Professional Documents
Culture Documents
ANKARA
NDEKLER
indekiler Ksaltmalar Sayfa ii iii
Giri ............................................................................................................................... 1 1.1 1.2 KENTGESin kapsam ............................................................................................... 1 KENTGES sreci ve hazrlanma yntemi ................................................................... 2
KENTGESin Amac ve Ana Eksenleri ................................................................................ 3 2.1 2.2 KENTGESin temel amac ......................................................................................... 3 KENTGESin ana eksenleri ........................................................................................ 3
Btnleik Kentsel Gelime Stratejisi ve Eylem Planna Duyulan htiya .......................... 5 3.1 3.2 3.3 Trkiyede kentleme, yerleme ve meknsal planlama sisteminin mevcut durumu . 5 Ulusal ve uluslararas belgelerde kentleme, yerleme ve meknsal planlama ....... 10 Srdrlebilir kentleme iin deerler sistemi ve temel ilkeler .............................. 13
Hedefler, Stratejiler ve Eylemler ................................................................................... 14 4.1 4.2 4.3 Meknsal planlama sisteminin yeniden yaplandrlmas ........................................ 14 Yerlemelerin mekn ve yaam kalitesinin artrlmas ............................................ 20 Yerlemelerin ekonomik ve toplumsal yaplarnn glendirilmesi ......................... 40
Uygulama ve zleme ..................................................................................................... 46 5.1 5.2 KENTGESin Ynetimi ............................................................................................ 46 Sorumlu ve lgili Kurulularn Yapaca ler ........................................................... 48
EK-1: ZET EYLEM TABLOSU................................................................................................. 49 EK-2: EYLEMLERN SORUMLU KURULULARA GRE DAILIMI .............................................. 55
ii
KISALTMALAR AB AK ESDP ESPON BM ED DPT DS IPARD BBS KENTGES KOB KOSGEB OSB K UES UNDP SCADA SD SHEK STK TAU TBMM TKDK TMMOB TOBB TSE TBTAK TK YK Avrupa Birlii Avrupa Komisyonu Avrupa Meknsal Gelime Perspektifi (European Spatial Development Perspective ) Avrupa Meknsal Planlama Gzlem A (European Spatial Planning Observation Network) Birlemi Milletler evresel Etki Deerlendirme Devlet Planlama Tekilat Devlet Su leri Avrupa Birlii Krsal Kalknma Program statistiksel Blge Birimleri Snflandrmas Btnleik Kentsel Gelime Stratejisi ve Eylem Plan Kk ve Orta Byklkteki letmeler Kk ve Orta lekli Sanayi Gelitirme ve Destekleme daresi Bakanl Organize Sanayi Blgesi zel htisas Komisyonu AB Entegre evre Uyum Stratejisi Birlemi Milletler Kalknma Program Veri Tabanl Kontrol ve Gzetleme Sistemi (Supervisory Control and Data Acquisition) Stratejik evresel Etki Deerlendirme Sosyal Hizmetler ve ocuk Esirgeme Kurumu Sivil Toplum Kurulular Teknik Aratrma ve Uygulama Genel Mdrl Trkiye Byk Millet Meclisi Tarm ve Krsal Kalknmay Destekleme Kurumu Trk Mhendis ve Mimar Odalar Birlii Trkiye Odalar ve Borsalar Birlii Trk Standartlar Enstits Trkiye Bilimsel ve Teknolojik Aratrma Kurumu Trkiye statistik Kurumu Yksek retim Kurulu Bakanl
iii
Giri
Koordinasyonu bal altnda IV- 2010-2013 yllar arasnda karlmas ngrlen ikincil dzenlemeler ksmnda 22.1013.2.02 referans numaras ile Srdrlebilir Kentsel Gelime iin Btnletirilmi Kentsel Gelime Stratejisi ve Eylem Plannn onaylanmasna ilikin Yksek Planlama Kurulu karar alnmas hususu ngrlmektedir3. Ksa ad Kentsel Gelime Stratejisi (KENTGES) olan Btnleik Kentsel Gelime Stratejisi ve Eylem Plan; srdrlebilirlik ilkesi erevesinde yerleme ve kentleme ile yerleme ve meknsal planlamann alan, tema ve boyutlarn kapsamakta, mekna ilikin sektrleri btnleik bir yaklamla ilikilendirmekte, temel ulusal politikalarla uyumu salamaktadr. KENTGES; kentleme, yerleme ve meknsal planlamaya ilikin deerler sistemini ve ilkelerini benimseyen bir anlaytan hareketle, ulusal dzeyde referans ereve belgesi nitelii tayan bir strateji dokman olarak ele alnmaktadr. Kentsel gelime kentlerin gerek sosyo-ekonomik kalknmadaki baat rol, gerekse mekansal organizasyonda ve yerlemeler aras ilikilerde stlendikleri ilevleri dikkate alndnda, blgesel gelime balamnda temel bir unsur olarak ortaya kmaktadr.
Orta Vadeli Program, 2010 2012, DPT, 2009 Dokuzuncu Kalknma Plan, 2010 Yl Program, DPT, 2009 3 AB Mktesebatna Uyum Program (2007-2013) , ABGS, 2007
2
Bu erevede, bir taraftan KENTGESin uygulanabilirliini ve i tutarlln gl klmak amacyla il, kent, kr ve yerleme leindeki mekansal planlama almalarna odaklanlrken; dier taraftan blgesel gelime alannda yrtlen planlama, kurumsal ve hukuki dzenleme almalaryla uyum ve egdm gzetilmitir. Biryandan merkezi dzeyde blgesel gelime politikalarnn genel erevesini oluturacak Blgesel Gelime Ulusal Stratejisi ve Blgesel Gelime Komitesi ile ilgili dzenleme ve hazrlk almalar da srdrlrken, dier yandan bunlarla iliki kurularak Kalknma Ajanslarnca blge planlarnn hazrlk sreci devam etmektedir. KENTGES kentlemenin yapsal sorunlarnn zmne, salkl, dengeli ve yaanabilir kentsel gelimenin salanmasna ynelik ilke, strateji ve eylemleri ortaya koyan ve bunlarn uygulama esaslarn belirleyen ve bir eylem programna balayan ulusal bir dokmandr. KENTGES; lkemizin meknsal planlama, yerleme ve yaplama konularnda Cumhuriyetimizin 100. yl olan 2023 yln hedef alan bir kentleme ve imar vizyonudur. KENTGESin hazrlanma srecinde, 2009 ylnda dzenlenen Kentleme ras nerilerinden yola karak, Trkiyede yerleme ve yaplamaya ilikin kentleme, imar ve meknsal planlama ile ilgili tespitler, sorunlar ve frsatlar ile ulusal ve uluslararas dayanak ve belgelerin ynlendiricilii esas alnm, Trkiyenin kaynak, frsat ve imknlarn en st dzeyde deerlendirerek, uygulanabilir ve birbiri ile tutarl hedef, strateji ve eylemler belirlenmitir.
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
Meknsal Planlama Sistemi ve Kurumsal Yaplanma Kentsel Teknik Altyap ve Ulam Kentsel Dnm, Konut ve Arsa Politikalar Afetlere Hazrlk ve Kentsel Risk Ynetimi Kentsel Miras, Mekn Kalitesi ve Kentsel Tasarm klim Deiiklii, Doal Kaynaklar, Ekolojik Denge, Enerji Verimlilii ve Kentleme Kentsel Yoksulluk, G ve Sosyal Politikalar Blgesel Eitsizlik, Yerel Kalknma ve Rekabet Edebilir Blgeler/Kentler Kentlilik Bilinci, Kltr ve Eitim Yerel Ynetimler, Katlmclk ve Kentsel Ynetim
Dengeli kentleme ve yaanabilir yerlemeler iin her komisyon tarafndan ilgi alanlarndaki konularda yaplan almalar sonucunda, mevcut durum deerlendirmesi yaplm, sorunlar tespit edilmi ve bunlarn zmne ynelik stratejiler ve eylemler belirlenmitir. Kentleme uras komisyon almalarnda; niversiteler, kamu kurum ve kurulular, yerel ynetimler, meslek rgtleri, zel sektr ve STKlardan oluan toplam 151 kurulutan 296 katlmcnn almalar sonucunda tespit edilen 437 sorun alannda, 700 strateji ve 1200 eylem nerisi gelitirilmitir. Uzun bir sre sonucu mzakere edilerek, katlmc yntemlerle oluturulmu olan Kentleme urasnn sonular KENTGES iin nemli bir meruiyet temeli oluturmaktadr. Bu nedenle KENTGES belgesinin hazrlanmasnda, Kentleme urasndan gelen nerilerin de katlmc yntemlerle sadeletirilmesi, btnletirilmesi ve gelitirilmesi esas alnmtr. KENTGESin hazrlanmasnda; Kentleme uras Komisyon Raporlar ve Sonu Bildirgesi, DPT Mstearlnca yrtlen Srdrlebilir Kalknmann Sektrel Politikalara Entegrasyonu Projesinde yer alan Trkiyede kentlemeye ilikin tespit ve deerlendirmeler, kentleme alannda srdrlebilirlik erevesi, yaklam ve modeller, Dokuzuncu Kalknma Plan, Orta Vadeli Program, Yllk Programlar, zel htisas Komisyonu Raporlar, Ulusal Strateji Belgeleri, BMnin Habitat, Meknsal Planlama Rehberi, Gndem-21 ve ilgili strateji ve eylem planlar,
Avrupa Kentsel art, Avrupann Meknsal Gelimesi iin Rehber lkeler, Avrupa Meknsal Gelime Perspektifi vd. Belgeler, dikkate alnmtr.
2009 Kentleme urasnda ele alnan yerleme/kentleme alan ve temalar ile KENTGESin ana eksenleri arasndaki ilikiler matris formatnda zet olarak Tablo-2de verilmektedir.
Tablo-2: 2009 Kentleme uras Temalar le KENTGES Ana Eksenleri Arasndaki liki
Alan ve Temalar (ura Komisyonlar)
(1) Planlama Sistemi, Kurumsal Yaplanma ve Yerel Ynetimler (2) Kentsel Teknik Altyap ve Ulam (3) Kentsel Dnm, Konut ve Arsa Politikalar (4) Afetlere Hazrlk ve Kentsel Risk Ynetimi (5) Koruma, Mekn Kalitesi ve Kentsel Tasarm (6) klim Deiiklii, Doal Kaynaklar, Ekolojik Denge ve Enerji Verimlilii (7) Kentsel Yoksulluk, G ve Sosyal Politikalar (8) Blgesel Eitsizlik, Yerel Kalknma ve Rekabet Edebilir Kentler (9) Kentlilik Bilinci, Kltr ve Eitim (10) Yerel Ynetimler, Katlmclk ve Kentsel Ynetim
Ana Eksenler
1.
Meknsal Planlama Sisteminin Yeniden Yaplandrlmas Yerlemelerin Mekn ve Yaam Kalitesinin Artrlmas Yerlemelerin Ekonomik ve Toplumsal Yaplarnn Glendirilmesi
*** *
* ***
* ***
** ***
** ***
* ***
* *
** *
* ***
** **
2.
3.
**
***
***
Srdrlebilir kalknma, ekonomik, sosyal ve evresel alanlarda dengeli gelimeyi n grmektedir. Srdrlebilir kalknmann ve evrensel amacnn nemli bir bileeni olarak grlmesi gereken srdrlebilir kentleme ve yerleme yaklam; kentsel gelimenin etkiledii ve kentsel gelimeyi etkileyen tm evresel (yapl evre ve doal evre), sosyal ve ekonomik unsurlar birbiriyle ilikili biimde iermekte, ekonomik ve sosyal geliimin evre koruma ve iyiletirilmesi ile birletirilmesini ngrmekte ve geliimin biiminin/niteliklerinin katlmc srelerle kararlatrlmasn gerektirmektedir.
Kentleme ve yerlemeye ilikin sorunlarn temelinde etkin meknsal planlama sisteminin oluturulamamas yer almaktadr. Trkiyede merkezi ve yerel dzeyde kurumlar arasnda meknsal
5
9. Kalknma Plan, Yerleme ve ehirleme, zel htisas Komisyonu Raporu DPT, 2007
planlama yetki ve uyum sorunlar devam ettii gibi, kent planlar ile meknsal kararlar getiren tematik planlar btnletirilememektedir. lkemizde kentleme ve yerlemeye ilikin sorun ve potansiyeller aada verilmektedir:
Kentlerin
dourmaktadr. Planlanm alanlar iinde yer alan birbirinden kopuk alanlar mevcut talep dorultusunda gelimekte ve gelimenin etaplar halinde ynlendirilmesi mmkn olamamaktadr. Planlanan alanlar iindeki paral gelimeler ve bu alanlara altyap sunumu zorunluluu, gelime potansiyeli olmayan baz alanlarn da altyap projeleri iinde yer almasna ve altyap maliyetlerinin artmasna neden olmaktadr. Bu tr gelimeler, ulam altyapsn, evre ve ekolojik kaynaklar da olumsuz ynde etkilemektedir. b) Krsal Gelime ve Gler
Kentleme sreci, kentlerin krsal alanlara yaylmas biiminde gelitii iin, krsal yerlemelerin fiziksel, sosyal ve ekonomik yaplar zerinde dntrc etkisi olmaktadr. Dier yandan, yatrm projeleri, krsal alanlar dorudan etkilemektedir. Krsal alanlarn kent zerindeki en belirgin etkisi ise bu yerleimlerden kentlere g eklindedir. Aslnda gn hem krsal hem de kentsel alanlar zerinde olumsuz etkisi olmaktadr. Nfusun terk ettii ve lke ekonomisine katksnn azald krsal alanlar, buna karn tayabileceinden fazla nfusu barndrmaya alan kentsel alanlar, g olgusunun etkisinin ift tarafl olduunu gstermektedir. Krsal kalknmaya ynelik sistemli stratejilerin gelitirilmesi ve uygulanabilmesi nem tamaktadr. Bu kapsamda, lkemizin krsal kalknma alanndaki politika ve strateji erevesini ayrntl bir ekilde ortaya koyan Ulusal Krsal Kalknma Stratejisi (UKKS) temel alnmak suretiyle hazrlanan ve lkemizin krsal kalknma alanndaki ncelikli tedbirlerini/faaliyetlerini ieren Krsal Kalknma Plan 5 Austos 2010 tarihli Yksek Planlama Kurulu kararyla onaylanmtr. c) Kaak Yaplama ve Gecekondu
nemli bir kentleme sorunu gecekondu ve yasad yaplamadr. Kent evresinde genellikle hazine arazileri zerine kurulan gecekondu mahalleleri, zamanla kent eperlerinde byk yerleim alanlarna dnmtr.
d)
lkemizde 1950li yllardan sonra yaanan hzl ve denetimsiz kentleme ve yaplama sreci, kentlerimizin doal afetler ve insan kaynakl tehlikelere kar dirensiz ve savunmasz bir biimde bymesine neden olmutur. Bata deprem ve sel olmak zere doal afet tehlikelerine maruz alanlarda, yer yer plana ve imar mevzuatna aykr gelimelere sahne olan kentlerimizde, hzl kentlemeye odaklanm imar uygulamalar, risk azaltma yntemlerini ieren planlama yaklam ve pratiinden uzak kalm ve kentlerimizde derin risk havuzlar olumutur. 1999 Marmara Depremi, lkemizde gvenli ve srdrlebilir kentsel gelimenin salanabilmesi iin, afet sonras uygulamalar yerine, afet ncesi hazrlklara younlaarak afet tehlike ve risklerini giderme/azaltma amal yaklamlarn meknsal planlama sistemi ile btnletirilmesi gereini ortaya koymutur. e) Kentsel Altyap ve evre Sorunlar
Kentsel yerlemelerde, teknik altyap sistemleriyle btnleen yatrm/iletim sistemleri istenilen seviyede deildir. Yerlemelerin salkl, gvenli ve yaanabilir yerler olmalarn salamak iin teknik ve sosyal altyap ihtiyacnn giderilmesi temel bir ilke olarak kabul edilmektedir. 2008 yl itibar ile toplam belediye nfusunun kanalizasyon ebekesine eriimi oran %87, ime suyu ebekesine eriimi oran %98, kat atk hizmeti alan nfus oran %73tr. Toplam belediye nfusu ierisinde ime suyu, kanalizasyon ve kat atk hizmeti alan nfus oran yksek grnyor olsa da bu hizmetleri salayabilen belediye says beklenilen dzeyin altnda kalmaktadr. l ve ile belediyeleri bu hizmetlerde nemli mesafeler alm, ancak belde belediyeleri yeterli dzeye ulaamamlardr. te yandan, yine 2008 yl itibar ile atk su artma tesislerinin hizmet verdii nfus oran %42, ime suyu artma tesislerinde artlan su oran %44tr. Dier bir deyile, toplam nfus iinde artma altyapsndan yararlanan nfus oran %50nin altnda kalmaktadr6. f) Kentsel Ulam Sorunlar
Refah seviyesinin ykselmesi ve oto sahipliliinin giderek yaygnlamasyla, byk kentlerde araba kullanmndaki arta paralel olarak kentsel yaylma srelerinin yaand gzlemlenmektedir. Toplu tam hizmetlerinin sunumu zel ara kullanmyla rekabette yetersiz kalmakta, dolaysyla ulamdan kaynaklanan evre kirlilii srdrlebilir kentlemeyi tehdit eden nemli bir sorun olarak karmza kmaktadr.
