Professional Documents
Culture Documents
KANUNU
BRNC BLM
Genel Hkmler
Ama ve kapsam
Madde 1 - Bu Kanunun amac iverenler ile bir i szlemesine dayanarak altrlan iilerin alma artlar ve alma ortamna ilikin hak ve sorumluluklarn dzenlemektir. Bu Kanun, 4 nc maddedeki istisnalar dnda kalan btn iyerlerine, bu iyerlerinin iverenleri ile iveren vekillerine ve iilerine faaliyet konularna baklmakszn uygulanr. yerleri, iverenler, iveren vekilleri ve iiler, 3 nc maddedeki bildirim gnne baklmakszn bu Kanun hkmleri ile bal olurlar.
Tanmlar
Madde 2 - Bir i szlemesine dayanarak alan gerek kiiye ii, ii altran gerek veya tzel kiiye yahut tzel kiilii olmayan kurum ve kurululara iveren, ii ile iveren arasnda kurulan ilikiye i ilikisi denir. veren tarafndan mal veya hizmet retmek amacyla madd olan ve olmayan unsurlar ile iinin birlikte rgtlendii birime iyeri denir. verenin iyerinde rettii mal veya hizmet ile nitelik ynnden ball bulunan ve ayn ynetim altnda rgtlenen yerler (iyerine bal yerler) ile dinlenme, ocuk emzirme, yemek, uyku, ykanma, muayene ve bakm, beden ve meslek eitim ve avlu gibi dier eklentiler ve aralar da iyerinden saylr. yeri, iyerine bal yerler, eklentiler ve aralar ile oluturulan i organizasyonu kapsamnda bir btndr. (Ek fkra: 23/7/2010-6009/48 md.) Bu Kanunun uygulanmas bakmndan; a) yerinde i sal ve gvenlii hizmetlerinde grev yapmak zere Bakanlka belgelendirilmi hekimler, iyeri hekimini; mhendis, mimar ve teknik elemanlar ise i gvenlii uzmann, b) sal ve gvenlii hizmetlerini vermek zere, gerekli donanm ve personele sahip olan Bakanlka yetkilendirilen kamu kurum ve kurulular ile Trk Ticaret Kanunu hkmlerine gre faaliyet gsteren irketlerce kurulan ve iletilen messeseler ortak salk ve gvenlik birimini, c) sal ve gvenlii hizmetlerinde grev yapacak iyeri hekimi ve i gvenlii uzmanlarnn eitimlerini vermek zere Bakanlka yetkilendirilen kamu kurum ve kurulular, niversiteler ve Trk Ticaret Kanunu hkmlerine gre faaliyet gsteren irketlerce kurulan ve iletilen messeseler eitim kurumunu, ifade eder. veren adna hareket eden ve iin, iyerinin ve iletmenin ynetiminde grev alan kimselere iveren vekili denir. veren vekilinin bu sfatla iilere kar ilem ve ykmllklerinden dorudan iveren sorumludur. Bu Kanunda iveren iin ngrlen her eit sorumluluk ve zorunluluklar iveren vekilleri hakknda da uygulanr. veren vekillii sfat, iilere tannan hak ve ykmllkleri ortadan kaldrmaz. Bir iverenden, iyerinde yrtt mal veya hizmet retimine ilikin yardmc ilerinde veya asl iin bir blmnde iletmenin ve iin gerei ile teknolojik nedenlerle uzmanlk gerektiren ilerde i alan ve bu i iin grevlendirdii iilerini sadece bu iyerinde ald ite altran dier iveren ile i ald iveren arasnda kurulan ilikiye asl iveren-alt iveren ilikisi denir. Bu ilikide asl iveren, alt iverenin iilerine kar o iyeri ile ilgili olarak bu Kanundan, i szlemesinden veya alt iverenin taraf olduu toplu i szlemesinden doan ykmllklerinden alt iveren ile birlikte sorumludur. Asl iverenin iilerinin alt iveren tarafndan ie alnarak altrlmaya devam ettirilmesi suretiyle haklar kstlanamaz veya daha nce o iyerinde altrlan kimse ile alt iveren ilikisi kurulamaz. Aksi halde ve genel olarak asl iveren alt iveren ilikisinin muvazaal ileme dayand kabul edilerek alt iverenin iileri balangtan itibaren asl iverenin iisi saylarak ilem grrler. letmenin ve iin gerei ile teknolojik nedenlerle uzmanlk gerektiren iler dnda asl i blnerek alt iverenlere verilemez. (Ek fkra: 1/7/2006-5538/18 md.) Kanuna veya kanunun verdii yetkiye dayanlarak kurulan kamu kurum ve kurulular ile bunlarn dorudan veya dolayl olarak sermayesinin en az yzde ellisine sahip olduklar ortaklklarda, 4734 sayl Kamu hale Kanunu veya dier kanun hkmleri erevesinde, hizmet alm amacyla yaplan szlemeler gereince, yklenici araclyla altrlanlar, bu ekilde alm olmalarna dayanarak; a) Bu kurum, kurulu ve ortaklklara ait kadro veya pozisyonlara atanmaya, b) Bu kurum, kurulu ve ortaklklara ait iyerlerinin kadro veya pozisyonlarnda alanlar iin toplu i szlemesi, personel kanunlar veya ilgili dier mevzuat hkmlerine gre belirlenen her trl mal haklar
ile sosyal yardmlardan yararlanmaya, hak kazanamazlar. (Ek fkra: 1/7/2006-5538/18 md.) Sekizinci fkrada belirtilen iyerlerinde ykleniciler dnda kalan iverenler tarafndan altrlanlar ile bu iyerlerinin tbi olduklar ihale mevzuat erevesinde kendi nam ve hesabna szleme yaparak stlendii ihale konusu ite dorudan kendileri alanlar da ayn hkmlere tbidir. Sekizinci fkrada belirtilen kurum, kurulu veya ortaklklarn sermayesine katldklar ortaklklarn kadro veya pozisyonlarnda alan iilerin, ortak durumundaki kamu kurum, kurulu veya ortaklklarn kadro veya pozisyonlarna atanma ya da bu kurum, kurulu veya ortaklklarda geerli olan mal haklar ile sosyal yardmlardan yararlanma talepleri hakknda da sekizinci fkra hkmleri uygulanr. Hizmet almna dayanak tekil edecek szleme ve artnamelere; a) e alnacak kiilerin belirlenmesi ve iten karma yetkisinin kamu kurum, kurulular ve ortaklklarna braklmas, b) Hizmet alm szlemeleri erevesinde ya da geici ii olarak ayn i yerinde daha nce alm olanlarn altrlmasna devam olunmas, ynnde hkmler konulamaz.
