SALII VE GVENLNN KAVRAM VE KURALLARININ GELM

 Sal ve Gvenlii alannda grev almaya hazrlanyorsunuz. Her yl, dnyada binlerce insan, alma koullarndaki olumsuzluklarn bedelini can ve kan ile demektedir. Dolays ile meslek hayatnzda yapacanz katklarn en nemli zellii, bunlarn insancl olmasdr.
2

nsancl yaklamn bir gerei olarak, konunun evresel boyutunun da olabileceini srekli hatrda tutunuz. Bir sorunun yerine bir bakasn koymak, zm deildir.

 HASTALIKLARI VE KAZALARININ EN ESEF VERC YANI, BUNLARIN OU KEZ NLENEBLR OLMASIDIR

4

alan ii saysna greceli lm oran, lkelerin gelimilik derecesi ile ters orantl biimde deimektedir En fazla etkilenen kiiler, en az koruma altnda ve en kt artlarda alan kadnlar, ocuklar ve kaak iilerdir. Hastalanan veya len kiilerin byk ounluu, kk ve orta lekli iyerlerinde almaktadr.
5

 hastalklar ve kazalar, zellikle tarm, maden ve inaat alanlarnda youndur. Ayn zamanda bunlar, en ok bildirimsiz ve kaak iinin alt alanlardr. Sz konusu tehlikeli sektrlere, balklk, gemi ileri, baz tekstil ileri de (kotlar kumlama gibi) eklenmitir.
6

 sal ve gvenliine ilikin hesaplar, klasik muhasebe teknii ile gider olarak grlr. Ayn anlay, ok yakn tarihe kadar bakm iin de sz konusu idi. Artk, i hastalklar ve kazalarnn dorudan ve dolayl maliyeti byk nem kazanmtr.
7

i asndan: Yaralanma veya hastaln neden olduu ac ekme, Gelir kayb, Bir olaslkla iini kaybetme, Sigortal olmadnda, tedavi giderlerini karlama; aksi takdirde yetersiz tedavi.
8

VEREN AISINDAN gc kayb,

Tedavi ve dier giderler nedeni ile yaplan demeler ve tazminat, Hasar gren makine, tezgah, aygt, vb.nin onarm veya yenilenmesi, retimdeki duraklama veya yavalama, verimindeki olas azalma ve kalite dzeyinin dmesi, Dier alanlarn zerindeki olumsuz etkiler, Bu tr giderlerin maliyeti artrmas, Yasal ykmllk ve sorumluluklarla kar karya kalma.
9

Dolayl maliyetler: gcn kaybeden iinin yerine yenisinin bulunmas, Yeni iinin yetitirilmesi, Yeni ii ie alncaya kadar verim kayb, Mevzuatn gereklerinin yerine getirilmesinin ek klfeti- i kazas bildirimi, raporlarn hazrlanmas, vb.
10

1- Ortaya kan zararlarn dorudan veya dolayl, ama her zaman an bir toplumsal maliyeti vardr 2- kazalar ve i hastalklarndan

doan kayplarn ou sreendir

11

Tarihsel Gelimeler

sal ve gvenliinin bir sorun olarak grlmesi ve ele alnmas, insana verilen deere greceli olmutur.
12

13

14

Gemiteki almalar arasnda, endstriyel tbbn babas olarak anlan Ramazzininin yeri ayrdr. hastalklar iyeri ortamnda incelenir; hastane kovularnda deil....

15

Percival Pottun baca temizleyicilerinin yakaland kanser hastal zerine yapm olduu almalar sonucu, ngiliz Parlamentosunn 1788de kabul ettii Baca Temizleyicileri Yasasdr. Bu yoldaki en etkili mevzuat, 1833de kabul edilen ngiliz Fabrikalar Yasasdr, denilebilir.

16

En nemli adm, I. Dnya Sava sonrasndaki Bar Konferensnda (1919) ILOnun temellerinin atlmasdr. Bylece, Robert Owen (1771-1853) ve Daniel Legrand (1783-1859) gibi iki insancl sanayicinin yllar nce ngrdkleri bu tr bir rgtn gerekliliine ilikin tezleri, uluslararas dzeyde kabul edilmitir.
17

Kazalara gre, hastalklara duyulan ilginin gemii ok daha eskidir. kazalarnn gemii de eskidir. rnein tarihsel yaptlar ina edilirken de, i kazas deyimi kullanlmakszn, birok kiinin ld tarih kitaplarnda yazar.

18

SG ye ynelik alma ve abalarn tarihesine bakldnda, dnem gze arpar: 1- Endstri Devriminden, 1890 l yllarn bana kadar olan dnem 2- 1890 l yllarn bandan, II. Dnya Sava sonuna kadar olan dnem 3- 1960 l yllardan gnmze kadar gelen dnem.
19

1800 l yllarn ortasndan itibaren hazrlanan mevzuatta, kazalara da eilinmi ve makine koruyucular, gvenli i yap gibi ok nemli kavramlar da dzenlemelerde yer almtr. yerlerinin kirli ve isli atmosferini, yorucu ve uzun alma saatlerini, kazalar ve meslek hastalklarn iin doas olarak gren anlay deimemitir.