6
g)
Meknsal Planlama alannda yetkili kurumlar arasndaki egdm yetersizlii nemli sorunlardan biridir. Merkezde yer alan ok sayda bakanlk ve kurumun, kendi kurulu kanunlarndan gelen plan yapma yetkileri nedeniyle, planlama pratiinde ok-ballktan doan bir karmaann yaand grlmektedir. Planlama ile ilgili yasal dzenlemelerin ve yetkili idarelerin okluu, var olan planlarda ok sayda deiiklie yol amakta, farkl kurumlarn yetki alannda bulunan st lekli planlarn, gerek kullanm amac gerekse fiziksel kararlar bakmndan birbirleriyle balants kurulamamaktadr. Meknsal Plan kademeleri arasndaki ilikinin yeterince kurulamamas da nemli bir sorundur. Dank planlama sistemini etkin hale getirmek iin yetki kullanan ok sayda kurum arasnda uyum ve egdm salayacak bir merkezi otoritenin bulunmas gerekmektedir. Bu erevede, kamu ynetiminin etkinletirilmesi ve yerel ynetimlerin glendirilmesi ilkesi dorultusunda yerleme ve yaplamaya ilikin kentleme ve imar konularnda dzenleyici ve denetleyici rollerin merkezi dzeyde tek bir kurumda, yerel planlama ve uygulama yetkilerinin ise yerel ynetimlerde btnletirilmesi gerekmektedir. Bu sorunlarn etkili zm iin, st lekte mekansal planlama, politika ve stratejilerden balayarak yerel lekte yrtlecek planlama ve uygulama sreleri de dahil olmak zere planlama yaklamnda, yenilie ihtiya duyulmaktadr. Bu balamda ncelikle yeni meknsal planlama yaklamnn kurgulanmas nem kazanmtr. Bu yndeki almalarn, btnsel bir stratejiye dayal, kapsaml bir yasal dzenleme ile yaplmas gerekmektedir. h) Yerel Ynetimlerin Kapasiteleri
Kentlemeyi ynlendiren en nemli aktrlerden biri olan yerel ynetimlerin yaadklar sorunlar da kentleme srecini olumsuz etkilemektedir. Bunlar arasnda ncelikli sorunlardan biri belediyelerde ve il zel idarelerinde yetkin ve yeterli teknik eleman eksikliidir. Belediyelerimizin mali kaynaklarnn yetersizlii ve z gelirlerinin arttrlamamas da hizmetlerin etkin ekilde yerine getirilmesi nnde ciddi bir engel oluturmaktadr.
Mekansal Planlama ile iklim deiikliinin olumsuz etkilerine kar tedbirler alnmas gerekmektedir. Doru stratejilerle gelitirilmi kentsel arazi kullanm kararlar ile iklim deiikliinin olumsuz etkilerinin en aza indirilmesi, kentsel alanlarda enerji tketiminin azaltlmas ve enerji verimliliinin artrlmas,
biyolojik eitlilik, tarm topraklar, orman alanlar, koruma alanlar ve ekosistemler zerindeki basklarn ortadan kaldrlmas nem arz etmektedir. b) Kentsel Dnm
Kentsel dnm, fiziksel meknn dnmnn yan sra, sosyal adalet ve geliim, sosyal btnleme, yerel-ekonomik kalknma, tarihi ve kltrel mirasn ve doal evrenin korunmas, zarar azaltma ve risk ynetimi, srdrebilirliinin salanmas vb. ilkeler erevesinde kapsaml ve btnleik bir yaklamla ele alnmas gereken bir konudur. c) Srdrlebilir Kent Formu ve Enerji Verimlilii
Ar yaylm kent formlarnn kentsel gelime ve ulam asndan srdrlemez olduu, kresel snmaya yol at, buna karn yaylmayan ve ok-merkezli kent formlarnn daha srdrlebilir olduu kabul grmektedir. Kentleme ve enerji verimlilii, srdrlebilirlik tartmalar ile nemi hzla artan bir konudur. Bu kapsamda sanayide enerji verimlilii, binalarda enerji performans ve ulamda enerji verimlilii konularndaki uygulamalarn kentsel alanlarda daha geni ele alnmas zorunludur. Enerji verimlilii konusunda yaplan almalar ve mevzuat dzenlemeleri devam etmektedir. Ayrca 2010
ylnda yaplan TBMM Deprem Aratrma Komisyon almalar neticesinde hazrlanan raporda da kentlerin ar yaylmasnn nlenmesi gerektii ifade edilmektedir. Avrupa Birlii Meknsal Gelime Perspektifi ile ortaya konan ilke ve stratejiler de ayn dorultudadr.
srelerini kapsayan afet ve/veya risk ynetiminin btncl bir yaklamla kurgulanmas ve bu konunun ilgili mevzuata yanstlmas gerekli grlmektedir. Doal, teknolojik ve iklim deiiklii gibi risklerin ulusal/blgesel ve yerel dzeylerde ynetilebilir hale getirilmesi gerekmektedir. Srdrlebilir kentlemenin gndeminde yeni saylabilecek nemli bir konu, kentlerde yenilikilik kapasitesinin artrlmasdr. Teknolojik gelimelerin sunduu frsatlardan da yararlanarak buluulua nem vermek ve yerel kalknmaya katk salamak kentleme alannda bir politika seenei olarak grlebilir. Bu kapasitenin artrlabilmesi; bilginin nemsenmesine ve her dzeyde yeni bilgi/teknoloji retimi iin kentsel rgtlenmelerin ve kurumsal kapasitenin oluturulmasna baldr.
Kentleme, yerleme ve meknsal planlama alan, sektrler aras ve sektrleri yatayda kesen niteliinden tr, tek bir eksen altnda deil, Rekabet Gcnn Artrlmas, Beeri Gelime ve Sosyal Dayanmann Glendirilmesi ve Kamu Hizmetlerinde Kalite ve Etkinliin Artrlmas balklar altnda kurgulanmtr. Dokuzuncu Kalknma Plan, Yerleme ve ehirleme K Raporunda; Meknsal Planlama alannda; Trkiye kentleme ve yerleme vizyonunu gelitirmeye ynelik egdm ve kademeli birliktelii salanm, kamu yararn gzeten, uygulama aralar gelitirilmi, btncl, kurumsallam ve katlmc bir planlama sisteminin oluturulmas ngrlmtr. 2010-2012 Orta Vadeli Programda ise; Rekabet Gcnn Artrlmas temel hedefi altnda ncelikli politikalar arasnda Kentsel Gelime Stratejisi Eylem Plan hazrlanmas ngrlmtr.
10
2010 Yl Programnda; Kentlerin Yaam Standartlarnn Ykseltilmesi ve Srdrlebilir Gelimenin Salanmas ncelikli politika olarak belirlenmi ve Srdrlebilir Kentsel Gelime ve Eylem Plannn Bayndrlk ve skn Bakanlnn sorumluluunda hazrlanmas, Strateji ve Eylem Plannda salkl, dengeli ve gvenli kentlerin oluturulmasnda hukuki, teknik ve idari sorunlarn zmne ynelik politikalar ve faaliyetlerin belirlenmesi nerilmitir. Tablo-1: 9. Kalknma Plan - KENTGES Eksenleri Karlatrma Tablosu
KENTGES EKSENLER KALKINMA PLANI GELME EKSENLER VE ANA HEDEFLER Rekabet Gcnn Artrlmas Makroekonomik stikrarn Kalc Hale Getirilmesi Ortamnn yiletirilmesi Ekonomide Kayt Dln Azaltlmas Finansal Sistemin Gelitirilmesi Enerji ve Ulatrma Altyapsnn Gelitirilmesi evrenin Korunmas ve Kentsel Altyapnn Gelitirilmesi AR-GE ve Yenilikiliin Gelitirilmesi Bilgi ve letiim Teknolojilerinin Yaygnlatrlmas Tarmsal Yapnn Etkinletirilmesi San. ve Hizmetlerde Yk. Katma De. retim Yapsna Gei Beeri Gelime ve Sosyal Dayanmann Glendirilmesi Eitim Sisteminin Gelitirilmesi Salk Sisteminin Etkinletirilmesi Gelir Dalmnn yiletirilmesi, Yoksullukla Mcadele Sosyal Gvenlik Sisteminin Etkinliinin Artrlmas Kltrn Korunmas ve Gelitirilmesi Kamu Hizmetlerinde Kalite ve Etkinliin Artrlmas Kurumlar Aras Yetki ve Sorumluluklarn Rasyonelletirilmesi Politika Oluturma ve Uygulama Kapasitesinin Artrlmas Kamu Kesiminde nsan Kaynaklarnn Gelitirilmesi e-Devlet Uygulamalarnn Yaygnlatrlmas Adalet Sisteminin yiletirilmesi Gvenlik Hizmetlerinin Etkinletirilmesi * ** * * * * * * * * * * ** * ** * * ** ** * * ** 1. Karar ve Planlama Sisteminin Yeniden Yaplandrlmas 2. Yerlemelerin Yaam ve Mekn Kalitesinin Artrlmas 3. Kentlerin Ekonomik ve Toplumsal Yapsnn Glendirilmesi
** *
KENTGES ile dorudan ilikili politika ncelii ve tedbir nerisi KENTGES ile ikinci derece ilikili politika ncelii ve tedbir nerisi
11
Kentleme, yerleme ve meknsal planlamaya ilikin, KENTGESe dayanak olan ve yol gsterecek uluslar aras belgeler ise; Birlemi Milletler, Avrupa Konseyi ve Avrupa Birlii dzeyinde benimsenen politika ve strateji belgeleri ile lkemizin de taraf olduu uluslararas szlemelerdir. Birlemi Milletlerin, Habitat, evre ve Kalknma Konferanslar erevesinde, kresel lekte, kentleme, yerleme ve konut sorunlarna ynelik politika, strateji ve programlar gelitirilmitir. Bu srete, barnma ve konut gibi temel haklarn yan sra, gvenli, risklerden arndrlm salkl bir evrede yaama, eitim, salk gibi kamusal hizmetlerden yararlanma, atk su sistemi ve ime suyu salama gibi altyapya eriim konular bireysel ve toplumsal haklar olarak gelimitir. Trkiyenin de yesi olduu Avrupa Konseyinin belgelerinde kentli haklar olarak adlandrlan bir dizi toplumsal ve bireysel hak tanmlanmtr. Avrupa Yerel Ynetimler zerklik art ve Avrupa Kentsel art yerel ynetimlerin kapasitelerinin artrlmas, katlmc ynetim, kentli haklar, fiziki kentsel evrenin iyiletirilmesi, doal evrenin ve kltrel mirasn korunmas, srdrlebilir kentlemenin salanmas gibi konular da ieren kapsaml belgeler olarak ne kmaktadr. Kentli haklar konusunda temel belge niteliinde olan Avrupa Kentsel art, 1992de Avrupa Kentli Haklar Deklarasyonu ile kentli haklarna ilikin geni bir ereve tanmlamtr. Birlemi Milletlerin, politika ve strateji belgelerinde srdrlebilir kentleme ve yerleme hedeflerine ulamak iin kresel eylem programlar gelitirilmekte ve lkelere tavsiyelerde bulunulmaktadr. 2000li yllarda AB Blgesi genelinde srdrlebilir ve dengeli gelimenin salanmas ve blgesel eitsizliklerin azaltlmas/giderilmesi temel hedeflerine ynelik olarak kentlerin ok merkezli meknsal gelime sistemi ierisinde yeniden yaplanmas; kr-kent ilikisinin glendirilmesi, ulam ve iletiim altyapsnn gelitirilmesi; doal ve kltrel mirasn korunmas ve aklc ynetimi; yerel ve blgesel ynetimlerin kapasitelerinin artrlmas; ulus tesi ve snr tesi dzeylerden balayarak, blgesel ve yerel dzeye kadar her dzeyde ibirlii ve ortaklklara dayal alarn kurulmas gibi konular, AB meknsal planlama politika belgelerinin ve programlarnn nemli ve ncelikli konular olmutur. Bu belgelerle birlikte meknsal politikalarn uygulama aralar da tanmlanmtr. ABnin meknsal planlama vizyonunu ortaya koyan belgeler ierisinde iki temel dokman ne kmaktadr. Bunlardan biri, Avrupa Konseyinin Blgesel Planlamadan Sorumlu Bakanlar Komitesinin Avrupa Ktasnn Srdrlebilir Meknsal Geliimi in Rehber lkeler (CEMAT2000); dieri ise AB ye devletlerinin kendi aralarnda ve Avrupa Komisyonu ile youn ibirlii ierisinde yrtt tartmalarla
12
ekillenen Avrupa Meknsal Gelime Perspektifidir (ESDP1999). Bu belgeler, yasal olarak balayc olmamakla birlikte, ye lkelerdeki uygulamalar ynlendirmede etkili olmutur.
13
(Eylem tablolarnda yaplan ksaltmalar ve aklamalar: Sorumlu kurulu: Eylemi gerekletirmekle grevli kurulu lgili Kurulu: Sorumlu kuruluun Eylemi gerekletirmek zere almaya davet ettii kurumlar Gerekleme dnemi: Eylemin hazrlk ve gereklemesi iin ngrlen zaman dilimi Eylem Tr: MD: Mevzuat Dzenlemesi, KY: Kurumsal Yaplanma, KG: Kapasite Gelitirme)
Eylem 1.1.1:
Meknsal planlarda her lekte, yrenin gerektirdii zgnlkte ve farkl plan trlerinde; btncl ve kademeli birliktelik ilkesine uyulmas, koruma-kullanma dengesinin kurulmas, genel kabul gren bir ierik, karar ve plan dilinin gelitirilmesi; afet, koruma ve evre gibi konularda politika ve bilimsel gelimeler ile uyumlu olan yeni bir meknsal planlama anlaynn oluturulmas ngrlmektedir. Meknsal planlama sreci; katlm, mzakerecilii, disiplinler aras yaklam, geri besleme, izleme, denetim ve z denetim mekanizmalarn esas alan bir yapsal ve stratejik sre tasarmn iermelidir.Meknsal planlarn uygulanabilirliini salamak amacyla, farkl tr ve dzeylerin gerektirdii yeni uygulama aralarnn mevzuat ve planlara kazandrlmas gerekli grlmektedir. 2009 Kentleme uras Komisyon Raporlar ve Sonu Bildirgesi, KENTGES altay dokmanlar ve Bayndrlk ve skn Bakanlnca nceki yllarda yaplan ve kamu kurulularnca zerinde mutabakat salanan mevzuat hazrlklarnn da dikkate alnmasnda fayda grlmektedir. SORUMLU KURULU LGL KURULULAR GEREKLEME DNEM EYLEM TR
evre ve Orman Bakanl, Kltr ve Turizm Bakanl, ileri Bakanl, Sanayi ve Ticaret Bakanl, Tarm ve Kyileri Bakanl, Ulatrma Bakanl, DPT Mstearl, Belediyeler, l zel dareleri, niversiteler, Meslek Odalar
2010-2014
MD
Strateji 1.2:
Kamu kurum ve kurulular tarafndan kentleme ve imara ynelik meknsal planlama almalarnn uyum ve koordinasyonu merkezi dzeyde faaliyet gsteren dzenleyici ve denetleyici bir kurum tarafndan salanacaktr. Bayndrlk ve skn Bakanl yeniden yaplandrlacaktr.
Eylem 1.2.1:
Meknsal planlama ve uygulama btnln salamak amacyla; Bayndrlk ve skn Bakanlnn yeniden yaplandrlarak, meknsal planlama alannda yetkili tm kurum ve kurulular arasnda uyum ve koordinasyonu salayan, ehircilik ilkeleri ile yerleme ve yaplamaya ilikin kentleme ve imar 14
konularnda usul ve esaslar belirleyen, uygulanmasn salayan, gerektiinde uygulayan, yerel ynetimlere rehberlik eden ve denetleyen yeni bir yapya dntrlmesi ngrlmektedir. SORUMLU KURULU LGL KURULULAR GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR KY
DPT Mstearl
Meknsal planlama ve imar faaliyetleri, plan kademeleri arasndaki uyum gzetilerek etkin izleme ve denetleme mekanizmalar araclyla ynlendirilecektir. Etkin bir izleme ve denetleme mekanizmas kurulacaktr.
Eylem 1.3.1:
Meknsal planlama, uygulama ve yaplama faaliyetlerinin mevzuata uygunluunun ve bu faaliyetler iin kullanlan kamu kaynaklarnn kamu yarar gzetilerek katlmc, saydam ve etkin biimde kullanlmasnn salanabilmesi amacyla mevzuatta denetim, zdenetim ve izleme mekanizmalarnn kurulmas, denetim kavramnn tm srecin denetimi olarak tasarlanmas ve farkl yetki kullanmlar arasnda ilke, esas ve stratejiler kapsamnda uyum ve koordinasyonun kurulmas gerekmektedir. SORUMLU KURULU LGL KURULULAR GEREKLEME DNEM EYLEM TR
ileri Bakanl, evre ve Orman Bakanl, Kltr ve Turizm Bakanl, Sanayi ve Ticaret Bakanl, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl, Ulatrma Bakanl, DPT Mstearl, TOK
2010-2014
MD
Strateji 1.4.
Genileyen grev, yetki ve sorumluluk alanlaryla uyumlu bir ekilde meknsal planlama ve uygulama ile ilgili olarak yerel ynetimlerin kapasiteleri glendirilecektir. Yerel ynetimlerin kapasitelerinin artrlmas ve yeniden yaplandrlmas iin 5393 Sayl Belediye Kanunu, 5216 Sayl Bykehir Belediyesi Kanunu ve 5302 Sayl l zel daresi Kanununda ve ilgili dier yasalarda dzenleme yaplacaktr.
