Cirit atma

Cirit atma, atletizm dallarndan olan bir spordur. Atletizmdeki atma sporlarndan olan cirit atma, uzun ok / mzrak eklindeki cirit diye anlan aletin belli kurallar erevesinde en uzaa atma amal spordur. Cirit; metal, fiberglas veya baz durumlarda karbon fiber'den yaplr. Seyirciler ve grevliler iin tehlikeli olabilecei iin artlarn salanmad turnuvalarda dier atletizm dallarnn aksine dnda yaplmad olmaktadr.

Kurallar
lk sekizdekilerin hakk daha olur. Bu atlarn en uzaa olan yarmacnn bireysel derecesi olarak kaydedilir. Atn geerli olmas iin atletin belirli izgiyi gememesi ve ciritin yerde ilk olarak ucunun temas etmesi art vardr. Ciritin ucunun dedii ilk nokta ile at yaplan yerin arasndaki l o atn derecesi olur. Cirit atmann Disk atma, eki atma gibi dier atma sporlarndan en byk farklarndan biri atletin koarak son noktaya gelip atmasna izin verilmesidir.

Tarihi
Cirit atma sporu'na ilk kez 1908 ylnda girilmitir. Cirit atma bugn spor iin kullanlsa da tarihte cirit, avlanma ve sava amal kullanlmtr. Antik Olimpiyatlar'da bu sporun olduuna dair bilgiler vardr. Ayn ekilde ama maddeyi olabildii kadar uzaa atmadr.

Matti Jrvinen

Dnya rekorlar
Erkeklerde cirit atma dnya rekoru, 98.48 metre ile ek Jan elezn'e aittir. Sporcu rekoru Jena, Almanya'da 25 Mays 1996'da krmtr. Bayanlar iin rekor ise, 71.70 metre ile Kba'l atlet Osleidys Menndez'e aittir. Menndez rekoru 14 Austos 2005 tarihinde Helsinki, Finlandiya'da krmt.

CRT OYUNU Geleneksel spor dallarmzdan en heyecanls olan cirit gnmzde Erzurum'da eski canll ile yaatlmaktadr. Atla, insann birlikte mcadelesine dayanan ve erliin bir gstergesi olarak kabul edilen cirit iin Erzurum'da zel sahamz bile bulunmaktadr. ile ve kylerde geni ayrlk alanlarda, zellikle hafta sonlar dzenlenen karlamalarda oyuncular kadar izleyenlerde byk heyecan duyarlar. Gnmzde Orta Asya'dan geldii ekli ile nesillerden intikal ederek gelen bu ata yadigr sporumuz, yabanclarnda byk ilgisini ekmektedir. Cengiz Han Zamannda Anadolu'ya geldii tahmin edilen bu sporun lkemizde baka yrelerde oynanmasna karlk, bu ie en ok gnl verilen yer Erzurum'dur. OYNANII Cirit Oyunu'nda iki takm bulunur. Bu takmlar 70 il 120 metre geniliindeki bir alanda karlkl olarak alann en gerisinde 6'ar, 8'er veya 12'er kii olarak dizilirler. Ciritiler blgesel giyimleriyle atlarna biner. Sa ellerine atacaklar ilk ciriti, dier ellerine de yedek ve yetecek miktarda cirit alrlar. ki tarafn birinden bir atl ne frlar, kar dizinin nne 30-40 metre kadar yaklar. Kar tarafn oyuncularndan birisinin adn seslenerek meydana davet eder. Sa elindeki ciriti ona doru savurur, sonra geri dner, atn kendi dizisine doru mahmuzlar. Kar tarafn davet edilen oyuncusu hzla onu takip eder, elindeki ciriti geri dnp kaan kar taraf elemanna frlatr. Bu kez ilk oyuncunun kt sradan dier bir ciriti onu karlar. kinci diziden kan, srasndaki yerini almak iin sratle yerine dnmeye alr. Bu defa rakibi onu kovalar ve ciritini atar. Oyun bylece srer. Cirit isabet ettiren ciriti takmna bir say kazandrr. Eer ciriti att avgan rakibine deil de ata isabet ettirmise bir say kaybeder. Ciriti kar taraf oyuncusundan kendisini saknmak iin eitli hareketler yapar, atn sana soluna, karnnn altna, boynuna aar. Baz ciritiler rakibi kap dizisine ulaana kadar -drt cirit savurarak isabet ettirmek suretiyle say toplar. Bu arada bana, gzne, kulana cirit isabet eden baz oyuncularn yaraland olur. Bu trl isabetler neticesinde lenlerin olduu bile vakidir. Bu durumda len, er meydannda lm saylr, yaknlar ikyeti ve dvac olmaz. Babalar len ocuklaryla nrler. te yandan cirit oyununda lm olmamas iin, daha evvelleri hurma ve mee aacndan 70-100 santim uzunluunda, 2-3 cm. kutrunda yaplan ciritler, daha sonralar kavak aacndan yaplmaya balanmtr. Sopalarn ular silindir eklinde kesilerek yuvarlatlr. Kabuklar yontulur. Bu isabet halinde bir yara almasn ve lm tehlikesini yok etmek iin alnan bir tedbirdir. Seyredenler ciritileri ve atlar tevik iin eitli ekilde barr, onlar heyecana getirirler. Ciritiler arasnda birbirine hasm olanlar varsa, bunlarn kar tarafta yer almamasna dikkat edilir, ayn dizi iine dahil edilirler. Genler byklerinin bu grne boyun eer. Bykler de bu treye uyarlar. Eski ciritilerden bir kurul, oyunun sonucunu iln eder. Cirit sona erince, cirit oyununu dzenleyenler baarl olanlara dller, ziyafetler verir. Puanlamalar yreye gre deiebilir. Binicilik Federasyonunun atl cirit ynetmeliine gre: Puan o o o o Puan o o o o o o o o o alma Ciritiye vuru isabeti 3 puan Cirit havada tutmak 3-(1) Rakibi yakalayp balama 3 Tehlikeli durumda puandan vazgeme 3 kaybetme Rakibi yakalayp balamama 3 Atn rakibe kasten arptrlmas 3 Ata cirit kasten vurma 3 At ile kar alaya girme 1 Yan izgiyi geme 1 Alaya atlarda at sahasndan atmama 1 Slay atnda ciriti atamama 1 Erken ve ift k 1 Attan dme 3-[6]

