Abdullah CALAN

ABDULLAH CALAN SOSYAL BMLER AKADEM

2
Basim Yer i : Azadi Mat baasi
Basim Tar i hi : Ar al ik 2010
3
i ndeki l er
Sunu ......................................................................................................................................... 6
Ayakl anma Takti gi zer i ne Tezl er ve Gr evl er i mi z ........................................ 8
Ayakl anma sr el er i ok htzl t veya ol aqanst sr el er di r .................................... 9
Ayakl anma ncl q zer i nde yoqunca dur mak ger eki r ..................................... 10
Mevcut si yasi dzeye bakt tqtmtzda, ayakl anma katntl mazdtr ........................... 10
KDP ktr k ytl l tk t ehl i kedi r ................................................................................................. 12
Hal ktmtz i i n nc her yeydi r . Uzun sr e kal dtr a r ol n oynayacakt tr .......... 21
Namus kur t ar mak i i n onur l uca savaymak ger eki r ................................................ 22
Hal kl ar i i n devr i m, bayr am gnl er i di r ...................................................................... 24
Ayakl anmaya doqr u gi der ken buna haztr ol duqumuzu syl yor uz................... 26
Ayakl anmantn eyiqi ne gel mek, baylt baytna si yasi bi r gel i ymedi r ....................... 33
lki nci bl gel er deki hedefl er bi r az daha deqiyi k i zi l ebi l i r ..................................... 36
nc bl geye Tr ki ye met r opol l er i de dahi l edi l ebi l i r ....................................... 36
Ayakl anma dneml er i ol aqanst ki yi l i k i st er ......................................................... 44
Di si pl i n or dul aymantn esastJtr ...................................................................................... 45
Kesi nl i kl e bu yakl aytml ar tn stntf t emel i kk-bur j uvadtr .................................... 46
En kt i nsan kendi ni byk daval ar a bi r t r l haztr l amayandtr ..................... 48
Ayakl anma pl anl amast i i n bazt hususl ar a ktsaca deqi nel i m .............................. 50
4
5
6
SUNU
Li der l er ya,adikl ar i dnemi t ahl i l eder ek ki t l el er i kendi hedefl er i
dogr ul t usunda har eket e gei r ebi l en i nsanl ar dir . Ki t l el er i bel l i hedefl er
dogr ul t usunda har eket e gei r en, r gt l eyen ve gn gnne hedef e
ynl endi r en i nsanl ar dir .
nder l er , ya,adikl ar i dnemi t ahl i l et mekl e kal maz, der i n bi r t ar i h
bi l i nci ve dnemi dogr u okuma t emel i nde gel ecegi gr r , t opl uml ar i
har eket e gei r i r , ani anina ynl endi r i r ve gel ecegi i n,a eder l er . nder -
l er yal nizca ya,adikl ar i aga degi l , t m zamanl ar a hi t ap eder l er , i nsan-
ligin byk emekl er l e yar at t ikl ar i deger l er i n kal icil a,masini sagl ar l ar .
Bu da der i n t ar i h bi l i nci , t opl umu har eket e gei r me ve ynl endi r me
yet i si i l e t ar i hi n aki,ina mdahal e eder ek onu degi,t i r me cesar et , g
ve yet enegi ni ger ekt i r i r .
nder l er ender yet i ,en, t opl uml ar inin adet a uur umun kenar inda
yok ol u,l a yz yze ol dukl ar i dneml er de or t aya ikan ve t ar i hi n aki,i-
ni t er si ne evi r en ki ,i l i kl er di r . Ii nden ikt ikl ar i t opl umun t m t ar i hsel
t opl umsal zel l i k ve deger l er i ni kendi nde somut l a,tir an, gel ecegi i n,a
sava,imini nce ,ahsinda ya,ayar ak zaf er e ul a,tir an ki ,i l i kl er di r . Bu-
nun t opl uma yedi r i l mesi , r gt l enmesi ve har eket e gei r i l er ek t opl u-
7
mun kader i ni n degi,t i r i l mesi sonr adan gel mekt edi r . Hz. Ibr ahi mden,
Hz. Musaya, Hz. Isadan Hz. Muhammede ve onl ar dan da Gandi ve
Mandel aya kadar i ncel endi gi nde bu gel i ,i m seyr i r ahat l ikl a gr l r .
nder Aponun bundan 19 yil nce Mahsum Kor kmaz Akademi si
ogr enci l er i yl e yapt igi ve o dnemde Ayakl anma Takt i gi zer i ne Tezl er
ve Gr evl er i mi z adiyl a yayinl anan di yal og ve zml emel er i yeni den
okudugumuzda, yukar ida kisaca degi ndi gi mi z nder l i ksel ngr y
gr dk ve i i nden get i gi mi z sr eci daha kavr at ici kil acagina i nandi-
gimizdan okuyucul ar imizl a payl a,mak i st edi k.
19 Ocak 1992 t ar i hl i zml eme ve di yal ogl ar , o gn ol dugu gi bi ,
bugn de yakici bi r bi i mde hal kimizin gndemi nde ol an Ayakl anma-
Devr i mci Hal k Sava,i konul ar ina i,ik t ut ar ni t el i kt edi r . Ger ek r gt sel
al anda ya,anan sor unl ar a, ger ekse hal kimizin maks t al i hi ni degi,t i r e-
r ek, deyi m yer i ndeyse t ar i hi ni ve gel ecegi ni yeni den i n,a et mek i i n
ol mazsa ol maz kabi l i nden gndemi mi ze kendi si ni dayat an ayakl anma
konusuna aikl ik get i r mekt edi r . O gnden bugne kal an bu neml i
bel ge, o gn ol dugu gi bi bugn de mcadel eni n dogr u t emel de gel i ,t i -
r i l mesi ve hal kl ar imizin zafer i ne ul a,tiiil masi i i n ger ekl i ol an devr i mci
mi l i t an ki ,i l i gi n ve ncgn r ol n or t aya koymakt adir .
Bugn de sol udugumuz hava kadar i ht i ya duydugumuz ayakl anma
ve ncl k konul ar inda yol gst er i ci ol an Ayakl anma Takt i gi zer i ne
Tezl er ve Gr evl er i mi z al i,masini okuyucul ar imizin hi zmet i ne sun-
makl a neml i bi r gr evi yer i ne get i r di gi mi ze i naniyor uz.
Abdul l ah CALAN Sosyal Bi l i ml er Akademi si
8
Ayakl anma Takt i gi zer i ne Tezl er ve Gr evl er i mi z
Par t i l e,me har eket i ve yi ne si l ahl i mcadel e, ger i l l a al i,mal ar i bi zi
gnmzde ger ek bi r ayak l anma sor unuyl a kar ,i kar ,iya get i r mi ,t i r .
Kr di st an' da ger ek bi r devr i m, gl bi r ayakl anmaya dayanmadan
gel i ,emez ve hat t a bar i,il kapsamda ol mayan bi r ayakl anma da sonu
al amaz. Di ger bi r ger ek l i k, ger i l l al a,mayan, ger i l l a i l e besl emeyen bi r
ayakl anma da sonuca gi demez. Bi r anl amda devr i mci bi r par t i gnde-
mi ne, basi t t en kar ma,iga bi r ayakl anma sor ununu koymadan devr i m
yapamayacagi gi bi , ayakl anmanin ger i l l a t ar af indan besl enmesi ni , ko-
r unmasini esas al madan ve bu t emel de ger i l l ayi da sagl am ot ur t madan
ve net l e,t i r meye ul a,tir madan devr i m yapamaz.
Ayakl anmanin pl anl i hazir l ani,iyl a, -zel l i kl e Gney Kr di st an' da
gr l dg gi bi - ani ko,ul l ar in el ver i ,l i gi yl e or t aya iki,i ar asinda far k-
l ar ol makl a bi r l i kt e, kendi ba,ina el e al indiginda, sagl am bi r st r at ej i ye
dayanmazsa, Kr di st an t ar i hi nde r nekl er i bol ca gr l dg gi bi , so-
nut a der i n yikiml ar a ugr amakt an da kur t ul amama gi bi bi r zel l i gi de
sz konusudur . Par t i mi zi n bu konuda t aki p et t i gi i zgi esas i t i bar i yl e
dogr u yol dur . Kr di st an t ar i hi nde i l k defa yeni l meyen, gi der ek gel i ,me
kaydeden bi r ayakl anma sr eci ne i mkn hazir l anmi,tir . Ger ek yakin
t ar i ht e, ger ekse gnmzde pasi fi zmi n yikil masi kadar , ok pl ansiz,
r gt sz ayakl anmal ar in t ehl i kesi ni n de nne gei l ebi l mi ,t i r . D,ma-
nin zel l i kl e yikim i i n kul lanabi l ecegi pol i t i kal ar in a,il masina byk
aba har canmi,tir .
Son bi r ka yil da ger ekl e,t i r di gi mi z ser hil danl ar , deneme ni t el i gi n-
de ol up hal ka bel l i bi r cesar et l e bi r l i kt e, bi l i nl enme ve r gt l enme
i mkni kazandir mi,tir . Dol ayisiyl a gnmzde ayakl anmayi, bi r uygu-
l ama sor unu ol ar ak gndeml e,t i r mek ger eki di r . Par t i ni n agir l ikl i
ol ar ak bu konuya ar t an bi r neml e egi l mesi , her ynyl e sor unu i r de-
l emesi ve t ecr besi ni buna kat masi byk nem t a,ir . Deni l ebi l i r ki ,
,i mdi bu sor unu di l edi gi mi z gi bi , zel l i kl e obj ekt i f ko,ul l ar in ol gunl u-
gundan da t eye, t am bi r r gt l eme sor unu bi i mi nde, ok ci ddi bi r
devr i m a,masi ol ar ak ger ekl e,t i r mek; hem de yil l ar sonr a degi l , bu yil
9
i i nde veya nmzdeki ayl ar in sor unu ol ar ak koymak mmkndr .