Eylem 1.4.1 :
Yerel ynetimlerin kurumsal geliim btnl iinde meknsal planlama ve uygulama birimlerinin grev, yetki ve sorumluluk alanlaryla uyumlu olarak kurumsal yap, insan kaynaklar ve finansal adan glendirilmesine; farkl alanlarda uzmanlam kadrolarn meknsal planlama, uygulama ve denetleme yapabilecek ekilde kapasitelerinin artrlmasna ynelik dzenlemelerin yaplmasna ihtiya duyulmaktadr. SORUMLU KURULU ileri Bakanl LGL KURULULAR Bayndrlk ve skn Bakanl, DPT Mstearl, Belediyeler, l zel dareleri GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR MD, KY
EYLEM 1.4.2:
15
l zel dareleri bnyesinde hazrlanan meknsal planlar, stratejik planlar ve performans programlarnn egdm ve uyumunun salanmas iin var olan birimlerin glendirilmesi gereklidir. SORUMLU KURULU ileri Bakanl LGL KURULULAR Bayndrlk ve skn Bakanl, evre ve Orman Bakanl, Kalknma Ajanslar, l zel dareleri, Mahalli dare Birlikleri GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR KY
EYLEM 1.4.3:
Bykehir Belediyeleri ve stratejik plan yapmakla sorumlu belediyelerce hazrlanacak meknsal planlar, strateji planlar ve performans programlarnn egdm ve uyum iinde hazrlanmas iin bu kurulular bnyesinde planlamaya ilikin olarak var olan eitli birimlerin yeniden yaplandrlarak kapasitelerinin artrlmas ve bu kapsamda kalmayan dier belediyelerde ncelikle teknik eleman istihdam edilerek planlama birimlerinin oluturulmas ve kapasitelerinin gelitirilmesi gerekli grlmektedir. SORUMLU KURULU ileri Bakanl LGL KURULULAR Bayndrlk ve skn Bakanl, Kalknma Ajanslar, Bykehir Belediyeleri ve 50.000 nfusun zerindeki belediyeler GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR KY, KG
EYLEM 1.4.4:
Belediyeler ve il zel idarelerindeki teknik elemanlara ynelik mesleki ve teknik eitim programlar dzenlenecektir.
Yerel ynetimlerdeki teknik elemanlarn teknik bilgi dzeyleri ve deneyimlerinin yeterli olmamas verilen hizmetlerde etkin ve verimli sonular alnamamasna neden olmaktadr. Yaplacak eitimlerle yerel ynetimlerin teknik kapasiteleri glendirilecek, baarl, rnek uygulamalarn yaygnlatrlmas salanacaktr. SORUMLU KURULU Bayndrlk ve skn Bakanl LGL KURULULAR ileri Bakanl, Milli Eitim Bakanl, Kalknma Ajanslar, Belediyeler, l zel dareleri, Belediyeler Birlii, niversiteler GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR KG
STRATEJ 1.5: lke genelinde meknsal veri reten ve kullanan kurum ve kurulular arasnda uyum ve egdm etkin bir bilgi sistemi kullanlarak salanacaktr. EYLEM 1.5.1: Ulusal Corafi Bilgi Sistemi ve Meknsal Planlama Portalnn kurulmasna ve iletilmesine ynelik dzenlemeler yaplacaktr.
Her kademe ve trdeki meknsal planlara ve uygulamalara altlk oluturacak corafi veri altyaps dzenlemeleri iin, bu alandaki bilgilerin kurumlar arasnda paylamna imkan salayan ve Bilgi Toplumu Stratejisi CBS Altyaps Kurulumu eylem plan kapsamnda Bayndrlk ve skn Bakanlnca bir Ulusal Corafi Bilgi Sistemi ve Meknsal Planlama ve Uygulama Portalnn kurulmas salanacaktr. Ayrca CBS tabanl mevcut almalarn bu portala entegre edilmesine ynelik dzenlemelerin yaplmas gerekli grlmektedir. 16
LGL KURULULAR Kltr ve Turizm Bakanl, evre ve Orman Bakanl, DPT Mstearl, TK, Tapu Kadastro Genel Mdrl, ller Bankas Genel Mdrl, Kalknma Ajanslar, Belediyeler, l zel dareleri
GEREKLEME DNEM
EYLEM TR
2010-2014
KY
EYLEM 1.5.2:
Bayndrlk ve skn Bakanlnca, meknsal planlamaya altlk oluturacak nitelikte, saysal veri taban ve izleme sistemi gelitirilecektir.
Bayndrlk ve skan Bakanl tarafndan gelitirilecek bir format ve ierikte ilgili yerel ynetimlerce hazrlanacak olan kentsel yaam ve mekn gstergelerini de ierecek saysal veri taban ve izleme sistemlerinin Ulusal Meknsal Veri Portal aracl ile kamuoyuna ak tutulmas ve srekli olarak gncellenmesi salanacaktr. SORUMLU KURULU Bayndrlk ve skn Bakanl EYLEM 1.5.3: LGL KURULULAR DPT Mstearl, TK, Kalknma Ajanslar Belediyeler, l zel dareleri, niversiteler GEREKLEME DNEM 2010-2023 EYLEM TR MD
Kent bilgi sistemlerinin kurulmas ve iletilmesinde ikincil mevzuat dzenlemelerinin tamamlanmas ve planlamada temel veri olarak kullanlmas gerekli grlmektedir. GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR
LGL KURULULAR ileri Bakanl, Kltr ve Turizm Bakanl, Belediyeler, l zel dareleri
MD
STRATEJ 1.6. niversitelerde, meknsal planlamann dier disiplinlerle kesien alanlarnda ortak programlar oluturulacaktr. EYLEM 1.6.1: Lisansst programlarda disiplinler aras ortak uzmanlk programlar oluturulacaktr.
Planlama eitiminde kentsel politika, kamu ynetimi, ekonomi afet ynetimi, altyap, saknm, yerel kalknma, profesyonel yerel ynetim, gayrimenkul ynetimi, sosyal btnleme, kltrel mirasn korunmas, kentsel arkeoloji, ekoloji, kentsel tasarm, mimarlk, ilgili mhendislik dallar ve hukuk gibi alanlarda disiplinler aras eitim programlarnn oluturulmas ve var olanlarn gelitirilmesi gerekli grlmektedir.
17
SORUMLU KURULU YK
EYLEM TR MD
STRATEJ 1.7. Kentleme ve imar konularndaki uygulamalar, Ar-Ge almalar ile desteklenecektir. EYLEM 1.7.1: Ar-Ge almalarna dayal olarak meknsal planlama ve kentsel tasarm konularnda el kitaplar hazrlanacaktr.
Merkezi ve yerel ynetimlerin meknsal planlama konularnda, yaplacak aratrma projelerinin sonular da dikkate alnarak plan hazrlama sreci, uygulamann ynetimi, kentsel politika oluturma, kentsel tasarm standartlar konularnda el kitaplar hazrlanmasna ihtiya duyulmaktadr. SORUMLU KURULU Bayndrlk ve skn Bakanl LGL KURULULAR ileri Bakanl, Kltr ve Turizm Bakanl, DPT Mstearl, niversiteler, Belediyeler, l zel dareleri, Meslek Odalar GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR KG
EYLEM 1.7.2:
Nitelikli kentsel yaam evrelerinin oluturulabilmesi iin kentsel mekn ve yap projelerinin elde edilmesi, tasarm yarmalar, katlmc proje gelitirme sreleri gibi mekanizmalarn uygulanmas, bu amala merkezi ve yerel ynetimlerin, meslek odalar, niversiteler ve sivil toplum kurulular ile ibirlii yapmas nerilmektedir. SORUMLU KURULU Bayndrlk ve skn Bakanl EYLEM 1.7.3: LGL KURULULAR Belediyeler, l zel dareleri, niversiteler, STKlar, Meslek Odalar GEREKLEME DNEM 2010-2023 EYLEM TR KG
Kentleme, imar ve meknsal planlama konularnda Ar-Ge faaliyetlerinde bulunacak ulusal dzeyde bir aratrma birimi oluturulacaktr.
Kentleme, imar ve meknsal planlama konularnda aratrma ve gelitirme faaliyetlerinde bulunacak, standart, usul ve esaslarn oluturulmasna ynelik, yeniden yaplandrlacak Bakanlk bnyesinde aratrma faaliyetlerinin glendirilmesine ihtiya vardr. SORUMLU KURULU Bayndrlk ve skn Bakanl Strateji 1.8. LGL KURULULAR DPT Mstearl, niversiteler, TBTAK, Meslek Odalar GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR KY
Meknsal planlama konusunda i ve ilemler belirlenecek etik kurallara gre yrtlecektir. Meknsal planlama alanndaki ynetici ve meslek insanlarnn uymalar gereken etik kural ve deerler belirlenecektir. 18
EYLEM 1.8.1:
lkemizde meknsal planlama ve uygulama srecinde yer alan ynetici ve meslek insanlarnn uymalar gereken yazl etik kural ve deerlerin gelitirilmesi iin planlama alanndaki tm kurumlarn, niversitelerin ve meslek odalarnn yer alaca katlmc bir model uygulanacaktr. SORUMLU KURULU Bayndrlk ve skn Bakanl LGL KURULULAR Kamu Etik Kurulu, DPT Mstearl, lgili Bakanlklar, niversiteler, Meslek Odalar GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR MD
19
STRATEJ 2.1: Srdrlebilir kentsel gelime srecinde maliyetleri dren, kaynaklar verimli kullanan ve yaylmay nleyen bir kent makroformu desteklenecektir. EYLEM 2.1.1: Yerlemelerde dengeli gelien ve kontroll byyen desteklenmesine ynelik hukuki dzenlemeler yaplacaktr. kent makroformunun
Srdrlebilir bir yerleme meknsal yapsnn oluturulmas iin kentleme, imar ve meknsal planlama mevzuatnda ilke ve esaslarn belirlenmesi ve uygulama aralarna ilikin yeni dzenlemeler yaplmas gerekmektedir. SORUMLU KURULU Bayndrlk ve skn Bakanl EYLEM 2.1.2: LGL KURULULAR Belediyeler, l zel dareleri, niversiteler, Meslek Odalar GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR MD
Dengeli gelien ve kontroll byyen kent makroformu oluturmak ve ynlendirmek iin yerleme dzeyinde meknsal planlarda gerekli deiiklikler yaplacaktr.
Mevcut yerlemelerin meknsal yapsnn srdrlebilir dengeli gelien ve kontroll byyen kent makroformuna dnmesi iin gerekli plan revizyonlar ve uygulamalarn yaplmas gerekmektedir. SORUMLU KURULU Belediyeler LGL KURULULAR Kalknma Ajanslar, l zel dareleri, Meslek Odalar GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR KG
EYLEM 2.1.3:
Dengeli gelien ve kontroll byyen kent makroformunun oluturulmas iin imar programlar belirlenen esaslara gre dzenlenecektir.
Be yllk imar programlar ile yerel ynetimlerin stratejik planlar arasndaki ilikinin glendirilmesi ve uyumlatrlmas; imar programlarnn mekansal plan etaplarna gre dzenlenmesi; planlanm alanlarda yaplama tamamlanmadan yeni gelime alanlarnn yerleime almamas, imar program erevesinde parselasyon planlar ve teknik altyap yaplmadan yaplamaya izin verilmemesi nemli ve nceliklidir. SORUMLU KURULU Belediyeler LGL KURULULAR Bayndrlk ve skn Bakanl, l zel dareleri, Meslek Odalar GEREKLEME DNEM 2010-2023 EYLEM TR KG
EYLEM 2.1.4: Arsa ve arazi speklasyonunun nlenmesi ve denetimi iin yasal dzenleme yaplacaktr. Arsa speklasyonunu nleyecek, denetim altna alacak ve kentsel rantn kamu yararna kullanlmasn hzlandracak yasal dzenleme yaplmas, arsa ve araziler zerindeki vergilendirme ve dier aralarn bu kapsamda yeniden dzenlenmesi gerekli grlmektedir. 20
EYLEM TR MD
HEDEF 3:
STRATEJ 3.1: Konut ve arsa sunumu eitlendirilecek ve desteklenecektir. EYLEM 3.1.1: Farkl gelir gruplar iin, plan kararlar, yresel doku ve mimariye uygun konut retilecektir.
Yerlemelerin nazm plan kararlar ve zgn dokular ile uyumlu olarak, farkl gelir gruplarnn deme gc ve beklentilerine uygun konut retiminin salanmas, uygun finansman olanaklarnn gelitirilmesi, desteklenmesi ve eitlendirilmesi hedeflenmektedir. GEREKLEME EYLEM SORUMLU KURULU LGL KURULULAR DNEM TR Bayndrlk ve skn Bakanl, Maliye 2010-2014 KG TOK Bakanl, Belediyeler, l zel dareleri EYLEM 3.1.2: Konut kooperatiflerinin arsa ve finansman temin biimlerinin aratrlmas, konut sunumunun eitlendirilmesi ve etkinletirilmesi iin dzenleme yaplacaktr.
Mevcut konut kooperatiflerinin konut sunum biimlerinin eitlendirilmesi ve ynetim sisteminin daha etkin alabilmesi ve ortaklarnn hak ve karlarnn daha iyi korunabilmesini salamak zere ek tedbirlerin alnmas gerekmektedir. SORUMLU KURULU Bayndrlk ve skn Bakanl EYLEM 3.1.3: LGL KURULULAR TOK, Belediyeler, l zel dareleri GEREKLEME DNEM 2010-2017 EYLEM TR MD
Konut kooperatiflerine alt yaps hazr arsa salanmas iin dzenleme yaplacaktr.
Dar gelirlilere ynelik olarak konut kooperatiflerinin arsa edinmelerine imkn salayacak arsa retim modellerinin gelitirilmesi ve hukuki dzenlemelerin yaplmas gerekmektedir. SORUMLU KURULU Bayndrlk ve skn Bakanl EYLEM 3.1.4: LGL KURULULAR TOK, Belediyeler, l zel dareleri GEREKLEME DNEM 2010-2023 EYLEM TR MD
naat maliyetlerini ve srelerini drecek yeni sre ve yapm teknolojilerinin zendirilmesi iin dzenlemeler yaplacaktr.
Mevcut yapm sreleri uzun ve karmak bir yapda olduundan maliyeti ve inaat sresini azaltarak ekonomik ve etkin konut retimine ynelik yeni sre ve yapm teknolojilerinin tevik edilmesine ihtiya duyulmaktadr. 21
EYLEM TR MD
Kentsel mekn ve yaam kalitesinin artrlmas amacyla mevcut dokuda apartman, yap adas btn, site, toplu konut, mahalle, semt vb. leklerde rgtlenme, katlmc ynetim, bakm, iletme ve finansman modellerine ynelik mevzuat dzenlemelerinin yaplmasna ihtiya duyulmaktadr. SORUMLU KURULU Bayndrlk ve skn Bakanl LGL KURULULAR TOK, Belediyeler, l zel dareleri GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR MD
STRATEJ 3.2: Arsa ve arazi dzenlemesi uygulamalarnda dengeli ve adil datm salanmasna zen gsterilecek, dnm uygulamalar dahil olmak zere yeni uygulamalarn gelitirilmesi salanacaktr. EYLEM 3.2.1: Arsa ve arazi dzenlemelerine ilikin mevzuat; deer esasl dzenleme ynteminin gelitirilmesini, Emsal, Dzenleme Ortaklk Pay ve Kamu Ortaklk Pay ilikisinin kurulmasn ve kamu arazilerinin deerlendirilmesini salayacak biimde yeniden dzenlenecektir.
Emsal ile dzenleme ortaklk pay ilikisinin kurulmas ve deer esas ynteminin kullanlmas, dzenleme ortaklk pay ve kamu ortaklk payna konu yerlerin yeniden dzenlenmesi, yol ve tescil harici dier yerlerden ihdaslarn Tapu Kanunu ve mar Kanunu erevesinde yeniden dzenlenmesi gerekmektedir. SORUMLU KURULU Bayndrlk ve skn Bakanl LGL KURULULAR ileri Bakanl, Tapu ve Kadastro Genel Mdrl, Belediyeler, l zel dareleri, niversiteler, Meslek Odalar GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR MD
EYLEM 3.2.2:
Dnm uygulamalarnda arsa ve arazi dzenleme yntemlerinin eitlendirilmesi ve deer esasl dzenlemeler ile uygulama yaplabilmesi desteklenecektir.
Kentsel dnm alan ilan edilen yerlerdeki imar uygulamalarnda e deerlilik ilkesinin (tanmaz deerinin) esas alnmasn da ieren rnek almalarn yaplmas gerekli grlmektedir. Belirlenecek usul ve esaslara gre yerel ynetimlerin dnm uygulamalarnda anlan yntemi kullanmalar nem arz etmektedir. SORUMLU KURULU Bayndrlk ve skn Bakanl LGL KURULULAR Belediyeler, l zel dareleri, niversiteler, Meslek Odalar GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR KG, MD
22
STRATEJ 3.3: Yaplarn, insan ve evre saln tehdit eden risklerden arndrlm, gvenli, kaliteli ve uluslararas standartlara uygun bir biimde ina edilmesi ve bakm salanacaktr. EYLEM 3.3.1: Yap Denetim Kanununun uygulama alan geniletilecek ve mar Kanununun kamu yaplar ile ilgili maddeleri yeniden dzenlenecektir.
Yap Denetim Kanununun etkinliinin artrlmas ve lke geneline yaygnlatrlmas, mar Kanununun 26. maddesinin Yap Denetim Kanunu ile uyumlu olacak ekilde yeniden dzenlenmesi gerekli grlmektedir. Ayrca sigorta sektrnn yap denetim sistemine entegrasyonunun salanmasna ynelik dzenlemeler de bu kapsamda deerlendirilecektir. SORUMLU KURULU Bayndrlk ve skn Bakanl EYLEM 3.3.2: LGL KURULULAR Meslek Odalar, STKlar GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR MD
Yap ve yap malzemelerinden kaynaklanan insan ve evre saln tehdit eden unsurlara ve dier risklere kar sertifikalandrma yaplmasna, insan saln tehdit eden malzemelerin kullanlmalarnn snrlandrlmasna ve koruyucu nlemler alnmasna ynelik dzenlemelerin yaplmasna ihtiya duyulmaktadr. "Srdrlebilir naat ve evre" yaklamnn gelitirilmesi iin Ar-Ge, eitimbilinlendirme, standart ve mevzuat dzenlemelerinin yaplmas, yapm ve malzeme standartlarnn danklktan kurtarlmas, yap malzeme kalitesinin artrlmas, izleme ve denetim mekanizmalarnn oluturulmas gerekmektedir. SORUMLU KURULU Bayndrlk ve skn Bakanl LGL KURULULAR Belediyeler, l zel dareleri, niversiteler, Meslek Odalar GEREKLEME DNEM 2010-2017 EYLEM TR MD, KG
HEDEF 4:
MERKEZ ALANLARININ, ALT MERKEZLERN ve MAHALLE MERKEZLERNN SRDRLEBLR POLTKALARLA GELTRLMESN VE CANLANDIRILMASINI SALAMAK
STRATEJ 4.1: Kentlerdeki merkezlerin yaam ve mekn kalitesini ykselten dzenlemelerin yaplmas ve uygulamalarn denetlenmesi salanacaktr. EYLEM 4.1.1: Kent merkezleri, alt merkezler ve mahalle merkezleri iin yerel sahiplenmeye dayal yaklamlar gelitirilecek, merkezleri canlandrmaya ynelik klavuzlar hazrlanacak ve hizmet standartlar belirlenecektir.