Attan inme 1

CRT OYUNUNDA KULLANILAN TERMLER Denek; Dinek, Deynek: eitli yrelerde cirit oyununa verilen ad. Cirit Havas: Cirit oynanrken davul ve zurna ile zel ritmlerde alnan ezgilerin tm ya da bir tanesi. At Oyunu: Ciritin Tunceli ve Mu yresindeki ad. At Oynatma Havas: Tunceli ve Mu yrelerinde ciritten nce at oynatma iin zel ritmlerde alnan ezgi ve ritmlere verilen ad. Rahvan: Atn iki ayakla koar gibi ayn yanda bulunan ayaklarn ayn anda atarak yapt, biniciyi sarsmayan bir yry eklidir. Rahvan At: Biniciyi sarsmadan yryen at. Trsa Kalkmak: Atn aprazlama ayak atarak hzl ve sarsntl yryne denir. Drtnal: Atn en hzl kouu. Hcum Drtnal: Atn en hzl kouunun daha ilerisinde bir sratle hedefe at srme. Adeta: Atn dz yry. Aheste: Atn ar ar, arka kalalara yklenerek yry. At Ba: ki atn bir hizada oluu. At Cambaz: Ciritte at zerinde beceri ve hner gsteren binici. At Oynatmak: Ciritte hner gstermek. Sipahi, Sipah, spahi: Eskiden Yenieriler zamannda bir snf atl askere denirdi. Fakat iyi at binen kiilere de at oyunlarnda becerisi olan oyunculara da eitli yrelerde bu adlar kullanlmaktadr. Seymen Olmak: Ulusal giysilerin yreye ait olanlarnn dn nedeni ile Ankara dolaylarnda giyilmesine denir. Osmanl: Atl, suvari, anlamnda kullanlmaktadr. Menzil: Ciritte at zerinde sra biiminde duranlara verilen ad. Alan: Cirit meydanna verilen ad. Cirit oynanan yer. ehit: Ciritte isabet alp lenlere verilen ad. Acemi: Savurduu ciriti ata deen oyuncuya denir.