Bunl ar i bel i r t i r ken, ,phesi z yakl a,imin zayifl igini, genel de kendi ni
devr i me kat amamanin ve ayakl anma gn ok ci ddi bi r sor unl a kar ,i-
l a,il diginda gst er i l ecek zaafl ar in, yet er si zl i kl er i n t ahr i bat ini hemen
gz nne get i r i yor uz. Genel de devr i mci gr evl er e yakl a,imin or t aya
ikar digi bi r eysel yet mezl i kl er , ayakl anma sr eci kar ,isinda bi zi ok
i ht i yat l i ol maya da gt r yor . Bi r yer de yapil an bt n el e,t i r i l er , ar t ik
sadece sava,il ar in degi l , bi nl er ce ki ,i ni n hayat inin sz konusu ol dugu
bi r mcadel e bi i mi ne onay sunmaya zor l uyor . Fakat t am da bu nokt a-
da gel eneksel nder l i k yapisi, bi zde de bi r t r l r ayina ot ur amayan
mi l i t an yapi, byl e ok ci ddi ve gncel bi r t ar i hi eyl eme l ayikiyl a yak-
l a,mamizi zor l uyor .
Ayakl anma zer i ne ok ,ey syl endi , ok ,ey yapil mak i st endi . Eger
pr at i k bi r ol gu ol ar ak el e al inmasi ger eken ayakl anmaya mevcut anl a-
yi,l ar l a yakl a,ilir sa, ger eken sor uml ul ukl ar engel dzeyi nde kar ,il anir -
sa, mevcut yanil gil ar l a dur um i zah edi l mek i st eni r se, bel l i ki daha ci ddi
kayipl ar kainil mazdir . Mevcut devr i mci l i k dzeyi , mevcut sor uml ul uk
anl ayi,i, gr evl er e yakl a,im t ar zi, kendi ni hazir l ama dzeyi , ok ci ddi
bi r a,amadaki bu ayakl anma sor unumuza ve onun ba,ar isina ol an i d-
di amizi zayifl at iyor .
Ayakl anma sr el er i ok htzl t veya ol aganst sr el er di r
Ayakl anma sr el er i , gnn yi r mi dr t saat i t akt i k deha i st eyen s-
r el er di r . Bazen bir akal im gnl k t akt i k gel i ,t i r meyi , ayl ar ca bi r kisir
dng i i nden kur t ul amama ok yayginca ya,anan bi r dur umdur . Bu
konuda ayakl anmanin nc dzeyi kendi ni gl bi r ,eki l de yet ki nl e,-
t i r emezse, ger i l l ada ol dugu gi bi zor l ukl ar in ve dol ayisiyl a kayipl ar in
daha fazl a ol acagi aikt ir . nk ayakl anma d,manin daha fazl a kont -
r ol nde ol an, ,ehi r yani agir basan ve bunl ar dan t r i st edi gi kadar
dar be vur abi l ecegi bi r mcadel e ar aciuir . Fakat ncnn mahar et i bu-
nu nl eyebi l i r . Ger ek d,man hedefl er i ni el e gei r me ve ger ekse de
gi zl i yer al t i al i,mal ar i ve ger i l l a bagl ant isiyl a kayipl ar asgar i ye i nebi -
l i r . Demek ki bunu yapabi l ecek g nc gt r .
Kendi l i qi nden gel i yen ayakl anma, en ok yeni l gi ye uqr ayacak ayak-
l anmadtr . ncsz, pl ansiz ol an, ger i l l ayl a i r t i bat ini kur amayan, kisaca
bt n i ve di, bagl ant il ar ini i yi ayar l ayamayan, yer al t ini, ynet i mi ni
i yi kur amayan bi r ayakl anma pr at i gi ni n agir kayipl ar l a sonul anacagi
aikt ir . Dol ayisiyl a ayakl anma nder l i gi ni n r gt l abasi, yer al t i a-
10
basi, dagl a bagl ant i abasi yet er l i ol madan ve bazen bi r sr t edbi r i
pe,i sir a get i r meden, bu i ,l er i n al t indan ikmasi zor dur . Cesar et kadar
yar at icilik, i ht i yat l ilik kadar at i kl i k ok ger ekl i ol an hususl ar dir . Ayni
zamanda bi r fir sat , sava,in ve yi r mi dr t saat t e i ,l er i n kader i ni degi,t i -
r ebi l me sanat iuir . yl e ayl ar ca degi l , bi r ka gne siguiiil an veya yk-
sel i ,i bi r ka gn i i nde ol abi l en eyl em bi i ml er i ol dugu i i n ayakl an-
ma, gnl k ncl k t ar zi ol aganst ol an nder l er i n neml i r ol oyna-
yacakl ar i bi r sava, bi i mi ol uyor . ok i yi al i,an bi r mant ik yapisi ka-
dar , bu ki t l el er i n kont r ol n ok i yi yapabi l en, ner ede "dur " demesi
ger ekt i gi ni , nasil i l er l emesi ger ekt i gi ni ok i yi kest i r ebi l en i nsanl ar in
i,i ol uyor .
Ayakl anma ncl g zer i nde yogunca dur mak ger eki r
Par t i mi zi n bugne kadar bel l i bi r t eor i k per spekt i f kazandir ma du-
r umu ol sa da, yl e gl ayakl anma nder l i kl er i ne ul a,il amadigi bi -
l i nmekt edi r . Bi z ayakl anma komi t el er i ni asl inda somut l a,tir amadik.
ok ciliz ,ehi r al i,mal ar iyl a, hal ka ul a,mak ,ur ada kal sin, ogunl ukl a
engel ol makt an bi l e kendi l er i ni al ikoyamadil ar . $i mdi ye kadar ki al i,-
mal ar a bakt igimizda, ki t l el er e sahi p ikamama, ol duka gel i ,me i mkn-
l ar ina r agmen cevap ver ememe ve hat t a yk t e,ki l et me dur uml ar ini
gr ebi l i yor uz. Aik al i,masiyl a d,mana fir sat ver er ek bi r ok yaka-
l anmaya yol ama, ok sor umsuzca yapil an r gt pr at i gi di r . Tabi i ki bu
t i pi k komi t el e,meyl e eger daha sicak bi r sava,im i i ne gi r i l i r se, t ahr i -
bat l ar in or ani ok daha f azl al a,ir . Ayakl anma komi t el er i ni n ok gi zl i
yer al t i savunmasi, pl anl amayi, r gt l enmeyi ok uygun yapmasi, en
azindan bel l i bi r sr e sonu al incaya kadar d,manin bt n t edbi r l er i -
ni bo,a ikar masini bi l mesi zor unl udur . Her t r l dar bel enmeye aik
bi r ayakl anma al i,masi, bi r ok abanin bo,a ikar il masina yol aar .
Dol ayisiyl a bundan sonr a bi r ayakl anmanin -gemi ,i kat be kat a,an bi r
pr at i ge ok az sayida gi r mi ,i z veya yet er si z gi r mi ,i z-, bunl ar i a,an ye-
t er l i kadr oyl a ve yet er l i bi r al i,mayl a ncl gn zenl e hazir l amak,
bu gr evl endi r meyi bu t emel de gel i ,t i r mek byk neme sahi pt i r .
$i mdi i i ne gi r ecegi mi z en t emel al i,ma bu ol uyor .
Mevcut si yasi dzeye bakt tgtmtzda, ayakl anma katntl mazdtr
Genel de Kr di st an' da, zel de Kuzey Kr di st an' da emper yal i zm ve
onun e,i t l i aj anl ar inin, smr geci hkmet i n Kr di st an hal kini bi r
devr i mden al ikoymak ve onu kendi l er i ni n denet i mler i ne al mak i st edi k-
11
l er i ok aikt ir . Her ayakl anma ki t l eyi muazzam bir l i qe ve r gt l l qe
gt r r . Genel de bi r ayakl anma, bi r hal ktn gi zl i ener ji si ni n, kendi ni yeni -
den yapmantn muazzam i mknl ar tnt sunar .
Bi r anl amda, kyl bi r hal k i i n ayakl anma kendi ni yeni den yar at -
madir veya ayakl anma bi r anl amda bi r hal kin yeni den dogu,u demek-
t i r . Bi r ayakl anma, ayni zamanda emper yal i zmi n ve smr geci l er i n her
t r l aj anl ar inin onl ar ca yil l ik dnyal ar inin yikil masi, bi r ok kar ,i-
devr i mci ikar in yer l e bi r edi l mesi , st at konun par al anmasi, ger ek
yar at ici gcn hal k aisindan aiga ikmasiuir . Uyuyan, r t l en bi r
hal kin en gr keml i bi r bi i mde kendi ni ya,ama ekmesi di r .
Eger bu hal k Kr di st an hal kiysa, bl gede devr i mi n en gl t ahr i k
gc ol masi, di ger hal kl ar in yzyil lar dir i i nde t ut ul dukl ar i amansiz
baski, kl el e,t i r i l me ve uykuda ol ma dur umuna byk bi r dar be vur -
masiuir .