yerini bildirme
Madde 3 - Bu Kanunun kapsamna giren nitelikte bir iyerini kuran, her ne suretle olursa olsun devralan, alma konusunu ksmen veya tamamen deitiren veya herhangi bir sebeple faaliyetine son veren ve iyerini kapatan iveren, iyerinin unvan ve adresini, altrlan ii saysn, alma konusunu, iin balama veya bitme gnn, kendi adn ve soyadn yahut unvann, adresini, varsa iveren vekili veya vekillerinin ad, soyad ve adreslerini bir ay iinde blge mdrlne bildirmek zorundadr. (Deiik ikinci fkra: 15/5/2008-5763/1 md.) Bu Kanunun 2 nci maddesinin altnc fkrasna gre i alan alt iveren; kendi iyerinin tescili iin asl iverenden ald yazl alt iverenlik szlemesi ve gerekli belgelerle birlikte, birinci fkra hkmne gre bildirim yapmakla ykmldr. Blge mdrlnce tescili yaplan bu iyerine ait belgeler gerektiinde i mfettilerince incelenir. nceleme sonucunda muvazaal ilemin tespiti halinde, bu tespite ilikin gerekeli mfetti raporu iverenlere tebli edilir. Bu rapora kar tebli tarihinden itibaren alt ign iinde iverenlerce yetkili i mahkemesine itiraz edilebilir. tiraz zerine verilen kararlar kesindir. Rapora alt i gn iinde itiraz edilmemi veya mahkeme muvazaal ilemin tespitini onam ise tescil ilemi iptal edilir ve alt iverenin iileri balangtan itibaren asl iverenin iileri saylr. (Ek fkra:11/6/2003-4884/10 md.) Ancak, irketlerin tescil kaytlar ise ticaret sicili memurluklarnn gnderdii belgeler zerinden yaplr ve bu belgeler ilgili ticaret sicili memurluunca bir ay iinde alma ve Sosyal Gvenlik Bakanl ilgili blge mdrlklerine gnderilir. (Ek fkra: 15/5/2008-5763/1 md.) Asl iveren-alt iveren ilikisinin kurulmas, bildirimi ve iyerinin tescili ile yaplacak szlemede bulunmas gerekli dier hususlara ilikin usul ve esaslar, alma ve Sosyal Gvenlik Bakanl tarafndan karlacak ynetmelikle belirlenir.
stisnalar
Madde 4 - Aada belirtilen ilerde ve i ilikilerinde bu Kanun hkmleri uygulanmaz; a) Deniz ve hava tama ilerinde, b) 50den az ii altrlan (50 dahil) tarm ve orman ilerinin yapld iyerlerinde veya iletmelerinde, c) Aile ekonomisi snrlar iinde kalan tarmla ilgili her eit yap ileri, d) Bir ailenin yeleri ve 3 nc dereceye kadar (3 nc derece dahil) hsmlar arasnda dardan baka biri katlmayarak evlerde ve el sanatlarnn yapld ilerde, e) Ev hizmetlerinde, f) sal ve gvenlii hkmleri sakl kalmak zere raklar hakknda, g) Sporcular hakknda, h) Rehabilite edilenler hakknda, ) 507 sayl Esnaf ve Sanatkrlar Kanununun 2 nci maddesinin tarifine uygun kiinin alt iyerlerinde. u kadar ki; a) Kylarda veya liman ve iskelelerde gemilerden karaya ve karadan gemilere yaplan ykleme ve boaltma ileri, b) Havacln btn yer tesislerinde yrtlen iler, c) Tarm sanatlar ile tarm aletleri, makine ve paralarnn yapld atlye ve fabrikalarda grlen iler, d) Tarm iletmelerinde yaplan yap ileri, e) Halkn faydalanmasna ak veya iyerinin eklentisi durumunda olan park ve bahe ileri, f) Deniz Kanunu kapsamna girmeyen ve tarm ilerinden saylmayan, denizlerde alan su rnleri reticileri ile ilgili iler, bu Kanun hkmlerine tabidir.
Madde 5 - ilikisinde dil, rk, cinsiyet, siyasal dnce, felsef inan, din ve mezhep ve benzeri sebeplere dayal ayrm yaplamaz. veren, esasl sebepler olmadka tam sreli alan ii karsnda ksm sreli alan iiye, belirsiz sreli alan ii karsnda belirli sreli alan iiye farkl ilem yapamaz. veren, biyolojik veya iin niteliine ilikin sebepler zorunlu klmadka, bir iiye, i szlemesinin yaplmasnda, artlarnn oluturulmasnda, uygulanmasnda ve sona ermesinde, cinsiyet veya gebelik nedeniyle dorudan veya dolayl farkl ilem yapamaz. Ayn veya eit deerde bir i iin cinsiyet nedeniyle daha dk cret kararlatrlamaz. inin cinsiyeti nedeniyle zel koruyucu hkmlerin uygulanmas, daha dk bir cretin uygulanmasn hakl klmaz. ilikisinde veya sona ermesinde yukardaki fkra hkmlerine aykr davranldnda ii, drt aya kadar creti tutarndaki uygun bir tazminattan baka yoksun brakld haklarn da talep edebilir. 2821 sayl Sendikalar Kanununun 31 inci maddesi hkmleri sakldr. 20 nci madde hkmleri sakl kalmak zere iverenin yukardaki fkra hkmlerine aykr davrandn ii ispat etmekle ykmldr. Ancak, ii bir ihlalin varl ihtimalini gl bir biimde gsteren bir durumu ortaya koyduunda, iveren byle bir ihlalin mevcut olmadn ispat etmekle ykml olur.
Geici i ilikisi
Madde 7 - veren, devir srasnda yazl rzasn almak suretiyle bir iiyi; holding bnyesi iinde veya ayn irketler topluluuna bal baka bir iyerinde veya yapmakta olduu ie benzer ilerde altrlmas kouluyla baka bir iverene i grme edimini yerine getirmek zere geici olarak devrettiinde geici i ilikisi gereklemi olur. Bu halde i szlemesi devam etmekle beraber, ii bu szlemeye gre stlendii iin grlmesini, i szlemesine geici i ilikisi kurulan iverene kar yerine getirmekle ykml olur. Geici i ilikisi kurulan iveren iiye talimat verme hakkna sahip olup, iiye salk ve gvenlik risklerine kar gerekli eitimi vermekle ykmldr. Geici i ilikisi alt ay gememek zere yazl olarak yaplr, gerektiinde en fazla iki defa yenilenebilir. verenin, creti deme ykmll devam eder. Geici i ilikisi kurulan iveren, iinin kendisinde alt srede denmeyen cretinden, iiyi gzetme borcundan ve sosyal sigorta primlerinden iveren ile birlikte sorumludur. i, iyerine ve ie ilikin olup kusuru ile sebep olduu zarardan geici i ilikisi kurulan iverene kar sorumludur. inin geici szlemesinden aksi anlalmyorsa, iinin dier hak ve ykmllklerine ilikin bu Kanundaki dzenlemeler geici i ilikisi kurulan iverenle olan ilikisine de uygulanr. iyi geici olarak devralan iveren grev ve lokavt aamasna gelen bir toplu i uyumazlnn taraf ise, ii grev ve lokavtn uygulanmas srasnda altrlamaz. Ancak, 2822 sayl Toplu Szlemesi, Grev ve Lokavt Kanununun 39 uncu maddesi hkmleri sakldr. veren, iisini grev ve lokavt sresince kendi iyerinde altrmak zorundadr. Toplu ii karmaya gidilen iyerlerinde karma tarihinden itibaren alt ay iinde toplu ii karmann konusu olan ilerde geici i ilikisi gereklemez.