Kent merkezleri, alt merkezler ve mahalle merkezleri iin ayrntl planlar ve kentsel tasarm projelerinin yaplmasna ve bakm/iletme, finansman, katlm ve ynetim yaklamlarnn gelitirilmesine ynelik (aratrma, klavuz, standart belirleme, vb.) almalarn yaplmas gerekmektedir. SORUMLU KURULU Bayndrlk ve skn Bakanl LGL KURULULAR ileri Bakanl, Belediyeler, niversiteler, Meslek Odalar 23 GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR MD, KG
EYLEM 4.1.2:
Kentlerin planl ve salkl geliimi iin, yeni alacak alveri merkezlerinin plan kararlar ile uyumlu olacak ekilde nitelik, yer seimi ve yaplama ltlerini ieren dzenlemeler yaplacaktr.
Alveri merkezlerinin yerlemelerin meknsal planlarna gre, kent makroformu dikkate alnarak nitelik, yer seimi ve yaplama ltlerini ieren dzenleme yaplmas gerekmektedir. SORUMLU KURULU Bayndrlk ve skn Bakanl LGL KURULULAR Sanayi ve Ticaret Bakanl, ileri Bakanl, Belediyeler, niversiteler, Meslek Odalar GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR MD, KG
HEDEF 5:
STRATEJ 5.1: Meknsal planlama almalarnda yerleme byklklerine gre uygulanabilecek kapsaml ulam sistemlerine ilikin politika, program ve planlarn gelitirilmesi salanacaktr. EYLEM 5.1.1: Kentsel ulam planlarnn kent planlar ile uyum ve btnlnn salanmasna ynelik mevzuat dzenlemesi yaplacaktr.
Kent planlama srecinde meknsal planlarla btnleik olarak ulam planlar hazrlanmasn ve onanmasn zorunlu klacak, kentsel ulam, politika, strateji, ncelik, ilke ve standartlar da ieren yasal dzenlemelerin yaplmasna ihtiya duyulmaktadr. SORUMLU KURULU Bayndrlk ve skn Bakanl EYLEM 5.1.2: LGL KURULULAR ileri Bakanl, Ulatrma Bakanl, Belediyeler, l zel dareleri GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR MD
Kentsel ulam planlar evresel, teknik, ekonomik ve toplumsal deerler gzetilerek hazrlanacak ve uygulanacaktr.
Kentsel ulamda evre duyarl, eriebilirlii etkin klacak, kentsel doku, doal, tarihi-kltrel varlklar koruyan, yaya ve hareket kstll bulunanlar gzeten btncl bir yaklamla, nazm ve uygulama imar planlaryla uyumlu ulam planlarnn hazrlanmas gerekmektedir. SORUMLU KURULU Belediyeler LGL KURULULAR ileri Bakanl, Ulatrma Bakanl, Bayndrlk ve skn Bakanl, niversiteler, Meslek Odalar GEREKLEME DNEM 2010-2023 EYLEM TR KG
24
STRATEJ 5.2: Kent ii ulamda, yaya ulam ve bisiklet kullanmnn kabul edilmi tasarm ilkeleri dorultusunda gelitirilmesi salanacaktr. EYLEM 5.2.1: Yaya ve bisiklet yollarnn yaygnlamas iin rehberler ve tasarm kriterleri ile ilgili yasal dzenleme yaplacaktr.
Ulam Ana Plan ile kent planlar kapsamnda bisiklet ve yaya yolu plannn yaplmas konusunun ilgili ynetmeliklerde yer almas gerekli grlmektedir. SORUMLU KURULU Bayndrlk ve skn Bakanl EYLEM 5.2.2: LGL KURULULAR Ulatrma Bakanl, Belediyeler GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR MD
Yaya ve bisiklet yollarnn yaygnlamas iin plan kararlar gelitirilecek ve etkin bir ekilde uygulanacaktr.
Kentlerimizde yaya ve bisiklet yollarnn yaygnlatrlmas iin, konunun kent ve ulam planlarnda, projelendirme ve uygulama aamalarnda ncelikli olarak ele alnmas gerekmektedir. SORUMLU KURULU Belediyeler LGL KURULULAR Ulatrma Bakanl, Bayndrlk ve skn Bakanl GEREKLEME DNEM 2010-2023 EYLEM TR KG
STRATEJ 5.3: Kentlerdeki yk tamaclnn, depolama, elleleme, aktarma ve datm hizmetlerinin, kent ii trafiini olumsuz etkilemeyecek dzenlemelerle yaplmas salanacaktr. EYLEM 5.3.1: Kentte retilen ve kente getirilen mallarn depolanaca, ilenecei ve datlaca merkezler meknsal planlarda ve ulam planlarnda belirlenen yerlerde oluturulacaktr.
Kent ii yk tamacl ve lojistik hizmetlerin dzenlenmesine ynelik kararlarn il dzeyi meknsal planlama, nazm ve uygulama imar planlamas kapsamnda btncl olarak deerlendirilmesi ve ulam plan ile uyumunun salanmasnda yarar grlmektedir. SORUMLU KURULU Belediyeler LGL KURULULAR ileri Bakanl, Ulatrma Bakanl, Bayndrlk ve skn Bakanl, Valilikler GEREKLEME DNEM 2010-2023 EYLEM TR KG
STRATEJ 5.4: Kentsel ulam planlarnda, ulalabilirlik, gvenlik, konfor, gvenilirlik, sreklilik, maliyet ve etkinlik ilkeleri gzetilecektir. EYLEM: 5.4.1: Kent ii ulam ve trafik hizmetlerinin etkinletirilmesi iin gerekli dzenlemeler yaplacaktr. Kent merkezlerinde otopark kapasitelerinin ve fiyatlandrma uygulamalarnn kent merkezlerine otomobille ulam ve uzun sreli tat park etmeyi caydrc nitelikte dzenlenmesi, yol boyu ara parkna izin verilmemesi ve denetimin artrlmas, toplu tama hizmetlerinin iyiletirilmesi, sinyalizasyon, trafik 25
durultma, kapasite kstlamas, dolu tatlara ncelik gibi uygulamalarn hayata geirilmesine ynelik projelerin tevik edilmesi gerekli grlmektedir. SORUMLU KURULU Belediyeler LGL KURULULAR ileri Bakanl, Bayndrlk ve skn Bakanl, Ulatrma Bakanl, Valilikler GEREKLEME DNEM 2010-2023 EYLEM TR KG
EYLEM 5.4.2:
Ulam sistemleri ve nemli ulam tesislerinin afetlere direnli bir biimde projelendirilmesi, bakm ve denetimi iin dzenlemeler yaplacaktr.
Kritik ulatrma yap ve tesislerinin afete ve dier tehlikelere direnli inas, bakm ve denetimi iin gerekli ynetmelik ve uygulamalarn gelitirilmesi gerekmektedir. SORUMLU KURULU Babakanlk Afet ve Acil Durum Ynetimi Bakanl LGL KURULULAR Bayndrlk ve skn Bakanl, Ulatrma Bakanl, Belediyeler GEREKLEME DNEM 2010-2017 EYLEM TR KG, MD
STRATEJ 5.5: Kentsel ulam sisteminde hareket kstll olanlarn ihtiyalarn da dikkate alan yaya ve tat ulam btnlne ynelik standart ve tasarm projelerinin hazrlanmas ve uygulanmas salanacaktr. EYLEM 5.5.1: Ulatrma hizmetlerinin hareket kstll bulunanlar tarafndan da kullanlabilmesine ynelik standartlar gelitirilecektir.
Hareket kstll olanlar iin ulam sistemlerine eriim ve buna bal olarak fiziksel evrenin dzenlenmesi ve yaya ulamna ilikin bir el kitab ve ynetmelik hazrlanmas gerekli grlmektedir. SORUMLU KURULU Bayndrlk ve skn Bakanl EYLEM 5.5.2: LGL KURULULAR zrller daresi Bakanl, ileri Bakanl, Belediyeler GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR MD
Toplu tama trleri arasnda fiziksel entegrasyon, aktarma istasyonlar ve duraklarn dzenlenmesi, bilgi teknolojileri ile zaman izelgelerinin takibi, konumsal olarak izlenmesi, farkl ulam trleri arasnda cretlendirme konularnda entegrasyon salanmas, kentteki mevcut toplu tama ara stokunun bakm ve yenilenmesinin dzenli olarak yaplmas; konforlu, gvenilir, temiz ve ekici hale getirilmesi beklenmektedir. SORUMLU KURULU Belediyeler LGL KURULULAR ileri Bakanl, Ulatrma Bakanl, Valilikler GEREKLEME DNEM 2010-2023 EYLEM TR KG
26
EYLEM 5.5.3:
Toplu tamada kullanlan yakt ve ara trlerinin seiminde evre dostu teknolojilerin benimsenmesi gerekmektedir. SORUMLU KURULU Belediyeler LGL KURULULAR ileri Bakanl, Ulatrma Bakanl, Sanayi ve Ticaret Bakanl GEREKLEME DNEM 2010-2023 EYLEM TR KG
EYLEM 5.5.4:
Kentlerde Ulam Kontrol Merkezleri kurulmas, Kresel Yer Belirleme Sistemi ya da Kresel Konumlandrma Sistemi alclar ile hareketliliin gerek zamanl olarak takip edilmesi, iletiim teknolojileri (internet, GSM vb.) ile bilgilendirmenin yaplmas gerekmektedir. SORUMLU KURULU Belediyeler LGL KURULULAR Ulatrma Bakanl, TBTAK, niversiteler GEREKLEME DNEM 2010-2023 EYLEM TR KY, KG
HEDEF 6:
STRATEJ 6.1: Kentsel altyap plan, proje ve uygulamalarnn meknsal planlama ile btnleik yrtlmesi salanacaktr. EYLEM 6.1.1: Bykehirlerde altyap ana planlar hazrlanacaktr. Bykehirlerden balayarak sonraki aamalarda dier belediyeleri de kapsayacak ekilde kentlerdeki altyap yatrmlarn ynlendirecek altyap ana planlar hazrlanmas gerekmektedir. SORUMLU KURULU Belediyeler LGL KURULULAR ileri Bakanl, evre ve Orman Bakanl, Valilikler, TEDA, BOTA GEREKLEME DNEM 20102017 EYLEM TR KG
EYLEM 6.1.2:
Plan Yapmna Ait Esaslara Dair Ynetmelie, her tr ve lekte plan deiiklii nerisinin kentsel teknik altyapya ynelik etkilerinin deerlendirilecei kentsel teknik altyap etki deerlendirmesi raporu koulu eklenmesi gerekmektedir. Yaplacak almalar kapsamnda bahse konu raporun formatnn da belirlenmesinde yarar grlmektedir. SORUMLU KURULU Bayndrlk ve skn Bakanl LGL KURULULAR Valilikler, l zel dareleri, Belediyeler GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR MD
27
STRATEJ 6.2: Kentsel altyap hizmetlerinin kalitesinin srdrlebilir kalknma ilkeleriyle uyumlu olarak ykseltilmesine ynelik yntemler gelitirilecektir. EYLEM 6.2.1: Bykehir Belediyelerindeki altyap proje ve yatrmlarnda SCADA sistemleri kullanlacaktr.
Altyap proje ve yatrmlarnda ebeke kayplarn azaltabilecek, arzalar tespit edecek, abone kaytlarn tutacak SCADA ve bilgi sistemlerinin kullanmas gerekli grlmektedir. SORUMLU KURULU LGL KURULULAR ileri Bakanl, Bayndrlk ve skn Bakanl, Trkiye Elektrik letim A.., BOTA, Devlet Su leri Genel Mdrl , Valilikler GEREKLEME DNEM 2010-2017 EYLEM TR KG
Belediyeler
EYLEM 6.2.2:
Farkl blgelerde ve yap trlerinde gri su sisteminin kullanmnn fayda-maliyetlerinin tespit edilmesine ynelik aratrma yaplacaktr.
Gri su sisteminin farkl yerleme, yap ve tesis trlerinde kullanmnn yaygnlamas iin maliyet etkinlik, su kullanm alkanlklar gibi konularda ett ve aratrma yaplmas gerekmektedir. SORUMLU KURULU Bayndrlk ve skn Bakanl EYLEM 6.2.3: LGL KURULULAR ileri Bakanl, evre ve Orman Bakanl, TBTAK, niversiteler GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR KG
Yamur suyu depolama tesisleri kurulmas ve kullanm amacna gre bu sularn artlmasna ynelik uygulamalarn yaygnlamas iin dzenlemeler yaplmasnda yarar grlmektedir. SORUMLU KURULU evre ve Orman Bakanl EYLEM 6.2.4: LGL KURULULAR Bayndrlk ve skn Bakanl, ileri Bakanl, Belediyeler GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR MD
Kentsel enerji taleplerinin mmkn olduunca yenilenebilir enerji kaynaklar ile karlanmasna ynelik aratrma, envanter ve projeksiyon almalar yaplacaktr.
Yerlemeler iin enerji aratrmalar ve planlar ile, enerji ihtiyalarna ve tketimine ynelik projeksiyonlarn yaplmasna ihtiya duyulmaktadr. SORUMLU KURULU Belediyeler EYLEM 6.2.5: LGL KURULULAR Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl GEREKLEME DNEM 2010-2023 EYLEM TR KG
Yenilebilir enerji kullanmnn yaygnlatrlmas, uygun destek ve tevik mekanizmalarnn belirlenmesi, kentlerde doal enerji kaynaklarndan (gne, rzgr, biyoktle, biyogaz, su ve jeotermal) ve kojenerasyon sistemlerinden yararlanlmas, kentlerin yenilenebilir enerjiyle aydnlatlmas gibi konularda hukuki dzenlemeler yaplmas gerekmektedir. SORUMLU KURULU Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl LGL KURULULAR evre ve Orman Bakanl, Belediyeler, Valilikler GEREKLEME DNEM 2010-2023 EYLEM TR MD
HEDEF 7:
STRATEJ 7. 1. Kentsel sosyal donat ve hizmetlerin kent, semt ve mahalle dzeyinde dalmnn dengeli ve yeterli hale getirilmesi salanacaktr. EYLEM 7.1.1: Sosyal donat standartlarnn ve tasarm ltlerinin gelitirilmesine ynelik imar mevzuat da dahil dzenlemeler yaplacaktr.
Her kademede ve trdeki sosyal donatlar iin yer seimi, ncelikler, yerel zelliklere gre farkl donatlarn meknsal dalm ve standartlarnn belirlenmesi ile planlama ve tasarm ltlerine ilikin yasal dzenlemelerin yaplmas ve rehberlerin hazrlanmas, sosyal donat alanlarna ynelik plan deiiklikleri usul ve esaslarn yeniden dzenleyen kurallarn gelitirilmesi gerekli grlmektedir. SORUMLU KURULU Bayndrlk ve skn Bakanl LGL KURULULAR Belediyeler, l zel dareleri, niversiteler, Meslek Odalar GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR MD
EYLEM 7.1.2:
Yeni gelime alanlarnda sosyal donatlarn konutlarla birlikte gelitirilmesine ynelik imar program, performans program ve bte sistematii kurulmasna ihtiya bulunmaktadr. SORUMLU KURULU Belediyeler LGL KURULULAR Bayndrlk ve skn Bakanl, ileri Bakanl, Valilikler GEREKLEME DNEM 2010-2023 EYLEM TR KG
HEDEF 8:
STRATEJ 8.1: Yerlemelerde ak ve yeil alanlarn meknsal planlar kapsamnda sistem btnl iinde planlanmas salanacaktr. EYLEM 8.1.1: Ak ve yeil alan standartlar ve trleri gelitirilecektir.
Ak ve yeil alanlarla ilgili olarak yeil ktle, karbon yutak ve nefes alma noktalar, kentsel s adalar, kentsel biyotop koruma alanlar, kent orman, kent park, yeil koridor gibi unsurlar iin planlama ve 29
tasarm standartlarnn gelitirilmesine ve dzenlemelerin yaplmas gerekmektedir. SORUMLU KURULU Bayndrlk ve skn Bakanl EYLEM 8.1.2:
rehberlerin
hazrlanmasna
ynelik gerekli
yasal
LGL KURULULAR evre ve Orman Bakanl, TSE, Belediyeler, niversiteler, Meslek Odalar
EYLEM TR MD
Yerlemelerdeki mevcut yeil alanlar koruyan ve meknsal planlarda ak ve yeil alanlar sistemini neren dzenlemeler yaplacaktr.
Meknsal planlar kapsamnda yaya yollarn da kapsayan srdrlebilir bir ak ve yeil alan stratejisinin hazrlanmas, ynetim, bakm ve iletme sisteminin oluturulmas ve yeil alanlar azaltacak her trl plan d mdahalenin nlenmesi iin ehircilik ve planlama mevzuatnda yasal dzenleme yaplmas gerekmektedir. SORUMLU KURULU Bayndrlk ve skn Bakanl LGL KURULULAR evre ve Orman Bakanl, Kltr ve Turizm Bakanl, Belediyeler, l zel dareleri, niversiteler, Meslek Odalar GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR MD
HEDEF 9:
STRATEJ 9.1: Kentleme ve meknsal planlama srecinde doal ve kltrel varlklarn korunmasn benimseyen yaklamlar desteklenecektir. EYLEM 9.1.1: Koruma ile ilgili kapasite gelitirmek zere eitim programlar dzenlenecektir.
