,

#2 (158)

2012
40

LITERATURULI MESKHETI

,
,
, ,
;
,
,
,
! , !
, ,
!
,
!
, ;
, ;
,
, !
,
-!
,
!
,
.
,
, !

, , , ,
; , . . ,
. ,
, , , .
, : ..
, ,
, . : , . , : ,
. ,
. , , .
? , ,
, , ,
, , , , . ,
, . .
, , .
, , , , .. , ,
,
. .

, !

2012 ,

31

.
.
.
,
,

. ,
- (,
, ) ,
,

,

- . . .
.
( )
1750 .

.

.
XIX 30- ( )

. ,
- 1877 . . :
(). () [3; 8, 166].
. ,
, . ,

,

- . . (
) .
,

.
(. , . , .
). , , .
. ,

-,
400-500 . ,


1980
,

.
. .
8 (
, ).
( ).

. ,
.
,
.

1897 . ,

. ,
, ,

, (
, , ). ,
.
. , XX 30- , , :

. .
1887 [3, 188].
. , 1818
,
(
,
) . 1844
.
, ,
,
[6,541].
-

,
.
. ,

, , .
[11].
, ,
.
. : 1791 , 20-

( )
. , .. ...
. [5].
,

.
, . XIX .
30-
-

( )
,
, , ,
,
- .

-
; -. ,
. .
(
), 1887
.
1917 , , ,
.

,
. ,
. .
.
() 1969
. .
, . XIX
-

,

.
XVIII 50-
. , , .
- , , .
.
,

. (.
) , - .
.
(
)
(
)
,
,
.
( ) .
,
- . .

, . , -


.
, . - .
,
. ( ,
).
. , :
, ,
, [12].
, .
- ,
, .

, ,
, , , XIX ,
( ) .
, XVI . ,

.


. - , : , ...
...
. ,

[2, 720]. . . ,
()

() ,
.
:

,
, ,
, -
, ,
...
;
(
.
.) , ,
- ,


,

.
.
.
. [5, 541].
, ( )
. () .
,

, , , ,
.

2012 ,
. XIX 80-
. :
1881
.
-
-
. XIX
80-
() ,


-,
. .
. XX 30-

. : - .
, .
22,5 X 11,5 .

. .


.
,
,
,
,
, .
. XIX I ,
. 1815

:
,
. ,
, .

[3, 503]. 1830
:
.

, ,
, -
( , ). XXI
-. ,
.

. ,
. 2011 -.
, ,
( , , ,
..) .
,
,
,
?! , :

. . ,
.
, ( ) 7 X
9,25 .
, 10,25 X
9,25 . , . .
,
,
, ,
,
,
, .
- ,
,
. , ,
.
,
5 .
, . . , ,
-
,
5- ; ,
, , , .
,
, 1, 1,
1,
. ,
. .

.
[3, 166-167]. 54
(
, , , ,
),
[3, 177-178].
, ,
XIX II
-. ,


( 20- ).
, 1767 - , .
-,
,
(1733 )

[6,
416-417], -

, [3, 516]. , ..
.
.

.
, , ,

, [2,173].

,
(X-XIII .).
.
, , [2, 173].
1660 ; 1750 .


,
,
. [18, 16].

, XIX II

-
. ,
, .
.


,
-
-
[2, 240-241].
. () XIX II

-
. , 1881
. - - ,
, .
. -

? ,
,
. -
,
, ,
XVIII , XII-XIV ,
.
, ,
XX 80- . .
: (
) 6,5 X 5 ., -. ,
, ,
....
.
17 X 5 .

.
. ,
. , 3, 1, 1 ( )
. ,
[3, 182].
,
(14 ) ( ).
, 1980
:
( , ).

,
.
, ,

. . .
-, , .
,
,
.
,
. -

. . ,
.
1356 . 1442
. .
(1733 ) 1734-1740
{6; 438].
, ,
. XIX
.
.
. XX
40- (
),
, . .
.
,
, ,
. 1801 , ,
, - ,
, , ,
VII .
,
- ,
(
..) ,
1801 , . ,
, -,
,
, .

,
. [1; 43].
,
,
-,
- .

