ICS 25.160.

10

TRK STANDARDI

TS EN 287-1/Ocak 2007

TRK STANDARDI
TURKISH STANDARD

TS EN 287-1 + A2
Ocak 2007 (EN 287-1: 2004/AC: 2004 dahil)

ICS 25.160.10

KAYNAKILARIN YETERLLK SINAVI - ERGTME KAYNAI BLM 1: ELKLER Qualification testing of welders - Fusion welding - Part 1: Steels

TRK STANDARDLARI ENSTTS Necatibey Caddesi No.112 Bakanlklar/ANKARA

Bugnk teknik ve uygulamaya dayanlarak hazrlanm olan bu standardn, zamanla ortaya kacak gelime ve deiikliklere uydurulmas mmkn olduundan ilgililerin yaynlar izlemelerini ve standardn uygulanmasnda karlatklar aksaklklar Enstitmze iletmelerini rica ederiz. Bu standard oluturan Hazrlk Grubu yesi deerli uzmanlarn emeklerini; tasarlar zerinde grlerini bildirmek suretiyle yardmc olan bilim, kamu ve zel sektr kurulular ile kiilerin deerli katklarn kranla anarz.

Kalite Sistem Belgesi malt ve hizmet sektrlerinde faaliyet gsteren kurulularn sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite Standardlarna uygun olarak kurmalar durumunda TSE tarafndan verilen belgedir.

Trk Standardlarna Uygunluk Markas (TSE Markas) TSE Markas, zerine veya ambaljna konulduu mallarn veya hizmetin ilgili Trk Standardna uygun olduunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya ktnda Trk Standardlar Enstitsnn garantisi altnda olduunu ifade eder.

TSEK
Kalite Uygunluk Markas (TSEK Markas) TSEK Markas, zerine veya ambaljna konulduu mallarn veya hizmetin henz Trk Standard olmadndan ilgili milletleraras veya dier lkelerin standardlarna veya Enstit tarafndan kabul edilen teknik zelliklere uygun olduunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya ktnda Trk Standardlar Enstitsnn garantisi altnda olduunu ifade eder.

DKKAT!
TS iareti ve yannda yer alan say tek bana iken (TS 4600 gibi), mamuln Trk Standardna uygun retildiine dair reticinin beyann ifade eder. Trk Standardlar Enstits tarafndan herhangi bir garanti sz konusu deildir. Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geni bilgi Enstitmzden salanabilir. TRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

ICS 25.160.10

TRK STANDARDI

TS EN 287-1/Ocak 2007

n sz
Bu standard, CEN tarafndan kabul edilen EN 287-1 + A2 (2006) standard esas alnarak, TSE Metalurji htisas Grubunca TS 6868-1 EN 287-1 (2000) standardnn revizyonu olarak hazrlanm ve TSE Teknik Kurulunun 09 Ocak 2007 tarihli toplantsnda Trk Standard olarak kabul edilerek yaymna karar verilmitir. Bu standardn kabul ile TS 6868-1 EN 287-1: 2000 iptal edilmitir. Bu standardn daha nce yaymlanm bulunan basklar geersizdir. Bu standardda kullanlan baz kelime ve/veya ifadeler patent haklarna konu olabilir. Byle bir patent hakknn belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.

ICS 25.160.10

TRK STANDARDI

TS EN 287-1/Ocak 2007

indekiler
0 1 2 3 Giri ........................................................................................................................................................1 Kapsam...................................................................................................................................................1 Atf yaplan standard ve/veya dokmanlar .........................................................................................1 Terimler ve tarifler .................................................................................................................................2 3.1 Kaynak...............................................................................................................................................2 3.2 Snav yapan kii ..................................................................................................................................2 3.3 Snav yapan kurulu............................................................................................................................2 3.4 Altlk......................................................................................................................................................2 3.5 Kk paso...............................................................................................................................................2 3.6 Dolgu pasosu........................................................................................................................................3 3.7 Kapak pasosu.......................................................................................................................................3 3.8 Kaynak metali kalnl .........................................................................................................................3 4 Semboller ve ksaltlm terimler .........................................................................................................3 4.1 Genel ....................................................................................................................................................3 4.2 Kaynak ilemlerinin referans numaralar..............................................................................................3 4.3 Ksaltmalar............................................................................................................................................3 5 Temel deikenler ve yeterlilik kapsam.............................................................................................4 5.1 Genel ....................................................................................................................................................4 5.2 Kaynak ilemleri ...................................................................................................................................4 5.3 Mamul tipi .............................................................................................................................................5 5.4 Kaynak tipi ............................................................................................................................................6 5.5 Malzeme gruplar..................................................................................................................................6 5.6 Sarf malzemeleri...................................................................................................................................7 5.7 Boyutlar ................................................................................................................................................8 5.8 Kaynak konumlar.................................................................................................................................9 5.9 Kaynak ayrntlar ...............................................................................................................................10 6 Snav ve deney/muayene....................................................................................................................11 6.1 Gzetim ..............................................................................................................................................11 6.2 Snav paralarnn biim, boyut ve says...........................................................................................11 6.3 Kaynak koullar .................................................................................................................................14 6.4 Deney/muayene metotlar ..................................................................................................................14 6.5 Snav paras ve deney numuneleri ...................................................................................................15 6.6 Deney/muayene kayd........................................................................................................................20 7 Snav paralarnn kabul artlar........................................................................................................20 8 Snav tekrar .........................................................................................................................................20 9 Geerlilik sresi...................................................................................................................................21 9.1 lk yeterlilik snav ...............................................................................................................................21 9.2 Geerliliin tasdiki .............................................................................................................................21 9.3 Yeterliliin uzatlmas .........................................................................................................................21 10 Belgelendirme ..................................................................................................................................21 11 Ksa gsterili ..................................................................................................................................22 Ek A (Bilgi iin) - Kaynak yeterlilik snav belgesi.................................................................................23 Ek B (Bilgi iin) - Ksa gsterili rnekleri ...............................................................................................24 Ek C (Bilgi iin) - Meslek bilgi...................................................................................................................28 Ek D (Bilgi iin) - Uzatma iin teyit edilecek ve izlenecek deikenler .................................................31 Ek ZA (Bilgi iin) - Bu standardn AB direktiflerinin esas kurallarna veya dier hkmlerine atf yapan maddeleri .........................................................................................................................................32 Kaynaklar.....................................................................................................................................................33

ICS 25.160.10

TRK STANDARDI

TS EN 287-1/Ocak 2007

Kaynaklarn yeterlilik snav - Ergitme kayna - Blm 1: elikler 0 Giri

Bir kaynaknn szl ve yazl talimatlar izleme kabiliyeti ve becerisinin dorulanmas kaynakl mamuln kalitesini garantilemek asndan nemli faktrlerdir. Bu standarda gre bir kaynaknn becerisinin snava tbi tutulmas, kaynak tekniklerine ve kullanlan bir rnek kurallara uyan koullara ve kullanlan standard snav paralarna baldr. Bu standardn prensibi, kaynaknn zel eitim ald ve/veya vasflandrlma kapsamnda sanayi uygulamasna sahip olduu kabul edilerek, yalnzca snavda kullanlan koullar iin deil ayn zamanda kaynak iin daha kolay olduu kabul edilen tm birletirmeler iin de bir yeterlilik snavnn kaynaky, yeterlilik ynnden onaylanmasdr. Yeterlilik snav, snav paras boyutlar gibi btn ilgili artlar karlamak artyla bir kaynak prosedrn ve bir kaynaky vasflandrmak iin kullanlabilir. Bu standardn yayn tarihinde mevcut olan EN 287-1e gre olan vasflandrmalar, belgelerin geerlilik sresi sonunda bu standardn artlarna gre yorumlanmaldr.

Kapsam

Bu standard, eliklerin ergitme kayna iin kaynaklarn yeterlilik snavn tanmlar. Bu standard, kaynaknn sistematik bir yeterlilik snav iin bir takm teknik kurallar salar ve bylesine snflandrmann mamul tipi, yer ve snav yapan kii ya da kurulutan bamsz olarak yaygn bir ekilde kabul edilebilmesine imkn verir. Kaynaklarn vasflandrlmasnda, elektrot/kaynak torcu/kaynak alomasnn el becerisiyle kullanlmas ve bu suretle kabul edilebilir kalitede bir kaynan yaplmas zerinde durulur. Bu standardda sz edilen kaynak ilemleri, elle veya ksmen mekanize kaynak olarak tasarlanm ergitme kaynak ilemleridir. Bu standard tam mekanize ve tam otomatik kaynak ilemlerini ( EN 1418e baknz) kapsamaz.

