Endstriyel plastik yar maml ve mamller, malzemenin yksek molekl arl ve yksek viskozitesinden dolay, dier termoplastikler iin

uygulanan enjeksiyon, ekstrzyon gibi imalat yntemleri ile retilmezler. Endstriyel plastik paralarn retimi, bu yntemlere gre olduka g ve zel baz teknikler gerektirir. Genellikle endstriyel plastik yar mamller, takoz, levha, ubuk gibi basit geometrik ekillerde retilir ve mekanik olarak ilenerek son l ve ekillerine getirilirler. Endstriyel plastik paralara, niversal metal ve aa ileme tezgahlarnda, standard takmlarla btn ileme yntemleri (tornalama, frezeleme, planyalama, talama, raybalama, delme, di ekme, kesme vb.) uygulanabilir. Endstriyel plastik malzeme, pirin malzemeye benzer ileme zelliklerine sahiptir, fakat takm andrmas olduka fazladr. Ayrca, metallerden farkl, kaygan, yumuak, esnek ve bklebilen bir malzemedir. Bununla beraber, eitilmi bir ii, niversal tezgahlarda endstriyel plastik paralar istenilen hassasiyetle ve kolaylkla ileyebilir. Bunun iin baz kurallara dikkat etmek gerekir. Polikim, kendi tesislerinde, endstriyel plastik yar mamllere btn ileme yntemlerini uygulamaktadr. Sipari zerine endstriyel plastik yar mamllerden, istenilen l ve ekilde her trl maml ilenmektedir. Endstriyel plastiin baz zellikleri ve ileme srasnda dikkat edilmesi gereken noktalar gz nne alnmadan yaplacak mekanik ileme, endstriyel plastik parann verimliliinin ve alma mrnn azalmasna yol aabilir. Polikim, endstriyel plastik malzemeyi kendi tesislerinde ilemek isteyen mterilerine, ihtiyac olan endstriyel plastik maml iin en uygun yar maml seimi, dizayn ve mekanik ileme konusunda da her trl teknik yardm yapmaya hazrdr.

Mekanik lemede nemli Konular Soutma Suyu

Endstriyel plastik paralar ilenirken, genellikle soutma suyuna gerek yoktur. Ancak yksek hzlarda, takmn kesici aznda oluan snn endstriyel plastiin dk s iletkenlii nedeniyle datlamamas, takmlarn anmasna ve endstriyel plastiin yksek termal genleme katsays nedeniyle bu blgede para deformasyonuna neden olur. Bu nedenle yksek hzlarda soutma suyu kullanlmas tavsiye edilir. Soutucu olarak 10:1-20:1 oranlarnda su+suda znen ya karmlar (rnein bor ya) kullanlabilir.

l ve Toleranslar
Normal olarak endstriyel plastik paralar 0.1mm toleranslarla rahatlkla ilenebilir. Daha dk toleranslar ok zel yerlerde istenir. Endstriyel plastik malzemenin yumuak oluu ve esneklii, alma yerlerindeki toleranslara kendiliinden uymasn salar. Buna ramen daha dk toleranslar isteniyorsa, kaba ilemeden sonra, para +280C civarnda tavlanarak i gerilmeler alnr ve sonra son ilem uygulanr. Bu da tabii ki maliyeti yksek bir ilemdir. Endstriyel plastikten ilenmi paralar zerinde l alrken ok dikkatli olmak gerekir. Endstriyel plastiin esneme zelliinden dolay, l aleti ile para zerinde belli bir seviyenin zerinde bask yapmamak gerekir. Bu konuda tecrbeli olmayan bir kii mikrometre ile l alrken bile 0.1mm'ye kadar hata yapabilir. Hassas paralar zerinde l alrken dikkat edilecek dier bir konu ortam scakldr. Endstriyel plastiin termal genleme katsays ok yksek olduu iin, scaklk deiimleri lmelerde byk farkllklara neden olur. En iyi zm, parann son kullanma scaklna yakn bir scaklkta l almaktadr.

lerleme ve Kesme Hzlar

Genel olarak, para bykl ve bitmi parada istenen yzey temizlii, ileme hzn belirler. Tornalamada 12.5m/sn kesme hz, iyi bir yzey salamak iin idealdir. Bu hzlarda genellikle soutma suyuna gerek yoktur ve genellikle 0.05-0.25mm/devir olmaldr. Daha dk ilerlemede ve kaba tornalamada yksek kesme hz kullanlr, fakat bu durumda soutma suyu kullanlmas tavsiye edilir. Paso derinlii 0.005-6mm arasnda deiebilir.

