndan)
grlen ve muhafaza altna alnan bir kimseden
ne istiyorsunuz?" derler."

zah
ENGLISH
-----------------
-199-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Ar-Raqib
The Watchful One.
Rakib: Muhafaza edip gzetendir.
Kendisinden hibir ey gib olmayan hfz
(muhfz) demektir.
Btn varlklar ve btn iler murakabesi
altnda bulunan.
Allah, hfz edici, koruyucu, btn eyay
murakabe edici, gzeticidir.
Gzeten manasna gelen er-
Rakib ismi erifi Kuran- Kerimde yerde
gemekte:

phesiz Allah zerinizde gzeticidir
(4:1) buyurur.
Bir gnlk hayatmzn gizli kamerayla
ekileceini rensek o gn akama kadar her
trl hareketimizi kontrol eder, hoa gitmeyen
eyleri yapmayz.

Er-Rakibin bizi her an gzetim
altnda tuttuuna iman etmemiz bizim her
hareketimizi slami kurallara uygun olarak
yapmamz salar.
slami kurallara uygun hareket eden bir
mminin elinden ve dilinden kimse zarar
grmez.
-200-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Gklerde ve yerde zerre kadar bir ey
ilminin dnda deildir.
Allah, gizliliin nasl gizleneceini bilir.
kiinin drdncs olur, drt kiinin beincisi
ve yine be kiinin altncs olur.
Bu saydklarmzdan daha aa veya
yukar ne olursa olsun, O, onlarla birliktedir.
te Allahn Rakib (gzetleyici) ad bu
asmani mertebelerin mtevellisidir.
Yce Allah cmlemizi erli olan her eyin
errinden muhafaza eylesin.
-201-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-MUCB
buyuruyor:

Semd kavmine de kardeleri Slih'i
(gnderdik). Dedi ki: Ey kavmim! Allah'a kulluk
edin. Sizin O'ndan baka tanrnz yoktur. O sizi
yerden (topraktan) yaratt. Ve sizi orada yaatt.
O halde O'ndan mafiret isteyin; sonra da O'na
tevbe edin. nk Rabbim (kullarna) ok
yakndr, (dualarn) kabul edendir. (11:61).
Bak:(2:186).
Hz.Peygamber (as):
Ashb (radyallahu anhm ecmain) sordular:
Rabbimiz yakn mdr, biz ona hafif sesle hitab
-202-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
edelim, uzaksa yksek sesle taleblerimizi
syleyelim?"
Bunun zerine u yet indi: "Kullarm
sana benden sorarlarsa, (syle ki) ben yaknm.
Dua edenin duasna, bana dua ettii takdirde
icbet ederim" (2: 186). (Cami'u'l-Usl'de bu
rivayet ncekinin devamdr).

zah
ENGLISH
-----------------
Al-Mujib
The Responder to Prayer. He who grants
the wishes who appeal to him.

Mucib: Kendine yalvaranlarn
isteklerini veren, dualarn kabul eden.
Kullarnn duasn kabul edip, icbet eden
zt demektir.
Dualar kabul edendir.
Allah, dualar kabul edici ve kullarnn
muratlarna ltfyle icabet edicidir.
Dualar kabul eden, istekleri yerine
getiren anlamna gelen el-Mcib
ismi cemili Kuran- Kerim de bir yerde geer.
' 2 6
2 1

-203-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Ondan af talebinde bulunun. Sonra ona
tevbe edin. phesiz benim Rabbim yakndr,
kabul edendir. (11:61).
Bize bizden daha yakn olan Rabbimize
dualarmz, isteklerimizde bizim kaderimizdir.

6
2
Bana dua edin size karlk vereyim
(40:60) buyurur.
badetlerimizin z olan dualarmzn ne
zaman nasl kabul edileceini biz bilemeyiz. unu
kesinlikle bilelim ki, Allah, dualarmz kabul
eder. stediimizi vermez de bizim iin hayrl
olan baka bir ey verir. Hemen verir veya yllar
sonra verir. Veya ahirette verir.
Biz istekte bulunuruz amma istediimiz
eyin bize faydalm, zararlm olacan
bilemeyiz. Onun iin her eyin hayrlsn
isteyeceiz. Btn isteklerimizi Rabbimizden
isteyeceiz.
El-Mcibe iman eden
mminler olarak bizlerden istekte
bulunanlarn ihtiyacn karlamaya alacaz.
steyeni azarlamayacaz, hafife almayacaz.
Verecek bir eyimiz olmasa bile tatl dilimiz var.
Yce Allah bizleri de muradna eren
hayrl kullarnn zmresine ilhak eylesin.
-204-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
-205-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-VAS
buyuruyor:

Dou da Allah'ndr bat da. Nereye
dnerseniz Allah'n yz (zat) oradadr. phesiz
Allah'(n rahmeti ve nimeti) genitir, O her eyi
bilendir. (2:115).
Bak:(2:261) (2:268) (3:73) (5:54).
Hz.Peygamber (as):
-bnu Abbas (radyallahu anhm)
anlatyor:
iittim: "lIahm! Senden, katndan verecein
yIe bir rahmet istiyorum ki, onunla kalbime
hidayet, ilerime nizam, danklma tertip,
iime kmil iman, dma amel-i slih, amellerime
temizlik ve ihls verir, rzana uygun istikmeti
ilham eder, lfet edeceim dostumu lutfeder, beni
her eit ktlklerden korursun. Allahm, bana
yle bir iman, yle bir yakin ver ki, artk bir daha
kfr (ihtimali) kalmasn. yle bir rahmet ver ki,
onunla, dnya ve ahirette senin nazarnda
kymetli olan bir mertebeye ulaaym. Allahm!
-206-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Hakkmzda verecein hkmde ltfunIa kurtulu
istiyorum, (kurbuna mazhr olan) hedya has
makamlar niyaz ediyorum, bahtiyar kullarn
yaayn diliyorum, dmanlara kar yardm
taleb ediyorum! Tirmizi, Daavt 30, (3415).

zah
ENGLISH
-----------------
Al-Wasi'
The All Comprehending. He who has
limitless capacity and abundance.
Vasi: Ltf bol olan.
Zenginlii, btn fakrlar bryen; rahmeti
her eyi kuatan demektir.
lmi her eyi kuatandr.
Her eyi kuatan, geni anlamna gelen
el-Vasi ismi erifi Kuran- Kerim de 9
defa gemekte.

( 3 6
(

Sizin ilahnz ancak O Allahtr ki Ondan
baka ilah yoktur. Her eyi ilmi ile kuatmtr.
(20:98) Onun ilminin dnda hi bir varlk
yoktur. Gnmzde deer verdiimiz ilim
adamlarnn ilminin konusu olan maddeyi
-207-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
yaratan, yaatan ve yneten O her eyi kuatan
Allahtr.
Rahmetiyle her eyi kuatan (Araf 156)
Krsisi kainat kuatan (Bakara 255)

el-Vasia iman edenlerin
yrekleri yedi kat sema kadar geni olmaldr.
Kendisine ktlk yapan affetmeli, vermeyene
vermeli, gelmeyene gitmeli.
El-Vasi olan Rabbimiz
kendisini inkar edenlerin dilini kesmiyor.
Ekmeini de kesmiyor.
Allah, btn malumata ilmi amildir, var
olanlar ve yok olanlar bilicidir. lmi ve
hikmetiyle varl, sonsuz ve nihayetsizdir. Ayn
zamanda kullarnn akln ilim deryalarn alacak,
gnllerini hikmet hazinelerini kaplayacak halde
genileten de Odur.
Yce Allah bizleri bol ltfuna mazhar olan
kullarndan eylesin.
-208-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-HAKM
buyuruyor:
-209-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

Nuh, Rabbine seslendi. Dedi ki: "Rabbim,
phesiz benim olum ailemdendir ve senin va'din
de dogrusu haktr. Sen hakimlerin hakimisin.
(11: 45).
Bak: (2:129) (2:260) (31:27) (46:2)
(57:1)(66:2) (95:8) (10:109).
Hz.Peygamber (as):
bnu Abbas (radyallahu anhm) anlatyor:
Kureyza ve en-Nadir, Medine'de yaayan
Yahudilerden iki kabile idi. Bunlardan en-Nadir
kabilesi Kureyza kabilesinden daha erefli kabul
ediliyordu. Szgelimi, Kureyza kabilesine mensup
birisi, en-Nadir'den birini ldrecek olsa ksas
olarak katil ldrlrd, ama en-Nadir'den bir
kimse Kureyza'dan birisini ldrecek olsa, yz vask
hurma ile fidye denirdi (katil ldrlmezdi).
Reslullah (aleyhissaltu vesselm)'n
peygamberliinden sonra en-Ndir'den birisi
Kureyza'dan bir adam ldrd. Kureyzallar:
"Katili bize teslim edin, onu ldreceiz" dediler.
br taraf "Sizinle bizim aramzda Muhammed
hakem olsun" dediler ve Reslullah (aleyhissaltu
vesselm)'a geldiler. Bunun zerine u ayet indi:
"...Eer hkmedersen, aralarnda adaletle hkm
ver. Allah dil olanlar sever" (Maide 43). Adaletle
hkmden maksat "cana mukabil can"d. Daha
sonra u ayet indi: "Cahiliye devri hkmn m
istiyorlar? Yakinen bilen bir millet iin Allah'tan
daha iyi hkm veren kim vardr?" (Maide, 50).
Ebu Davud, Diyat 1, (4494), Akdiye 10, (3591);
Nes, Kasme 7, (8, 18).
-210-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
zah
ENGLISH
-----------------
Al-Hakim
The Perfectly Wise.He who whose every
command and action is pure wisdom.
Hakim: Hikmet sahibi ve kullar
arasnda hkmedici.
Hikmet sahibi olan,yapt her ite hikmeti
gzeten, hkmeden.
Hikmet sahibi, ilmi kamil, ileri gzel ve
hikmetli eyler yaratc, kullar arasnda
hkmedici manalarna gelir.
Hkmeden, ileri salam ve hikmetli
olan manasna gelen el-Hakim ismi
cemili Kuran- Kerim de 91 defa gemekte.
Kuran- Hakim, Allah kelam olmas
nedeniyle lafz manas gayet muhkem=salam,
emir ve yasaklar hikmetli olduundan Kuran-
Hakim, zikri hakim, Kitab Hakim olarak
isimlendirilmitir. (Yasin 2, Ali mran 58,
Yunus 1, Lokman 2).
Hakim olan Rabbimizin
yaratt her ey hikmetlidir. Bo, gayesiz,
faydasz bir ey yaratmamtr.
Yaratt en kk zerreden en byne
kadar salam ve gzel yaratmtr. Yaratt her
-211-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
eyde salamlk, gzellik ve faydallk
hedeflenmitir. Kuran- Hakimin 1400 yllk
zaman iinde iine bir tek harf sokulamam,
bir tek harf ekilememitir.
Bir atomun salaml, estetii ve
faydall gnmzde yeni anlald. Halbuki
Hakim olan Allah onu binlerce yl nce
yaratmt.
Hakime iman eden bir mmin
yaratlan her eyin bir hikmete binaen
yaratldn bilir ve hibir eyi israf ve imha
etmez.
Yapt her eyin salam, estetik ve
faydal olmasna dikkat eder.
Her isin hkmn veren, sonulandran
Allah'tr. Tm olaylar O'nun emriyle, dilemesiyle
oluur ve geliir. Allah'n verdii hkmlerde
mutlaka birok hikmet gizlidir. Fakat insanlarn
ou, kendi kstl akllar ile deerlendirme
yapabildikleri iin Allah'n hkmlerini tam
olarak kavrayamazlar.
Oysa Allah sonsuz aklin sahibidir. stelik
zaman ve mekandan da mnezzehtir; bu
kavramlar yaratan ve insanlarn zamana ve
mekana tabi olarak yaamasn uygun grendir.
nsan hibir zaman bir gn sonra, hatta bir saat
sonra neler yaayacan bilemez. O ise bir ise
hkmettii zaman bir gn sonra, yllar sonra ve
hatta kyamete kadar o isin neyle
sonulanacana da hakimdir. Dolaysyla verdii
hkm her zaman en doru, en iyi ve en hikmetli
hkmdr.
-212-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Fakat iman etmeyenler bu gerein farkna
varamazlar. evrelerinde oluan her olayn
belirli sebeplere bal olarak, tesadfen
olutuunu dnrler.
Allah'n olaylarn arkasnda saklad
hkmlerinin hikmetlerini deerlendiremezler.
Meydana gelen her olayn Allah'n kontrolnde
olduunu fark edemezler. Mminler ise Allah
tarafndan verilen hkmlerin hikmetlerini
kavramaya alr ve O'nun daima en iyi hkm
verdiinden en ufak bir phe duymazlar.
Yce Allah, bizleri hikmetine mazhar olan
kullarndan eylesin.
el-VEDUD
buyuruyor:
-213-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
2 6
2 2 1
Rabbinizden balanma dileyin; sonra

O'na tevbe edin. Muhakkak ki Rabbim ok
merhametlidir, (mminleri) ok sever. (11/90).
Bak: (85:14).
Hz.Peygamber (as):
anlatyor: "Reslullah (aleyhissaltu vesselm)'n
iittim:
Ey Allahm! Ey (Kur'n gibi, din gibi)
kuvvetli ipin, (eriat gibi) doru yolun sahibi!
Kfirler iin cehennem vaadettiin kyamet
gnnde, senden cehenneme kar emniyet,
arkadan balayacak ebediyet gnnde de huzur-i
kibriyana ulam mukarrebin meleklerle,
(dnyada iken ok) rk ve secde yapanlar ve
ahidlerini ifa edenlerle birlikte cennet istiyorum.
Sen snrsz rahmet sahibisin, sen (seni dost
edinenlere) hadsiz sevgi sahibisin, sen dilediini
yaparsn. (Dilek sahipleri ne kadar ok, ne kadar
byk eyler isteseler hepsini yerine getirirsin.)
Tirmizi, Daavt 30, (3415).
zah
ENGLISH
-----------------

Al-Wadud
-214-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
The Loving One. He who loves His good
servants, and bestows his compassion upon them.
Vedud: el-Vedd (sevgi)
kelimesinden mef'1 mnasnda fel'dr. Allah
Tel Mevdd'dur. ok sevilir. Yani velilerinin
kalbinde sevgilidir. Veya fil mnasnda feldr.
Yani Allah Tela slih kullarn sever, bu da
"onlardan raz olur" demektir.
Kullarn affedici ve merhamet edendir.
yi kullarn seven, rzasna indiren ve
sevilmeye layk olan.
Allah, hayrlar sevici ve hayr ilere ihsan
edici demektir.
Seven ve sevilen anlamna gelen
Vedd ismi cemili Kuran- Kerim de iki
defa gemekte. Rabbinize istifar edin. Sonra
ona tevbe edin. phesiz benim Rabbim ok
merhametlidir, ok sevendir. (Hud 90).

1
O afvedendir, ok sevendir. (85:14).
Sevmeyi yaratan O, Sevdiklerimizi
yaratan O. yle ise kz gz gibi her karpuz
kabuunun peine dmektense kimleri ne iin
seveceimizi, sevgiyi yaratandan renelim.
Allaha ve Rasulne kar dmanlk
yapan, onlara snr izen ve kar kanunlar
koyanlar, Allaha ve ahirete iman edenlerin,
babalar, ocuklar, kardeleri ve akrabalar
dahi olsa sevemeyeceklerini bildirir. (Mcadele
22).
-215-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Domuza inci gerdanlk taklmad gibi,
gl klle atlmad gibi Vedd Rabbimizin
bizlere ltfettii sevgiyi de israf edip kafirler,
zalimler ve soygunculara sevgi gstererek onlar
cesaretlendirmeyelim.
man edip ameli Salih ileyenlere sevgi
vereceini haber verir Rabbimiz (Meryem 96).
leridede iman ettii takdirde scack dostumuz
olacak olan dmanlarmza dahi kt sz
sylemememiz istenir bizden. (Mmtehine 7)
Vedud adnn mertebesiyle Hadi
adna dnmesi dorudur.
Bu Vedud adnn tmnden deil
baz ahkamndandr.
Yce Allahn sevgisi btn mahlukatadr.
ahslardan baka mahlukatnn sonu olmad
gibi eitleri de sonsuzdur.
Yce Allah cmlemizi sevgisine layk olan
kullarndan eylesin.
-216-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-MECD
buyuruyor:

(Melekler) dediler ki: Allah'n emrine
ayor musun? Ey ev halk! Allah'n rahmeti ve
bereketleri sizin zerinizdedir. phesiz ki O,
vlmeye lyktr, iyilii boldur. (11:73)
Hz.Peygamber (as):
-217-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Eb Mes'ud el Bedri (radyallhu anh)
anlatyor: "Biz Sa'd bnu Ubde'nin meclisinde
otururken Reslullah (aleyhissaltu vesselm)
yanmza geldi. Kendisine, Beir bnu Sa'd:
"Ey Allah'n Resl! Bize Allah Tela
Hazretleri, sana salt okumamz emretti. Sana
nasl salt okuyabiliriz?" diye sordu. Efendimiz
u cevab verdi:
"yle syleyin: "AIIahmme salli aIa
Muhammedin ve aI I-i Muhammed, kema
salleyte aIa brahime ve barik aI Muhammedin
ve aI I-i Muhammedin kem brekte aIa aI-i
brahime inneke hamidun mecid. (AIIah'm!
Muhammed'e ve Muhammed'in line rahmet kI,
tpk brahim'e rahmet kldn gibi. Muhammed'i
ve Muhammed'in lini mbrek kl. Tpk
brahim'in lini mbrek kldn gibi."
(ResuIullah ilveten unu syledi): "Selam da
bildiiniz gibi olacak." Mslim,Salt 65, (405),
Kasru's-Salt 67,(1,165,166); Tirmizi,Tefsir,
Ahzb,(3218); Eb Dvut, Salt 183, (980,981);
Nesi, Sehv 49, (3, 45, 46).

zah
ENGLISH
-----------------
Al-Majd
The Majestic One. He whose glory is
most great and most high.
Mecid: an, erefi ok stn
olan.
-218-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
kram bol an yce olan.
Keremi geni olan demektir. erif
mnasn tad da sylenmitir.
Allahn keremi ok geni ve herkese
amildir.
Burada Mecid adnn lgat
anlam, mazisinden dolay, asaletli ve kerametli
manasna gelmektedir. Mecidin mecdi, Allahtan
bulunmaktadr. nk asalet ve erefi o
vermektedir.
Azim an, an yce anlamna gelen
Mecid ismi celili Kuran- Kerimde iki
defa gemekte:

O vlendir, an ycedir (11:73)

Arn sahibidir, ycedir (85:15).
ki defada Kurann sfat olarak
gelmitir:
32
Fakat O yce bir Kurandr. (85:21).
7
Kaf. an yce Kurana andolsun ki.
(50:1).
Her gn namazlarmzn son oturuunda
Efendimize salat selam getirirken sonunu
-219-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
nneke Hamid-n-Mecid diye bitiririz. Bu
gzlerin gremeyecei, hayallerin
ulaamayaca kadar yce Rabbimizin nimet
denizinde yzyoruz.
Onun verdii gzle gzellikleri
gryoruz. Burunla kokluyoruz. Verdii dille
yine Onun verdii milyonlarca farkl tad
tadabiliyor ve ayrt edebiliyoruz.
O ycelerden yce Rabbimizin kelam da
yce. Belaatyla, fesahatyla, cazyla,
letafetiyle, tazeliiyle, tadyla eriilmez olan
Kuran- Mecide iman eden Mminler de yce
bir gnle sahip olmal. yilik yapan, yapt
iyilii unutan, dostluundan zevk alnan bir
Mslman olmaya almaldrlar.
Yce Allah cmlemize geici dnya
hayatnda erefle yaamay nasip etsin.
-220-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-BAS
buyuruyor:

' '

Kyamet vakti de gelecektir; bunda phe
yoktur. Ve Allah kabirlerdeki kimseleri diriltip
kaldracaktr. (22:7).

Hz.Peygamber (as):
Hz. Ali (kerremallahu vechehu) diyor ki:
Hz. Peygamber (aleyhissaltu vesselm) yle
buyurdu: "Kii drt eye inanmadka m'min
olmu saylmaz: Allah'tan baka ilh olmadna
ve benim Allah'n kulu ve elisi Muhammed
olduuma, beni (btn insanlara) hakla
gndermi bulunduuna ehdet etmek, lme
inanmak, tekrar dirilmeye inanmak, kadere
inanmak" (Tirmiz, Kader 10)
Ka'b bnu Mlik radyallahu anh
anlatyor: "Reslullah aleyhissaltu vesselm
buyurdular ki:
-221-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
"M'minin ruhu, cennet aacnda
beslenen bir ku olur. Yeniden dirilme gnnde
Allah onu cesedine dndrnceye kadar orada
beslenir." (Muvatta, Cenaiz 49; Nesai, Cenaiz
117, bnu Mace, Zhd 32)

zah
ENGLISH
-----------------
Al-Ba'ith
The Resurrector. He who brings the dead
to life, and raises them from their tombs.

Bais: Mahlukt, lmden
sonra kyamet gn yeniden diriltir demektir.
lleri diriltip kabirden karandr.
lleri kabirden karc olduu gibi,
peygamberler gnderici manasna da gelir.
lleri dirilten anlamna gelen bu
el-Bais ismi erifi Kuran-
Kerimde el-Bais olarak deil de
Kabirlerde olanlar diriltir eklinde gelmitir.

'
'

Kyamet muhakkak gelecektir ve onda hi
phe yoktur. Allah muhakkak kabirdekileri
diriltir (22:7).
-222-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Gzle grlemeyecek kadar kk meni
paracn ana karnnda diriltip dnyaya
karan Rabbimiz, kabirlerdekini de diriltir.
Gz mevsiminde saylarn ancak
Allahn bildii ekirdekler ve taneler
yapraklarna sarnarak, zerlerine de kardan
kefenler ekerek topraa gmlrler. Bahar
mevsimi gelince srafilin Suru gibi seher
yelleri esmeye balaynca lm ekirdekler
iee dnrler.
Rabbimiz her an bize dirili mucizelerini
gstermekte. Ancak insanolu grdkleri
zerinde fazla dnmemekte ve nem
vermemekte.
Akl gznde olan, blbl bir yudumluk
et gibi gren, Materyalist kafaya sahip insanlar
her ada olmu.
manszn biri rm kemii
ufalayarak Efendimize:

()

Bu rm kemikleri kim diriltecek?
demi. Rabbimiz cevap veriyor. Deki! Onlar ilk
defa yaratan diriltecektir. O btn yaratklar
bilir. (36:78-79).
Yce Allah btn itibarlaryla insanlar
diriltecek varlk ancak Odur. Nefislerin uyku
halinde canlarn alr, daha sonra onlar dirilterek
uyandrr.
-223-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
phesiz yeryznde su ana kadar yaayan
ve bundan sonra da yaayacak olan tm insanlar
lmldr. Herkes bir gn lr ve mezara
konulur. Ancak bu apak geree ramen
insanlarn byk bir ounluu lecei ve mezara
konulduktan sonra tekrar diriltilecei gereini
pek fazla dnmez.
evremize baktmzda her sonbahar tm
doann bir nevi 'lm' yaadna ahit oluruz.
Bu 'lm' btn bir k mevsimi boyunca da
srer. Ancak ilkbahar geldiinde aalarn
kupkuru olmu dallarnda yeniden rengarenk
ieklerin, yemyeil yapraklarn ktn
grrz; tm doann canlanarak yeillendiini
fark ederiz. stelik bu 'lmden sonra dirili
binlerce senedir hi aksaklk gstermeden devam
eder. te insanin lmnden sonra dirilii de
Allah iin bu derece kolaydr.
Allah'n Bais sfatnn bir
baka anlam da peygamber gnderendir. Allah
insanlara uyarc-korkutucular, mjde vericiler
olarak eliler gndermi ve onlar doru yola
davet etmitir. Elilerinden kimine insanlar
karanlktan aydnla karacak kitaplar vahy
etmitir. Kukusuz bu, Allah'n insanlara byk
bir ltfdr.
Yce Allah cmlemize hayrl lm ve
dirili nasip etsin.
-224-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
e-EHD
buyuruyor:

Sana gelen iyilik Allah'tandr. Bana
gelen ktlk ise nefsindendir. Seni insanlara eli
gnderdik; ahit olarak da Allah yeter. (4:79).
Bak:(4:166) (22:17) (41:53) (48:28).
Hz.Peygamber (as):
Amr bnu'l-Ahvas (radyallahu anh)
anlatyor: "Hz. Peygamber (aleyhissaltu
vesselm)'i Veda Hacc srasnda dinledim, yle
diyordu:
"Haberiniz olsun, chiliye devrindeki
btn riblar kaldrlmtr, denmeyecektir.
Sadece verdiiniz ana paray alacaksnz. Bylece
ne zulmetmi olacaksnz ne de zulme uram
olacaksnz. Haberiniz olsu cahiliye devrindeki
btn kan dvalar kaldrlmtr. Kaldrdm ilk
kan dvas da el-Hris bnu Abdilmuttalib'in kan
dvasdr. Bu kimse, Ben Leys'te st anadayd.
Hzeyl onu ldrmt. Reslullah (aleyhissaltu
vesselm): Yrabbi tebli ettim mi? dedi.
-225-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Cemaat: Evet tebli ettin dediler ve kere
tekrarladlar. Reslullah (aleyhissaltu
vesselm): Yrabbi ahid ol! dedi ve kere
tekrar etti." Ebu Dvud, By 5, (3334).

zah
ENGLISH
-----------------
Ash-Shahid
The Witness. He who is present
everywhere and observes all things.
ehid: Her zaman ve her yerde
hazr ve nazr olan.
Her eyi inceliini grp bilip ve ahid
olandr.
Her yerde hazr olan ve her eyi gren
anlamna gelen e-ehid ismi erifi
Kuran- Kerimde Rabbimizin ismi olarak
yirmi defa gemekte.

;( ( 3

phesiz Allah her ey zerine ahiddir
(4:33).
( 2 1
ahid olarak Allah yeter (4:79).
-226-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Bu ayet Kuranda sekiz defa
tekrarlanmtr.
Rabbimiz bu tekraryla anne efkatinden
daha merhametli olduunu, annenin yavrusunu
uyarmak iin ayn kelimeleri tekrarlad gibi
Rabbimiz de bizi uyarmakta. Bir insan sevdii
birinin gzleri nnde hrszlk yapamaz.
Sevdiinin gzlerinin iine bakarak yalan
syleyemez. ok sevdii birinden rvet alamaz.
Yaplan her trl ktlkler gizli,
belgesiz ve ahidsiz yaplr. Rabbimiz ise her
yerde hazr ve nazrdr. Su ileyecek eli, aya,
gz, gnl yaratan O.
Su ilenecek gizli mekan yaratan O. O,
her eyi grmekte. Her ey Onu gstermekte.
Krbala dvlen adamn hi barmadn
grenler niin barmazsn? dediklerinde,
Sevgilim bana bakyor demi. (et-Tahbir-
Kueyri 67) Rabbimiz, peygamberimize:
2 2
2 2

Rabbinin hkmne sabret! phesiz sen
gzlerimizin nndesin (52:48)buyurmu.
Peygamber efendimiz de kendisine kar
yaplan basklarn hi birini Ashabna
anlatmamtr.
Kendisinden hibir ey gib olmayan
kimse demektir. hid ve ehd ayn mnada
kullanlr, tpk lim ve ilm kelimeleri gibi. Mna
yledir: Allah, (her yerde) hzrdr. Eyay
mahede edip her an grr.
-227-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Hazr ve nazr demektir. Fakat alim, habir,
nazar edici ve halkn amellerine ehadet edici
manasna da gelir.
Yce Allah cmlemize ahit olduu hayrl
kullarndan eylesin.
-228-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-HAKK
buyuruyor:

nk Allah Hakktr, phesiz ondan
baka neye dua ederlerse batldr, botur.
(22:62).
Bak:(6:62) (23:116)(31:30) (18:44)
(20:114) (22: 6-62) (31:30) (71: 25) (43: 86)
(57:16) (60:1).

Hz.Peygamber (as):
Hz. Enes anlatyor: "(Veda hutbesi
srasnda) ben Reslullah aleyhissaltu
vesselm'n devesinin (boynunun) altnda idim.
Devenin salyas zerime akyordu. Efendimizin
yle sylediini iittim:
"Allah Tela Hazretleri her hak sahibine
hakkn vermitir. Bilesiniz, vrise vasiyet
yoktur." Tirmizi, Vesya 5, (2121); Ebu Dvud,
By' 90).
zah
-229-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
ENGLISH
-----------------
Al-Haqq
The Truth. He whose being endures
unchangingly.
Hakk: Varl deimeyin.
Varl ve vcudu gerek olan demektir.
Vacib'ul vcut olan, varl hi
deimeden duran.
Sabit ve mevcut manasnadr. Hakk izhar
edici manasna da gelir. cat edici manas da
verilmitir.
Allahtan baka her ey batldr. Batln
manas adem, yani yokluk ve boluktur. Bunlarn
tm ryp gidecektir. Allahtan baka her ey
yok olacaktr. nk vcut Allahndr. Onun
yannda bir baka olmadndan onun iin bu
adlar hak etmitir. Hakikat ise Haktan
mtaktr. Bir eyin hakikati haktr. Bu baka bir
eye benzetilemez.
Varlnda hi phe duyulmadan kabul
edilen. Gerek olan anlamna gelen
el-Hak ismi erifi Kuran-
Kerimde on defa tekrarlanmtr.
Ayrca Hak kelimesi Kurann
ad olarak doru, adalet, hak, hisse, gerek
anlamlarnda Kuran- Kerimde 218 defa
tekrarlanmtr.
-230-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Elimizle tuttuumuz, gzmzle
grdmz bu varlk aleminde her an
deiiklikler oluyor. Dnya dnyor, gne
dnyor, yldzlar dnyor. nsanlar lyor,
aalar kuruyor.
Btn bunlar evirip eviren biri var ki O
domaz, lmez, ihtiyarlamaz, hastalanmaz,
uyumaz, uyuklamaz. O, olduu gibi gerek var
edicidir.

'
Bilirler ki phesiz Allah apak Hakkn
ta kendisidir (24:25).
Hak, Allah olunca onun sz de
en doru olur.

