Plastik ekil Verme

SAC B MLEND RME YNTEMLER

DER N EKME

ki boyutlu, dzlemsel geometriye sahip i paras n n (sac n) ekme kal b denilen elemanlar yard m yla ve bir z mba vas tas yla preste kertilmesi ya da bir ba ka deyi le, i paras n n ekme kal b iine s vanmas sonucunda belirli derinlik ve profillere sahip boyutlu paralar elde edilmesi i lemine pres tekni inde derin ekme ad verilir.

Derin ekmeyi Etkileyen De i kenler Kal p ve z mbalar n k e radysleri

Kk ekme radyuslerinin olu turdu u byk yerel ekil de i imlerden dolay imalatta byk zorluklar karmaktad r. Radyus zerindeki blgesel ekil de i imleri deformasyonun di er blgelere yay lmas n nleyerek hasar olas l n artt r r.

Bask plakas (pot) bas nc

ekillendirme s ras nda germe ve derin ekme miktarlar m etkilemektedir. Bask plakas ba mandaki art derin ekmeye nazaran germe ekil de i imlerini artt racakt r. Bask plakas bas nc ok bykse belirli blgelerde bask plakas ile di i aras ndaki sac kal nl k miktar n azaltaca ndan y rt lma, ok kkse sacdaki k r ma iste ini engelleyemeyece inden k r ma meydana gelecektir. Sac zerinde gerilme istendi inde pot bas nc n gere inden fazla artt rmak yerine bu blgelere szdrme uygulanmal d r.

Ya lama
ekme'de ya lama malzeme ile tak m aras ndaki srtnmeyi azaltmay amalar. Bylece malzemenin ekillendirmeye kar gsterece i diren azalt lm olur. yi bir ya lama tak m ve i paras yzeylerinin zamans z bozulmalar m nledi i gibi kal p mrnn artmas na sebep olur. Ya lama i paras n n tak mdan kolayca ayr lmas n sa lamak amac yla da kullan l r.

ekme h z ekme bo lu u
Kal p bo lu unun ngrlen bir s nr de erinin alt nda olmas halinde ekme i lemi, amac ndan saparak bir cidar inceltme ekmesi haline gelir; i paras kal pla z mba aras nda ezilir. Bu durumda ortaya kacak incelmenin sonucunda para, etkiyen z mba kuvvetine kar gelemez ve hasara u rar. Kal p bo lu unun a r derecede yksek seilmesi durumunda ise, zellikle ince malzemelerde k r kl klar ve l sapmalar ortaya kabilmektedir. Bu da retim kalitesini olumsuz etkileyen bir durumdur.

Derin ekme i lemindeki a amalarda olu an gerilmeler Derin ekme i lemi sresince malzemenin farkl blgelerinde farkl gerilme halleri sz konusudur. Bu durum derin ekme i leminde hasar ve ayn zamanda derin ekme kuvvetini etkiler. Bundan dolay paran n derin ekmesinde olu acak gerilmeleri nceden bilmek kal p tasar m dolay s yla da i lemin istenilen kalitede gerekle tirilmesi iin nemlidir.

Sac kal nl k de i imi

DER N EKME

LEM NE A T HESAPLAMALAR

1.Taslak ap n n Hesab 2.ekme Kademelerinin Hesab 3.ekme Kap Yksekli i Hesab 4.Istampa-Matris Aras Bo luk Hesab 5.Matris Radys Hesab 6.Istampa Radys Hesab 7.Pot emberi Kuvvetinin Hesab 8.Derin ekme Kuvvetinin Hesab

Do ! d 2  4dh

ekilmi kovan ve ilkel pulu

Tablo. e itli malzemeler iin kademelendirme say lar

Bast r c ile ekme

Bast r c s z ekme

elik sa (kal nl k 2 mm den az) elik sa (kal nl k 2 mm den fazla) Pirin, bak r, gm (kal nl k 2 mm den az) Pirin, bak r, gm (kal nl k 2 mm den fazla) inko Alminyum (kal nl k 2 mm den az) Alminyum (kal nl k 2 mm den fazla) Paslanmaz elik