KNC BLM
Szlemesi, Trleri ve Feshi
Tanm ve ekil
Madde 8 - szlemesi, bir tarafn (ii) baml olarak i grmeyi, dier tarafn (iveren) da cret demeyi stlenmesinden oluan szlemedir. szlemesi, Kanunda aksi belirtilmedike, zel bir ekle tbi deildir. Sresi bir yl ve daha fazla olan i szlemelerinin yazl ekilde yaplmas zorunludur. Bu belgeler damga vergisi ve her eit resim ve hartan muaftr. Yazl szleme yaplmayan hallerde iveren iiye en ge iki ay iinde genel ve zel alma koullarn, gnlk ya da haftalk alma sresini, temel creti ve varsa cret eklerini, cret deme dnemini, sresi belirli ise szlemenin sresini, fesih halinde taraflarn uymak zorunda olduklar hkmleri gsteren yazl bir belge vermekle ykmldr. Sresi bir ay gemeyen belirli sreli i szlemelerinde bu fkra hkm uygulanmaz. szlemesi iki aylk sre dolmadan sona ermi ise, bu bilgilerin en ge sona erme tarihinde iiye yazl olarak verilmesi zorunludur.
sreliden ksm sreliye geirilme istekleri iverence dikkate alnr ve bo yerler zamannda duyurulur.
ar zerine alma
Madde 14 - Yazl szleme ile iinin yapmay stlendii ile ilgili olarak kendisine ihtiya duyulmas halinde i grme ediminin yerine getirileceinin kararlatrld i ilikisi, ar zerine almaya dayal ksmi sreli bir i szlemesidir. Hafta, ay veya yl gibi bir zaman dilimi iinde iinin ne kadar sreyle alacan taraflar belirlemedikleri takdirde, haftalk alma sresi yirmi saat kararlatrlm saylr. ar zerine altrlmak iin belirlenen srede ii altrlsn veya altrlmasn crete hak kazanr. iden i grme borcunu yerine getirmesini ar yoluyla talep hakkna sahip olan iveren, bu ary, aksi kararlatrlmadka, iinin alaca zamandan en az drt gn nce yapmak zorundadr. Sreye uygun ar zerine ii i grme edimini yerine getirmekle ykmldr. Szlemede gnlk alma sresi kararlatrlmam ise, iveren her arda iiyi gnde en az drt saat st ste altrmak zorundadr.
Sreli fesih
Madde 17 - Belirsiz sreli i szlemelerinin feshinden nce durumun dier tarafa bildirilmesi gerekir. szlemeleri; a) i alt aydan az srm olan ii iin, bildirimin dier tarafa yaplmasndan balayarak iki hafta sonra, b) i alt aydan birbuuk yla kadar srm olan ii iin, bildirimin dier tarafa yaplmasndan balayarak drt hafta sonra, c) i birbuuk yldan yla kadar srm olan ii iin, bildirimin dier tarafa yaplmasndan balayarak alt hafta sonra, d) i yldan fazla srm ii iin, bildirim yaplmasndan balayarak sekiz hafta sonra, Feshedilmi saylr. Bu sreler asgari olup szlemeler ile artrlabilir. Bildirim artna uymayan taraf, bildirim sresine ilikin cret tutarnda tazminat demek zorundadr. veren bildirim sresine ait creti pein vermek suretiyle i szlemesini feshedebilir. verenin bildirim artna uymamas veya bildirim sresine ait creti pein deyerek szlemeyi feshetmesi, bu Kanunun 18, 19, 20 ve 21 inci maddesi hkmlerinin uygulanmasna engel olmaz. 18 inci maddenin birinci fkras uyarnca bu Kanunun 18, 19, 20 ve 21 inci maddelerinin uygulanma alan dnda kalan iilerin i szlemesinin, fesih hakknn ktye kullanlarak sona erdirildii durumlarda iiye bildirim sresinin kat tutarnda tazminat denir. Fesih iin bildirim artna da uyulmamas ayrca drdnc fkra uyarnca tazminat denmesini gerektirir. Bu maddeye gre denecek tazminatlar ile bildirim srelerine ait pein denecek cretin hesabnda 32 nci maddenin birinci fkrasnda yazlan crete ek olarak iiye salanm para veya para ile llmesi mmkn szleme ve Kanundan doan menfaatler de gz nnde tutulur.
gereklerinden kaynaklanan geerli bir sebebe dayanmak zorundadr. Alt aylk kdem hesabnda bu Kanunun 66 nc maddesindeki sreler dikkate alnr. zellikle aadaki hususlar fesih iin geerli bir sebep oluturmaz: a) Sendika yelii veya alma saatleri dnda veya iverenin rzas ile alma saatleri iinde sendikal faaliyetlere katlmak. b) yeri sendika temsilcilii yapmak. c) Mevzuattan veya szlemeden doan haklarn takip veya ykmllklerini yerine getirmek iin iveren aleyhine idari veya adli makamlara bavurmak veya bu hususta balatlm srece katlmak. (1) d) Irk, renk, cinsiyet, medeni hal, aile ykmllkleri, hamilelik, doum, din, siyasi gr ve benzeri nedenler. e) 74 nc maddede ngrlen ve kadn iilerin altrlmasnn yasak olduu srelerde ie gelmemek. f) Hastalk veya kaza nedeniyle 25 inci maddenin (I) numaral bendinin (b) alt bendinde ngrlen bekleme sresinde ie geici devamszlk. inin alt aylk kdemi, ayn iverenin bir veya deiik iyerlerinde geen sreler birletirilerek hesap edilir. verenin ayn ikolunda birden fazla iyerinin bulunmas halinde, iyerinde alan ii says, bu iyerlerinde alan toplam ii saysna gre belirlenir. letmenin btnn sevk ve idare eden iveren vekili ve yardmclar ile iyerinin btnn sevk ve idare eden ve iiyi ie alma ve iten karma yetkisi bulunan iveren vekilleri hakknda bu madde, 19 ve 21 inci maddeler ile 25 inci maddenin son fkras uygulanmaz.
deiikliin geerli bir nedene dayandn veya fesih iin baka bir geerli nedenin bulunduunu yazl olarak aklamak ve bildirim sresine uymak suretiyle i szlemesini feshedebilir. i bu durumda 17 ila 21 inci madde hkmlerine gre dava aabilir. Taraflar aralarnda anlaarak alma koullarn her zaman deitirebilir. alma koullarnda deiiklik gemie etkili olarak yrrle konulamaz.
I. Salk sebepleri:
a) szlemesinin konusu olan iin yaplmas iin niteliinden doan bir sebeple iinin sal veya yaay iin tehlikeli olursa. b) inin srekli olarak yakndan ve dorudan buluup grt iveren yahut baka bir ii bulac veya iinin ii ile badamayan bir hastala tutulursa.
I- Salk sebepleri:
a) inin kendi kastndan veya derli toplu olmayan yaayndan yahut ikiye dknlnden doacak bir hastala veya sakatla uramas halinde, bu sebeple doacak devamszln ard ardna i gn veya bir ayda be i gnnden fazla srmesi. b) inin tutulduu hastaln tedavi edilemeyecek nitelikte olduu ve iyerinde almasnda saknca bulunduunun Salk Kurulunca saptanmas durumunda. (a) alt bendinde saylan sebepler dnda iinin hastalk, kaza, doum ve gebelik gibi hallerde iveren iin i szlemesini bildirimsiz fesih hakk; belirtilen hallerin iinin iyerindeki alma sresine gre 17 nci maddedeki bildirim srelerini alt hafta amasndan sonra doar. Doum ve gebelik hallerinde bu sre 74 nc maddedeki srenin bitiminde balar. Ancak iinin i szlemesinin askda kalmas nedeniyle iine
IV- inin gzaltna alnmas veya tutuklanmas halinde devamszln 17 nci maddedeki bildirim sresini amas
i feshin yukardaki bentlerde ngrlen sebeplere uygun olmad iddias ile 18, 20 ve 21 inci madde hkmleri erevesinde yarg yoluna bavurabilir.
alma belgesi
Madde 28 - ten ayrlan iiye, iveren tarafndan iinin eidinin ne olduunu ve sresini gsteren bir belge verilir. Belgenin vaktinde verilmemesinden veya belgede doru olmayan bilgiler bulunmasndan zarar gren ii veyahut iiyi iine alan yeni iveren eski iverenden tazminat isteyebilir. Bu belgeler her trl resim ve hartan muaftr.