7 4 9 4

Allah buyurdu ki, "O doru ben hep
doruyu sylerim." (38:84) buyurur.
Cenab Hakkn yaratt kullarda
hakk=doruyu syleyebilir. Ancak insanlarn
sylediklerinde yanlma ihtimali vardr.
Devletler, sistemler, akmlar, partiler ve benim
dediim doru deyip kabul ettirmek iin bazen
elin parmak okluuna, bazen elin yumruk
gcne ba vuranlar sylediinin doruluunda
phe duyanlardr.
Biz, Allahn kelam Kuranda olan bir
sz zerine sz sylemeyiz, syleyeni de
dinlemeyiz.
-231-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Szlerimizin doruluunu parmak veya
yumrukla test etmeyiz. Szmz, Allahn
kitabna, Resulnn snnetine ters dmyorsa
doru kabul ederiz.
Cenab Hakka hakkyla kul olmaya
alrz. (22:74) Onun szn hakkyla,-
harflerin kna dikkat ederek, manasn
anlayarak, anladn uygulayarak- okumaya
alrz. (2:121).
Cenab Hakka iman ettiimizden
insanlar arasnda hakla, adaletle hkmederiz.
(38:26) Hak sahiplerinin hakkn zamannda
veririz. (6:141).
Hakka kar gelenlere, haklar
ineyenlere, hakszlk yapanlara kar hak
sz sylemek, hak sahibine hakkn vermek ve
hakszn hakkndan gelmek iin hakkyla cihad
ederiz. (22:78)
Cenab- Hak cmlemizi, hakka tabi olan
ve hak zerinde sebat eden kullarndan eylesin.
-232-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-VEKL
buyuruyor:

5

O, dounun da batnn da Rabbidir.
O'ndan baka ilh yoktur. yleyse yalnz O'nun
himayesine sn. (73:9).
Bak: (3:173)(4:171) (28:28) (33:3).

Hz.Peygamber (as):
-Avf bnu Mlik radyallahu anh anlatyor:
"Reslullah aleyhissaltu vesselm iki kii
arasnda bir hkmde bulunmutu. Hasmlar
ayrldklar vakit, aleyhine hkmedilen kimse:
"Hasbiyallahu ve ni'me'l-vekil (Allah bana
yeterlidir. O ne iyi vekildir)!" dedi. (Bu sz
iiten) Aleyhissaltu vesselm:
"Allah Tela hazretleri aczi levmediyor
(ktlyor). Fakat sana aklllk der. Ama bir
ey sana galebe alacak olursa o zaman
"hasbiyallahu ve ni'me'l-vekil" de!" buyurdular."
Ebu Dvud, Akdiye 28, (3627).;
-233-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
zah
ENGLISH
-----------------
Al-Wakil
The Trustee. He who manages the affairs
of those who duly commit them to His charge,
and who looks after them better than they could
themselves.
3 Vekil: Kullarn rzklarna kefil
demektir. Hakikat udur: Kendisine tevkl
edilmi olan iinde mstakil sz shibi olmaktr.
Tevekkl sahiplerinin iini dzeltip
onlardan daha iyi temin eden.
Mahlukatn ilerini lazm olan yaratp,
bitiren.
Halkn ilerini bitirip gerekenleri yapc ve
yardm edici manalarn ifade eder.
Gvenilen, dayanlan anlamlarna
gelen 3 Vekil ismi cemili Kuran-
Kerim de 13 defa gemekte.
Yaratlmlarn en deerlisi olan
insanolu sahip olduu btn teknolojik
imkanlara ramen aresiz kaldnda dayanak
aryor.
ler tkrnda giderken her eyi
kendinden bilir. Ayna karsnda kendine
-234-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
hayran kalr. Akl, becerisi, bilei, almas
kendini o hale getirdiine inanr. Ama bir
kasrgayla evinin umaya baladn, depremle
i yerinin gmeye baladn, teknoloji retim
merkezlerinin bile yklp yok olduunu
grdnde, ykma, yangna, frtnaya, sele,
ktla kar dayanamadnda zorunlu olarak
Allaaaaaah! diye feryat etmeye balyor.
Amerikay kasrga kasp kavururken
hkmet, valilikler, zel ve kamu kurulular
btn ehirlerin meydanlarna kl levhalarla
Allaha dua edin diye yazlar yazdlar.
Rabbimiz bu tr davranlarn psikolojisini de
bize haber verir.
Bu tr insanlarn denizde dalgaya
tutulduklarnda Allaha yalvardklarn,
kurtulunca eski isyan, taknlk ve irke geri
dndklerini haber verir. (10:22, 29:65, 31:32).
3 El-Vekile iman eden
mminler ise en kolay grdkleri ite dahi kul
olarak zerlerine den grevi yaparlarken yine
de Allaha tevekkl elden brakmazlar.
Ana rahminde iken bizi gdasz
brakmayan, dounca anneden iki eme gibi
stmz aktan, byynce kara topra
yiyecee dntren 3 Vekile
tevekklmz aralksz devam etmeli. Ondan
bakasna da ilerimizi havale etmemeli.
65

Benden bakasn vekil edinmeyin (17/2)
ayetiyle bizi uyarmakta. Ancak milletvekili
semek veya baz ilerimizin takibi iin vekil
-235-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
tayin etmek Allahdan baka vekil edinmek
anlamna gelmez.
nk onlarda bizim gibi insanlar.
Onlarnda yapamayacaklar, bilemeyecekleri
var. Bizim dayandmz, gvendiimiz Allah ise
her eyi bilen ve her eye gc yetendir.
Nemrutun adamlar brahim (as) atee
attklarnda brahim (as)n Allahtan baka
dayanacak ve gvenecek kimsesi yoktu.

3

Allah bana yeter. O ne gzel vekil
(3/173) diyordu. Ve Rabbi onun ateini glistana
evirdi. (21:69).
3 El-Vekile tevekkl ederken
bizler insan olarak grevimizi yapacaz.
Tarlay sreceiz. Tohum atacaz.
Sulamas, gbresi, ilalamas, bilimsel yollarla
yapldktan sonra Allaha havale edeceiz.
Topra saksda gren, aydn geinen biri
Bu ilemleri yaptktan sonra niye Allaha
tevekkl edeyim? diyebilir. Ama ii iftilik
olan hibir insan bunu sylemez.
nk o bilir ki Allah dilemezse o ekin
toprakta rr. Yamurlar yamaz. Yeralt
sular ekilir, veya ok yamur yadrr,
rtr. Veya dolu yadrr yerle bir ediverir.
Sonra bizim tevekklmz bizim
ibadetimizdir.
-236-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
3 Vekile iman eden bir
Mslman da birilerine vekil olduunda
kendisine vekalet verene ihanet etmez. Onun
beklentilerini boa karmaz. Ald vekillik
grevini hakkyla yerine getirmeye alr.
Herhangi bir kimse bir i hususunda
Allah kendine vekil klarsa, O, o kimsenin
vekili olur. Onun kendilerine vekil klanlar
kullarndan ounlukla tevekkl ehlidir. Zira
Onu vekil klmak iin Onun hakknda gven ve
emniyetin insanda hasl olmas gerekir. Nitekim
bir kimsenin kudreti bir vekili olursa, ona kimse
sataamaz, hakkna tecavz edemez.
Yce Allah cmlemizi kendisine hakkyla
tevekkl eden kullarndan eylesin.
-237-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-KAVYY
buyuruyor:

-238-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Emrimiz gelince, Slih'i ve onunla
beraber iman edenleri, bizden bir rahmet olarak
(azaptan) ve o gnn zilletinden kurtardk.
phesiz Rabbin kuvvetlidir, (her eye) galip
gelendir. (11/66).
Bak: (22:40)(22:74) (42:19)(57:25)
(58:21)
Hz.Peygamber (as):
Hz. Enes (radyallhu anh) anlatyor:
ki:
"Evinden knca kim: "Allah'n adyla,
Allah'a tevekkl ettim, g kuvvet Allah'tandr"
derse kendisine: "ine bak, sana hidyet verildi,
kifyet edildi ve korundun da" denir, ondan
eytan yz evirir". Tirmizi, Daavt 34, (3422);
Eb Dvud, Edeb 112, (5095); Nesi, stize
(8,268).
zah
ENGLISH
-----------------
Al-Qawi
The Possessor of All Strength. TheMost
Strong.
( Kaviyy: (gl) demektir.
Ayrca: "Kudreti ve kuvveti tam, O'nu hibir ey
ciz klamaz" mnasna da gelir.
-239-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Pek gl. Pek kuvvetli. Kuvvet sahibi
demektir. Allahtan baka kudret ve kuvvet
sahibi yoktur. Onun kudret ve kuvvetine, hudut,
nihayet ve engel de yoktur.
"ok kuvvetli" anlamna gelen
" ( el-Kaviyy" ismi celili Kur'n-
Kerim'de 9 defa gemekte. Musa aleyhisselam
karsnda firavunun malubiyeti anlatlrken
Rabbimiz:
'( (

"phesiz Allah ok kuvvetlidir, cezas
iddetlidir" buyurur. (8:52)
Salih Aleyhisselam karsnda Semud
kavminin malubiyetini anlatrken de
Rabbimizin ( el-Kavi ismi zikredilir.
(Hud 66).
Zlme urayanlara harbetme izni veren
ayette de Rabbimiz:

' (
6 '
6
"Allah kendisine yardm edenlere elbette
yardm eder. phesiz Allah ok gldr,
Azizdir" (22:40) buyurur.
Saymn yapamadmz yldzlar,
denizdeki canllar, havadaki kular yaratan,
yaatan koyduu kurallar iinde yneten ok
kuvvetli Rabbe iman eden bir m'min gl
ordulara, gl paralara, gl grnmeye
alanlara aldr etmeden Allah yolunda
yrmeye devam eder. Baki'nin:
-240-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Ba emeziz edaniye dnyay dn iin,
Allah'adr tevekklmz, itimadmz."
"Deersiz dnya iin alaklara ba emeyiz
biz.
Bizim dayanamz, gvencemiz,
itimadmz Allah'adr" dedii gibi, Enfal
suresinin 60'nc ayetinde "dman iin kuvvet
hazrlaynz" emrine uyarak gl olmaya
alrz ve ( el-Kavi olan Rabbimize
gvenip yolumuza devam ederiz.
Mmknleri mmkn hale getiren lahi
kuvvettir. Mmkn olan bir eyin tercihi
olmasayd o ey olmazd. te tercih
keyfiyeti ( Kaviyy adnn manasndadr.
Zayflk kuvvetin zttdr. Kuvvet ise
kudretin hususi bir vasfdr ki kudretin kemal ve
olgunluudur.
Yce Allah cmlemize kuvvetli inan
nasip etsin.
-241-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-METN
buyuruyor:

phesiz rzk veren, g ve kuvvet sahibi
olan ancak Allah'tr. (51:58)
Hz.Peygamber (as):
eddad bnu Evs (radyallhu anh)
anlatyor: "Reslullah (aleyhissaltu vesselam)
namazda u duay okumamz retiyordu:
-242-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
"Allhm! Senden ite (dinde) sebat etmeyi,
dorulua da azmetmeyi istiyorum. Keza nimetine
kretmeyi, sana gzel ibadette bulunmay taleb
ediyor, doruyu konuan bir dil, eriliklerden
uzak bir kalb diliyorum. AIIahm, senin bildiin
her eit erden sana snyorum, bilmekte
olduun btn hayrlar senden istiyorum,
bildiin gnahlarmdan sana istifr ediyorum!"
Tirmizi, Daavt 22, (3404); Nesi, Sehv 61.
zah
ENGLISH
-----------------
Al-Matin
The Firm. He who is very Steadfast.
Metin: edid ve kav olup,
hibir fiilinde meakkatle karlamayan
demektir.
Pek gl. ok salam.
iddet ve istihkam (metanet) sahibi,
kudret yksekliinin kaynadr.
Metin adnn manas, kat ve
sert manasna gelmektedir. Buradaki metanet
mecazidir, iddetli kuvvet tabir edilmektedir.
Evet, zira Hak kat ve serttir. Bu sertlik kendi
zatndan bulunmaktadr.
"ok salam" anlamna gelen bu
" el-Metin" ismi celili Kur'n-
-243-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Kerim'de Rabbimizin ismi olarak bir defa
geer:

"phesiz Allah rzk veren, ok kuvvetli,
ok salamdr" (51:58).
Bu surede insanlar ve cinleri Allah'a
ibadet etmeleri iin yarattn, onlardan rzk
istemediini haber verdikten sonra rzk
verenin gl ve salam Allah olduunu haber
veriyor.
El Kavi ile el-Metin ardarda
geldiinden manalar arasnda ince bir fark
olmak lazm gelir.
El-Kavi yaratlmlar evirip evirip
onlar denetimi altnda tutan ok kuvvetli
anlamna gelirken el-Metin ise
yaratlmlardan etkilenmeyen, onlara hi
ihtiyac olmayan ok salam anlamna gelir.
Biz yoruluruz, zayflarz, kuvvetleniriz,
ellerimiz titremeye balar. Ama Rabbimiz
Metindir. Bizimle kyaslanmaz. Evreni yaratt
zamandan beri hepsini yrngesinde dndrr
de yorulmaz.
En nl halterci birka yz kiloyu
kaldrp birka saniye havada tuttu diye
alklyoruz.
Rabbimiz alt milyar insann zerinde
gezindii dnyay ve dierlerini devaml
dndrr de yorulmaz, zayflamaz.
-244-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Metin olan Allah'a iman eden
kullarda olaylar karsnda metanetini
salamln korur. Bozguna uramaz,
gevemez. Kendini koyuvermez. Kendine den
grevi yerine getirir ve neticeyi Metin
olan Allah'a havale eder.
Bir eyi ondan baka hibir kimse
kahredemez. nk Onun kahr kullar
zerindedir. Onun stn bir rahmeti ve vacip
olan bir sz vardr. Zira kahreden her kahir,
Ondan bakas deildir.
Yce Allah cmlemize dininin urunda
mcadele ederken metanet nasip etsin.
-245-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-VELYY
buyuruyor:

2 1 > 2 1 6
_ 2
Allah dmanlarnz sizden daha iyi
bilir. Gerek bir dost olarak Allah yeter, bir
yardmc olarak da Allah kfidir. (4:45)
Bak (7:196) (42:28) (45:19) (3/68)
Hz.Peygamber (as):
Hz. mer (radyallahu anh) anlatyor:
Reslullah aleyhissaltu vesselm buyurdular ki:
"Allah'n kullar arasnda bir grup var ki,
onlar ne peygamberlerdir ne ehidlerdir. stelik
Kyamet gn Allah indindeki makamlarnn
ycelii sebebiyle peygamberler de, ehidler de
onlara gbta ederler."
Orada bulunanlar sordu:
-246-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
"Ey Allah'n Resul! Onlar kim, bize haber
ver!"
"Onlar aralarnda ne kan ba ne de
birbirlerine baladklar bir mal olmad
halde, Allah'n ruhu (Kur'an) adna birbirlerini
sevenlerdir. Allah'a yemin ederim, onlarn yzleri
mutlaka nurdur. Onlar bir nur zeredirler. Halk
korkarken, onlar korkmazlar. nsanlar zlrken,
onlar zlmezler. Ve u ayeti okudu:
"Haberiniz olsun Allah'n dostlar var ya!
Onlara ne korku var ne de onlar zlecekler"
(Yunus 62). Ebu Davud, By 78, (3527).
zah
ENGLISH
-----------------
Al-Wli
The Protecting Friend. He who is a
friend to His good servants.
Veliyy: Nsr (yardmc) demektir.
Ayrca: "lerin kendisiyle yrd mtevelli,
yetimin velsi gibi" diye de aklanmtr.
Sekin kullarnn dostu.
"Gerek dost" anlamna gelen
" el-Veli" ismi cemili Kur'n' Kerim'de
11 defa zikredilmitir.
6
' '

-247-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
"Allah m'minlerin dostudur. Onlar
karanlklardan aydnla kard." (2:257).
Ana rahminin karanlklarndan
dnyann aydnlna kard. Dnyann
karanlklarndan imann aydnlna kard.
Bize btn ilerimizde yardm eden,
bizim velimiz gibi ilerimizi kolaylatran
Rabbimizdir.
Allah, M'minlerin dostu olunca
Mminler de birbirlerinin dostu olurlar.
< 2
2

"Mmin erkeklerle, mmin kadnlar
birbirlerinin dostudurlar. (9:71).
Mmin olmayanlar dost edinmemeleri
gerekir.
7
'
'
"Mminler, mminlerden baka kafirleri
dost edinmesinler." (3:28).
Maide 51'de Yahudi ve Hristiyanlar
dost edinmemiz yasaklanyor.
"Dost" diye terceme ettiimiz bu
el-Veli kelimesi ile vali kelimesi ayn
kkten. Vali, bir ehrin btn ilerini severek
dosta evirip eviren yneticidir. Yahudi ve
Hristiyanlar dost edinmeyin derken Rabbimiz
-248-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
bize onlara ynetim ilerini vermeyin anlamnda
kullanlyor.
Yoksa Yahudi ve Hristiyanla komuluk
ilikileri ticari ilikiler dostane yrtlr. Ama
Mslman kyne Yahudi muhtar, Mslman
ehrine Hristiyan vali atanmaz. Ksacas
Mslman mahallesinde salyangoz satlmaz.
Allah' gerek dost kabul eden bir
mminin yreine korku ve hzn gelmez.
7 '

"yi bilin ki Allah dostlarna korku yoktur
onlar zlmezler de." (10:62).
Bu dnyada gl siyasilerle dost olanlar
her trl kanunsuzluu yapmaktan
ekinmiyorlar. Bizler ise Rabbimizi dost
edinince Rabbimizin rzasna uymayan her
eyden kanrz. Onun yolunda yrrken hi
kimseden korkmayz ve bize kar alnan her
trl bask nedeniyle znt bile duymayz.
Akrebin grevi sokmak, atein grevi yakmak,
bizim grevimiz akrebe veya atee kzmak deil,
atete yanmamak iin tedbir almaktr.
Dostlarna yardm eden, dmanlarn
kahreden.
Seven ve yardm eden manasnadr.
Bazlar, halkn ilerini tamamlayc manasna
gelir demilerdir.
Yce Allah cmlemizi dostluuna kabul
buyursun.
-249-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-HAMD
buyuruyor:

Elif. Lm. R. (Bu Kur'an), Rablerinin
izniyle insanlar karanlklardan aydnla, yani
her eye galip (ve) vgye lyk olan Allah'n
yoluna karman iin sana indirdiimiz bir
kitaptr. (14:1).
Bak: (14:8) (31:12) (31:26) (41:42).
Hz.Peygamber (as):
bnu Ebi Evf (radyallhu anh) anlatyor:
"Reslullah (aleyhissalatu vesselm) srtn
rkdan kaldrd zaman:
"SemiaIlhu Iimen hamideh, Allahmme
Rabben Ieke'I-hamd mil'es-semvti ve miI'eI-
arzi ve miI'e m i'te min ey'in ba'du. (AIIah,
kendisine hamd edeni iitir. Ey AIIahm, ey
-250-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Rabbimiz, semlar dolusu, arz dolusu ve
bunlardan baka istediin her ey dolusu hamdler
sana olsun" Mslim, Salat 204, (476); Ebu
Dvud, Salat 144, (846).
zah
ENGLISH
-----------------
Al-Hamid
The Praised One. He to whom all praise
belongs, and who alone is lauded by the tongues
of all creation.
Hamid: Fiiliyle hamde hak
kazanan mahmd kimsedir. Bu kelime mef'l
mnasnda fildir.
Ancak kendine hamd edilen, btn
varln diliyle vlen.
Btn medih ve vgye layk.
Mahmud (kendisine hamd edilen) ve
vlmeye ok layk olan demektir.
"vgye layk" anlamna gelen
" el-Hamid" ismi cemili Kuran-
Kerim de 17 defa gemekte. Yaratt kullarna
ltfettii maddi manevi nimetleri hatrlattktan,
iman emredip inkardan kanmamz
bildirdikten sonra;

-251-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

"phesiz Allah zengindir, vgye
layktr" buyurur. (2:267, 22:64, 31:26).
Her ey her yerde her dille Onu ver.
iekler aarken, kular uarken, dereler
akarken, yamurlar yaarken Ona hamdeder.
Sleymaniye Camii durduu yerden
mimar Sinan hatrlatr.
Sanattan anlayan herkes Sleymaniye
Camiini grnce Sinana kar saygyla
rperir.
te her yaprak, her ekirdek, her da ve
deniz, yaratcsn bize hatrlatr. Kendine has
diliyle bizim i dnyamzda ince duygularn
gelimesine sebep olur ve kainatn sahibi
nnde hamd ile tespih ederek eiliriz.
Mslmanlar gnde be vakit
namazlarnda 40 defa Fatiha suresi okuyarak
Allah vdklerinden, Allahtan bakasna
hamd etmediklerinden boyunlarna esaret
zincirini hibir zaman geirtmemiler.
Dnen beynini, yazan elini, konuan
dilini yaratan Allaha bir defa boyun emeyen
ve Allaha hamd etmeyenlerin Allahn yaratt
inkrc kullar nnde her gn eilen ve onlarn
artklarn yalamak iin vgler
dzenleyenlerde hamd ediyorlar ama yanl yere
hamd ediyorlar.
El-Hamid"e iman eden gnde
krk defa hamdeden bir mminin ba dik ve
yumuak olmal.
-252-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Eli, alan el deil veren el olmal. Verirken
sevdii yiyecek giyeceklerden vermeli. Szlerin
en gzeline iman ettii iin en gzel szler
sylemeli.
nsanlar kafirliin karanlndan, imann
aydnlna kmasna sebep olmak iin gayret
gstermeli.
Hamd btn kemal sfatlarnn kendisine
aidiyyeti itibariyle kudsi zata dnen sfatlar
sonsuzdur. yle ise Ona ait olan hamd senalarn
da sonu yoktur. Bunun sonsuzluu da deiiktir.
Bunlardan biri ahslardan ok baka eitlerin
sonsuzluudur. Kullardan ona yneltilen her gzel
ey krdr. Kullarndan kr ile ona dnenlerde
hamd senadr.
Yce Allaha hamd etmek, edebi bir sfatn
vasfdr.

Elhamdlillahi rabbil-alemin szc,
sonsuzlua dek yeterli olup Hamid adnn
tmnn ve her birinin izafi gereklerindendir.
Yce Allah bizleri kendisine hakkyla
hamd eden kullarndan eylesin.
-253-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-MUHS
buyuruyor:

Ki bylece onlarn (peygamberlerin),
Rablerinin gnderdiklerini hakkyla tebli
ettiklerini bilsin. (Allah) onlarn nezdinde olup
bitenleri epeevre kuatm ve her eyi bir bir
saymtr (kaydetmitir). (72:28).
Bak:(63:94, 36:12, 79:29).
Hz.Peygamber (as):
bnu mer (radyallahu anhm) anlatyor:
"Reslullah (aleyhissaltu vesselm):
"Gayb'n anahtar betir" dedi ve u
mealdeki yeti okudu: "O saatin (kyametin) ilmi
phesiz ki Allah'n nezdindedir. Yamuru O
indirir. Rahimlerde olan O bilir. Hibir kimse
yarn ne kazanacan bilmez. Hibir kimse hangi
yerde leceini bilmez. phesiz ki Allah (her eyi)
Buhr, Tefsir, Lokman 2, En'm l,stiska 29.
zah
-254-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
ENGLISH
-----------------
Al-Muhsi
The Appraiser. He who knows the number
of every single thing in existence, even to infinity.
Muhsi: lmiyle her eyi sayan,
nazarndan byk veya kk hibir ey
kamayan kimse demektir.
Zerreden kreye her eyin saysn bilen.
Namtanahi de olsa, bir bir her eyin
saysn bilen.
Btn bilgileri ve bilinenleri tek tek sayc,
saylarn bilici demektir.
"Her eyin saysn bilen" anlamna gelen
" el-Muhsi" ismi erifi Kuran-
Kerim de el-Muhsi olarak gemiyor.
Fakat "Allah her eyi teker teker sayd"
anlamnda ayetler indirdi. (72: 28, 63:94, 36:12,
79:29).
Biz insanlk ailesi bu kadar gelimi
teknolojiye ramen yeryznn en deerli
varl olan insanlarn saymn tamamlam
deiliz.
iekler, bcekler, yldzlarn saym da
yaplm deil. Ama Rabbimiz denizlerdeki
damla saysn, her damlada yaayan canl
saysn, bir damla kan iindeki alyuvarlar,
-255-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
akyuvarlar, onlarn gdasn, gdann ieriini
her eyin saysn bilmekte.
El-Muhsiye iman eden bir
mmin tabiatta grd, duyduu, tuttuu,
koklad, tatt her eyin Rabbin bilgisi iinde
orada durduunu, atn, utuunu bilir ve
Rabbin hazinesine zarar vermeden onlardan
yararlanma tarafna gider.
Vcudunda her hcrenin hesabn
vereceini bildiinden Rabbin emrettii
dorultuda hareket eder. Yce Rabbimiz,
el-Muhsi ismi erifiyle
yaratklarnn gelecek ve gemiini bildii gibi
onlarn saysn da, miktarn da bilir. Dalarda
uan kularn uuunu, sra sra dizilen
karncalarn ne yaptklarn ve yapacaklarn
bildii gibi onlarn saysn da bilir.
Her ormanda ka tane ku, karnca vs.
yuvas var ve bu yuvalarda ka tane ku,
karnca yaar bunlarn saysnn hesabn bilen
tek kuvvet ve kudrettir. Ayn ekilde
Meleklerin, cinlerin, eytanlarn ve insanlarn
da saysn bilir.
Hasl yce Rabbimiz el-
Muhsi ismi erifiyle yaratklarnn iinde ne
yaratlm ve ne yapmlar hesabn, kitabn ok
iyi bilendir.
Yce Rabbimiz bizleri geni ve hayrl
ilminden nasip eylesin.
-256-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-MUBDU
buyuruyor:

-257-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
lkin mahlkunu yaratp (lmden) sonra
bunu (yaratmay) tekrarlayan O'dur, ki bu, O'nun
iin pek kolaydr. Gklerde ve yerde (tecelli eden)
en yce sfat O'nundur. O, mutlak g ve hikmet
sahibidir. (30:27).
Bak:(10:4) (10:34) (27:64) (29:19) (85:13).
Hz.Peygamber (as):
bnu Abbas (radyallahu anhma) u ayet
hakknda: "Onlarn ou, ortak komadan Allah'a
inanmazlar" (Yusuf, 106) u aklamay
yapmtr: "Yani, "Onlara kendilerini kim yaratt,
semvat ve arz kim yaratt diye sorarsnz,
"Allah" diye cevap verirler, ite bu onlarn
imandr. badet etmeye gelince Allah'tan
bakasna taparlar, bu da onlarn ortak
komalar, irkleridir." Rezin'in ilavesidir.
(Taberi 13, 51).
Eb Hreyre (radyallahu anh) anlatyor:
ki: "Allah Tela Hazretleri diyor ki: "demolu
bana etmediyor (hakkmda mnasib olmayan sz
sarfediyor). Ancak bu ona yakmaz. demolu
beni tekzib ediyor, ancak beni tekzib etmek ona
yakmaz. Bana ettii etme gelince: "Bu, onun,
bana evld nisbet etmesidir. Tekzibine gelince, bu
onun 'Allah, yaratt gibi beni tekrar
diriltmeyecek' demesidir. Halbuki, ikinci sefer
tekrar diriltmek bana, yoktan var etmeye nazaran
zor gelecek bir i deildir." (Buhar, Tefsir 1,
Bed'u'l-Halk 1; Nes, Ceniz 117).;
zah
ENGLISH
-258-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
-----------------
Al-Mubdi
The Originator. He who creates all
creating ab initio without matter or model.
Mbdi: Eyay yoktan ilk defa
var eden, yaratan demektir.
Mahlukat maddesiz ve rneksiz olarak
batan yaratan.
Mahlukat maddesiz olarak yoktan var
eden.
Halk edici ve izhar edici demektir. zhar
ettiklerinde taklide ihtiyac olmayan ve her birini
kendi bana bir tamamlk ve bakalk zere zhar
eden manasna da gelir.
"Malzemesiz ve modelsiz yaratan
anlamna gelen el-
Mbdi ismi erifi Kuran- Kerimde
el-Mbdi olarak gemez. Yaratt ve
yaratr anlamnda fiil olarak 11 defa geer.
lk haline dndren anlamna gelen
el-Mubdi ismi erifi de Kuran-
Kerimde 11 defa, iade eder, iade ederiz
anlamna gelen fiil halinde geer.
Kainat yokken Allah vard. Kainattaki
her eyi malzemesiz ve modelsiz olarak yaratt.
ekirdekten aac karyor, ekirdek tekrar
topraa dyor ve baharda yeniden canlanyor.
Ve kocaman aaca dnyor.
-259-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Modelsiz olarak insan yaratan Rabbimiz
onu da bir kanuna balam. Kanunu kyamete
kadar devam edecek.
Kyametten sonra yeryzne gelen ve
giden her insan eski haline dndrecek ve
hepsine yaptklarndan dolay hesap soracak ve
amellerine gre mkafat veya ceza verecek.
Rabbimizin tabiat kanunlarna
uyduumuz oranda rahat ediyoruz. Bunda
kimse phe ve itiraz etmiyor. Tabiat
kanunlarn koyan Rabbimiz Kuranyla eriat
kanunlarn koymu, her iki kanuna da uyarsak
iki dnyamz gzel olur.
O, her eyi ilkten yaratr, sonra geldii
yere evirir ayetinde evirir ldrr
demektir. Ayette ilkten manasna gelen, ybdiu
ve yebdeu kelimelerinin manas, ayn manay
tamaktadr. Allah bu hitabnda tevazu veya
tenezzlde bulunmakta, bununla Hicap ehline
kendi fiilini anlatmaya almaktadr.
Yce Allah, her varln arkasndaki
vardr.
Yce Allah , hallakn arkasndaki Halktr.
Yce Allah, her ilkin arkasndaki evveldir.
Yce Allah, her var olan eyin tekrar yok
oluunu arkasndaki gler stndeki kudret
gcdr. Bu gcn Mubdi ismi
erifiyle tecellisi her an evrende kendini
gstermektedir. Bir bakarsnz ki, birilerin
domu hemen ardnda birleri de lm.
-260-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Yce Rabbimiz bizleri rzasna muvafk
el-MUD
buyuruyor:

lkin mahlkunu yaratp (lmden) sonra
bunu (yaratmay) tekrarlayan O'dur, ki bu, O'nun
-261-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
iin pek kolaydr. Gklerde ve yerde (tecelli eden)
en yce sfat O'nundur. O, mutlak g ve hikmet
sahibidir. (30:27).
Bak:(10:4)(10:34) (27:64)(29:19) (85:13).
Hz.Peygamber (as):
Ebu Rezin el-Ukayli radyallahu anh
anlatyor: "Ey Allah'n Resl dedim, Allah,
mahlkat nasl iade eder, (yeniden diriltir)?
Bunun dnyadaki rnei nedir?"
"Sen dedi, hi kavminin zerinde yaad
vdiden kurak mevsimde gemedin mi? Sonra bir
kere de her tarafn yemyeil rnd mnbit
mevsimde uramadn m?"
Ben "Elbette!" deyince:
"te bu, (yeniden) yaratmasna Allah'n
delilidir. Allah, lleri de byle diriltecektir!"
buyurdular." Rezin tahric etmitir. Bu hadis
Ahmed bnu Hanbel'in Msned'inde biraz farkl
lafzlarla rivayet edilmitir (4, 11).
zah
ENGLISH
-----------------
Al-Mu'id
The Restorer. He who recreates His
creatures after He has annihilated them.
el-Mid: Mahlukt hayattan
sonra tekrar lme, ldkten sonra da tekrar
hayata ide eden kimse demektir.
-262-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Yaratlmlar yok ettikten sonra tekrar
yaratan.
ade edici (geri dndrc) demektir. Her
eyi asli membana geri dndrc manasna da
ifade eder.
Allah, halk bizatihi kendisi balatmt,
yine ayn yere geri evirir. Zira O, gkleri ve yeri
tmn kendinden yaratmtr.
"Malzemesiz ve modelsiz yaratan
anlamna gelen el-Mid ismi erifi
Kuran- Kerimde; el-Mid olarak
gemez. Yaratt ve yaratr anlamnda fiil olarak
11 defa geer.
lk haline dndren anlamna gelen
el-Muid ismi erifi de Kuran-
Kerimde 11 defa, iade eder, iade ederiz
anlamna gelen fiil halinde geer.
Kainat yokken Allah vard. Kainattaki
her eyi malzemesiz ve modelsiz olarak yaratt.
ekirdekten aac karyor, ekirdek tekrar
topraa dyor ve baharda yeniden canlanyor.
Ve kocaman aaca dnyor.
Modelsiz olarak insan yaratan Rabbimiz
onu da bir kanuna balam. Kanunu kyamete
kadar devam edecek.
Kyametten sonra yeryzne gelen ve
giden her insan eski haline dndrecek ve
hepsine yaptklarndan dolay hesap soracak ve
amellerine gre mkafat veya ceza verecek.
-263-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Rabbimizin tabiat kanunlarna
uyduumuz oranda rahat ediyoruz. Bunda
kimse phe ve itiraz etmiyor. Tabiat
kanunlarn koyan Rabbimiz Kuranyla eriat
kanunlarn koymu, her iki kanuna da uyarsak
iki dnyamz gzel olur.
Yce Allah, her yaz ka her ka da
bahara tebdil edendir. Kn yerleri l haline
getirip baharla tekrar canlandrr. Ayn ekilde
insana hayat verip tekrar elinde alr yine hayat
verip sonsuz hayata tekrar onu geri diriltir.
Yce Allah, Kuvvet ve kudretiyle evrenin
varln ortaya serdii gibi yine ayn ekilde yok
etme gcne sahiptir. Bu gc elinde
Muid ismi erifiyle
bulundurmaktadr. Muid ismi
erifiyle Allah, kimini aziz eder kymeti
bilinmedii zaman veya hakk verilmedii
takdirde tekrar azizlikten zelil eder. Yani eski
konumuna geri dndrr.
Yce Allah bizleri azizlikten sonra rezil
ettii kimselerden eylemesin.
-264-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-MUHY
buyuruyor:

De ki: Ey insanlar! Gerekten ben sizin
hepinize, gklerin ve yerin sahibi olan Allah'n
elisiyim. Ondan baka tanr yoktur, O diriltir ve
ldrr. yle ise Allah`a ve mm Peygamber olan
Reslne -ki o, Allah'a ve onun szlerine inanr
iman edin ve O'na uyun ki doru yolu bulasnz.
(7:158).
Bak:(3:156) (7:158) (15:23)(30:50) (57:2).
-265-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Hz.Peygamber (as):
Ya 'la bnu meyye (radyallahu anh)
anlatyor: "Resulullah (aleyhissaltu vesselm)
akta (izarsz) ykanan bir adam grmt.
Derhal minbere karak, Allah'a hamd ve senda
bulunduktan sonra:
"Allah diridir ve ayplar rtcdr,
hayay ve rtnmeyi sever. yleyse biriniz
ykannca rtnsn'' buyurdu.'' Ebu Dvud,
Hamm 2; Nesi, Gusl 7, (1, 200).
zah:
ENGLISH
-----------------
Al-Muhyi
The Giver of Life. He who confers life,
gives vitality, revives.
Muhyi: Canszlara can veren.
hya eden, dirilten, can balayan,salk
veren.
hya edici, hayat verici, diriltici demektir.
Allah, Hay ismiyle diridir ve Muhyi
ismiyle de hayat verip dirilticidir.
Canlandrma ii sonsuz mertebeler halinde
Allahtandr. lk olarak varl yaratarak ona can
verip ortaya koymutur. nk varln
yaygnl, deerinden ncedir.
-266-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
"Can veren anlamna gelen el-
Muhyi ismi cemili Kuran- Kerimde 2 defa
gemekte. (Rum 50, Fussilet 39).

phesiz O lleri diriltecektir. O her
eye gc yetendir. (41/39).
ldren, can alan anlamna gelen
el-Mmit ismi celili de Kuran-
Kerimde ldrd, ldrr fiilleriyle gemekte.
nsanolu bugne kadar bir tek canl
yaratamamtr. Bir tek canlnn lmne de
engel olamamtr. Meniye can veren, ekirdei
iee dndren, k bahara eviren, bahar
gze dndren Allah (c.c.)dr.
Toplumlarn dirilmesi veya lmesi de
Allahn elindedir. Rabbimizin dirili ve l
kanunlar vardr. Toplumlarn dirilii iin
koyduu kanunu:
6 1 2 '
2 '

Bir toplum kendini deitirmedike Allah
o toplumu deitirmez (13:11).
ocuun olmas iin bir erkekle kadnn
evlenmesi kanunu gibi bir toplumun dirilmesi
ve lmesi iin de kanunlar vardr. Biz
Rabbimizin kanunlarna uyduumuz oranda
diri kalrz, lsek de diri saylrz.
-267-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Yce Allahn en byk nimetlerinden biri
de dirilitir. Tekrar lmek iin dirili, hayatn
anlamlandrlmas asndan ok byk bir
nimettir. Bu nimetin kymetini bilmeyenler,
ancak ahirete yatrm olmayanlardr. Halbu ki,
dirilmek tekrar lmeyi gerektiini herkes biliyor
ve kabul ediyor.
Fakat ac bir gerektir ki, lme yan
izenler ve lme yatrm yapmayanlar, tembel
ve gafillerdir.
Yce Allah kendi byklnn en byk
delili, dirilitir. Yani var olmaktr. Yani varln
ortaya koyma meydannda svari olmaktr.
Cenk meydannda muharebe etmektir.
Yani iyi ile ktnn, aziz ile rezilin, alak ile
ereflinin belli olaca meydana er olmaktr. Bu
ne byk bir saadettir. Bu ne byk bir nimettir.
Bu ne byk bir adalettir. Bu ne byk bir
imtihandr.
Yce Allah cmlemizin imtihann baar
ile sonulandrmasn nasip etsin.
-268-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-MUMT
buyuruyor:

De ki: Ey insanlar! Gerekten ben sizin
hepinize, gklerin ve yerin sahibi olan Allah'n
elisiyim. Ondan baka tanr yoktur, O diriltir ve
ldrr. yle ise Allah`a ve mm Peygamber
olan Reslne -ki o, Allah'a ve onun szlerine
inanr iman edin ve O'na uyun ki doru yolu
bulasnz. (7:158).
Bak:(3/156) (15:23) (57:2).
Hz.Peygamber (as):
-269-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Hz. Ali (kerremallahu vechehu) diyor ki:
Hz. Peygamber (aleyhissaltu vesselm) yle
buyurdu:
"Kii drt eye inanmadka m'min olmu
saylmaz: Allah'tan baka ilh olmadna ve
benim Allah'n kulu ve elisi Muhammed
olduuma, beni (btn insanlara) hakla
gndermi bulunduuna ehdet etmek, lme
inanmak, tekrar dirilmeye inanmak, kadere
inanmak" Tirmiz, Kader 10, (2146).
zah
ENGLISH
-----------------
Al-Mumit
The Taker of Life. He who creates the
death of a living creature.
Mumit: Btn canllar ecel
erbetini ieren.
Canl,bir mahlukatn lmn
yaratan,ldren.
ldrc manasn ifade eder.
ldren, can alan anlamna gelen
el-Mmit ismi celili de Kuran-
Kerimde ldrd, ldrr fiilleriyle gemekte.
nsanolu bugne kadar bir tek canl
yaratamamtr. Bir tek canlnn lmne de
engel olamamtr. Meniye can veren, ekirdei
-270-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
iee dndren, k bahara eviren, bahar
gze dndren Allah (c.c.)dr.
Toplumlarn dirilmesi veya lmesi de
Allahn elindedir. Rabbimizin dirili ve l
kanunlar vardr. Toplumlarn dirilii iin
koyduu kanunu:

6 1 2 '
2 '

Bir toplum kendini deitirmedike Allah
o toplumu deitirmez (13:11).
ocuun olmas iin bir erkekle kadnn
evlenmesi kanunu gibi bir toplumun dirilmesi
ve lmesi iin de kanunlar vardr. Biz
Rabbimizin kanunlarna uyduumuz oranda
diri kalrz, lsek de diri saylrz.
Bu ad yryen ve Muhyi adnn getii
anlatlan her mertebede braktklarn alr.
Zorunluluk hkm ve adem nispeti zdnden
Muhyi adnn aksine bu ad kendisinin olmu olur
ki bunun geri dn Allah adna olur.

el-Mumit ad tasarrufu olan bir
isimdir. nsanlarn hal ve durumlarnn
zenginlikten sonra fakirlie, yoksullua ve intikal
halidir. Zira eyler Mumit adndandr. Dier ekil
ve suret ise Muhyi adnn ksmet ve nasibidir.
Yce Allahn her iinde hikmet ve nimet
vardr. Var olmak nasl ki, bir nimet ise lmek
de bir nimettir.
Eer lm nimeti olmasayd, artk
enerjisi bitmi yal dedeler, ninelerle ayn
toplumda nasl yaanabilirdi?
-271-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Eer lm olmasayd, iyi ile kt
insanlarn birbirinden ayrt edilecei mahkeme
de nasl ortaya kard?
Eer lm gibi gzel bir nimet olmasayd
dnyann geici olduu ve ahiretin baki olduu
gerei nasl anlalrd?
Var olmann srecindeki yaplanlarn
muhasebesinin yaplaca gnn bir balangc
olan lm, kendini hazrlayanlar iin bir
mutudur.
Yce Rabbimizin ihsan ve ikramatndan
honut olmann zamandr.
Celalin Cemaline merref olmann andr.
Her yaann yaadklaryla hem hal olma
vaktidir.
Ey bu dirili ve lm nimetini zerimize
yadran yceler yce Rabbimiz!
Bizleri bu nimetlerinin hakkn ifa eden
kullarnla beraber har eyle.
-272-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-HAYY
buyuruyor:

Allah, O'ndan baka tanr yoktur; O,
hayydir, kayymdur. Kendisine ne uyku gelir ne
de uyuklama. Gklerde ve yerdekilerin hepsi
O'nundur. zni olmadan O'nun katnda kim efaat
edebilir? O, kullarnn yaptklarn ve
yapacaklarn bilir. (O'na hibir ey gizli
kalmaz.) O'nun bildirdiklerinin dnda insanlar
O'nun ilminden hibir eyi tam olarak bilemezler.
O'nun krss gkleri ve yeri iine alr, onlar
koruyup gzetmek kendisine zor gelmez. O,
ycedir, byktr. (2:255).
Bak:(3:2) (20:111) (25:58) (40:65).
Hz.Peygamber (as):
Hz. Enes (radyallhu anh) anlatyor: "Bir
adam yle dua etmiti:
"Ey Allah'm, hamdlerim sanadr, nimetleri
veren sensin, senden baka ilah yoktur, Sen
-273-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
semvat ve arzn cell ve ikrm sahibi
yaratcssn, Hayy ve Kayymsun (kinat ayakta
tutan hayat sahibisin.) Bu isimlerini efaati
yaparak senden istiyorum!"
(Bu duay iiten) Reslullah (aleyhissaltu
vesselm) sordu:
"Bu adam neyi vesile klarak dua ediyor,
biliyor musunuz?" "Allah ve Resl daha iyi
bilir`?"
"Nefsimi kudret elinde tutan Zt'a yemin
ederim ki, o Allah'a, sm-i zam' ile dua etti. O
sm-i zam ki, onunla dua edilirse Allah icabet
eder, onunla istenirse verir." Tirmiz, Daavt
109 (3538); Eb Dvud, Salt 358, (1495);
Nes, Sehv 57, (3, 52).

zah
ENGLISH
-----------------
Al-Hayy
The Ever Living One. The living
whoknows all things and whose strength is
sufficient for everything.
Hayy: Diri, tam ve mkemmel
manasyla hayat sahibi.
Daima hayat ile diri olup, her eye gc
yeten.
"Diri anlamna gelen el-
Hay ismi erifi Kuran Kerimde 5 defa
tekrarlanmakta:
-274-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
7 7

Allah. Ondan baka ilah yoktur. O diridir,
her eyi ayakta tutandr (2:255).
Her binann bir ustas, her resmin bir
ressam, her bestenin bir bestekar mutlaka
vardr. Kendiliinden olmutur demiyoruz.
Aan iekler, uan kular, yzen
balklar, gezen, seven, veren insanlar btn
bunlar birini bize iaret ederler.
phe yok ki, Hayy
uyuklamamay talep eden bir itir. et-Tehiyyat
lillahi demek, Allah hayat ve yaam talebidir.
Bundan dolay her hangi bir ey vcudiyetle
sfatlanrsa o ey canldr. ayet vcudu kuvvetli
ise hayat da o nispette daha kuvvetlidir. nk
her hayat o vcuda bir hayattr. Vcud ise en
erefli mevcuttur. Mevcud ise vcudun kusursuz
kemal bulmuudur.
Yce Allahn bykln bize gsteren
Hayy ismi erifi, Onun hi
yatmadn ve uyank olup her eyi her zaman
gzettiini ak bir ekilde ortaya koyuyor. Koca
evreni gzlem altndan tutup idare eden yce
Rabb, eer bir an uyku tutmu olsa btn evren
infilak eder.
Hayy ve Kayyum
yce Allahn iki ismidir. kisinin bir arada
zikredilmesi aralarnda son derece ilgi olduu
iindir. Nitekim Kurann pek ok yerinde bu iki
ismi birlikte gemektedir. Bu ilgi her ikisinin de
kemal sfatlarn tamamn ihtiva etmi olmasdr.
-275-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Hayy tam olarak diri demektir.
Bu isim, ilim, izzet, kudret, azamet,
kibriya/byklk ve dier mukaddes sfatlar gibi
Allaha ait zati sfatlar ihtiva eder.
Kayyum ise uyankl tam
ve mkemmel olandr.
Yceler ycesi alemlerin Rabbi olan
Allah, her zaman uyank olduunu, iyilerin
yanndan onlara yadm ettiini ve ktlerin
karsnda durup onlarn boyunlarna ip takarak
kontrol altndan bulundurduunu Hayy
ismi erifiyle ortaya koyuyor.
afakta mnacat edenlere icabet eden,
gndz Ya.. Allah diyenlerin yann da hazr
bulunan ve geceleri inleyenlerin iniltisine itirak
eden ancak Hayy olan Allahtr.
Yce Rabbimiz bizleri korumas altna
ald kullarndan eylesin.
-276-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-KAYYUM
buyuruyor:

Allah, O'ndan baka tanr yoktur; O,
hayydir, kayymdur. Kendisine ne uyku gelir ne
de uyuklama. Gklerde ve yerdekilerin hepsi
O'nundur. zni olmadan O'nun katnda kim efaat
edebilir? O, kullarnn yaptklarn ve
yapacaklarn bilir. (O'na hibir ey gizli
kalmaz.) O'nun bildirdiklerinin dnda insanlar
O'nun ilminden hibir eyi tam olarak bilemezler.
O'nun krss gkleri ve yeri iine alr, onlar
koruyup gzetmek kendisine zor gelmez. O,
ycedir, byktr. (2:255).
Bak: (3:2) (20:111).
Hz.Peygamber (as):
Hz. Enes (radyallhu anh) anlatyor: "Bir
adam yle dua etmiti:
"Ey Allah'm, hamdlerim sanadr, nimetleri
veren sensin, senden baka ilah yoktur, Sen
semvat ve arzn cell ve ikrm sahibi
-277-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
yaratcssn, Hayy ve Kayymsun (kinat ayakta
tutan hayat sahibisin.) Bu isimlerini efaati
yaparak senden istiyorum!"
(Bu duay iiten) Reslullah (aleyhissaltu
vesselm) sordu: "Bu adam neyi vesile klarak
dua ediyor, biliyor musunuz?"
"Allah ve Resl daha iyi bilir`?"
"Nefsimi kudret elinde tutan Zt'a yemin
ederim ki, o Allah'a, sm-i zam' ile dua etti. O
sm-i zam ki, onunla dua edilirse Allah icabet
eder, onunla istenirse verir." Tirmiz, Daavt
109 (3538); Eb Dvud, Salt 358, (1495);
Nes, Sehv 57, (3, 52).
"Reslullah (aleyhissaltu vesselm)' bir ey
zecek olsa u duay okurdu: "Y Hayyu ya
Kayyum, birahmetike estaisu. (Ey diri olan, ey
Kayym olan Rabbim rahmetin adna yardmn
talep ediyorum)." Ve keza yle derdi: "Elizzu
bi-y-ze'l-celli ve'l-krm." (Y ze'l-celli ve'l-
ikrm)i devaml syleyin! Tirmizi Daavt 99,
(3522).
zah
ENGLISH
-----------------
Al-Qayyum
The Self Existing One. He who maintains
the heavens, the earth, and everything that exists.
-278-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Kayyum: Nefsiyle kaim
kimseye ihtiyac olmayan.
Yarattklarnn iini eviren her ileneni
bilen,evveli olmayan.
Allah, kendi zat ile kaim, mekana muhta
deil ve mahlukat kendi mekanlarnda ve
vcutlarnda kaim edici demektir.
"Her eyi ayakta tutan anlamna gelen
el-Kayyum ismi erifi Kuran-
Kerimde yerde geer:

3 6

Btn yzler diri ve her eyi ayakta
tutana boyun emitir. Zulm yklenenler ise
perian olmutur. (20:111).
Hibir yaratk yoktur ki varl ve
varlnn devam kendi elinde olsun.
Yaratlmlarn en aklls insan dnyaya
geliinde ve dnyadan gidiinde, dnyada
yaarken, ayakta duruunda bir bakasna
muhta. Biz otururken, alrken, gezerken,
uyurken kalbimizi altran, kanmz atp
toplayan, yediklerimizi vcudumuzun ihtiyacna
gre hazmettiren ve bizi ayakta tutan birisinin
varln fark etmesek de o bizi ayakta tutuyor.
man edeni de, inkar edeni de ayakta tutuyor.
El-Kayyuma iman edenler
olarak bizler de ihtiya sahibi her canlnn
ihtiyacn karlamak iin gayret gstereceiz.
-279-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Bu Hayy ile
Kayyum isimleri sm-i Azam
denilmitir. Bu erefli ismin yce manas ancak
Allaha mahsustur. Zira bizzat kaim olan sadece
Odur. Btn kainatn ve yaratklarnn varl ve
devam, Onun kudretiyle ve tutmasyladr.
Kayyum varl kendi
kendini kaim olan, var olmak iin bir bakasna
muhta olmayan, muazzam sfatlar olup btn
mahlukatndan mstani olandr. Gk ve yer ve
bu ikisi arasndaki btn yaratklar Onunla
kaimdir. Varlklar Onun varlna baldr.
Onlar O yaratm, yardm etmi, varlklarn
devam ettirebilmeleri, iyilikleri ve ayakta
kalabilmeleri iin her eyi onlara hazrlamtr.
Allah hibir ekilde onlara muhta deildir.
Mahlukat ise her bakmdan Ona muhtatrlar.
Yce Rabbimiz bizleri kendisinden baka
kimselere muhta etmesin.
-280-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-VACD
buyuruyor:
() ()

O (Allah), seni yetim bulup barndrmad
m? arm bulup da yol gstermedi mi? Seni
fakir bulup zengin etmedi mi? (93:6-7-8).
Hz.Peygamber (as):
-281-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
bnu Abbs radyallahu anhm anlatyor:
"Ben Reslullah aleyhisslatu vesselm'n
terkisinde idim. Bana u nasihatta bulundu:
"Yavrum! Allah'a kar (emir ve
yasaklarna uyarak edebini) koru, Allah da seni
(dnya ve hirette) korusun! Allah'(n zerindeki
hukukunu) koru ki O'nu karnda (dnya ve
hiretin fenalklarna kar hmi) bulasn -veya
nnde demiti: Bollukta Allah' tan ki, darlkta
da O, seni tansn. (Dnya ve hiretle ilgili) bir
ey isteyince Allah'tan iste. Yardm talep
edeceksen Allah'tan yardm dile. Zira kullar,
Allah'n yazmad bir hususta sana faydal olmak
iin biraraya gelseler, bu fayday yapmaya
muktedir olamazlar. Allah'n yazmad bir zarar
sana vermek iin biraraya gelseler, buna da
muktedir olamazlar. Kalemlerin mrekkebi
kurudu ve sayfalar drld. Sen, yakn bir
imanla, tam bir rza ile Allah iin almaya
muktedir olabilirsen al; ayet buna muktedir
olamazsan, houna gitmeyen eyde, sabrda ok
hayr var. unu da bil ki Nusret(i ilahi) sabrla
birlikte gelir, kurtulu da skntyla gelir, zorlukta
da kolaylk vardr, bir zorluk iki kolayla asla
galebe alamayacaktr." Rezin bu elfazla tahric
etmitir. Tirmizi'de muhtasar olarak
kaydedilmitir. Sfatu'l-Kymet 60, (3518).

zah
ENGLISH
---------------
-282-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Al-Wajid
The Finder. He who finds what He wishes
when He wishes.
Vacid: Taleb ettiini bulucu, hi
bir ey ondan kaamaz ve gizlenemez manasn
ifade eder.
Yine, istediini bulan, manasna geldiini
bildirmilerdir.
Fakirlie dmeyen zengin demektir. Bu
kelime, gna demek olan cide kknden gelir.
stediini, istedii vakit bulan.
"Yaratlmlarn sahibi ve yarattklarn
her an bulan, bilen, gren ve iiten anlamna
gelen elVacid ismi cemili
elVacid olarak Kuran Kerimde
gemiyor. Ancak Duha 7,8 Sad 44 ayetlerinde
vecede buldu anlamna gelen fiil halinde
Kuranda geiyor.
Kainat Allah yarattna gre , gklerin
ve yerin mlkiyeti ve otoritesi Allaha ait
olduuna gre yarattklarn diledii an bulan
el Vacid olan Rabbimiz, Mekke
llerinde kaybolan Muhammed (as)i bulup
doru yola ilettiini , fakir bulup zengin ettiini
haber verir .(Duha 7-8).
ldeki her bir kum tanesini yaratan,
hikmetini bilen , ve nerede olduunu gren ,
diledii anda bulan Allaha iman etmek bu dnya
yolculuumuzdaki yalnzlmz giderir .
-283-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Binlerce insann iinde yaayp da yalnz
kalan insanlarn tek sna el
Vacidtir. Hcresinde tek bana yaayanlarn da
tek sna. Grdmz, duyduumuz,
tuttuumuz, kokladmz, tattmz her eyde
el-Vacidi bulup vecde gelmeli.
elVacide iman edenler
yetimleri, garipleri, yalnzlar, aresizleri,
zenginlik iinde aresiz kalanlar bulurlar onlara
islami kurallar iinde yardm ederler .
Yce Allah, istediini istedii ekilde ve
istedii zamanda bulup yaratr. Hz. Adem (as)i
babasz ve annesiz topraktan yaratt gibi Hz.sa
(as) babasz anneden yaratmtr. Yokluk iin
varlk yaratt gibi varlk iinde de yokluu
meydana getirendir. Varln ortaya koymak
istedii hibir eyin skntsn ekmedii gibi
yaratmak istedii eyler konusunda da kimseye
muhta deildir yce Rabbimiz. Yine
Vacid ismi erifi; bolluktan yokluu
ve yokluktan bolluu da karma gcne sahip
olduunu reniyoruz. O zaman her trl
ihtiyalarmzn tek merciin Allah olduunu bu
Vacid ismi erifiyle renmi
bulunmaktayz.
Yce Rabbimiz bizi darlktan bollua
kard kimselerden eylesin.
-284-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

el-MACD
buyuruyor:

(Melekler) dediler ki: Allah'n emrine
ayor musun? Ey ev halk! Allah'n rahmeti ve
bereketleri sizin zerinizdedir. phesiz ki O,
vlmeye lyktr, iyilii boldur. (11:73).
Hz.Peygamber (as):
-285-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Eb Musa (radyallahu anh) anlatyor: Hz.
Peygamber (aleyhissaltu vesselm) buyurdular
ki:
"Aziz ve Celil olan Allah, gndz gnah
ileyenlerin tevbesini kabul etmek iin geceleyin
elini aar. Gece gnah ileyenlerin tevbesini
kabul etmek iin de gndz elini aar, bu hal,
gne batdan douncaya kadar devam edecektir.
Burada "el", Allah'n ihsan ve fazlndan
kinayedir. Mslim, Tevbe 32, (2760).
zah
ENGLISH
-------------
Al-Mjid
The Glorious. He whose dignity and glory
are most great, and whoseenerosity and
munificence are bountiful.
Macid: Keremi ok geni, fazl
ve ihsan pek bol manasna gelir. Fakat
Mecid bundan mbalaadr.
Kerem ve ihsan bol olan.
Kadri ve an byk, kerem ve
msamahas bol.
"an yce anlamna gelen bu
elMacid ismi erifi Kuran kerimde
el-Mecid olarak gememekte. Ancak
mbalaa sasyla Mecid olarak
Kuranda iki defa gemekte.
-286-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
nsanlar arasnda da an yce insanlar
vardr. Ancak onlar doarlar ve lrler. Elinin
erdii, gznn grd, gcnn yettii kadar
cmertlik yapar cesaret gsterir.
an yce Allahn grmedii bilmedii,
gcnn yetmedii yoktur. el
Macid e iman eden bizlerde gne gibi
pisliklerden ycelerde olacaz ama pislii
kurutacaz. Gllerle i ie olup gzelliklere
renk ve koku katacaz.
Yolcunun yolda, gariplerin arkada,
yetimlerin gnlda, hastalarn ilac,
mazlumlarn acsn paylaan, zalimlerin
zulmn engelleyen olarak anmz yceltmeye
alacaz.
Yce Rabbimizin Macid ismi
erifi; an yce ve byk olandr. Onun btn
vasflarnn an byktr. O, Alimdir, ilminde
mkemmeldir. Rahimdir, rahmeti her eyi
kuatmtr. Kadirdir, hi kimse Ona g
yetiremez. Halimdir, hilminde mkemmeldir.
Hakimdir, hikmetinde mkemmeldir. Btn
sfatlarnda ve isimlerinde byledir. ann ve
erefin zirvesine ulamtr, bunlarn hi
birisinde kusur ve eksiklik yoktur.
Yce Rabbimiz eksikliklerimizi
mkemmelliiyle tamamlamay bizlere nasip
etsin.
-287-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
-288-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-VAHD
buyuruyor:

Andolsun "Allah, n ncsdr"
diyenler de kfir olmulardr. Halbuki bir tek
Allah'dan baka hibir tanr yoktur. Eer diye
geldiklerinden vazgemezlerse, ilerinden kfir
olanlara ac bir azap isabet edecektir. (5:73).
Bak.(2:163) (5:73) (9:31) (18:110) (37:4).
Hz.Peygamber (as):
Hz. Ebu Hreyre (radyallhu anh)
anlatyor: "Reslulah (aleyhissaltu vesselm)
buyurdular ki: "Allah'n doksan dokuz ismi vardr.
Kim bunlar ezberlerse cennete girer. Allah tektir,
teki sever."
Bir rivyette: "Kim o isimleri sayarsa
cenntete girer" buyurmutur. Buhr hadisi bu
lafzla tahric etmitir. Mslim'de "tek" kelimesi
-289-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
yoktur. Buhr, Daavt 68; Mslim, Zikr 5, (2677);
Tirmiz, Daavt 87,

zah
ENGLISH
-------------
Al-Wahid
The Unique. He who is Single, absolutely
without partner or equal in His Essence,
Attributes, ctions, Names and Decrees.
Vahid: Tek bana devam eden,
yannda bir bakas olmayan ferd'dir. Ayrca,
erik ve arkada olmayan kimse mnas da
mevcuttur.
Tek. Zatnda, sfatlarnda, isimlerinde,
efailinde orta ve benzeri olmayan.
Misli ve benzeri olmayan.
Zatnda, sfatnda ve fiilerinde, benzeri ve
orta olmayan demektir.
Benzeri olmayan tekanlamna gelen
el-Vahid ismi erifi Kuran-
Kerimde 21 defa tekrarlanmtr.
Vahid ismi ise ihlas suresinde
bir defa gemitir. Dnya yaratld gnden
beri geceyle gndzn 365 gnde saniye ve
salise amadan ard arda gelmeleri gln gl
-290-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
vermesi, arnn bal vermesi Allahn tek
olduunu gsterir.

