GEZ FOTORAFI NASIL EKLR

ZEL KOLEKSYON 2011

Yaync

Doan Burda Dergi Yaynclk ve Pazarlama A..

cra Kurulu Bakan Mehmet Y. Ylmaz Tzel Kii Temsilcisi ve Yayn Direktr Murat Kksal Yayn Ynetmeni zcan Yksek Yaz leri Mdr Hseyin Kee Editr Oktay Uluda Hazrlayan Ali hsan Gken Aratrma Editr Kemal Tayfur Dergi Yapm Nazl Kurt Fotoraf Editr Sinan akmak Grsel Ynetmen Tun Erko Sayfa Yapm Bahadr Erk Kapak Fotoraf Ersin Demirel / Hvar, Hrvatistan Katkda Bulunanlar Tijen Burultay, Ersin Demirel, Gne B. Kocatepe, Cneyt Ouztzn, Turgut Tarhan, Kerem Ycel Bask ve Cilt Le Color / Levent Print City Tel: 0212 637 15 30 Haziran 2011. Her trl kullanm izne tabidir. Tamamen veya ksmen, kaynak gsterilerek dahi kopyalanamaz.

indekiler

Geziye Hazrlk
Fotoraf ekmenin temel drtleri herkes iin ayndr, fotoraf makinesi ister amatrn, ister profesyonelin elinde olsun. Her eyden nce yaratlan grntler, bakalar iin bir bilgi, deneyim ve eylem rneidir. Dier temel drt, yaananlarn anlarda lmszlemesidir. FotoOkulun bu saysnda ele aldmz gezi fotorafl konusu aslnda bu temel drtlerle i ie. Herkesin fotoraf makinesini en ok seyahatlerde kullandn biliyoruz. Ancak seyahat fotorafl teknik olarak manzara, makro, portre gibi bir fotoraf tr deil. Aksine, tm bu trlerin kullanld bir alan, bir davran biimi. Seyahatlerde zaten hangi trde fotoraf ekerimden te, bu iki drt devreye giriyor. Bir yere gidenler bu fotoraflaryla ya deneyimlerini aktarmak ya da o zaman lmszletirmek istiyorlar. Eer ok zel bir fotoraf elde edilirse o anla birlikte
5

GEZ FOTORAFILII NEDR.................4 EKM PLANI YAPMAK ................................9 GEZ FOTORAFILII TRLER .............................................................12 Kent Gezileri .......................................................15 Kent Manzaralar ...............................................16 Eski ehirler .........................................................18 Mimari Yaplar ....................................................20 Galeri ve Mzeler ..............................................22 Cadde ve Sokaklar .............................................24 Maaza, Alveri Merkezleri, Pazarlar........26 Meydanlar ............................................................29

Kutsal Alanlar .....................................................30 Gece Yaam ........................................................32 Doa Gezileri .....................................................34 Doa Manzaras ................................................36 Dalar ve Da Yryleri ...............................38 Ormanlar ve Aa Fotoraflar ......................40 Sular .......................................................................42 FOTORAFK DONANIMLAR .................44 IIK ........................................................................47 Gn I ...............................................................47 Kark Iklar ..................................................... 48 Yapay Iklar.........................................................48

fotoraf da lmszleiyor. Seyahat fotorafl hakknda Ali hsan Gken yine ok pratik bir kitap hazrlad. Bu kavram ok geni bir alan kapsadndan, nce ok temel bir ayrm yaptk. Seyahatleri kentlere ve doal alanlara gre iki balkta inceledik. Hem kentte hem doada karlalacak durumlar da balklara ayrarak pratik bilgiler verdik. Her blmdeki fotoraflar anlatlanlar rnekliyor. Dier FotoOkul saylarnda olduu gibi temel donanm ve bilgileri de bu konuya gre gncelleyerek kitaba ekledik. FotoOkul saylarn, her zaman yannzda tayacanz pratik rehberler eklinde hazrlyoruz. Bu saymz seyahate kmadan okuyun; fotorafla ilgili n hazrlklarnza ok yardm edecektir. Gezi anlarnz gzel fotorafla kalc klmanz dileiyle... Oktay Uluda

Gezi Fotorafl Nedir?

Fotoraf olsun olmasn, hemen herkes iin gezi ve fotoraf birlikte dnlr. nk geziler insanlarn iyi vakit geirdikleri, zel bte ve zaman ayrdklar, bazen uzun sre planladklar ya da hayal kurduklar faaliyetler. Gezi anlarn belgelemek ve bakalaryla paylamak herkes iin ok temel bir davran. FotoOkulun bu saysnda kent ve doa gezilerinde karlalabilecek farkl yer ve durumlar rnek fotoraflarla anlatlyor. Temel teknik konular ve malzemelerle ilgili bilgiler veriliyor.
YAZI: AL HSAN GKEN

Ayasofya Camii, stanbul gezilerinde fotoraf ekilmesi gereken en nemli yaplardan biri.