1 ., - , ., 2008 .
2. ., ,
, 2006 .
3. , , ., 1972 .
4. ., -, , 1992 .
5. . , 2, 1901 .
6. . , , 2011 .
7. ., , ., 1902 .
8. ., , .,
1995 .
9. ., - , ., 2005 .
10. .,
, .,
2005 .
11. ., .,
,
., 2009 .
12. ., 1979 - .
13. ., 1993 - .
14. ., , , 2009 .
15. ., -, .,
1972 .
16. , .,
2006 .
17. ., . , .,
1986 .
18. .,
, ., 1902

, .
- ,
.
,
,
. ,
,
, . ,
.
. ,
-. .
: ,
,
. :
, ?!
, : ,
,



,
. , , :
, , ?!..
.
,


,
.
,
, ,
,
, .
,
,
.
,
!
, ,
.


.
,
,
. ,
!
.
,
,
.
,


, - , , ,
.

, , .

, .
. .
,
. .
,
.
.

.

. , , .

,
-
.

, -

2012 ,

.

. ,

.
.
, . ,

.
,
, ,
, , , ,
. , , , , ...

-
, , .
- .
, ,
, ,
.
.
.
.
, ,
...

.
:
-.
.
, ,

.

.
!
.
:
!
, , , .
:
,
, !
:
.
, .

, ,
.

...

.

,
...

- .

.

.
.

.
,
.
-

.

.
.
,
, ,
, ?!
,
,
.
,
- .
, .
, , .
!
.
:
,
:
, .
, , ?!

, , ,


75- .
,

- .

-
,

,
.
.

.
, , .


.
,

.

, ,

.
,
.
. ,
, .

.

,
,
.
.
, .

, -
...
.
,

( )

()

,
, .
,
.
,
.
, , ,
. ,
, .
? ?
( ),
-
...
, ,
.

, .
,
,

.

()

,
, ,

,
.

,
,
,
.
,
, ,

,
.

2012 ,

, ...
, :
,
.
,
, ...

.
,
,
, .

,
.
, ,
,
.

,
...
,
.
,
,

,
...

!

,
, .

***
,
;

.
, ,

, ...
, ,
.
,
;
, ,
.
,
,

.

,

?
, , ,
...
,
... ?!

? - !
*
?
?!
,
.
*
,
.
, ,
2012 .
.
,
.

, ...
, , ,

22
.
, ,
, , ...
;
:

( )



.
, -
,
.
,
, ,
,

* * *

,
,
, .
,
...
,
.

... ,
, , :

.

, ,
, ...
,
, .
,
...
, ,
.
,
,
,
.
... ,
,

.
,
, , ,
.

,
.
,
,
,
...
!

...

,

.
,
,
,
...

,
...

, .
,
.
,
.
, ,
, ...

-
: ,
, ,
.. ,

-

.
,

( ) , ;

* * *
,
...
,
.
,
,
,
.

* * *
,
...
,
.
,
;

...
,
...
, ,
!

,

,

( )
, .
,

,


.
,


,
. ,
,



!..

2012 ,

,
, .
- - ,
, . , ,
,
.
,
.
,
, ,
.
- , , .
, ,
,
.
, . ,

?
?
?
.
, ,
,
. ? ? ,
?
, .
-
.
,
! ...
, .
,
, , ,
,

, .
, , - .
, -
, - .
, , . -
, .
.
,
, .
.

, ,
, , ,

.
, , , ,
,
, , , , ,

.
, ,
.
, , .
, ,
.
: .


.

, , .

! ,

.
, ,
, ,
.
, , ...
. - ,
. , .
,
!..
. , - ,
. ,
.

.
,
, ,
,
.

,
, , .
.
... , ,
- ,
.
*
,
.
. -
.
, , .
.
.
.

, .

, ,
, . ,

...
.
.

:
, ,
.
.
.
,

.
,
.
, .
, .
,
.
.
, ,
? ,
.
,
, ,
.
,
.
. . .
.
, ,

.
,
,
.

.
.
,

.
,
.
, ,
.


-
.
, , .

.
, , ...
*

. ,

(
).

. .

-.

,
( ,
). , ,
, ,
. .
.
.
,
-
.

.
, ,
.
.
.

.
.

.
.
.

,
.
...
,

.
,

.
,

.
, ,
.
:
,

.
.
,

...
... , ,
, . ,
.
, ,

,
.
,
.
.
,
, .

2012 ,

-
(1896-1898 )
. ..4-12. 2011.
1 2012.

,
,
,
, ,
,
, .
,
, ,
,

, ,
, ,

,
,
.
, ,
. ,
,
, , ,
.

. ,
. ,
, .
:
.
, , :
: ,
,
, - . ,
, ,
.
. :
, , ,
, ... -

,

.
. :

, .
,
- :
,
. , , ,
, . , ,
. , ,
. , ,

:
, , ,
!..
, ,
.
: ,
,
, ,
,
.
,
, ,
, ,

.
, :
, , ,
,
?.. ,
:
, ,
.
, , .
, :
,
.
.
, ,
.
. , .
.
, , . ,
!..
: , ,
. ,

: ,

-
.
, -
, ,
.
, , ,
, ,
. , ,
, ,
, , .
,
. ,

,
;
.
,
.
.
. , .
.