Di ger anl amiyl a Or t adogu hal kl ar inin zgr l k mcadel el er i ne b-
yk bi r i vme kazandir ar ak dev bi r at ilimi yapt ir masi, Or t adogu hal kl a-
iini st r at ej i k anl amda devr i me eker ek yzyil l ar in o ger i ci denet i mi ni ,
emper yal i zmi n ok byk bi r dar beyl e a,il masi demekt i r .
zel l i kl e son dneml er de, PKK nder l i kl i gel i ,mel er e ok aik bi r
t avir gel i ,t i r i l i yor . Bi ze de ok somut ol ar ak yansitil an dur uml ar var .
Bi r Kr di st an ayakl anmasinin anl am ve nemi ni i yi bi l en emper yal i st
mi hr akl ar , kendi aj anl ar ini bi ze kadar yol l adil ar . Daha dn TC' ni n ba,-
kent i Ankar a' da, Ba,bakan i l e gi zl i gr ,mel er yapt il ar . $undan hi
ku,ku duyul mamal iuir ki , bu gi zl i gr ,mel er l e, t ar i hi bi r a,amaya
gel mi , bul unan Kr di st an Devr i mi ' ne kar ,ilik kompl ol ar i bi r l i kt e gel i ,-
t i r di l er . Yi ne hi ku,ku duyul mamal iuir ki , bir akal im Kr t mesel esi ne
zm get i r meyi , devr i mci t emel de zm ar ayan Kr di st an kur t ul u,
ger egi ne, Kr di st an Devr i mi ' ne kar ,i en hi l el i , gi zl i -kapakl i t emel de
gel i ,t i r i l en her t r l ynt eml e kar ,i-devr i mci bi r aba i i nde ol mak
demekt i r . Hal en bul anikl ik var or t ada, hal en bazil ar i bu emper yal i st ve
smr geci l kel er i n Kr t r ef or mu gel i ,t i r ecekl er i ni saniyor l ar . Bunu
yayiyor l ar , hem de hizl andir mi,l ar bu faal i yet l er i ni .
zel l i kl e Demi r el -Inn hkmet i ni n "hal ka ,efkat PKK' ye r ahmet "
adi al t inda yr t mek i st edi kl er i kompl o, ok daha si nsi bi r kar ,i-
devr i m abasiuir . Son gnl er de evi k gcn, hel i kopt er l er i n devr eye
sokul masi sz konusudur . Bu son Best l er sal diiisinda aiga ikmi,tir .
Bunu saht ekr l ikl a yapiyor l ar . Szm ona eki g PKK' ye yar dim
et mi ,t i r . ok byk bi r saht ekr l ikt ir . Saniyor um bul anikl igi ar t ir mak
12
i i n yapiyor l ar . eki gcn asl inda Saddam' a kar ,i degi l , dol ayisiyl a
Kr t l er i n kor unmasi i i n degi l , t am t er si ne PKK' ni n nder l i k et t i gi t ar i -
hi bi r Ul usal Kur t ul u, Mcadel esi ' ne ynel i k ol dugunu r t bas et mek
i st i yor l ar . Ut anmaz Tr k basini da kasit l i bi r bi i mde "eki g PKK' ye
yar dim edi yor " bi i mi nde syl eml er i yayginl a,tir ar ak ki t l el er i ,ar t l an-
uir mak i st i yor . Saniiim bi r den bi r e basinin bu bi i me kaymasi bu ne-
denl edi r . eki g, hal ka kar ,i ol ma konumunu gi zl emek ve Kr t hal -
kina ,i r i n gst er mek i st i yor l ar .
KDP ktr k ytl l tk t ehl i kedi r
Bu, ok somut ol ar ak ,unu gst er i r : Tr k devl et i ve Gneydeki aj an-
l ar i bu i ,i t ek ba,l ar ina gt r emeyecekl er i ni anl adikl ar i i i n eki
G Inci r l i k' t e, Pi r i nl i k' t e t ut uyor l ar . Bel l i ki i ,i bi r az da onl ar a, mt -
t efi kl er e haval e et mek i st i yor l ar . Tal abani ' ni n demel er i ne bakiyor uz.
Bi r Ingi l i z gazet eci si "Kr di st an' da i sava, ve ayakl anma gel i ,i yor "
di yor , O "yok, bi z Tr kl er l e kar de,i z, Msl man' iz hepi mi z. ok i yi ge-
i ni yor uz, byl e bi r ,ey ol maz" di yor . Asl inda bu ne t r bi r gel i ,meyi
bi r l i kt e yar at mak i st edi kl er i ni gst er i yor . Bar zani ni n t emsi l ci si Demi -
r el i l e gi zl i ce gr ,yor . Saniiim al dikl ar i son t edbi r l er sonucu, gece-
gndz bi r l i kt e, her gn Gneydeki al i,mal ar a dar be vur uyor l ar . Ar -
kada,l ar i veya yur t sever l er i bul ur bul maz kat l et meye kadar gi di yor l ar .
Bu anl amda ne kadar gz kar a ol dukl ar i aika or t aya ikiyor . Bi zzat
bi l di r i l er i ni de okuduk, bu ynl yakl a,iml ar ini da di l e get i r i yor l ar .
ikan sonuca gr e bunl ar gi zl i bi r ayakl anma sr eci nden eki ni yor l ar
ve ul usl ar ar asi bi r kar ,i-devr i m bl ogu gi bi kmel eni yor l ar .
Kr di st an i l k defa a,agilik gl er i n denet i mi nden ikiyor . Yani kir k-
el l i yil dir Gneydeki emper yal i st aj an ,ebekeni n kont r ol n yir t ma
ger egi or t aya ikmi,tir . Bu neml i di r . Geen yil bunun i l k denemesi
yapil di. Zor -bel a, hem de I r ak r ej i mi yl e anl a,ar ak denet i m al t ina al di-
l ar . Ama t am denet i m al t ina al mak zor . nk her kes gr yor ki ,
Kr di st ani Cephe basi t bi r ot onomi , uzl a,ma er evesi i i nde har eket
et t i gi gi bi , emper yal i st l er i n dest egi ol madan yi r mi dr t saat bi l e ayakt a
dur amaz. Ayr ica hal k zer i ndeki denet i mi ni hir sizl ikt an ve apul cul uk-
t an t eye gt r emez. Bu gr l m,t r . Emper yal i st l er ve smr geci l er
ar t ik f azl a bel bagl ayacakl ar i bi r denet i m gc degi l di r . Eski t i p bi r
denet i mi bunl ar l a sr dr mel er i zor . Gel eneksel KDP t i pi bi r gc, aj an
,ebekeyi ba,ar iyl a Kr t hal kinin ba,ina bel a et mel er i d,nl emez.
KDP bu ol umsuzl ugunu o kadar i l er i ye gt r yor ki , i ,i yur t sever l er i
13
,ehi t et meye kadar bi l e gt r yor . ok aika or t aya ikiyor ki , KDP
kir k-el l i yil dir emper yal i zmi n el i nde en t ehl i kel i bi r ma,adir . Hem de
ok kompl ocu; en uf ak bi r gel i ,meyi 1960' l ar dan ber i engel l eyen, b-
t n Kr di st an apinda dr st yur t sever l er i , aydinl ar i, devr i mci l er i
kat l eden bi r gt r . Il k defa PKK bunun t e,hi si ni dogr u koydu ve bu-
nunl a bi r l i kt e pr at i k t edbi r l er i ni de al ar ak onu t e,hi r ve t ecr i t et t i . Ayni
zamanda onu ba,ar amaz dur uma get i r di .
Tam da bu nokt ada ABD ve Ankar a i l e i l i ,ki l er ok aika ve i i e
gel i ,t i r i l meye al i,iliyor . Ankar a gr ,mel er i nde ol asi bi r Kr di st an
ayakl anmasinin daha pr at i k ol ar ak, hat t a gnl k ol ar ak nasil nl enebi -
l ecegi ne dai r or t ak bi r al i,ma i er i si nde gi r mi ,l er . Demel er den bunu
anl amak zor degi l . Bu yeni bi r dur umdur . Asl inda eski den gi zl i -kapakl i
yr t t kl er i kompl ocul ugun ve Kr di st an hal kina dayat t ikl ar i t ehl i kel i
bi r aj anl igin aiga ikar il ar ak zayifl at il masi anl aminda yeni bi r dur um-
dur . eki Gn bur ada devr eye gi r mesi , bu yer l i u,akl igin fazl a ba,a-
iili ol mayacagina dai r yeni bi r dur umdur . En neml i si de mevcut par t i
al i,mal ar inin yet mezl i kl er i ne r agmen, yi ne de ayakl anma sr eci ni
daha st bi r a,amada ba,ar abi l ecegi ne, ger ekl e,t i r ebi l ecegi ne dai r
yeni bi r dur umdur . Daha da obj ekt i f ol ar ak, Kr di st an hal kinin ar t ik
a,i r et i -feodal sosyal yapiyi yikacagi, bunun yer i ne ul usal ve demokr a-
t i k bi r er eveye dogr u hizl a t ir manacagi; par t i ni n de ol duka bi l i nl i ,
r gt l abal ar iyl a hizl i bi r gel i ,me sr eci ne sokacagi bi r uyani,, har e-
ket l i l i k dur umu sz konusudur .
Ne anl ama gel i r bt n bunl ar ?