Atf yaplan standard ve/veya dokmanlar

Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin dier standard ve/veya dokmanlara atf yaplmaktadr. Bu atflar metin ierisinde uygun yerlerde belirtilmi ve aada liste halinde verilmitir. Tarih belirtilen atflarda daha sonra yaplan tadil ve revizyonlar, atf yaplan bu standardda da tadil veya revizyon yaplmas art ile uygulanr. Atf yaplan standard ve/veya dokmann tarihinin belirtilmemesi halinde en son basks kullanlr. EN, ISO, IEC vb. No EN 910 EN 970 EN 1320 Ad (ngilizce) Destructive tests on welds in metallic materials - Bend tests TS No 1) TS 282 EN 910 Ad (Trke) Kaynak metalik malzemelerin aln kaynakl birletirmeleri - Eme deneyleri Ergitme kaynaklarnn tahribatsz muayenesi-Gzle muayene Metalik malzemelerde kaynaklar zerinde tahribatl deneyler-Krlma deneyi

Non-destructive examination of fusion TS EN 970 welds Visual examination Destructive tests on weld in metallic TS EN 1320 materials - Fracture tests

1)

TSE Notu: Atf yaplan standardlarn TS numaras ve Trke ad 3. ve 4. kolonda verilmitir.* iaretli olanlar bu standardn basld tarihte ngilizce metin olarak yaynlanm olan Trk Standardlardr. 1

ICS 25.160.10 EN, ISO, IEC vb. No EN 1435 EN ISO 4063 EN ISO 5817

TRK STANDARDI Ad (ngilizce) Non - destructive examination of welds - Radiographic examinations of welded joints Welding and allied processes Nomenclature of processes and reference numbers ( ISO 4063: 1998) Welding - Fusion - welded joints in steel, nickel, titanium and their alloys (beam welding excluded) - Quality levels for imperfection ( ISO 5817:2003) Welds - Working positions - Definitions of angles of slope and rotation ( ISO 6947:1993) Specification and qualification of welding procedures for metallic materials - General rules (ISO 15607:2003) Welding - Guidelines for a metallic material grouping system (ISO/TR 15608:2000) Specification and approval of welding procedures for metallic materials Welding procedure specification - Part 1: Arc welding (ISO/DIS 156091:2000) Specification and qualification of welding procedures for metallic materials - Welding procedure specification - Part 2: Gas welding (ISO 15609-2:2001) Welding and allied processes Vocabulary - Part 1: Metal welding processes TS No 1) TS 5127 EN 1435 TS 7307 TS 7830

TS EN 287-1/Ocak 2007 Ad (Trke) Kaynaklarn tahribatsz muayenesi Kaynakl birletirmelerin radyografik muayenesi Teknik resim - Metallerin kaynak ve lehimle birletirme ilemlerinin rakam sembolleriyle gsterilmesi elikler ark kaynakl birletirmeler kusurlar iin kalite seviyeleri klavuzu

EN ISO 6947 EN ISO 15607:2003 CR ISO 15608 prEN ISO 15609-1:2000

TS EN ISO 6947 TS EN ISO 15607 TS CEN ISO/ TS 15608*

Kaynaklar - alma konumlar Eim ve dnme alarnn tarifleri Metalik malzemeler iin kaynak prosedr artnamesi ve vasflandrlmas - Genel kurallar Kaynak - Metalik malzeme gruplandrma sistemi iin klavuz

EN ISO 156092:2001

TS EN ISO 15609-2*

Metal malzemeler iin kaynak prosedrleri artnamesi ve snflandrmas - Kaynak prosedr artnamesi - Ksm 2: Gaz alt kayna

ISO 857-1

Terimler ve tarifler

Bu standardn amac iin EN ISO 15607:2003te ve aada verilen terimler ve tarifler uygulanr.

3.1 Kaynak
Elektrot pensesi, kaynak tabancas, tor veya alomay eli ile tutan ve idare eden kii.

3.2 Snav yapan kii

Uygulama standardna uygunluu dorulamak iin anlama taraflarnca belirlenen kii. Not - Belirli durumlarda, dardan bamsz bir snav yapan kii gerekebilir.

3.3 Snav yapan kurulu

Bu standarda uygunluu dorulamak iin anlama taraflarnca belirlenen kurulu. Not - Belirli durumlarda, dardan bamsz bir snav yapan kurulu gerekebilir.

3.4 Altlk
Ergimi kaynak metalini desteklemek amacyla kaynak aznn arka tarafna yerletirilen malzeme.

3.5 Kk paso
ok pasolu kaynakta kkteki ilk ylan paso/pasolar.

ICS 25.160.10

TRK STANDARDI

TS EN 287-1/Ocak 2007

3.6 Dolgu pasosu

ok pasolu kaynakta, kk paso/pasolarndan sonra, kapak paso/pasolarndan nce ylan paso/pasolardr.

3.7 Kapak pasosu

ok pasolu kaynakta, kaynan tamamlanmasndan sonra kaynak yzeyinde grlebilen paso/pasolardr.

3.8 Kaynak metali kalnl

Herhangi bir kaynak ykseltisi haricindeki kaynak kalnl.

Semboller ve ksaltlm terimler

4.1 Genel
Kaynaknn yeterlilik snav belgesinin doldurulmas esnasnda, ak ifadelerin yazlmad yerlerde, aadaki ksaltmalar ve referans numaralar kullanlr (Ek B).

4.2 Kaynak ilemlerinin referans numaralar

Bu standard aadaki elle veya yar mekanize olarak yaplan kaynak ilemlerini kapsar (Sembolik aklamalar iin kaynak ilemlerinin referans numaralar EN ISO 4063te verilmitir.) 111 114 121 125 131 135 136 141 15 311 Elle metal ark kayna, Kendinden korumal boru eklinde zl elektrotla ark kayna, Bir tel elektrotla toz alt ark kayna, Boru eklinde zl elektrotla toz alt ark kayna, Metal-ark asal gaz kayna (MIG kayna), Metal-ark aktif gaz kayna (MAG kayna), Aktif koruyucu gazla zl tel metal-ark kayna, Tungsten asal gaz ark kayna (TIG kayna), Plzma ark kayna, Oksi-asetilen kayna.

Not - Bu standardn kurallar dier ergitme kaynak ilemlerine uygulanabilir.

4.3 Ksaltmalar
4.3.1 Snav paralar iin
a BW D FW l1 l2 lf P ReH s1 s2 t t1 t2 T z nm A B C
2)

: Tasarm diki kalnl, : Aln kayna, : Borunun d ap, : ke kayna, : Snav parasnn uzunluu, : Snav parasnn yar genilii, : Muayene uzunluu : Plka, : Akma gerilmesi, : Kaynak ilemi 1 iin kaynak metali kalnl, : Kaynak ilemi 2 iin kaynak metali kalnl, : Snav paras malzeme kalnl (plka veya cidar kalnl), : Kaynak ilemi 1 iin snav paras malzeme kalnl, : Kaynak ilemi 2 iin snav paras malzeme kalnl, : Boru2), : ke kaynann kenar (bacak) uzunluu. : lve metalsiz, : Asidik rt, : Bazik rt veya bazik elektrot z, : Sellozik rt,

4.3.2 Sarf malzemeleri iin

Boru kelimesi kendi bana veya birleik olarak boru, tp veya ii bo kesit anlamnda kullanlmaktadr. 3

ICS 25.160.10 M P R RA RB RC RR S V W Y Z bs lw mb ml nb rw sl ss A d ts

TRK STANDARDI

TS EN 287-1/Ocak 2007

: Metal tozlu elektrot z, : Hzl donan curuflu rutil elektrot z, : Rutil rt veya yava donan curuflu rutil elektrot z, : Rutil-asidik rt, : Rutil-bazik rt, : Rutil-sellozik rt, : Rutil kaln rt, : Masif tel / ubuk, : Rutil veya bazik / florrl elektrot z, : Bazik / florrl elektrot z, yava donan curuflu, : Bazik / florrl elektrot z, hzl donan curuf, : Elektrot z- dier tipler. ift taraftan kaynak, Sola kaynak, Altlkla kaynak, ok pasolu, Altlksz kaynak, Saa kaynak, Tek pasolu, Tek taraftan kaynak. Malzeme artnamesi tarafndan istenen en dk ekme uzamas, Malafa veya i makara ap, Eme deney parasnn kalnl.