Sayfa : 1/4

EFALON
0 0

KESTAM D 20 - 30 2-5 500 3-8 5 - 15 10 - 20 90 50 - 150 0.1 - 0.3 10 - 20 5 - 15 250 - 500 6 - 10 0-5 45 - 60 250 - 500 0.1 - 0.5

ULPOLEN 20 - 30 2-5 500 3-8 5 - 15 10 - 20 90 50 - 150 0.1 - 0.3 10 - 20 5 - 15 250 - 500 6 - 10 0-5 45 - 60 250 - 500 0.1 - 0.5

20 - 30 5-8 300 2-5 5 - 16 5- 20 130 150 - 150 0.1 - 0.3 5- 15 5 - 15 250 - 500 10 5-8 10 150 - 500 0.1 - 0.3

Kesme Hz V m/dak Hatve t mm

0 0 0

Kesme Hz V m/dak lerleme s mm/devir

0 0

Kesme Hz V m/dak
0 0 0

Kesme Hz V m/dak lerleme s mm/devir

Takmlar
Endstriyel plastik paralar ilenirken, genellikle HSS eliinden takmlar kullanlr. malat miktarnn fazla olduu, seri imalatn gerektii durumlarda sert maden ular kullanmak faydaldr. Takmlarn seimi, takmn kesici aznda oluan sy kontrol etmede byk rol oynar. Endstriyel plastik paralarn ilenmesinde standard takmlar kullanlabilecei gibi, daha iyi sonu almak iin zel olarak ekillendirilmi profil baklar da kullanlabilir. Takmn kesici aznn kaliteli olmas, sadece s ynnden deil, ilenen parann toleranslar ve yzey temizlii ynnden de nemlidir. Dzgn olmayan ve parlatlmam kesici az, endstriyel plastik para zerinde ezme yapar ve normal tala kaldrmaz. Bu nedenle takmlarn kesici az mutlaka keskin, bilenmi ve bileme alar verilen deerlere uygun olmaldr. ok keskin olmayan takmlarla endstriyel plastik paralar dzgn ilemek mmkn deildir. Takm anmasn nlemek iin kalem ucuna hafif bir radys yapmak yararldr. Endstriyel plastiin fiziksel zellikleri gz nnde tutularak, paralar tezgaha iyi balanmal ve takmlar tam merkezlenmelidir.

Yzey Temizlii
Endstriyel plastiin ok dk srtnme katsays ve birlikte alt paraya kolaylkla adapte edilme zellii, genellikle ok parlak bir yzey bitirme ilemi gerektirmez. ou durumda, tornalama ilemiyle elde edilen yzey temizlii yeterlidir. Hassas paralar iin, standard takmlarla talama yaplabilir. Bu durumda 0.4-0.8 m Ra yzey temizlii elde edilebilir.

Tala ve apak
leme srasnda kan tala paraya sarlarak para zerinde ylma yapar, bu da paray takmdan uzaa iter, dolaysyla l amalarna sebep olur. Ayrca parann gerek hava, gerek su ile yeterince soutulamamasna neden olur. apaklar genellikle krelmi takmlardan ve yksek alma hzlarndan meydana gelmektedir. Bunlar nlemek iin tornalarda elle, bir ubuk veya tel yardmyla tala paradan ayrlmal veya talan paraya sarlmayaca ve apak olumayaca dk hzlarda almaldr.