Toplu ii karma
Madde 29 - veren; ekonomik, teknolojik, yapsal ve benzeri iletme, iyeri veya iin gerekleri sonucu toplu ii karmak istediinde, bunu en az otuz gn nceden bir yaz ile, iyeri sendika temsilcilerine, ilgili blge mdrlne ve Trkiye Kurumuna bildirir.
ine 17 nci madde uyarnca ve bir aylk sre iinde ayn tarihte veya farkl tarihlerde son verilmesi toplu ii karma saylr. Birinci fkra uyarnca yaplacak bildirimde ii karmann sebepleri, bundan etkilenecek ii says ve gruplar ile ie son verme ilemlerinin hangi zaman diliminde gerekleeceine ilikin bilgilerin bulunmas zorunludur. Bildirimden sonra iyeri sendika temsilcileri ile iveren arasnda yaplacak grmelerde, toplu ii karmann nlenmesi ya da karlacak ii saysnn azaltlmas yahut karmann iiler asndan olumsuz etkilerinin en aza indirilmesi konular ele alnr. Grmelerin sonunda, toplantnn yapldn gsteren bir belge dzenlenir. Fesih bildirimleri, iverenin toplu ii karma isteini blge mdrlne bildirmesinden otuz gn sonra hkm dourur. yerinin btnyle kapatlarak kesin ve devaml suretle faaliyete son verilmesi halinde, iveren sadece durumu en az otuz gn nceden ilgili blge mdrlne ve Trkiye Kurumuna bildirmek ve iyerinde ilan etmekle ykmldr. veren toplu ii karmann kesinlemesinden itibaren alt ay iinde ayn nitelikteki i iin yeniden ii almak istedii takdirde nitelikleri uygun olanlar tercihen ie arr. Mevsim ve kampanya ilerinde alan iilerin iten karlmalar hakknda, iten karma bu ilerin niteliine bal olarak yaplyorsa, toplu ii karmaya ilikin hkmler uygulanmaz. veren toplu ii karlmasna ilikin hkmleri 18, 19, 20 ve 21 inci madde hkmlerinin uygulanmasn engellemek amacyla kullanamaz; aksi halde ii bu maddelere gre dava aabilir.
Gvenlik Bakanl alma Genel Mdrl ile Sal ve Gvenlii Genel Mdrl, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanl zrl ve Yal Hizmetleri Genel Mdrl, Adalet Bakanl Ceza ve Tevkif Evleri Genel Mdrl, en ok ii ve ivereni temsil eden st kurulularn ve en ok zrly temsil eden st kuruluun birer temsilcisinden oluan komisyon tarafndan karara balanr. Komisyonun alma usul ve esaslar alma ve Sosyal Gvenlik Bakanlnca karlan ynetmelikle dzenlenir. Eski hkml altrlmasnda, kanunlardaki kamu gvenlii ile ilgili hizmetlere ilikin zel hkmler sakldr.
NC BLM
cret
cret ve cretin denmesi
Madde 32 - Genel anlamda cret bir kimseye bir i karlnda iveren veya nc kiiler tarafndan salanan ve para ile denen tutardr. (Deiik ikinci fkra : 17/4/2008-5754/85 md.) cret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her eit istihkak kural olarak, Trk paras ile iyerinde veya zel olarak alan bir banka hesabna denir. cret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her eit istihkak, yabanc para olarak kararlatrlm ise deme gnndeki rayice gre Trk paras ile deme yaplabilir. altrlan iilerin cret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her eit istihkaknn zel olarak alan banka hesabna yatrlmak suretiyle denmesi hususunda; tabi olduu vergi mkellefiyeti tr, iletme bykl, altrd ii says, iyerinin bulunduu il ve benzeri gibi unsurlar dikkate alarak iverenleri veya nc kiileri zorunlu tutmaya, banka hesabna yatrlacak cret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her eit istihkaknn, brt ya da kanuni kesintiler dldkten sonra kalan net miktar zerinden olup olmayacan belirlemeye alma ve Sosyal Gvenlik Bakanl, Maliye Bakanl ve Hazine Mstearlndan sorumlu Devlet Bakanl mtereken yetkilidir. altrd iilerin cret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her eit istihkakn zel olarak alan banka hesaplar vastasyla deme zorunluluuna tabi tutulan iverenler veya nc kiiler, iilerinin cret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her eit istihkaklarn zel olarak alan banka hesaplar dnda deyemezler. (Ek fkra : 17/4/2008-5754/85 md.) inin cret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her eit istihkaknn zel olarak alan banka hesaplarna yatrlmak suretiyle denmesine ilikin dier usl ve esaslar anlan bakanlklarca mtereken karlacak ynetmelikle dzenlenir. Emre muharrer senetle (bono ile), kuponla veya yurtta geerli paray temsil ettii iddia olunan bir senetle veya dier herhangi bir ekilde cret demesi yaplamaz. cret en ge ayda bir denir. szlemeleri veya toplu i szlemeleri ile deme sresi bir haftaya kadar indirilebilir. szlemelerinin sona ermesinde, iinin creti ile szleme ve Kanundan doan para ile llmesi mmkn menfaatlerinin tam olarak denmesi zorunludur. Meyhane ve benzeri elence yerleri ve perakende mal satan dkkan ve maazalarda, buralarda alanlar hari, cret demesi yaplamaz. cret alacaklarnda zamanam sresi be yldr.
Asgari cret
Madde 39 - szlemesi ile alan ve bu Kanunun kapsamnda olan veya olmayan her trl iinin ekonomik ve sosyal durumlarnn dzenlenmesi iin alma ve Sosyal Gvenlik Bakanlnca Asgari cret Tespit Komisyonu aracl ile cretlerin asgari snrlar en ge iki ylda bir belirlenir. Asgari cret Tespit Komisyonu, alma ve Sosyal Gvenlik Bakanlnn tespit edecei yelerden birinin
bakanlnda alma ve Sosyal Gvenlik Bakanl alma Genel Mdr veya yardmcs, Sal ve Gvenlii Genel Mdr veya yardmcs, Devlet statistik Enstits Ekonomik statistikler Dairesi Bakan veya yardmcs, Hazine Mstearl temsilcisi, Devlet Planlama Tekilat Mstearlndan konu ile ilgili dairenin bakan veya yetki verecei bir grevli ile bnyesinde en ok iiyi bulunduran en st ii kuruluundan deiik ikollar iin seecekleri be, bnyesinde en ok ivereni bulunduran iveren kuruluundan deiik ikollar iin seecei be temsilciden kurulur. Asgari cret Tespit Komisyonu en az on yesinin katlmasyla toplanr. Kurul, ye oylarnn ounluu ile karar verir. Oylarn eitlii halinde, Bakann bulunduu taraf ounluu salam saylr. Komisyon kararlar kesindir. Kararlar Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girer. Komisyonun toplanma ve alma ekli, asgari cretlerin tespiti srasnda uygulanacak esaslar ile bakan, ye ve raportrlere verilecek huzur haklar Maliye Bakanl ve alma ve Sosyal Gvenlik Bakanlnn birlikte hazrlayacaklar ynetmelikte belirtilir. Asgari cret Tespit Komisyonunun sekretarya hizmetleri, alma ve Sosyal Gvenlik Bakanl tarafndan yerine getirilir.