4.3.3 Dier kaynak ayrntlar iin

4.3.4 Eme deneyleri iin

Temel deikenler ve yeterlilik kapsam

5.1 Genel
Kaynaknn yeterlilii temel deikenleri esas alr. Her bir temel deiken iin bir yeterlilik kapsam belirlenir. Btn snav paralar Madde 5.7 ve Madde 5.8 iin hari temel deikenler kullanlarak ayr ayr kaynak edilmelidir. Kaynak kapsam dnda kaynak yapacaksa yeni bir yeterlilik snav gerekir. Temel deikenler : - Kaynak ilemi, - Mamul tipi (plka ve boru), - Kaynak tipi (aln ve i ke), - Malzeme grubu, - Kaynak sarf malzemesi, - Boyut (malzeme kalnl ve boru d ap), - Kaynak konumu, - Kaynak ayrntlar (altlk, tek taraftan kaynak, her iki taraftan kaynak, tek kat, ok kat, sola kaynak, saa kaynak) dr.

5.2 Kaynak ilemleri

Kaynak ilemleri ISO 857-1de tanmlanm ve Madde 4.2de sralanmtr. Her bir yeterlilik snav normal olarak sadece bir kaynak ilemini yeterli klar. Bir kaynak ilemi deiiklii yeni bir yeterlilik snav gerektirir. Masif telin S (kaynak ilemi 135) zl tele M (kaynak ilemi 136) dnmesi veya tersi yeni bir yeterlilik snav istenmeyen (izelge 3) istisnalardr. Bununla beraber tek bir snav paras (ok ilemli birletirme) vastasyla veya iki veya daha fazla ayr yeterlilik snavlar vastasyla iki veya daha fazla kaynak ilemi iin bir kaynaknn yeterli klnmasna izin verilir. Kullanlan her bir kaynak ilemi iin ve aln kaynaklar iin ok ilemli birletirme yeterlilik kapsamlar izelge 1de (izelge 4e de baknz) verilmitir.

ICS 25.160.10

TRK STANDARDI

TS EN 287-1/Ocak 2007

izelge 1 - Aln kaynaklar iin tek ve ok ilemli birletirmelerin kalnlk kapsam Snav paras iin kullanlan kaynak ilemi Kalnlk kapsam Tek ilemli birletirme ok ilemli birletirme

izelge 4e gre , Kaynak ilemi 1 iin: t = s1 Kaynak ilemi 2 iin: t = s2 Aklama: 1 Kaynak ilemi 1 (nb) 2 Kaynak ilemi 2 (mb)

izelge 4e gre t = s1 + s2 ile

Aklama: 2 Kaynak ilemi 2 3 Altlkl kaynak (mb) 4 Altlksz kaynak (nb)

izelge 4e gre , Kaynak ilemi 1 iin: t = t1 Kaynak ilemi 2 iin: t = t2

izelge 4e gre t = t1 + t2 Kaynak ilemi 1 sadece kk blgesinin kayna iin

Aklama: 1 Kaynak ilemi 1

5.3 Mamul tipi

Yeterlilik snav plka veya boruda yaplmaldr. Aadaki kriter uygulanr : a) D > 25 mm d apa sahip borulardaki kaynaklar, plka kaynaklarn kapsar, b) Plka kaynaklar boruda: 5

ICS 25.160.10

TRK STANDARDI

TS EN 287-1/Ocak 2007

- D 150 mm d apa sahip borunun PA, PB ve PC kaynak konumlarn, - Plkalar iin PE kaynak konumu D 500 mm d apa sahip borunun PF konumundaki kaynaklarn kapsar.

5.4 Kaynak tipi

Yeterlilik snav aln veya i ke kayna eklinde yaplmaldr. Aadaki kriterler uygulanr : a) b) Aln kaynaklar, tali balantlar (Madde 5.4 cye de bakn) haricindeki her bir tip aln kaynan kapsar, ounluunun i ke kayna olmas durumunda, kaynak uygun bir i ke kayna snav vastasyla da vasflandrlmaldr, i ounluunun aln kayna olmas durumunda, aln kaynaklar, i ke kaynaklarn vasflandrr, Altlksz boru aln kaynaklar, 60lik bir aya sahip tli balantlar ve izelge 1den izelge 8e kadarki izelgelerdeki ayn yeterlilik kapsamn onaylar. Bir tli kaynak iin yeterlilik kapsam, tli balantnn boru d apn esas alr, Bir aln veya i ke kayna vastasyla vasflandrlamayan kaynak tipi durumunda kaynak vasflandrmas iin tli balant gibi zel bir snav paras kullanlmaldr.

c)

d)

5.5 Malzeme gruplar

5.5.1 Esas malzemenin elik gruplar
Yeterlilik snavlarnn saysn azaltmak iin benzer kaynak karakteristiklerine sahip mazemeler CR ISO 15608e gre gruplandrlmtr.

5.5.2 Yeterlilik kapsam

Bir malzeme grubu ierisindeki herhangi bir metalin kayna izelge 2ye gre dier malzeme gruplarnda olduu gibi ayn malzeme grubu ierisindeki dier btn metallerin kayna iin kaynaknn yeterliliini salar. Gruplandrma sistemi dndaki esas malzemeler kaynak edildiinde, ayr bir yeterlilik snav gerekir. Farkl metal birletirmelerinin vasflandrlmas : 8 veya 10 malzeme grubundan (izelge 2ye bakn) ilve metaller kullanldnda, dier malzeme gruplar ile 8 veya 10 malzeme grubunun yapt btn kombinasyonlar kapsanr. Biimlendirilmi malzeme gruplarnda yaplan bir yeterlilik snav dkm malzeme ve ayn malzeme grubundaki dkm ve biimlendirilmi malzeme karm iin yeterlilik verir.

ICS 25.160.10

TRK STANDARDI

TS EN 287-1/Ocak 2007

izelge 2 - Esas metal iin yeterlilik kapsam Snav parasnn malzeme grubu a 1.1, 1.2, 1.4 1.3 2 3 4 5 6 7 8 9 9.1 9.2 + 9.3 10 11
a

Yeterlilik kapsam 1.1, 1.2, 1.4 1.3 2 3 4 5 6 7 8 9.1 x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x 9 9.2 + 9.3 x x x x x x x x x x x x x x 10 11

x x x x x x x x x x x

CR ISO 15608e gre malzeme grubu Aklamalar : x Kaynaknn yeterli klnd malzeme gruplarn gsterir. Kaynaknn yeterli klnmad malzeme gruplarn gsterir.

5.6 Sarf malzemeleri

141, 15 ve 311 ile kaynak ilemi gibi ilve metalle yeterlilik, ilve metalsiz kayna yeterli klar ancak tersini yeterli klmaz. Kaynak sarf malzemeleri iin yeterlilik kapsam izelge 3te verilmitir.

ICS 25.160.10

TRK STANDARDI

TS EN 287-1/Ocak 2007

izelge 3 Kaynak sarf malzemeleri iin yeterlilik kapsam a Kaynak ilemi Snavda kullanlan kaynak sarf malzemeleri b A, RA, RB, RC, RR, R 111 B C Masif tel (S) Yeterlilik kapsam A, RA, RB, RC, RR, R x x zl elektrot (M) B x zl elektrot (B) x C x zl elektrot (R, P, V, W, Y, Z) x x

131 135 136 141 136 114 136

a) b)

Masif tel (S) zl elektrot (M) zl elektrot (B) zl elektrot (R, P, V, W, Y, Z)

x x -

x x -

Ksaltmalar iin Madde 4.3.2ye baknz

Kaynaknn yeterlilik snavnda altlksz (ss nb) kk paso kayna iin kullanlan kaynak sarf malzemelerinin tipi, imalttaki kk paso kayna iin onaylanan kaynak sarf malzemesi tipidir. Aklama:

X Kaynaknn yeterli klnd kaynak sarf malzemelerini gsterir. Kaynaknn yeterli klnmad kaynak sarf malzemelerini gsterir.

5.7 Boyutlar
Aln kaynaklarnn kaynak yeterlilik snavnda, malzeme kalnl ve boru d aplar esas alnr. Yeterlilik alan izelge 4 ve izelge 5te verilmitir. Not Malzeme kalnlnn veya boru d aplarnn hassas olarak llmesi gerekmez. Ancak, daha ziyade genel felsefe olarak izelge 4 ve izelge 5te verilen deerler uygulanmaldr.

ke kaynaklarnda malzeme kalnl iin yeterlilik kapsam izelge 6da belirtilmitir. Tli balant (branman) kaynanda izelge 4e ilikin malzeme kalnlk kriteri ve izelge 5e ilikin boru d ap kriteri aadaki gibi uygulanr: stten: Malzeme kalnl ve tli balant borusu d ap, ten veya geme : Ana boru veya kabuk malzeme kalnl ve tli balant boru d ap. Farkl boru d ap ve malzeme kalnlklar iin kaynak: izelge 4e gre en ince ve en kaln malzeme kalnlklar, izelge 5e gre en kk ve en byk boru d ap, iin yeterli klnr.