Sayfa : 2/4

Mekanik lem Yntemleri Tornalama

Endstriyel plastik paralara, niversal tezgahlarda tornalama ilemi uygulanabilir. Tornalamada genellikle HSS eliinden standard takmlar kullanlr. Ancak iyi bir yzey salamak iin, takmlarn kesici az mutlaka keskin, bilenmi ve bileme alar ekilde verilen deerlere uygun olmaldr. Takmlarn tam merkezlenmi olmasna ve endstriyel plastik parann tezgaha iyi balanmasna dikkat edilmelidir. Tornalama ilemi sonunda elde edilen yzey temizlii ou durumda yeterlidir. Eer kritik toleranslar gerekli deilse, ayr bir yzey temizleme ilemine gerek yoktur. Genellikle yksek hzlarda, dk ilerleme ve az paso derinlii ile almaldr. 1-2.5m/sn kesme hz ve 0.05-0.25mm/devir ilerleme iyi bir yzey salamak iin yeterlidir. malat miktarnn fazla olduu ve seri imalat gerektii durumlarda otomat tezgahlar kullanlabilir. Dier tezgahlarda olduu gibi burada da takm kesici azlarnn ok keskin ve parlatlm olmasna dikkat edilmelidir. HSS elii yerine sert maden ular da kullanlmaldr. Gerekirse puntasz talama ile endstriyel plastik paralar, otomat tezgahlarnda kolaylkla ilenebilir hale getirilebilir.

Kesme
Tornada kesme ileminde, 1.5-3m/sn kesme hz ve 0.05-0.10mm/devir ilerleme yeterlidir. Takm alar ekilde verilen deerlere uygun olmaldr. Tornalama ve tornada kesme ilemleri ile elde edilen yzey elde edilir. Her boyutta endstriyel plastik para testere ile rahatlkla kesilebilir. Genellikle kaln dili testereler tercih edilmelidir. Isy daha kolay datmaya yardmc olmas bakmndan bant testereler daha uygundur. Bant testerede 20-25m/sn kesme hz ve 5mm/sn ilerleme; dairesel testerede ise 20-35m/sn kesme hz ve 40mm/sn ilerleme tavsiye edilir. 20mm apa kadar olan takozlar ve 10mm kalnla kadar olan levhalar, elik bakl giyotinde kesilebilir. Endstriyel plastik para ve baklar tezgaha skca balanmaldr. Endstriyel plastik paralar, kesme ve svama kalplar ile preste ekil verilebilir. apak olumamas iin kalplarn ok keskin olmasna dikkat edilmelidir.

Delme
Delme ilemlerinde genellikle standard helisel HSS matkap ular kullanlr, derin delikler iin daha kk helis al veya namlu matkaplar da kullanlabilir. Matkap ularnn kesici kenarlar ok iyi talanm, tala kanallar derin ve parlatlm olmaldr. 0.3-1m/sn kesme hz ve 0.1-0.2mm/devir ilerleme delme ilemi iin idealdir. ekilde gsterilen matkap u as, delik apna ve son et kalnlna baldr. Byk apl delik ve kaln et kalnlklarnda ise, d apn genlemesini nlemek iin 115-130 u al matkaplar uygundur. Bazen ok ince et kalnlklarnda, bklmeleri nlemek iin 180 u al matkaplar da kullanlr. Endstriyel plastik paralarda byk delikler ilerken, nce kk matkapla delinmeli, sonra byk matkapla delikler bytlmelidir. Uzun delik ilerken matkap ucu birka defa geriye ekilip parann soumas ve talan dar atlmas salanmaldr. Bylelikle deliin konik kmasnn nne geirir.

Talama
Endstriyel plastik paralar, ok dk srtnme katsaylar ve birlikte altklar paraya kolaylkla adapte olma zellikleri nedeniyle, genellikle ok parlak bir yzey bitirme ilemi gerektirmezler. ou durumda tornalama ile elde edilen yzey temizlii yeterlidir. Hassas paralar iin, kritik toleranslar gerektiinde; 0,025mm toleransla her trl talama ilemi uygulanabilir. Genellikle, ap 300mm, genilii 75mm olan kaba zmpara talar tavsiye edilir. Zmpara ta hz, endstriyel plastik parann ap ve imalat miktarna gre deiir. Genellikle 2800 devir/dk. hz yeterlidir. Yksek hzlarda soutma suyu kullanlmaldr.