0,56 0,56 0,50 0,52 0,75 0,55 0,55 0,60

0,80 0,83 0,75 0,75 0,91 0,80 0,83 0,80

0,90-0,93 0,90-0,93 0,90-0,93 0,90-0,93 0,90-0,93 0,90-0,93 0,90-0,93 0,90-0,93

Tablo ekme kuvvetinin hesab nda, d/D oran na ba l olarak m de erleri

d/D

0,55 1,00

0,575 0,93

0,60 0,86

0,625 0,79

0,65 0,72

0,675 0,66

0,70 0,60

0,725 0,55

0,75 0,50

0,775 0,45

0,80 0,40

Tablo. e itli malzemeler iin gerekli pot emberi bas nlar

Mazleme Alminyum inko Dralmin Paslanmaz elik Pirin elik Kalayl sa

P(Kgf/mm2) 0,10-0,12 0,12-0,15 0,15-0,16 0,20 0,20 0,25 0,30

Plastik ekil Verme Dersi al ma Sorular

BLM 1 G R

P V rnlerinin genel zellikleri? Yntemler ve s n fland r lmas ?

BLM 2 MEKAN K ESASLAR

Mekanik esaslar n P V iin nemi? Temel ekil de i imi mekanizmalar ? Zorlanma ko ullar ? Gerilme ve birim ekil de i imi: nedir? e itleri? Hangi deneylerle ve nas l hesaplan r? Gerek gerime gerek b. .d. bnye denklemleri? ( So uk ve s cak i lemlerde nelerdir? Niin nemlidir? De erler nas l elde edilir? ) Akma kriterleri nelerdir? Niin yararl d r? Hesaplamalar? Kuvvet ve Toplam i hesaplar ?

BLM 3 METALURJ K ESASLAR

Metalik ba nedir? nemi? Teorik ba mukavemeti? Metallerin kristal yap lar ? Ve Kristal yap kusurlar nelerdir ve nemi? P V de ekil de i imi sistemleri? Pekle me nedir? Ol umu? Giderilmesi? Benze s cakl k?
BLM 4 P V Y ETK LEYEN DE

Nelerdir? Nas l etki ederler?

BLM 5 HADDELEME

KENLER

Haddeleme yntemleri? retim a amalar ve teknik analizi? lk hadde mamulleri ve boyutlar ? Seim nedenleri? En byk kal nl k azalmas hesab ? Merdane dzenleri ve farkl l n nedenleri? Kuvvet ve g hesaplar ? ubuk ve profil haddelemede ara kademelendirme? Haddeleme kusurlar ?

BLM 6 DVME

Yntemler ve uygulama alanlar (rnler)? retim a amalar ve teknik analizi? Dvme makinelar ve seimi? Kal p malzeme zellikleri? Kapal apakl kal p tasar m esaslar ve dvmeye etkileri? Ya laman n nemi, ya lay c dan beklenen zellikler? Dvlebilirlik nedir? Nas l belirlenir? nemi? Dvme kusurlar ? Kuvvet ve g hesab ? Kapal apakl kal pla s cak dvme iin retim plan yakla m ?

BLM 7 EKSTRZYON

Ekstrzyon yntemleri? retim a amalar ve teknik analizi? Ekstrzyon kusurlar ? Kuvvet hesaplamalar ?
BLM 8 EKME

Tel ve ubuk nas l ayr l r? Tel ve ubuk ekme retim a amalar ile teknik analizi? Optimum matris a s hesab ? ekme kusurlar ? Boru ekme niin uygulan r? ekilmi rnde elde edilen zellikler?

BLM 9 KESME Kesmede ayr lma a amalar ? Kesme ve delmede yzey kalitesi de erlendirmesi ( ekilli)? Kesme bo lu u tayini? Kesme kuvveti hesab ? paras n n bant zerine yerle tirme? Ad ml delme ve kesme plan ?

BLM 10 BKME

En kk bkme yar ap hesab ? Bkmede hadde yn ( anizotropinin ) etkisi? A n m hesab ve nemi? Geri yaylanma nedir? Neden olur? lemdeki etkisi nas l giderilir?
BLM 11 DER N EKME

Derin ekmeyi etkileyen de i kenler? Derin ekmede zorlanmalar? Sac kal nl de i imi? Kusurlar? Derin ekmede hesaplamalar?