Doal ve kltrel varlk ve deerlerin korunmasna ynelik planlama ve uygulamalardan sorumlu yerel ve merkezi ynetimlerde, kurumsal kapasitenin artrlmasna ynelik eitim programlar ve malzemelerin hazrlanmas gerekmektedir. SORUMLU KURULU Kltr ve Turizm Bakanl LGL KURULULAR Bayndrlk ve skn Bakanl, evre ve Orman Bakanl, Belediyeler, l zel dareleri, niversiteler, STKlar, Meslek Odalar GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR KG
EYLEM 9.1.2:
Kltrel mirasn korunmas kapsamnda geleneksel ve yerel yap malzemelerinin ve teknolojilerinin gelitirilmesi ve uygulanmasn amalayan aratrma programlarnn ilgili kurumlarn koordinatrlnde gerekletirilmesi gerekmektedir.
30
LGL KURULULAR Bayndrlk ve skn Bakanl, Belediyeler, l zel dareleri, niversiteler, STKlar, Meslek Odalar
EYLEM TR KG
EYLEM 9.1.3:
Doal ve kltrel varlklarn envanteri ada teknikler kullanlarak tamamlanacak ve etkin bir veri taban oluturulacaktr.
Ulusal dzeyde doal ve kltrel varlklarn envanterlerinin tamamlanmas, bilgiye kademeli eriim imkanlarnn salanmas gerekmektedir. SORUMLU KURULU Kltr ve Turizm Bakanl LGL KURULULAR evre ve Orman Bakanl, Bayndrlk ve skn Bakanl, Kalknma Ajanslar, Belediyeler, l zel dareleri, niversiteler GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR KG
EYLEM 9.1.4:
Planlama ve koruma mevzuatnda, korunan alanlara ilikin ncelikler belirlenecek ve tahribi durumunda uygulanacak yaptrmlar gelitirilecektir.
Planlama mevzuat ile koruma mevzuat arasnda paralellik salanmas, doal ve kltrel varlklarn ve alanlarn tahribi durumunda uygulanacak yaptrmlarn gelitirilmesi gerekmektedir. SORUMLU KURULU Kltr ve Turizm Bakanl LGL KURULULAR Bayndrlk ve skn Bakanl, Belediyeler, l zel dareleri, niversiteler, STKlar, Meslek Odalar GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR MD
STRATEJ 9.2: Tm doal kaynaklarn ve korunan alanlarn korunmas ve srdrlebilir kullanm iin izleme ve denetleme mekanizmalarnn gelitirilmesi ve ayn alandaki farkl koruma kararlarnn uyumlatrlmas salanacaktr. EYLEM 9.2.1: Doal kaynaklarn ve koruma alanlarnn ynetimi iin uluslar aras kriterleri de dikkate alarak koruma alanlarnn tespiti yaplacak ve bu alanlardaki biyolojik eitlilik de dahil envanter almalar tamamlanacaktr.
Doal ve ekolojik zellikleri nedeniyle korunmas gereken su kaynaklar ve su havzalar, akarsu yataklar, sulak alanlar, tarm alanlar, orman alanlar, kylar, ekolojik duyarl alanlar, doal sit alanlar, mera ve benzeri deerlerin belirlenmesine ynelik olarak ada teknolojiler kullanlarak envanter almalar yaplmas, paylaml veri portal oluturulmas, srekliliini ve gncelliini salayacak aralarn gelitirilmesi nerilmektedir. evre ve Orman Bakanlnca halen yrtlmekte olan envanter ve veri portal almalar Bayndrlk ve skn Bakanlnca gelitirilmekte olan Ulusal Meknsal Planlama Portal ile ilikilendirilecek, her zaman gncel tutulmas salanacaktr.
31
LGL KURULULAR Bayndrlk ve skn Bakanl, Kltr ve Turizm Bakanl, Tarm ve Kyileri Bakanl, TK, Kalknma Ajanslar, Belediyeler, l zel dareleri, niversiteler, Meslek Odalar
EYLEM TR KG
EYLEM 9.2.2:
Koruma statsnde olan doal ve ekolojik alanlara ilikin bilgilendirme, uyar, izleme ve denetim sistemi oluturulmas faaliyetleri ile evre ve Orman Bakanl bnyesinde korunan alanlarda biyolojik eitliliin izlenmesi amacyla kurulan Nuhun gemisi biyolojik eitlilik izleme biriminin faaliyetlerinin ortaklaa yrtlmesi gerekmektedir. SORUMLU KURULU evre ve Orman Bakanl LGL KURULULAR Tarm ve Kyileri Bakanl, Bayndrlk ve skn Bakanl, Kltr ve Turizm Bakanl, Belediyeler, l zel dareleri, niversiteler, Meslek Odalar, STKlar GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR KG
STRATEJ 9.3: Doal ve kltrel varlklarn korunmasna ilikin uygulama aralarnn gelitirilmesi desteklenecektir. EYLEM 9.3.1: Korumay zendirecek aralar gelitirilecektir.
Korumay zendirecek uygulama aralarnn gelitirilmesi, mevcut kaynaklarn etkinletirilmesi, kullanander, ikili ve ok tarafl finansman kayna gibi seeneklerin oluturulmas, bunlardan yararlanma konusunda kolaylatrc dzenlemeler yaplmas gerekli grlmektedir. SORUMLU KURULU Kltr ve Turizm Bakanl LGL KURULULAR Bayndrlk ve skn Bakanl, niversiteler, STKlar, Meslek Odalar GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR MD
HEDEF 10:
STRATEJ 10.1: Kentsel yenileme ve dnme ilikin plan ve projelerin btncl bir planlama anlayyla hazrlanmas, uygulamann izlenmesi ve denetlenmesi salanacaktr. EYLEM 10.1.1: Srdrlebilir mekn kalitesi iin gstergeler hazrlanacaktr. zellikle kentsel dnm ve yenileme alanlarnda mekn kalitesini belirleyen yaanabilirlik ve srdrlebilirlik gstergelerinin oluturulmas gerekli grlmektedir.
32
EYLEM TR KG
EYLEM 10.1.2: Dnm projelerinin ilan, planlama ve uygulama sreleri kapsamnda kent btnne etkilerinin analizi yaplacaktr. Kentsel dnm alanlar, nazm ve uygulama imar planlar ile uyumu salanarak ilan edilecek ve bu alanlarn kent btnnde yarataca etkilerin analizi yaplarak olumsuz etkileri azaltlmaya allacaktr. SORUMLU KURULU Belediyeler LGL KURULULAR TOK, niversiteler, Meslek Odalar GEREKLEME DNEM 2010-2023 EYLEM TR KG
STRATEJ 10.2: Kentsel dnm plan ve projelerinin; katlmc ve kamu-zel sektr ibirliklerine yer veren anlayla kurgulanmas ve dnm sonras koullarn izlenip denetlenmesi salanacaktr. EYLEM 10.2.1: Kentsel dnm uygulamalar iin fizibilite hazrlanacaktr. Kentsel dnmden etkilenen gruplarn analizi, kamunun rol, proje ortaklarnn belirlenmesi, taraflarn finansal ykmllkleri, uygulama aralar, projeden etkilenen taraflarn hak ve sorumluluklar, elde edilecek getirinin paylam ve ek getirinin kamu yararna deerlendirilmesi gibi hususlarn kapsaml bir ekilde ele alnd almalarn yaplmas gerekmektedir. SORUMLU KURULU Belediyeler LGL KURULULAR Bayndrlk ve skn Bakanl, niversiteler, Meslek Odalar GEREKLEME DNEM 2010-2023 EYLEM TR KG
EYLEM 10.2.2: Dnm ve yenileme uygulama srelerine etkin katlm iin mekanizmalar gelitirilecektir. STKlarn, meslek odalarnn, niversitelerin, yerel ynetimlerin ve yaayanlarn katlmnn; komiteler kurulmas, bilgi merkezlerinin oluturulmas, kitle iletiim aralar ve kent konseyleri araclyla salanaca dnlmektedir. GEREKLEME EYLEM SORUMLU KURULU LGL KURULULAR DNEM TR Belediyeler niversiteler, Meslek Odalar, STKlar 2010-2023 KG
HEDEF 11:
STRATEJ 11.1: Afet ynetim sisteminin btncl ve etkin bir hale getirilmesi iin mevzuat dzenlemeleri gerekletirilecektir. EYLEM 11.1.1: 7269 sayl Umumi Hayata Messir Afetler Dolaysyla Alnacak Tedbirlerle Yaplacak Yardmlara Dair Kanun ve ilgili ynetmelikleri yeniden dzenlenecektir. 33
Afetlerle ilgili mevzuatn son yllarda nem kazanmaya balayan risk ynetimi erevesinde yeniden ele alnmas; Yasann btn afet trlerini kapsayan, hazrlk, mdahale, risk azaltma ve iyiletirme safhalarn tanmlayan, ilgili kurumlar ve sorumluluklarn belirleyen ve meknsal planlama mevzuat ile ilikisini kuran ereve bir kanun niteliine kavuturulmas gerekmektedir. SORUMLU KURULU Babakanlk Afet ve Acil Durum Ynetimi Bakanl LGL KURULULAR ileri Bakanl, Bayndrlk ve skn Bakanl, DPT Mstearl,niversiteler, Meslek Odalar GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR MD
STRATEJ 11.2: Afet tehlikeleri ve riskleri tespit edilerek risk azaltmaya ynelik sreler etkinletirilecektir. EYLEM 11.2.1: Btnleik afet tehlikelerinin belirlenmesine ynelik mevzuat dzenlemesi yaplacaktr. Btnleik afet tehlikelerinin belirlenmesinde grev alacak kurumlar ile yrtlecek almalarn usul ve esaslar ile ilgili dzenlemeler yaplmasna ihtiya vardr. SORUMLU KURULU Babakanlk Afet ve Acil Durum Ynetimi Bakanl LGL KURULULAR Bayndrlk ve skn Bakanl, niversiteler GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR MD
EYLEM 11.2.2: Btnleik tehlike haritalar hazrlanacaktr. Yerlemelerde her tr doal afet tehlikesini kapsayan btnleik tehlike haritalarnn hazrlanmas, bu almalarn srekli gncel tutulmas ve her kademedeki karar alma srecine entegre edilmesi gerekmektedir. SORUMLU KURULU Valilikler LGL KURULULAR Babakanlk Afet ve Acil Durum Ynetimi Bakanl, Bayndrlk ve skn Bakanl, Belediyeler, l zel dareleri, niversiteler GEREKLEME DNEM 2010-2023 EYLEM TR KG
EYLEM 11.2.3: Mikro blgeleme ile ilgili mevzuat hazrlanacaktr. Yerleime almas dnlen alan veya yaplam bir alanda tm tehlikelerin belirlenmesi amacyla yaplacak olan mikro blgeleme almalarnn ilke, esas ve standartlar ile ilgili hukuki dzenlemeler yaplmas gerekmektedir. SORUMLU KURULU Babakanlk Afet ve Acil Durum Ynetimi Bakanl LGL KURULULAR Bayndrlk ve skn Bakanl, ileri Bakanl, Belediyeler, l zel dareleri, Valilikler 34 GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR MD
STRATEJ 11.3: ehircilik ve planlama mevzuat, afet ve yerleme risklerinin azaltlmasn salamak zere, tehlike ve risk analizi ile saknm planlamasn kapsayacak ekilde dzenlenecektir. EYLEM 11.3.1: Risk saknm planlamasyla ilgili yasal dzenlemeler yaplacaktr. Btnleik tehlike haritalar, saknm planlamas ve risk azaltma yaklam ve yntemleri konularnda kapsam, standartlar, sorumluluk ve yntemler belirleyen uygulamalar iin ehircilik ve planlama mevzuatnda dzenlemeler yaplmas ihtiyac bulunmaktadr. SORUMLU KURULU Babakanlk Afet ve Acil Durum Ynetimi Bakanl LGL KURULULAR ileri Bakanl, Bayndrlk ve skn Bakanl, Belediyeler, l zel dareleri, niversiteler, Meslek Odalar GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR MD
EYLEM 11.3.2: Risk Saknm Planlamas el kitab hazrlanacaktr. Saknm planlamas sre, yntem ve yaklamlarna ilikin plan yapma yetkisi olan kurululara ynelik materyallerin hazrlanmas gerekmektedir. SORUMLU KURULU Babakanlk Afet ve Acil Durum Ynetimi Bakanl LGL KURULULAR Bayndrlk ve skn Bakanl, Belediyeler, l zel dareleri, niversiteler, Meslek Odalar GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR KG
EYLEM 11.3.3: Risk trlerinin belirlenmesi amacyla bilgi paylamnda standart oluturulacak ve bata kamu binalar olmak zere mevcut yap stokuna ilikin envanter almas yaplacaktr. Ulusal dzeyde eitli sektrler iin toplanacak veya retilecek konumsal/meknsal verilerin paylam imknlarnn kolaylatrlmas ve yaygnlatrlmas amacyla ortak standartlarn belirlenmesi ve mevcut yap stoku envanterinin hazrlanmas gerekli grlmektedir. SORUMLU KURULU Bayndrlk ve skn Bakanl LGL KURULULAR Belediyeler, l zel dareleri GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR KG
EYLEM 11.3.4: Risk azaltma ile ilgili Ar-Ge almalar gerekletirilecektir. Afet tehlike ve riskleriyle ilgili aratrmalar desteklenerek risk azaltma konusunda Ar-Ge altyaps glendirilecektir. Ayrca kurum ve kurulularca, risk ynetimlerinin etkinliini artrmak iin kendi leklerinde afet ve acil durum aratrmalarnn yaplmas, niversiteler ile uygulama birimlerinin ibirlii olanaklarnn artrlmas, ok disiplinli aratrmalarn belirli bir ulusal program dahilinde yaplmas ve kurumsallatrlmas iin yntemler gelitirilmesi ve zellikle deprem aratrmalar ve senaryolarnn lkemizin tm riskli alanlarnda younlatrlmas gerekli grlmektedir. 35
SORUMLU KURULU
LGL KURULULAR Babakanlk Afet ve Acil Durum Ynetimi Bakanl, Bayndrlk ve skn Bakanl, Belediyeler, l zel dareleri, niversiteler, Meslek Odalar
EYLEM TR KG
TBTAK
EYLEM 11.3.5: nsan sal ve yerleme gvenliini tehdit eden unsurlar kent leinde tespit edilecektir. Yerleim alanlarndaki radyoaktivite ieren malzeme depolar, sanayi tesisleri, patlayc madde depolama ve retim tesisleri gibi tehlike ieren kullanmlarn tespit edilerek meknsal plan kararlarnda dikkate alnmas gerekmektedir. SORUMLU KURULU LGL KURULULAR ileri Bakanl, Bayndrlk ve skn Bakanl, Sanayi ve Ticaret Bakanl, Trkiye Atom Enerjisi Kurumu, Belediyeler, l zel dareleri,, niversiteler, Meslek Odalar GEREKLEME DNEM EYLEM TR
Belediyeler
2010-2014
KG
STRATEJ 11.4: Doal afet sigorta sisteminin tm afet trlerini kapsayacak ekilde gelitirilmesi salanacaktr. EYLEM 11.4.1: Deprem dndaki afetlerin de zorunlu sigorta kapsamna alnmasn salayacak Doal Afet Sigortalar Kanunu hazrlanacaktr. Mevzuatn daha ilevli ve etkin uygulanmasn salamak zere tm afet ve yap trlerini ierecek ve lkenin tamamn kapsayacak ekilde, Doal Afet Sigortas Kanunu ve ikincil mevzuatnn gelitirilmesi ve sigorta bilincinin artrlmas gerekli grlmektedir. SORUMLU KURULU Hazine Mstearl (Doal Afet Sigortalar Kurumu) LGL KURULULAR Babakanlk Afet ve Acil Durum Ynetimi Bakanl, Bayndrlk ve skn Bakanl, GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR MD, KG
STRATEJ 11.5: Afetlere etkin mdahale iin acil durum haberleme altyaps glendirilecek, tahliye koridorlar, toplanma, geici barnma, afet destek merkezleri ve acil durum tesisleri gibi tesislerin gerekletirilmesi salanacaktr. EYLEM 11.5.1: Merkezi ve yerel dzeyde haberleme, acil durum ar ve bilgi iletiim sistemleri altyaps ile acil mdahale ve yardmlar iin ulam sistemleri gelitirilecektir. Afet sonrasnda veya acil durumlarda hem merkezi dzeydeki hem yerel dzeydeki kurumlar arasnda hzl ve gvenli haberlemenin salanabilmesi iin altyapnn gelitirilmesi, bu kapsamda afet ynetimi ve acil durum mdahale planlarnn da yeniden deerlendirilmesi gerekmektedir. Ayrca, acil mdahale ve yardmlarn hzl yaplabilmesi iin gerekli ulam sistemleri ve meknsal organizasyonlarn 36
salanmas, yer seimlerinin tamamlanmas ve mevcut planlarda bu amala gerekli deiikliklerin yaplmas gerekmektedir.
LGL KURULULAR ileri Bakanl, Ulatrma Bakanl, Telekomnikasyon ve letiim Kurumu Bakanl,Trk Telekom, Valilikler, Belediyeler
EYLEM TR KG
EYLEM 11.5.2: Acil durumlarda kullanlacak sosyal donatlarn belirlenmesi ile ilgili almalar yaplacaktr. Afet an ve sonrasnda ihtiya duyulan tahliye koridoru, toplanma ve geici barnma alanlar ve acil durumda kullanlacak tesislerin; tanmnn yaplmas, nfus ve ihtiyalara gre standartlarnn belirlenmesi gerekmektedir. Ayrca meknsal planlamalarda acil durumda kullanlacak alan ve yaplar, ulam, salk hizmetleri, geici barnma ve lojistik gibi fonksiyonlarn bir btn olarak dikkate alnmas gerekmektedir.