AL HSAN GKEN

TURGUT TARHAN

Genel olarak geziler belirli sreler iinde, koullar daha nceden ngrlen ortamlarda yapldndan, ortalama kalitede fotoraf ekme riskini de beraberinde tar. nk daha ok yer grme istei, iyi fotoraf ekmek iin fazla zaman gerektiinden bir atma yaratr. Ayrca kontrol d durumlar ve lojistik dengeler de fotoraf kalitesini etkileyen temel faktrlerdir. Bu noktada gezi (seyahat) fotoraflnda tm temel sorunlar ynetmek gerekir. ncelikle ok iyi planlama yaplmal. Her bir fotorafik gezinin kendine zg koullar ve amac olduundan, planlamalar da bu koul ve amalara gre ekillenir. Gezi fotorafl aslnda ok geni bir tanm. nk seyahatin getii alana gre fotorafln neredeyse tm trlerini ierir. Yine de her gezi, en yaygn ekim konularna gre, fotorafik olarak kabaca snflandrlabilir. Seyahat edilen yerleri kent ve doal alanlar olarak ikiye ayrrsak gezi fotorafln gruplam oluruz. Bir kent gezisinin fotoraflanmasnda eski kent dokusu, tarihi yerler, mabetler, meydanlar, sokaklar, gnlk yaam, alveri, kent manzaras, mze ve galeriler, gece yaam, mimari yaplar, nehir ve denizler gibi alt balklarda ekim yaplabilir. Doa gezilerinde ise yry, ormanlar ve iekler, otsu bitkiler, dalar, nehir ve gller, yaban yaam ve kularn gzlemlenmesi gibi konularda fotoraf ekilir. Yukarda belirtilen tm balklar bir seyahatteki fotorafik eitlilii de gsteriyor. Bu anlamda gezi fotorafs diye bir kavram yoktur. Gezi srasnda retilmi iyi fotoraflar veya sradan fotoraflar vardr. Fotorafnn gezideki baarsnn ls, gezi srasnda retebildii iyi fotoraflardr. Yoksa zel corafyalarda dolamak ve gezme becerisi o fotorafy baarl klmaz; ancak iyi bir gezgin yapar.
8

Norve gibi sra d doas olan corafyalarda ok farkl manzara fotoraflar ekilebilir.

TURGUT TARHAN

EKM PLANI YAPMAK

Antalya Talk Burnundaki Gelidonya Feneri, o blgeyi tantan fotoraflarda en karakteristik yap.

Gezi fotoraflnda her bir gezide ayr donanmlar, teknik ve kompozisyon bilgisi gereklidir. Dolaysyla gezinin trne gre fotorafik hazrlklar iin uzun zamana ihtiyacnz olabilir. ekim plan yaparken dikkat edilecekler u ekilde zetlenebilir: Gezinizi hangi amala yapyorsunuz? Amacnz net olarak belirleyin. Amacnz dorultusunda kaynaklarnz en verimli nasl kullanrsnz, kstlarnz ne ekilde dengelersiniz sorularn yantlayn. Ama belirlendikten sonra ne tr fotoraflar ekilmek istendii de belli olmal. Bu amalanan fotoraf gezisi iin zaman ve bte planlanmal. Corafi koullar, gidilen blgedeki siyasi durum, mevsim, izinler gibi faktrler plannz belirleyecektir. Plan yapmadan bir gezide verimli fotoraf ekmek mmkn deildir. Gezilecek yerler hakknda
11

mmkn olduu kadar detayl bilgi edinmeye aln. Bilgi fotorafik eitlilik ve kaliteyi arttrr. Bir kente gidiyorsanz blgenin nemli tarihi ve kutsal alanlar, nemli mimar yaplar, meydanlar, modern yaam meknlar, doal alanlar, festivalleri, gece hayat, arlar, pazarlar gibi insanlarn bir araya geldikleri ortamlar mutlaka renmeye aln. Bir corafi alan veya kenti hzl renmenin en ksa yolu, bu konuda yazlm rehber kitaplar ve harita edinmektir. Web siteleri, bloglar, forumlar gibi dijital bilgi kaynaklar da pratik tavsiyeler sunabilir. Gezinizin ana amac dndaki alanlara ve konulara zaman ayrmayn. Ana plannzdan uzaklamanz fotoraflarn kalitesini kesinlikle azaltacaktr. Gezilecek yerlere ait GPS kaytlar varsa bunlar kullanmak kolaylk, hz, gvenlik

10

TURGUT TARHAN

Birletirme tekniiyle retilen bu Ankara fotorafnda olduu gibi, ekim sonras amaca gre yazlm desteiyle farkl retimler yaplabilir.

salar. Gezi sonras fotoraflarnz nasl deerlendirebileceini belirleyin. rnein bir gezi rportaj olarak deerlendirme olana varsa konu btnl asndan daha nceden tercih etmeyeceiniz yerlerde fotoraf ekmek gerekebilir.

Dolaysyla bu durumda plannz yeniden gzden geirin. Mutlaka doru yerde, doru zaman tercih edin. Doru yer ve zamann tercihi iin bu bilginin doru kaynaklardan edinilmesi gerekir. Gitmeden nce yerel ynetimlerle, acentelerle veya yre insanlaryla
12

ilikiye geip rehberlik hizmeti almaya aln. Gezi ncesi bu olana bulamadysanz, gezi alanna vardnzda bu olana aratrn. Yerel rehberler evre halk ile iletiiminizi hzlandracak, sizi bilgilendirecek, detaylar gsterecek ve bylece yksek verimde gezmenizi

salayacaktr. Yerel insanlarn destei sanldnn ok tesinde faydalar salar. yi fotoraflar ve gezginler bunun nemini bildiinden, yerel insanlarla olmaya zen gsterirler. zinler ve dier kstlar plan etkiler. Kentin belirli yerleri, zel corafyalar, zel

meknlar iin izin gerekebilir. Bu yerlerin al kapan saatleri, zel izinler, kullanmna izin verilmeyen fotorafik malzemeler gibi kstlar planlar deitirebilir. Gezilecek yerde gvenlik problemleri olup olmadn aratrn. Bu ok ciddi bir
13