Eer yerde ve gkte Allah'tan baka
tanrlar bulunsayd, yer ve gk, (bunlarn nizam)
kesinlikle bozulup gitmiti. Demek ki Ar'n Rabbi
olan Allah, onlarn yaktrdklar sfatlardan
mnezzehtir. (21:22).
;
7
Sizin ilahinz tek bir ilahtr; Ondan
baka ilah yoktur; O, Rahmandr, Rahimmdir.
(2/163).
Yaratanmz bir, yaatanmz da bir.
Vcudumuz zerinde Allah dan baka birinin
de etkisi olsayd halimiz ne olurdu ?
Kanmzn ak, kalbimizin at, bizi
ynetenin bir olduunu bize gsteriyor.
Kylerin, ehirlerin, milletlerin
ynetiminde de muhtar, vali, bakan gibi bir
ynetici sistemi kabul ediliyor .
Rabbimiz bir , kitabmz bir kblemiz bir
olunca birlik salanr. Birlikten de dirlik doar.
Ahad ile vhid arasndaki farka gelince,
ahad, kendisiyle bir baka adedin zikredilmesini
men edecek bir yapya shiptir. Kelime hem
mzekker, hem de mennestir. "Bana kimse
(ahad) gelmedi derken, gelmeyen hem erkektir,
-291-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
hem de kadndr." Vhid'e gelince bu saylarn
ilki olarak vazedilmitir: "Bana halktan biri
(vahid) geldi" denir ama, "Bana haktan kimse
(ahad) geldi" denmez. Vhid, emsl ve nazri
kabl etmeyen bir mna zere bina edilmitir.
Ahad ise ifrad ve arkadalardan yalnzlk zere
bina edilmitir. yle ise, vhid, zt itibariyle
mnferiddir, ahad ise mna itibariyle
mnferiddir.
Yce Rabbimiz kendisinin birliini duygu,
eylem ve ikrarmzla ortaya koyabilmeyi nasip
etsin.
-292-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
es-SAMED
buyuruyor:
7 7
3
De ki: O, Allah birdir. O (Allah)
Samedtir. (112:1,2)
Hz.Peygamber (as):
Eb Dvud'un dier bir rivayetinde yle
der: "Bunu syledikleri zaman siz: "Allah birdir,
Allah sameddir (ne bir yaratcya ne de bir baka
eye muhta deildir), dourmad, dourulmad
da. O'nun bir dengi de yoktur" deyin, sonra
solunuza kere tkrp istize ile eytandan
Allah'a snn." (Eb Dvud, Snnet 19, (4722).
zah
ENGLISH
-------------
As-Samad
-293-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
The Eternal. He who is the only recourse
for the ending of need and the removal of
affliction.
Samed: htiyalarn temin
etmek zere, halkn kendisine bavurduu
efendidir. Yani halkn kendisine yneldii
kimsedir.
Btn mahlukatn iini bitiren.
Her ey O na muhta, fakat O hibir eye
muhta deil.
Her ey ona muhta , o hibir eye
muhta deil anlamna gelen es-
Samed Kuran- Kerim de bir defa geer:
Allah Sameddir.
(112:2).
Bizler birbirimize muhta olarak
yaratlmz. Birimiz terzi, birimiz berber, birimiz
doktor, birimiz mhendis, birimiz oban, birimiz
ynetici, birimiz asker olacaz ki birbirimizin
ihtiyalarn karlayalm.
Rabbimiz Zuhruf suresinin 32. Ayetinde
farkl yaratlmzn hikmetini birbirimizin iini
grmek olarak bildiriyor.
Ama unu unutmayalm ki; ihtiyacmz
karlayan her ahs, her damlay, her taneyi , her
ilac yaratan Allah (c.c)dr.
Her nefeste biz Ona muhtacz. nsanlar
ihtiyacmz karladnda insanlara teekkr
edeceiz . O insanlar yaratan Allaha hamd
edeceiz.
-294-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Es-Samed e iman edenler onlar
hibir muhtac boynu bkk geri evirmeyeceiz.
Verecek hibir eyimiz yoksa gl gibi yz,
bal gibi szle gnllerini alarak gndereceiz.
Her ite, her hacette, kendisine ihtiya
bulunan Efendi demektir. Allah, ihtiyatan
mnezzehtir, fakat btn yaratklar, her ilerinde
Ona muhtatrlar. Btn yaratklarnn
hacetlerini gren, ihtiyalarn karlayan ancak
Odur.
Yce Allahn Samed ismi
erifi, kendisine ait btn isimlerin iinde
toplayan yce bir isimdir. Allah Samedtir, btn
mahlukat, zillet, ihtiya ve zaruret ierisinde Ona
ynelir. Btn alemler Ona iltica eder, Ona
snr. O, ilminde, hikmetinde ve sair
sfatlarnda kemal sahibidir. Samed,
btn sfatlar mkemmel olandr. Mahlukatn
her trl ihtiyac iin kendisine yneldii
kimsedir.
Yce Rabbimiz biz acizleri
mkemmelliiyle eref yap eylesin.
-295-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-KADR
buyuruyor:
-296-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

De ki: "Allah'n size stnzden (gkten)
veya ayaklarnzn altndan (yerden) bir azap
gndermee ya da birbirinize drp kiminize
kiminizin hncn tattrmaya gc yeter." Bak,
anlasnlar diye yetlerimizi nasl aklyoruz!
(6:65).
Bak:(36:81) (6:65) (36:81) (46:33)
(75:40) (86:8).
Hz.Peygamber (as):
Hz.Cbir (radyallahu anh) anlatyor:
"Reslullah (aleyhissaltu vesselm) Saf
tepesinde durduu zaman kere tekbir getirip
sonra:
Allah'tan baka ilah yoktur. O tekdir,
O'nun orta yoktur, mlk O'nundur, hamd O'na
aittir, O hereye kadirdir" derdi. Ve bunu sefer
tekrar eder, dua okurdu. Ayn eyi Merve
tepesinde de yapard." Muvatta, Hacc 127, (1,
372); Mslim, Hacc 147, (1218); Ebu Dvud,
Mensik 57, (1908); bnu Mce, Mensik 84,
(3074).
zah
ENGLISH
-------------
Al-Qadir
-297-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
The All Powerful. He who is Able to do
what He wills as He wills.

Kadir: istediini, istedii gibi
yaratmaya muktedir olan.
stedii gibi yapmaya gc yeten.
Kamil kudret sahibi manasna da gelir.
Kudret, temkin demektir. Onun
isteklerinden biri de Vcut bulanlar yapmaya
veya onlar brakmaya kadirdir.
Her eye gc yeten anlamna gelen bu
el-Kadir ismi celili Kuran- Kerim
de 12 defa gemitir.

Gkleri ve yeri yaratan,onlar yaratmakla
yorulmayan Allahn, lleri diriltmeye Kadir
olduunu grmediler mi? Evet o her eye gc
yetendir. (46:33).
Mbalaa sasyla el Kadr
ismi erifi 45 defa gemektedir.
Dilediini istedii zamanda yaratr.
Yarattnn salaml,gzellii, faydall ve
evreye uyumluluuyla kudretine dikkatimizi
eker.
lim alemimizin yldz olarak parlayan ve
ad da saygyla anlan ilim adamlarmz aylarca,
yllarca lboratuar da alyor. Rabbimizin
yarattklarnn kanununu kefederek Rabbin
-298-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
yaratt malzemeden bir kan bir araya
getiriyor ve byk ne ve imkana sahip oluyor.
Suyun kaldrma gcnn hesaplarn
yapan bilgin ilgilileri tarafndan takdir edilir.
Edilmelidir. Ancak suyun kaldrma gcn
veren, o bilgine akl veren, her eye gc yeten
el-Kadir unutulmamaldr.
El-Kadire iman eden bir
mmin gcnn yettii eyleri salam, gzel,
faydal ve uyumlu yapmaya zen gsterir ve
Allahn dnda hibir gce boyun emez.

( 3

Allah her eyin zerinde iktidar
sahibidir. (18:45).
Varlklarn tamam Allahn egemenlii
altndadr, Onun azametine boyun emiler ve
Onun iradesine balanmlardr. Btn
mahlukatn mukadderat Onun elindedir. Her
hareket ve tasarruf sahibi ancak Onun gc,
kuvveti ve izni sayesinde hareket edip tasarruf
edebilir. Onun diledii eyler olur, dilemedii
eyler olmaz. G ve kuvvet ancak Onunla
vardr. Gkleri ve yeri ve bunlarn arasndaki
eyleri alt gnde yaratmas ve mahlukat yaratp
sonra ldrmesi daha sonra onlar diriltip
huzurunda toplamas hep Onun kuvveti ve
iktidarndandr.
Kupkuru ve l bir halde grdmz
yeryznn zerine yamur indiinde
kprdanmas, kabarmas Onun kudretinin
eserlerindendir. Kendisini yalanlayan milletleri,
kafirleri ve zalimleri eitli cezalarla
-299-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
cezalandrmas ve onlar ibret alnacak hale
drmesi, hile ve tuzaklarnn Allahn azab
karsnda onlara hi bir fayda vermemesi, btn
bunlarn zellikle bu dnemlerde onlarn
ziyanlarn artrmaktan baka bir eye
yaramamas hep Onun kudretinin eserlerindendir.
Bugnk insanln ulat korkun g
ve gz kamatrc keifler, hepsi Allahn onlara
g vermesi ve bilmedikleri eyleri onlara
retmesi sayesindedir. Onlarn sahip olduklar
g ve kuvvetlerin, keif ve icatlarn, balarna
gelen felaketleri ve helak edici cezalar savmada
hibir fayda vermemesi, bunlardan korunmak
iin btn glerini ve imkanlarn ortaya
koymalarna ramen bunlara mani olmamalar
Allahn ayetlerindendir. Fakat Allah galiptir,
gklerde ve yerde ne varsa hepsi Onun emrine
boyun emitir. nk O, her eye kadirdir.
Yce Allah, bizleri kuvvet, kudretiyle
tehizatlandrsn.
el-MUKTEDR
-300-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
buyuruyor:

Onlara unu da misal gster: Dnya
hayat, gkten indirdiimiz bir su gibidir ki, bu su
sayesinde yeryznn bitkisi (nce geliip)
birbirine karm; arkasndan rzgrn
savurduu erp haline gelmitir. Allah, her ey
zerinde iktidar sahibidir. (18:45).
Bakn: (54:42-55).
Hz.Peygamber (as):
Hz. Aie radyallahu anh anlatyor:
"Reslullah aleyhissaltu vesselm gece
taksiminde adalete riayet eder ve derdi ki:
"Ey Allahm! Bu taksim benim iktidarmda
olanda yaptm bir taksimdir. Senin muktedir
olup benim muktedir olmadm eyden dolay
beni levmetme!" Benim muktedir olmadm"
dedii eyle kalbi kastederdi." Ebu Dvud, Nikh
39, (2134); Tirmizi, Nikh 42, (1140); Nesi,
retu'n-Nis 2, (7, 64).
zah
ENGLISH
-------------
Al-Muqtadir
-301-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
The Creator of All Power. He who
disposes at His will even of the strongest and
mightiest of His creatures.
Muktedir: Kudret kknden
mfteil babndandr. Kdir'den daha te bir
gllk ifde eder.
Yarattn meakkatsiz meydana getiren.
Kuvvet ve kudret sahipleri zerinde
diledii gibi tasarruf eden.
Otoritesi her eyde geerli olan
anlamna gelen el-Muktedir ismi
celili Kuran- Kerim de defa zikredilmi. Bir
defada oul olarak getirilmitir.
Birok ahs, kurum, devlet vardr ki
kendisi iin gerekli gce sahiptir. Ama sahip
olduu gcn farknda deildir. Bazen gcnn
farkna varr ama kullanamaz, muktedir
olamaz.
Allah (c.c.) hem her eye gc yetendir.
Hem de O gcn istedii zaman ve mekanda
dilediine uygulayabilecek otoriteye sahiptir:

( 3

Allah her eye gc yeten, hkm
geendir (18:45).
Cennetteki Melik-i Muktedirin yannda
olmann art, muttaki olmaktan geer. (Kamer
55).
-302-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Allahn emirlerini yerine getirirken bile
rperen, sevdiime layk yapamadm diye
zlen, iini Hak iin, dn halk iin
ssleyenler Cennette Rabbin yakn olacaklar.
El-Mktedire iman edenler
sahip olduklar gcn farkna varrlar. Var olan
gc kullanrken hibir zorbann zulmnden
korkmazlar.
Kadir isminin mbalaasdr. Her iki isim,
ayn zamanda kudret veren, muktedir klan
manasna da gelir. Btn kudret ve kuvvet,
sadece Allahndr, diledii kulunu kudretiyle
galip eder, diledii kulunu da yine kendi
kudretiyle malup ve perian eder. Mlknde
kudret ve iktidar sahibi olan ancak Odur.
Bu esas manas kudretli demektir.
Kudrette zuhur eden madumatn her birine
mecaz olarak ey denir. nk benzeri izleyen,
onun yerini bildirmeye alr.
Yce Allah, varlklar kudretyile var
etmi, kudretiyle ynetiyor, kudretiyle dzeltiyor
ve salamlatryor, kudretiyle diriltiyor ve
ldryor. Kudretiyle kullar tekrar diriltecek,
iyileri iyilikleriyle dllendirip, ktleri de
ktlkleriyle cezalandracaktr. O, yine
kudretiyle kalpleri diledii gibi deitirir. O, bir
eyin olmasn diledii zaman Ol der, o da
Oluverir.
Yce Allah bize hayrl bir hayat ve lm
nasip etsin.
-303-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-MUKADDM
buyuruyor:
-304-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

3

Onlarn yaptklar her bir (iyi) ii ele
alrz, onu salm zerreler haline getiririz
(deersiz klarz)(25:23).
Hz.Peygamber (as):
Hz. Ali (radyallhu anh) anlatyor: "Hz.
Peygamber (aleyhissaltu vesselm) secde ettii
vakit yle dua okurdu:
"Allahm sana secde ettim, sana inandm,
sana teslim oldum. Yzm de, kendisini yaratp
ekillendiren, ona kulak, gz takan yaratanna
secde etmitir. Yaratanlarn en gzeli olan Allah
ne ycedir" (Hacc 14).
Reslullah (aleyhissaltu vesselm)'n
teehhdle selam arasnda okuduu en son duas:
"Allahmmafir Ii m kaddemt ve m ahhart
ve ma esrert ve m a'Ient ve maesreft ve m
ente a'Iemu bihi minn ente'I-mukaddim ve ente'I-
muahhir. L ilhe ill ente. (Allahm, gemi
mrmde yaptklarm, gelecekte yapacaklarm,
gizli ilediklerimi, aleni yaptklarm, israflarm,
benim bilmediim fakat senin bildiin kusurlarm
affet. lerleten sen, gerileten de sensin, senden
baka ilah yoktur)". Mslim, Saltul-Msfirin
201, Tirmizi, Daavt 32; Eb Dvud, Salt 121;
Nesi, ftith 17).

zah
ENGLISH
-------------
-305-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Al-Muqaddim
The Expediter. He who brings forward
whatever He wills.
Mukaddim: Eyay takdim
edip, yerli yerine koyan demektir.
stediini ne getiren, ne alan.
stediini ileri geiren, ne alan.
Baz varlklar dier baz varlklar zerine,
zamanda, mekanda, rtbede veya erefte takdim
edici, stn tutucu, ne geirici demektir.
ne geiren, sonra brakan
anlamlarna gelen bu iki isim Kuran- Kerim
de bu haliyle gemez. Ancak fiil olarak geer.
Kaf 28 de Kaddemt fiili, brahim 41 de
Mkaddim ve Muahhirin Allah olduu bize
bildirilir.
2
( 4
O esnada (Allah) buyurur: Huzurumda
ekimeyin! Ben size daha nce uyar
gndermitim! (50:28).
Hz. Ademi ve ocuklarn nce yaratan,
bizleri de sona brakp 2003li yllarda yaatan
Allahtr. Bizi bizden sonrakilerin nne alm.
Daha sonra gelecekleri sona brakm.
Keke peygamber efendimizin asrnda
Mekke de yaasaydm deme. O ada Mekke
de yaayan Ebu Cehil gvur olarak geberip gitti.
-306-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Hikmetinden sual olunmayan Rabbimiz bizi bu
ada yaratm. Biz bu an imkanlar iinde
hizmette, ilimde, ibadette maddi ve manevi
makamlarda ne gemek iin sebeplere
sarlacaz ve el-Mkaddim
Rabbimize bizi ne geirmesi iin dua edeceiz.
nkara, fakirlie, korkakla, tembellie
dmemek iin alrken el-Mahhira bizi
geride kalanlardan eylememesi iin dua
edeceiz.
Takdim tehir kevni/yaratl ve olula ilgili
konularda grlr, eri konular da grlr.
Mahlukatun kimisinin nce yaratlmas, kimisinin
sonra yaratlmas, sebeplerin nce neticelerinin
sonra ortaya kmas, artlarn nce, art
gerektiren eylerin daha sonra olmas gibi eyler
kevni konulardaki takdim tehirdir. Yaratl ve
kaderle ilgili takdim tehir eitleri o kadar oktur
ki sanki bu konu, sahili olmayan bir denizdir.
Peygamberlerin dier insanlardan stn olmas,
insanlarn kiminin kiminden daha erdemli olmas,
Allahn baz kullarnn ilim, iman, ahlak ve
baka meziyetlerde dierlerinden ne gemesi,
bazlarnn da geride kalmas gibi hususlar ise
eri konularla ilgili takdim tehir rnekleridir.
Yce Allahn Mukaddim
sfat ve dier sfatlar, zatyla kaimdir. Yce
Allah bunlarla muttasf olduu iin zati
sfatlardr; takdim/ne alma ve tehir/geri brakma
ii yaratklarla, onlarn fiilleri ve kudretinden
neet ettii iin de bu sfatlar fiili sfatlardr.
Yaratcnn sfatlarnn doru bir ekilde tasimi
budur. Zati sfatlar zatla ilgili sfatlardr. Fiili
sfatlara gelince, zat, bu sfatlarla da muttasftr
ve bu sfatlar o zattan neet eden sz ve fiillerle
ilgilidir.
-307-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Yce Allah cmlemize, kt eyleri geriye
ve iyi eyleri ne almay nasip etsin.
el-MUAHHR
buyuruyor:

Ki (Allah) gnahlarnz balasn ve sizi
ad konulmu bir ecele kadar ertelesin. Elbette
Allahn eceli geldii zaman, o ertelenmez. Bir
bilmi olsaydnz. (71:4).
-308-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Hz.Peygamber (as):
Sd bnu Eb Vakks radyallahu anh
buyurdular ki:
"mid ederim ki Allah, mmetimi
Rabbinin nezdinde yarm gn tehirden ciz
klmayacaktr." Sa'd'a: "Yarm gn ne kadardr?"
diye sorulmutu: "Bez yl" diye cevap verdi."
Ebu Dvud, Melhim 18, (4350).
zah
ENGLISH
-------------
Al-Mu'akhkhir
The Delayer. He who sets back or delays
whatever He wills.

Muahhir: Eyay yerlerine
te'hir eden demektir. Kim takdime hak kazanrsa
ona takdm eder, kim de te'hre hak kazanrsa ona
da te'hr eder.
stediini geri koyup, arkaya brakan.
stediini geri koyan, arkaya brakan.
ne geiren, sonra brakan
anlamlarna gelen bu iki isim Kuran kerimde
bu haliyle gemez. Ancak fiil olarak geer.
(50:28) de Kaddemt fiili, brahim 41 de
Mkaddim ve
-309-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Muahhirin Allah olduu bize
bildirilir.
Hz. Ademi ve ocuklarn nce yaratan ,
bizleride sona brakp 2000 li yllarda yaatan
Allahdr. Bizi bizden sonrakilerin nne alm.
Daha sonra gelecekleri sona brakm.
Keke peygamber efendimizin asrnda
Mekke de yaasaydm deme. O ada Mekke
de yaayan Ebu Cehil gvur olarak geberip gitti.
Hikmetinden sual olunmayan Rabbimiz bizi bu
ada yaratm.
Biz bu an imkanlar iinde hizmette,
ilimde, ibadette maddi ve manevi makamlarda
ne gemek iin sebeplere sarlacaz ve
el-Mkaddim Rabbimize bizi ne
geirmesi iin dua edeceiz. nkara, fakirlie,
korkakla, tembellie dmemek iin
alrken el-Mahhira bizi
geride kalanlardan eylememesi iin dua
edeceiz.
lahi hikmeti sebebiyle baz eyleri tehir
edici, zamanda, mekanda, rtbede ve erefte geri
brakcdr.
Takdim tehir kevni/yaratl ve olula ilgili
konularda grlr, eri konular da grlr.
Mahlukatun kimisinin nce yaratlmas, kimisinin
sonra yaratlmas, sebeplerin nce neticelerinin
sonra ortaya kmas, artlarn nce, art
gerektiren eylerin daha sonra olmas gibi eyler
kevni konulardaki takdim tehirdir.
Yaratl ve kaderle ilgili takdim tehir
eitleri o kadar oktur ki sanki bu konu, sahili
olmayan bir denizdir. Peygamberlerin dier
-310-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
insanlardan stn olmas, insanlarn kiminin
kiminden daha erdemli olmas, Allahn baz
kullarnn ilim, iman, ahlak ve baka
meziyetlerde dierlerinden ne gemesi,
bazlarnn da geride kalmas gibi hususlar ise
eri konularla ilgili takdim tehir rnekleridir.
Yce Allahn Muahhir
sfat ve dier sfatlar, zatyla kaimdir. Yce
Allah bunlarla muttasf olduu iin zati
sfatlardr; takdim/ne alma ve tehir/geri brakma
ii yaratklarla, onlarn fiilleri ve kudretinden
neet ettii iin de bu sfatlar fiili sfatlardr.
Yaratcnn sfatlarnn doru bir ekilde taksimi
budur.
Zati sfatlar zatla ilgili sfatlardr. Fiili
sfatlara gelince, zat, bu sfatlarla da muttasftr
ve bu sfatlar o zattan neet eden sz ve fiillerle
ilgilidir.
Yce Allah, hakkmzda hayrl olan nasip
etsin.
-311-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

el-EVVEL
buyuruyor:

( 32 7
4

O, Evveldir, Ahirdir, Zahirdir, Batndr.
O, her eyi bilendir. (57/3).

Hz.Peygamber (as):
-Hz. Ebu Hreyre (radyallhu anh)
anlatyor: "Hz. Ftma (radyallhu anh)
Reslullah (aleyhissaltu vesselm)'a gelerek bir
hizmeti taleb etmiti. Reslullah ona:
-312-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
"u duay oku(man senin iin hizmeti
edinmenden daha hayrl)" dedi:
"Allahm! Sen yedi semnn Rabbi, Ar-
zam'n Rabbisin. Sen bizim Rabbimiz ve
hereyin Rabbisin. Tevrat, ncil ve Furkn'
indiren, tohum ve ekirdekleri aansn. Her eyin
errinden sana snyorum. Her eyin alnndan
yapmsn (dizginleri senin elindedir). Evvel
sensin, senden nce bir ey yoktur. Ahir sensin,
senden sonra da bir ey kalmayacak. Sen
zhirsin, senin stnde bir ey mevcut deildir.
Sen btnsn, senin dnda bir ey yoktur. Benim
borcumu de, beni fukaralktan kurtar, zengin
kl." (Tirmizi, Daavt 68; bnu Mce, Dua).
zah
ENGLISH
-------------
Al-Awwal
The First.
4 Evvel: Btn eyadan nce var
olan demektir.
Her eyden nce var olan.
Varln evveli yoktur.
Allah, balangc olmayan ezeli varlk
sahibidir. Her iin ve oluun evveli Odur.
Ondan evvel yoktur.
-313-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Acaba evrenin ilki var mdr?
Kukusuz bu soru yzyllar boyunca
insanlarn cevap aradklar bir soru olmutur. Bu
mkemmel dzenin bir Yaratcs olmas
gerektiini kavrayabilen insanlar, evrenin bir
balangc olduuna inanmlardr. Ancak
insanlarn bir ksm da Yaratcnn varln
kabullenmek istememi ve bu yzden evrenin bir
balangc olmadn, ezelden geldiini ve ebede
gideceini iddia etmilerdir. Ancak bugn
bilimin ulat nokta, bu kiilerin apak bir
yanlg iinde olduklarn kantlamtr.
Bugne kadar evrenin var oluuyla ilgili
eitli tezler ortaya konmutur ancak gnmzde
tm bilim evreleri ortak bir noktada
birlemektedir. Bilimin yakn zamanda kefettii
bir gerek duruma aklk getirmektedir. 1929
ylnda, Edwin Hubble tarafndan ortaya konduu
gibi kainat srekli genilemektedir. Bu gerekten
yola kan bilim adamlar yle bir karm
yapmlardr: Zaman kavramn tersine
evirirsek, genilemekte olan evreni skan bir
sistem olarak, mesela daralmakta olan dev bir
yldz gibi dnebiliriz. Bu durumda ortaya
kan sonu yledir; zaman kavramna gre
daralan evren sonunda teklie ular. Yani
kainatn balangc tek bir noktann byk bir
patlama ile almas suretiyle olmutur.
Bizim buradan karmamz gereken bir
sonu mevcuttur: inde yaadmz kainatn bir
balangc vardr. Bylesine kusursuz bir sistemin
bir balangc varsa; elbette bu balangc
tasarlayan bir gcn varl da aktr. Bu G
Sahibi'nin varl ezeli ve ebedidir. Yani O, her
eyden nce de vardr, sonra da olacaktr.
-314-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
te bu sonsuz gcn sahibi Allah'tr. Ve
canllarn, gezegenlerin, galaksilerin, tm evrenin
yaratlmad ve hatta zamann da henz var
olmad anda yalnzca O vardr. nk O
'4 Evvel'dir.
Balangc olmayan ilk ve nihayeti
olmayan son anlamlarna gelen bu 4 el-
Evvel ve el-Ahir ismi erifleri
Kuran- Kerimde birer defa gemekte:

( 32 7
4

O ilktir, sondur, apaktr, gizlidir. O her
eyi bilendir (57:3).
Bizim dilimizde ilk ve son kelimeleri
zamana ve mekana ve duruma gre anlam
kazanr. Allah (c.c.) iin zaman ve mekan
olmadndan bu ilk ve son isimleri Onun
evvelinin olmad, sonunun da olmadn ifade
ettii gibi esmasnn tecellisiyle ilk yaratann
Allah olduunu en son yaratann da yine O
olacan, kainat ilk defa yaratan, kyamette
kainat yok eden, yaratltan kyamete kadar her
eyi yine yeniden yaratan. O lk ve son olan
Allahtr.
4 Evvel ve Ahirin
yarattklarnn bir ba ve bir sonu vardr. Yamz
kadar yayoruz ve bizi ilk defa getiren, son defa
gtryor. Yani Ondan geldik Ona dnyoruz.
yle ise Ona yarar iler yapalm.
slami hizmetlerde ilk ve nc olalm.
Hayrl hizmetlerde ilklere imza atalm.
-315-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Allah yle bir varlktr ki Ondan nce
vcud bulann olmad manasna gelmektedir.
Yce Allah cmlemize anlay nasip etsin.
el-AHR
buyuruyor:

( 32 7
4

Hz.Peygamber (as):

edinmenden daha hayrl)" dedi: "Allahm! Sen
yedi semnn Rabbi, Ar- zam'n Rabbisin. Sen
bizim Rabbimiz ve hereyin Rabbisin. Tevrat,
ncil ve Furkn' indiren, tohum ve ekirdekleri
-316-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
aansn. Her eyin errinden sana snyorum.
Her eyin alnndan yapmsn (dizginleri senin
elindedir). Evvel sensin, senden nce bir ey
yoktur. Ahir sensin, senden sonra da bir ey
kalmayacak. Sen zhirsin, senin stnde bir ey
mevcut deildir. Sen btnsn, senin dnda bir
ey yoktur. Benim borcumu de, beni fukaralktan
kurtar, zengin kl."( Tirmizi, Daavt 68); bnu
Mce, Dua, 2).
zah
ENGLISH
-------------
Al-Akhir
The Last.
Ahir: Balangc olmayan ilk ve
nihayeti olmayan son anlamlarna gelen bu
4 el-Evvel ve el-Ahir ismi
erifleri Kuran- Kerimde birer defa gemekte.

( 32 7
4

O, Evveldir, Ahirdir, Zahirdir, Batndr. O,
her eyi bilendir. (57/3).
Bizim dilimizde ilk ve son kelimeleri
zamana ve mekana ve duruma gre anlam
kazanr. Allah (c.c.) iin zaman ve mekan
olmadndan bu ilk ve son isimleri Onun
evvelinin olmad, sonunun da olmadn ifade
ettii gibi esmasnn tecellisiyle ilk yaratann
-317-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Allah olduunu en son yaratann da yine O
olacan, kainat ilk defa yaratan, kyamette
kainat yok eden, yaratltan kyamete kadar
her eyi yine yeniden yaratan. O lk ve son
olan Allahtr.
4 Evvel ve Ahirin
yarattklarnn bir ba ve bir sonu vardr.
Yamz kadar yayoruz ve bizi ilk defa getiren,
son defa gtryor. Yani Ondan geldik Ona
dnyoruz. yle ise Ona yarar iler yapalm.
slami hizmetlerde ilk ve nc olalm.
Hayrl hizmetlerde ilklere imza atalm.
Btn eyadan sonra bk kalacak olan
demektir. Varlnn sonu yoktur.
Her ey helak olduktan sonra geri kalan.
Allah, bitimi olmayan ebedi varlk
sahibidir. Her i ve olmu Onun varlnda
nihayete erer. Her eyin yokluunda var olan
ancak Odur.
Burada yce Allahn bekas ebedi ve
sonsuzlua dek srmesidir. Bu ad Varis ve Baki
adlarnn manalarn ihtiva etmektedir. Allah her
eyden sonra baki kalandr.
Allah kainat yokluktan yaratmtr ve onu
en sonunda yine eski durumuna evirecek, yok
edecektir. Yok olmayacak hibir eya, lmsz
olan hibir canl mevcut deildir. Dnyadaki tm
canllar doarlar ve lrler, her eyin bir mr,
sayl gn vardr. Oysa Allah'n evveli, ba
olmad gibi sonu da yoktur. Her ey yok
olduktan sonra kalacak olan da O'dur.
-318-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
mr ve zaman yaratan Allah maddeye
ait tm bu zelliklerden uzaktr. O, ncesi ve
sonras olmayandr. Yok olaca kesin bir gerek
olan evren, dnya ve iinde yasayan tm canllar,
O'nun sonsuzluuna ve birliine ahittir.
Sonsuzluun sahibi, zamann ve mekann stnde
olan O'dur. Sonuta kainat tekrar balang
noktasna dnecek, canl cansz hibir ey
kalmayacaktr. Yalnz Allah'n varl baki
kalacaktr.
Yce Allah cmlemize, basiret nasip etsin.
-319-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
ez-ZAHR
buyuruyor:

( 32 7
4

Hz.Peygamber (as):
edinmenden daha hayrl)" dedi:
"Allahm! Sen yedi semnn Rabbi, Ar-
zam'n Rabbisin. Sen bizim Rabbimiz ve
hereyin Rabbisin. Tevrat, ncil ve Furkn'
indiren, tohum ve ekirdekleri aansn. Her eyin
errinden sana snyorum. Her eyin alnndan
yapmsn (dizginleri senin elindedir). Evvel
sensin, senden nce bir ey yoktur. Ahir sensin,
senden sonra da bir ey kalmayacak. Sen
zhirsin, senin stnde bir ey mevcut deildir.
-320-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Sen btnsn, senin dnda bir ey yoktur. Benim
borcumu de, beni fukaralktan kurtar, zengin
kl." Tirmizi, Daavt 68, (3477); bnu Mce,
Dua, 2 (3831).

zah
ENGLISH
-------------
Az-Zahir
The Manifest One. He who is Evident.
Zahir: Hereyin stnde zhir
olan ve onlarn stne kan ey demektir.
Varl saysz delillerle ak olan.
Varl saysz deliller ile aikar.
Afaki ayetler ve enfsi deliller ile varl
zahirdir.
Apak ve Gizli anlamlarna gelen
ez-Zahir ve el-Batn
ismi erifleri Kuran- Kerimde birer defa
gemekte:

( 32 7
4

-321-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
in ehli olanlar bir sanat eserinden
sanatkrn ilmini, gcn, zevkini, grebilirler.
Anlamayanlar ise kzn trene bakt gibi bakp
geerler.
Her iekte, her bcekte, zlfn her
telinde, yamurun her damlasnda, elimizin her
izgisinde Allah (c.c.)n ilmi, kudreti, sanat
apak grlmekte.
Zat ise grlenlerin parlakl nedeniyle
gzlerden gizli kalmakta. nk bugnk
gzler Rabbimizin zatn grecek ekilde
yaratlmamtr. Bir ismi Zahir olan
Rabbimizin yaratt tenimizi gryoruz. Ama
bir ismi de Batn olan Rabbimizin yaratt
aklmz gremiyoruz.
Bal apak gryoruz ama tadn
gremiyoruz. Gl gryoruz ama kokuyu
gremiyoruz.
Bizlere ten gibi ak, akl gibi gizli
nimetler veren Zahir ve
Batn Rabbimize akta ve gizli
yerlerde ibadetler yaparken ktlklerin
andan da, gizlisinden de kanacaz. (Araf
33, Enam 120).
Verdii nimetlerden elmay yerken,
grnen rengi ve yuvarlakl yannda
grnmeyen tad, kokusu ve gdasn
hissettiimizde Zahir ve
Batn olan Rabbimizi
hatrlayacaz.
Yaratlan her eyin bir grnen, binlerce
grnmeyen ynn rendiimizde yine
Zahir ve Batn olan
-322-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Rabbimizi hatrlayacaz demeyeyim, hatrdan
hi karmayacaz.
nsanlara yardm ederken gecede,
gndzde, gizlide akta vereceiz. Verirken biz
kendi varlmz deil verdiimizi gstereceiz.
Yardm alan isek, verilene deil verene
bakacaz ve teekkr edeceiz. Rengarenk
ssl aalar zerinde bize nimetler sunan
Rabbimizin nimetleri bizim gzlerimize perde
olup materyalizm hastalna yakalanp gnl
gz kr olanlardan olmayalm.
O iekler, meyveler, manzaralar,
havalar, gneler, gzmz araclyla gnl
gzmz asn da, iimiz imanla, dmz
amelle sslensin.
Yce Allah cmlemizin kalp gzyle
olaylara bakmay nasip etsin.
-323-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-BATIN
buyuruyor:

( 32 7
4

Hz.Peygamber (as):
bnu mer (radyallahu anhm) anlatyor:
"Reslullah (aleyhissaltu vesselm):
"Gayb'n anahtar betir" dedi ve u
mealdeki yeti okudu: "O saatin (kyametin) ilmi
phesiz ki Allah'n nezdindedir. Yamuru O
indirir. Rahimlerde olan O bilir. Hibir kimse
yarn ne kazanacan bilmez. Hibir kimse hangi
yerde leceini bilmez. phesiz ki Allah (her eyi)
Buhr, Tefsir, Lokman 2, En'm l,stiska 29)
zah
ENGLISH
-------------
-324-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Al-Batin
The Hidden One. He who is hidden,
concealed.
Batn: Mahluktn
nazarlarndan gizlenen demektir.
Akln tasavvurundan ve idrakndan
gizlidir.
Varl saysz delillerle ak olan.
Akln gr ve tasavvurundan Kibriya
perdesi ile rtnmtr, iaretlerle belirmekten
ycedir.
Apak ve Gizli anlamlarna gelen
ez-Zahir ve el-Batn
ismi erifleri Kuran- Kerimde birer defa
gemekte:
( 32 7
4

in ehli olanlar bir sanat eserinden
sanatkrn ilmini, gcn, zevkini, grebilirler.
Anlamayanlar ise kzn trene bakt gibi
bakp geerler.
Her iekte, her bcekte, zlfn her
telinde, yamurun her damlasnda, elimizin her
izgisinde Allah (c.c.)n ilmi, kudreti, sanat
apak grlmekte.
-325-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Zat ise grlenlerin parlakl nedeniyle
gzlerden gizli kalmakta. nk bugnk
gzler Rabbimizin zatn grecek ekilde
yaratlmamtr. Bir ismi Zahir olan
Rabbimizin yaratt tenimizi gryoruz. Ama
bir ismi de Batn olan Rabbimizin yaratt
aklmz gremiyoruz.
Bal apak gryoruz ama tadn
gremiyoruz. Gl gryoruz ama kokuyu
gremiyoruz.
Bizlere ten gibi ak, akl gibi gizli
nimetler veren Zahir ve
Batn Rabbimize akta ve gizli
yerlerde ibadetler yaparken ktlklerin
andan da, gizlisinden de kanacaz. (Araf
33, Enam 120).
Verdii nimetlerden elmay yerken,
grnen rengi ve yuvarlakl yannda
grnmeyen tad, kokusu ve gdasn
hissettiimizde Zahir ve
Batn olan Rabbimizi
hatrlayacaz.
Yaratlan her eyin bir grnen, binlerce
grnmeyen ynn rendiimizde yine
Zahir ve Batn olan Rabbimizi
hatrlayacaz demeyeyim, hatrdan hi
karmayacaz.
nsanlara yardm ederken gecede,
gndzde, gizlide akta vereceiz. Verirken biz
kendi varlmz deil verdiimizi gstereceiz.
Yardm alan isek, verilene deil verene
bakacaz ve teekkr edeceiz. Rengarenk
-326-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
ssl aalar zerinde bize nimetler sunan
Rabbimizin nimetleri bizim gzlerimize perde
olup materyalizm hastalna yakalanp gnl
gz kr olanlardan olmayalm.
O iekler, meyveler, manzaralar,
havalar, gneler, gzmz araclyla gnl
gzmz asn da, iimiz imanla, dmz
amelle sslensin.
Bulunduunuz odada syle bir evrenize
bakin. Gzlerinizle grebildiiniz her eyin
'yaplm' olduunu grrsnz. Kap, masann
zerindeki teyp, duvara aslm resim, pencere...
Tm bunlarn birileri tarafndan retildiine
eminsinizdir. Simdi de pencereden dar bir bakin.
Grdnz manzara da muhtemelen deniz,
aalar, gne, gkyz, uan kular, belki bir ada
veya bunlara benzer detaylar olacaktr. Eer gece
ise gkyznde asili duran yldzlar ve ay da
seyredebilirsiniz. Peki oturduunuz odadaki
eyalarn yaplm olduuna emin olduunuza
gre, darda grdnz eylerin de yapld
kesin deil midir?
Elbette kesindir. Eer bir duvardaki
resmin tesadfen oluup oraya geldiini iddia
edemiyorsanz, gnesin, yldzlarn ve ayin da
tesadfen oluup gkyzndeki yerlerini aldn
iddia edemezsiniz. Yerde ve gkte grdnz
her eyin bir tasarlaycs, reticisi, yaratcs
vardr. Ve her eyin stn bir sanatla var eden
Yaratc, yaratt eylerle kendini bize
tantmaktadr.
Pencereden dar baktnzda O'nu
gremezsiniz, nk O'nun varl, gc ve sanat
yaratt eylerle apak grnmesine ramen,
Zat gizlidir.
-327-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
te Allah'n yukardaki ayette bildirilen
Batin sfatnn anlam budur. O'nun varl ve
hakimiyeti kainattaki her noktada apak grlr
ancak insan O'nun Zatini gremez. nk
Allah'n kendi zatini bildii ve grd gibi
yarattklarnn O'nu alglama kabiliyeti yoktur.
O'nu kimse gremez ama O, her yeri sarp
kuatmtr.
Yce Allah cmlemize firaset,, basiret
nasip etsin.
-328-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-VAL
buyuruyor:
-329-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

Onun nnde ve arkasnda Allah'n
emriyle onu koruyan takipiler (melekler) vardr.
Bir toplum kendilerindeki zellikleri
deitirinceye kadar Allah, onlarda bulunan
deitirmez. Allah bir topluma ktlk diledi mi,
artk onun iin geri evrilme diye bir ey yoktur.
Onlarn Allah'tan baka yardmclar da yoktur.
(13:11)
Hz.Peygamber (as):
Breyde (radyallhu anh) anlatyor: "Bir
gn, Hlid bnu Velid el-Mahzumi (radyallhu
anh):
"Ey Allah'n Resl, bu gece hi
uyuyamadm" diye Hz. Peygamber (aleyhissaltu
vesselam)'e yaknd. Reslullah (aleyhissaltu
vesselm) ona u tavsiyede bulundu:
"Yatana girdinmi u duay oku: "Ey yedi
kat semnn ve onlarn glgelediklerinin Rabbi,
ey arzlarn ve onlarn tadklarnn Rabbi, ey
eytanlarn ve onlarn azdrdklarnn Rabbi!
Btn bu mahlktnn errine kar, bana
himyekr oI! 0l ki hi birisi, zerime ni
ullanmasn, saldrmsn. Senin koruduun aziz
olur. Senin vgn ycedir, senden baka ilah da
yoktur, ilah olarak sdece sen varsn." Tirmizi,
Daavt 96, (3518).
zah
-330-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
ENGLISH
-------------

Al-Wal
The Protecting Friend. He who
administers this vast universe and all its passing
phenomena.
Vali: Eyann mliki ve onlarda
tasarruf eden demektir.
Btn mahlukatn ilerini idare eden.
Bu muazzam kainat ve btn hadisat tek
bana idare eden.
Yaratklarnn ilerine mtevelli ve malik
olan.
"Kainatn yneticisi" anlamna gelen bu
ismi erif Kur'an- Kerimde bir defa gemekte:

"Allah bir topluma (ktlkleri sebebiyle)
bir azap istediinde onu geri evirecek yoktur.
Onlar iin Allah'tan baka yardmc dost ta
yoktur." (13:11).
el-Veli" ismi cemilinde
akladmz gibi bu kelimenin kknde
"ynetici dost" anlam vardr.
-331-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Bir ilin eitim, gvenlik, salk gibi
sorunlarna areler bulan yetkiliye de Vali
diyoruz. Valilerimiz Rabbimizin isimlerinden
birini tayorlar. Ona gre dikkatli olmallar.
nsanlar, hayvanlar, dalar, denizleri, yollar,
tarihi eserleri zetle ynetim alan iindeki her
eyi ynetirken ynettiklerine dost olduunu
unutmamal.
Valiler her yeri ve her eyi gremezler,
bilemezler, uyurlar, izine ayrlrlar. Ama gerek
Vali olan Allah (c.c.) her an her eyi grmekte,
bilmekte ve dosta ynetmekte. Kendini inkar
edenlere bile can veriyor, kan veriyor, shhat
veriyor.
Her evin ve her ehrin bir valisi olur da
koskokaca evrenin valisi olmaz m? Evrenin
eisiz tek vailsi Allahtr. Yce Allahn valilii
dier valilere benzemez. Dier valiler nn
grr ardn gremezler, ardn grr nn
gremezler. Oysa Allah, hem gelecek hem de
gemii bilir ve ilerini ona gre tanzim eder.
Dier valilerin gc sadece kendi ehirlerinde
geerlidir. Oysa yce Allahn valilii btn bir
evrene hkmeder. Ve hkm altnda bulunan
btn yaratlmlar Onun adaletin ve hkmnden
yararlanrlar.
Yce Allah Vali ismi erifiyle
btn evrendeki en ucra ve en gizli varlklara
kadar hkmn geirir. Ve o varllarn rzkna,
yaamna teminat verip, onlar velayetine alr.
Kendisinin izni olmadan hi kimse onun velayeti
altnda bulunan varlklara zarar veremez. Hatta
bu bir ta da olsa ayn hkm geerlidir. Yani bir
tan dahi yuvarlatlmas ve yuvarlanp tebdili
mekan etmesi ancak Allahn izniyle
mmkndr.
-332-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Bu kadar muazzam bir evrenin yegane
valisi olan yce Rabbimizin velayetine inancmz
tekrar tazeliyor ve Ondan biz aciz kullarn kendi
velayetinden velilik (dostluk) makamna
karmasn niyaz ediyoruz.
Yce Allah cmlemizi yakn dostluuyla
ereflendirdii kullarndan eylesin.
el-MUTEAL
buyuruyor:

-333-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
4

O, grleni de grlmeyeni de bilir; ok
byktr, ycedir. (13:9)
Hz.Peygamber (as):
yapt tilavet secdelerinde yle derdi:
"Yzm, kendisini yaratan (maddi ve
manevi eitli cihazlarla tehiz, tezyin ve) tasvir
eden, ilahi g ve kudretiyle onda iitme ve
grme duygular aan Zat'a secde etti." Ebu
Dvud; Salt 334, (1414); Tirmiz, Salt 407,
(508); Nes, ftitah 71, (2, 222).
zah
ENGLISH
-------------
Al-Muta'ali
The Supreme One. He is Exalted in every
respect, far beyond anything the mind could
possibly attribute to His creatures.
4 Mteali: Mahluktn
sfatlarndan mnezzeh olan, bu sfatlarn biriyle
muttasf olmaktan yce ve l olan.
Akln mmkn grd her eyden, her
halden pek yce olan.
Zatnn bykln ancak zat- bilir.
-334-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Byklk ve yceliin nihayetinde
bulunan demektir.
"Pek yce" anlamna gelen
"4 el-Mteali" ismi celili Kur'an
kerimde bir defa gemekte.

4

"Gizli olan da ak olan da bilir.
Byktr, pek ycedir."(13:9).
Ana rahmindeki deiimleri bilen,
toplumsal gelimeleri ve deimeleri bilen ve
ynlendiren "4 el-Mteali" pek yce
olan Rabbimizin bir ismidir.
Gizliyi de a da bilen ve pek yce olan
Rabbimizden hibir eyin gizlenemeyeceini
bilelim.
Her sahada ycelmek iin yce olan
Rabbimizin ilmine, sanatna, kudretine,
ikramna sarlp onun yaptklar ve
yarattklarna bakarak ilmimizi, ahlakmz
gelitirmeliyiz.
Kimseyi aalamadmz gibi
aalananlar islmla yceltmeye almalyz.
Kuran- Kerimde:

7 1 '

Gkleri ve yeri koruyup gzetmek Ona
zor gelmez. O, ycedir, byktr. (2:255).
-335-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Bu ayette, ycelik ve ululuun btn
anlamlarnn her ynden Allah iin sabit
olduuna delalet eder. O, zat ynyle uludur.
nk O, btn mahlukatn stndedir. Kadri
ycedir. Onunkine denk olamaz. Yaratklarn
hibirisi Onun sfatlarndan bir sfatn ifade
ettii anlamlarn bir ksmn bile kapsayamaz.
Bununla anlalmaktadr ki Allah btn
sfatlarnda hibir eye benzememektedir.
Galibiyyetin en stn olan Ona aittir. O, birdir
ve gcne kar konulamaz. Sonsuz g ve
kudretiyle, azamet ve yceliiyle btn
yaratklarna egemendir. Onlarn mukadderatlar
Onun elindedir. O, neyi dilerse o olur. Hibir
ey buna mani olamaz. Onun istemedii ey de
asla olmaz.
Yce Allah, bizleri eytan ve nefsin kt
arzularna alet olmaya mani olduu kullarn
zmresine ilhak eylesin.

-336-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

el-BERR
buyuruyor:
; 6
3
"phesiz, biz bundan nce O'na dua
(kulluk) ederdik. Gerekten O, iyilii bol,
esirgemesi ok olann ta kendisidir." (52: 28)
Bak: (16:17-18) (52:28) (16:17-18)
Hz.Peygamber (as):
-337-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
bnu Mes'ud radyallahu anh anlatyor:
"Reslullah aleyhissaltu vesselm buyurdular ki:
"Sdk insan birr'e (Allah' raz edecek
iyilie) gtrr, birr de cennete gtrr. Kii,
doru syler ve doruyu arar da sonunda Allah'n
indinde sddik (doru szl) diye kaydedilir. Yalan
da kiiyi haddi amaya gtrr. Haddi amak da
atee gtrr. Kii yalan syler ve yalan aratrr
da sorunda Allah'n indinde yalanc diye
kaydedilir." Buhari, Edeb 69; Mslim, Birr 102,
103; Muvatta, Kelam 16; Ebu Davud, Edeb 88;
Tirmizi, Birr 46).
zah

ENGLISH
-------------
Al-Barr
Source of all Goodness. He who treats His
servants tolerantly, and whose goodness and
kindness are very great indeed.

Berr: Katndan gelen bir iyilik ve
ltufla, kullarna kar merhametli, efkatli
demektir.
Kullarna iyilik ve ihsan, nimetleri bol
olan.
hsan edici, hayrlar ve iyilikleri sevici
demektir.
-338-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
"ok iyilik eden" manasna gelen
" el-Berr" ismi cemili Kur'an- Kerim de
bir defa geer:

; 6
3
"phesiz, biz bundan nce O'na dua
(kulluk) ederdik. Gerekten O, iyilii bol,
esirgemesi ok olann ta kendisidir." (52: 28).
yiliklerin kayna Allah (c.c.)dr. yilii
de, iyilik yapan da yaratan O dur.
Yahya peygamberi efkatli, tertemiz,
anne ve babasna iyi davranan bir insan yapan
Allah (c.c.)dr. (Meryem 14) sa aleyhisselam
annesine kar iyilik yaptran yine Allah
(c.c.)dr. (Meryem 32).
"ok iyilik eden" Rabbimizin bize en
byk iyilii akl vermesi ve bu akla iman nasip
etmesi, sonra shhat ve afiyet vermesi. Kalb ve
kalbmzla kendisine kulluk yapmamz
lutfederek bakalarna kul olmamz
engellemesidir.
Bizimde iyilik yapmamz ister ve iyiliin
ne olduunu Bakara 177 nci ayette yle retir.
yilik: Allah'a, ahirete, kitaba,
peygamberlere iman etmek, maln sevdii halde
yetimlere, fakirlere, yolda kalanlara, isteyenlere,
klelerin hrriyetine kavumas iin vermek,
namaz klmak, zekat vermek, verdii sz
yerine getirmek, zor ve dar zamanlarda savata
sabretmektir.
-339-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Allah insani yaratm ve onu yaamas iin
her ynden elverili olan bir mekana
yerletirmitir. Bu mekanda var olan her eyi de
insan iin zel yaratm ve onun hizmetine
vermitir. Nahl Suresi 4-16. ayetler arasnda
Allah insanlara sunduu nimetlerin bir ksmn
yle sralamtr:
()
()

()
()
()

()

()

()
()

()

()
nsan bir damla sudan yaratt, buna
ramen o, apak bir dmandr. Ve hayvanlar
da yaratt; sizin iin onlarda snma ve yararlar
vardr ve onlardan yemektesiniz.
Akamlar getirir, sabahlar gtrrken
onlarda sizin iin bir gzellik vardr. Kendisine
ulamadan canlarnzn yarsn telef olaca
ehirlere onlar, arlklarnz tamaktadrlar.
-340-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
phesiz sizin Rabbiniz efkatli ve merhametlidir.
Onlara binmeniz ve ss iin atlar, katrlar ve
merkebleri (yaratt). Ve daha sizlerin bilmediiniz
neleri yaratmaktadr? Yolu dorultmak Allah'a
aittir, kimi (yollar) ise eridir. Eer o dileseydi,
sizin tmnz elbette hidayete erdirirdi.
Sizin iin gkten su indiren O'dur; iecek
ondan, aa ondandr (ki) hayvanlarnz onda
otlatmaktasnz. Onunla sizin iin ekin, zeytin,
hurmalklar, zmler ve meyvelerin her
trlsnden bitirir. phesiz bunda, dnebilen
bir topluluk iin ayetler vardr. Geceyi, gndz,
gnei ve ayi sizin emrinize verdi; yldzlar da
O'nun emriyle emre hazr klnmtr.
phesiz bunda, aklini kullanabilen bir
topluluk iin ayetler vardr. Yerde sizin iin
retip-trettii eitli renklerdekileri de
(faydanza verdi).
phesiz bunda, t alp dnen bir
topluluk iin ayetler vardr.
Denizi de sizin emrinize veren O'dur,
ondan taze et yemektesiniz ve giyiminizde ondan
ss-eyalar karmaktasnz. Gemilerin onda
(sular) yara yara akp gittiini gryorsun.
(Btn bunlar) O'nun fazlndan aramanz ve
kretmeniz iindir.
Sizi sarsntya uratr diye yerde sarslmaz
dalar brakt, rmaklar ve yollar da (kildi).
Umulur ki doru yolu bulursunuz. Ve (baka)
iaretler de (yaratt); onlar yldz(lar)la da doru
yolu bulabilirler. (16: 4-16).
Kukusuz yukarda saylanlarn tek bir
tanesi bile insann kendi imkanlaryla elde
-341-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
edebilecei, oluturabilecei, sahip olabilecei
eyler deildir. Bunlarn tm Allah tarafndan
insana nimet olarak sunulmu gzelliklerdir.
Yukarda arka arkaya sralanan nimetler Allah'n
kullarna kar iyiliinin ok' olduunun apak
delilleridir.
Peki bunca iyilik karsnda insana dsen
nedir?
Yce Allah cmlemizi nimetlerine kar
akir olmay nasip etsin.
-342-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

el-TEVVAB
-343-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
buyuruyor:

6
2
Bu durum devam ederken dem,
Rabbinden bir takm ilhamlar ald ve derhal tevbe
etti. nk Allah tevbeleri kabul eden ve
merhameti bol olandr. (2:37)
Bak: (2:128) (4:64) (17/25) (49:12)
(110:3)
Hz.Peygamber (as):
Eb Hreyre (radyallahu anh) anlatyor:
ki: "Kim gne batdan domazdan evvel tevbe
ederse Allah tevbesini kabul eder." Mslim, Zikr
43, (2703).

zah
ENGLISH
-------------
At-Tawwib
The Acceptor to Repentance. He who is
ever ready to accept repentance and to forgive
sins.

Tvbe: Tvbe edenlerin
tvbelerini kabul eden.
-344-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Tvbeleri kabul edip gnahlar balayan.
Taatn yerine getiren gnahkarn
tvbesini kabul edip ona rahmetle rcu edici
demektir. Mbalaa manas ifade eder.
Bazlarna gre tvbe; sebepleri
kolaylatrp tvbeye yardm edici, gaflet
uykusundan uyarc, ktlklerin sonu olan ac
cezalara mutali edici manasnadr.
Lugatta tvbe; rcu (geri dnme)
demektir. Istlahta ise, Allahtan korkarak
ktlklerine nedamet ve hemen onlar terk edip
elinden geldii kadar muktedir olduu halde artk
o gnah ilememeye azm eylemektir. Bylece
gnahtan, isyandan ve btn ktlklerden yz
evirip Allah ynelmektir. Bu halis tvbesini
kabul eden Allah da o kuluna rahmetle ynelir.
"Tevbe ettiren ve tevbeleri kabul eden"
anlamna gelen " et-Tevvab" ismi
erifi Kur'an- Kerim de 11 defa gemekte:

Bu durum devam ederken dem,
Rabbinden bir takm ilhamlar ald ve derhal tevbe
etti. nk Allah tevbeleri kabul eden ve
merhameti bol olandr. (2:37).
Tevbe suresinin 118 nci ayetinde bizlerin
tevbe etmesi iin bize tevbeyi retenin ve
tevbeleri kabul edip mkafatlandrann Allah
(c.c.) olduunu ifade eder.

-345-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
air:

"Kl tevbe seyyiatna gzler kapanmadan,
Vaktiyle gr hesabn defter kapanmadan."
Yani "Gzlerin kapanmadan, lmeden
nce gnahlarna piman olduunu ve afvn
Allah'tan iste" diyor.
Tevbe gnahn cinsinden olur. Milletin
maln zimmetine geirip sonra istifar etmek
tevbe deildir. Zimmetine geirdii mal
sahiplerine vermek, sonra istifar etmektir
tevbe.
Rabbimiz bizim hatalarmz,
gnahlarmz nasl afvettireceimizi bize
retiyor ve bizi affediyor.
et-Tevvaba" iman eden
bizlerde bize kar su ileyenlerin zrn kabul
edeceiz. zr dilemese bile pimanlk duymas
zr dilemesi demektir. Affedici olacaz.
Yce Allah, cmlemizin iledikleri hata
ve isyanlarnn zr olan tvbelerimizi kabul
etsin.
-346-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-MNTEKM
buyuruyor:

-347-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Kendisine Rabbinin yetleri
hatrlatldktan sonra onlardan yz evirenden
daha zalim kim olabilir! Muhakkak ki biz,
gnahkrlara, lyk olduklar cezay
veririz.(32:22).
Bak: (43:41) (44:16).
Hz.Peygamber (as):
bnu mer hazretleri (radyallahu
anhm) anlatyor: "Reslullah (aleyhissaltu
vesselm) bir cemaatte oturduu zaman, ashb
iin u duay okumadan nadiren kalkard:
"Allahm! Bize korkundan yle bir pay ayr ki, bu,
sana kar ilenecek gnahlarla bizim aramzda
bir engel olsun. taatinden yle bir nasib ver ki, o
bizi cennete ulatrsn. Yakninden yle bir hisse
lutfet ki dnyevi musibetlere tahamml
kolaylasn. Allahm! Sa olduumuz mddete
kulaklarmzdan, gzlerimizden, kuvvetimizden
istifade etmemizi nasib et. Ayn eyi bizden sonra
gelecek olan neslimize de nasib et. ntikammz,
bize zulmedenlerden almlardan kl
(mazlumlardan deil). Bize tecavz edenlere kar
bizi muzaffer kl. Bize, dini musibet verme.
Dnyay, ne asl gayemiz kl, ne de ilmimizin son
hedefi. Bize merhametli olmayan bize musallat
etme." Tirmizi. Daavt 73, (3497).

zah
ENGLISH
-------------
Al-Muntaqim
-348-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
The Avenger. He who ustly inflicts upon
wrongdoers the punishment they deserve.
Mntakim: Dilediine ceza
vermede iddetli davranan demektir. Nekame
kknden mfteil babnda bir kelimedir.
Nekame, honutsuzluun fke ve nefret
derecesine ulamasdr.
Gnahkarlara, adaletiyle, mstahak
olduklar cezay veren.
Dmanlardan intikam alc ve irkin ileri
kt grp isyan zerine ceza verici demektir.
Sululardan intikam alan anlamna
gelen el-Mntakm ismi celili bu
ekliyle Kuran Kerimde yok. oul olarak
el-Mntakmn olarak defa
gemekte. Ancak be defa intikam aldk bir
defa intikam alr defa biz intikam
alcyz drt defa Allah intikam sahibidir
diye tantlmakta.

6 '

Bunun zerine su ileyenlerden intikam
aldk. Mminlere yardm etmek zerimize bir hak
oldu. (30:47).
Kendini ilah yerine koyan insanlar
kendine kul yapan firavun bu dnyada
cezalandrld.
Ad kavmi Semud kavmi bu dnyada iken
cezalandrldlar. Ama bir ok kafir, asi,
-349-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
insanln zerine ate saanlar, yeryznde hep
bozgunculuk karanlardan Allah ahirette
intikam alacak ve onlar bir kvlcm dnyay
kasp kavuracak olan cehennemine atacaktr.
Yanar dalardan akan lvlar cehennemin bir
kvlcmna denk olmaz. Ona gre hareket
edelim el-Mntakme iman edenler olarak
yeryznde insan neslini ve yeryz nimetlerini
yok etmeye alan, yakmaktan, ykmaktan zevk
alanlarn slah iin onlara zaman tanyalm.
Islah olmas iin yollarn gsterelim.
Eer slah olmazlarsa insanln selameti iin
Rabbimizin koyduu kurallar iinde
cezalandrma yoluna gidelim.
Kendi iimizin intikam susuzluunu
gidermek iin kendi koyduumuz kurallarla
cezalandrmayalm. Affederken de
cezalandrrken de Rabbimizin koyduu
kurallara uymazsak affederken de
cezalandrrken de zulmetmi oluruz.
ayrda yaylan birlerce kuzuya saldran
bir kurta acmak bir tane kuzuya acmamaktr.
Bu gnk bat hukuku kurtlar tarafndan
hazrland iin kuzular deil kurtlar
koruyor.
Yce Allah cmlemizi kurtlara yem
olmaktan korusun.
-350-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

el-AFVV
buyuruyor:
1 1 6
1 '

te bunlar, umulur ki Allah affeder;
Allah ok affedicidir, balaycdr. (4/99).
Bak. (4:149) (22:60).

Hz.Peygamber (as) :
-351-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Ebu Sa'd (radyallahu anh) hazretleri der
ki: "Hz. Peygamber (aleyhissaltu vesselm) yle
buyurdular:
"Bir kul slm'a girer ve bunda samimi
olursa, daha nce yapt btn hayrlar Allah,
lehine yazar, ilemi olduu btn erleri de
affeder. Mslman olduktan sonra yaptklar da u
ekilde mumele grr: Yapt her hayr iin en az
on misli olmak zere yediyz misline kadar sevap
yazlr. ledii her bir er iin de, -Allah
affetmedii takdirde- bir gnah yazlr." Buhar
hadisi tlik olarak kaydeder (man 31), Nes,
man 10, (8, 105).
zah
ENGLISH
-------------
Al-Afu
The Pardoner. He who pardons all who
sincerely repent.
1 Afvv: Afv'dan fel babnda bir
kelimedir. Bu bb mbalaa ifde eder. yle ise
mna: "Gnahlar oka balayan" demek olur.
Affeden anlamna gelen bu ismi cemili
Kuran Kerimde be defa tekrarlanmaktadr.

-352-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Bir iyilii aklar veya gizlerseniz veya bir
ktl affederseniz muhakkak Allah
affedicidir, her eye gc yetendir. (4:149).
Rabbimiz Bakara 52 de buzaya tapnan
beni sraili affettiini, Ali mran 152de Uhud
savandan kaan Mslmanlar affettiini
haber verir.
Puta tapnmak, harbden kamak en
byk su olduu halde suu ileyenler piman
olunca Allah onlar cezalandrmak yerine
affediyor. Bizlerin de affedici olmasn istiyor ve
insanlar affedenler vlyor. (Ali mran 134).
Yaknlarmzn katilini affetmemiz
tavsiye edilir (Bakara 178).
Rabbimiz affedicidir, afv sever yle ise
bizde affedici olmalyz. Sulularn tevbe
etmelerine, zr dilemelerine yardmc
olmalyz.
Sevgili Peygamberimiz (as): pheden
sank yararlanr kuraln koymu ve cezalar
phelerle kaldrnz buyurmu. (Tirmizi,
Hudud bab 2, ibni Mace Hudud 5).
Btn insanlarn gnah bir araya gelse
Allahta affetse Rabbin affndan, rahmetinden
bir ey eksilmez.
Affeden, mafiret eden.
Ar derecede ktlkleri mahv edici ve
gnahlara ceza vermekten vazgeici demektir.
Gafur isminden daha fazla mbalaaldr. Zira
gufran, ktlkleri setr etmek, rtp gizlemek
-353-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
manasn ifade eder; 1 Afv ise ktlkleri
tamamen yok edip ortadan kaldrc demektir.
nsan, yaps gerei hata yapmaya ok
msait bir varlktr. Her an, pek ok konuda eksik
dnebilir, yanl bir karar verebilir, hatal bir
tavr sergileyebilir. Ancak insani yaratan ve
ondaki bu eksiklikleri bilen Allah, yaplan
hatalar da affedicidir. Allah'n 'affedicilii'
olmasa hibir insanin cennete girmesi de
mmkn olmazd. Nitekim bu geree Kuran'da
aka dikkat ekilmitir:
Fakat unutmamak gerekir ki, Allah'n
affedicilii samimi kullar iin geerlidir. O,
kendisine iten ynelip dnen insanlarn
gnahlarn affeder ve onlar balar. nemli
olan kiinin samimi olup, kesin bir kararllkla
tevbe etmesidir. Yoksa tevbe edip tekrar tekrar
eski hatalarna geri dnenlerin ve yaptklarndan
gerek bir pimanlk duymayanlarn tevbesini
kabul etmeyeceini Allah beyan etmitir.
1 Afvv, zellikle affa sebep olan
istifar, tevbe, iman ve salih ameller gibi eyleri
yerine getirdikleri zaman kullarn iledii btn
gnahlar affeden demektir. Allah, kullarnn
tevbelerini kabul eder ve sularn affeder. O,
affedicidir, aff sever ve kullarnn affa
ulamalarna sebep olan eyleri yerine getirmek
iin almalarndan holanr. Bunlar, Onun
honutluunu kazanmak iin almak ve Onun
yaratklarna iyilik yapmaktr. Kul ne kadar
gnah ilerse ilesin, sonunda tevbe eder ve
ktlkten vazgeerse, byk kk btn
gnahlarn affeder. O, Mslman olmay, nceki
kfrn vebalini ortadan kaldran bir sebep kld
gibi, tevbeyi de nceki gnahn temizleyicisi
kld. Kuran- Kerimde:
-354-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

Deki: Ey nefisleri aleyhine haddi aan
kullarm! Allahn rahmetinden mit kesmeyin!
nk Allah btn gnahlar balar. phesiz
ki O, ok balayan, ok merhametlidir.
(39:53).
Yce Allah cmlemizin gnahlarn
balad kullarndan eylesin.
er-RAUF
buyuruyor:

Herkesin, iyilik olarak yaptklarn da
ktlk olarak yaptklarn da karsnda hazr
bulduu gnde (insan) isteyecek ki ktlkleri ile
-355-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
kendisi arasnda uzun bir mesafe bulunsun. Allah,
kendisine kar (gelmekten) sizi sakndryor.
Allah kullarna ok efkatlidir. (3/30)
Bak: (9:117) (57:9) (59:10)
Hz.Peygamber (as):
Yine Mslim'de gelen bir dier rivyette
Reslullah (aleyhissalt vesselm)]:
"Allah, arz ve semay yaratt gn, yz
rahmet yaratt. Her bir rahmet gklerle yer
arasn dolduracak kadardr. Ondan yeryzne
tek bir rahmet indirmitir. te anne, yavrusuna
bununla efkat eder. Vahi hayvanlar ve kular
birbirlerine bununla merhamet ederler. Kyamet
gn geldii vakit Allah, rahmetine bunu da ilve
ederek (tekrar yze) tamamlayacaktr." (Mslim,
Tevbe 21).
zah
ENGLISH
-------------
Ar-Ra'uf
The Kind. He who is very Compassionate.
Raufu: Katndan gelen bir re'fetle
(efkatle) kullarna merhametli ve efkatli olan
demektir. Re'fetle rahmet arasndaki farka
gelince; rahmet bazen maslahat gerei
istemeyerek de olabilir. Re'fet isteksiz olmaz,
isteyerek olur.
-356-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Pek efkatli olan.
Merhamet edici.
Mbalaa ile rahmet sahibi demektir.
Rahimden daha fazla mbalaaldr.
ok efkatli anlamna gelen
er-Rauf ismi cemili Kuran Kerimde
on defa tekrarlanmakta.