LGL KURULULAR ileri Bakanl,Bayndrlk ve skan Bakanl, Salk Bakanl, Belediyeler, l zel dareleri, Trk Kzlay Dernei
EYLEM TR KG
HEDEF 12:
STRATEJ 12.1: Yerlemelerde gerekli nlemler alnarak toplum ve mekn gvenlii artrlacaktr. EYLEM 12.1.1: Belediye zabta birimleri, polis tekilat ve ilgili dier birimler arasnda toplumsal dzeni salamaya ynelik ibirlii ve koordinasyon mekanizmas kurulacaktr. Gvensiz ve tehlikeli ortamlar kentlerde yaayanlarn hayat kalitesini etkilediinden yerel ynetimler, polis ve dier kurumlar arasnda etkin bir ibirlii salanmas gerekmektedir. Ayrca, su olumadan nce kent eperleri veya knt alanlarndaki yerleim birimlerinde sosyal destein ve izlemenin yaplmasna ihtiya duyulmaktadr. SORUMLU KURULU ileri Bakanl LGL KURULULAR Belediyeler, niversiteler, Meslek Odalar GEREKLEME DNEM 2010-2023 EYLEM TR KG
EYLEM 12.1.2: Gvenli yerleme tasarm rehberi hazrlanacaktr. Kamusal alanlar ile toplumun kullanmna ak meknlarn; nitelikli, gvenlikli ve dezavantajl gruplarn kullanmna elverili ve riskleri azaltacak biimde planlanmas ve tasarlanmasna ynelik ilke, standart ve ltleri kapsayan bir rehber hazrlanmas nerilmektedir. 37
LGL KURULULAR Babakanlk Afet ve Acil Durum Ynetimi Bakanl, ileri Bakanl, zrller daresi Bakanl, Belediyeler, l zel dareleri, niversiteler, Meslek Odalar
EYLEM TR KG
HEDEF 13:
STRATEJ 13.1: Kentsel meknn planlanmas ve tasarmnda; kente ait tarihsel, doal, kltrel doku ve elerin kent kimliinin ayrlmaz paras olduunu benimseyen, glendirip, yaatan bir ierik ve program oluturulmas salanacaktr. EYLEM 13.1.1: Kent kimliine ilikin aratrmalar yaplacak ve bu kimlie ynelik zgn tasarm rehberleri hazrlanacaktr. zgn mimari, doku ve meknsal zelliklerin ve var olan kent kimliinin tespit edilmesi, var olan ve yeni gelien alanlarn kimliinin gelitirilmesi iin tasarm ilkeleri oluturulmas, tasarm rehberlerinin hazrlanmas gerekli grlmektedir. SORUMLU KURULU Belediyeler LGL KURULULAR Kltr ve Turizm Bakanl, niversiteler, Meslek Odalar, Valilikler, l zel dareleri GEREKLEME DNEM 2010-2023 EYLEM TR KG
EYLEM 13.1.2: Ulusal dzeyde ehircilik ve Planlama Mzesi oluturulacaktr. Ulusal dzeyde ehircilik ve Planlama Mzesi oluturulmas, kent arivlerinin koruma altna alnmas, kltrel miras envanterinin kartlmas, kent mimarlk atlaslarnn hazrlanmas gerekli grlmektedir. SORUMLU KURULU Bayndrlk ve skn Bakanl LGL KURULULAR Kltr ve Turizm Bakanl, Belediyeler, l zel dareleri, niversiteler, Meslek Odalar GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR KG
EYLEM 13.1.3: Kent Rehberleri hazrlanacaktr. Konut alanlar ile ilikili olarak, kentte bulunan ulalabilir tesislerin (idari, salk, kltrel, elence merkezleri vb. yerlerin) gsterildii, uygun toplu tam sistem ve gzerghlarnn akland, bunlarn kullanlabilirlik dzeylerinin belirtildii, kolay anlalabilir, farkl datm ve yayn biimlerinde Kent Rehberlerinin hazrlanmas nerilmektedir. SORUMLU KURULU Belediyeler LGL KURULULAR Bayndrlk ve skn Bakanl, Valilikler, niversiteler, Meslek Odalar GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR KG
38
HEDEF 14:
STRATEJ 14.1: Yerlemelerin planlanmasnda, doal kaynaklarn srdrlebilir kullanmn, ekolojik dengenin korunmasn, kirliliin nlenmesini, enerji verimliliini ve evre duyarlln dikkate alan yaklamlar benimsenecektir. EYLEM 14.1.1: Hava, su ve toprak kirliliini lme, izleme ve bilgilendirme alt yaps gelitirilecektir. Hava, su ve toprak kirliliini uluslararas parametreler erevesinde srekli olarak lmek zere var olan teknolojik altyapnn glendirilmesi, eksik olan yerlerde gerekli sistemin oluturulmas ve izlenmesi gerekli grlmektedir. SORUMLU KURULU evre ve Orman Bakanl LGL KURULULAR Valilikler, Belediyeler, TK GEREKLEME DNEM 2010 -2014 EYLEM TR KG
EYLEM 14.1.2: Kent ekosistemlerinin ve ormanlarnn korunmas iin aralar gelitirilecektir. Kent orman uygulamalarn zendirici aralarn gelitirilmesi gerekli grlmektedir. SORUMLU KURULU Belediyeler LGL KURULULAR Bayndrlk ve skn Bakanl, evre ve Orman Bakanl , Valilikler GEREKLEME DNEM 2010-2023 EYLEM TR KG
EYLEM 14.1.3: Su ynetimi politika ve uygulamalarnn meknsal planlamaya yanstlmas iin dzenlemeler yaplacaktr. Yerlemeler ile su kaynaklarnn etkin kullanm arasndaki ilikinin her lekteki planlamada ncelikle gz nne alnmas gerekli grlmektedir. SORUMLU KURULU LGL KURULULAR Bayndrlk ve skn Bakanl, evre ve Orman Bakanl, Tarm ve Kyileri Bakanl, DPT Mstearl, l zel dareleri, TK GEREKLEME DNEM 2010 -2023 EYLEM TR MD, KG
Belediyeler
EYLEM 14.1.4: Enerji etkin ve iklim duyarl yerleme stratejileri hazrlanacaktr. Yerlemelerde iklim deiikliine ynelik uyum ve azaltm stratejileri gelitirilecek, planlama ve yaplamaya ynelik usul ve esaslar belirlenecektir. SORUMLU KURULU Bayndrlk ve skn Bakanl LGL KURULULAR Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl, Tarm ve Kyileri Bakanl, DPT Mstearl, TBTAK, Belediyeler, niversiteler 39 GEREKLEME DNEM 2010 -2023 EYLEM TR KG
STRATEJ 15.1: Gn azaltlabilmesi iin; kk ve orta lekli yerlemeler ile krsal kesimde, ekonomik faaliyetlerin ve istihdamn artrlmas, yaam ve mekan kalitesinin iyiletirilmesi desteklenecektir. EYLEM 15.1.1: Merkez kyler ve benzeri yerleme uygulamalar yaygnlatrlacaktr. Merkez ky, ky kent veya tarm kentleri gibi uygulamalar yaygnlatrlarak, ekonomik ve toplumsal gelimeleri salanacaktr. SORUMLU KURULU ileri Bakanl LGL KURULULAR Tarm ve Kyileri Bakanl Bayndrlk ve skan Bakanl, GAP daresi GEREKLEME DNEM 2015-2017 EYLEM TR KY
EYLEM 15.1.2: Krsal kesimde reticilerin tevik edilmesi iin yeni mekanizmalar ve aralar gelitirilecektir. Krsal alanda entegre retim ve kooperatifler yoluyla reticilerin tevik edilmesi gerekmektedir. Krsal yerlemelerde tm alt faaliyet dallar itibaryla tarm sektrnn, tarmsal sanayinin ve organik tarmn tevik edilmesinde yarar grlmektedir. SORUMLU KURULU Tarm ve Kyileri Bakanl LGL KURULULAR Sanayi ve Ticaret Bakanl, DPT Mstearl, l zel dareleri, Kalknma Ajanslar, Kooperatifler ve Kooperatif Birlikleri, KOSGEB GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR MD, KG
EYLEM 15.1.3: Krsal kesimde tarm d ekonomik faaliyetlerin gelitirilmesine ve eitlendirilmesine ynelik almalar yaplacaktr. Krsal alanda tarm d ekonomik faaliyetlerin gelitirilmesi ve istihdamn artrlabilmesi iin; el sanatlarnn gelitirilerek ahap rnler (elbise asklklar, mutfak malzemeleri, ss eyalar gibi gnlk hayatta kullanlabilecek eyalarn) retilmesi, oymaclk, kakmaclk, madeni eyalar, kilim, dokumaclk, yresel organik tekstil rnleri gibi geleneksel el sanatlarnn gelitirilmesine ynelik eitim programlarnn hazrlanmas, gda rnleri ambalajlanmas, konservecilik gibi salkl rnler retip pazarlanmas, termal stmal seraclk, iekilik ile agro ve eko turizm gibi alanlara ncelik verilmesinde fayda grlmektedir. SORUMLU KURULU Tarm ve Kyileri Bakanl LGL KURULULAR Kltr ve Turizm Bakanl, Milli Eitim Bakanl, DPT Mstearl, Valilikler, Kalknma Ajanslar, l zel dareleri, Kaymakamlklar, STKlar 40 GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR KG
HEDEF 16:
STRATEJ 16.1: Kentte yaayanlarn mekn ve yaam koullar arasndaki farklarn, sosyal ve meknsal yaplarn uyumlatrlmas yoluyla azaltlmas salanacaktr. EYLEM 16.1.1: Kentlerde aile yaam merkezleri, spor ve genlik merkezleri ve toplum merkezleri gibi sosyal donat alanlar kurulacaktr.
Kentlerde g alan ve nfusun youn olarak bulunduu mahallelerde aile yaam merkezleri, spor ve genlik merkezleri ile toplum merkezlerinin kurulmas, bu merkezler araclyla mahalle sakinleri arasnda iletiimin glendirilmesine ve yaam koullarnn iyiletirilmesine ynelik programlar dzenlenmesinde yarar grlmektedir.
LGL KURULULAR ileri Bakanl, SHEK, lgili Devlet Bakanlklar, STKlar, l zel dareleri
EYLEM TR KG
EYLEM 16.1.2: Kente yeni gelenlerin uyum sorunlarnn giderilmesine ynelik ok ynl programlar uygulanacaktr. Kente yeni gelenlerin eitimlerini ve bilin dzeylerini artrarak kent yaamna uyumlarn hzlandrmak iin ok ynl kurslar ve sosyal etkinlikler dzenlenmesinde yarar grlmektedir. SORUMLU KURULU Belediyeler LGL KURULULAR Milli Eitim Bakanl, ileri Bakanl, l zel dareleri, TRT, STKlar GEREKLEME DNEM 2010-2023 EYLEM TR KG
EYLEM 16.1.3: Toplumsal ayrmay ve yalnzlamay nleyecek meknsal planlama ve toplumsal btnleme konulu almalara arlk verilecektir. Kent leinde yaplacak meknsal planlarda toplumsal ayrmay ve yalnzlamay nleyecek fiziki plan nlemlerinin neler olduunun aratrlarak, sonularnn planlama yapan kurum ve kurululara yanstlmas nerilmektedir. SORUMLU KURULU YK LGL KURULULAR Bayndrlk ve skn Bakanl, DPT Mstearl, TBTAK,niversiteler, STKlar GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR KG
41
EYLEM 16.1.4: Kent Konseyleri glendirilecektir. Kent Konseylerini dzenleyen mevzuatn gerekli mali ve idari dzenlemeler yaplarak gzden geirilmesi, katlmn ve rgtlenmenin sokak, yap adas, mahalle dzeyinden balayarak daha yaygn ve tm toplumsal kesimleri kapsayan biime getirilmesi ve uygulamann yaygnlatrlmas nem arz etmektedir. SORUMLU KURULU ileri Bakanl LGL KURULULAR Belediyeler, l zel dareleri, Muhtarlklar, Kent Konseyleri, STKlar, Meslek Odalar GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR MD, KG
HEDEF 17:
STRATEJ 17.1: Kentsel hizmetlere zrl, yal, hareket kstll olan zel ihtiya gruplar gibi toplumun dezavantajl kesimlerinin de eriilebilirlii salanacaktr. EYLEM 17.1.1: Kentsel hizmet alanlarnn dezavantajl gruplarn ihtiyalarna gre dzenlenmesi iin standart gelitirilecektir. Kentsel hizmet alanlarnn planlama ve tasarmnda dezavantajl gruplarn gzetilmesi nemli bir husus olup, Herkes iin kent yaklam kapsamnda uluslararas almalarla gelitirilen ilke ve esaslar dikkate alnarak tasarm standartlar ve klavuz gelitirilmesine ihtiya duyulmaktadr. SORUMLU KURULU Bayndrlk ve skn Bakanl LGL KURULULAR Ulatrma Bakanl, zrller daresi Bakanl, Belediyeler, l zel dareleri, niversiteler, STKlar GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR KG, MD
EYLEM 17.1.2: Dezavantajl gruplar dikkate alan planlama, mimari zm ve kentsel tasarmlar yaplacaktr. Hareket kstll bulunanlarn ve zel ihtiya sahiplerinin gereksinmelerinin imar planlarna yanstlmas ve mevcut planlarn gzden geirilmesi, tasarm ve mimari zmlerde bu hususlarn dikkate alnmas gerekli grlmektedir. SORUMLU KURULU Belediyeler LGL KURULULAR Bayndrlk ve skn Bakanl, zrller daresi Bakanl, l zel dareleri, STKlar, lgili Bakanlklar GEREKLEME DNEM 2014-2023 EYLEM TR KG
STRATEJ 17.2: Sosyal yardma ihtiya duyanlarn belirlenip ihtiyalarnn karlanarak kent yaamna kazandrlmas almalar desteklenecektir. EYLEM 17.2.1: Sosyal yardma ihtiya duyanlarn nesnel ltlerle belirlenmesi iin aratrma yaplacaktr. 42
lgili merkezi ynetim birimlerinin denetiminde bata muhtarlklar olmak zere yerel ynetimlerle ibirlii iinde aratrmalar geniletilerek sosyal yardm ihtiyac olan kiilere daha kapsaml destek verilmesi gerekli grlmektedir. SORUMLU KURULU Sosyal Yardmlama ve Dayanma Genel Mdrl LGL KURULULAR ileri Bakanl,Valilikler, Kaymakamlklar, Muhtarlklar GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR KG
STRATEJ 17.3: Kent yoksulluunun azaltlabilmesi iin mesleki eitim ve beceri kazandrma programlarna ncelik verilmesi, istihdam imknlarnn artrlmas, evsizlik riskini nleyici tedbirlerin alnmas salanacaktr. EYLEM 17.3.1: Kentlerde yaayan yoksul kesime ynelik olarak, yrenin ihtiya ve potansiyeli dikkate alnarak mesleki eitim ve beceri kazandrma programlar gelitirilecek ve yaygnlatrlacaktr. zellikle Bykehirlerde balatlan ve ekonomik ve sosyal boyutlaryla iyi uygulamalar olan mesleki eitim ve beceri kazandrma programlarnn farkl sektrlerde yeni branlarla gelitirilmesi ve bu uygulamalarn tm belediyelere yaygnlatrlmas hususu salkl kentsel gelimenin nemli bir boyutunu oluturmaktadr. SORUMLU KURULU Belediyeler LGL KURULULAR Sosyal Hizmetler Genel Mdrl, Sosyal Yardmlama ve Dayanma Genel Mdrl, STKlar, GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR KG
EYLEM 17.3.2: alan ocuklar ve sokakta yaayan ocuklar iin entegre koruma programlar oluturulacaktr. alan, sokakta yaayan veya yoksul kesimdeki ocuklara ynelik olarak eitim destei, barnma, salk, beslenme hizmetleri sunumu ile dier kentsel donatlardan yararlanmalarn salayacak programlar oluturulmas ihtiyac bulunmaktadr. SORUMLU KURULU Sosyal Hizmetler ve ocuk Esirgeme Kurumu LGL KURULULAR alma ve Sosyal Gvenlik Bakanl, Valilikler, l zel dareleri, Kaymakamlklar, Belediyeler GEREKLEME DNEM 2010-2023 EYLEM TR KG
EYLEM 17.3.3: Genlerin kentsel yaama katlm iin etkin bir program uygulanacaktr. Genlerin spor, eitim ve kltr gibi kentsel kullanmlara eriimini kolaylatrmak zere yerel ynetimlerle ortak programlarn oluturulmas, bu erevede toplu tam aralar ile spor ve kltr hizmetlerinden indirimli/cretsiz faydalanmalarnn zendirilmesinde yarar grlmektedir.