sorundur. Her yere istediiniz zaman ve ekilde gidemeyeceinizi bilmeniz gerekir. nsanlarn portrelerini ektikten sonra medyada kullanmak kiinin zel izini ile mmkn olur. Yaymlanacak portreler iin fotoraf ekilen kiiye bir izin formu doldurtmanz gereklidir. Gezi arkadanzn da bir fotoraf olmasna zen gsterin. nk fotoraf ierikli gezilerle turistik gezi parkurlar arasnda byk farkllklar olabildiinden arkadalarnzla byk sorunlar yaayabilirsiniz. zellikle gezi arkadanzn sizinle benzer bir amala o gezide olmas ii kolaylatrr. Baz geziler zel ara, fiziksel kondisyon, teknik bilgi ve donanm ya da farkl beceriler gerektirebilir. Bu yzden seyahat noktasnn zelliklerini iyi aratrn; yoksa brakn fotoraf ekmeyi, gezerken bile sorun yaarsnz.

GEZ FOTORAFILII TRLER

shak Paa Saray ve evresinde hem doal alanlarn hem de kent dokusunun fotoraflar ekilebilir.

14

AL HSAN GKEN

Teorik olarak gezi fotorafl terimi bir fotoraf trnden te, birok tr barndran bir st balk olarak kabul edilebilir. Gezilen blgenin zelliklerine gre tm fotoraf trlerini ierir. Bu yzde bu balk altnda anlatlacak konular, verilecek ipular fotorafn pek ok trn kapsyor. Konuyu daha net izgilerle belirleyebilmek adna, gezi fotorafn gidilen blgenin temel zelliklerine gre ikiye ayrabiliriz: Doal alanlar ve kentler. Her iki gezi trnde de fotoraf eitli durumlarla karlar. Her durum iin farkl teknik bilgi, donanm ve ekim teknii kullanmak gerekir.

15

Kent Gezileri
Trkiye veya dnyada hangi kente gidilirse gidilsin, fotorafa konu olacak durumlar aa yukar ayndr. Kenti fotoraflamak iin kent manzaras, mimari, i meknlar, sokak, mavi saatler, gece ekimi, yaam, portre gibi temel fotorafik konularn bilinmesi gerekir. Bu temel fotoraf bilgisi, o kente ait kltrn tannp amaca gre yorumlanmasyla birleir ve etkili fotoraflar ortaya kar.

Avusturyann en byk drdnc kenti Salzburg, Salzach Nehrinin kysnda, Alp Dalar eteklerinde uzanr. Kent gezilerinde gidilen yerin genel zelliklerini gsteren fotoraflar yksek noktalardan daha iyi ekilebilir.
16 17

TURGUT TARHAN

n Kent Manzaralar

Kent fotoraflnn olmazsa olmaz trdr. Bir kentin kimliini veya belirli byk alanlarn anlatmann en iyi eklidir. Daha ok yksek noktalardan, geni alanlardan, nehir ve deniz kylarndan ekim yaplr. Manzara fotoraflnn temel yaklamlar olan doru k kullanm, derinlik, dinamizm, sadelik en ok dikkat edilecek balklardr. Manzara fotoraflnda yatay format arlkl olmakla birlikte panoramik ekimler de ska kullanlr. Genel olarak geni aya ihtiya duyulur. ayak da gereklidir.

Gn nda Galata ve tarihi yarmada...

Galata Kulesi ve arkasndaki gkdelenler, stanbulun hem tarihini hem bugnn anlatyor.

TURGUT TARHAN

18

19

n Eski ehirler
Kentlerin en turistik ve fotorafik ortamlardr. Genellikle mzeler, saraylar ve ynetim binalar, nemli kutsal meknlar, zenginlerin evleri eski ehirler iindedir. Kentin tarihi ve geleneksel mimarisini en iyi anlayabileceiniz yerlerdir. ou zaman korunma altnda olan bu blgelerde iyi nitelikte ve eitlilikte fotoraflar elde edilir. Eski ehirleri gezerken zel izinler gerekebilir, belirli tarihler ve zamanlarda ak olan yer ve alanlar olabilir. Bu blgelerdeki festivaller ve zel kutlamalarn bilinmesi ve o zamanlarda ekim yaplmas ok zel fotoraflar kazandrabilir. Yannzda mutlaka iyi bir harita ve rehber kitabn olmasna zen gsterin. st seviyede verim iin yerli bir rehber tutulmas hem verimi arttrr hem evre ilikilerini kolaylatrr hem de detaylar grmenizi salar.

talyann Siena ehrinde olduu gibi, bir kentin eski yerleim alanlar en turistik yerlerin banda gelir. Bu tr geni alanlar kadraja sdrmak iin genelde geni a lens kullanlr.

AL HSAN GKEN

20

21

n Mimari Yaplar
Kentin mimari kimliini tanmlamak fotorafik olarak en nemli konudur. Bir kentte birden fazla mimari tarz olabilir. Geleneksel mimariler, modern yaplar, zgn eserler... Amacnza gre kentin mimari eserlerinin youn bulunduu alanlarn daha nceden belirlenmesi gereklidir. Tek bana mimari yap fotoraflar yerine, o mimari yapyla ilikili zel insanlarla birlikte ekim yapmaya zen gsterilmelidir. nk mimar yaplara hayat veren bu insanlardr ve ayr dnlemez. Mimari yaplarn i ekimlerinde az k ve yapay klar olacandan, buna gre malzeme bulundurulmal ve uygun teknik kullanlmaldr. Mimari fotorafta yaygn olarak geni a tercih edilir. Bir mimari yapnn en bilinir yeri ya da yerlerinin fotoraflanmas, mimari yapnn tamamnn fotoraflanmas kadar nemlidir. Mimari fotoraflar yapnn btn ve detaylarn toplamndan oluur. Mimari yapnn trne gre detaylar alnacak fotoraflar deiir. Kaplar, pencereler, pervazlar, vitraylar, tavan, kubbe, merdivenler, holler, duvar ve tavan sslemeleri, zel odalar mimari detaylardan bazlardr.