Kr di st an Devr i mi her ne kadar par al i, t eki l ve gr n,t e fazl a ai-
ga ikmayan bi r dur umu ar z et se de, asl inda kendi ni di,a vur acak, ge-
nel l e,ecek ve ul usl ar ar asi dzeyde ok neml i yansimal ar da bul una-
cakt ir . Bu yer Or t adogu i se, bur ada bi r ok emper yal i st , smr geci ve
ger i ci hesabi al t -st edecek ve n al inmazsa bi r devr i mci gel i ,meye
yol aacakt ir . Bt n bunl ar Kr di st an Devr i mi ' ni n neml i bi r a,amaya
gel di gi ni gst er i r . Kr di st an Devr i mi , gnmzde gel i ,me a,amasina
bakar ken, ger ekt en bi r ok yeni f akt r gz nne get i r er ek bakmak
ger eki yor . Ul usl ar ar asi smr ge Kr di st an, bi r anl amda ul usl ar ar asi
Kr di st an Devr i mi demekt i r . Deni l ebi l i r ki , Kr di st an Devr i mi ul usl a-
r ar asi emper yal i st evr el er i n hesapl ar ini al t -st eder ek, onl ar i bek-
l enmedi k bi r dur uml a kar ,i kar ,iya get i r i r ken, i t eki i ,bi r l i ki l er de
t mden kendi l er i ne gvenemeyer ek di, i mkna bel bagl adil ar . Bur ada
zaf er e dogr u gi den Kr di st an Devr i mi ' ni n gcn gr mek ger eki yor .
14
r negi n; I r ak i i n, emper yal i st l er i n ikar l ar i ger ekt i r di gi nde Bi r -
l e,mi , Mi l l et l er kul l anil ar ak kont r ol al t ina al inmada, nasil t am bi r ul us-
l ar ar asi i ,bi r l i gi ser gi l endi yse, Kr di st an Devr i mi ne kar ,i da zgl ko-
,ul l ar a gr e benzer t avir l ar sz konusudur . ok e,i t l i , i ki yzl ol an
ynt eml er l e bu konuda sonuca gi t mek i st i yor l ar . Bunu "demokr at i k,
i nsan hakl ar i r apor l ar i" maskesi al t inda, "Yeni Dnya Dzeni " maskesi
al t inda yapiyor l ar . Asl inda bunu ABD' ni n nder l i gi nde yeni smr ge-
l e,t i r meni n yeni bi r hal kasi ol ar ak gr mek ger eki r . Emper yal i zmi n
I r ak' a ynel i k bu t emel de gel i ,t i r di gi mdahal e -ki , mevcut r ej i mi n
zaaf l ar inin yol at igi ant i -demokr at i k uygul amal ar vb. ger eke ol sa da-
yeni smr gel e,t i r meyi hedefl emekt en t eye gi demez. Yeni dzeni n
demokr at i k ol ma, sor unl ar a zm get i r me i ddi asi ger ekt en bi r sah-
t ekr l ikt ir . Bahsedi l en "Yeni Dnya Dzeni " pol i t i kasi, daha ok baski
ve daha ok smr or t ami yar at mayi hedefl emekt e, Or t adogu pet r ol -
l er i , hal kl ar in zgr l e,me i mknl ar i zer i nde denet i m ve baski kur mak
i st emekt edi r .
Ni t eki m bunu bi r dnem Ir an zer i nde de yr t mek i st edi l er . $i mdi
de Li bya zer i nde gel i ,t i r mek i st i yor l ar . Kendi l er i ne gr e Li bya' nin ve
Ir an' in "t er r i st " devl et ol ar ak kabul edi l mel er i ve yi ne geen dnemde
Sur i ye' ye kar ,i da ayni pol i t i kanin gel i ,t i r i l mesi , ul usl ar ar asi or t ak bi r
baskiyi gel i ,t i r meyi hedefl emekt eydi . Bu anl amda eski den t ek t ek dev-
l et l er i n yapt igi smr gel e,t i r meyi , ,i mdi yeni t r bi r smr gel e,t i r -
meyl e bi r l e,i k yapmak, Sovyet l er i n de zl ,nden sonr a, ABD' ni n
i i ne gi r mek i st edi gi yeni t akt i kt i r . ABD ul usl ar ar asi bi r l e,i k kamuoyu-
nu, bi r l e,i k gc esas al ar ak yeni smr geci l i gi sr dr mek i st i yor . Yeni
ol an budur , f akat bu ayni zamanda eski emper yal i st pol i t i kal ar in bi r
devamiuir . Buna benzer bi r pol i t i kayl a, ABD nder l i gi nde Kr di st an' i
r ef or ml ar a t abi t ut acagiz" veya " Kr di st an' da bi r Kr t bl gesi ol u,t u-
r abi l i r i z. Kr di st an' da yeni bi r dnem ba,l at abi l i r i z. Dnyanin yeni
dzeni nden Kr di st an' a da bi r t akim yansimal ar gel i ,t i r ebi l i r i z" saht e-
kr l igindan, uyanan ve devr i me dogr u ko,an Kr di st an ger egi ne dog-
r u gi di l i r ken, emper yal i zmi n yeni smr geci l i gi ni n yeni bi r dzenl e-
mesi ni ger ekl e,t i r mek i st i yor l ar . Bu pol i t i kanin ba,ar isi i i n de bi r l e-
,i k har eket et mek i st i yor l ar .
ABD var bu pol i t i kanin al t inda, zel l i kl e de Avr upa var . Gnmzde
"Yeni Dnya Dzeni " ni n sahi bi ol an gl er bunl ar dir . Bu " yeni dzen"
gl er i , Kr di st an' da ar t an devr i m t ehl i kesi ni bi r l i kt e kar ,il amaya al i-
,iyor l ar . Bunu yapar ken, kl asi k smr geci l i gi n kat i smr geci l i gi yer i -
15
ne, bi r az yumu,at il mi, bi r smr geci l i gi , bi r az kapi t al i zme ail mi, bi r
Kr di st an' i ikar l ar ina uygun gr yor l ar . Ni t eki m Tal abani ' ni n mekt u-
bunda bunl ar or t aya konul mu,t ur . Dnyanin nasil kapi t al i zm t emel i n-
de yeni den dzene t abi t ut ul dugunu ve " iliml il a,ma", " ser best ekono-
mi " adi al t inda ser best pi yasanin nasil gel i ,t i r i l di gi ni di l e get i r er ek,
adet a ,unu demeye get i r i yor ; "kapi t al i st -emper yal i zm Kr di st an i i n
bi r kapi t al i st pr ogr am gel i ,t i r i yor , ben ,i mdi den dr t el l e buna sar il mi-
,im, sen de sar il mak zor undasin. yl e sosyal i zmdi r , kur t ul u,t ur vb. gi bi
l afl ar i bir ak. Kapi t al i zmden gel ebi l ecek u,ak payi al al im. APO, i ,t e sen
bunl ar i yapar san i yi si n, gzel si n, yapmazsan t ar i h seni yakin dnemde
t asf i ye edecekt i r " demek i st i yor . Asl inda bunu yapar ken, Tal abani bi r az
daha iliml i t emel de yapmak i st i yor . Fakat i ki si de emper yal i zmi n el i ,
al et i ol mayi i f ade edi yor . Bi ze bunu geen yilin sonl ar inda ok aik bi r
,eki l de dayat ma cr et i ni gst er di l er . Ve geen gn de Kr di st ani Cephe
bi l di r i si ni okuduk. Bi l di r i de bu t ehdi di ok aik bi r bi i mde i l er i sr -
yor l ar . Gney Kr di st an' dan gel en mi saf i r l er i di nl edi k, hal kin dur umu-
nu anl adik.
Bu a,mada Kr di st an genel anl amda bi r devr i me dogr u gi der ken,
asl inda bi r ul usl ar ar asi er eve dahi l i nde har eket eden gl er var . Bun-
l ar ar al ar inda epey gr ,t l er , t ar t i,til ar ve bel l i bi r anl a,maya da ul a,-
tikl ar i kanisindayiz. Bu anl a,ma i i ne Tr k bur j uvazi si ni n kat i smr -
geci l i gi ni n, gel eneksel yok et me pol i t i kal ar inin bi r az yumu,at il mi, bi -
i mi ni kat mak i st i yor l ar . Saniiim ger ek daha nceki zal hkmet i
ol sun, ger ekse de bu yeni hkmet ol sun, byl e yumu,amaya r iza gs-
t er mekt en ba,ka seenekl er i yokt ur .
Di kkat edi l i r se, Tal abani ' ni n mekt ubundaki yakl a,imda, hat t a dol ay-
li da ol sa, TC hkmet i ni n et ki si yl e i i ne gi r di gi t ut umda bi zi t ek t ar afl i
si l ah bir akmaya davet et mesi gi bi bi r dur um var dir . Bu agii "2000' e
Dogr u" der gi si nde de yayinl anmi,tir . " Yava, yava, PKK affini gel i ,t i r i -
r i z" deni l i yor . $u anl a,iliyor ki ; devr i mden vazgemek, gi der ek onun
si l ahl i gcnden vazgemek adim adim sagl andika " PKK af f i" gel i ,t i -
r ecekl er mi ,. "Devr i mden vazgeene af gel i ,t i r i r i z" demek i st i yor l ar . Bu
bi r yumu,ama t edbi r i ol uyor . Bunun i i n eki G de dahi l , ok aman-
siz t er r , kobr a hel i kopt er l er i ni ,i mdi den gst er er ek " isl ah ol mazsa-
niz, KDP Gneyde vur uyor , bi z de bur adan vur ur uz, eki G al t inda
ezi l i r si ni z. Tal abani de bu konuda di pl omat ve zaman zaman APO kar -
de,i ne uzanmak dur umunda" ,ekl i nde et ki l i ol maya al i,iyor l ar . S-
zm ona byl ece bi zi ehl i l e,t i r ecekl er .