43
LGL KURULULAR Kltr ve Turizm Bakanl, Genlik ve Spor Genel Mdrl, Valilikler
EYLEM TR KG
HEDEF 18:
STRATEJ 18.1: Vatandalarn meknsal planlama srecinin her aamasna katlm salanacaktr. EYLEM 18.1.1: Karar srelerini ynlendirici katlm klavuzlar hazrlanacaktr. Vatandalarn meknsal planlama almalarna katlm usul ve esaslarn ortaya koyan rehber dokmanlara ihtiya vardr. Bu tr bir almada bilgi ve iletiim teknolojilerinden azami lde faydalanlmas, bilgilendirme ve izleme srelerinin tanmlanmas ve srecin kurumsallamas ihtiyac gzetilmelidir. Mahalle muhtarlarnn, apartman ve site ynetimlerinin, yerel ynetimlerde ve kent konseyleri ile oluturulacak yeni mekanizmalarda dikkate alnmasnda yarar grlmektedir. SORUMLU KURULU ileri Bakanl LGL KURULULAR Bayndrlk ve skn Bakanl niversiteler, Belediyeler, l zel dareleri, Mahalle Muhtarlar, Meslek Odalar, STKlar GEREKLEME DNEM 2010-2014 EYLEM TR KG
HEDEF 19:
KENT KLTRN, KENTLLK BLNCN, ADYET DUYGUSUNU GELTRMEK VE KENTL HAKLARI KONUSUNDA FARKINDALIK OLUTURMAK
STRATEJ 19.1: Kent kltr, aidiyet duygusu ve kentli haklarn koruyan eitim programlar ve kltrel etkinlikler destelenecektir. EYLEM 19.1.1: Kentlilik bilinci farkndalk eitim programlar hazrlanacaktr. rgn eitim andaki rencilere, ocuklara ve genlere ynelik kendi yaadklar kentin kltrel mirasna ilikin bilgiler veren, kentlilik bilinci, sahiplilik, katlm kltr ve kent kimlii konularnda mfredat, seminer ve sosyal etkinlik programlar hazrlanmas gerekli grlmektedir. SORUMLU KURULU LGL KURULULAR ileri Bakanl, Bayndrlk ve skn Bakanl, Kltr ve Turizm Bakanl, Valilikler, Belediyeler, Medya Kurulular, STKlar GEREKLEME DNEM 2010-2023 EYLEM TR KG
EYLEM 19.1.2: Kentlilik bilincini artrmak iin sosyal etkinlikler dzenlenecektir. Kentlilik bilincinin artrlmas iin uygun ortamlar kullanlarak, her ya ve gelir grubuna hitap edecek kampanyalar yaplmasnda yarar grlmektedir. 44
EYLEM TR KG
45
Uygulama ve zleme
KENTGESde yer alan hedef, strateji ve eylemler katlmc bir sre ile elde edilmitir. Bu balamda; Kentleme uras lkemizde yaplan politika belirleme almalarna katlmc yaklamn iyi bir rneini tekil etmektedir. KENTGES kapsamndaki eylemlerin gereklemesi iin ilgili tm taraflarla grmelerin srdrlmesi, konularn karlkl mzakere edilmesi, gelimelerin kamuoyuna duyurulmas
ngrlmektedir. KENTGESde yer alan eylemlerin gereklemesinde ortaya oklu bir kurumsal yap kmaktadr. almann paydalar; merkezi ve yerel kamu kurulular, niversiteler, sivil toplum kurulular, medya kurulular, kent konseyleri ve meslek odalardr. Yerel ynetimlerin hizmet kapasitelerinin geliimini hedefleyen ya da kurumsal ve yasal deiiklik ngren dzenlemelerin ilgililer ve kamuoyu tarafndan benimsenmesi ve gerek hayata geirilmesi iin; ngrlenlerin paydalara iyi anlatlmas ve karlnda da paydalar tarafndan iyi anlalmas gerekmektedir.
46
zleme ve Ynlendirme Kurulu, KENTGES strateji ve eylemlerinin uygulama ve izleme almalarn koordine edecektir. zleme ve Ynlendirme Kurulunun temel ykmllkleri; KENTGES kapsamnda yaplan uygulamalar izlemek, gerektiinde ynlendirmek, bu amala kararlar retmek, farkl kurumlar arasnda egdm salamak, gerektiinde KENTGES ilke ve stratejilerini gzden geirmek, baz stratejilerin deitirilmesini veya yeni stratejiler retilmesini nermektir. zleme ve Ynlendirme Kurulunun grevleri ise aada yer almaktadr: a) KENTGES uygulamalarn izlemek ve ynlendirmek amacyla ylda 2 kez toplanarak eylemleri gerekletirmekten sorumlu kurum ve kurulular tarafndan hazrlanan gelime raporlarn (6 aylk alma dnemleri sonunda dzenlenecek) deerlendirmek. b) KENTGES kapsamnda eylemlerden sorumlu kurumlarn almalarnn sonularna gre, uygulamay, hedeflere ulama durumunu ve bunlarn zamanlamasn sorgulamak, varsa darboazlar belirlemek, bunlarn giderilmesi iin neriler gelitirmek ve bunlar ilgili birimlere iletmek. c) Strateji ve Eylemlerle ilgili almalar ve gelimelere ilikin mnferit raporlara gre strateji ve eylem btnln sorgulamak, gerekirse baz stratejilerin deitirilmesi veya yenilerinin retilmesi konusunda tavsiyelerde bulunmak. d) KENTGESin etkin yrtlmesini salamak zere, yasal, teknik, mali ve dier konularda alnmas gerekli nlemleri belirlemek, bunlar mensup olduklar kurum ve kurululara bildirmek, e) KENTGESin izleme ve deerlendirme yapsnn etkin bir ekilde almas iin neriler gelitirmek ve yllk izleme raporlarn grmektir.
c) KENTGES kapsamnda yaplan ileri periyodik olarak izlemek, deerlendirmek ve zleme ve Ynlendirme Kuruluna raporlamak, Kurul kararlarna bal olarak gerekli deiiklik ve dzenlemeleri yapmak, d) Ynlendirme Kurulunun karar dorultusunda gerekelerini belirlemek kayd ile KENTGESin revizyonuna ynelik almalar yrtmek, yeni strateji ve eylemler ile iptal edilmesi gereken strateji ve eylemleri tespit ederek Ynlendirme Komitesi onayna sunmak, e) KENTGESi, yurt iinde ve yurt dnda tantmak ve temsil etmektir.
48
NO
EYLEM
ILGILI KURULUS(LAR)
evre ve Orman Bakanl, Kltr ve Turizm Bakanl, ileri Bakanl, Sanayi ve Ticaret Bakanl, Tarm ve Kyileri Bakanl, Ulatrma Bakanl, DPT Mstearl, Belediyeler, l zel dareleri, niversiteler, Meslek Odalar
DNEM
TR
EKSEN 1
1.1
1.2
1.2.1
1.3
1.3.1
Etkin bir izleme ve denetleme mekanizmas kurulacaktr. Yerel ynetimlerin kapasitelerinin artrlmas ve yeniden yaplandrlmas iin 5393 Sayl Belediye Kanunu, 5216 Sayl Bykehir Belediyesi Kanunu ve 5302 Sayl l zel daresi Kanununda ve ilgili dier yasalarda dzenleme yaplacaktr. l zel idareleri bnyesindeki meknsal planlama ve uygulama birimlerinin kapasiteleri gelitirilecektir. Belediyeler ve bnyesinde meknsal planlama birimlerinin kapasiteleri gelitirilecektir. Belediyeler ve il zel idarelerindeki teknik elemanlara ynelik mesleki ve teknik eitim programlar dzenlenecektir. Ulusal Corafi Bilgi Sistemi ve Meknsal Planlama Portalnn kurulmasna ve iletilmesine ynelik dzenlemeler yaplacaktr. Bayndrlk ve skn Bakanlnca, meknsal planlamaya altlk oluturacak nitelikte, saysal veri taban ve izleme sistemi gelitirilecektir. Kent Bilgi sistemlerinin kurulmasnda ve iletilmesinde ikincil mevzuat dzenlemeleri yaplacaktr. Lisansst programlarda disiplinler aras ortak uzmanlk programlar oluturulacaktr. Ar-Ge almalarna dayal olarak meknsal planlama ve kentsel tasarm konularnda el kitaplar hazrlanacaktr. Nitelikli kentsel tasarm plan ve projelerinin elde edilme yntemleri gelitirilecektir. Kentleme, imar ve meknsal planlama konularnda Ar-Ge faaliyetlerinde bulunacak ulusal dzeyde bir aratrma birimi oluturulacaktr. Meknsal planlama alanndaki ynetici ve meslek insanlarnn uymalar gereken etik kural ve deerler belirlenecektir.
ileri Bakanl, evre ve Orman Bakanl, Kltr ve Turizm Bakanl, Sanayi ve Ticaret Bakanl, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl, Ulatrma Bakanl, DPT Mstearl, TOK Bayndrlk ve skn Bakanl, DPT Mstearl,, Belediyeler, l zel dareleri
2010-2014
MD
1.4.1
1.4
Genileyen grev, yetki ve sorumluluk alanlaryla uyumlu olarak meknsal planlama ve uygulama ile ilgili olarak yerel ynetimlerin kapasiteleri glendirilecektir.
ileri Bakanl
1.4.2
ileri Bakanl
1.4.3
Bayndrlk ve skn Bakanl, evre ve Orman Bakanl, Kalknma Ajanslar, l zel dareleri, Mahalli dare Birlikleri Bayndrlk ve skn Bakanl, Kalknma Ajanslar, Bykehir Belediyeleri ve 50.000 nfusun zerindeki belediyeler ileri Bakanl, Milli Eitim Bakanl, Kalknma Ajanslar, Belediyeler, l zel dareleri, Belediyeler Birlii, niversiteler Kltr ve Turizm Bakanl, evre ve Orman Bakanl, DPT Mstearl, TK, Tapu Kadastro Genel Mdrl, ller Bankas Genel Mdrl, Kalknma Ajanslar, Belediyeler, l zel dareleri DPT Mstearl, TK, Kalknma Ajanslar, Belediyeler, l zel dareleri, niversiteler ileri Bakanl, Kltr ve Turizm Bakanl, Belediyeler, l zel dareleri Bayndrlk ve skn Bakanl, niversiteler, Meslek Odalar Kltr ve Turizm Bakanl, DPT Mstearl, niversiteler, Belediyeler, l zel dareleri, ileri Bakanl, Meslek Odalar Belediyeler, l zel dareleri, niversiteler, STKlar, Meslek Odalar DPT Mstearl, niversiteler, TBTAK, Meslek Odalar Kamu Etik Kurulu, DPT Mstearl, lgili Bakanlklar, niversiteler, Meslek Odalar
2010-2014
KY
2010-2014
KY, KG
1.4.4
2010-2014
KG
1.5.1 1.5 lke genelinde meknsal veri reten ve kullanan kurum ve kurulular arasnda uyum ve egdm etkin bir bilgi sistemi kullanlarak salanacaktr.
2010-2014
KY
1.5.2 1.5.3
Bayndrlk ve skn Bakanl Bayndrlk ve skn Bakanl YK Bayndrlk ve skn Bakanl Bayndrlk ve skn Bakanl Bayndrlk ve skn Bakanl
MD MD MD
1.6
niversitelerde, meknsal planlamann dier disiplinlerle kesien alanlarnda ortak programlar oluturulacaktr.
1.6.1
1.7.1 Kentleme ve imar konularndaki uygulamalar, Ar-Ge almalar ile desteklenecektir. 1.7.2
2010-2014 2010-2023
KG KG
1.7
1.7.3
2010-2014
KY
1.8
ilemler
1.8.1
2010-2014
MD
49
EKSEN 2
2.1
Srdrlebilir kentsel gelime srecinde maliyetleri dren, kaynaklar verimli kullanan ve yaylmay nleyen bir kent makroformu desteklenecektir.
2.1.2
2.1.3
2.1.4 3.1.1
2010-2014 2010-2014
MD MD
2010-2017
MD
3.1
Bayndrlk ve skn Bakanl Bayndrlk ve skn Bakanl Bayndrlk ve skn Bakanl Bayndrlk ve skn Bakanl
2010-2023
MD
3.1.4 3.1.5 SRDRLEBLR VE ETLENDRLM ARSA VE KONUT RETMN VE SUNUMUNU GEREKLETRMEK 3.2
2010-2023 2010-2014
MD MD
Arsa ve arazi dzenlemesi uygulamalarnda dengeli ve adil datm salanmasna zen gsterilecek, dnm uygulamalar dahil olmak zere yeni uygulamalarn gelitirilmesi salanacaktr.
3.2.1
ileri Bakanl, Tapu ve Kadastro Genel Mdrl, Belediyeler, l zel dareleri, niversiteler, Meslek Odalar
2010-2014
MD
3.2.2
2010-2014
KG, MD
3.3
Yaplarn, insan ve evre saln tehdit eden risklerden arndrlm, gvenli, kaliteli ve uluslararas standartlara uygun bir biimde ina edilmesi ve bakm salanacaktr.
3.3.1
3.3.2
2010-2017
MD, KG
MERKEZ ALANLARININ, ALT MERKEZLERN VE MAHALLE MERKEZLERNN SRDRLEBLR POLTKALARLA GELTRLMESN VE CANLANDIRILMASINI SALAMAK
4.1.1
2010-2014
MD, KG
4.1
Kentlerdeki merkezlerin yaam ve mekn kalitesini ykselten dzenlemelerin yaplmas ve uygulamalarn denetlenmesi salanacaktr. 4.1.2
Bayndrlk ve skn Bakanl Kentlerin planl ve salkl geliimi iin, yeni alacak alveri merkezlerinin plan kararlar ile uyumlu olacak ekilde nitelik, yer seimi ve yaplama ltlerini ieren dzenlemeler yaplacaktr. Sanayi ve Ticaret Bakanl, ileri Bakanl, Belediyeler, niversiteler, Meslek Odalar 2010-2014 MD, KG
50
5.1
Meknsal planlama almalarnda yerleme byklklerine gre uygulanabilecek kapsaml ulam sistemlerine ilikin politika, program ve planlarn gelitirilmesi salanacaktr.
5.1.1
Kentsel ulam planlarnn kent planlar ile uyum ve btnlnn salanmasna ynelik mevzuat dzenlemesi yaplacaktr. Kentsel ulam planlar evresel, teknik, ekonomik ve toplumsal deerler gzetilerek hazrlanacak ve uygulanacaktr. Yaya ve bisiklet yollarnn yaygnlamas iin rehberler ve tasarm kriterleri ile ilgili yasal dzenleme yaplacaktr. Yaya ve bisiklet yollarnn yaygnlamas iin plan kararlar gelitirilecek ve etkin bir ekilde uygulanacaktr. Kentte retilen ve kente getirilen mallarn depolanaca, ilenecei ve datlaca merkezler meknsal planlarda ve ulam planlarnda belirlenen yerlerde oluturulacaktr. Kent ii ulam ve trafik hizmetlerinin etkinletirilmesi iin gerekli dzenlemeler yaplacaktr. Ulam sistemleri ve nemli ulam tesislerinin afetlere direnli bir biimde projelendirilmesi, bakm ve denetimi iin dzenlemeler yaplacaktr. Ulatrma hizmetlerinin hareket kstll bulunanlar tarafndan da kullanlabilmesine ynelik standartlar gelitirilecektir. Toplu tama sistemlerinin hizmet kalitesi ve teknolojik dzeyi artrlacaktr. Toplu tama sistemleri evre duyarl hale getirilecektir. Kent ii ulamda bilgi teknolojilerinin etkin kullanm iin dzenlemeler yaplacaktr. Bykehirlerde altyap ana planlar hazrlanacaktr. Plan tadilatlarnda kentsel teknik altyap etki deerlendirmesi raporu hazrlanacaktr. Bykehir Belediyelerindeki altyap proje ve yatrmlarnda SCADA sistemleri kullanlacaktr. Farkl blgelerde ve yap trlerinde gri su sisteminin kullanmnn fayda-maliyetlerinin tespit edilmesine ynelik aratrma yaplacaktr. Yamur suyu depolama ve kullanmnn yaygnlatrlmas iin mevzuat hazrlanacaktr. Kentsel enerji taleplerinin mmkn olduunca yenilenebilir enerji kaynaklar ile karlanmasna ynelik aratrma, envanter ve projeksiyon almalar yaplacaktr. Kentlerde yenilenebilir enerji kaynaklarnn kullanmnn yaygnlatrlmas iin mevzuat dzenlenecektir. Sosyal donat standartlarnn ve tasarm ltlerinin gelitirilmesine ynelik imar mevzuat da dahil dzenlemeler yaplacaktr. Konut alanlar sosyal donatlarla birlikte gelitirilecektir.
2010-2014
MD
5.1.2
ileri Bakanl, Ulatrma Bakanl, Bayndrlk ve skn Bakanl, niversiteler, Meslek Odalar
2010-2023
KG
5.2
Kent ii ulamda, yaya ulam ve bisiklet kullanmnn kabul edilmi tasarm ilkeleri dorultusunda gelitirilmesi salanacaktr.
5.2.1
2010-2014
MD
5.2.2
Ulatrma Bakanl, Bayndrlk ve skn Bakanl Belediyeler ileri Bakanl, Ulatrma Bakanl, Bayndrlk ve skn Bakanl, Valilikler Belediyeler Babakanlk Afet ve Acil Durum Ynetimi Bakanl Bayndrlk ve skn Bakanl Belediyeler Belediyeler Belediyeler Belediyeler Bayndrlk ve skn Bakanl Belediyeler ileri Bakanl, Bayndrlk ve skn Bakanl, Ulatrma Bakanl, Valilikler Bayndrlk ve skn Bakanl, Ulatrma Bakanl, Belediyeler zrller daresi Bakanl, ileri Bakanl, Belediyeler ileri Bakanl, Ulatrma Bakanl, Valilikler ileri Bakanl, Ulatrma Bakanl, Sanayi ve Ticaret Bakanl Ulatrma Bakanl, TBTAK, niversiteler ileri Bakanl, evre ve Orman Bakanl, Valilikler, TEDA, BOTA Valilikler, l zel dareleri, Belediyeler ileri Bakanl, Bayndrlk ve skn Bakanl, Trkiye Elektrik letim A.., BOTA, Devlet Su leri Genel Mdrl , Valilikler ileri Bakanl, evre ve Orman Bakanl, TBTAK, niversiteler Bayndrlk ve skn Bakanl, ileri Bakanl, Belediyeler
2010-2023
KG
5.3
Kentlerdeki yk tamaclnn, depolama, elleleme, aktarma ve datm hizmetlerinin, kent ii trafiini olumsuz etkilemeyecek dzenlemelerle yaplmas salanacaktr. Kentsel ulam planlarnda, ulalabilirlik, gvenlik, konfor, gvenilirlik, sreklilik, maliyet ve etkinlik ilkeleri gzetilecektir.
5.3.1
2010-2023
KG
5.4.1 5.4.2
2010-2023 2010-2017
KG KG, MD
5.4
5.5.1 Kentsel ulam sisteminde hareket kstll olanlarn ihtiyalarn da dikkate alan yaya ve tat ulam btnlne ynelik standart ve tasarm projelerinin hazrlanmas ve uygulanmas salanacaktr.