ICS 25.160.10

TRK STANDARDI

TS EN 287-1/Ocak 2007

izelge 4 Aln kaynaklar iin snav parasnn malzeme kalnl ve kaynak metal kalnlnn (ok ilemli) yeterlilik kapsam ller mmdir Kalnlk a) t t<3 3 t 12 t > 12
a) b)

Yeterlilik kapsam t 2 x tb) 3 2 x tc) 5

oklu ilemler iin izelge 1deki s1 ve s2 uygulanr.. Oksi-asetilen kayna (311) iin: t -1,5 x t. c) Oksi-asetilen kayna (311) iin: 3 mm - 1,5 x t. izelge 5 Boru d ap iin yeterlilik kapsam a) ller mmdir Snav parasnn boru d ap Yeterlilik kapsam D D2xD D 25 D > 25 0,5 x D (en az 25 mm) a) Yapsal ii bo kesitler iin D, en kk kenar lsdr. izelge 6 Boru d ap iin yeterlilik kapsam a) ller mmdir Snav paras malzeme kalnl a) t t<3 t 3
a)

Yeterlilik kapsam t -3 3

izelge 9a da baknz.

5.8 Kaynak konumlar

Her bir kaynak konumu iin yeterlilik alan izelge 7de verilmitir. Kaynak konum ve sembolleri EN ISO 6947ye atfta bulunur. Snav paralar, EN ISO 6947ye gre kaynak konumlarnn anma alarna uygun olarak kaynak edilmelidir. Borular iin J-L045 ve H-L045 kaynak konumlar, btn boru alarn vasflandrr. Biri PF kaynak konumunda ve biri PC kaynak konumundaki ayn boru d apna sahip iki boru kayna, HL045 kaynak konumunda kaynak edilmi borunun yeterlilik araln (kapsamn) da kapsar. Biri PG kaynak konumunda ve biri PC kaynak konumundaki ayn boru d apna sahip iki boru kayna, JL045 kaynak konumunda kaynak edilmi borunun yeterlilik araln (kapsamn) da kapsar. D 150 mm boru d aplar, sadece bir snav paras kullanlarak iki kaynak konumunda (PF veya PG evrenin 2/3, PC evrenin 1/3) kaynak edilebilir.

ICS 25.160.10

TRK STANDARDI

TS EN 287-1/Ocak 2007

izelge 7 - Kaynak konumu iin yeterlilik kapsam Snav parasnn kaynak konumu PA PB b) PC PD b) PE PF (Plka) PF (Boru) PG (Plka) PG (Boru) H-L045 J-L045
a) b)

Yeterlilik kapsam a) PA x x x x x x x x x x PB b) x x x x x x x x x x PC x x x x x PD b) x x x x x x PE x x x x x x PF (Plka) x x x x x PF (Boru) x x PG (Plka) x x x PG (Boru) x x H-L045 x J-L045 x

Ek olarak Madde 5.3 ve Madde 5.4n artlar gzetilmelidir. PB ve PD kaynak konumlar sadece i ke kaynaklar (Madde 5.4 b)) iin kullanlr ve sadece dier kaynak konumlarndaki i ke kaynaklarn yeterli klmak iin kullanlr. Aklama: X Kaynaknn yeterli klnd kaynak konumunu gsterir. Kaynaknn yeterli klnmad kaynak konumunu gsterir.

5.9 Kaynak ayrntlar

Kaynak ayrntlarna bal olarak yeterlilik kapsam izelge 8 ve izelge 9da gsterilmitir. 311 ilemi ile kaynak yapldnda, saa kaynaktan sola kaynaa bir deiiklik yaplmas ve tersi yeni bir yeterlilik snav gerektirir. izelge 8 Aln kaynaklarnda kaynak ayrntlar yeterlilik kapsam Snav parasnn kaynak ayrntlar Tek taraftan kaynak / altlksz kaynak (ss nb) Tek taraftan kaynak / altlkl kaynak (ss mb) Her iki taraftan kaynak (bs) Yeterlilik kapsam Tek taraftan kaynak / altlksz kaynak (ss nb) x Tek taraftan kaynak / altlkl kaynak (ss mb) x x x Her iki taraftan kaynak (bs) x x x

Aklama: X Kaynaknn yeterli klnd kaynak ayrntlarn gsterir. Kaynaknn yeterli klnmad kaynak ayrntlarn gsterir.

10

ICS 25.160.10

TRK STANDARDI

TS EN 287-1/Ocak 2007

izelge 9 ke kaynaklarnda kat tekniinin yeterlilik kapsam Snav paras a) Tek katl (sl) Tek katl (sl) ok katl (ml)
a)

Yeterlilik kapsam ok katl (ml) x x x

Kaynak (boaz) kalnl 0,5 x t a 0,7 x t aralnda olmaldr. Aklama: X Kaynaknn yeterli klnd kat tekniini gsterir. Kaynaknn yeterli klnmad kat tekniini gsterir.

Snav ve deney/muayene

6.1 Gzetim
Snav paralarnn kayna, snav yapan kii veya snav kuruluu gzetiminde yaplmaldr. Deney/muayene, snav yapan kii veya snav kuruluu tarafndan dorulanmaldr. Snav paralar, kaynaa balamadan nce, kaynak ve snav yapan kiinin mhr ile iaretlenmelidir. lve olarak btn snav paralar iin kaynak konumlar deney paralar zerine iaretlenmeli ve sabit boru kaynaklar iin, saat 12 alma konumu da iaretlenmi olmaldr. Snav yapan kii veya kurulu, kaynak koullar yanlsa veya kaynaknn gerekli standard yerine getirmede, mesel, ar ve/veya sistematik tamir gerektirecek ekilde, teknik olarak yetersiz olduu grlrse, snav durdurabilir.

6.2 Snav paralarnn biim, boyut ve says

Gerekli deney paralarnn biim ve boyutlar (Madde 5.7) ekil 1, ekil 2, ekil 3 ve ekil 4te gsterilmitir. Borular iin en az 150 mm muayene uzunluu istenir. Bununla beraber borularn evresi 150 mmden az olduunda ilve olarak en ok snav paras gerekli olacaktr.

11

ICS 25.160.10

TRK STANDARDI

TS EN 287-1/Ocak 2007 ller mmdir.

Aklama : t Snav paras iin malzeme kalnl ekil 1 - Plkada aln kayna iin snav paras boyutlar ller mmdir.

0,5 t a 0,7 t Aklama : a Tasarm kaynak (boaz) kalnl t Snav parasnn malzeme kalnl z ke kayna kesit kenar (bacak ) uzunluu ekil 2 - Plkada bir i ke kayna iin snav paras boyutlar 12

ICS 25.160.10

TRK STANDARDI

TS EN 287-1/Ocak 2007 ller mmdir.

Aklama : D Boru d ap t Snav parasnn malzeme kalnl (cidar kalnl) ekil 3 - Boruda aln kayna iin snav paras boyutlar ller mmdir.

t en ince paraya karlk 0,5 t a 0,7 t Aklama : a Tasarm kaynak (boaz) kalnl D Boru d ap l1 Snav paras uzunluu t Snav parasnn malzeme kalnl (cidar kalnl) z ke kayna kesit kenar (bacak ) uzunluu ekil 4 - Boruda i ke kayna iin snav paras boyutlar

13

ICS 25.160.10

TRK STANDARDI

TS EN 287-1/Ocak 2007

6.3 Kaynak koullar

Kaynaklarn yeterlilik snavnda prEN ISO 15609-1 veya EN ISO 15609-2ye gre hazrlanan WPS veya pWPSi izlenmelidir. Aadaki kaynak koullar uygulanmaldr: - Snav paras iin kaynak sresi, allagelmi imalt koullar altndaki alma sresine uygun olmaldr, - Snav paras kk pasosu ve kapak pasosunda en az bir durma ve bir yeniden balama noktas bulunmal ve muayene edilecek uzunluk iinde belirtilmelidir, - WPS veya pWPSde gerekli grlen herhangi bir kaynak sonras sl ilemi, eme deneyi gerekmedike uygulanmayabilir, - Snav parasnn tantm, - Kaynaknn, kaynan tamamlanmasndan sonra yzeydekiler haricinde, kk kusurlar, talayarak, dzeltmesine izin verilmelidir. Bunun iin, snav yapan uzmann veya snav kuruluunun onay alnmaldr.