Frezeleme
Genellikle tek azl takm kullanlarak her trl frezeleme ilemi endstriyel plastik paralara uygulanabilir. Takmlar ok keskin ve parlatlm olmal, dk ilerleme ve az paso derinlii ile almaldr. 1-2.5m/sn kesme hz ve 0.0050.10mm/devir ilerleme uygundur. Endstriyel plastiin doal esnekliinden dolay, frezeleme ilemi srasnda oluabilecek deformasyonu nlemek iin endstriyel plastik paralar tezgaha ok iyi balanmaldr. zellikle ince et kalnlndaki paralar, sadece kalem iin yeterli aklk braklarak tezgaha tutturulmaldr.

Planyalama
Endstriyel plastik paralar, ileme srasnda dikkat edilmesi gereken genel kurallara uymak suretiyle planyada da ilenebilir. Planyada ileme srasnda para deformasyonu ve l kaymalarna engel olmak iin, endstriyel plastik paralarn tezgaha iyi balanmasna dikkat edilmeli, takm kesici azlar mutlaka ok keskin ve bilenmi olmaldr.

Di Ama
Endstriyel plastik paralara di ama ilemlerinde, standard yksek hz elikli HSS paftalar ve 3 oluklu klavuzlar kullanlabilir. Ancak oluacak srtnmeyi ve s etkisini azaltmak asndan 4 oluklu klavuzlar daha iyi sonu verir. Matkapla delmede olduu gibi, delik daralma eilimi gstereceinden, biraz byk klavuzla allmas tavsiye edilir. Sayfa : 3/4

Mekanik lemede Hatalar ve Sebepleri HATA TORNALAMA

Yumuayan Malzeme Yzeyi

SEBEP
1. Takm Kr 2. Yetersiz yan taban as ( Kalem aln yzeyi paraya srtyor ) 3. ok yava ilerleme 4. Devir says yksek 1. ok hzl ilerleme 2. Yanl takm alar 3. Kalem ucu ok sivri ( Uta kk bir radys ister. ) 4. Kalem eksende deil 1. Takm Kr 2. Kesici kenarlarda hava almam 1. Kalem u radys ok fazla 2. Takm kalemlie salam balanmam 3. Malzeme iyi balanmam 4. Kesme genilii ok fazla 1. Takm Kr 2. Yetersiz yan taban as ( Kalem aln yzeyi paraya srtyor ) 3. Yetersiz soutma suyu 1. ok hzl ilerleme 2. Dzgn bilenmemi takm 3. Honlanmam kesici kenar 1. Takm ucunda apak var 2. Kalem geri ekilirken malzeme yapyor 1. Kalem u as byk 2. Takm puntaya dik deil 3. ok hzl ilerleme 4. Eksenden alta veya ste monte edilmi kalem 1. U as yeterince byk deil 2. Kalem kr veya honlanmam 3. ok hzl ilerleme 1. Kesmeden nce hava almam 2. Takm kr 1. Yanl bilenmi matkap ucu 2. ok hzl ilerleme 1. Yanl matkap tipi 2. Yanl bilenmi matkap ucu 3. ok yava ilerleme 4. Matkap kr 1. Hzl ilerleme 2. yi merkezlenmemi matkap ucu 3. Kak bilenmi matkap ucu 1. Kak bilenmi matkap ucu 2. ok hzl ilerleme 3. Byk u as 1. Matkap kr 2. U as kk 1. Hzl ilerleme 2. Dk devir says 3. Balangta ok yksek devir 4. yi merkezlenmemi matkap ucu 5. yi bilenmemi matkap ucu 6. Matkap kenarlar iyi kesmiyor, tala matkab yana itiyor 1. Matkap kr 2. Kesme hz ok fazla 1. ok yava ilerleme 2. Fazla devir says 3. Yetersiz soutma suyu Sayfa : 4/4

Kaba Yzey

Kesme Kenarnda apak

Kopmalar, Krlmalar

KESME
Yumuamayan Malzeme Yzeyi Kaba Yzey Spiral izgiler Konkav veya Konveks Yzeyler Kesme Noktasnda apaklar D apta apaklar

DELME
Konik Delik Yanm veya Erimi Yzey apta Spiral izgiler veya Matkap zleri Byk Delik Kk Delik

Oval Delik

apaklar Matkap abuk Krleniyor