AL HSAN GKEN

Selimiye Camiinin kubbe detaynda grld gibi, mimari yaplarn genel grnt kadar detaylar da etkileyicidir.
23

n Galeri ve Mzeler
Galeri ve mzelerin belirli gnlerde kapal olduunu, yaz ve k saatlerine gre al ve kapanlarnn deitiini unutmayn. Baz meknlarda i tadilatlardan dolay ekim plann deitirmek zorunda kalabilirsiniz. Mzelerde insan younluu rahat fotoraf ekmenizi engelleyebilir. zel eserler ekmek istiyorsanz al saatinde orada bulunmaya veya turistik olmayan bir mevsimde almaya dikkat edin. mekn fotorafln tm kurallar burada da geerlidir. Byk ounlukla ayak ve fla kullanlamadndan yksek ISO deerleri ile elde ekim yapma zorunluluu vardr. mekndaki k trne gre WB seeneinin ayarlanmas gereklidir. Lens olarak diyafram akl fazla olan objektifler veya sarsntdan daha az etkilenen ksa odakl objektifler avantajldr. Sarsntsz ve dk hzlarda elde fotoraf ekmek iin yksek ISO ayar yaplmaldr. Ayrca srekli ekim modu ile en ak diyaframda fotoraf ekmek iyi sonular verir.
Galeri ve mzelerde zgn eserler sergilendiinden her zaman ekim izni verilmeyebilir.
KEREM YCEL

24

25

n Cadde ve Sokaklar

Kentin atar damarlar olan sokak ve caddeler, o alann kimlii ve hayat hakknda en iyi bilgiyi aktarr. Her cadde ve sokan kendine zg mimarisi ve yaam vardr. Caddenin kimliinin en iyi anlatld yerlerde ekim yaplmaldr. Cadde ve sokaklar byk alanlar olduundan plansz ekim yapmak zordur. Kentin zgn, bilinir cadde ve sokaklar tercih edilirse daha karakteristik sonular elde edilir. Bu alanlar en iyi ekebileceiniz nokta ve zaman belirleyip bir plan yapmalsnz. rnein pazar gn veya bayramlarda fotoraf ekerseniz tm maazalar kapaldr. Ama ylba gibi zel kutlama gn ekerseniz cadde ve sokaklar temizlenmi, sslenmi ve hayat doludur. Cadde ve sokaklar dar olduklarndan genellikle sert gn nda koyu glge ve patlam k sorunlar yaanr. Gnein dar ayla geldii yumuak klar ve homojen klarda sokaklarn tm detaylar grlebilir. Mimari yaplar zgn detaylara sahip olabilirler. Ayrca cadde ve sokaklar zel baz eser ve ilerle sslenmi de olabilir. Vitrinler, duvar boyamalar, heykeller, iekler, bahe ve zgn peyzaj dzenlemeri, kaldrmlar, merdivenler, korkuluklar, kap kollar sokaklarda ekilebilecek baz nemli detaylardr.
HAKAN GE

Yemenin bakenti Sanann eski ehir merkezinde olduu gibi, geni cadde ve sokaklarda ekim yaparken mutlaka planl almak gerekir.
26

27

n Maaza, Alveri Merkezleri, Pazarlar

En renkli, kolay ve iyi fotoraflarn retildii yerlerdir. Pazarlarda byk bir karmaa varken alveri merkezleri ve maazalar ok dzenlidir. Genellikle alveri cadde ve sokaklar bir aradadr. stanbuldaki Kapalar ve Msr ars gibi, baz ehirlerin zgn ve ok eitli maazalarnn olduu byk arlar vardr. Alveri annn fotoraflarn ekmeye aln. Hem meknn hem satc ve alcnn bulutuu alveri an nemlidir. Maaza veya dkkn sahibi bir satc olduundan her zaman toleransl kiidir. Kk bir alveri yapmak ortamda rahat fotoraf ekmenizi salayabilir. zgn pazarlarda yerel satc ve rnler her zaman daha cazip fotoraflardr. Makinenizde hem geni a hem de ksa tele odak deeri olan bir zoom bulunmas ok pratik fotoraf ekmenizi salayacaktr. Bylece hem mekn hem de hzla portreleri yakalama frsat bulursunuz. Bu ortamlarda her ey ok ksa srelerde gerekletiinden makine ayarlar batan belirlenmeli ve her an ekime hazr olunmaldr.
AL HSAN GKEN

Yresel pazarlar hem o blgenin gnlk yaamn yanstr hem de renkli fotoraflar verir. Taylandn bakenti Bangkoktaki yzen pazar, Uzakdou lkelerinin geleneksel alveri merkezlerinin bir rnei.