16
Bunl ar bi l i nen ve ol duka da aiga ikan hususl ar ol ur ken, bi zi m
yapmamiz ger ekenl er kendi l i gi nden anl a,iliyor . Bi z bu pl an kar ,isinda
hi bi r zaman yanil madik. Bunl ar in ne gi bi gl er ol dukl ar ini daha ha-
r eket ol ar ak or t aya ikt igimizda bi l e ok i yi gr yor duk. KDP ger i ci l i -
gi ni n, Kr di st an hal kinin en byk ba, bel asi ol dugunu ok i yi t espi t
et mi ,t i k ve bunl ar l a ok mcadel emi z ol du. Bu konul ar da da byk
yanil gil ar , hat al ar or t aya ikt i. Bunl ar i yur t sever l i kl e kar ,il ama, dogr u
ynel meme dur umu, bi ze yzl er ce yur t sever , ok byk deger l er kay-
bet t i r di . PKK' deki t akt i k nder l i gi n bu konudaki dur uml ar i, Mar di n ve
Lol an pr at i kl er i nde kayipl ar a yol at i, hat t a ,i mdi de bazi al anl ar da ok
deger l i kayipl ar ver di r i yor . Takt i k nder l i k asl inda r ahat l ikl a bu aj an
gcn t e,hi r ve t ecr i di ni yapar ak bi t i r mesi i mkn dhi l i nde i ken bunu
yapmadi. Bu konuda da t akt i k nder l i k hesap ver mek zor undadir . n-
k bi r aj an ,ebekeyi ok r ahat l ikl a t asf i ye edebi l ecek dur umdayken,
ona kar ,i t ut ar l i har eket edememe, par t i i zgi si yl e sava,amama dur u-
mu, bunl ar i bi r az daha fazl a t ehl i kel i hal e get i r di .
KDP t ar i hi boyunca bi r ok yur t sever i kat l et t i . Dogu Kr di st an' daki
devr i mci Kr t aydinl ar i ve yi ne I r ak' t aki bi r ok devr i mci Kr t aydini
kat l et t i . ok geni , bi r dosyaya sahi p bu r gt l er i n t asf i yeci l i gi , kompl o-
cul ugu ve r ef or mi st yakl a,iml ar i, zel l i kl e Al manl ar in da gel i ,t i r mek
i st edi kl er i bi r pol i t i kaydi. 1970' l er i n ba,indan ber i Komkar adi al t inda,
zgr l k Yol u veya TKSP hazir l anmak i st endi . $i mdi daha da far kl i bi r
adim at mak i st i yor l ar . Bunl ar in hi kyesi bi l i ni yor . PKK' yi t ecr i t et mek
i st emekl e bi r l i kt e, saht e bi r l i ber al kanat or t aya ikar il mak i st endi . En
son "Kr t Insan Hakl ar i ve zgr l kl er i Komi t esi " adi al t inda, Kr t
konfer ansl ar i adi al t inda, szm ona al t er nat i f bi r " zm" bul acakl ar .
Si l aha ve her i ki t ar af in t er r ne "al t er nat i f " bi r nc yol gel i ,t i r mek
i st i yor l ar . Isve' t e, Par i s' t e, Washi ngt on' da, Bonn' da gel i ,t i r i l en bun-
l ar dir . ABD' ye dayal i, bi r az da Ingi l t er e' ye dayal i ve kl asi k KDP aj anl igi
yer i ne, Fr ansa, Al manya, Isve gi bi l kel er l e yeni Avr upa' ya dayal i
nc bi r yol al i,mal ar i gel i ,t i r i l mek i st endi . $i mdi de bu al i,mal ar
Ankar a' ya t a,iiil maya al i,iliyor .
Bt n bunl ar in znde, "PKK eger t esl i m ol up eki l i r se, ona de yer
var dir , yoksa t e,hi r ve t ecr i t t amaml anacakt ir " yakl a,imi var dir . Hal en
Al manya' daki dava bunun i i n bi r r ehi ne davasi ol ar ak sr dr l yor .
Te,hi r , t ecr i t daha da devam edi yor . Avr upa' da, Ankar a' da bunl ar i i n
gr ,mel er yapiliyor . Saniiim bu gnl er de bi r Ist anbul konfer ansi ya-
pacakl ar . Ama PKK' den kor kt ukl ar i i i n, szm ona bi r az ut anga bi -
17
i mde yapmaya al i,iyor l ar veya hal k hi i t i bar gst er medi gi , l anet
get i r di gi i i n gi zl i yr t mek dur umunda kal iyor l ar . ok saht e bi r
" Roj name" ikar dil ar . Tr ki ye' ni n Hr r i yet gazet esi gi bi ymi , szm
ona. Igr en bi r gazet e di yel i m. Onunl a bi r az or t ami denemeye al i,iyor -
l ar . Bt n bunl ar bel l i ki son t ahl i l de devr i mci ynt emi veya PKK n-
der l i gi ni bo,a ikar mak i i n yapiliyor . Bu konudaki gel i ,mel er sr at l i -
di r ve ar t ik basina da yansiuigi i i n, uzun uzun zer i nde dur mayi ge-
r ekt i r meyecek kadar net ve aikt ir .
Bi zi m ayakl anma pl animiz, ba,t a da bel i r t t i gi mi z gi bi bt n bu du-
r uml ar i gz nne get i r en, kendi ni uzun bi r sr eden ber i hazir l ayan,
basi t t en kar ma,iga dogr u gel i ,meyi esas al an bi r yakl a,imdir . Gney
Kr di st an' da or t aya ikt igi gi bi ol asi anor mal gel i ,mel er i de kar ,il ar
ni t el i kt edi r . Devr i m, t esadf ve ftr sat l ar dan yar ar l anar ak byk gel i yme-
l er kaydedebi l i r . Fakat devr i mci l er i n buna hazir l ikl i ol masi ger eki r .
Al i,il agel en t ekdze al i,ma t ar zi, st andar t , hizl i gel i ,mel er i gr meyen
bi r devr i mci t ar zi, byl esi t ar i hi f ir sat l ar dan yar ar l anma g ve yet ene-
gi ni gst er emez. zel l i k l e geen yil dan ber i Gneyde or t aya ikan fir -
sat l ar dan yar ar l anamama dur umu bu ger egi gst er i yor . Bi l i yor uz ki ,
,u anda Kuzey Kr di st an' da muazzam bi r ayakl anma dur umu sz ko-
nusudur . Ama ncnn bunu t am i dr ak edememesi veya i dr ak edi p de
onu r gt l emeye dn,t r ememesi de bi r sonut ur .
Si mdi bi zi m atmtzdan koyul l ar el ver i yl i mi , deqi l mi ?
ok el ver i yl i yse bu koyul l ar t nastl kul l anabi l i r i z?
Her gn ar t an f ir sat l ar i gz nne get i r er ek i mknl ar dan yar ar l an-
maya al i,acagiz. Bu konuda yar at icilik neml i di r . Ger ek bi r ayakl an-
ma nder l i gi ne nasil ul a,abi l i r i z? Laf dzeyi nde degi l , pr opaganda d-
zeyi nde degi l , eyl em dzeyi nde ve hat t a ok kisa bi r uygul ama pl aniyl a
bi r l i kt e, sava, dzeyi nde nasil el e al abi l i r i z? Mesel e bu nokt aya gel i p
dayanmi,tir . Ama genel de nc sigligi var dir . Gneyde ikan bi r du-
r um var , yi ne Kuzeyde de bi r dur um var . Fir sat i deger l endi r ememe
bi ze pahal iya mal ol uyor . Bunun el e,t i r i si ni yapiyor uz. El e,t i r i yapmak-
l a da her sor un hal l edi l mez.
Bi ze ger ekl i ol an doqr u t akt i k nedi r ve nastl uygul amaya gei r i l ebi -
l i r ? $u anda gndemi mi zde ol an t emel sor un budur . Ul usl ar ar asi ve
bl gesel ger ekl er , ar t ik Kr di st an Devr i mi ' ni n t ar i hi ayakl anma n-
der l i gi ni bi ze ver i yor . Bu nder l i gi bi zi m yr t memi z ger ekt i gi , ar t ik
t ar t i,ma gt r mez bi r bi i mde kendi ni or t aya koyuyor . Bu konuda
Kr di st an hal ki, esas i t i bar i yl e kar ar ini devr i mden yana ver mi , gz-
18
kyor . Kr di st an hal ki emper yal i zmi n "yeni zm" yol l ar ina, aj anl ar i-
na, apul cul ar ina meyi l ver mek ,ur ada kal sin, Gneyde ol sun, Ku-
zeyde ol sun, bunl ar dan bi r an nce kur t ul mak i st i yor . Emper yal i zmi n
yar at t igi yapay ol u,uml ar a t ek met el i k yer ver meyecegi z. Hal kimiz
aisindan, onun dayandigi ya,am ko,ul l ar i aisindan t am ayakl anma
ko,ul l ar i sz konusudur . Hal kimiz ayakl anmak i st i yor . Pl anl i, r gt l
ol ar ak ba,ina byk badi r el er get i r meyecek bi r nder l i kl e ayakl anmak
i st i yor . Son i ki yil l ik deneyi ml er ve zel l i kl e de son bi r yil l ik ar pici
deneyi ml er , t ar t i,ma gt r mez bi r bi i mde hal kimizin byk bi r o-
gunl ugunun ayakl anmaya evet dedi gi ni , onay ver di gi ni gst er i yor ki ,
bu da bi r ayakl anma i i n ba,ar inin yar isiuir . Kol ay da degi l di r , onl ar ca
yil l ik gemi , deneyi ml er i n bi r sonucudur . Hat t a her t r l bast ir ma
gi r i ,i ml er i ne r agmen, eger hal k bu dur uma gel mi ,se, bu ok ci ddi bi r
t ar i hi gel i ,medi r . Mut l aka kar ,ilik ver i l mesi ger eken bi r gel i ,medi r .
