ARUZ LS

Aruz ls; hecelerin k sal ve uzunlu u s ras na gre dzenlenmi kal plardan kurulu iir lsne denir. slam Medeniyetine ba l devletlerin kulland ortak ldr. Hicretin ikinci yzy l nda yeti mi bir dil ve edebiyat bilgini olan mam Halil aruz ilminin kurucusu say l r.

ARUZ LS
Dizelerdeki hecelerin a kl k, kapal l k de erine dayanan bir ldr.Arap edebiyat ndan ran edebiyat na, oradan da Trk edebiyat na gemi tir.Klasik Trk iirinde bu l kullan lm t r. 11.yzy lda Trk edebiyat na girmi tir.Aruz lsnn temel zelliklerini yle s ralayabiliriz:

ARUZ LS
1. Aruz lsnde heceler a k, kapal ve bile ik heceler olmak zere e ayr l r.

AIK HECE

Sonu nl ile biten heceye denir.Nokta i areti ile gsterilir. rnek a - ra - ba -l A - na - do - lu . . . . . . . .

KAPALI HECE
Sonu nsz ile veya uzun nl ile biten heceye denir. rnek Yat, Gel, Yol, Ak, b, k - - -

B LE K HECE
Arapa ve Farsadan gelme uzun nllerle kurulan b , lgibi iki sesli rz , by gibi sesli ve drt sesli heceler bir buuk hece olarak kabul edilir ve - . i areti ile gsterilir. rnek b , hl , a k , e m , yr , rz -. -. -. - . - . -.

Aruz vezninde tef ileler heceleri blebilr. rnek Dinle neyden / kim hikayet / itmede Ayr l klar / dan ikayet / itmede.

F i l tn / F i l tn / F i ln - . - - / - . - - / - . -

BA LICA TEF LELER (Kal plar)

F iln , fe ln , mef ln , fe i l tn , f i l tn , me f ln , me fa i ln , me fa i l , mf te i ln , ms tef i ln , mste fa i ln.

Dz diziler: filtn,feiltn,filn gibi kal plardan ayn kal plar n s ralanmas d r. Kar k diziler: filtn,feiltn,filn gibi kal plar n kar k s ralanmas d r.

male:K sa hecelerin uzun okunmas d r. Zihaf:Uzun hecelerin k sa okunmas d r. Vas l:Sonu nszle biten bir kelime ile kendisinden sonra gelen ve nlyle ba layan bir hecenin ba lanarak okunmas d r.

F i l tn / F i la tn / F i ln _ . _ _ _ . _ _ _ . _ rnek: Amine Hatun Muhammed anesi Ol sadeften do du ol dr danesi

Fe i l tn / fe i l tn / fe i ln . . _ _ . . _ _ . . _ rnek: Koyamam kargay blbl yerine iek am dikeni gl yerine

Me f ln/me f ln/fe ln

. _ _ _ rnek:

. _ _ _ . _ _

Demir da sanki deprendi yerinden Yahud ayr ld gkler birbirinden

Me f ln/me f ln/me fa ln/me f i ln

. _ _ _ . _ _ _ . _ _ _ . _ _ _ rnek:
Ne mmkn zulm ile b dd ile imh-y hrriyet al idrki kald r muktedirsen demiyyetten

Fe i l tn/me f i ln/fe i ln . . _ _ . _ . _ . . _ rnek: Yedi yzy l sren hikyemizi Dinlemi ihtiyar narlardan

Me f i ln/fe i l tn/me f i ln/fe i ln

. _ . _ . . _ _ . _ . _ . . _ rnek:
Getirdim ey dil-i vre sneye bir bir Ne trl gussa v gam varsa in diyerek

Mef l / me f i ln / fe ln _ _ . . _ . _ . _ _ rnek: Art k ne gelenden haber var; Tenha yolun ortas nda rzgr Te rin yapraklar yla oynar

Mef l/me f l/me f l/fe ln _ _ . . _ _ . . _ _ . . _ _

rnek:
Bin atl ak nlarda ocuklar gibi endik Bin atl o gn dev gibi bir orduyu yendik

Mef l/f i l t/me f l/f i ln _ _ . _ . _ . . _ _ . _ . _ rnek:

vzeyi bu leme Dvt gibi sal Bk kalan bu kubbede bir ho sad imi