29

n Meydanlar
nsanlarn ve meknlarn buluma yerleri byk alanlardr. Kentin en gzel eserleri genellikle meydanlar etrafnda toplanr. Saraylar, ynetim binalar, emeler, heykeller, havuzlar, oteller, kafeler. Hatta baz byk ehirler, Moskova Kzl Meydan gibi geni alanlaryla anlrlar. Byk aklklara sahip olmas nedeniyle de iyi mimari fotoraf ekmek iin en uygun yerlerdir. Bu ortamlarda her zaman insan yaamnn zenginlii ve eitlilii gzlenir. Hem gndz hem de gece yaamnn meydanlardan gemesi ve burada varolmas bu meknlar sonsuz fotoraf kayna haline getirir. Bir kenti fotoraflamaya balarken ncelikli olarak tercih edilmesi gereken alanlarn banda gelir. Ylba, festivaller, zel gn kutlamalar meydanlarda olduundan bunlarn yakalanmasna zen gsterilmelidir.
GNE B. KOCATEPE

Hz. Alinin gmld yer olarak bilinen Mezar- erif trbesi ve meydan, Afganistann Mezar- erif kentinde ilk ekilecek yerlerin banda geliyor.

30

n Kutsal Alanlar
Her zaman iyi fotoraf elde edilen yerledir. Ne var ki kutsal meknlarn getirdii baz kstlar da vardr. Bunun banda, serbest alamama gelir. Ayrca teknik zorluklar da sz konusudur. Her kutsal alann kendine zg kurallar vardr. Bunlarn net olarak bilinip ona gre davranlmas gerekir. Aksi takdirde ya kutsal alana giremez ya da oradan uzaklatrlrsnz. Kutsal alanlardaki zel trenler iin ou zaman izin arttr. Hatta rutin ibadet an bile ya ekilemez ya da izin alnarak grntlenebilir. Trkiyede cami ilerinde ekim yapmak dahi artk izin gerektiriyor. Avrupadaki kutsal meknlara giri genellikle cretlidir. Hatta kiliselerin kulelerine kmak iin ayr cret demek gerekebilir. Bu kulelere kmanz srarla tavsiye ederim. Kulelerden kentin en gzel manzaralarn grme ansnz olabilir. Budizm, Hinduizm gibi Uzakdou dinlerinin olduu kentlerde kutsal meknlar en renkli ortamlardr. Son derece etkili trenlere tank olabilirsiniz. Dramatik fotoraf retmek potansiyeline de sahip kutsal alanlar iin mutlaka daha nceden hazrlk yapmak gerekir. Kutsal meknlarda fark edilmeden fotoraf ekmek iin o alana uygun kyafet giymeye, sessiz almaya, ibadete saygl olmaya, yasakl blgelere girmemeye, yava hareket etmeye, dikkat ekmeyen fotorafik donanmlar kullanmaya zen gsterilmelidir.
AL HSAN GKEN

Budizm, Hinduizm gibi Uzakdou dinlerinin kutsal alanlarnda grece daha rahat fotoraf ekilir. Bu meknlar ok renkli fotoraflar verir.
32

33

n Gece Yaam
Gece knce kent baka bir yaam srmeye balar. Tandk meknlar farkl bir kimlie brnr, aktrler deiir, ahit olunacak olaylar srprizler tayabilir. Ortamda doal klar yoktur. Meydan ve sokaklarda daha az insan olurken gece meknlar insanlarla dolar. zellikle havann daha souk olduu mevsimlerde, yaam tamamen meknlara tanr. Her mekn kendi kitlesine ve tarzna dnk bir yaama ev sahiplii yapar. Dolaysyla ekilecek konunun karakteri, meknn karakteriyle rtr. Bu yzden allacak mekn nceden belirlemek iyi sonu verir. Buralar zel iletmeler olduundan mutlaka izin gerekir. alrken insanlarn zel hayatnn ekildii unutulmamaldr. Bir kenti anlatrken gndz kadar gecesi de nemlidir ve mutlaka almak gerekir.

Her kentin gndz ve gece yaam farkldr. Bu farkllk kentlerin karakterini yaratr. Bu yzden hem gece hem gndz ekim yaplmal.

TJEN BURULTAY

34

35

Doa Gezileri
Doa gezilerinde sadece doa manzaras fotoraf ekilmez. nk doa manzaras fotoraf, insan izi olmayan bir doal alanda canl, cansz her trl nesnenin genel grnmlerine verilen isimdir. Doa gezilerinin bir blmnde insan izinin grld doal alanlar da fotorafland iin konu geniler. Doa gezilerini de bu bakla doa manzaras, dalar, ormanlar ve sular diye drde ayrabiliriz. lk madde manzara fotoraflnn konusuyken, dier maddeler, o doal alanda yaplacak faaliyete gre konusunu belirler.

Doa gezilerinde hem insan izinin olduu fotoraflar hem de sadece o alann gzlendii doa manzaralar ekilir. Sinoptaki Erfelek elaleleri etkileyici doa manzaralar sunan bir fotoraf cennetidir.

AL HSAN GKEN

36

37

n Doa Manzaras
Doa manzaralar, gezilerin vazgeilmez fotoraflarndandr. Manzara fotoraf kolay ulalabilirlii ve konu zenginliinden dolay en ok ekilen fotoraf trlerinin de banda gelir. Bir doa gezisinin her annda doa manzaralar ile kar karya kalnr. ou zaman bu manzaralar gidilen mesafeye veya n durumuna gre srekli deiir. Bu grsel zenginlik ve ortamn yaratt duygu yk birok fotorafnn zen gstermeden ekim yapmasna neden olur. Bu yzden doa manzaralarnda en ok rastlanan hata ortaya kar: Ik koullar ve bak noktas zenle aranmadan, teknik detaylara girilmeden grlen manzara kopyalanr. Bu tr fotoraflarda teknik, duygu, anlam ve estetik deil; ilk alglananlarn zensiz bir teknikle anlatm vardr. ounlukla da geni bir ayla grlen her ey, fotorafn iinde girer. Doa manzarasnda asl olan alann kimliini sade bir ekilde anlatacak k, derinlik, dinamizm ve nesnelerin dzenini salamaktr. Bu yaklamla, ekim ncesinde bu fotoraf ektiimde ne anlatmak istiyorum, hangi nesneyi asl olarak vurgulayacam, bu nesneyi hangi elemanlarla desteklemem gerekir, doru bak noktasnda mym, bu nesneyi en iyi anlatacak dier teknik seimler ve koullar ne olabilir benzeri sorularn cevabn vermek gerekiyor.
38

Artvin avattaki krsal manzara fotoraf derinlii, k koullar ve kompozisyonuyla o alann kimliini yanstyor.