20

Doal olarak kazalar, yaralanmalar ve hatta lmler, "ekmek parasnn" gerei olarak kabullenilmekte idi. Hastalklar konusundaki anlay ve grler daha da rktc idi: "Pis i yapan kendi pisliinin kurban olur" gibi garip bir umursamazlk egemendi.

Hastalanan veya kazaya urayan iilerin kendilerine gereken zeni gstermedikleri sav, sorumluluk ve ykmllklerini savsayan iverenlerin arkasna sndklar en

21

Bilimsel gelimeler, kimyasallarn alanlar zerindeki biyolojik ve zehirleyici etkilerinin daha iyi deerlendirilebilmesini salad ve iyerinde hijyen almas yeni bir meslek dal olarak ortaya kt. Endstriyel Hijyen Mecmuasnn (Journal of Industrial Hygiene) yaynlanmaya balad (1919)

22

II. Dnya Sava srasnda karlalan sorunlar, zellikle psikolojik etmenlerin ve yorgunluun kiilerin performans zerindeki etkilerinin zerinde durulmas ve nemsenmesine yol at. Bu almalar sonucu, ergonomi (makine-insan ilikisi) dal ortaya kt.
23

SGye gnmzdeki kavramlarla yaklamn temelleri 1960 ylna kadar gider. Bu yllarda ii sendikalar, i yaamnn kalitesi slogan altnda; iin srekliliini, tatmin edici olmasn ve i sal ve gvenlii konularn gndeme tad. Toplumun da bu konuda "bir eyler yaplmas" basks, eldeki yasal ve dzenleyici mevzuatn gzden ve elden geirilmesi akmn balatt.
24

1970 li yllardan sonraki SG ye ilikin almalarn znde, kurumsallatrmann giderek arlk kazand grlr.
1970 li yllar izleyen gelimeler, zellikle ILOnun etkisi ile, lkemize de srad. rnein, 1475 sayl eski Kanunun kabul tarihi 1971 dir
25

LERN KAZANDII HAKLAR ve YKMLLKLER En nemli yenilik, u ilke oldu: ilerin; 1- iyerindeki salk ve gvenlik tehlikelerini bilme hakk, 2- katlma hakk ve 3- ret etme hakk
26

27

YEN TEHLKELER Hizmet sektr nplana kt dnyasndaki gelimelere paralel biimde, i koullarnn yaratt yorgunluk alma koullarndaki deiiklikler Asap gerginlii, endie, tkenmilik, bunalm gibi psikolojik i hastalklar
28

YERNDE ESENLK (ILO ve WHO)

29

yerinde esenlik anlay ile salkl bir i gc ve salkl bir iyerinin oluturulmas, u drt gelimeyi de birlikte getirir;

1- verimlilik ve baarmn (performansn artmas 2- iilerin ve ailelerinin esenliklerinin uzun vadeli olmas 3- ulusal salk ve gelimenin iyilemesi, 4- salk ve sosyal gvenlik kurumlar zerindeki basknn ve ykn azalmas.
30

ILO ve WHO nun ngrd gelimeler, u amac ierir; 1- iilerin salklar ve i glerinin korunmas ve daha da iyiletirilmesi 2- iilerin gvenlik ve salna olanak salayacak biimde, alma ortam ve i yap biiminin gelitirilmesi 3- i sal ve gvenliine destek salayacak biimde iin dzenlenmesi ve alma kltrnn gelitirilmesi; bylece olumlu bir sosyal ortamn ve dzgn i aknn oluturulmas; dolays ile 31 kuruluun verimliliinin artrlmas.

SG ile ilgili sorunlara iki tr yaklam vardr: Tepkisel (reaktif) Er (proaktif) Tepkisel yaklam, bir olay ortaya ktktan sonra nedenlerinin ve nlemlerin zerinde durulmasdr. Hrsz girdikten sonra kapy kilitlemek, tepkisel yaklama halk dilindeki yaktrmadr. Er yaklam ise gnmz simgeler; olaylarn nnde olmaktr
32

 sal ve gvenliine ynelik gerekler deiik mevzuat arasnda parsellendi SG iin farkl farkl mevzuat yrrlkte idi. Ne kadar iyi niyetle hazrlanm olurlar ise olsunlar, ilgili mevzuat gelimelerin gerisinde kalmakta idi.
33

Proaktif yaklam ok daha geni adan olduundan, tepkisel yaklamn reetesel zm yollar snrldr.

SG uzmanlarnn ok daha bilinli ve konuya yatkn olmalar gerekmektedir.

34