6.4 Deney/muayene metotlar

Tamamlanan her bir kaynak, kaynak yapld durumda izelge 10a gre muayene edilmelidir. Kaynaklar gzle muayene vastasyla kabul edildiinde ilave muayeneler/deneyler izelge 10a gre yaplmaldr. Yeterlilik snavnda kalc altlk kullanldnda tahribatl deney ncesi altlk giderilmelidir. Makroskopik muayene iin deney numuneleri, kayna aka gsterecek ekilde hazrlanmal ve tek taraf dalanmaldr. Parlatma gerekmez. 131,135, 136 (sadece metal zl teller) ve 311 (izelge 10, dip not bye bakn) kaynak ilemleri vastasyla yaplm aln kaynaklarna radyografik muayene uygulandnda, ya 2 ilve eme deneyi (bir yz ve bir kk veya iki kenar eme) ya da iki krma deneyi (bir yz ve bir kk ) ilve edilerek garanti altna alnmaldr. izelge 10 Deney/muayene metotlar Deney/muayene metodu EN 970e gre gzle muayene EN 1435e muayene gre radyografik Aln kayna (plka veya boruda) Mecbur Mecbur a b d Mecbur a b f Mecbur
abf

ke kayna ve tli balant Mecbur Mecbur deil Uygulanmaz Mecbur c e

EN 910a gre eme deneyi EN 1320ye gre krma deneyi

a) b)

Radyografik muayene veya eme ya da krma deneyi uygulanabilir. Radyografik muayene kullanlmas durumunda, 131,135, 136 (sadece metal zl tel) ve 311 (Madde 6.4) kaynak ilemleri iin ilve eme veya krma deneyleri kullanlr. Krma deneyleri, EN 1321e gre en az 2 kesitte yaplan makroskopik muayene ile yer deitirebilir. Sadece ferritik eliklerde, 8 mm kalnlk iin radyografik muayene, EN 1714e gre ultrasonik muayene ile deitirilebilir. Borularda krma deneyleri, radyografik muayene ile deitirilebilir.

c) d)

e) f)

Boru d ap D 25 mm iin eme veya krma deneyi tam deney parasnn entikli ekme deneyi ile deitirilebilir (rnek ekil 8de verilmitir).

14

ICS 25.160.10

TRK STANDARDI

TS EN 287-1/Ocak 2007

6.5 Snav paras ve deney numuneleri

6.5.1 Genel
Snav parasnn ve deney numunelerinin tip, boyut ve hazrlanmasna ait ayrntlar, Madde 6.5.2, Madde 6.5.3, Madde 6.5.4de verilmitir. lve olarak tahribatl deneyler iin artlar belirtilmitir.

6.5.2 Boru ve plkada aln kayna

Radyografik muayene kullanldnda, snav parasndaki kaynan (ekil 5a, ekil 7a ve ekil 7b) muayene uzunluu, kaynak yapld durumda (ar kaynak metali giderilmeden) film ekilmelidir. Krma deneyi kullanldnda, snav paras muayene uzunluu eit genilikteki deney numunelerine kesilmeli ve tamam krlacak ekilde deneye tbi tutulmaldr. Her bir deney numunesinin muayene uzunluu 40 mm olmaldr. EN 1320 e uygun olan btn entik profillerine izin verilir. Enine eme deneyi veya kenar eme deneyi kullanldnda, mandrel veya i makara ap 4t olmal ve A % 20 uzamal esas metal iin eme as,180 olmaldr. A < % 20 uzamal esas metal iin aadaki forml uygulanmaldr:
d= 100 x t s ts A

Burada: d mm olarak mandrel veya i makara ap, ts mm olarak eme deney numunesinin kalnl, A % olarak malzeme artnamesi tarafndan istenen en dk ekme uzamas dr. Sadece enine eme deneyi yapldnda, muayene uzunluu eit genilikteki deney numunelerine kesilmeli ve tamam deneye tbi tutulmaldr. Sadece kenar eme deneyleri kullanldnda, muayene uzunluu boyunca eit aralktaki en az drt deney numunesi alnmaldr. Bu kenar eme deneylerinden biri, muayene uzunluu iindeki durma ve balama blgesinden alnm olmaldr. Eme deneyleri EN 910a uygun olarak yaplm olmaldr. t > 12 mm kalnlk iin enine eme deneyleri yerine kenardan eme deneyi yaplabilir. Borular iin 131, 135, 136 (sadece metal zl tel) veya 311 kaynak ilemlerine uygulanan ilve krma veya enine eme deneyi numuneleri says radyografik muayene kullanmnda kaynak konumuna baldr. PA veya PC kaynak konumlar iin, bir kk ve bir yz eme deney numunesi deneye tbi tutulmaldr (ekil 7aya baknz). Btn dier kaynak konumlar iin, iki kk ve iki yz eme deney numunesi deneye tbi tutulmaldr (ekil 7bye baknz).

15

ICS 25.160.10

TRK STANDARDI

TS EN 287-1/Ocak 2007 ller mmdir.

Aklama : l1 Snav paras uzunluu l2 Snav parasnn yar genilii lf Muayene uzunluu

a) ift sayda deney numunelerinden kesit alnmas

b) Deney numunesinin muayene uzunluu Not lve olarak, deney numunesinin kaynanda krlma elde etmek iin gerilmeye maruz kalan tarafnn kaynak merkezinde boyuna entik olabilir. ekil 5 - Plka aln kaynanda deney numunelerinin hazrlanmas ve krma deneyi

16

ICS 25.160.10

TRK STANDARDI

TS EN 287-1/Ocak 2007

6.5.3 Plkada i ke kayna

Krma deneyleri iin (ekil 6) snav paras, gerektiinde birka numuneye ayrlabilir. Her bir deney numunesi, EN 1320ye gre krma iin konumlandrlmal ve krmadan sonra muayene edilmelidir. Bir makroskobik muayene kullanldnda, en az iki deney numunesi alnmaldr. Bir makroskobik muayene numunesi durma/balama yerinden alnm olmaldr.. ller mmdir.

Aklama : lf Muayene uzunluu ekil 6 - Plkada i ke kayna krma deneyi iin muayene uzunluu

17

ICS 25.160.10

TRK STANDARDI

TS EN 287-1/Ocak 2007 ller mmdir.

Aklama : lf Muayene uzunluu 1 konumu iin bir kk krma veya bir kk enine eme veya bir kenar eme deney numunesi 2 konumu iin bir yz krma veya bir yz enine eme veya bir kenar eme deney numunesi a) PA ve PC kaynak konumlar iin ilve krma veya eme deneyleri iin blmlere ayrma

Aklama : lf Muayene uzunluu 1 Bir kk krma veya bir kk enine eme veya bir kenar eme deney numunesi 2 Bir yz krma veya bir yz enine eme veya bir kenar eme deney numunesi 3 Bir kk krma veya bir kk enine eme veya bir kenar eme deney numunesi 4 Bir yz krma veya bir yz enine eme veya bir kenar eme deney numunesi b) PF, PG, H-L045, J-L045 kaynak konumlar iin ilve krma veya eme deneyleri iin blmlere ayrma

18

ICS 25.160.10

TRK STANDARDI

TS EN 287-1/Ocak 2007

c) Krma deney numunesinin muayene uzunluu Not lve olarak, deney numunesinin kaynanda krlma elde etmek iin gerilmeye maruz kalan tarafnn kaynak merkezinde boyuna entik olabilir. ekil 7 Boruda i ke kayna iin deney numunelerinin hazrlanmas ve yerleri ller mmdir. t 1,8 mm iin : d = 4,5 mm t < 1,8 mm iin : d = 3,5 mm

Balama ve durma blgelerinde deliklere izin verilmez. Not - EN 1320ye uygun olarak evresel ynde s ve q entik profillerine de izin verilir. ekil 8 D ap 25 mm olan boru snav paras iin entik ekme deneyi rnei

6.5.4

Borularda aln kayna

Krma deneyleri iin snav paras drt veya daha fazla deney numunesi elde etmek iin kesilmeli ve krlmaldr (bir olaslk ekil 9da gsterilmitir).

19

ICS 25.160.10

TRK STANDARDI

TS EN 287-1/Ocak 2007

ekil 9 - Boruda i ke kayna iin deney numunelerinin hazrlanmas ve krma deneyi Makroskopik muayene kullanldnda, en az 2 adet deney numunesi alnmaldr. Bir makroskopik numune durma /balama yerinden alnm olmaldr.

6.6 Deney/muayene kayd

Btn deney/muayene sonular dokmante edilmelidir.