2010-2014
MD
5.5
KG KG KY, KG KG MD KG
6.1
Kentsel altyap plan, proje ve uygulamalarnn meknsal planlama ile btnleik yrtlmesi salanacaktr.
6.2.2
2010-2014
KG
Kentsel altyap hizmetlerinin kalitesinin srdrlebilir kalknma ilkeleriyle uyumlu olarak ykseltilmesine ynelik yntemler gelitirilecektir.
6.2.3
2010-2014
MD
6.2.4
6.2.5
2010-2023
MD
7.1.1 7.1 Kentsel sosyal donat ve hizmetlerin kent, semt ve mahalle dzeyinde dalmnn dengeli ve yeterli hale getirilmesi salanacaktr.
Belediyeler, l zel dareleri, niversiteler, Meslek Odalar Bayndrlk ve skn Bakanl, ileri Bakanl, Valilikler
2010-2014
MD
7.1.2
2010-2023
KG
51
8.1.1 8 MEKNSAL PLANLARDA AIK VE YEL ALANLARI SSTEM BTNL NDE GELTRMEK 8.1 Yerlemelerde ak ve yeil alanlarn meknsal planlar kapsamnda sistem btnl iinde planlanmas salanacaktr.
evre ve Orman Bakanl, TSE, Belediyeler, niversiteler, Meslek Odalar evre ve Orman Bakanl, Kltr ve Turizm Bakanl, Belediyeler, l zel dareleri, niversiteler, Meslek Odalar Bayndrlk ve skn Bakanl, evre ve Orman Bakanl,Belediyeler, l zel dareleri, niversiteler, STKlar, Meslek Odalar Bayndrlk ve skn Bakanl,Belediyeler, l zel dareleri, niversiteler, STKlar, Meslek Odalar evre ve Orman Bakanl, Bayndrlk ve skn Bakanl, Kalknma Ajanslar, Belediyeler, l zel dareleri, niversiteler
2010-2014
MD
8.1.2
Yerlemelerdeki mevcut yeil alanlar koruyan ve meknsal planlarda ak ve yeil alanlar sistemini neren dzenlemeler yaplacaktr. Koruma ile ilgili kapasite gelitirmek zere eitim programlar dzenlenecektir. Koruma almalar kapsamnda geleneksel ve yerel yap malzemeleri ve teknolojileri gelitirilecektir. Doal ve kltrel varlklarn envanteri ada teknikler kullanlarak tamamlanacak ve etkin bir veri taban oluturulacaktr.
2010-2014
MD
9.1.1 9.1.2 Kentleme ve meknsal planlama srecinde doal ve kltrel varlklarn korunmasn benimseyen yaklamlar desteklenecektir.
2010-2014 2010-2014
KG KG
9.1
9.1.3
2010-2014
KG
Kltr ve Turizm Bakanl DOAL VE KLTREL VARLIK VE DEERLERN KORUNMASINI SALAMAK 9.1.4 Planlama ve koruma mevzuatnda, korunan alanlara ilikin ncelikler belirlenecek ve tahribi durumunda uygulanacak yaptrmlar gelitirilecektir. evre ve Orman Bakanl Doal kaynaklarn ve koruma alanlarnn ynetimi iin uluslar aras kriterleri de dikkate alarak koruma alanlarnn tespit yaplacak ve bu alanlardaki biyolojik eitlilik de dahil envanter almalar tamamlanacaktr. evre ve Orman Bakanl 9.2.2 Doal ve kltrel varlklarn korunmasna ilikin uygulama aralarnn gelitirilmesi desteklenecektir. Koruma alanlarnda uyar sistemleri kurulacaktr. Kltr ve Turizm Bakanl Bayndrlk ve skn Bakanl Belediyeler 10.1.2 Dnm projelerinin ilan, planlama ve uygulama sreleri kapsamnda kent btnne etkilerinin analizi yaplacaktr. Kentsel dnm uygulamalar iin fizibilite hazrlanacaktr. Dnm ve yenileme uygulama srelerine etkin katlm iin mekanizmalar gelitirilecektir. 7269 sayl Umumi Hayata Messir Afetler Dolaysyla Alnacak Tedbirlerle Yaplacak Yardmlara Dair Kanun ve ilgili ynetmelikleri yeniden dzenlenecektir. Btnleik afet tehlikelerinin belirlenmesine ynelik mevzuat dzenlemesi yaplacaktr. Btnleik tehlike haritalar hazrlanacaktr. Mikro blgeleme ile ilgili mevzuat hazrlanacaktr. Babakanlk Afet ve Acil Durum Ynetimi Bakanl Belediyeler TOK, niversiteler, Meslek Odalar 2010-2023 KG Bayndrlk ve skn Bakanl, Kltr ve Turizm Bakanl, Tarm ve Kyileri Bakanl, TK, Kalknma Ajanslar, Belediyeler, l zel dareleri, niversiteler, Meslek Odalar Tarm ve Kyileri Bakanl, Bayndrlk ve skn Bakanl, Kltr ve Turizm Bakanl, Belediyeler, l zel dareleri, niversiteler, Meslek Odalar, STKlar Bayndrlk ve skn Bakanl, niversiteler, STKlar, Meslek Odalar TOK, Belediyeler, niversiteler, Meslek Odalar Bayndrlk ve skn Bakanl, Belediyeler, l zel dareleri, niversiteler, STKlar, Meslek Odalar 2010-2014 MD
9.2
Tm doal kaynaklarn ve korunan alanlarn korunmas ve srdrlebilir kullanm iin izleme ve denetleme mekanizmalarnn gelitirilmesi ve ayn alandaki farkl koruma kararlarnn uyumlatrlmas salanacaktr.
9.2.1
2010-2014
KG
2010-2014
KG
9.3
9.3.1 10.1.1
Korumay zendirecek aralar gelitirilecektir. Srdrlebilir mekn kalitesi iin gstergeler hazrlanacaktr.
2010-2014 2010-2014
MD KG
10.1 SOSYAL, KLTREL VE EKONOMK BOYUTLARLA BTNLEK BR KENTSEL YENLEME VE DNM SALAMAK 10.2
Kentsel yenileme ve dnme ilikin plan ve projelerin btncl bir planlama anlayyla hazrlanmas, uygulamann izlenmesi ve denetlenmesi salanacaktr.
10
Kentsel dnm plan ve projelerinin; katlmc ve kamuzel sektr ibirliklerine yer veren anlayla kurgulanmas ve dnm sonras koullarn izlenip denetlenmesi salanacaktr.
10.2.1
Bayndrlk ve skn Bakanl, niversiteler, Meslek Odalar niversiteler, Meslek Odalar, STKlar
2010-2023
KG
Belediyeler 2010-2023 KG
10.2.2
11.1
Afet ynetim sisteminin btncl ve etkin bir hale getirilmesi iin mevzuat dzenlemeleri gerekletirilecektir.
11.1.1
2010-2014
MD
11
AFET VE YERLEME RSKLERN AZALTMAK 11.2 Afet tehlikeleri ve riskleri tespit edilerek risk azaltmaya ynelik sreler etkinletirilecektir.
Bayndrlk ve skn Bakanl, niversiteler Babakanlk Afet ve Acil Durum Ynetimi Bakanl, Bayndrlk ve skn Bakanl, Belediyeler, l zel dareleri, niversiteler Bayndrlk ve skn Bakanl,ileri Bakanl, Belediyeler, l zel dareleri, Valilikler
MD KG MD
52
11.3.1
ileri Bakanl, Bayndrlk ve skn Bakanl, Belediyeler, l zel dareleri, niversiteler, Meslek Odalar Bayndrlk ve skn Bakanl, Belediyeler, l zel dareleri, niversiteler, Meslek Odalar
2010-2014
MD
11.3.2
Risk Saknm Planlamas el kitab hazrlanacaktr. Risk trlerinin belirlenmesi amacyla bilgi paylamnda standart oluturulacak ve bata kamu binalar olmak zere mevcut yap stokuna ilikin envanter almas yaplacaktr.
11.3
ehircilik ve planlama mevzuat, afet ve yerleme risklerinin azaltlmasn salamak zere, tehlike ve risk analizi ile saknm planlamasn kapsayacak ekilde dzenlenecektir.
2010-2014
KG
11.3.3
2010-2014
KG
TBTAK 11.3.4 Risk azaltma ile ilgili Ar-Ge almalar gerekletirilecektir. Belediyeler 11.3.5 nsan sal ve yerleme gvenliini tehdit eden unsurlar kent leinde tespit edilecektir. Hazine Mstearl (Doal Afet Sigortalar Kurumu)
Babakanlk Afet ve Acil Durum Ynetimi Bakanl, Bayndrlk ve skn Bakanl, Belediyeler, l zel dareleri, niversiteler, Meslek Odalar ileri Bakanl, Bayndrlk ve skn Bakanl, Sanayi ve Ticaret Bakanl, Trkiye Atom Enerjisi Kurumu, Belediyeler, l zel dareleri, niversiteler, Meslek Odalar
2010-2014
KG
2010-2014
KG
11.4
Doal afet sigorta sisteminin tm afet trlerini kapsayacak ekilde gelitirilmesi salanacaktr.
11.4.1
Deprem dndaki afetlerin de zorunlu sigorta kapsamna alnmasn salayacak ve risk durum raporunun da hazrlanmasn zorunlu klacak Doal Afet Sigortalar Kanunu hazrlanacaktr. Merkezi ve yerel dzeyde haberleme, acil durum ar ve bilgi iletiim sistemleri altyaps ile acil mdahale ve yardmlar iin ulam sistemleri gelitirilecektir. Acil durumlarda kullanlacak sosyal donatlarn belirlenmesi ile ilgili almalar yaplacaktr. Belediye zabta birimleri, polis tekilat ve ilgili dier birimler arasnda toplumsal dzeni salamaya ynelik ibirlii ve koordinasyon mekanizmas kurulacaktr.
2010-2014
MD, KG
11.5
Afetlere etkin mdahale iin acil durum haberleme altyaps glendirilecek, tahliye koridorlar, toplanma, geici barnma, afet destek merkezleri ve acil durum tesisleri gibi tesislerin gerekletirilmesi salanacaktr.
11.5.1
ileri Bakanl, Ulatrma Bakanl, Telekomnikasyon ve letiim Kurumu Bakanl,Trk Telekom, Valilikler, Belediyeler ileri Bakanl, Bayndrlk ve skn Bakanl, Salk Bakanl, Belediyeler, l zel dareleri, Trk Kzlay Dernei
2010-2014
KG
11.5.2
2010-2017
KG
12
12.1.1 12.1 Yerlemelerde gerekli nlemler alnarak toplum ve mekn gvenlii artrlacaktr. 12.1.2
2010-2023
KG
Babakanlk Afet ve Acil Durum Ynetimi Bakanl, ileri Bakanl, zrller daresi Bakanl, Belediyeler, l zel dareleri, niversiteler, Meslek Odalar Kltr ve Turizm Bakanl, niversiteler, Meslek Odalar, l zel dareleri, Valilikler
2010-2014
KG
Belediyeler Kentsel meknn planlanmas ve tasarmnda; kente ait tarihsel, doal, kltrel doku ve elerin kent kimliinin ayrlmaz paras olduunu benimseyen, glendirip, yaatan bir ierik ve program oluturulmas salanacaktr. 13.1.1 Kent kimliine ilikin aratrmalar yaplacak ve bu kimlie ynelik zgn tasarm rehberleri hazrlanacaktr. Ulusal dzeyde ehircilik ve Planlama Mzesi oluturulacaktr. Kent Rehberleri hazrlanacaktr. Hava, su ve toprak kirliliini lme, izleme ve bilgilendirme alt yaps gelitirilecektir. Kent ekosistemlerinin ve ormanlarnn korunmas iin aralar gelitirilecektir. Su ynetimi politika ve uygulamalarnn meknsal planlamaya yanstlmas iin dzenlemeler yaplacaktr. Enerji etkin ve iklim duyarl yerleme stratejileri hazrlanacaktr. Bayndrlk ve skn Bakanl Bayndrlk ve skn Bakanl Belediyeler evre ve Orman Bakanl Valilikler, Belediyeler, TK Belediyeler Belediyeler 14.1.3 Bayndrlk ve skn Bakanl, evre ve Orman Bakanl , Valilikler Bayndrlk ve skn Bakanl, evre ve Orman Bakanl, Tarm ve Kyileri Bakanl, DPT Mstearl, l zel dareleri, TK Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl, DPT Mstearl, Tarm ve Kyileri Bakanl, TBTAK, Belediyeler, niversiteler 2010 -2014 2010-2023 KG KG 2010-2023 KG
13
13.1
Kltr ve Turizm Bakanl, Belediyeler, l zel dareleri, niversiteler, Meslek Odalar Bayndrlk ve skn Bakanl, Valilikler, niversiteler, Meslek Odalar
2010-2014 2010-2014
KG KG
14
14.1
Yerlemelerin planlanmasnda, doal kaynaklarn srdrlebilir kullanmn, ekolojik dengenin korunmasn, kirliliin nlenmesini, enerji verimliliini ve evre duyarlln dikkate alan yaklamlar benimsenecektir.
14.1.2
2010 -2023
MD, KG
14.1.4
2010 -2023
KG
53
EKSEN 3
G VEREN YERLEMELER VE KIRSAL KESM GLENDREREK G YNLENDRMEK
15
15.1
15.1.3
2010-2014
KG
16.1.1
Belediyeler
2010-2023
KG
16
16.1
Kentte yaayanlarn mekn ve yaam koullar arasndaki farklarn, sosyal ve meknsal yaplarn uyumlatrlmas yoluyla azaltlmas salanacaktr.
16.1.2
Belediyeler
2010-2023
KG
16.1.3
YK
Bayndrlk ve skn Bakanl, DPT Mstearl, TBTAK,niversiteler, STKlar Belediyeler, l zel dareleri, Muhtarlklar, Kent Konseyleri, STKlar, Meslek Odalar Ulatrma Bakanl, zrller daresi Bakanl, Belediyeler, l zel dareleri, niversiteler, STKlar Bayndrlk ve skn Bakanl, zrller daresi Bakanl, l zel dareleri, STKlar, lgili Bakanlklar ileri Bakanl,Valilikler, Kaymakamlklar, Muhtarlklar Sosyal Hizmetler Genel Mdrl, Sosyal Yardmlama ve Dayanma Genel Mdrl, STKlar, alma ve Sosyal Gvenlik Bakanl, Valilikler, l zel dareleri, Kaymakamlklar, Belediyeler Kltr ve Turizm Bakanl, Genlik ve Spor Genel Mdrl, Valilikler Bayndrlk ve skn Bakanl niversiteler, Belediyeler, l zel dareleri, Mahalle Muhtarlar, Meslek Odalar, STKlar ileri Bakanl, Bayndrlk ve skn Bakanl, Kltr ve Turizm Bakanl, Valilikler, Belediyeler, Medya Kurulular, STKlar
2010-2014
KG
16.1.4 17.1.1
ileri Bakanl Bayndrlk ve skn Bakanl Belediyeler Sosyal Yardmlama ve Dayanma Genel Mdrl Belediyeler Sosyal Hizmetler ve ocuk Esirgeme Kurumu Belediyeler
2010-2014 2010-2014
MD, KG KG, MD
17.1 MUHTALARIN VE DEZAVANTAJLI GRUPLARIN KENTSEL HZMETLERDEN YARARLANABLMES N GEREKL NLEMLER ALMAK
Kentsel hizmetlere zrl, yal, hareket kstll olan zel ihtiya gruplar gibi toplumun dezavantajl kesimlerinin de eriilebilirlii salanacaktr. Sosyal yardma ihtiya duyanlarn belirlenip ihtiyalarnn karlanarak kent yaamna kazandrlmas almalar desteklenecektir.
17.1.2
2014-2023
KG
17.2
17.2.1
2010-2014
KG
17
17.3
Kent yoksulluunun azaltlabilmesi iin mesleki eitim ve beceri kazandrma programlarna ncelik verilmesi, istihdam imknlarnn artrlmas, evsizlik riskini nleyici tedbirlerin alnmas salanacaktr.
17.3.1
2010-2014
KG
17.3.2 17.3.3
2010-2023 2010-2014
KG KG
18
MEKNSAL PLANLAMA SRE VE KARARLARINDA KATILIM VE DENETM SALAMAK KENT KLTRN, KENTLLK BLNCN, ADYET DUYGUSUNU GELTRMEK VE KENTL HAKLARI KONUSUNDA FARKINDALIK OLUTURMAK
18.1
18.1.1
ileri Bakanl
2010-2014
KG
19.1.1 Kent kltr, aidiyet duygusu ve kentli haklarn koruyan eitim programlar ve kltrel etkinlikler destelenecektir.
2010-2023
KG
19
19.1
19.1.2
Belediyeler
20102014
KG
54
Sorumlu kurulular
Eylem Numaralar
evre ve Orman Bakanl Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl Kltr ve Turizm Bakanl Babakanlk Afet ve Acil Durum Ynetimi Bakanl Valilikler TBTAK Hazine Mstearl Tarm ve Kyileri Bakanl Sosyal Yardmlama ve Dayanma Genel Mdrl Sosyal Hizmetler ve ocuk Esirgeme Kurumu Milli Eitim Bakanl
1.1.1 1.5.3 2.1.4 3.2.2 5.2.1 8.1.2 17.1.1 1.4.1 18.1.1 1.6.1 3.1.1 2.1.2 5.5.2 7.1.2 13.1.3 17.3.1 6.2.3 6.2.5 9.1.1 5.4.2 11.5.1 11.2.2 11.3.4 11.4.1 15.1.2 17.2.1 17.3.2 19.1.1
1.2.1 1.7.1 3.1.2 3.3.1 5.5.1 10.1.1 1.4.2 16.1.3 2.1.3 5.5.3 10.1.2 14.1.2 17.3.3 9.2.1
37
7 2 1
27
4 1
9.3.1 11.3.1
9.1.3 11.2.1
9.1.4 11.2.3
5
11.3.2
8 1 1 1 2 1 1 1
15.1.3
100
55