Ger ek devr i mci l er bi r hal kin bu dur uma gel di gi ni gr mekl e en b-
yk fir sat i yakal adikl ar ini, byk bi r devr i mi n e,igi ne gel di kl er i ni g-
r r ve ona gr e r ol l er i ni oynar l ar . Unut mayal im ki , Kr di st an hal kinin
zgr l g aisindan daha dne kadar adini bi l e syl eyemeyecek bi r
konumdan, bugn en byk cesar et ve fedakr l igi gst er en, "her ,eye
var im" di yen bi r konuma gel mek, devr i mde zaf er i n yar isiuir . Bunu
gr mek ve byk heyecan duymak, devr i mi n bu byk hayal i ni gr -
mek kadar , onun byk duyar l iligina sahi p ol mak ve "ar t ik kader i mi zi
bel i r l eme ve sava,ma gndr " deyi p i ,e kendi ni t am yat ir mak; i ,t e
ncnn gr mesi ger eken hal k ger ekl i gi budur ! nk yzyil l ar in
r yasi ger ekl e,ebi l ecek dur uma gel i yor . Bu ,i mdi ye kadar ya,anma-
mi, far kl i bi r dur umdur .
Mevcut ul usl ar ar asi or t am emper yal i zm t ar af indan, kendi aisindan
kul l anil mak i st ense de, devr i m l ehi ne daha fazl a kul l anil abi l i r . Emper -
yal i zm, smr geci Tr k devl et i ni koba,i ol ar ak kul l aniyor . Ir an, I r ak
ve Sur i ye emper yal i zmi n Kr di st an et r af inda r mek i st edi gi t ecr i t
ember i ni n di,indadir . Ve bu ok neml i bi r di, er evedi r . Bugn Ir an
zer i nden t ecr i t ember i ni n kur ul amamasi, I r ak zer i nden kur ul ama-
masi, Sur i ye zer i nden kur ul amamasi l ehi mi zde bi r dur umdur . Hat t a
Yunani st an ve bi r de Kafkasl ar ail mi,tir . Gr ci st an ve Er meni st an da
eski si nden daha i yi bi r dur umda degi l ler .
Ne anl ama gel i yor bt n bunl ar ?
Bu, er eveni n ok ol gun ve uygun bi r dur um ar z et t i gi ni gst er i yor .
Dol ayisiyl a Kr di st an t ar i hi nde de i l k defa byl e bi r dur umu yakal iyo-
19
r uz. Hal kin i t eki feodal -a,i r et i t l er i ni kir masi, dayat il an i gr en kapi t a-
l i zmi n, apul cul ugun hal ki daha da t ahr i k et mesi , ne kadar ol gun bi r
dur um or t aya ikar iyor sa, son ul usl ar ar asi degi,i kl e bi r l i kt e I r ak' in
i i ne sokul dugu dur um, Ir an' daki Isl am Devr i mi , Sur i ye' ni n ant i -
Si yoni st pol i t i kasi ve Kafkasl ar daki dagil mal ar ar ayip da bul amayaca-
gimiz i deal bi r or t amdir . Byk ayakl anmactl ar byl esi ne boyl ukl ar tn,
ember l er i n ktrtl mastntn ne anl ama gel di qi ni ok i yi bi l i r l er . Ve bi r ka
devr i mi byl esi koyul l ar da or t aya tkar abi l i r l er .
Bi zi m en ok el e,t i r di gi mi z, devr i mci l er i n ncel i kl e kendi l er i ni kur -
t ar ma, kk-bur j uva dnyal ar ini i dar e et me veya zgr l e,memi , ya-
pil ar i, bu t ar i hi fir sat l ar i deger l endi r memeye gt r yor . Bi zi m bur ada,
ok sinir l i bi r al anda yr t t gmz al i,mal ar in t akt i k al anda der i nl e,-
t i r i l ebi l mesi sz konusuyken; daha dogr u-dr st kendi ni bi l e ya,at a-
mama, zor -bel a el l er i ne ul a,tir digimiz bi r ka par t i i mkni zer i nde
ok soysuz bi r bi i mde l gi bi seyr et mekt en t ut al im onu kemi r meye
kadar gi t mel er i sz konusu ol ur sa, t ar i hi n bu kadar el ver i ,l i i ve di,
ko,ul l ar ini t abi i ki deger l endi r emezl er . Bu t i pi n deger l endi r ecegi ,ey,
ok basi t dnyasini kur t ar madir . Kendi si ni veya basi t dnyasini kur -
t ar ma endi ,esi i i nde ol anl ar in, bu el ver i ,l i ko,ul l ar i deger l endi r eme-
mesi anl a,ilir dir . Bi r az da PKK ncl gnn i i nde bul undugu aci du-
r um budur .
I dur um ekonomi k-sosyal ynden eski gel eneksel yapil ar in par a-
l anmasiyl a, si yasal dzeyde cesar et l enmi , bi r hal k ger egi ne ul a,il ma-
siyl a yz yzedi r . Di, or t amin da bi r Kr di st an Devr i mi ' ne en azindan
,i mdi l i k kar ,i koyamayacakl ar i dur umu sz konusudur . Kr di st an' in
byk ogunl ugu bi r ok ynyl e devr i me hazir l anmi,tir . Dol ayisiyl a
gel i ,mekt e ol an Kr di st an Devr i mi , Tr k fa,i st -smr geci l i gi ne, dol a-
yisiyl a ar kasindaki emper yal i st ger i ci l er e ynel t i l mi , bi r devr i mdi r . Bu
nedenl e emper yal i st devl et l er devr i mi mi ze dest ek ol masal ar da, kar ,i
da dur amayacakl ar dir . Hat t a bu devr i mi n bi r cephe ger i si konumuna
gel meyi engel l eyemeyecekl er di r . Bugn devr i mci mcadel emi z i i n
kul l andigimiz cephe ger i si nde ol anl ar byk r ol oynuyor . Cephe ger i l e-
r i Kr t hal ki i i n de ol uyor . Cephe ger i l er i , sundugu ok ynl ol anak-
l ar l a sava, cephesi gi bi r ol oynuyor l ar .
Bu konuda hal kin konumu, devr i mi n gel i ,i mi aisindan muazzam
bi r dur umu i f ade edi yor . neml i ol an kul l anil mamakt ir . Al t i ay veya bi r
yil byl e bi r dur umun sr mesi , devr i mde zaf er i i n vazgei l mez bi r
fir sat t ir . Bunun mut l aka deger l endi r i l mesi ger eki yor . Yzyil da bi r ya-
20
kal ayabi l ecegi mi z bi r f ir sat t ir . Mevcut ember i n kiiil masina ve ar t an
el ver i ,l i di, cephe or t amina byl e yakl a,mak ger eki yor .
Demek ki mesel e sadece hal kin i dur umu degi l di r , ok el ver i ,l i di,
cephe konumunun or t aya ikmasi da degi l di r . Bundan ok ol uml u bi r
dur um sz konusudur . Mesel e gel i p ,una dayaniyor ; nc bu i ,i n yr -
t c gcdr . ok aik ki , zaval l i bi r devr i mci l i k l e bu i , yr t l emez.
Bu hal i ni zl e kal ir saniz, demek ki kel i meni n t am anlamiyl a sust du-
r umdasiniz. Bununl a hi bi r ,ey kur t ar il amaz. Kel l eyi bi l e kur t ar mayan
devr i mci l i k, hal ki nasil kur t ar acak ? or bayi kur t ar amayan devr i mci l i k ,
hal kin bt n hakkini ve hukukunu nasil or t aya ikar acak? $unu neml e
syl edi k; bu sust dur uml ar a son ver mek ger eki yor . Devr i mci l i k
onur unu kendi ni ze yaki,tir mak i st i yor saniz, onun ne anl ama gel di gi ni
bi l eceksi ni z.