Manzara (Landscape) fotoraf amacnza ve kafanzdaki imgeye uygun olarak, alann kimliini koruyup bu kaos iinden zgn, estetik ve seici bir yaklamla dzen oluturmaktr. Manzara fotorafnda kompozisyonu glendiren temel yaklamlar unlardr. n Kaosu dzenleyin, karmak manzaradan

sade bir anlatm sein. n Etkileyici manzara fotoraflarnda zellikle k, derinlik ve dinamizmin var olduunu grrz. Bu temel unsuru bir araya getirmeye aln. n Ik koullar uygun olmasa bile derinlik ve dinamizm ile ok etkileyici fotoraflar ekilebilir.
39

n Yalnzca derinliin iyi ifade edilmesi bile manzara fotorafn etkileyici klar. n zellikle derinliin elde edilmesi iin srarc davrann. n zgrce format kullann. Manzara ne gerektiriyorsa snr tanmakszn format deitirin. Yani ok geni veya dik panoramik ekimler yapmaktan ekinmeyin.

AL HSAN GKEN

n Dalar ve Da Yryleri
Dalar derinlik duygusu, kendine zel k koullar, corafi zenginlikleri, doal yaam ve eriilmezlikleri ile fotoraflar iin her zaman heyecan verici yerlerdir. Birok fotoraf dalarda fotoraf ekmek istedikleri halde bunu gerekletirmeleri mmkn olamaz. nk dalarda fotoraf ekmek fotorafik bilgi dnda fiziksel ve teknik yeterlilik, corafi bilgi ve da kltr gerektirdiinden dalarda iyi ve farkl fotoraf elde etmek zorlar. Yine de birok gezide da fotoraf ekmek mmkndr. Dalar ulu yaplaryla gezi yollarnn byk bir ksmnda manzaraya dahil olur. Uygun aralarla uygun hava koullarnda, eteklerine hatta bazen de alan yollarla belirli yksekliklerine ulalp fotoraf ekilebilir. Hatta gn boyunca ksa yrylerle hem manzara hem da yaamyla ilgili fotoraflar elde etmek de bir baka yoldur. Ne var ki bu ekilde da ve da ortamna ait kstl bir fotorafik zenginlik elde edilir. Dalarn fotorafn ekmenin anlam, dan kimliinin vurguland zel klarn peinde bir veya birden fazla temann ilendii fotoraflarn elde edilmesidir. Dalardaki fotorafik konular dalardaki insan yaam, daclar, kaya yaplar, zirveler, platolar, buzul glleri, akarsular, vahi yaam, ormanlar, iekler, zirveye ulam yks, kaya trman, eriilmezlik duygusu, sert hava koullar, ykseklik hissi gibi daa ait her eydir. Bu fotoraflarn retimi iinse dalarda misafir gibi dolamak deil, o hayatn iinde olmak gerekir.
40 41

Nepaldeki Himalayalar dnyann en fazla da yry yaplan sradalar.

AL HSAN GKEN

n Ormanlar ve Aa Fotoraflar
Ormanlar dzensiz yaplarndan dolay zor fotoraflanr. Bu nedenle ister tek aa isterse genel orman manzaras olsun, mmkn olduunca sade fotoraflar ekilmeye allmaldr. Aalar fotoraflar grafik, form, renk, doku gibi estetik zellikleriyle zaten etkiler. Bunun dnda insann aala kurduu yaamsal ba da fotorafik duyguyu besler. Her etkileim, her duygu aa fotorafnn bir amac ve konusu olabilir. Orman iinde tek bir aacn fotorafn ekmek, gvde ve dallar gibi detaylarn almak dnda hemen hemen imknsz gibidir. Ancak geni a yardmyla yksekliin hissettirilmedii gvde arlkl fotoraflar ekilebilir. Ters k, geni a, snrl alan derinlii sadeletirmede kullanlabilecek yntemlerdir. Aa fotoraflarn seyrek aalar arasnda veya yalnzken ekmek gerekir. Geni yaprakl aalarda kn yapraklarn dklmesiyle grntler sadeleir, ayrca dallarn grafik yaps fotoraf daha da gzelletirir. Ormanlarda sadeliin elde edilmesi daha da zordur. Orman iinde de geni a kullanm ve ters k yardmyla sadelik salanabilir. Fakat sade grntler iin derin vadiler, orman aklklar ve su kenarlar tercih edilmelidir. Sis ve kar doal olarak sade fotoraf ekmemizi kolaylatrr. zellikle kar, zemini rtmesi, kontrast arttrmasyla ortam sadeletirip aalarn daha da belirgin grnmesini salar. Doku, zellikle yksek bir noktadan ekilen orman fotoraflarnn vazgeilmez esidir. Doku; k, mevsim zellikleri, farkl trler, renkler gibi zellikler kullanlarak deiik ekilde elde edilebilir. Geni yaprakl aalarn fotoraflar, sonbaharda renk deitirdiklerinden bu mevsimde daha fazla ekilir.
42

Frtna Vadisindeki orman fotoraf, elde etmesi zor olan sadelik zelliine sahip.