: , ,
!.. , ,
,
-
?.. :
, ,
,
,
,
,
.
.
:
,
,

.
,
, , ,
,

: ,
, ,
.
, . :

,

, . ,
, ,
,
:
:
, , ; , , ,
, ,
, .
,
, - ; ,
,
, ,
, . , : ,

,
, ,
,
. ,
,
:
!.. ,
, , ,

... ,
. , , . ,
... ,
.
, :
-...
!..
, , , ,
, ,
, , , .
, ,
, :
,
, ,
. ,

, .

.
, .
, ,

. ,
.
, .
.
. ,

,
, , ,
.
, .
.
, ,
, ,
.
, , , .
,
. ,
, ,
,
, , ,
,
, -,

. , ,

.
. :
,
.
. ,
, .
,

.
.
, ,
.

2012 ,

2010


, :
, :
.
- ,

,
,
- , , ,
;
.

. :

,
., , :
, , , ,
, , .



.
. ()
,
,

.
, , ,
.

( , ),
,
,
-
.
.
10 - .
,
.

,
,

,

. ,

20 . .
,
. ,
.
, . .
, ,

( )
, ,


, - ,
, , , ,

, , ,

.
,

, , , -
, ,
, , ,
, , , (, 1988: 42).

() ,
,

. ( 2010: 7). . , . , .
,
. ,
.
,
,
,

(, 2001. 275).

,
. , ,
,
..
,
,
.
,
-.

,
.
,
, , . ,
,

, . .., ,

, ,
, ,
,
. , ,

. (, 1957: 363). ,


,
.
.
. .
, ,
.
,

.
: , , , ,
. , ,
.
.
,

,
.
. .
, , 1944
.

. ,
()

.

.

,
,
.
-


, . .,
,
,
, ,




, ,
,
,
.
.
.
, .
, ,
,
- .

-
( 1979: 116).
. , ,
, , ,

..,
. .. , , ?
,
.


, -
. ..
, .
. ,
,
. ,
( . ).
:

, , ,
XX
20-30- . ,
,
, ,
,
.

. .,
, ,
, (. )

9 , (
1981 : 41). ,
,
. ,

, ,

. ,

.
,



, ,
,
, .

., ,

. ,

.
, . ,

. XII-XIII
. . , , ,
. 28 ,
, ( - ,
) ,
, ,
, ,

.. ,
(
(, ), , ,
. ,

,
, ,
,
, ..,

.
. .
, ,
,

2012 ,
,
,
,
. ,
,
,
, - ,

, ,
.
, ,
, , , , , , , , ,
, ,
. -

( ).
,
,
VII
. ,
(. )
,


. .
,
.
( )
, .
,
.

, - .
( )
,
(
, ),
,
.
(
) .
,
.

: 1.
, ,
, 84
, . ,
. 2.
. . ,

, -16 ,
.

( , ,
,
. ., -
.
,
, ,
, ,
-

,

.
., .

:
. ,
, , (. ).

. . ,
, .
.

(),
. .
,
.
, ,
.

.
,
.

.
.

. ,
,

. ,
,
. :
,

.
,
,
.
, .

, ( )

, .
.
,
.

.

,
,
.
,

.
. .
, .
.
,

,
.
,
,


.
,
,
,
,
-, ,
.,
, ;
, .

.
. ,

. ,

. ,
()
.
. ,
, ,
, ,
,
,
,
,
.,
, ,
.
, ,


,
,


;
,
(-)
-
,

.

.



.
- XX 20-30 ,
,

,
,
..
.
., .,
., . ,
, .
.
, ,
,

.
, -19 80-
100

, -20
40- 40-50 . ,

.
,
, ,
, . . ,
( ) , ,
, , , , ,
() (), ,
.

.
.

, ,
, (), ( ) ,
, ,
,
: , ,
. .
.

.
,

P.S:
. .

- .

,



. 15
//.
, ,


,

.


.
,
, ,
, ,
- .

.

.
, , 1977.
. , , 2010.
. ,
, - , II, , 1991.
.
, ,
1957.
. . , V, 2001.
.
, , 1988.
.
, 1979.

10

2012 ,

. . . 10-12 2011. 1, 2012.

8 . ,
, ,
. , ,
.
,
, , , . ,
( )
,
- .
.
. , ,
.

