Mutezile Kurucu Vasl b. Atadr.

Be esaslar var: 1)Tevhid 2)Adalet 3)Vad vaid 4)Elmenzilet beynel menzileteyn 5) Elemru bilmaruf nehyi anilmnker. Mutezilenin dier grleri: 1)Sahabeye dil uzatmalar 2)efaati inkar etmeleri 3)Ruyetullahn olmayacana inanmalar 4) stitaat fiilden nce mevcuttur 5)Haram rzk deildir 6)Aslah olan yaratmak Allaha vacibdir 7)Peygamber gndermek Allaha VACBDR 8)Tevbeyikabul etmek Allaha vacibdir 9)Tvbesiz af vaki deildir 10) mam kararlatrmakA) vacibdir B)her zaman imama ihtiya yoktur 11)mam umumi ittifakla seilmeli 12)mam kureyi olmayabilir. 13)Allah n kelam, emri ve nehyi mahluktur 14)Allah ahrette gzle grlemez. 15)Teklifi mala yutak yoktur Mutezili alimler: 1) Vasl b. Ata: h80/699 Medine-h.131/748lm. 2) Amr b. Ubeydh.80/699- h.144/761lm.Vaslla beraber itizal eder. 3) Ebu Hzeyl el Allaf.h.135/752-h.235/849lm.

brahim b. Seyyar en-Nazzam h.160/776h.231/845lm. 5) Bir b. Mutemir lm.h.210/825 6) Ebu Osman Amrb. Bahrb. Meahbub elKinani elLeysi. Kitaplar:a)Kitabul hayvan b)Kitab el-Beyan vet-Tebyin c)Kitab el fetva d)hiyel ellusus 7)Ebul Hseyn b. Amr el hayat h.290/902lm. Kabinin hocasdr. Kitab: Kitabul intisar ver red ala b. Ravendi 8)Ebul Kasm Abdullah b. Ahmed b. Mahmud elBelhi elKabih.319/931lm. 9)Ebu Ali Muhammed b. Abdulvahhab elCubbaih.235/849- h.303/914lm.
4)
Mutezile, kelime olarak "ayrlanlar, uzaklaanlar, bir tarafa ekilenler" anlamna gelir. Byk gnah ileyen kimsenin iman ile kfr aras bir mertebede olduunu syleyerek Ehl-i snnet bilginlerinden Hasan- Basr'nin(. 110/728) dersini terkeden Vsl b. At (. 131/148) ile ona uyanlarn oluturduu mezhep bu isimle anlr. Mutezile ise kendini "ehl'l-adl ve'ttevhd" diye adlandrr. Aklc bir mezhep olan Mutezile, mantk kurallaryla eliir grd yet ve hadisleri Ehl-i snnetten farkl biimde yorumlam ve bu yorumlarnda akla ncelik vermitir. Ehl-i snnet tarafndan kurulan kelm ilmi hicr IV. asrdan itibaren ortaya km olmakla birlikte, bu ilmi ortaya karan etkenler arasnda Mutezile'nin ayr bir yeri vardr. Hatta kelm ilminin Mutezile'nin nclnde domu olduu sylenebilir. Bu mezhep, ayn zamanda iyi bir edebiyat ve tefsirci olan Eb'l-Hzeyl elAllf (. 235/850), Nazzm (. 231/845), Chiz (. 255/869), Bir b. Mutemir (. 210/825), Cbb (. 303/916), Kad Abdlcebbr (. 415/1025) ve Zemaher (. 538/1143) gibi byk kelmclar yetitirmitir. Abbsler dneminde en parlak gnlerini yaam olan Mutezile daha sonra etkinliini hatta bir mezhep olma hviyetini yitirmitir. Gnmzde Mutezile bal bana bir mezhep olarak mevcut olmamakla birlikte grleri a'nn Caferiyye ve Zeydiyye kollar ile Hricliin bzyye kolunda yaamaktadr. Mutezile'nin grleri be prensip halinde sistemletirilmitir. Bunlar da; 1. Allah'n zt ve sfatlar ynyle bir kabul edilmesi (tevhid), 2. Kullarn ihtiyar fiillerini hr iradeleriyle yapt ve kul iin en uygun olan yaratmann Allah'a gerekli olduu (adl), 3. yilik yapann mkfat, ktlk yapann da ceza grmesinin zorunluluu (vaad ve vad), 4. Byk gnah ileyenin iman ile kfr arasnda fsk mertebesinde olduu (el-menzile beyne'l-menzileteyn), 5. yilii yaptrmaya ve ktl nlemeye almann btn mslmanlara farz olduu (emir bi'l-marf nehiy ani'l-mnker) prensipleridir.