TURGUT TARHAN

43

n Sular
Seyahat edilen hemen her yerde bir su kayna bulunur. Eer sz konusu bir doa gezisiyse akarsular, elaleler, gller fotorafa konu olabilir. Yazn deniz tatillerinde, denizler de fotoraf konusudur. Suyun zelliine gre akan su ya da durgun su fotoraflar ekilebilir. Akarsular denilince nehirler, dereler, kk akarsularn fotoraf anlalr. Bu tr akan sularda hareketin srekliliinin anlatlmas her zaman etkileyici sonular verir. Nehirlerin yksek noktalardan ekilen fotoraflarnda menderes, deltalar veya akn grlmesi etkili kompozisyonlar yaratr. Akarsu aknn olduu vadi, orman ii, kaya duvarlar, para kayalar, magmatik talar, maara az benzeri ortamlarn da hissettirilmesi ok iyi fotoraflar verir. elaleler her yerde ok gzel fotoraf konusudur. ncelikle o elalenin kimliini anlamaya aln. Eer siz seyrederken cokuyu hissediyorsanz yksek hzlarla dn ekin. Eer ortamda ve suyun dnde sakinlik varsa uzun pozlama tercih edin; dinginliin ve duygusalln hissedildii fotoraflar elde edin. elalelerin dtkleri ortamlar da ok etkileyicidir, kompozisyonda en iyi ekilde kullanmaya aln. Gller benzeri durgun sular biraz ykseklerden ekmeye aln. Ykseldiiniz oranda suyun kompozisyon iindeki bykln arttrabilirsiniz. Durgun sularda yansmalar her zaman iyi sonular verir. Yansmalarda manzarann gerek ksmn zorunlu kalmadnz srece almasanz da olur. Rzgr iddetliyse grnt bozulabilir. Durgun sulardaki kayalar ve su bitkileri kompozisyonu zenginletirir. Biyolojik eitlilik asndan gller ve sulak alanlar byk zenginlik gsterir. Durgun sularn ve denizlerin ok iyi bir k yanstcs olduunu unutmayn. zel klarda deniz ve durgun sular rengrenktir. Denizlerde fiyortlar, kayalar, dalgalar, deniz kular, yansmalar, denizde yaam, sahil kentleri, ulam gibi birok konunun fotoraf ekilebilir.
44

TURGUT TARHAN

Sakarya Acarlar Longozu fotorafndaki gibi, durgun sularda yansmalardan yararlanmak etkili sonular verir.
45

FOTORAFK DONANIMLAR
Fotoraf Makinesi
Gezi fotoraflnda, deiken objektifli standart zellikleri olan bir SLR fotoraf makinesi yeterli olacaktr. Bazense ibadet, zel tren yerleri gibi ortamlarda SLR kullanmak bykl, yksek sesi gibi nedenlerden dolay dikkat ekeceinden Canon G12, Panasonic LX5 gibi yksek performansl kompakt makineler tercih edilebilir. tercih edilmelidir. 24-85 mm, 24-10 5mm, 24-120 mm ska rastlanan lensler. Kent fotoraflnda geni alar ve geni a zoomlar tercih edilir. Bu sayede mimar ekimler rahat yaplr, ortam geni grntlenebilir. Ksa odandan dolay da elde net ekme, derinlik gibi avantajlar vardr. Geni al zoom lensler manzara ekimlerinde byk kolaylklar salar. Full frame makineler iin 14-24 mm, 16-35 mm, APC boyutunda sensrl makineler iin 10-22 mm, 1224 mm gibi aralklar olan objektifler ok kullanlrlar. yansmann kontrol ve renk doygunluunun elde edilmesi iin vazgeilmezdir. Polarizasyon filtresi genel olarak polarize edip renk doygunluu salamakla birlikte, ykseklie bal olarak gkyznn lacivertten siyaha kadar dnmesine neden olur. Bu da fotorafta istenmeyen bir durumdur. Polarizasyon filtresi ak gkyznde kullanlrken her aamas kontrol edilmeli, gkyznn koyu lacivert ve siyah renge dnmesinden kanlmaldr. Derin hava tabakas ve partikllerin yaratt pusun azaltlmas ve renk doygunluunun elde edilmesi iin polarizasyon filtresinin dikkatli kulFiltreler Gezi fotorafnda hem kent- lanlmas yararl olacaktr. te hem doal alanlarda polarizasyon filtresi ok ie yarar. G- ayak, Monopot ve Kafalar neli, slak yzeyler gibi yansGezi fotoraflnda amann fazla olduu ortamlarda yak bulundurmak ounlukla
46

Taeli Platosundaki Yerkpr elalesi fotorafnda, suyun ak ayak kullanlarak ekildi.