Yarm cret
Madde 40 - 24 ve 25 inci maddelerin (III) numaral bentlerinde gsterilen zorlayc sebepler dolaysyla alamayan veya altrlmayan iiye bu bekleme sresi iinde bir haftaya kadar her gn iin yarm cret denir.
iinin onay gereklidir. Bu gnlere ait cretler 47 nci maddeye gre denir.
Sakl haklar
Madde 45 - Toplu i szlemesi veya i szlemelerine hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatillerde iilere tannan haklara, cretli izinlere ve yzde usul ile alan iilerin bu Kanunla tannan haklarna aykr hkmler konulamaz. Bu hususlarda iilere daha elverili hak ve menfaatler salayan kanun, toplu i szlemesi, i szlemesi veya gelenekten doan kazanlm haklar sakldr.
Geici i gremezlik
Madde 48 - ilere geici i gremezlik denei verilmesi gerektii zamanlarda geici i gremezlik sresine rastlayan ulusal bayram, genel tatil ve hafta tatilleri, deme yaplan kurum veya sandklar tarafndan geici i gremezlik ls zerinden denir. Hastalk nedeni ile allmayan gnlerde Sosyal Sigortalar Kurumu tarafndan denen geici i gremezlik denei aylk cretli iilerin cretlerinden mahsup edilir.
Yzdelerin denmesi
Madde 51 - Otel, lokanta, elence yerleri ve benzeri yerler ile iki verilen ve hemen orada yenilip iilmesi iin eitli yiyecek satan yerlerden yzde usulnn uyguland messeselerde iveren tarafndan servis karl veya
baka isimlerle mterilerin hesap pusulalarna yzde eklenerek veya ayr ekillerde alnan paralarla kendi istei ile mteri tarafndan iverene braklan yahut da onun kontrol altnda bir araya toplanan paralar iveren iyerinde alan tm iilere eksiksiz olarak demek zorundadr. veren veya iveren vekili yukardaki fkrada sz edilen paralarn kendisi tarafndan alndnda eksiksiz olarak iilere datldn belgelemekle ykmldr. Yzdelerden toplanan paralarn o iyerinde alan iiler arasnda yaplan ilerin niteliine gre, hangi esaslar ve oranlar erevesinde datlaca alma ve Sosyal Gvenlik Bakanlnca hazrlanacak bir ynetmelikle gsterilir.
Yzdelerin belgelenmesi
Madde 52 - Yzde usulnn uyguland iyerlerinde iveren, her hesap pusulasnn genel toplamn gsteren bir belgeyi iilerin kendi aralarndan seecekleri bir temsilciye vermekle ykmldr. Bu belgelerin ekli ve uygulama usulleri i szlemelerinde veya toplu i szlemelerinde gsterilir.
temsilcisi olarak katlmas sebebiyle ilerine devam edemedikleri gnler. ) ilerin evlenmelerinde gne kadar, ana veya babalarnn, elerinin, karde veya ocuklarnn lmnde gne kadar verilecek izinler. j) veren tarafndan verilen dier izinler ile 65 inci maddedeki ksa alma sreleri. k) Bu Kanunun uygulanmas sonucu olarak iiye verilmi bulunan yllk cretli izin sresi.
Sigorta primleri
Madde 61 - Sigortallara yllk cretli izin sresi iin denecek cretler zerinden i kazalar ile meslek hastalklar primleri hari, dier sigorta primlerinin, 506 sayl Sosyal Sigortalar Kanunundaki esaslar erevesinde ii ve iverenler ynnden denmesine devam olunur.
DRDNC BLM
in Dzenlenmesi
alma sresi
Madde 63 - Genel bakmdan alma sresi haftada en ok krkbe saattir. Aksi kararlatrlmamsa bu sre, iyerlerinde haftann allan gnlerine eit lde blnerek uygulanr. Taraflarn anlamas ile haftalk normal alma sresi, iyerlerinde haftann allan gnlerine, gnde onbir saati amamak koulu ile farkl ekilde datlabilir. Bu halde, iki aylk sre iinde iinin haftalk ortalama alma sresi, normal haftalk alma sresini aamaz. Denkletirme sresi toplu i szlemeleri ile drt aya kadar artrlabilir. alma srelerinin yukardaki esaslar erevesinde uygulama ekilleri, alma ve Sosyal Gvenlik Bakanl tarafndan hazrlanacak bir ynetmelikle dzenlenir. Salk kurallar bakmndan gnde ancak yedibuuk saat ve daha az allmas gereken iler, alma ve Sosyal Gvenlik Bakanl ile Salk Bakanl tarafndan mtereken hazrlanacak bir ynetmelikle dzenlenir.
Telafi almas
Madde 64 - Zorunlu nedenlerle iin durmas, ulusal bayram ve genel tatillerden nce veya sonra iyerinin tatil edilmesi veya benzer nedenlerle iyerinde normal alma srelerinin nemli lde altnda allmas veya tamamen tatil edilmesi ya da iinin talebi ile kendisine izin verilmesi hallerinde, iveren iki ay iinde allmayan sreler iin telafi almas yaptrabilir. Bu almalar fazla alma veya fazla srelerle alma saylmaz. Telafi almalar, gnlk en ok alma sresini amamak koulu ile gnde saatten fazla olamaz. Tatil gnlerinde telafi almas yaptrlamaz.
Ara dinlenmesi
Madde 68 - Gnlk alma sresinin ortalama bir zamannda o yerin gelenekleri ve iin gereine gre ayarlanmak suretiyle iilere; a) Drt saat veya daha ksa sreli ilerde onbe dakika, b) Drt saatten fazla ve yedibuuk saate kadar (yedibuuk saat dahil) sreli ilerde yarm saat, c) Yedibuuk saatten fazla sreli ilerde bir saat, Ara dinlenmesi verilir. Bu dinlenme sreleri en az olup aralksz verilir. Ancak bu sreler, iklim, mevsim, o yerdeki gelenekler ve iin nitelii gz nnde tutularak szlemeler ile aral olarak kullandrlabilir. Dinlenmeler bir iyerinde iilere ayn veya deiik saatlerde kullandrlabilir. Ara dinlenmeleri alma sresinden saylmaz.
her halde en fazla onbir saat sren dnemdir. Baz ilerin niteliine ve gereine gre yahut yurdun baz blgelerinin zellikleri bakmndan, alma hayatna ilikin gece balangcnn daha geriye alnmas veya yaz ve k saatlerinin ayarlanmas, yahut gn dneminin balama ve bitme saatlerinin belirtilmesi suretiyle birinci fkradaki hkmn uygulama ekillerini tespit etmek yahut baz gece almalarna herhangi bir oranda fazla cret denmesi usuln koymak veyahut gece iletilmelerinde ekonomik bir zorunluluk bulunmayan iyerlerinde iilerin gece almalarn yasak etmek zere ynetmelikler kartlabilir. ilerin gece almalar yedibuuk saati geemez. Gece altrlacak iilerin salk durumlarnn gece almasna uygun olduu, ie balamadan nce alnacak salk raporu ile belgelenir. Gece altrlan iiler en ge iki ylda bir defa iveren tarafndan periyodik salk kontrolnden geirilirler. ilerinin salk kontrollerinin masraflar iveren tarafndan karlanr. Gece almas nedeniyle salnn bozulduunu raporla belgeleyen iiye iveren, mmknse gndz postasnda durumuna uygun bir i verir. veren gece postalarnda altrlacak iilerin listelerini ve bu iiler iin ie balamadan nce alnan ve periyodik salk raporlarnn bir nshasn ilgili blge mdrlne vermekle ykmldr. Gece ve gndz iletilen ve nbetlee ii postalar kullanlan ilerde, bir alma haftas gece altrlan iilerin, ondan sonra gelen ikinci alma haftas gndz altrlmalar suretiyle postalar sraya konur. Gece ve gndz postalarnda iki haftalk nbetleme esas da uygulanabilir. Postas deitirilecek ii kesintisiz en az onbir saat dinlendirilmeden dier postada altrlamaz.