Madem t ar i h ar t ik yr yebi l i r si n di yor , madem gn mdahal e eder -
sen gt r ebi l i r si n di yor , o zaman ne bekl i yor sunuz? Kal kmal isiniz aya-
ga! Gr evl er e dogr u yakl a,in! Bu kadar edepsi zl i k, bu kadar sor umsuz-
l uk, bu kadar yar amazl ik neden? Koyun gi bi kel l eyi ver memek ger eki -
yor sa, nedi r bu yapt ikl ar iniz? Bu hangi ya,amin sonul ar iuir . Devr i mci
onur , devr i mci ki ,i l i k di yor sunuz. O zaman kendi kendi ni ze sor maniz
ger eki yor ; " ben neyi m, ne yapiyor um" di ye. Ucuz el e,t i r i , f i t ne-fesat ,
basi t ya,ama nedi r ? Bi z yi r mi yil dir bi r ,eyl er or t aya koyuyor uz, i gne
ucu kadar f ir sat l ar dan i mknl ar hazir l ayip bu dzeye get i r di k. Hal en
dogr u-dr st t ar i hi bi r ayakl anmaya, ok gr keml i bi r ig gi bi gel i ,ecek
bi r or dul a,maya kendi ni ver ememek ne anl ama gel i r ? Bundan ne zevk
al iyor sunuz? Beyi nl er i ni z ki r el enmi , mi ? Neden i r adel er i ni z bu kadar
fel ol mu,? Bunu anl amak i st i yor um.
Bel li ki yil l ar i kt deger l endi r mi ,si ni z. $i mdi de bu hazir l ik dze-
yi ni zl e, bu mi l i t an dzeyi ni zl e neye yar ayacaginizi bi l mi yor sunuz. Zor
ko,ul ar da yar i yar iya hast a ol ma, kol ay ko,ul l ar da keyi f at ma veya
sar ho, ol ma ne anl ama gel i r ? Bununl a neyi kur t ar acaksiniz? Ut anmaz-
lik deni l en dur um i ,t e bur ada! Kendi ni zi gzden gei r meye bi l e kor ku-
yor sunuz. Hal kl ar n daval ar byk daval ar dr , devr i m daval ar
byk daval ar dr ve devr i mci l er de dr st oynayan i nsanl ar dr .
Her gn hast al ik st ne hast al ik, her gn yet er si zl i k st ne yet er si zl i k
nedi r ? Tahamml edi l ebi l i r bi r dur um degi l . Nedi r bu ki ,i l i k? Hal kl ar in
byl e byk davasina, onun bayr amina, onun co,kusuna i nsan byl e
bi r ki ,i l i kl e nasil yakl a,maya cesar et edebi l i r ? D,m,l k t eor i si ni ok
gel i ,t i r di k, ama yi ne de bu dur uml ar in ya,anmasina anl am ver mek g.
21
Sir f kel l eyi kur t ar mak i i n bi l e ol sa, ki ,i sel dzeyde onur u kur t ar -
mak i i n bi l e ol sa, t ar i hi n bu dneml er i ne yet er l i yakl a,in. Ayl ar dir
bur ada bi l e dogr u bi r egi t i me gel ememek ne anl ama gel i r ? Basi t l i kt e ve
ccel i kt e sinir t animamakt ir bu.
$i mdi de ayakl anmanin ngnndeyi z. Neden i yi bi r ayakl anma
nder l i gi ne ul a,amiyor uz? Bi r yil l ik hesapl a,mayi yapacagiz. Iyi hesap
sor ucul ar i ol mak neyl e mmkndr ? Kilinizi bi l e oynat amazsaniz,
Mecnun gi bi kendi ni zi or t a yer e at ar saniz neyi sagl ayabi l i r si ni z? Hep
bombayi kendi ne pat l at mak, asgar i dzeyde bi r t edbi r i al madan ayak-
l ar i havaya di kmek ne demekt i r ? Insan ya,ama bu kadar saygisiz yak-
l a,ir mi? Bu k adar kol ayca ya,ama son ver i r mi ? kendi ni zi ni ye o kadar
basi t kaybedi yor sunuz? Bununl a dur umu kur t ar diginizi mi saniyor su-
nuz? Hal kimiz bi l e ok kt bi r i deol oj i -pol i t i ka al t inda ya,at il digi hal -
de, her ,eyi ba,ar acak kadar zgr l ge kat il mi,ken, si ze ne ol uyor ?
Hal ktmtz i i n nc her yeydi r
Uzun sr e kal dtr a r ol n oynayacakt tr
Peki , ni ye r ol nz oynamiyor sunuz? Devr i mci l er i n kendi l er i ne
ver di gi szl er var dir . Devr i mci l er i n yil l ar ca kendi l er i ne ver di kl er i sz-
l er e gr e hazir l anma dur uml ar i var . Beni m i i n dur um ,u nokt aya gel i p
dayanmi,tir ; bi r szmz var , yol da,l ar a sz ver di k. O zaman yol da,-
l ar , si z de bi r sz ver meni n veya bi r l i kt e yol al manin ne anl ama gel di -
gi ni bi l eceksi ni z. Her gn en asgar i dzeyde bi r t edbi r al madigindan
dol ayi kendi ni d,mana ver en, t esl i m eden adama, l s ol sun, di r i si
ol sun, ben yol da, di yemem. Bi zi m yol da,lik ger egi mi zde neyi n, nasil
ya,at il masi ger ekt i gi aikt ir . Asgar i dzeyde t edbi r i al mayacaksin, ama
di ger yandan "ben PKK' ni n ,er ef ve i t i bar iyl a kendi mi donanmi, ol ar ak
gr yor um" di yeceksi n; bu, ki ,i ni n kendi si ni al dat masindan ba,ka bi r
,ey degi l di r . Ben bi l e bu kadar abaya r agmen, t am anl amiyl a PKK' ni n
,er ef ve i t i bar ini t emsi l edi p et medi gi me dai r kendi mi sor gul ar ken,
si zl er bu hal i ni zl e ne kadar " ben t emsi l edebi l i yor um onur u, ,er ef i ya-
,ayabi l i yor um" di yebi l i r si ni z. Mevcut ger ekl i kl er e bakar sak, bi r az
ul a,mamiz ger eken sevi yel er net t i r .
Bel l i ol uyor ki , ci ddi bi r ayakl anmaya kendi ni zi hazir l ayamiyor su-
nuz. Haddi nden fazl a bi r dar al ma ve bi l i n yet er si zl i gi kadar , r uh d,-
knl g de var . Tabi i ki her ,ey bi r gnde ol muyor . Bunca uyar il ar a
r agmen, hal en de hazir l anal im di yor um. Bakin kendi ni ze, ne kadar ha-
zir l iksiz ol dugunuzu gr r snz. Yr eke ok hazir l iksizsiniz ve bu
22
hal i ni zl e ok zaval l ica ezi l i p gi der si ni z. Bel ki t esl i m ol mazsiniz, ama
uzun vadel i sava,amazsiniz. Bel ki ,ahadet e ul a,ir siniz, ama t ar i hi mi z-
de yz bi nl er ucuz gi t mi ,t i r , onl ar dan far kiniz ol maz. Bi zi m PKK' l i -
l er den i st edi gi mi z bu degi l di r . Mevcut st at koyu t er si ne evi r mek i st i -
yor uz. Yapil masi ger eken zel e,t i r i budur . Ser best bir aksak, denet i m-
si z bir aksak, her hangi bi r al anda neyi ya,ayacaginizi bi l i yor uz. Bu ol -
maz! Si ze t aniuigimiz zel e,t i r i fir sat inin kiymet i ni bi l eceksi ni z!
Namus kur tar mak i i n hal kl ar tn
Byk davast ugr una onur l uca savaymak ger eki r
Ben defal ar ca ,unu syl yor um; yanimiza ho, gel di ni z, i yi gel di ni z,
ama ne ol dugumuzu, neyi n kabul mz ol dugunu bi l eceksi ni z. nk
bi z ci ddi ve ok hayat i i ,l er l e ugr a,iyor uz. Ki mi si ai l e zel l i gi , ki mi si
t opl um zel l i gi di yor . Yikin bunl ar i! Ne zel l i kl er i di r ! Bunl ar si zi i gr en
dur uma d,r mekt en ba,ka neye yar ami,tir ? Ni ye par al amiyor sunuz
bu i el i ,ki l er i ni zi ? Bu yapinizl a si zi hal kin eyl emi ne nc di ye dayat -
mayiz. Ger i l l anin ba,ina ne get i r i l di gi ni gr dk. Ayr ica hal kin ba,ina ne
get i r i l di gi ni gr yor uz. Kendi ni zi bi l e dogr u-dr st kor uyamiyor saniz,
ne ol acak hal i ni z? Si zi n yznzden, bi r -i ki yet mez, yar amaz ki ,i l i k
yznden on bi nl er i mi kaybedel i m? Hangi vi cdan bunu kabul edebi l i r ?
l mek t ek ba,ina bi r ,eyi kur t ar miyor , sl ogan at ma da bi r ,ey kur -
t ar miyor . Bi zi m mesel emi z ya,at abi l mekt i r . Ya,at mak i i n ncel i kl e
kendi ni zi ayakl andir acaksiniz. Ener j i ni n, gcn yzde bi r i ni bi l e kul -
l anmiyor l ar , basi t al i,kanl ikl ar ina ver di kl er i deger i , ci ddi bi r devr i mci -
l e,meye ver mi yor l ar . Bu kt ! Ben esas eksi kl i gi bur ada gr yor um.
Dogr u-dr st bi r t opl ant inin yapil madigini bi l i yor um. Dogr u-dr st
kendi ni egi t i me ver me yok. nl er i nde basi t bi r al i,ma var , yol da,a
i l i ,ki l er yok. ok byk bi r sor uml ul ukl a ,i mdi ye kadar ger ekl e,t i r i -
l en eyl eml er gr emedi k. Ne ol uyor si ze? Syl eyi n, ni ye gel di ni z bur al a-
r a? Bazi ko,ul l ar zor du, kal dir amadiniz di yel i m, ama kol ay ko,ul l ar da
var . Bedeni ni ze, di l i ni ze hki m ol abi l ecek ve ol duka ener j i k bi r du-
r umda al i,ma yr t ecek or t aml ar var . Byl esi or t aml ar in gr evl er i yl e
de kar ,i kar ,iyasiniz. Fakat bu kol ay ko,ul l ar da da sor umsuzsunuz.