Snav paralarnn kabul artlar

Snav paralar ilgili kusur tipleri iin belirlenmi kabul artlarna gre deerledirilmelidir. Herhangi bir deney/muayene ncesi: Btn curuf ve srantlarn giderilmi olduu, Kaynan kk ve yz tarafnda (Madde 6.3e gre) talama olmad, Kk ve kapak pasosunda durma ve balamann belirtilmi olduu (Madde 6.3e gre), Profil ve boyutlar

konusunda kontrol edilmelidir. Bu standarda gre deney/muayene metodlar vastasyla bulunan kusurlar iin kabul artlar, aksi belirtilmedike, EN ISO 5817e gre deerlendirilmelidir. Bir kaynak, EN ISO 5817ye gre, snav parasndaki ar kaynak metali, ar d bkeylik, ar kalnlk, ar nfuziyet ve doru olmayan kaynak kenar kusurlar iin C seviyesi, dier kusurlar iin B seviyesi snrlar iinde kalyorsa yeterli saylmaldr. Yanma oluu iin h 0,05 t art uygulanmaz. Yanma oluu 0,5 mmyi gememelidir. Kaynak yeterlilik snav iin asal kaklk uygulanmaz. Eme deney numuneleri herhangi bir ynde 3 mmye eit veya daha byk tek bir hatay gstermemelidir. Deney srasnda bir deney numunesinin kenarlarnda beliren hatalar, nfuziyet noksanl, curuf veya dier hatalardan dolay atlama kant olmadka, deerlendirmede ihmal edilmelidir. Kaynaknn snav paras zerindeki kusurlar, izin verilen azam deerleri ayorsa, kaynak snavda yetersiz kabul edilir. Tahribatsz muayene iin karlk gelen kabul kriterlerine de atf yaplmaldr. Btn tahribatl ve tahribatsz muayeneler iin, belirtilen prosedrler kullanlmaldr. Not EN ISO 5817nin kabul seviyeleri ve farkl tahribatsz muayene tekniklerinin kabul seviyeleri arasndaki karlkl iliki EN 12062de verilmitir.

8
20

Snav tekrar

Herhangi bir snav, bu standardn artlarn yerine getirmede yetersiz kalrsa, kaynakya yeni bir yeterlilik snav iin frsat verilmelidir.

ICS 25.160.10

TRK STANDARDI

TS EN 287-1/Ocak 2007

Meydana gelen hatann metalurjik veya baka herhangi bir olaan d sebepten kaynakland ve kaynaknn becerisiyle dorudan doruya ilgisi olmad sonucuna varlrsa, yeni snav malzeme ve/veya snav artlarnn kalite ve dzgnlnn yeterliliini deerlendirmek iin, ilve bir snavn yaplmas gerekir.

Geerlilik sresi

9.1 lk yeterlilik snav

Kaynak yeterliliinin geerlilii, snav parasnn/paralarnn kaynak edildii tarihte balar. Bu, btn gerekli muayenelerin yaplmas ve kabul edilebilir snav sonularnn elde edilmesi artyla geerlidir.

9.2 Geerliliin tasdiki

Kaynaknn yaynlanan yeterlilik snav belgesi, iki yllk bir sre iin geerlidir. Bu, kaynak koordinatr veya alann sorumlu olduu personelin kaynaknn ilk yeterlilik snav kapsamnda altn tasdik etmesi artyla geerlidir. Bu her alt ayda bir tasdik edilmelidir.

9.3 Yeterliliin uzatlmas

Bu standarda gre kaynaknn yeterlilik snav belgesi bir muayeneyi yapan kii veya kurulu tarafndan iki yllk periyotlar halinde uzatlabilir. Mevcut belgelendirmenin uzatlmasndan nce Madde 9.2deki artlarn karlanmas ve aadaki koullarn dorulanmas gerekir: a) Uzatmay desteklemek iin kullanlan btn kayt ve kantlar kaynak iin izlenebilirdir ve imalatta kullanlan WPS/ WPSleri tanmlar.

b) Uzatmay desteklemek iin kullanlacak kant, hacimsel zellikte (radyografik veya ultrasonik muayene) veya bir nceki alt ay boyunca iki kaynak zerinde yaplm olan tahribatl muayene (krma veya eme) olmaldr. Uzatmaya ilikin kant en az iki yl sre ile saklanmaldr. c) Kaynaklar Madde 7de belirtildii ekilde kusurlar iin yeterli kabul seviyelerinde olmaldr. d) Madde 9.3 b)de sz edilen muayene sonular, kalnlk ve boru d ap hari kaynaknn orijinal snav koullarn yeniden oluturabildiini gstermelidir. Not - Teyit edilecek ve izlenecek deikenlerin rnekleri iin Ek Dye baknz.

10 Belgelendirme
Belge, kaynaknn yeterlilik snavn baaryla getiini belgelendirmelidir. Btn temel deikenler, belge zerine kaydedilmelidir. Snav paras/paralar gerekli muayenelerin/deneylerin herhangi birinde baarsz olursa belge dzenlenmemelidir Belge, snav yapan kii veya kuruluun tam sorumluluu altda dzenlenmeli ve Ek Adaki ayrntl bilgileri ihtiva etmelidir. Ek Ada verilen formun kaynaknn yeterlilik snav belgesi olarak kullanlmas tavsiye edilir. Baka bir kaynak yeterlilik snav belgesi formu kullanlacaksa, bu form Ek Ada istenen bilgileri ihtiva etmelidir Genel olarak her bir snav paras iin ayr bir kaynak yeterlilik snav belgesi yaymlanmaldr. Bir snav parasndan fazlas kaynak edildiinde bir tek kaynak yeterlilik belgesi her bir snav parasnn yeterlilik kapsam birletirilerek verilebilir. Bu durumda Madde 5.7de verilen rnekler hari aadaki temel deikenlerden yalnzca bir tanesinin deimesine izin verilebilir. - Kaynak tipi, - Kaynak konumu, - Malzeme kalnl. Dier temel deikenlerin deiimine izin verilmez. 21

ICS 25.160.10

TRK STANDARDI

TS EN 287-1/Ocak 2007

Kaynaknn yeterlilik snav belgesinin belirsizlie yol amamas salanmaldr. Bu yzden kaynaknn yeterlilik snav belgesinin ngilizce, Franszca veya Almanca lisanlarndan en az birinde veya gerektiinde dier bir lisanla birlikte yaymlanmas tavsiye edilir. Uygulama snav ve meslek bilgi snav (Ek Aya baknz) iaretlenmelidir. Yeterlii veya Snav yaplmad eklinde

Yeterlilik snav iin temel deikenlerde izin verilen aralklar dnda yaplan her deiiklik , yeni bir snav ve yeni bir yeterlilik snav belgesi gerektirir.

11 Ksa gsterili
Bir kaynaknn yeterliliinin ksa gsterilii, aadaki balklar verilen srada olmaldr (bu sistem bilgisayar iin de kullanlabilecek tarzda dzenlenmitir): a) Bu standardn numaras: TS 6868 -1 EN 287-1 b) Temel deikenler : 1) Kaynak ilemleri : Madde 4.2, Madde 5.2 ve ISO 4063e atf, 2) Mamul tipi : Plka (P), boru (T), Madde 4.3.1 ve Madde 5.3e atf, 3) Kaynak tipi : Aln kayna (BW), i ke kayna (FW), Madde 5.4e atf, 4) Malzeme grubu : Madde 5.5e atf, 5) Kaynak sarf malzemesi :Madde 5.6ya atf, 6) Snav parasnn boyutu : Malzeme kalnl (t) ve boru ap d ap(D), Madde 5.6ye atf, 7) Kaynak konumlar : Madde 5.8e ve ISO 6947ye atf, 8) Kaynak ayrntlar : Madde 5.9a atf. Koruyucu ve altlk gaz tipi ksa gsteriliin bir paras olmamal, ancak kaynaknn yeterlilik snav belgesine dhil edilmelidir (pr EN ISO 15609-1:2000,Ek A veya EN ISO 15609-2:2001 Ek A). Ksa gsterili rnekleri Ek Bde verilmitir.

22

ICS 25.160.10

TRK STANDARDI

TS EN 287-1/Ocak 2007

Ek A (Bilgi iin) Kaynak yeterlilik snav belgesi

Ksa gsterili/gsterililer : ...................................................................................... WPS-Referans : Kaynaknn ad soyad : Tantm : Tantm metodu : Doum tarihi ve yeri : veren : Kot/snav standard : Meslek bilgi: Yeterli/snav yaplmad (Gerektii ekilde iptal edin) Snav paras Kaynak ilemi/ilemleri Mamul tipi (Plka veya boru) Kaynak tipi Malzeme grubu/gruplar Kaynak sarf malzemesi (ksa gsterilii) Koruyucu gaz Yardmc malzemeler (altlk gaz gibi) Malzeme kalnl (mm) Boru d ap (mm) Kaynak konumu Kaynak ayrntlar Yeterlilik deney/muayene tipi Gzle muayene Radyografik muayene Krma deneyi Eme deneyi entik ekme deneyi Makroskopik muayene Yeterliliin geerlilii : veren/ koordinatr tarafndan mteakip 6 ay iin i geerliliin onay (Madde 9.2ye atf) Tarih mza Mevki veya nvan Yapld ve yeterli Yaplmad Yeterlilik kapsam Snav yapan kii veya kurulu - Referans No:

Fotoraf (gerekiyorsa)

. .