Objektifler
Gezi fotoraflnda bazen lens deitirmeden hzl ekilde hem ortam hem de portre ekmek gerekebilir. Bu yzden genel amal geni a ve ksa tele zellikli bir zoom objektif kullanlr. Bu tr objektifler arasnda ncelikle 24 mmden balayanlar ve bitimi 85 mmden byk olanlar

pratik olmayabilir. Bu nedenle ayak seiminde duraan ve rahat koullarda deilseniz tanabilir boyutlarda ve hafiflikte olanlar tercih edin. ayak, manzara ve az k fotoraflar iin mutlaka

gereklidir. Bu ayaklar tele objektifinizi tayacak kadar kuvvetli olmal, titreimlerden az etkilenmelidir. Sokak fotorafnda, ayan kullanlamayaca kalabalk ortamlarda monopot ok kullanldr. Kk
47

ve pratiktir, gze arpmaz. Kent fotoraflnda sanldndan daha fazla kullanlr. Manzara ekimlerinde ynl kafalarn ynlerinden birinin veya ikisinin sabitlenmesi sonucu serbest ynn

CNEYT OUZTZN

Tarsus fotorafnda olduu gibi, doa gezilerinde genellikle doal k koullarnda fotoraf ekilir.

deiken kullanlabilir; ancak bu ok pratik deildir. Top kafalar son derece pratik ve rahat kullanm salar. Dijital fotorafla birlikte panoramik ekim ok kolaylatndan buna uygun kafalarn bulundurulmasnda fayda vardr.

Fla
Sanldnn tam tersine fla, yksek kontrastn kontrol, dolgu veya dorudan aydnlatma amal, gece ekiminden ok gndzleri kullanlr. GN deeri yksek bir harici fla her zaman
48

gereklidir. I zgrce kullanabilmek iin fla uzaktan kumanda ile kontrol eden yardmc donanmlarn alnmas faydal olacaktr.

Dier Yardmc Aralar

Mutlaka birden fazla yedek

pil bulundurun. Pillerin ekim says havann soukluu ile doru orantl azalmaktadr. Hafza kartlar dk ve yksek scaklklardan etkilenmeyen zellikte, hzl yazma ve okuma deerlerine sahip olmal. Yannzda her zaman ortalama ekim saynzn ok stnde yedek kart bulundurun. Yal havalarda donanmlarnz koruyarak ekim yapacanz bir dzenek yannzda bulunmal. Dk hzl ekimlerde elle deklanre basmak sarsntya neden olur. Bu nedenle mutlaka uzaktan kumanda veya deklanr kablonuz olmal. Self timer ancak tamamen duraan ortamlarda ie yarar. Ekipman tamak iin amacnza uygun anta tercih edin. Srt antalar iyi hava koullarnda ve ksa sreli gezilerde kullanldr. En ufak bir ihtiyacnzda yere koyarak kullanmak zorunda kalrsnz.

Fazla yry gerektiren yerlerde srt antas yerine kk omuz antas ve her trl ihtiyacnz karlayacak kadar geni srt antas kullanmak daha verimlidir. Fotoraf antanza smayan dier donanmlarnz srt antanzda zel kaplarda tarsnz.

Gn I
Gnn her saatinde; atmosferik koullara da bal olarak n rengi, yn, kontrast deiir. Doal ortamlarda fotoraf genelde gn nda ekilir. Kentlerde durum farkldr. Kentin bir noktas iin iyi olmayan k dier bir konum iin iyi kalabilir. Fotorafik konu baznda doru dnmek nemlidir. Genel olarak caddeler ve sokaklar, patlam alanlar ve koyu glge yapmasndan dolay sert kta ekilmez. Sokaklar n eit dald homojen kta ve kontrastnn dk olduu koullarda ok daha iyi fotoraflanr. Bu yzden mevsimsel olarak da k ve civarndaki aylar gnein gn boyu yatay a yapmas, kontrastn dk olmas nedeniyle daha baarl sokak fotoraflar verir.

Gezilerde hem doal hem de yapay klarn olduu ortamlarda bulunulduundan kla ilgili her detayn bilinmesi gereklidir. Gn , i mekn klar, fla , doal ve yapay klarn olduu kark klar, her trl yapay klarda ekim yaplabilir. Doal ortamda gn klar kullanlr. Kentte ise fotorafnn her trl anlamas ve kullanabilmesi gerekir. nk kentte hem doal hem de yapay klar vardr. Kent gece hayatn yapay klarla srdrr.
49

IIK

CNEYT OUZTZN

Kark Iklar
ehrin en iyi grld zamanlardandr. Hem doal k ve gkyznn derin mavisi hem de rengrenk yapay klar bir aradadr. Yansmann elde edildii havuz, nehir, deniz gibi yerlerde k oyunlar ve kent ok iyi fotoraflanabilir.

Yapay Iklar
Yapay klar gn nda veya bitimiyle kenti tamamen aydnlatr. Yapay kta genellikle k miktar azald iin ayak kullanmak gerekecektir. Islak yzeyler yapay kla gl yansmalar yaparak ltl, gzel grntler oluturur. Kent sokaklar yamurlu gecelerde ok daha gzeldir. Yapay klar yksek kontrast eilimindedir. Noktasal k kaynaklar k patlamasna neden olabilir. Yapay kl ortamlarda fotoraf karesi iinde byk siyah lekelere

OKTAY ULUDA

Geceleri klandrlan Berlin Brandenburg Kapsnda, k az olduu iin makine yere sabitlenerek ekim yapld.

neden olan karanlk blgeleri kadrajnzdan uzak tutmaya aln. Konu fla nn etki alannda ise yardmc k olarak fla kullanabilirsiniz. In rengi homojen ise dorudan WB seeneinde ayar yaplabilir; fakat kark renkli klar varsa otomatik WB ve dier seenekler denenerek doru renkleri yakalamaya aln. Eer RAW
50

fotoraf ekiyorsanz ekim sonras zgrce renk ssn deitirebilirsiniz. Sonuta nasl gezerseniz gezin, nereye ne zaman giderseniz gidin bir gezide iyi fotoraflar elde etmek byk disiplin, plan ve fotorafik bilgi gerektirir. Gezmek yaamsal bir hazdr ama gezerken iyi fotoraflar retmek bir itir.