Yukarda ngrlen sreler iinin salk durumuna ve iin zelliine gre doumdan nce ve sonra gerekirse artrlabilir. Bu sreler hekim raporu ile belirtilir. Hamilelik sresince kadn iiye periyodik kontroller iin cretli izin verilir. Hekim raporu ile gerekli grld takdirde, hamile kadn ii salna uygun daha hafif ilerde altrlr. Bu halde iinin cretinde bir indirim yaplmaz. stei halinde kadn iiye, onalt haftalk srenin tamamlanmasndan veya oul gebelik halinde onsekiz haftalk sreden sonra alt aya kadar cretsiz izin verilir. Bu sre, yllk cretli izin hakknn hesabnda dikkate alnmaz. Kadn iilere bir yandan kk ocuklarn emzirmeleri iin gnde toplam birbuuk saat st izni verilir. Bu srenin hangi saatler arasnda ve kaa blnerek kulllanlacan ii kendisi belirler. Bu sre gnlk alma sresinden saylr.
i zlk dosyas
Madde 75 - veren altrd her ii iin bir zlk dosyas dzenler. veren bu dosyada, iinin kimlik bilgilerinin yannda, bu Kanun ve dier kanunlar uyarnca dzenlemek zorunda olduu her trl belge ve kaytlar saklamak ve bunlar istendii zaman yetkili memur ve mercilere gstermek zorundadr. veren, ii hakknda edindii bilgileri drstlk kurallar ve hukuka uygun olarak kullanmak ve gizli kalmasnda iinin hakl kar bulunan bilgileri aklamamakla ykmldr.
Ynetmelikler
Madde 76 - Nitelikleri gerei gnlk ve haftalk alma srelerinin 63 nc maddede ngrld ekilde uygulanmas mmkn olmayan i ve iyerlerinde alma srelerinin gnlk yasal alma sresini amayacak ekilde ve en ok alt aya kadar denkletirme sresi tannarak uygulanmasn salayacak usuller alma ve Sosyal Gvenlik Bakanlnca hazrlanacak ynetmeliklerle dzenlenir. Nitelikleri dolaysyla devaml altklar iin durmakszn birbiri ardna ii postalar altrlarak iletilen yahut nbetlee ii postalar ile yaplan ilerde, alma srelerine, hafta tatillerine ve gece almalarna ve alma ortasndaki zorunlu dinlenmelere dair zel usul ve esaslar alma ve Sosyal Gvenlik Bakanlnca hazrlanacak ynetmeliklerle dzenlenir.
BENC BLM
Sal ve Gvenlii
verenlerin ve iilerin ykmllkleri
Madde 77 - verenler iyerlerinde i sal ve gvenliinin salanmas iin gerekli her trl nlemi almak, ara ve gereleri noksansz bulundurmak, iiler de i sal ve gvenlii konusunda alnan her trl nleme uymakla ykmldrler. verenler iyerinde alnan i sal ve gvenlii nlemlerine uyulup uyulmadn denetlemek, iileri kar karya bulunduklar mesleki riskler, alnmas gerekli tedbirler, yasal hak ve sorumluluklar konusunda bilgilendirmek ve gerekli i sal ve gvenlii eitimini vermek zorundadrlar. Yaplacak eitimin usul ve esaslar alma ve Sosyal Gvenlik Bakanlnca karlacak ynetmelikle dzenlenir. verenler iyerlerinde meydana gelen i kazasn ve tespit edilecek meslek hastaln en ge iki i gn iinde yaz ile ilgili blge mdrlne bildirmek zorundadrlar. Bu blmde ve i sal ve gvenliine ilikin tzk ve ynetmeliklerde yer alan hkmler iyerindeki raklara ve stajyerlere de uygulanr.
kdemli i mfettii bakanlk eder. Komisyonun almalar ile ilgili sekretarya ileri blge mdrl tarafndan yrtlr. Askeri iyerleri ile yurt emniyeti iin gerekli maddeler retilen iyerlerindeki komisyonun yaps, alma ekil ve esaslar Milli Savunma Bakanl ile alma ve Sosyal Gvenlik Bakanlnca birlikte hazrlanacak bir ynetmelikle belirtilir. Bu maddeye gre verilecek durdurma veya kapatma kararna kar iverenin yerel i mahkemesinde alt i gn iinde itiraz etmek yetkisi vardr. mahkemesine itiraz, iin durdurulmas veya iyerinin kapatlmas kararnn uygulanmasn durdurmaz. Mahkeme itiraz ncelikle grr ve alt i gn iinde karara balar. Kararlar kesindir. Bir iyerinde alan iilerin ya, cinsiyet ve salk durumlar byle bir iyerinde almalarna engel tekil ediyorsa, bunlar da almaktan alkonulur. Yukardaki fkralar gereince iyerlerinde iiler iin tehlikeli olan tesis ve tertiplerin veya makine ve cihazlarn ne ekilde iletilmekten alkonulaca ve bunlarn ne ekilde yeniden iletilmelerine izin verilebilecei, iyerinin kapatlmas ve almas, iin durdurulmasna veya iyerinin kapatlmasna karar verilinceye kadar acil hallerde alnacak nlemlere ilikin hususlar ile komisyonda grev yapacak ii ve iveren temsilcilerinin nitelikleri, seimi, komisyonun alma ekil ve esaslar alma ve Sosyal Gvenlik Bakanl tarafndan hazrlanacak bir ynetmelikte gsterilir. Bir iyerinin kurulmasna ve iletilmesine izin verilmi olmas 78 inci maddede ngrlen ynetmelik hkmlerinin uygulanmasna hibir zaman engel olamaz. Bu maddenin birinci fkras gereince makine, tesisat ve tertibat veya iin durdurulmas veya iyerinin kapatlmas sebebiyle isiz kalan iilere iveren cretlerini demeye veya cretlerinde bir dklk olmamak zere meslek veya durumlarna gre baka bir i vermeye zorunludur.
almakta olduklar kurum ve kurulularn asl iveren olarak altrdklar iilerin iyeri hekimlii hizmetleri grdrlr. Bu kurum ve kurulularn dier personel iin oluturulmu olan salk birimleri, iyeri salk ve gvenlik birimi olarak da kullanlabilir.
ilerin haklar
Madde 83 - yerinde i sal ve gvenlii asndan iinin saln bozacak veya vcut btnln tehlikeye sokacak yakn, acil ve hayati bir tehlike ile kar karya kalan ii, i sal ve gvenlii kuruluna bavurarak durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin alnmasna karar verilmesini talep edebilir. Kurul ayn gn acilen toplanarak kararn verir ve durumu tutanakla tespit eder. Karar iiye yazl olarak bildirilir. sal ve gvenlii kurulunun bulunmad iyerlerinde talep, iveren veya iveren vekiline yaplr. i tesbitin yaplmasn ve durumun yazl olarak kendisine bildirilmesini isteyebilir. veren veya vekili yazl cevap vermek zorundadr. Kurulun iinin talebi ynnde karar vermesi halinde ii, gerekli i sal ve gvenlii tedbiri alnncaya kadar almaktan kanabilir. inin almaktan kand dnem iinde creti ve dier haklar sakldr. sal ve gvenlii kurulunun kararna ve iinin talebine ramen gerekli tedbirin alnmad iyerlerinde iiler alt i gn iinde, bu Kanunun 24 nc maddesinin (I) numaral bendine uygun olarak belirli veya belirsiz sreli hizmet akitlerini derhal feshedebilir. Bu Kanunun 79 uncu maddesine gre iyerinde iin durdurulmas veya iyerinin kapatlmas halinde bu madde hkmleri uygulanmaz.