Snav yapan kii veya kuruluun ad : Snav yapan kii veya kuruluun yer, tarih ve imzas: Kaynan yapld tarih:

Snav yapan kii veya kurulu tarafndan mteakip 2 yl iin yeterliliin uzatlmas (Madde 9.3e atf) Tarih mza Mevki veya nvan

23

ICS 25.160.10

TRK STANDARDI

TS EN 287-1/Ocak 2007

Ek B (Bilgi iin) Ksa gsterili rnekleri

B.1 rnek 1
Aklama 135 P FW 1.2 Kaynak ilemi Plka ke kayna CR ISO 15608e gre malzeme grubu MAG Kayna Malzeme grubu 1.2: Akma mukavemeti 275N/mm2 < ReH> 300N/mm2 Masif tel Malzeme kalnl :10 mm Yatay dey konum (i ke kayna) ok katl (pasolu) Yeterlilik kapsam 135, 136 (Sadece M) P T: D 150 mm FW 1.1, 1.2, 1.4 Kaynak yeterlilii TS EN 287-1 135 P FW 1.2 S t10 PB ml

S t10 PB ml

Kaynak sarf malzemesi Kalnlk Kaynak konumu Kaynak ayrntlar

S, M 3 mm PA, PB sl, ml

B.2

rnek 2
Aklama Yeterlilik kapsam Aktif gaz korumal boru eklinde zl elektrotla metal ark kayna 136 P T: D 150 mm PA, PB, PC D 500 mm PF BW, FW (Madde 5.4 b) 1, 2, 3, 9.1, 11

Kaynak yeterlilii TS EN 287-1 136 P BW 1.3 B t15 PE ss nb

136 P

Kaynak ilemi Plka

BW 1.3

Aln kayna CR ISO 15608e gre malzeme grubu

Malzeme grubu 1.3: Akma mukavemeti ReH> 360N/mm2 olan normalize edilmi ince taneli elikler Bazik zl elektrot Malzeme kalnl :15 mm Tavan konumu (aln kayna) Tek taraftan kaynak, altlksz ok katl (pasolu)

B t15 PE ss nb

Kaynak sarf malzemesi Snav paras malzeme kalnl Kaynak konumu Kaynak ayrntlarlar

B, R, P, V, W, Y, Z 5 mm PA, PB, PC, PD, PE, PF ss nb, ss mb, bs FW iin:sl, ml

24

ICS 25.160.10

TRK STANDARDI

TS EN 287-1/Ocak 2007

B.3

rnek 3
Aklama Yeterlilik kapsam TIG kayna Malzeme grubu 8: stenitik paslanmaz elikler Masif ubuk Malzeme kalnl : 3,6 mm Boru d ap: 60 mm Tavan konumu (aln kayna) Tek taraftan kaynak, altlksz ok katl (pasolu) 141 T P BW, FW (Madde 5.4 b) 8, 9.2, 9.3, 10 S 3 mm 7,2 mm 30 mm PA, PB, PD, PE, PF ss nb, ss mb, bs FW iin:sl, ml

Kaynak yeterlilii TS EN 287-1 141 T BW 8 S t3,6 D60 PF ss nb

141 T BW 8 S t3,6 D60 PF ss nb

Kaynak ilemi Plka Aln kayna CR ISO 15608e gre malzeme grubu Kaynak sarf malzemesi Kalnlk Snav parasnn boru d ap Kaynak konumu Kaynak ayrntlar

B.4 rnek 4
Kaynak yeterlilii Kaynak yeterlilii TS EN 287-1 111 P BW 2 B t13 PA ss nb TS EN 287-1 111 P FW 2 B t13 PB ml Aklama 111 P BW FW 2 Kaynak ilemi Plka Aln kayna ke kayna CR ISO 15608e gre malzeme grubu Kaynak sarf malzemesi Kalnlk Kaynak konumu Kaynak ayrntlar Elle metal ark kayna Malzeme grubu 2: Akma mukavemeti ReH > 360 N/mm2 olan termo mekanik olarak ileme tabi tutulmu ince taneli elikler Bazik rt Malzeme kalnl: 13 mm Aln kayna, dz ke kayna, yatay - dik Altlksz tek taraftan kaynak ok pasolu Yeterlilik kapsam 111 P T: D 150 mm BW, FW (Madde 5.4 b) 1, 2, 3, 9.1, 11

B t13 PA PB ss nb ml

C hari tamam 5 mm PA, PB, ss nb, ss mb, bs FW iin: sl, ml

25

ICS 25.160.10

TRK STANDARDI

TS EN 287-1/Ocak 2007

B.5 rnek 5
Kaynak yeterlilii TS EN 287-1 141 / 135 T BW 1.2 S t20(5/15) D200 PA ss nb Aklama 141 135 T BW 1.2 S Kaynak ilemi Boru Aln kayna CR ISO 15608e gre malzeme grubu Kaynak sarf malzemesi TIG Kayna, kk paso (2 paso) MAG Kayna, dolgu pasolar Malzeme grubu 1.2: Akma mukavemeti i 275N/mm2 < ReH 360 N/mm2 Masif tel Yeterlilik kapsam 141 135, 136 (Sadece M) T P BW, FW (Madde 5.4 b) 1.1, 1.2, 1.4 141:S 135:S 136:Sadece M 141: t=3mm 10 mm 135: t 5 mm 141/135: t 5 mm 100 mm PA, PB 141: ss nb, ss mb, bs 135: ss mb, bs (136:M) FW iin: sl, ml

t20

Kalnlk

141: s1=5mm 135: s2=15mm Boru d ap : 200 mm Dner boruda aln kayna, eksen yatay Altlksz tek taraftan kaynak

D200 PA ss nb

Snav parasnn boru d ap Kaynak konumu Kaynak ayrntlar

ok katl (pasolu)

B.6 rnek 6
Kaynak yeterlilii Kaynak yeterlilii 141 T BW 10 S t8.0 t1.2 D100 D16 H-L045 ss nb Kaynak ilemi Boru Aln kayna CR ISO 15608e gre malzeme grubu Kaynak sarf malzemesi Kalnlk Snav parasnn boru d ap Kaynak konumu Kaynak ayrntlar TS EN 287-1 141 T BW 10 S t8.0 D100 H L045 ss nb TS EN 287-1 141 T BW 10 S t1.2 D 16 H L045 ss nb Aklama TIG Kayna Malzeme grubu paslanmaz elikler Masif ubuk 10: stenitik ferritik Yeterlilik kapsam 141 T P BW, FW (Madde 5.4 b) 8, 9.2, 9.3, 10 S 1,2mm -16mm 16 mm PG ve J-L045 tamam ss nb, ss mb, bs FW iin: sl, ml hari,

Malzeme kalnl: 1,2mm/8mm Boru d ap : 100 mm/16mm Boruda aln kayna, boru sabit, eksen eimli (45) Altlksz tek taraftan kaynak Tek/ok pasolu

26

ICS 25.160.10

TRK STANDARDI

TS EN 287-1/Ocak 2007

B.7 rnek 7
Kaynak yeterlilii Kaynak yeterlilii TS EN 287-1 141 T BW 5 S t5.0 D60 PF ss nb TS EN 287-1 141 T BW 5 S t5.0 D60 PC ss nb Aklama 141 T BW 5 S t5.0 D60 PF PC ss nb Kaynak ilemi Boru Aln kayna CR ISO 15608e gre malzeme grubu Kaynak malzemesi Kalnlk Snav parasnn boru d ap Kaynak konumu Kaynak ayrntlar sarf TIG Kayna Malzeme grubu 5: C0,35 vanadyumsuz Cr-Mo elikleri Masif ubuk Malzeme kalnl: 5,0 mm Boru d ap : 60 mm Boruda aln kayna, eksen yatay sabit eksen dey Altlksz tek taraftan kaynak Tek/ok pasolu olan Yeterlilik kapsam 141 T P BW, FW (Madde 5.4 b) 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 9.1, 11 S 3 mm -10 mm 30 mm PG ve tamam J-L045 hari,

ss nb, ss mb, bs FW iin: sl, ml

27

ICS 25.160.10

TRK STANDARDI

TS EN 287-1/Ocak 2007

Ek C (Bilgi iin) Meslek bilgi

C.1 Genel
Meslek bilgi hakknda snav tavsiye edilir, ancak mecbur deildir. Bununla birlikte baz lkeler, kaynaknn bir meslek bilgi snavna tbi tutulmasn gerekli grebilir. Meslek bilgi snav yaplmsa, kaynaknn snav belgesine kaydedilmelidir. Bu ek, kaynaknn prosedrleri izleyebildiinden ve yaygn uygulamalar yerine getirebildiinden emin olmak iin, sahip olmas gereken meslek bilgilerin snrlarn tespit eder. Bu ekte belirtilen meslek bilgi, en basit seviyede verilmitir. eitli lkelerdeki farkl eitim programlar sebebiyle, meslek bilginin sadece genel amalarn ve kategorilerini standardlatrmak amalanmtr. Kullanlan asl sorular, her lkenin kendisi tarafndan oluturulmal; ancak kaynaknn yeterlilik snavna uygun olarak, Madde C.2de belirtilen sorular ihtiva etmelidir. Bir kaynaknn meslek bilgisi hakknda gerek snav, aada belirtilen metotlardan herhangi biri veya bu metotlarn bileimi ile yaplabilir: a) Yazl snavlar (oktan semeli), b) Bir takm yazl sorular takiben szl snav, c) Bilgisayar snav, d) Bir takm yazl kriter snavn takiben tatbikat / inceleme. Meslek bilgi snav, yeterlilik snavnda kullanlan kaynak ilemiyle ilgili konularla snrldr.

