KOLONLARDA SNMENN NEDEN OLDUU SORUNLAR

215

4.1 KOLONLARDA SNMENN NEDEN OLDUU SORUNLAR

Bu kitabn 2nci Blmnde, snme nedeni ile betonarme bir kolonun boyuna donatsndaki gerilmelerin artaca, betondakilerin ise azalacandan sz edilmiti. Beton ve donatdaki gerilmelerin zamanla nasl deitii de ayn blmde, ekil 2.5te gsterilmiti. Bu ekil, 1930-1933 yllar arasnda Lehigh niversitesinde yaplan kolon deneyleri srasnda alnan lmlerden yararlanarak hazrlanmtr. Grld gibi iki yl iinde donatdaki gerilmeler snme nedeni ile iki katna ykselmitir. Snme nedeni ile donatdaki basn gerilmelerinin bymesi, eksenel gerilme dzeyi yksek olan kolonlarda byk sorunlara yol aabilir. Bu nedenle mimariyi dnerek kolon kesit boyutlarn kltmek, zellikle yksek binalarda son derece sakncaldr. Kesit boyutlar kk tutulan kolonlarda, gerek tasarm, gerekse yapm aamasnda baz detay hatalar da yaplrsa, nemli sorunlar ortaya kabilir. Ankarada ok katl bir binann kolonlarnda yukarda sz edilen trde sorunlar yaanmtr. Bu binada, kolon kesit boyutlar ok kk tutulmutur. Seilen yap sistemi nedeniyle dey ykler altnda oluan momentlerin olduka kk olmasna karn, kolon kesit boyutlar kk tutulduundan, eksenel yk dzeyi, allmn ok stnde deerlere ulamtr, Nd / Nor 0.9. Burada Nor, kolonun eksenel yk kapasitesidir Nor = 0.85 fcd Ac + Ast fyd Kolon kesit boyutlar kk tutulduundan, boyuna donat oran yksek kmtr. Bu donatnn kolonun iki yznde younlatrlmas, ubuklarn ok sk yerletirilmesi ile sonulanmtr. Bu durumda bindirmeli ek yaplan blgede ubuklarn yerletirilmesi olanaksz duruma gelmi ve ekil 4.13(a)da gsterildii gibi eklenen ubuklarn bklerek dzenlenmesi zorunlu olmutur. Kesit boyutlar 900x900 mm olan bu kolonlarda boyuna donat dtan tek, iten iki etriye ile sarlmtr, ekil 4.13(b).

ekil 4.14 Hasar gren kolon

216

EKSENEL KUVVET ALTINDAK ELEMANLAR

naatn tamamlanmasndan alt yl kadar sonra baz kolonlarn betonunda ezilme belirtileri grlmtr. Yerinde yaplan incelemede, bu kolonlarda kabuk betonunun ezilip dkld, boyuna donatnn da burkulmaya balad gzlenmitir. Burkulmann zorlad etriyelerin koptuu saptanmtr. Tm bu kolonlarda sz edilen hasar, boyuna donatda bindirmeli ek yaplan yrede olumutur, ekil 4.14. Bu ekilde grlen elik elemanlar, hasar oluumundan sonra proje mellifi tarafndan geici bir nlem olarak yerletirilmitir. Doal olarak bu tr bir nlem, snmeden dolay yaanan olumsuzluklar gidermeye yeterli olmayacaktr.

ekil 4.15 Hasar gren kolon