Ar ve tehlikeli iler
Madde 85 - Onalt yan doldurmam gen iiler ve ocuklar ile alt ile ilgili mesleki eitim almam iiler ar ve tehlikeli ilerde altrlamaz. Hangi ilerin ar ve tehlikeli ilerden saylaca, kadnlarla onalt yan doldurmu fakat onsekiz yan bitirmemi gen iilerin hangi eit ar ve tehlikeli ilerde altrlabilecekleri Salk Bakanlnn gr alnarak alma ve Sosyal Gvenlik Bakanlnca hazrlanacak bir ynetmelikte gsterilir.
Sigortalar Kurumu ie ilk giri muayenesini yapmaktan kanamaz. Birinci fkrada yazl hekimlerce verilen rapora itiraz halinde, ii en yakn Sosyal Sigortalar Kurumu hastanesi salk kurulunca muayeneye tabi tutulur, verilen rapor kesindir. Bu raporlar damga vergisi ve her eit resim ve hartan muaftr.
eitli ynetmelikler
Madde 89 - Salk Bakanlnn gr alnarak alma ve Sosyal Gvenlik Bakanl; a) Ar ve tehlikeli ilerden baka iler iin de iilerin ie balamadan hekim muayenesinden geirilmelerini, b) Baz ilerde alan iilerin belirli srelerde genel olarak salk muayenesinden geirilmelerini, c) eitli veya bir ksm ilerde alan iilerin salk durumlarnn aksamas, yaptklar iin rnlerine ve genel sala yahut birlikte altklar teki iilere zararl olursa, bu gibilerin o ilerden karlmalarn, d) Ne durumda ve ne gibi artlar haiz olan iyerlerinde banyo, uyku, dinlenme ve yemek yerleri ile ii evleri ve ii eitimi yerleri yaplmasn, ngren ynetmelikler hazrlayabilir.
ALTINCI BLM
ve i Bulma
ve ii bulmaya araclk
Madde 90 - arayanlarn elverili olduklar ilere yerletirilmeleri ve eitli iler iin uygun iiler bulunmasna araclk grevi, Trkiye Kurumu ve bu hususta izin verilen zel istihdam brolarnca yerine getirilir.
YEDNC BLM
alma Hayatnn Denetimi Ve Teftii
Devletin yetkisi
Madde 91 - Devlet, alma hayat ile ilgili mevzuatn uygulanmasn izler, denetler ve tefti eder. Bu dev alma ve Sosyal Gvenlik Bakanlna bal ihtiyaca yetecek say ve zellikte tefti ve denetlemeye yetkili i mfettilerince yaplr. (Ek fkra: 13/2/2011-6111/77 md.) 30/1/1950 tarihli ve 5521 sayl Mahkemeleri Kanununun 10 uncu maddesine istinaden i szlemesi fiilen sona eren iilerin kanundan, i ve toplu i szlemesinden doan bireysel alacaklarna ilikin ikayetleri alma ve Sosyal Gvenlik Bakanl blge mdrlklerince incelenir. Askeri iyerleriyle yurt gvenlii iin gerekli maddeler retilen iyerlerinin denetim ve teftii konusu ve sonularna ait ilemler Milli Savunma Bakanl ile alma ve Sosyal Gvenlik Bakanlnca birlikte hazrlanacak ynetmelie gre yrtlr.
Muafiyet
Madde 94 - i ve iverenlerle bunlarn meslek kurulular tarafndan kendilerini ilgilendiren ve i hayatna ilikin ilerde alma ve Sosyal Gvenlik Bakanlna yaz ile bavurma halinde bu dilekeler ve bunlarla ilgili tutanak, evrak, defter ve ilemler damga vergisi ve her eit resim ve hartan muaftr.
i ve iverenin sorumluluu
Madde 96 - denetimi ve teftiine yetkili i mfettileri tarafndan ifade ve bilgilerine bavurulan iilere, iverenlerin gerek dorudan doruya ve gerek dolaysyla telkinlerde bulunmalar, iileri gerei saklamaya yahut deitirmeye sevk veya herhangi bir suretle zorlamalar veyahut iilerin ilgili makamlara bavurmalar, haber ve ifade vermeleri zerine, bunlara kar kt davranlarda bulunmalar yasaktr. ilerin altklar veya ayrldklar iyerleriyle iverenleri hakknda geree uygun olmayan haberler vererek gereksiz ilemlerle uratrlmalar veya iverenleri haksz yere kt duruma drmeye kalkmalar ve i mfettilerince kendilerinden sorulan hususlar iin doru olmayan cevaplar vererek denetim ve teftiin yaplmasn gletirmek veya yanl bir sonuca vardrmak gibi kt niyetli davranlarda bulunmalar yasaktr.
Zabtann yardm
Madde 97 - Bu Kanun hkmlerinin tam ve gerektii gibi uygulanabilmesi iin iyerlerini tefti ve denetlemeye yetkili i mfettilerinin gerekli grmeleri ve istemeleri halinde, zabta kuvvetleri, bu i mfettilerinin grevlerini iyi bir ekilde yapabilmelerini salamak zere her trl yardmda bulunmakla ykmldrler.
SEKZNC BLM
dari Ceza Hkmleri
yerini bildirme ykmllne aykrlk
Madde 98 - (Deiik birinci fkra: 15/5/2008-5763/8 md.) Bu Kanunun 3 nc maddesinin birinci ve ikinci fkralarndaki iyeri bildirme ykmllne aykr davranan iveren veya iveren vekiline, altrlan her ii iin yz Yeni Trk Liras, 85 inci madde kapsamndaki iyerlerinde ise altrlan her ii iin bin Yeni Trk Liras, 3 nc maddesinin ikinci fkrasndaki iyerini muvazaal olarak bildiren asl iveren ile alt iveren veya vekillerine ayr ayr on bin Yeni Trk Liras idari para cezas verilir. Bu para cezasnn kesinlemesinden sonra bildirim ykmllne aykrln srmesi halinde takip eden her ay iin ayn miktar ceza uygulanr.
Madde 100 - Bu Kanunun 29 uncu maddesindeki hkmlere aykr olarak ii karan iveren veya iveren vekiline iten kard her ii iin ikiyz milyon lira para cezas verilir.
d) Bu Kanunun 85 inci maddesine aykr olarak ar ve tehlikeli ilerde onalt yandan kkleri altran veya ayn maddede belirtilen ynetmelikte gsterilen ya kaytlarna aykr ii altran iveren veya iveren vekiline her ii iin bin Yeni Trk Liras, ayn maddenin birinci fkrasnda belirtilen mesleki eitim almam ii altran iveren veya iveren vekiline her ii iin beyz Yeni Trk Liras, idari para cezas verilir.