C.2

artlar

C.2.1 Kaynak tehizat C.2.1.1 Oksi - asetilen kayna

a) Gaz tplerinin tantm, b) Temel deikenlerin tantm ve montaj, c) Doru meme ve kaynak alomelerinin seimi.

C.2.1.2 Ark kayna

a) Temel bileenlerin ve tehizatn tantm ve montaj, b) Kaynak akmnn tipi, c) Kaynak i paras kablosunun doru balanmas.

C.2.2 Kaynak ilemi3) C.2.2.1 Oksi-asetilen kayna (311)

a) Gaz basnc, b) Meme boyutunun seimi, c) Gaz alev tipi, d) Ar stmann etkisi.

C.2.2.2 rtl elektrotla metal ark kayna (111)

a) Elektrotlarn tanmas ve kurutulmas, b) Elektrot tiplerinin farklar.
3)

Numaralar EN ISO 4063e atf yapar.

28

ICS 25.160.10

TRK STANDARDI

TS EN 287-1/Ocak 2007

C.2.2.3 Kendinden korumal boru eklinde zl elektrotla ark kayna (114 )

a) Elektrotlarn tip ve boyutlar, b) Nozul / temas ucunun tip, boyut ve bakm, c) Metal gei eklinin seimi ve snrlar, d) Kaynak arknn hava akmlarndan korunmas

C.2.2.4 - Koruyucu gaz metal ark kayna, tungsten asal gaz kayna, plzma ark kayna (131, 135, 136, 141, 15)
a) Elektrotlarn tip ve boyutlar, b) Koruyucu gazn ve debisinin tantm, c) Nozul / temas ucunun tip, boyut ve bakm, d) Metal gei eklinin seimi ve snrlar, e) Kaynak arknn hava akmlarndan korunmas.

C.2.2.5 Tozalt ark kayna (121, 125)

a) Tozlarn kurutulmas, beslenmesi ve doru ekilde geri alnmas, b) Kaynak kafasnn doru konumu ve ilerlemesi.

C.2.3 Esas metaller

a) Malzemenin tantm, b) n stma kontrol ve metodu, c) Pasolar aras scakln kontrol.

C.2.4 Kaynak sarf malzemeleri

a) Kaynak sarf malzemelerinin tantm, b) Kaynak sarf malzemelerinin depolanmas, tanmas ve artlar, c) Doru boyutun seimi, d) Elektrotlarn ve ilve tellerinin temizlii, e) Tel sarmnn kontrol, f) Gaz debisi ve kalitesinin kontrol ve izlenmesi.

C.2.5 Gvenlik nlemleri C.2.5.1 Genel

a) Gvenli montaj, ayarlama ve kapatma prosedrleri, b) Kaynak gaz ve dumanlarnn gvenli kontrolu, c) Kiisel korunma, d) Yangn tehlikesi, e) Kapal alanlarda kaynak, f) Kaynak ortam bilinci.

C.2.5.2 Oksi-asetilen kayna

a) Sktrlm gazlarn gvenli depolanmas, tanmas ve kullanm, b) Gaz hortum ve balant elemanlarnda kaak kontrol, c) Bir geri tepme olaynda alnacak nlemler.

C.2.5.3 Btn ark kaynak ilemleri

a) Elektrik okunun artan tehlike ortam, b) Arktan oluan n, c) Ark flemesinin etkileri.

C.2.5.4 Koruyucu gaz ark kayna

a) Sktrlm gazlarn, gvenli depolanmas, tanmas ve kullanm, b) Gaz hortum ve balant elemanlarnda kaak kontrol.

C.2.6 Kaynak sras/prosedrler

Kaynak prosedr artlarnn deerlendirilmesi ve kaynak parametrelerinin etkisi.

29

ICS 25.160.10

TRK STANDARDI

TS EN 287-1/Ocak 2007

C.2.7 Kenar hazrlama ve kaynak gsterimi

a) Kenar hazrlnn, kaynak prosedr artnamesine (WPS) uygunluu, b) Erigitilecek yzeylerin temizlii.

C.2.8 Kaynak kusurlar

a) b) c) Kusurlarn tantm, Sebepleri, nleme ve giderme yollar.

C.2.9 Kaynaknn yeterlilii

Kaynak, yeterlilik kapsamn bilmelidir.

30

ICS 25.160.10

TRK STANDARDI

TS EN 287-1/Ocak 2007

Ek D (Bilgi iin) Uzatma iin teyit edilecek ve izlenecek deikenler

Bir kaynaknn yeterlilik snav belgesinin uzatlmas iin izelge D.1de verilen deikenlere gre orijinal snav belgesinin temsil ettii kayna kaynaknn yapt teyit edilmelidir. izelge D.1 - Uzatma iin teyit edilecek ve izlenecek deikenler Deikenler Kaynak ilem/ilemleri Mamul tipi (boru, plka, tli balant) Kaynak tipi Malzeme grubu Kaynak sarf malzemesi (ksa gsterili) Malzeme kalnla) Boru d apb) Kaynak konumu Kaynak ayrnts a) Kalnlk, orijinal yeterlilik kapsam iinde deiebilir. b) Boru d ap ilk snav parasndan % 50 farkl olabilir. Teyit edilmeli x x x x x x x x x

31

ICS 25.160.10

TRK STANDARDI

TS EN 287-1/Ocak 2007

Ek ZA (Bilgi iin) Bu standardn AB direktiflerinin esas kurallarna veya dier hkmlerine atf yapan maddeleri
Bu standard Avrupa Komisyonu ve Avrupa Serbest Ticaret Birlii tarafndan CENe verilen bir talimatla Yeni Yaklam Direktifi No 97/23/ECnin nemli zelliklerine uygunluk salamak zere hazrlanmtr. Bu standard yukardaki Direktif altnda Avrupa Birliinin Resm Gazetesinde yer aldnda ve en az bir ye lkede Ulusal bir Standard olarak kullanldnda, izelge ZA.1de verilmi olan bu standarda ait maddelerle uygunluk (bu standardn kapsam snrlar iinde olmak zere) bu Direktifin tekabl eden nemli zellikleri ve ilgili EFTA talimatlaryla uygunluk nedeni olarak addedilir. izelge ZA.1 - Bu standardla EU Direktifi 97/23/EC arasndaki iliki Bu standardn maddeleri ve alt maddeleri Madde 5, Madde 6, Madde 7, Madde 8, Madde 8, Madde 9, Madde 10, Madde 11 AB Direktifi 97/23/ECnin nemli zellikleri (ERs) Ek I, Madde 3.1.2 Notlar Kalc birleme

Uyar: Baka zellikler ve baka AB Direktifleri bu standardn kapsamna giren mamullere uygulanabilir.

32

ICS 25.160.10

TRK STANDARDI

TS EN 287-1/Ocak 2007

Kaynaklar
EN 499:1994, Welding consumables - Covered electrodes for manual metal arc welding of non alloy and fine grain steels Classification. EN 758:1997, Welding consumables - Tubular cored electrodes for metal arc welding with and without a gas shield of non alloy and fine grain steels - Classification. EN 1321:1996, Destructive tests on welds in metallic materials - Macroscopic and microscopic examination of welds. EN 1418:1997, Welding personnel - Approval testing of welding operators for fusion welding and resistance weld setters for fully mechanized and automatic welding of metallic materials. EN 1714:1997, Non-destructive examination of welds - Ultrasonic examination of welded joints. EN 12062:1997, Non-destructive examination of welds - General rules for metallic materials. EN 22553:1994, Welded, brazed and soldered joints - Symbolic representation on drawings.

33