Bunlarn arkasndan gelenler yle
derler: Rabbimiz! Bizi ve bizden nce gelip
gemi imanl kardelerimizi bala;
kalplerimizde, iman edenlere kar hibir kin
brakma! Rabbimiz! phesiz ki sen ok efkatli,
ok merhametlisin! (59:10).
efkat deyince akla anneler gelir.
Anne deyince de akla efkat gelir. Ama iyi
bilinsin ki efkatli anneleri yaratan ve
ocuklarn sevimli hale getiren er-Rauf
olan Allah (c.c.)dr.
Peygamber efendimiz bir yolculuk
esnasnda ekmek yapan bir kadna urar.
Kadn, peygamber efendimizi grnce bir anne
yavrusunu u atee atamaz, Allah ise
kullarndan daha merhametli Allah kendi
kullarn atee nasl atacak? dediinde
Efendimizin gzlerinden yalar boalr ve yle
der:
Israrla Allaha ba kaldrmayan ve La
ilahe illallah= Allahtan baka yaratan, yaatan,
-357-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
yneten yoktur diyeni Allah yakmayacaktr
buyurur.
Bu hadisi baz farkllklarla Buhari, Edeb
bab 18, Hadis 5628, Mslim, Tevbe bab 4, Hadis
2754, ibni Mace Zhd, bab 35, Hadis 4297de
rivayet edilmitir.
efkatinden slam mmetini vasat yani
toplum iin bir denge unsuru klan (Bakara
143) kullarnn iyi ilerini cennet karlnda
satn alan (Bakara 207) kendisine kar
gelmekten saknmamz isteyen (Ali mran 30)
bizi zorluklardan kurtarmak iin bildiimiz ve
bilmediimiz binekler yaratan (Nahl 7) Allah
(c.c.), Resuln de Rauf ve Rahim isimleriyle
isimlendirmi.
Er-Raufun elisi olan efkatli
peygamberimiz bir ku yuvasn bozan sahabeyi
azarlam, susuz bir kpei sulayan gnahkar
kadnn affedildiini haber vermi. (Mslim,
Selam 154).
Bizde ok efkatli peygamberin mmeti
olarak kafirin kfrn gnahkarn isyann
temizleyerek efkatimizi gstereceiz.
Yce Allah cmlemizi efkatine mazhar
eyledii kullarndan eylesin.
-358-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
MALK-L MLK
buyuruyor:

(3:26).
Hz.Peygamber (as):
-359-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Hz. Cbir bnu Abdillah radyallahu anh
anlatyor:
Reslullah aleyhissaltu vesselm
buyurdular ki:
"Cennet ehli nimetler arasnda yaarken
onlar iin bir nur parlar. Onlar derhal balarn
kaldrrlar. Rab Tela'y balarnn stnde
kendilerine yaklam ve:
"Ey cennet ehli, sizlere selam olsun!"
dediini grrler."
-Reslullah devamla dedi ki:
"te bu hal, Kur'n'da zikri geen: "Rahmet
sahibi Rablerinden onlara selam vardr" (Yasin 58)
ayetinin haber verdii durumdur."
Reslullah devamla buyurdular:
"Rab Tela onlara, onlar da Rab Tela'ya
bakarlar. O'na baktklar mddete etraflarndaki
cennet nimetlerinden hibirine iltifat etmezler. Bu
hal onlarn nazarnda Rabb Tela hicaba
brnnceye kadar devam eder. Rabb Tela hicaba
brnr, fakat Allah'n nuru ve bereketi cennet
ehlinin zerinde ve makamlarnda baki kalr.;
zah
ENGLISH
-------------
Malik al-Mulk
The Owner of All.
Malik-ul Mlk:
Mlkn ebedi ezeli sahibi. Mlkn ebedi sahibi.
-360-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Hkmn ve iradesini mlknde
geiricidir. Onun hkmne kar gelecek, itiraz
edecek hi kimse yoktur. Btn kainat hkmne
musahhardr, her ey ister istemez Onun
hkmne boyun emek zorundadr. Mlkn tek
ve gerek sahibi sadece Odur.
Mlkn sahibi anlamna gelen
Malik-l-mlk ismi celili
Kuran- Kerimde bir defa geer:

(3:26).
Mal sahibi mlk sahibi, Hani bunun ilk
sahibi dedii gibi Hz. Ademden bugne kadar
nice peygamber, kral, ah, padiah, Karunlar
geldi geti ve gitti. Hi biri dnyadan bir avu
toprak gtremedi. Zaten herkes bir avu
toprak gtrseydi bize bir ey kalmazd.
Toprakla beslediimiz bedeni, topraa
geri verdik. Mlkn sahibinin Allah olduunu
bildiimizden bu mlk zerinde tasarrufta
bulunurken mlkn sahibinin koyduu
artlara, kurallara uymaya alacaz.
Allahn kullar zerinde sz sahibi
olduumuzda, ynetime geldiimizde kendimizi
-361-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
o kullardan stn grmeden mlkn sahibinin
koyduu kurallara gre yneteceiz.
Mlkn asl sahibi olan yce Allah,
kullarndan dilediini mlknden nasibdar
ederken hi kimseye sahipliini vermemi
sadece emanet etmitir. nk hi kimse
mlkn sahibi olamaz. Zaten bir sahibi var
Oda Allah (cc)dr.
Bir eyi sahiplenmek iin onu yaratmak
lazm. nsanolu mlk yaratma gcne sahip
olmadndan dolay ancak var olan mlk imar
edebilir. Buda sahiplie yeltenmek iin yetmez.
Ancak imar edilebilindii kadaryla istifade
edilir. Her eyi yoktan var eden ve her eyin
imarnn hem mimar Allah mlkn yegane ve
tek sahibidir. Bu Onun hakkdr. Bu hakka
itiraz etmek en byk hakszlktr.
Ne ki, emanet mlk sahiplenmek daha
da byk bir hakszlktr. Bu tpk bir kiracnn
oturduu evi sahiplenmeye benzer. Hepimiz
Allahn mlknde birer kirac olduumuza
gre, oturabileceimiz kadar ve
yaayabileceimiz kadar hesabmz yapmalyz.
Aksi taktirde gnl verdiimiz mlkn elimiz
kefene konulduunda ancak bir bez paras
elimize ve avucumuza geer.

Yce Allah cmlemize ayaklarmz
yorganmza gre uzatmay nasip etsin.
-362-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
zl-CELAL vel-KRAM
buyuruyor:

zt bki kalacak.. (55:27-78).
Hz.Peygamber (as):
"Reslullah (aleyhissaltu vesselm)' bir ey
zecek olsa u duay okurdu:
-363-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
"Y Hayyu ya Kayyum, birahmetike
estaisu. (Ey diri olan, ey Kayym olan Rabbim
rahmetin adna yardmn talep ediyorum)." Ve
keza yle derdi: "Elizzu bi-y-ze'l-celli ve'l-
krm." (Y ze'l-celli ve'l-ikrm)i devaml
syleyin! Tirmizi Daavt 99, (3522).

zah
ENGLISH
-------------
Dhul-Jalali Wal-Ikram
The Lord of Majesty and Bounty. He who
possesses both greatness and gracious
magnanimity.
45 z'l-Cell vel
kram: Cell, cell'in masdardr. Cell, cellet,
nihyet derecede byklk, azamet demektir.
z'l-Cell byklk sahibi olan mnasna
gelir.
Byk kerem sahibi. Hem azamet sahibi,
hem fazlu kerem sahibi.
Ycelik ve ikram sahibi anlamna gelen
bu ismi celili Kuran- Kerimde iki defa geer:

()
()
Yer zerindeki her ey fanidir. Celal ve
ikram sahibi Rabbin yz bakidir. O halde
-364-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Rabbinizin hangi nimetlerini yalanlarsnz.
(55:26,27,28).
Bu ismi celilin ikiside Rahman suresinde
27nci ve 78 nci ayetlerde geer.
Er-Rahman suresinde Rabbimiz bizi
yarattn, Kuran rettiini, bize konumay
rettiini, adalet terazisi olarak kitaplar
gnderdiini, karada, denizlerde ve havada
nimetler verdiini, imanla gidenlere cennet
nimetleri vereceini bildirir.
Hastalmzda yzmze glen doktorun,
hemirenin adn renip dostlarmza anlatrz.
Zor zamanda ok basit bir yardmda bulunan
unutmayz.
Bize can veren, ten veren, gnl veren, gz
veren Rabbin yceliini ve ikramn
unutmayalm. Bizde ona imanla ycelelim.
krammz insanlara, hayvanlara,
ormanlara ulasn. Cier sahibi canllara yaplan
ikramlar Cennette iee dnr.
Celal, azamet, eref, kemal ve ikram
sahibidir. Bu sfatlar ancak Ona mahsustur.
nce celaliyle ldrr, sonra ikram edip diriltir,
manasn da ifade ettii bildirilmitir.
Yani, azamet ve byklk sahibi, rahmet
ve cmertlik sahibi, herkese iyilik ve ihsanda
bulanan demektir.
Yce Allah, kendisini ycelten, sayg
duyan ve seven dostlarna ve samimi kullarna
ikram edendir. Kuran- Kerim de:
-365-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
45 ( 2

Byklk ve ikram sahibi Rabbinin ad
ycelerden ycedir. (55:78).
Yce Allah cmlemizi kendisini hakkyla
ycelten ve ikramna mazhar olan kullarndan
eylesin.
-366-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-MUKST
buyuruyor:

Allah, adaleti ayakta tutarak (delilleriyle)
u hususu aklamtr ki, kendisinden baka ilh
yoktur. Melekler ve ilim sahipleri de (bunu ikrar
etmilerdir. Evet) mutlak g ve hikmet sahibi
Allah'tan baka ilh yoktur. (3:18).
Hz.Peygamber (as):
Hz. Ali (radyallhu anh) anlatyor:
ki:
"Kim bir hadd crm iler de, cezas
dnyada verilirse, Allah'n adaleti kuluna hirette
ikinci sefer ceza vermeye msaade etmez. Kim de
bir hadd crm ilemi, Allah da onun gnahn
rtm ve affetmi ise, Allh'n keremi
affettii.eyden dolay ona dnp ceza vermeye
msaade etmez." Tirmiz, mn 11, (2628).
zah
-367-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
ENGLISH
-------------
Al-Muqsit
The Equitable One. He who does
everything with proper balance and harmony.
Muksid: Hkmnde dil,
demektir. Ef'l babnda adaletli oldu mnasna
olan bu kelime, sls aslnda zulmetti mnasna
gelir. Nitekim kast; evreden, zlim demektir.
Hkmnde ve ilerinde adaletli olan.
Mazlumun hakkn zalimden alan.
ok adil anlamna gelen bu ismi celili
Kuran- kerimde bu haliyle gemez. Ancak
Yunus suresi ayet 54 de Aralarnda adaletle
hkmolunur ve onlar zulmedilmezler, hakszlk
yaplmaz buyurur. Adaletle hkmedecek olan
Allah (c.c.) dr.
Bedenimizi yaratrken dengeli yaratan,
dalar, denizleri, karncay, fili yaratrken
dengeli yaratan Rabbimizin koyduu kanunlar
da tabiata koyduu kanunlar gibi dengeli,
salam ve estetik ve her aa uygundur.
Allahn koyduu kanunlar 1400 sene
nce nazil oldu. O gnn artlarna uygundu.
Gnmze uygun deil diyenler acaba bu
tabiat kanunlar Hz. Ademin artlarna
uygundu, biz bu ada Hz. Ademin itii suyu
imeyiz, soluduu havay solumayz bize
milenyum havas, suyu, ekmei, gnei lazm.
-368-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Biz bu eskimi gnei istemeyiz diyorlar m
acaba?
O gnei, havay, suyu yaratan Allah,
bizim adil olmamz iin Kurann indirmitir.
O Kuran bize adaleti emreder.
El-Muksite iman eden bizlerin
adaleti ayakta tutmamz istenmekte. Allahn
adaleti, kendi aleyhimize, anne baba,
akrabalarmzn aleyhine bile olsa, hak sahibi
zenginse, fakirin aleyhine olarak adaleti ayakta
tutmakla grevliyiz. Hak sahibi fakirse zenginin
aleyhine bile olsa yine adaleti yerine
getirmeliyiz.
En sevmediiniz bir insanla babanz veya
anneniz mahkemelik olsa, babanz veya anneniz
haksz ise siz haklnn tarafnda olun.
Adaletin terazisini elinde bulunduran
elbette yce Allahtr. Dnya kurulmazdan ve
kurulduktan sonra da adalet terazisi ilevi
grmektedir. O gn bugn ve bugnden sonra
da evrenin terazisi dengini salamaya devam
edecektir.
Her varlk yapsna ve anlayna gre
lahi terazisinin taksiminde nasibini alrken, hi
kimse bu terazinin hata yaptn ve yapacan
iddia etmemi/etmeyecektir. nk yce
Allahn adaleti yle bir tecelli etmektedir ki,
herkese gnlnn derinliklerinde geenlere gre
muamele etmektedir. Buna itiraz edecek
olanlarn ahidleri ise bedenlerin organlar
olacaktr. Dil tasdik edecek, gzler itiraf edecek
vs.
-369-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Yce Allah cmlemizin adalet terazisinde
hesabn kolaylatrsn.
el-CAM
-370-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
buyuruyor:

Rabbimiz! Gelmesinde phe edilmeyen
bir gnde, insanlar mutlaka toplayacak olan
sensin. Allah asla sznden dnmez. (3:9).
Bak:(2:148) (4:140).
Hz.Peygamber (as):
Ebu Sa'd bnu Fadle (radyallahu anh)
anlatyor: "Reslullah (aleyhissaltu vesselm)'
iittim yle demitir:
"Allah gelecei kesin olan maher
gnnde insanlar toplad zaman bir kimse
yle bir duyuruda bulunur: "Kim iledii bir
amelde Allah'a birini ortak komu ise sevbn
ondan istesin. Zir Allah, irkin her eidine en
mstani olan Zt'tr." Tirmizi, Tefsir, Kehf,
(3152).
zah
ENGLISH
-------------
Al-Jami
The Gatherer. He who brings together what
He wills, when He wills, where He wills.

-371-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Cami: Kyamet gn
mahlukt toplayan demektir.
stediini diledii anda toplayan.
stediini istedii zaman istedii yerde
toplayan.
Mhtelif hakikatleri ve zt ileri, enfste
ve afakta bir araya toplayp birletirici, hepsini
ihatasna alc demektir.
Toplayan anlamna gelen
elCami ismi erifi Kuran-
Kerimde iki defa gemekte.

Rabbimiz, sen kendisinde phe olmayan
(kyamet) gn iin insanlar toplayacak olansn.
Muhakkak Allah vadinden dnmez.(3:9)
br ayette de mnafklarla kafirleri
cehennemde toplayacan haber vermekte .
(Nisa 140).
Yangnda yanp duman olup dalan
adam Allah nereden bulup da toplayacak? diye
soranlar nce kendilerine baksnlar. Kendileri
nereden topland? Dnyann her tarafndan
yiyecek ve iecekler geldi ve onda topland.
Gkyznden gne ,alt ynden hava geldi ve
ocukken delikanl oldu.
Toplayan Allah bir gn datr ve
kyamette yine toplar. Bizi aile , kabile, slale
etrafnda toplayan gnllerimizi birbirine
balayan O.
-372-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Kylerde, kasabalarda ,ehirlerde bir
araya getiren yine O elCami olan
Allah dr.
El-cami =Toplayan Allaha
iman edenler olarak bizler de aileleri, dostlar
datan deil toplayan olalm. Ara bozan deil
arabulan olalm. Gnller arasna sevgi kprs
kuralm.
Dank eylerin bir araya toplanmas
demek olan 'cem' kelimesi, Allah'n tm
evrendeki sistemler zerindeki hakimiyetini
gsteren sfatn ifade eder. Evreni ve iindekileri
yaratan Allah, canl ve cansz tm varlklara
dilediini yaptrma, istedii yerde ve istedii
ekilde toplama kudretine sahiptir. Nitekim Allah
dnyada mminleri bir araya toplayacan vaat
etmitir.
Ancak gerek toplanma gn kyametle
gerekleecektir. Kendisinden phe olmayan
kyamet gnnde, Allah'n btn kullar O'nun
huzurunda toplanacaklardr. Dnyada kendisini
ve elilerini yalanlayan kiilerin inkarlarn ve bu
inkarlarndan kaynaklanan btn eylemlerini
bilen Allah, elileriyle tm insanla haber
verdii byk hesap gnnde, gelmi gemi tm
toplumlar bir araya toplayacaktr.
Sura frld gn sulu gnahkarlarn
tm bir araya getirilecekler ve yaptklarndan
topluca hesaba ekileceklerdir. nkar edenler
yine topluca, yzkoyun cehenneme srlecek,
layk olduklar karl yine yandalaryla
beraber topluca greceklerdir.
-373-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Allah kendisine iman edenleri ise tm
yaptklarna bir karlk olmak zere dnyada
beraber olduklar gibi cennette de hep birlikte
arlayacaktr. Allah takva sahiplerini de
nderleriyle birlikte bir heyet halinde huzuruna
getirecektir. Onlar nurlar nlerinde ve
yanlarnda olacak ekilde, Allah'n izni ve
rahmetiyle topluca cennete gireceklerdir.
Kendisini inkar eden insanlar ise, dnyada da
birbirlerine arka kp rgtlendikleri gibi,
cehennemde de hep bir arada tutacak
birbirleriyle ekiip durmalarna izin verecektir.
Zulmedenlerin esleri ve taptklar hep bir arada
olacaklar, yaptklarnn karlklarn cehennemin
dar bir ksesinde hep beraber greceklerdir. O
ok gvendikleri eleri ve dostlaryla birlikte
cehenneme srlmenin azabn yaayacaklardr.
Her idarecinin idare ettiklerini toplamas
ve genel bir durum deerlendirmesi yapmas
nasl kalmazsa, yce Allahta yaratklarn bir
gn mutlaka huzurunda toplayp Ne idiniz, ne
yaptnz ve ne oldunuz? deerlendirmesini
yapacaktr. Bu toplama gnn gerekletirecek
olan yce Allah, herkesi safa dizip tek tek hesap
soracaktr.
Yce Allah, o toplama gnnde
hesabmz kolaylatrsn ve yzmz kara
karmasn.
-374-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-ANYY
buyuruyor:
(6
' 1
4
Gzel sz ve balama, arkasndan
incitme gelen sadakadan daha iyidir. Allah
zengindir, acelesi de yoktur. (2:263).
Bak: (3:97) (39:7) (47:38) (57:24).
Hz.Peygamber (as):
Ebu Sa'd bnu Fadle (radyallahu anh)
anlatyor: "Reslullah (aleyhissaltu vesselm)'
iittim yle demitir:
"Allah gelecei kesin olan maher
gnnde insanlar toplad zaman bir kimse
yle bir duyuruda bulunur: "Kim iledii bir
amelde Allah'a birini ortak komu ise sevbn
ondan istesin. Zir Allah, irkin her eidine en
mstani olan Zt'tr." Tirmizi, Tefsir, Kehf,
(3152).;
zah
ENGLISH
-------------
Al-Ghani
-375-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
The Rich One. He who is infinitely Rich
and completely independent.
aniyy: ok zengin, hibir eye
muhta olmayan.
ok zengin, her eyden mstani.
Zatnda ve sfatnda kamil, noksandan
mnezzeh ve bakasna muhta olmaktan
mstanidir.
Tarih boyunca yaam olan azgn ve
kibirli kiilerin ortak zelliklerinden biri, g ve
zenginlik sahibi olmalar olmutur. Bu kiiler
Allah'n verdii nimet ve imkanlarla Allah'a kar
byklenmiler ve O'ndan yz evirmilerdir.
Sahip olduklar her eyin gerek sahibinin Allah
olduunu unutmu, O'nun kendilerine ltfundan
balad mal-mlk sahiplenmeye
kalkmlardr. Yalnz inkar etmekle kalmamlar,
iman edenlere de bask ve zulm uygulam,
Allah'n elilerine de byk bir dmanlkla
bakaldrmlardr. Sonunda Allah dayanlmaz
bir azapla kendilerini bir anda yakalam,
kendilerini de mallarn da yerin dibine geirmi
ve her eyden mstani olduunu gstermitir.
yle ki azgn enaniyet sahiplerinin bu sonlar,
alemlere ibret olacak kadar ac olmutur.
Zengin ve zengin yapan anlamlarna
gelen bu iki ismi erifinden el
Ganiyy ismi Kuran- Kerimde 18 defa
gemekte.

1
' '
-376-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Ey insanlar ,Allaha muhta olanlar
sizlersiniz. Allah ise zengindir, vlmeye
layktr. (36:15).
El-Muni; zengin eden ismi
Kuranda bu kalp da gemez ama Zengin
eden de memnun eden de O dur (Necm 48)
ayetinde fiil halinde gemitir.
Milyarlarca dolara sahip adam demek,
birka top kerestenin basl kat haline sahip
demektir.
Allah zengindir derken yeryzne,
altnlarna, incilerine, yakutlarna,
mercanlarna, gkyzne sahipte ondan
zengindir demiyoruz.
Btn bu saydklarmz Allahn katnda
bir sinein kanad kadar deersiz. Onun hibir
eye ihtiyac yok.
Bizim maddi zenginliklerimizi veren O.
Mmine de, kafire de veren O. Zenginlik
saydmz eyleri yaratan O.
Biz Rabbimizden helal yollardan
zenginlik vermesini isteyeceiz ve biz de
bakalarna yardmla zenginliimizi
gstereceiz. Bata gnl zenginlii isteyeceiz.
Hikaye bu ya, denizde bulunan yuvarlak
bir eyi terazinin kefesine koymular, karsna
yz gram altn koymular, o yuvarlak ey ar
gelmi. Bir kilo, bir ton koymular yine ar
gelmi. Ellerine alyorlar ok hafif geliyor.
Durumu akl eren birine soruyorlar. O
akl eren: Bu, gz doymaz hrsl bir adamn
-377-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
gznn etrafnda ki kemiktir. Dnyay
verseniz gz doymaz. Terazinin br kefesine
bir avu toprak koyun demi. Topra grnce
terazi dengeyi bulmu.
Bu hikaye ama sevgili Peygamberimiz
(as):

4
2
2
4 '
5 '
2 4 '

'
2
bn-i Abbs radiya'llahu anhm'dan Neb
Salla'llahu aleyhi ve sellem'in yle buyurduunu
iittim, dedii rivyet olunmutur: dem-olunun
iki dere dolusu mal olsa bir ncs ister.
dem olunun (muhteris) gnln topraktan
baka bir ey dolduramaz. u kadar ki (ihtirastan
nefret edip) tevbe eden kiinin tevbesini Allah
kabl eder.(Mslim, Zekat, 117, Hadis 1048)
Bu ad yce Allahn rahmetindendir. Bu
ad Rahman adna dnen Refi adnn
zelliklerindendir. Bu adn zikri kiiye nsiyyet
verdii fetih de vermektedir.
Yce Allah cmlemize gnl zenginlii
nasip etsin.
-378-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-MUN
buyuruyor:

Ey iman edenler! Mrikler ancak bir
pisliktir. Onun iin bu yllarndan sonra Mescid-i
Haram'a yaklamasnlar. Eer yoksulluktan
korkarsanz, (biliniz ki) Allah dilerse sizi kendi
ltfundan zengin edecektir. phesiz Allah iyi
bilendir, hikmet sahibidir. (9:28).
Hz.Peygamber (as):
dediler ki:
"Allah Tela hazretleri yle buyurdular:
"Ey ademolu! Kendini ibdetime ver,
gnln zenginlikle dolduraym, fakrn
kapayaym. Byle yapmazsan ellerini
meguliyetle doldururum, fakrn da kapamam."
Tirmiz, Kyamet 31, (2467); bnu Mce, Zhd 2,
(4107).
-379-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
zah
ENGLISH
-------------
Al-Mughni
The Enricher. He who enriches whom He
will.
Muni: Her eyi yerine veren,
istediini zengin eden.
Dilediine zenginlik veren mstani klan.
Rabbani hikmeti gereince her eyin
ihtiyalarn karlayc, noksanlarn giderici ve
fazl ile zengin edici demektir.
Zengin ve zengin yapan anlamlarna
gelen bu iki ismi erifinden el
Ganiyy ismi Kuran- Kerimde 18 defa
gemekte;

Zengin eden de yoksul klan da O'dur.
(53:48).
El-Muni; zengin eden ismi
Kuranda bu kalpta gemez ama Zengin eden
de memnun eden de O dur (Necm 48) ayetinde
fiil halinde gemitir.
Milyarlarca dolara sahip adam demek,
birka top kerestenin basl kat haline sahip
demektir.
-380-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Allah zengindir derken yeryzne,
altnlarna, incilerine, yakutlarna, mercanlarna,
gkyzne sahipte ondan zengindir demiyoruz.
Btn bu saydklarmz Allahn katnda
bir sinein kanad kadar deersiz. Onun hibir
eye ihtiyac yok.
Bizim maddi zenginliklerimizi veren O.
Mmine de, kafire de veren O. Zenginlik
saydmz eyleri yaratan O.
Biz Rabbimizden helal yollardan zenginlik
vermesini isteyeceiz ve biz de bakalarna
yardmla zenginliimizi gstereceiz. Bata gnl
zenginlii isteyeceiz.
Hikaye bu ya, denizde bulunan yuvarlak bir
eyi terazinin kefesine koymular, karsna yz
gram altn koymular, o yuvarlak ey ar gelmi.
Bir kilo, bir ton koymular yine ar gelmi.
Ellerine alyorlar ok hafif geliyor.
Durumu akl eren birine soruyorlar. O akl
eren: Bu, gz doymaz hrsl bir adamn
gznn etrafndaki kemiktir. Dnyay verseniz
gz doymaz. Terazinin br kefesine bir avu
toprak koyun demi. Topra grnce terazi
dengeyi bulmu.
Peygamberimiz (as):
4
2

' 2
4 '
-381-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
2 5 '
2 4
'

bn-i Abbs radiya'llahu anhm'dan Neb
Salla'llahu aleyhi ve sellem'in yle buyurduunu
iittim, dedii rivyet olunmutur: dem-olunun
iki dere dolusu mal olsa bir ncs ister. dem
olunun (muhteris) gnln topraktan baka bir ey
dolduramaz. u kadar ki (ihtirastan nefret edip)
tevbe eden kiinin tevbesini Allah kabl
eder.(Mslim, Zekat, 117, Hadis 1048).
Hulasa Allah, her ynden tam ve mutlak
manada mstanidir ve btn mahlukat da Ona
muhtatr. Onlar varlkl eden Odur. Sekin
kullarn, kalplerine rabbani bilgileri ve imani
hakikatleri doldurmak suretiyle zengin eden de
Odur.
Yce Allah cmlemize imani zenginlik
nasip etsin.
-382-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-MAN
buyuruyor:

Onlar, yalnzca; "Rabbimiz Allah'tr"
demelerinden dolay, haksiz yere yurtlarndan
srgn edilip karldlar. Eer Allah'n,
insanlarn kimini kimiyle defetmesi (yenilgiye
uratmas) olmasayd, manastrlar, kiliseler,
havralar ve iinde Allah'n isminin oka anld
mescidler, muhakkak yklr giderdi. Allah kendi
(dini)ne yardm edenlere kesin olarak yardm
eder... (22:40)
Hz.Peygamber (as):
Ebu Cuheyfe anlatyor: "Resulullah
aleyhissalatu vesselam namazdayken, yannda
nasiplerden bahis ald. Bir adam:
-383-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
"Falann nasibi atlardadr" dedi. Bir
dieri:
"Falann nasibi de develerdedir" dedi. Bir
bakas da:
"Falann nasibi koyunlardadr" dedi. Bir
dieri "Falann nasibi klededir" dedi.
Aleyhissalatu vesselam namazn klp son
rek'at(n rkuun)dan ban kaldrnca:
"Ey Rabbimiz! Semavat ve arz dolusu,
daha baka dileyecein eyler dolusu hamdimiz
sanadr. Ey Rabbimiz! Senin verdiine mani
olacak yoktur. Men ettiin eyi de verecek yoktur.
Nasip sahibinin de bir faydas yoktur. Nasibi
veren de sensin" dedi ve Aleyhissalatu vesselam
onlara, dediklerinin doru olmadn duyurmak
iin sesini nasip kelimesinde uzatt."Ebu Davud,
Nikah 23 (2090).
zah
ENGLISH
-------------
Al-Mani'
The Preventer of Harm.
Mani: Dostlarn, bakalarnn
eziyetinden koruyan yardmc demektir.
Baz eylerin meydana gelmesine msaade
etmeyen, engelleyen.
Bir eyin meydana gelmesine msaade
etmeyen.
-384-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Bedenlerden ve dillerden, ldrc zarar
verici, eksiltici sebepleri def edici, bozulmay ve
yok olmay men edip uzaklatrc demektir.
Engelleyen anlamna gelen bu ismi celili
Kuran- Kerimde bu isimle gememekte. Ancak:

Eer Allah sana bir zarar dokundurursa
onu Ondan baka giderecek yoktur. Eer sana bir
hayr isterse Onun ltfunu geri evirecek yoktur.
Hayrn kullarndan dilediine verir. O
balayandr, esirgeyendir. (10:107) ayeti bunu
ifade etmekte.
O el-Mani olan Rabbimizin
yaratt bu evrene Onun dnda hibir g
sonradan hibir ey katamaz. Ve ondan hibir
eyi eksiltemez. Hibir g Kuran- Kerimden
bir harf eksiltemez ve bir harf ilave edip
artramaz. el-Mani olan Rabbimiz
bunu engeller.
Her zaman her istediimize kavuamayz.
Kavutuklarmz oluyor. Ama
kavuamadklarmz daha ok oluyor. Biz
verilenlerin Allahtan bir ltuf ve imtihan
olduunu, verilen her eyin imtihan sorusunu
artrdn unutmayalm. Verilmeyenlerin de bir
hikmeti olduunu dnelim.
Doktor eker hastasna ok sevdii
baklavay engelliyorsa bir hikmeti vardr.
Mminleri maddi manevi her trl
tehlikeden koruyan Allah, onlara; kafirlere,
-385-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
mnafklara, mriklere kar da byk bir
kuvvet, yenilmez bir g verir. Onlar
hazrladklar sinsice tuzaklarn, dzenledikleri
komplo ve saldrlarn daha planlarn
kurarlarken, Allah da onlar iin bir dzen kurar.
Bylelikle vermek istedikleri zarar mminlerden
engelleyerek tuzaklarn kendi baslarna geirir.
te yandan Allah inkarclar kendi
aralarnda da ayrla drerek, birbirleriyle
mcadele ettirir ve kimini kimine krdrarak
gten drr. Yine Mslmanlara kin besleyen
kiileri onlardan uzak tutar, kendi canlarnn
derdine drecek belalar gnderir.
Bunun yannda pek ok zorluu, hastal,
vesveseyi, eytanin errini ve belay da
mminlerin zerinden defeden ve daha
bilmedikleri nice musibeti onlardan geri eviren
yalnzca Allahtr. Kuskusuz bunlarn her biri
Allahn mminlere gizli ve ak yardmlardr.
O, kullarna kar ok efkatli, kendisine
snanlara, kendisinden yardim isteyenlere kar
da esirgeyenlerin en hayrlsdr.
Sonu olarak yce Allah, eytan, nefis ve
bunlarn uaklar olan erlilerin errinden
cmlemizi korusun. Eer Allah bizi bunlardan
korumazsa hangi birine g getirebiliriz. Bir
yandan ite bir yandan da dardaki grnr ve
grnmez dmanlardan kullarn koruyan Allah,
bizleri de korumasna ald kullarndan eylesin.
-386-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
ed-DARR
buyuruyor:

Eer Allah sana bir zarar dokundurursa,
onu yine O'ndan baka giderecek yoktur. Eer
sana bir hayr dilerse, O'nun keremini geri
evirecek de yoktur. O, hayrn kullarndan
dilediine eritirir. Ve O balayandr,
esirgeyendir. (10:107).
Bak: (39:38) (37: 23).
Hz.Peygamber (as):
bnu Eb Evf (radyallahu anh) anlatyor:
"Bir adam arya satmak zere mal koydu.
Mslmanlardan biri alc knca, onu ikna iin,
"senin vermediin paray dedim" diye Allah'a
kasem etmiti. Bunun zerine u yet nzil oldu:
"Allah'n ahdini ve yeminlerini az bir deere
-387-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
deienler var ya, ite onlarn hirette bir paylar
yoktur. Allah, kyamet gn, onlara hitab
etmeyecek, onlara bakmayacak, onlar temize
karmayacaktr. Elem verici azab onlar iindir"
(l-i mrn, 77), Buhr, By 27, Tefsir 33.

zah
ENGLISH
-------------
Ad-Darr
The Creator of The Harmful. He who
creates things that cause pain and injury.
Darr: Zarar veren eyleri yaratan.
Elem ve zarar verecek eyleri yaratan,
hsrana uratan.
Zarar verici demektir. Kulun zarar ve
ziyana uramas, kendi nefsi sebebiyle ve ilahi
adalet gereince Allahtandr.
Zarar veren ve Fayda veren
anlamlarna gelen bu iki ismi erifler bu ekilde
Kuran- Kerimde yoktur. Ancak Allahtan
baka size fayda ve zarar verecek yoktur
anlamnda bir ok ayet vardr.
mann alt artn renirken Hayr ve
er Allahtandr. diye renmitik ya, ite bu
iki isim onu ifade eder.
-388-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
nsanlk tarihi boyunca Allaha iman
etmeyenler, hakkn yannda deil, gcn
yannda yer alanlar, yanarda patlamas,
deprem, yangn, sel felaketi gibi gcnn
yetmedii olaylar karsnda kalnca kafasndan
er tanrs veya yer tanrs, veya frtna tanrs
gibi isimlerle sapknln devam ettiriyor.
Peygamberlere kulak verenler ise
Melekle-eytan, hayrla-erri, imanla-inkar,
shhat ile hastal, gl ile dikeni, gndzle
geceyi, su ile atei yaratann Dar ve Nafi olan
Allah olduunu bildiler. Sana kul olmak
dnyaya sultan olmaktan evladr dediler ve Ali
Edirneli gibi: Nar- am, nur-u safa hep bir
eran pertevi,
em-i irfan ile baksan arada bgne
yok dediler. Yani yrekler yakan keder, hzn,
gam ateleri de, vcudumuzun her zerresinde
parlayan sevin, keyif, mutluluk parltlar da
ayn kaynaktan gelir. bret, irfan gzyle
bakarsan aralarnda hibir fark yok. Doan
ocuuna sevinen, depremde veya trafik
kazasnda len yavrusuna zlen anne her iki
halde de Rabbine yneliyor, tecelliyi ve teselliyi
orada buluyor.
Ya imansz ne yapsn?
Aniden gelen lm, umulmadk bir
hastalk, tm rnleri yok eden bir kasrga, evleri
yerle bir eden deprem, sakat doan bir bebek,
gelecek korkusu, bir trafik kazas, stres, mal
kayb, kskanlk, yaslanma....
Kukusuz tm bunlar, ahiretin varlndan
gaflet iinde olan ve gerek yaamlarnn
dnyadaki yaam olduunu zanneden insanlar
-389-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
iin, dnya hayatnda sk sk karlalabilen elem
ve zarar verici etkenlerdir. Elbette her insan
kendisine veya yaknlarna zarar veren bu tarz
olaylardan biriyle veya bunlarn benzerleriyle her
an karlaabilir. Ve bu karlama muhtemelen
kiinin hi beklemedii bir anda gerekleir.
nsan doduu andan lmne kadar birok
tehlikeyle karlar, bunlardan kimini az bir
zararla atlatabilirken kimine de kskvrak
yakalanr. Bir anda tm vcudunu saran kansere
yakalandn renebilir, bir sabah bir yaknnn
lm haberi gelebilir veya aynaya baktnda her
yerinin krtn ve hi beklemedii ekilde
yalandn grr. Bunlarn hibirinin geri
dn yoktur.
Peki insanlara kar bu kadar merhametli
olan Allah'n, dnya hayatnda elem ve sknt
verecek eyler yaratm olmasnn hikmetleri
nelerdir?
Bunun en nemli nedenlerinden biri
Allah'n insan zorluk ve acyla eitmesidir.
Hastalndan dolay zorlukla nefes alan bir insan
marklk yapamaz veya kibirlenerek dier
insanlar aalayamaz. Doal olarak Allah'a
kar boyun eici ve mtevaz olur. Ayn
zamanda yryemezken tekrar yryebilen bir
insan, tm maln mlkn kaybetmiken bunlara
tekrar kavuan bir insan, phesiz bunlarn
deerini ok daha iyi kavrar. Bylelikle hem
zorluu hem de kolayl yaratarak dnyada bir
imtihan ortam oluturan Allah, karlksz
verdii nimetlerin takdir edilmesini salar.
Ayrca bu tarz olaylarla karlaan kii
iman sahibiyse ve ahiretin gerek hayat
olacan biliyorsa, zaten bir znt, sknt iine
girmez. Bana gelen her trl zorluun Allah'tan
-390-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
olduunu bilir, sabreder, o skntlardan kendisini
kurtarabilecek olann da yalnzca Allah olduunu
bildii iin O'na dua eder, O'ndan yardm diler.
Bylece Allah kendisine inanan kullarn da
eitir, kendilerine yaknlamalarn salar ve
ahiretteki derecelerini ykseltir.
Allah'a ve ahiret gnne inanmayan
insanlar iin ise durum farkldr. Allah
" Darr" sfatn asil olarak cehennemde
onlara kar gsterecektir. phesiz dnyada
kendilerini zntye boan eyler
cehennemdekilerle kyaslannca ok hafif kalr;
nk geicidir. Orada insanlarn yanan derileri
acnn tekrar tekrar hissedilmesi iin yenileriyle
deitirilir. nkar edenlere boazlar paralayan
dar dikeninden baka hibir ey yedirilmez,
barsaklar paralayan kaynar sudan baka
hibir ey iirilmez. lm gelir fakat lnmez,
ardndan daha ac bir azapla karlalr. Orada
demirden kamlar, ateten yataklar olacak, insan
cehennemin en dar ve karanlk yerine atlacaktr.
Cehennemde kemikleri atrdatan
inlemeler duyacaktr. Cehennem bekilerine
"Rabbinize syleyin, bizi buradan karsn" diye
yalvarrlar. Azaptan bir gn hafifletilmesini
isterler. Allah onlar eit esit azaba uratrken
bir yandan da onlara cennettekilerin nasl bir
bolluk ve nimet iinde olduklarn seyrettirir.
Onlar kendilerine yardm edecek kimseyi
bulamazlar ve sonsuza kadar da alaltlmlar
olarak onun iinde braklrlar. Allah bylelikle
gerek elemi ve kederi inkar edenlere
cehennemde tattrm olur...
Sonu olarak; Allah, kime zararndan
tattrr ise onun iin hayat zehiri zkkm olur.
-391-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Yce Allah bizleri kendisinin gazabna
urayp hsrana urayan kullarndan eylemesin.
-392-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
en-NAF
buyuruyor:

Bedevlerden geri kalm olanlar, sana
diyecekler ki: "Mallarmz ve ailelerimiz bizi
alkoydu. Allah'tan bizim balanmamz dile."
Onlar kalplerinde olmayan dilleriyle sylerler.
De ki: Allah size bir zarar gelmesini dilerse veya
bir fayda elde etmenizi isterse O'na kar kimin
bir eye gc yetebilir? Kald ki, Allah
yaptklarnzdan haberdardr. (48:11).
Hz.Peygamber (as):
Ebu'd-Derda radyallahu anh Reslullah
aleyhissaltu vesselm'n: "Allah her an i
bandadr" (Rahman 29) yeti ile ilgili olarak:
"Bir gnahn aff, bir sknty gidermesi, bir
kavmi ykseltip, bir bakalarn alaltmas O'nun
-393-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
ilerindendir" buyurduunu
nakletmitir."(Tirmizi, Tefsir)
zah
ENGLISH
-------------
An-Nafi
The Creator of Good. He who creates
things that yield advantages and benefit.
Nafi: Hayr ve menfaat verecek
eyleri yaratan, faydalandran.
Hayr ve faydal olan eyleri yaratan.
Allah, zarar ve faydann, er ve hayrn
sahibidir. Btn bunlar Ondandr. nk O, her
eyin yaratcsdr. Gerek zarar bakasndan
sanmak gerekse fayday bakasndan beklemek
gizli bir irktir.
Zarar veren ve Fayda veren
anlamlarna gelen bu iki ismi erifler bu ekilde
Kuran- Kerimde yoktur. Ancak Allahtan
baka size fayda ve zarar verecek yoktur
anlamnda bir ok ayet vardr:

De ki: Ben Allahn dilemesi dnda
kendime bile fayda ve zarar veremem (7:18).
-394-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
mann alt artn renirken Hayr ve
er Allahtandr. diye renmitik ya ite bu iki
isim onu ifade eder.
nsanlk tarihi boyunca Allaha iman
etmeyenler, hakkn yannda deil, gcn
yannda yer alanlar, yanarda patlamas,
deprem, yangn, sel felaketi gibi gcnn
yetmedii olaylar karsnda kalnca kafasndan
er tanrs veya yer tanrs, veya frtna tanrs
gibi isimlerle sapknln devam ettiriyor.
Peygamberlere kulak verenler ise Melek
ile eytan, hayr ile erri, iman ile inkar, shhat
ile hastal, gl ile dikeni, gndzle geceyi, su
ile atei yaratann Dar ve Nafi olan Allah
olduunu bildiler. Sana kul olmak dnyaya
sultan olmaktan evladr dediler.
em-i irfan ile baksan arada bgne
yok dediler. Yani yrekler yakan keder, hzn,
gam ateleri de, vcudumuzun her zerresinde
parlayan sevin, keyif, mutluluk parltlar da
ayn kaynaktan gelir. bret, irfan gzyle
bakarsan aralarnda hibir fark yok. Doan
ocuuna sevinen, depremde veya trafik
kazasnda len yavrusuna zlen anne her iki
halde de Rabbine yneliyor, tecelliyi ve teselliyi
orada buluyor. Ya imansz ne yapsn?
Sonu olarak; Allah yaratklarnn
faydas olan her eyi yapma gcne sahiptir. Ve
evrende her an deien artlar karsndan;
kimi iner kimi de karken, kimi alar kimi de
gler. Fakat bir gerek vardr ki, fayda ve zarar
verme ipinin ucu Allahn elindedir.
Yce Allah bizleri zarardan koruyan ve
faydalara mazhar olan kullarndan eylesin.
-395-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

en-NUR
-396-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
buyuruyor:

Allah, gklerin ve yerin nrudur. O'nun
nrunun temsili, iinde lamba bulunan bir
kandillik gibidir. O lamba kristal bir fanus
iindedir; o fanus da sanki inciye benzer bir
yldz gibidir ki, douya da, batya da nisbet
edilemeyen mbarek bir aatan, yani zeytinden
(kan yadan) tututurulur. Onun ya,
neredeyse, kendisine ate demese dahi k verir.
(Bu,) nr stne nrdur. Allah diledii kimseyi
nruna eritirir. Allah insanlara (ite byle)
temsiller getirir. Allah her eyi bilir. (24/35).
Hz.Peygamber (as):
Ebu Zerr radyallahu anh anlatyor:
"Reslullah aleyhissaltu vesselm'a: "Sen Rab
Tela'n hi grdn m?" diye sordum. "Nurdur,
ben O'nu nasl grrm" buyurdular." Mslim,
man 291, (178); Tirmizi, Tefsir, Necm, (3278).
zah
ENGLISH
-------------
-397-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
An-Nur
The Light. He who gives light to all the
worlds, who illuminates the faces, minds and
hearts of His servants.
Nur: Krl olanlar nuruyla
grr klan, dallette olanlar da hidyetiyle ird
eden demektir.
Alemleri nurlandran.
Alemleri nurlandran, dilediine nur eden,
nur olan.
Allah, bizzatihi zahirdir ve dierlerini de
zhar edicidir.
Trkesinde de Nur
dediimiz bu ismi cemil Kuran- Kerimde
6

Allah gklerin ve yerin nurudur (24:35).
2 2 (

Yer, Rabbinin nuruyla parlad (39:69),
ayetlerinde iki defa gemekte. Kuran-
Kerimde 43 defa geen bu Nur
kelimesiyle kastedilen gnllerin aydnln
salayan Kuran ve imandr.
Ik bizim grmemizi salar. Ak ile
karay, ip ile ylan, gl ile dikeni, dost ile
-398-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
dman biz aydnlkta anlarz. Onun iin
Rabbimiz gndzlerimiz iin gne n,
gecelerimiz iin ayn nurunu yaratm.
Birde iyiyle kty, hayrla erri, sula
cezay, iyilikle mkafat belirlemek iin
Nur diye isimlendirdii kitaplarn
indirmi.
Allah, gkyzndeki gneini
karartverse onun nn yerini tutacak bir
ve sy insanlk yapamaz. Dnyann
tamamn gnein iine yakt olarak atsak,
sobaya atlan bir kat paras gibi yok olur
gider.
te Allahn kitab da yle. nsanln
hayatndan bir ekiliverse gnein yerini tutsun
diye taklan ampuller gibi her an patlamaya
hazr insani klarla alt milyar insann iini ve
dn aydnlatmak mmkn deildir.
Bir gzele, bir iee, bir denize, bir
manzaraya baknca heyecana kapldmzda
hemen grleni ve gren gz yaratan dnp
ona hamd edelim.
Pervane, kelebekler gibi O Nurun
etrafnda Onun gsterdii ynde dnelim.
Mminde, kafirde dnyor ama kafir ters
ynde dnd iin yolun sonu Cehenneme
kyor. Cehennemin narn Nur gibi gryor.
Gnlmze ve gzmze nur veren,
ocuklarmz gzmzn nuru klan Nura
iman eden bizler hep aydnlk tarafta olacaz,
aydnlatacaz.
-399-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Yerlerde ve gklerde onlar kendi zati
nuru ile zhar edici, kafalardan ve gnllerden
cehalet karanln ilim ve irfan nuru ile giderip
aydnlatc demektir.
Sonu olarak; Allahn szleri hidayettir,
fiilleri hidayettir. O, saptanlara ve aranlara
hidayet eder ve onlar doru yola iletir. Hidayeti
beyan eder, retir ve bu yolda onlara baar
ihsan eder. Eyay var ettii ve ileri evirip
evirdii kaderle ilgili szlerinin tamam haktr,
hepsi hikmet, gzellik ve salaml ihtiva eder.
eriatle ilgili szleri, kitaplarnda ve
peygamberlerinin lisannda ifade edilmitir.
Bunlar, verdikleri haberde tam bir doruluk, emir
ve yasaklarnda mkemmel bir adaleti ihtiva
ederler. nk Allahn sznden daha doru ve
daha gzel baka bir sz yoktur.

Rabbinin sz doruluk ve adalet
bakmndan tamamlanmtr (6:115).
Allah, bizi sevdii ve raz olduu yola
hidayet etsin.
-400-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-HAD
buyuruyor:

(Reslm!) te biz bylece her
peygamber iin sululardan dmanlar peyd
ettik. Hidayet verici ve yardmc olarak Rabbin
yeter. (25/31).
Bak.(1:6) (7:178) (28:56).
Hz.Peygamber (as):
Ebu Hreyre (radyallahu anh),
"(Ey Muhammed) Sen sevdiini hidayete
erdiremezsin, ama Allah dilediine hidayet verir"
(28:56) yeti hakknda unu sylemitir:
"Bu yet Reslullah (aleyhissaltu
vesselm)'n, amcas Ebu Talib'in slm'a
girmesini srarla istemesi zerine nazil oldu."
(Mslim, man 41 42, (25); Tirmiz, Tefsir, Kasas
(3187).
zah
ENGLISH
-------------
Al-Hadi
The Guide. He who provides guidance.
-401-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
( Hadi: Hidayete kavuturan,
kulunu hayrla muvaffak klan.
Hidayete erdiren.
Doru yola delalet ve irad edicidir.
Yol gsteren anlamna gelen bu ismi
cemili Kuran- Kerimde iki yerde Allahn ismi
olarak gemekte. Be yerde Allahtan baka
hidayet verecek birinin olmadn haber
vermekte. Bir yerde de (Rad 7) peygamberler iin
kullanlmtr.

'

phesiz Allah, iman edenleri doru yola
iletir (22:54).
' 22 1

Yol gsterici olarak Rabbin yeter (25:31)
Rabbimiz bize yolu Kuraniyla gstermekte.
Bakara suresinin ilk ayetlerinde Kurann
mttakilere yol gsteren bir kitap olduunu haber
verir. Bakara suresinin 185 inci ayetinde btn
insanla yol gsterdiini ifade eder. Tekvir
suresinin 27-28 inci ayetlerinde ise:
' (

O Kuran alemler iin bir ttr. Sizden
doru olmak isteyenler iin ttr
(81:27.28)buyurur.
-402-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
mer, Ebu Cehile: Muhammedi bir
dinleyelim. Dorularn alalm, yanllarn
almayalm dediinde, Ebu Cehil Onun
dorusunu da yanln da istemiyorum diyor.
Hz. mer gzlerini ayor, Ebu Cehil ise gn
nda gzlerini kapatarak ukura den gibi
Cehenneme dyor. Biz Rabbimizin hidayetini
insanlara ulatrmaya alacaz. Gnl gzne
kf balayanlarn kfrn gidermeye alacaz.
Hidayet, imana mekan olan bir zeminin
bulunmasdr. Yce Allah her insanolunun
kalbine bu zemini yerletirmitir. Fakat insanolu
kendi eliyle yaptklarnn sonucu olarak imann
kalbe yerlemesi iin zemini kirletmi ise bundan
hi kimsenin suu yoktur. nk Allah hidayeti
her kul iin dilemitir. Fakat kul bunu gnahlarla
kirleterek, kendini hidayetten mahrum etmitir.
Sonu olarak, Allah hibir kulu iin
ktlk dilemez. Bilakis kullarnn hayr ve
hidayetini ( Hadiismiyle dilemitir.
Yce Allah, cmlemizi hidayetine
erdirdikten sonra saptrmasn.
-403-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-BED
buyuruyor:

O, gklerin ve yerin esiz yaratcsdr.
O'nun ei olmad halde nasl ocuu olabilir!
-404-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Her eyi O yaratmtr ve her eyi hakkyla bilen
O'dur. (6:101).
Bak: (2:117) (6:101)(7:29).
Hz.Peygamber (as):
Eb Hreyre (ra) anlatyor: "Reslullah (as)
buyurdular ki: "Allah Tela Hazretleri diyor ki:
"demolu bana etmediyor (hakkmda mnasib
olmayan sz sarfediyor). Ancak bu ona yakmaz.
demolu beni tekzib ediyor, ancak beni tekzib
etmek ona yakmaz. Bana ettii etme gelince: "Bu,
onun, bana evld nisbet etmesidir. Tekzibine
gelince, bu onun 'Allah, yaratt gibi beni tekrar
diriltmeyecek' demesidir. Halbuki, ikinci sefer
tekrar diriltmek bana, yoktan var etmeye nazaran
zor gelecek bir i deildir." (Buhar, Tefsir 1,
Bed'u'l-Halk 1; Nes, Ceniz 117, (4,112).

zah
ENGLISH
-------------
Al-Badi
The Originator. He who is without model
or match, and who brings into being worlds of
amazing wonder.
Bedi: Hi misli
olmayan eyleri icat eden.
rneksiz, misalsiz, acaip ve hayret verici
alemler yaratan.
-405-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Daha nce hibir rnei bulunmayan
eyleri icad edici, yahut orta ve benzeri
olmayan manasnadr. Akllar hayrette brakan,
gzlerin grmedii, kulaklarn iitmedii ve
kalplerden de gememi gzelliklerin kayna ve
yaratcsn manasna da gelir.
Benzersiz ve rneksiz yaratan
anlamna gelen el-Bedi ismi Cemili
Kuran- Kerimde iki defa geer.

4 ' 6
'2
(O), gklerin ve yerin esiz yaratcsdr.
Bir eyi dilediinde ona sadece "Ol!" der, o da
hemen oluverir.(2:117).
nsanlar yeni bir eser meydana getirmek
iin atlye, laboratuar, aratrma merkezi
kurarlar. Tek bana veya ekip halinde gnlerce
alrlar bir eser meydana kar. Sonra seri
retime geilir ve retilenler birbirinin
ayndrlar.
nsanlar bir ey retirken tabiat onun
hocas olur. Gkyznde uma fikrini
kulardan renir, denizlerde yzmeyi
balklardan renir.
Allah (c.c) evreni yaratrken rnek ald
yoktur. Yaratt her ey benzersiz gzel, faydal
ve salamdr.
Bugne kadar yaratlanlardan hibirinin
faydasz, kusurlu olduunu syleyen bir fiziki,
kimyager, biyoloji bilgini kmamtr. Biz
Rabbimizin bu sanat galerisinde dolarken
-406-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
onun yaratt insana, hayvana veya bir aaca
haksz yere bak izii dahi ekmeyeceiz.
nl bir ressamn eserine bir izik
ektiinizi dnn. Ne olur? Ya Rabbimizin
yarattklar?
El-Bedia iman edenler olarak
sanata sayg gstererek sanatkarna
krederken kendi ilerimizin gzel, salam ve
faydal olmasna dikkat edeceiz.

Ne kadar yetenekli, ne kadar zeki olursa
olsun bir insann kefedebilecei bir yenilik,
dnebilecei farkl bir fikir ancak o gne kadar
rendikleri ve evresinde grdkleriyle
sinirlidir. nsan yeryzne be duyu ile gelmitir
ve bu duyularn dnda altnc bir duyuyu
tahayyl etmesi bile mmkn deildir. stelik
sahip olduu duyular da ancak kstl olarak
kullanabilmektedir. rnein belirli bir renk
tayfn grebilmekte, belirli frekanslardaki sesleri
duyabilmektedir. Dolaysyla yeryznde var
olmayan bir eyi dnmesi, kefedebilmesi,
akledebilmesi asla mmkn deildir.
Nitekim bugn bilimsel kesiflerin bir
ksmn incelediimizde, insanlarn pek ok
konuda doada grdkleri canllar ve bunlarn
arasndaki kusursuz sistemleri, kendilerine rnek
aldklarn grrz. rnein; yunuslarn burun
knts, modern byk gemilerin pruvasna
model olmutur. Radarlarn alma prensibi
yarasalarn ses dalgalar yayarak alan alglama
sistemi ile ayndr. Bunlar gibi daha pek ok
rnek de verilebilir.
Oysa Allah'n ilmi snrszdr. nsann
evresinde grebildii ve gremedii her eyi
-407-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Allah rneksiz olarak yaratmtr. Kainatn,
galaksilerin, gezegenlerin, canllarn, hatta tek bir
hcrenin olmad bir zamanda Allah dilemi ve
'OL' demesiyle, atomlardan, molekllerden,
hcrelerden, canllardan, gezegenlerden,
yldzlardan, galaksilerden oluan kusursuz bir
sistem oluturmutur. nsanlarn binlerce sene
sonra kefedebildikleri mikro dnyadan ancak
21. yzylda haberdar olunan gk cisimlerine
kadar her ey Allah'n tasarlad sistemlerdir ve
O'nun belirledii kanunlara tabidir. O hibir
rnek yokken evreni ve iindeki her ayrnty
meydana getirmitir.
Yce Allah, bizi raz olduu dirilile
diriltip, boynumuzu bktrmesin.
el-BAK
buyuruyor:
7 45 2
'
zt bki kalacak. (55/27).
-408-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Hz.Peygamber (as):

-Hz. Cbir bnu Abdillah radyallahu anh
buyurdular ki:
"Cennet ehli nimetler arasnda yaarken
onlar iin bir nur parlar. Onlar derhal balarn
kaldrrlar. Rab Tela'y balarnn stnde
kendilerine yaklam ve:
"Ey cennet ehli, sizlere selam olsun!"
dediini grrler." Reslullah devamla dedi ki:
"te bu hal, Kur'n'da zikri geen: "Rahmet
sahibi Rablerinden onlara selam vardr" ( Yasin
58) ayetinin haber verdii durumdur."
Reslullah devamla buyurdular:
"Rab Tela onlara, onlar da Rab Tela'ya
bakarlar. O'na baktklar mddete etraflarndaki
cennet nimetlerinden hibirine iltifat etmezler. Bu
hal onlarn nazarnda Rabb Tela hicaba
brnnceye kadar devam eder. Rabb Tela
hicaba brnr, fakat Allah'n nru ve bereketi
cennet ehlinin zerinde ve makamlarnda baki
kalr." (3:144).
zah
ENGLISH
-------------
Al-Baqi
The Everlasting One. He whose.
Baki: Varlnn sonu
bulunmayan, ebedi olan.
-409-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Varlnn sonu olmayan.
Varl ebedi olucudur. Zat daimdir, sonu
yoktur.
Sonu olmayan anlamna gelen
el-Baki Kuran- Kerimde bu
kalpla gemez. Ancak ismi tafdl kalbyla ebka
olarak Allah daha hayrl ve sonu olmayandr
Tha (20:73) diye geer. Bir de Er-Rahman
suresinde (55: 26-27) inci ayetlerde her eyin
fani Allahn baki olduu ifade edilir. Kainatn
en gls insandr. Dalar deliyor, denizleri
ayor, yldzlara ulayor ama lmne engel
olamyor. Gelen gidiyor.
Dnya yaratlaldan beri bu byle devam
ettiine gre getiren ve gtren, bu tabiat
kanunlarn koyup yrrlkte klan n ve sonu
olmayan biri gerekiyor ki O da El-
Baki olan Allah (c.c) dr.
Kainat iinde bulunan tm varlklarn bir
sonu vardr. Bir insan doar, yasar ve dnyada
srdrd sinirli mr sonucunda lr. Bu son,
btn insanlar iin kanlmazdr. nsanlar gibi
bitkiler ve hayvanlar aleminin de yok oluu
kanlmazdr. Onlar da doduktan bir sre sonra
birer birer lrler. rnein bir aa yeryznde
yzlerce sene yasayabilir. Fakat en nihayetinde
lmeye mahkumdur. Canl olan her ey hayatini
tketip topran altna girecek ve yok olacaktr.
Ayn ekilde cansz varlklarn da bir sonu
vardr. Zaman, tm zerinde ypratc etkisini
gsterir. rnein, binlerce yil nce ihtiam iinde
yaam kavimlerden bugn yalnzca ykntlarn
geriye kaldn grrz. Allah (cc):
-410-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

"(Halk) Zulmediyorken ykma
urattmz nice lkeler vardr ki, simdi onlarn
altlar stlerine gelmi pssz durmakta,
kullanlamaz durumdaki kuyular (terk edilmi
bulunmakta), yksek saraylar (in in
tmektedir)." (22:45) ayetiyle bu geree dikkat
ekmitir. te tm cansz varlklarn sonu da bu
ekildedir.
inde yaayan varlklarn bir sonu olduu
gibi kainatn da bir sonu vardr. Kainattaki tm
gkcisimleri, yldzlar, gneler bir gn
enerjilerini tketip yok olacaklardr. Veya Allah
diledii baka bir sebeple tm kainat yok
edecek, kyamet gn ile ilgili vaadini
gerekletirecektir. Grld gibi her ey
sonludur; kainat da, yaratlm tm varlklar da...
Allah ise yaratandr. Ve sonsuzluk
yalnzca kendisine aittir.
-411-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
el-VARS
buyuruyor:

phesiz biz diriltir ve biz ldrrz! Ve
her eye biz vris oluruz. (15:23).
Hz.Peygamber (as):
bey bnu Ka'b (radyallahu anh)
anlatyor: "Mrikler, Hz. Peygamber
(aleyhissaltu vesselm)'e:
-412-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
"Rabbini bize tavsif et (tant)!" dediler.
Bunun zerine hls sresi indi. "De ki: O,
Allah'dr, bir tekdir. O Allah'tr, sameddir (hibir
eye muhta deil, her ey O'na muhta).
Dourmamtr, dourulmamtr. Hibir ey
O'nun dengi (ve benzeri) deildir" (1-4).
bey (radyallahu anh) bu srede geen
baz tabirleri yle aklad: "Samed,
dourmayan ve dourulmayan demektir, nk
doan her ey mutlaka lecektir. len her eye
varis olunacaktr. Allah ise ne lr, ne de O'na
varis olunur.
"Hibir ey O'nun dengi (ve benzeri)
deildir" yeti de O'na bir benzer, bir denk
olmadn, Allah'a benzeyen hibir ey
bulunmadn ifade eder." Tirmiz, Tefsir, hls,
3361, 3362).
zah

ENGLISH
-------------
Al-Warith
The Inheritor of All. He who is the Real
Owner of all riches.