DOKUZUNCU BLM
eitli, Geici ve Son Hkmler
Yazl bildirim
Madde 109 - Bu Kanunda ngrlen bildirimlerin ilgiliye yazl olarak ve imza karlnda yaplmas gerekir. Bildirim yaplan kii bunu imzalamazsa, durum o yerde tutanakla tespit edilir. Ancak, 7201 sayl Kanun kapsamna giren tebligat anlan Kanun hkmlerine gre yaplr.
a) Ham, yar ve tam yaplm her eit bitkisel, hayvani veya snai rn ve mallarn alm ve satm. b) Bankaclk ve finans sektr ile ilgili ilerle, sigortaclk, komisyonculuk, depoculuk, ambarclk, antrepoculuk. c) Su rnleri alm ve satm. d) Karada, gl ve akarsularda insan veya eya ve hayvan tama.
l Danma Kurulu
Madde 114 - alma barnn ve endstri ilikilerinin gelitirilmesinde, alma hayatyla ilgili mevzuat almalarnn ve uygulamalarnn izlenmesi amacyla; Hkmet ile iveren, kamu grevlileri ve ii sendikalar konfederasyonlar arasnda etkin danmay salamak zere, l temsile dayal istiari mahiyette bir danma kurulu oluturulur. Kurulun alma usul ve esaslar karlacak bir ynetmelikle dzenlenir.
Kantin almas
Madde 115 - yerlerinde, yzelli ve daha fazla ii altrlmas halinde, iilerin ve ailelerinin gerekli ihtiyalarnn karlanmas amacyla iiler tarafndan kurulacak tketim kooperatiflerine iverenlerce yer tahsisi yaplabilir. Madde 116 - (13.6.1952 tarihli ve 5953 sayl Basn Mesleinde alanlarla altranlar Arasndaki Mnasebetlerin Tanzimi Hakknda Kanun ile ilgili olup yerine ilenmitir.) Madde 117 - (5.5.1983 tarihli ve 2821 sayl Sendikalar Kanunu ile ilgili olup yerine ilenmitir.) Madde 118 - (5.5.1983 tarihli ve 2821 sayl Sendikalar Kanunu ile ilgili olup yerine ilenmitir.)
Ynetmelikler
Madde 119 - Bu Kanunda ngrlen ynetmelikler Kanunun yaym tarihinden itibaren alt ay ierisinde kartlr.
fkrasnn 1 inci ve 2 nci bendi ile onbirinci fkrasnda, anlan Kanunun 16, 17 ve 26 nc maddelerine yaplan atflar, bu Kanunun 24, 25 ve 32 nci maddelerine yaplm saylr. Geici Madde 2 - 1475 sayl Kanuna gre halen yrrlkte bulunan tzk ve ynetmeliklerin bu Kanun hkmlerine aykr olmayan hkmleri yeni ynetmelikler karlncaya kadar yrrlkte kalr. Geici Madde 3 - 1475 sayl Kanuna gre alnm bulunan asgari cret karar, bu Kanunun 39 uncu Maddesine gre tespit yaplncaya kadar yrrlkte kalr. Geici Madde 4 - Mlga 3008 sayl Kanununun 13 nc maddesi hkmleri haklarnda uygulanmayanlar iin, bu Kanunun geici 6 nc maddesinde sz edilen kdem tazminat hakk 12.8.1967 tarihinden itibaren balar. lk defa bu Kanun kapsamna girenlerin kdem tazminat haklar bu Kanunun yrrle girdii tarihten itibaren balar. Geici Madde 5 - 1475 sayl Kanunun 25 inci maddesi ile 3713 sayl Kanunun ek 1 inci maddesinin (B) fkrasnda yer alan oranlar, bu Kanunun 30 uncu maddesi uyarnca Bakanlar Kurulu tarafndan yeniden belirleninceye kadar geerlidir. Geici Madde 6 - Kdem tazminat iin bir kdem tazminat fonu kurulur. Kdem tazminat fonuna ilikin Kanunun yrrle girecei tarihe kadar iilerin kdemleri iin 1475 sayl Kanununun 14 nc maddesi hkmlerine gre kdem tazminat haklar sakldr.
Yrrlk
Madde 121 - Bu Kanun yaym tarihinde yrrle girer.
Yrtme
Madde 122 - Bu Kanun hkmlerini Bakanlar Kurulu yrtr.
geirdii hizmet srelerinin toplam zerinden son kamu kuruluu iverenince kdem tazminat denir. Yukarda belirtilen kamu kurulularnda iinin hizmet akdinin evvelce bu maddeye gre kdem tazminat denmesini gerektirmeyecek ekilde sona ermesi suretiyle geen hizmet sreleri kdem tazminatnn hesabnda dikkate alnmaz. Ancak, bu tazminatn T.C. Emekli Sandna tabi olarak geen hizmet sresine ait ksm iin denecek miktar, yallk veya malullk aylnn balang tarihinde T.C. Emekli Sand Kanununun yrrlkteki hkmlerine gre emeklilik ikramiyesi iin ngrlen miktardan fazla olamaz. Bu maddede geen kamu kurulular deyimi, genel, katma ve zel bteli idareler ile 468 sayl Kanunun 4 nc maddesinde saylan kurumlar kapsar. Ayn kdem sresi iin bir defadan fazla kdem tazminat veya ikramiye denmez. Kdem tazminatnn hesaplanmas, son cret zerinden yaplr. Para ba, akort, gtr veya yzde usul gibi cretin sabit olmad hallerde son bir yllk sre iinde denen cretin o sre iinde allan gnlere blnmesi suretiyle bulunacak ortalama cret bu tazminatn hesabna esas tutulur. Ancak, son bir yl iinde ii cretine zam yapld takdirde, tazminata esas cret, iinin iten ayrlma tarihi ile zammn yapld tarih arasnda alnan cretin ayn sre iinde allan gnlere blnmesi suretiyle hesaplanr. (Deiik : 29/7/1983 2869/3 md.) 13 nc maddesinde sz geen tazminat ile bu maddede yer alan kdem tazminatna esas olacak cretin hesabnda 26 nc maddenin birinci fkrasnda yazl crete ilaveten iiye salanm olan para ve para ile llmesi mmkn akdi ve kanundan doan menfaatler de gznnde tutulur. Kdem tazminatnn zamannda denmemesi sebebiyle alacak davann sonunda hakim gecikme sresi iin, denmeyen sreye gre mevduata uygulanan en yksek faizin denmesine hkmeder. inin mevzuattan doan dier haklar sakldr. (Deiik: 17/10/1980 - 2320/1 md.) Bu maddede belirtilen kdem tazminat ile ilgili 30 gnlk sre hizmet akidleri veya toplu i szlemeleri ile ii lehine deitirilebilir. (Deiik: 10/12/1982 - 2762/1 md.) Ancak, toplu szlemelerle ve hizmet akitleriyle belirlenen kdem tazminatlarnn yllk miktar, Devlet Memurlar Kanununa tabi en yksek Devlet memuruna 5434 sayl T.C. Emekli Sand Kanunu hkmlerine gre bir hizmet yl iin denecek azami emeklilik ikramiyesini geemez. (Deiik fkralar: 17/10/1980 - 2320/1 md.) inin lm halinde yukardaki hkmlere gre doan tazminat tutar, kanuni miraslarna denir. Kdem tazminatndan doan sorumluluu iveren ahslara veya sigorta irketlerine sigorta ettiremez. veren sorumluluu altnda ve sadece yallk, emeklilik, malullk, lm ve toptan deme hallerine mahsus olmak kaydyla Devlet veya kanunla kurulu kurumlarda veya % 50 hisseden fazlas Devlete ait bir bankada veya bir kurumda iveren tarafndan kdem tazminat ile ilgili bir fon tesis edilir. Fon tesisi ile ilgili hususlar kanunla dzenlenir.