. , -

, ,
-
: ,

.
,
. ,
.
- ,
()
(/). ,

. ,

...
,
. .
,
,
?
, ,
;
,
.
, ,
,
.
.

, .

; ,


. .
. ,


.
.
,
: ,
, .
, ,

,
,

; ,
, ,

-
, ,
. , .
, ,
(.. ).
.
90 -
.
,
, , , -, .

, .

( ) ,
1904 ,
. . , 1878
. 1920-1921


() .
XX - 6070- ,

.

.
,

(, ,
). ,
, -
.

.
,
-

XX - ,

,
.
:
, , ,
, , ,
- .

, ,
. ? .
.
. .
,

,
.
,
() , ,
; (

)

,
?
,

(,
, , , , .) . ?

? , ,


-
.
,
,
,

. , ,
, ,
, ,
.
,
,
,
. ,

,
.
.
,
.

. -
,
.
, ,
?
.

-- . , , ( )
,
; ,
3-4 ,
;
;

; ,

; 5 ( , , ); 3

; 100200 , ,
() ,
.
,
;
,
XX - , ,

;
, ;
,
;
. ,
. , 200-300 , 2-3
.
, ,
- ;
, , ,

(
),
.
,


, , ,

.
( ):
: ; ,
; ,
.
: ?
: ,
; , .
: ?
:
, .
: ,
, , ?
: ,
.
: , ,
?
: ,
,
.
: ,
, ?!
: .


; ,
?!
, , , ,
.
.
, ,
.

2012 ,

, .
,
.
,

, , 17,5X11,6 ,

. .
, (1595.),

( )
( )
2 . (.,

1902 . ,
.
:

,...
1932 ,

. :
(..).
. , . :

(.)
: [f ht, [f] .. .
: .
,
.
. (.)
. yfskbcqt,f

-).


36- . :
,
,
.
, -

. ,
.

.
1985 ..

,
( . ..) .
. ,
, .
-

:
, , ,
: ,
, , -, , .


, ,
.


. . (
1885 .) I ,
(...) -

,
. . :
, , ,
.
.

... . : (okia).
: ,
.
:
-.
:

. (ob), c[b] p b ..
.
,
... ,
..., -... .
:
:
.
,
.
,
:
1.
2.
3.
4.
5. .
:

().
:
.
. ,
, , .
.
, ,
.
2011



.

11

, , ,
, ,
,
* , .
,
, ,
.
,
:
, .
,
, ,
: ,
, .
** .
. : ,
.
.

.
, ,
. ,
.
, : . : , ,
,
, , .

.

.
: . ,
. :
.
.

, .
. : ,
. ,
. ,
.
.
,
,
,
, . , ,
,
:

:
,
,
,
.
,
,
,
.
* -
** -

. .

.

, ,
, .*

.
, ,
. ,
, ,
,
,
:

,
,
.
,
,

?

,
,
.
,
,
,
.
* -

.
.
,
, ,
, , .

. ,
.
, , , , .. . . ,
. ,
, , .
. .
, , ,
. . , ,
,
.
. ,
,
.

. ,
.

, ,
.
, ,
,
:
,
,
,
.
,
, ,

.

, ,
,
?

1960

12
32

2011 ,

2012
,

2011 ,

, ; ,
.
, .55.6
II

2012 ..
2012
31 :
festivali2011@yahoo.com
festivali2011@mail.ru
.
50 .
3 .
5 .
II
.
31
:
cmindanino@mail.ru
: 5 95 19 40 24
!

. . 1966

***
,
, -,
, ,
, .
-
,
,
.

***

,
,
.

,
105 . 1969

***
: ,
,
, ,
.
,
, ,
,
.
-
,
,
.
- ,
,
,
,
,
.

***

,
,
.
***
,
,
,
!
,
85 , 1968 .
***
, ,
,
,
.
,
,
, ,
.
,
1968 .

,
76 , 1968 .

***

,

, , , , !

, ,
,
(
,

()-)

-
40/1.
.: 99-98-82

, ,
,
( ) ,

,
.
,
80 , 1968 .
***

,
,
,
,
.
***

,
,
.
,
,

.
,
87 , 1968 .

,
, ,

.
,
,
,

.

. 5-
,

.
, ,
, ,
, , ,
!
,
,
, ,
.
,
.
,
78 , 1968

-,
,
,
.
,
, ,
,
.
,
,
,
.
,
70 , 1968
***

,
* ,
.**

*
**

, 70 ,
,
,
1968

.
5-
,
,