Varis: Mahluktn yok
olmasndan sonra da bki kalan demektir.
Her eyin sona erdii gn, btn mlkn
sahibi.
Varl devam eden, servetlerin hakiki
sahibi.
-413-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Kullar fani olduktan sonra kendisi baki,
melikler fani olduktan sonra mlk tamamen
kendisine dnc demektir.
Servetlerin hakiki sahibi anlamna
gelen elVaris ismi erifi bu haliyle
deil de oul haliyle Kuran- Kerimde defa
gemekte.

phesiz biz diriltir ve biz ldrrz! Ve
her eye biz vris oluruz. (15:23).
Ayetinde biz kelimesini kullanr ve
azametini bildirir. Biz varis oluruz derken de
yine kendi bykln bize bildirir. Kayalar
oyarak sarslmaz evler yapan, yeryzne kazk
akanlar hepsi gitti. Peygamberler, ehitler,
Salihler de gitti. Yeryz bir kiiye bol iki
kiiye dar diyenler de gitti. Mallarn miras
brakt varisleri de gitti. Bir gn gelir kyamet
kopar insanlar lr. Maherde toplanr ve
Rabbimiz sorar:

6

Bugn Mlk kimindir? dendiinde Her
eye gc yeten tek Allahndr denir. (40:16).
Rabbimiz bu mlk Hz. Ademe teslim
ettiinde havas, suyu, gnei, iekleri,
bcekleri tertemiz prl prld.
Biz ocuklarmza temiz miras brakalm.
Allahn mlkn kirletmeyelim. Bata
kalbimizi inkarla bedenimizi isyanla
kirletmeyelim. Kalp kirlenirse karalar ve
-414-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
denizlerde kirlenir. ocuklarmza temiz bir
isim ve helal mal brakalm.
Yerler ve gklerin tek varisi Allahtr.
nk mlkn asl sahibi Odur. Allah mlkn
sadece emanet olarak varlklara teslim etmitir.
Gn geldii zaman mlk tekrar asl sahibine
geri tevdi edecektir.
Btn peygamberler gerisindekilere
dnyalk bir ey brakma yerine Allahn Allah
olduunu miras brakmlardr. nk bir
babann ocuklarna brakaca en byk miras
Allahn mabudluudur. Onun iin btn akll
kiiler evlatlarna miras olarak miraslarn
mirass olan Allah brakmlardr.
Yce Allah, cmlemizi bu anlayla
yaamay ve ahiret hayatna irtihal etmeyi nasip
etsin.
-415-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
er-RAD
buyuruyor:

(Reslm! Orada bulunsaydn) gnei
grrdn: Doduu zaman maaralarnn sana
meyleder; batarken de sol taraftan onlara isabet
etmeden geerdi. (Bylece) onlar (gne
ndan rahatsz olmakszn) maarann bir
kesinde (uyurlard). te bu, Allah'n
yetlerindendir. Allah kime hidayet ederse, ite o,
hakka ulamtr, kimi de hidayetten mahrum
ederse artk onu doruya yneltecek bir dost
bulamazsn.(18:17).
-416-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Hz.Peygamber (as):

buyurdular ki:
"mam zamin, mezzin de m'temendir.
Allahm, insanlarmz irad et, mezzinlere de
mafiret buyur." Ebu Davud, Salat 32, (517);
Tirmizi, Salat 153, (207).
Hz. Eb Hreyre (radyallhu anh)
anlatyor: "Reslullah (aleyhissaltu vesselam)
buyurdular ki: "Miraca karldm gece bana
iki kadeh getiriIdi, birinde arap dierinde de st
vard. Ben st aldm. Melek: "Seni ftrata irad
eden Allah'a hamd olsun. Eer arab alsaydn
mmetin azmt" dedi." Nes, Eribe 41, (8,
312); Buhr, Eribe 1; Mslim, man 272, (168).
zah
ENGLISH
-------------
Ar-Rashid
The Righteous teacher. He who moves all
things in accordance with His eternal plan,
bringing them without error and with order and
wisdom to their ultimate destiny.
( Raid: Mahlukta maslahatlar
gsteren demektir.
-417-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Btn alemleri dosdoru bir nizam ve
hikmetle akbetine ulatran.
rad ve delile muhta olmayan.
Doru ve salam yolu veren ve o yola
ileten anlamna gelen bu ismi cemili Kuran-
Kerimde bu kalpla yok. Ancak brahime
rdn veren (Enbiya 51) Musa aleyhisselamla
yolculuk yapan Allah kullarndan birine de rd
Allah tarafndan retildii bildirilmekte. (Kehf
66) Allahn sapttn rude doru yola
gtrecek kimsenin olmadn haber verir. (Kehf
17).
Zalim, zorba yneticinin zulmnden hicret
eden Ashab Kehf de Rabbe da ederlerken:

O (yiit) genler maaraya snmlar
ve: Rabbimiz! Bize tarafndan rahmet ver ve bize,
(u) durumumuzdan bir kurtulu yolu hazrla!
demilerdi. (18:10).
( Er-Raid daha tabiat
yaratmadan yarataca her eyi ve yaratl
kanununu bilen yaratt peygamberlere
indirecei kanunlarla en doru yola iletecek
olandr.
Firavunun emrinin doru olmadn
doruya gtrmeyeceini haber verir. (Hud 97).
Kyamete kadar Rabbin yolu dnda ona
zt yollar gsteren herkesin yolu sapktr. Onun
iin biz Fatiha suresinde Allahn, peygamberlere
verdii doru yolu istiyoruz. Allahn gazabna
-418-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
urayan Yahudilerle sapk Hristiyanlarn yolunu
istemiyoruz. Doru olalm, doruluktan
ayrlmayalm.
En gzel tarzda ilerini gayelerine
ulatrc demektir. stiareye ve irad edilmeye
muhta deildir. Yahut irad edici (olgunlatrc,
terbiye edip yetitirici, aydnlatc ve yol
gsterici) demektir.
Yce Alla, ( Reid sfatyla btn
yaratklarn babo brakmayp onlara yol
gsterendir. Bunun iindir ki, Allah (cc) mridi
evvel, mridi ezel ve mridi azamdr. Ayn
zamanda btn mridlerin de mrididir. nk
ilk Mrid kendisi olduuna gre dier
mridlerin btn irada dair bilgileri Onun ezeli
ilminin eseridir. Mesela; nsanln en
kamil/erdemli Mridi Efendimiz (as)dr. Ona
btn irada ait bilgileri veren Allahtr.
Geceleri ne aradn ve nereye gideceini
yarasa kuuna bildiren ve gndzleyin srnen
ylana ne aradn ve nereye gideceini bildiren
de Allahtr. Ve Allah yle bir mriddir ki,
kullarna her zaman balk tutup azna verme
yerine onlara nasl balk tutulaca bilgi ve
becerisini ihsan etmitir. Bu balamda en usta
mrid ve en bilge usta yine Allahtr. Btn bu
zellikleri kendinden bulunduran bir mride
mrid olmak ok byk bir eref olmas gerek.
Yce Allah cmlemizi kendi mridliiyle
irad ettii akirtlerden eylesin.
-419-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
es-SABUR
buyuruyor:

Yoksa onlarn, Allah'n izin vermedii bir
dini getiren ortaklar m var? Eer erteleme sz
olmasayd, derhal aralarnda hkm verilirdi.
phesiz zalimlere can yakc bir azap vardr.
(42:21).
Hz.Peygamber (as):
Ebu Musa (radyallahu anh) anlatyor:
"Resulullah aleyhissalatu vesselam buyurdular
ki:
"ittii eyin verdii ezaya aziz ve celil
olan Allah'tan daha sabrl kimse yoktur. nk
-420-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
O'na irk koulur, evladlar nisbet edilir. O, yine
de onlara afiyet ve rzk vermeye devam eder."
Buhari, Edeb 71, Tevhid 3; Mslim, Sfatu'l-
Mnafkin 49, (2803).

zah
ENGLISH
-------------
As-Sabur
The Patient One. He who is characterized
by infinite patience.

Sabur: ok sabrl. slerden
intikam almada acele etmeyen, cezalandrmay
belli bir mddet te'hr eden demektir. Allah'n
sfat olarak sabr'un mnas halm'in mnasna
yakndr. Ancak ikisi arasnda yle bir fark
vardr: Sabr sfatnda cezann mutlaka olacan
beklemeyebilirler. Ancak halm sfatyla Allah'n
cezasna kesin nazaryla bakarlar.
Allah inkarclarn sylediklerinden
mnezzeh ve mukaddestir, uludur, ycedir.
ok sabrl olan, isyankarlardan acele
intikam almayan.
Asileri cezalandrmada ve gnahkarlar
affetmede acele etmeyici demektir.
Ahirette ceza vereceini bildirmitir.
Fakat hilmini, affn ve mafiretini de
bildirmitir. kisi arasnda fark yoktur.
-421-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
ok Sabrl anlamna gelen bu ismi
cemili Kuran- Kerimde gememekte el- Esma-
l Hsna hadisinde gemekte.
' '
3
Sen kafirlere mhlet ver. Onlara zaman
tan (86:17).

Eer Allah insanlar zulmleri sebebiyle
cezalandrm olsayd, yeryznde bir tek canl
brakmazd. Ancak onlar belirli bir zamana
kadar geciktirir. (16:61).
Ayetlerinde Allahn ok sabrl olduunu
anlyoruz. Allah kahretsin, Allah cannn alsn,
evini bana yksn gibi beddualarmz Allah
kabul etse yeryznde adam kalmaz. Babamz,
annemiz, ocuklarmz eimiz kznca da sevince
de dengeyi karabilir. Es-Sabur olan
Rabbimiz kendini inkar edenlere de ekmek
verip su iiriyor, hava veriyor. badetleri
yaparken sabredeceiz. Trilyonlar zimmete
geirme makamnda sabredeceiz. Zina imkan
olduunda sabredeceiz. Cihat ederken
sabredeceiz. Timura sen bu savalar nasl
kazandn? diyenin parman Timur azna
alm. Kendi parman da adamn azna
vermi. Harp srma sanatdr. kimiz de
sralm demi. Biraz sonra kardaki adam aaaa
diye barr. Timur kendi parman eker ama
srmaya devam eder. Sonra ite ben sabrla
kazandm der.
-422-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Es-Sabr, yce Allahn imtihana
tabi tuttuu kullar iin verilmi byk bir
nimettir. Sabrla Yusuf (as) Msra sultan
olurken, Eyyp (as) kaybettii imkanlarna tekrar
kavutuu gibi, Muhammed (as) ise makam
mahmuda ykselmitir.
Gerek yerde gerekse de gkteki
yaratlmlarn ykseli merdiveni olan sabr,
erlerin zaferi, dervilerin murad ve sevenlerin
vuslat olmutur.
Sabrn sahibi olan yce Allah, sabrn
retmeni Hz.Muhammed (as) yapmtr.
Efendimiz (as) bize miras brakt sabr,
hepimizin iinde yaadmz artlar itibariyle
ok ama ok ihtiyacmz vardr.
Olumsuz artlarmz tepeden trnaa kadar
uzanmaktadr.
Yani batan ayaa kadar sirayet etmitir.
Yani toplumun bandaki idareciden
tutunda en alt tabakadaki ferdine kadar sabr
kuanmas ile telafi edilecek olumsuzlar sz
konusudur.
Yce Allah, bu ahir zamann eiinde,
bizlere Efendimiz (as) sabrn yedek takviyeleri
olan imanmzda sebat, mcadelemizde dayanma,
azmimizde bilenme, zafere ulamada tedbir
almay ve yolunda ehid olabilme akn/evkini
cmlemize ihsan eylesin.
-423-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Esma l Husnann Arapas

:

{.. } :
) 2 255 (

.

.

.
-424-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

.

.

...} :
) { 42 11 .(
) : :( )

.(
] :
.[

.

* * * } :
) { 112 1 4 .(

! :
.

-425-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

.
() ()
()

.
.

.( ) :
...
.
...

.

.

.

.
-426-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

.
} :
*
) { 17 42 43 .(

.

} :
) {.. 21 22 } : (

) { 23
91 .(

.

.

} :
) { 6
101 .(

} :
) {
17 111 .(
-427-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

.

.
.

.

.

.

.

.
:
{.. } :
) 2 255 .(
:

.
:

} :
) { 35
41 .(
-428-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

.
: -
: ) {... } 57 3 .(
: ) {... ...} 28 88 .(
} : *
) { 55 26 - 27 .(

.

.

: }
) {... 10 12 .(
:

: }
) {... 28 68 .(
:
.( ) .
:
) { ..} : 2
231 .(
-429-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
} :
) { 4 126 .(
:

.

.

.

} :
) { 18 109 (
} :
) { 31
27 .(

.

.

!
.
-430-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

.

.

.
...
... ...

.

.
}
) {.. 6 59 (

} :
) {.. *
72 26 - 27 .(

} : :

) { 31 34 .(
-431-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
..} :

) { 6 59 (

.

.

.
:
) {.. } : 59
24 .(
:

.
:
.
.
:
.
-432-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

.
.
: -
} :
) { 58
1 .(
} : ) { 20
46 .(

.

} :
) { 6 132 .(
} :

{ ) 39
67 .(
:
} * { ) 90 8 - 9 (
} :
{ ) 67 23 .(

.

} :

) { 22 46 .(

!!
-433-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

.
:
* ..} :

) {.. 3 26 27 .(
} :
) { 36 81 .(
} :
) { 45 26 .(
} :
*
) { 22 6 7 .(

.

.

!

..

.
-434-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

.

.

.

} :
) {.. 30 27 .(

.

} :
{
) 67 2 .(

.

.
-435-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
:
) { * } : 1
2 - 3 .(
.

:

.
:
} :
) { 33 43 .(

.

() ()

.
:
} :
) {.. 59 23 .(
-436-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

.

.

} :
) {.. 3 26 .(
. :

: .
.( )
:
.

.
:

.
:
.
.
.
-437-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
:
} :

) { 24 35 .(

!!

.

.

.

.

:

.( )

-438-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

:

)

.(

.

.

.

.

..

.

-439-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

.

:
) .
.(
:
) { ..} : 25 31 .(
) {.. } : 19 76 .(
:

.

...
.
:

.

.
-440-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
:

.

.

.
:
} :
) { 42 4 .(
:
.
:
.
.

.

-441-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

) { } : 56
74 : (
) { } 87 1 (
. :
:
} :
) {.. 2 186 .(
) { ..} : 11 61 .(

.

.

.

: .

.( )

:

.( )

:
:
} :
.{..
-442-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
:

( ) :

.( )
:
} :
) { 42 9 .(
} :
) { 42 28 .(
:

.

.

. :
} :

) {.. 2 257 .(

.

-443-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

..} :
) { 42 8 (

.
:
) { } : 39
62 .(
) { } :
73 9 .(
) { ..} : 4
81 .(
:
.
( )

.

.

: :
.( )
-444-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

:
: )
:
(

.
:
) { } : 51
58 .(
) { } : 38
9 .(
) { } : 82
6 .(

.

.

.

.
:
{ } :
) 31 26 .(
-445-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
..} :
) {.. 9 28 .(
..} :
*
) {.. 24 32 33 .(

.
.

.

.

..} :
) {.. 14 7 .(
.

:

.
:
) { ..}
31 12 .(

.
-446-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
:

.

.

* ..} :
) {.. 65 2 3 .(
:
) { } : 93 5 .(
} :
) { 35
2 .(

..

} :
) { 6 17 .(

.

:

...
:
) { ..} :
59 23 .(
-447-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
. :
:
.
. :

..} :
) {.. 63 8 .(

} :
) {.. 35 10 .(
:
:
.

.

} :
) { 58 20 } : (

) {.. 58
22 : .(

.( )

} :
) { 45 37 .(
-448-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

:
.( )

..} :
) { 40 35 (

..} :
) {.. 4 173 .(

) { } : 74 3 (

.

.
:
) {.. ..} : 3
26 .(

.

.
.
-449-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

.
.

.

.
:
) { ..} : 22 60 .(
) { ..} : 2 225 .(
} :

) { 6 54 .(
) { ..} : 2 143 .(
: . :

.
:
.
. :

.
-450-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

.
! : :
! .
.

)
.(

:
)
(
.
:
} :
) {.. 3 26 .(
* } :
) { 55 26 27 .(
:

.
:
.

( )
.
:
.
:
-451-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
) :
.(

.
:
} :
) { 55 27 (
.
) { } : 55
78 (

.
:
...

...

.
...

.

:
:

-452-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA

.

} :
) {..
17 110 .(

.

( )

.
-453-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
* KAYNAKA
Bu Kitabn Hazrlanmasnda istifade
edilen Kaynaklar:
Kitaplar:
--------------------
1-Kuran Kerim -Mucem-ul Mufehres-
(M. F. El-Baki)
2-Kurun- Kerim Meali (A. Bula)
3-Kuran ve Snnette -Esma-i Husna-
(Said el-Kahtani)
4-Kutub- Sitte (brahim Canan)
5-B.Trke Szlk (M. Doan)
6-Esma-l Husna (A.S.Tilmisani)
7-Kamus Trke-Arapa- (B.Topalolu-
H.Karaman)
8-Mucem-ul Esasi-Trke/Arapa-
(.Karsl)
9-Arapa Trke Lugat (M. Sar)
10-Tam Amentu erhi (Ahmed b. M.
Emin)
-454-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Siteler:
------------------
1-.geocities.com/dinimislam/esmahusna.H
TM
2-.members.tripod.com/~hocam/IKINCI.ht
m
3-.6.ewebcity.com/esmaulhusna/eh_99nam
es.htm
4-.www.harunyahya.com/
5-.6.ewebcity.com/esmaulhusna/
6-.Esma-ul Husna NAMES OF ALLAH
7-.Al Asma al Husna:99 names of Allah
8-.Al-Asma' Al-Husna
9-.birdemet.net
CD
1-Mrid- 2.0
2-Mrid- 3.1
-455-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
IKAN KTAPLAR
1)EVRENN RUH HARTASI AKAD
Kaybetmiiz Pusulamz
Ebrehelerin Hkm Srd Kaldrmlarda
ller Abid
Talar Mabud
Aalar Mabed Olmu.
2)NSANLIIN RUH HARTASI-AHLAK-
Ahlak, ruhun derinliklerinde da yansyan
iyiliin, kvlcmdr.
Gln gzellii rengidir.
Blbln ki, sesidir.
Gn ki, yldzlardr.
Yerlerin ki, bitkilerdir.
Dilberin ki, cemalidir.
Yiidin ki, bileidir.
Arifin ki, bilgidir.
Abidin ki, zikridir.
nsanln ki ise, AHLAKIDIR.
3)ESMAL HUSNA
-456-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
En gzel isimler (el-esm'l-hsn)
Allah'ndr. O halde O'na o gzel isimlerle dua
edin. Onun isimleri hakknda eri yola gidenleri
brakn. Onlar yapmakta olduklarnn cezasna
arptrlacaklardr. (7:180)
Eb Hreyre (r.a) den nakil: Reslllah (as)
buyurdularki
"phesiz ki, Allah Tel'ya mahsus doksan
dokuz isim vardr. Her kimbu (gzel) isimleri ihs
eder (sayar, ezberler vedilinin tesbihi haline
getirirse) Cennete girer.(Tirmizi, ibn Hibban ve
Hakim)
Esma-l Husnann bilinmesi ey iin ok
nemlidir:
1-lahi Rububiyyet; yce Allahn
Rabbaniyyetine dalalet eden; varlna ve biriliine
ve nasl yaratc, nasl yaratt varlklarn
rzklarn verici ve nasl terbiye edici olduunu
renmek.
2-lahi Uluhiyyet; yce Allahn Azametine
dalalet eden ne kadar gl, ne kadar byk, nerde
ve ne yaptn renmek.
3-lahi Ubudiyyet; yce Allahn lutfuna
dalalet eden; niye ibadet edilir, nasl dua edilir,
kimi sever, kime rahmet eder, kimi ne iin
cehenneme koyar ve kimi niin cennetine koyar
gibi zellikleri renmek.
4)YAAMIN RUH HARTASI -FIKIH
Anlamak (fkh etmek), insann ruh
portresidir.
Anlay sahibi insanlar, halklarn gl ve
iekleridir.
Anlay sahipleri, halklar tarafndan her
zaman koklanmaya allr.
Bazen gklere kartlp ykseltilirler.
Bazen yerlere atlp ezilirler.
-457-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
6)NSANLIIN RUH MMARLARI
PEYGAMBERLER -SYER- ENBYA-
Evrenin en byk sanats Allahtr.
Yce Allahn en byk sanat eseri insandr.
nsann en byk sanat ruhtur.
Ruhun mimarlar aziz Peygamberlerdir.
5)PEYGAMBERLERN ZD RUH
HARTASI-SYER- NEB
Kaybolmuuz Peygamberlerin izdii
haritann zerinde.
Yn tayin etmede zorlanyoruz.
Neresi dou.
Neresi bat.
Neresi kble.
7)HER ADEM BR ALEMDR
Adem dedikleri;
el,
ayak,
ba deil,
manaya derler.
Ka,
gz deil,
ruha derler.
8)ALEMN VE ADEMN SIRLARI
Her insan bir ademdir.
Her adem bir alemdir.
Her alem bir srdr.
Her sr bir yitiktir.
Her yitik bir hikmettir.
Her hikmet bir hazinedir.
Her hazine bir saadeti dareyndir.
9)OCUKLARIN RUH DNYASI
Her ocuk slam ftrat zere doar.
Hi bir ocuk, anne ve babasnn meru
veya gayri meru yaptklaryla sorumlu deildir.
-458-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Her ocuk kendi kiisel menkbesinin
sorumlusudur.
ocuklar, ailenin bal ve dal,
Toplumun gl ve blbl,
Kainatn iei ve erefidirler.
10)KIRK HADS
Snneti anlamak iin Peygamberi tanmak,
Peygamberi tanmak iin KURAN-I
KERMe bakmak,
Bunun iin de KURANI KERMin dilini
bilmek arttr.
KURAN-I KERMde, Peygamberin
deerini ve yerini Allah tayin etmitir.
Hz.Muhammed (as)n Peygamberliini
Allah semitir.
Yce Allah'n verdii bir karar inkar etmek
kfr, ihmal etmek ise crmdr.
11)TEFSR DERSNE GR (I-II)
Btn kitaplar, bir kitab anlamak iindir,
oda KURANI KERMdir.
Btn ilimler, tek bir ilimden onay alr, oda
KURANI KERMdir.
Btn ilimlerin merkezi, tefsir ilmidir, oda
KURANI KERMdir.
12)ASHAB-I KRAM
Rasulullah (a.s)n da zere yaratlm
olduu ALLAH AHLKI?
VERMEK!
Karlksz vermek!
kar dnmeksizin vermek! EBU BEKR
gibi.
Zhirde ve btnda her an ve her koul
altnda adil olmak! MER gibi.
Ar, haya, sevgi vermek!.. Karlk
beklemeksizin! OSMAN gibi.
-459-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
lim, cesaret vermek! Karlk
beklemeksizin! AL (r.a) gibi...
13)ETMN HKMET
Her Mminin dinini renmesi ve
bildiklerini retmesi dini bir ihtiyatr.
Zira inandklarn uygulayabilmesi
renmeye baldr. renim, eitimin bir
parasdr.
Eitim, hedeflenen davranlarn programl
ve planl faaliyetlerle insana kazandrlmasdr.
retim ise, retme faaliyetlerinin
belirlenen hedefler dorultusunda, planl ve
kontroll olarak dzenlenmesi ve uygulanmasdr.
14)FELSEFENN HKMET
Felsefe;
seviyorum, peinden kouyorum ve
aryorum;
anlamna gelen ve
bilgi, bilgelik
anlamna gelen szcklerinden treyen
terimin
iaret ettii entelektel faaliyet ve
disiplindir.
Buna gre felsefe
bilgelik sevgisi
yada;
bilginin peinden koma
anlamna gelir.
15)DLERN HKMET
Rya konusunda;
Bat bilginleri genelde ryann insann
gnlk yaants sonucu grd ey olarak
yorumlarken,
Dou bilginleri bu gre katlmakla birlikte
Allah'tan gelen ilahi bir mesaj olarak da
grmlerdir.
-460-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
16)HAYALN GC
Fertte arm yapan hayaller neticesinde
meydana gelen kolektif alt uuru psiik hayatn
esasl faktrdr.
-461-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
NDEKLER
- Giri.....................................................................
3
1-Allah: Mabud.......................................................
5
2-Rahman: Balayan.............................................
13
3-Rahim: Esirgeyen.................................................
17
4-Melik: Hkmdar.................................................
23
5-Kudds: Eksiksiz.................................................
27
6-Selam: Esenlik.....................................................
31
7-M'min: Gvenilen..............................................
37
8-Mheymin: Gven verdiklerini kontrol eden.......
41
9-Aziz: Galip olan..................................................
45
10-Cabbar: stediine g yetiren...........................
51
11-Mtekebbir: Ulu................................................
57
12-Halk: Yaratc...................................................
61
13-Bari: Dzenleyen...............................................
65
14-Musavvir: ekillendiren....................................
69
15-affar: Kusurlar rten......................................
73
16-Kahhar: Kusurunda srar edenleri kahreden......
77
-462-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
17-Vahhab: Yaptklarndan daim olan....................
81
18-Rezzak: Yaratklarna rzk veren.......................
85
19-Fettah: Mklleri aan.....................................
93
20-Alim: Her eyi bilen...........................................
97
21-Kabz: Skan, daraltan........................................
103
22-Basit: Bolluk veren............................................
107
23-Hafd: Dereceleri dren..................................
111
24-Rafi: Dereceleri ykselten..................................
115
25-Muiz: zzet veren................................................
119
26-Mzil: Zillete dren.........................................
123
27-Semi: iten.........................................................
127
28-Basir: Gren........................................................
133
29-Hakem: Muhakeme eden.....................................
139
30-Adl: Hkmnde adaletli
olan............................... 145
31-Latif: Ltuf ve ihsan
sahibi.................................. 149
32-Habir: Haberdar olan...........................................
153
33-Halim: Yumuak olan..........................................
159
34-Azim: eref sahibi...............................................
163
35-afur: Affeden....................................................
167
-463-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
36-ekur: Karlk
veren........................................... 171
37-Aliyy: ok yce...................................................
175
38-Kebir: Pek byk.................................................
179
39-Hafz: Koruyucu..................................................
183
40-Mukit: Tayin
eden................................................ 187
41-Hasib: Hesabn
bilen........................................... 191
42-Celil: Azamet
sahibi............................................. 195
43-Kerim: ok ikram
edici........................................ 199
44-Rakib: ler murakabe
eden................................... 203
45-Mucib: steklere cevap
veren................................ 207
46-Vasi:
Geniletici...................................................
211
47-Hakim:
Hkmeden................................................
215
48-Vedud:
Seven........................................................
219
49-Mecid: an
stn.................................................. 223
50-Bais: Eli
gnderen............................................... 227
51-ehid: Gnderdiklerine
ahid................................ 231
52-Hakk: Gerek
olan................................................ 235
53-Vekil:
dzelten.................................................. 239
-464-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
54-Kaviyy: Pek
kuvvetli............................................. 245
55-Metin:
Dayankl...................................................
249
56-Veliyy:
Dost..........................................................
253
57-Hamid:
vlen......................................................
257
58-Muhsi: hsan
sahibi............................................... 261
59-Mubdiu: Batan
yaratan........................................... 265
60-Muid: Tekrar
yaratan............................................. 269
61-Muhyi:
Dirilten......................................................
273
62-Mmit:
ldren.....................................................
277
63-Hayy:
Diri..............................................................
281
64-Kayyum:
Uyank.................................................... 283
65-Vacid: stediini
bulan........................................... 289
66-Macid: an
byk................................................. 293
67-Vahid:
Tek.............................................................
297
68-Samed: htiya
gideren........................................... 301
-465-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
69-Kadir:
Kuvvetli.......................................................
305
70-Mukdedir:
Kudretli................................................. 309
71-Mukaddim: ne
alan.............................................. 313
72-Muahhir: Geriye
brakan......................................... 317
73-Evvel: En
ilk........................................................... 321
74-Ahir: En
son............................................................
325
75-Zahir:
Ak.............................................................
329
76-Batn:
Gizli.............................................................
333
77-Vali:
dareci............................................................
339
78-Mteali: Pek
yce................................................... 343
79-Berr: yilii
bol....................................................... 347
80-Tevvab: Tevbeleri kabul
eden................................. 353
81-Muntekm: ntikam
alan.......................................... 357
82-Afvv: Af
eden....................................................... 361
83-Rauf :
efkatli........................................................
365
84-Malik'l-Mlk: Mlkn
sahibi............................... 369
-466-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
85-Zlcelali ve'l-kram: Azamet ve kerem
sahibi........ 373
86-Muksit:
Ortalayc..................................................
377
87-Cami:
Toplayan....................................................
381
88-aniyy:
Zengin.....................................................
385
89-Muni: Zengin
eden.............................................. 389
90-Mani:
Engelleyen..................................................
393
91-Darr:
Daraltan.......................................................
397
92-Nafi:
Faydalandran..............................................
403
93-Nur:
Aydnlatan....................................................
407
94-Hadi: Hidayete
veren............................................ 411
95-Bedi: Esiz
yaratan............................................... 415
96-Baki: Sonu
olmayan.............................................. 419
97-Varis:
Miras.......................................................
423
98-Raid:
Mrid.......................................................
427
99-Sabur: Acele
etmeyendir....................................... 431
-467-
Ruhlarn ifas
ESMAl HUSNA
Esma l Husnann
Arapas...................................... 435
*Kaynaka................................................................
. 461

-468-

Tamam Esma Kitabi1

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Tamam Esma Kitabi1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Ruhlarn ifas

Rabbinizden balanma dileyin; sonra

You might also like