Haydi , zor sr el er bi zi m i ,i mi z ol sun.
"Ger i l l ayi ya,iyor um" di yenl er i n neyi ya,adikl ar ini gr dk. Bu t ut -
kul ar iniza nasil deger ver i l ebi l i r ? Ol maz byl e bi r ,ey! Kendi ni t ar i hi
gnl er e, i nsana yar a,ir bi r ,eki l de ver emeyenl er e, mer haba bi l e edi l e-
mez. Bunu bi l er ek i l i kl er i ni ze kadar ya,ayacaksiniz. Insan ol mak kol ay
23
degi l . PKK' ni n de gel i ,en bu a,amasina dayanar ak " namusu kur t ar dim"
da di yemezsi ni z. Bu namusu si z kur t ar madiniz, namus ba,ka t r l kur -
t ar il mi,tir . Si z o namusu i st i smar et mek i st i yor sunuz. er bouna
ol musa, l m de bir yer de namussuzl uk ol ur . nk kaninizi daml a
daml a akit mayi bi l i r seni z, ba,ar acaginiz ok ,ey var . Fakat bunu yapa-
miyor sunuz. Bunu yapmamak dogr u ol mayan t ar zda sava,makt ir , ya-
,amakt ir ve kaybet mekt i r . Bi z bunu da kabul et mi yor uz. Ya,ami ucuz
par al at mamak ger eki yor . Bi r kl e de kendi ni byl e sat ar , par al i asker -
l er de byl e ikar or t aya; par al i asker veya ucuz bi r ya,am ugr una as-
ker ol mu,sunuz, ar ada fazl a far k yokt ur .
Bi zi m de yr egi mi z var , bi zi m de bi r hazir l ik dzeyi mi z var , bi zi m
de kk fir sat l ar imiz var ; bi r az hakkini ver meye al i,iyor uz. Bu hepi -
ni z i i n geer l i , yal niz bana has bi r ol ay degi l . Mi l i t anl ik hepi mi z i i n
geer l i di r ve hepi mi zi n yapmasi ger eken i ,l er var dir . Ucuz bi r nder l i k
anl ayi,i al t inda kendi mi zi gi zl eyemeyi z, zayifl ikl ar imizi r t bas edeme-
yi z, a,amayiz da.
$i mdi ayakl anma di yor uz, yil l ar dir ger i l l a da yapiyor uz; yanl i,l ar
ok aik, kayip nedenl er i ok aik, t edbi r al amazsak yeni l gi de ok aik-
tir . Fakat ayakl anma ok daha ci ddi bi r i ,t i r ve kadin,ocuk, i ht i yar on
bi nl er i n kader i sz konusudur . D,man hunhar dir , kompl ocul ar ok-
t ur . Peki bi z bu nder l i k anl ayi,iyl a mi ayakl anma yapacagiz?
Hal k bi zi m devr i mci yi kor uyor , ama bazil ar i hal k i i nde apul cul uk
yapiyor . Bunun en l sini ya,ayacakl ar , dahasi r ahat l ayacakl ar ; sen
nasil bi r i si n de buna t enezzl edi yor sun? Hl buki hal kin kl e, hal kin
bi t mi ,, hal kin her ,eyi el i nden gi t mi ,t i r . Sen bi r devr i mci si n, onun i m-
knl ar ina ni ye byl e sor umsuzca yakl a,iyor sun? Nasil t enezzl edi yor -
sun buna? Nasil bogazindan gei yor onun kar ,iliksiz bi r ekmegi ? Nasil
sen hal kin ba,ina aga kesi l i r si n? Hayir ! Byl e nder l i k ol maz! Bi r kur -
t ul u,u hal kina byl e onur suzca yakl a,maz!
Asl inda PKK' ni n pi yasa hkml er i ne gr e i fl as et mi ,si ni z, ama yi ne
de gel i p PKK' de ucuz ya,amak i st i yor sunuz. Bu kt bi r anl ayi,! PKK
ne byl e i nsani kabul eder , ne de i nsanin byl e ol masina r iza gst er i r .
PKK' ni n el i ndeki i nsan, kur t ul u,u i nsan ba,ka t r l dr .
Kendi ni zi ,eki l lendi r meni z ger ekt i gi ni syl edi m. Kendi ni zi yeni den
yapil andiiin ki , t ar i hi gnl er e dogr u gi der ken, adina l ayik i nsanl ar gi bi
yr yebi l el i m.
24
Hal kl ar i i n devr i m, bayr am gnl er i di r
l m-kal tm gnl er i , onur l u yayamtn ger ekl eyme gnl er i di r
Bi zi m hal kimiz i i n de i l k defa bi r ya,am fir sat inin deger l endi r i l di gi
gnl er di r . Si z bunun ne anl ama gel di gi ni bi l mezl i k eder seni z, si zden
hi bi r ,ey ikmaz. Bazi byk abal ar a kendi ni zi byl e dayat ir saniz,
obj ekt i f ol ar ak bi r kar ,i-devr i mci si ni z demekt i r . l seni z de bu byl e-
di r . El de egi t i m i mkni, r gt l eme i mkni ve dzenleme i mkni var , hi
or al i ol mayacaksin, ama "beni mki si de sor uml uydu" di yeceksi ni z. Ol -
muyor byl e. Ki mse ki mseyi kandir masin. Agzinizi amasam dogr u-
dr st i ki kel i meyi syl eyemeyecek dur umdasiniz. Hal kl ar in egi t i ci l er i ,
ogr et menl er i byl e ol maz! Dedi kodu dzeyi ni a,amayan bi r sl ubunuz
var . Hal kl ar in byk egi t i ci l er i , nder l er i byl e ol maz. Bi r ogunuzu
bir aksak bi r eve, on gn sir t st yat makt an kainmayacaksiniz. Hal k-
l ar in nder l er i byl e ol maz!
Bu nder l i k anl ayi,inizi, zel li kl e ayakl anma i i n t ar i hi bi r dur uml a
yz yze gel i r ken, bi r az gzden gei r i n, dogr u yakl a,mayi bi l i n. Dag
gi bi deger l er d,yor , bazil ar inin vi cdani bi l e sizl amiyor . Par t i ni n bazi
deger l er i i mha ol ur ken, bazil ar inin bundan vi cdani sizl amiyor sa, bu
kabul edi l emez, ol maz! Kaybeden yal niz ben degi l i m, kaybeden yal niz
par t i degi l , kaybeden yalniz hal kimiz da degi l di r ; i nsanl ikt ir , t ar i ht i r ,
hepi mi zi z. Bi r az m,t er ek sor uml ul uk duygusuna ul a,al im. Basi t bi r
hal k ayakl anmasina ynel mek i st i yor uz. Bu ayakl anmanin nder l i gi
sagduyu, byk sor uml ul uk ve duyar l ilik i st i yor . Bunl ar da ul a,il maya-
cak t ut uml ar degi l .
Demek ki t emel eksi kl i k bu yakl a,im t ar zl ar iuir . Ger i l l aya da byl e
yakl a,il di, bi z mdahal e et meseydi k, bi n defa bi zi bi t i r mi ,l er di . Bu ok
aik bi r ger ekt i r . Si l ahl i mcadel e t ar i hi mi ze bakt igimizda, bunu ok
aik ,eki l de gr r z. Hi ol mazsa gemi , pr at i kt en al inan der sl er l e
yakl a,ilir sa, bu i ,e bi r at ilim ,ansi ver di r ebi l i r i z. ok ynl ol mak i st i -
yor sunuz, ama hangi r uh hal i yl e, hangi bi l i n dzeyi yl e, hangi sor uml u-
l uk anl ayi,iyl a? I,t e bunu t amaml amak zor undayiz. Bu yar at il an hal k
ger egi kendi keyf i mi zce yar at il madi veya gi di n ba,ina kur ul un di ye de
yar at il madi. Bi l i yor uz ki bu hal k ger egi dayanil masi zor ol an ko,ul l ar -
da gst er i l en bi r di r enme gcyl e yar at il mi,tir . Bu aidan si zi n bt n
di r eni , gcn, di r eni , ,ehi t l er i ni , bt n abal ar i i i ni ze siguir maniz
ger eki yor .
Ger ek di r eni ,i nder ol maniz i i n ger ekl i l l er e ul a,maniz ,ar t -
tir . Bunu yapabi l enl er " ben gr ev adamiyim" di yebi l i r l er . Yar amazl igi-
25
nizi ve i ki yzl l g dayat mayin, bunu kendi ni ze yaki,tir mayin. Bu
t ut uml ar da isr ar edenl er l anet l eni r ve i l er de ezi l i r l er . Sznzn ada-
mi ol un, yoksa ger ekt en ezi l i r si ni z. ok aik syl eyeyi m; bundan son-
r a kasaniz da kur t ul amazsiniz. ok ba,ar isiz devr i mci l er yer l e bi r
ol ur . Si zi ya,at mak i i n devr i me mi kiyal im, hal kin byk davasina mi
i hanet edel i m? Bunu nasil bi zden i st eyebi l i r si ni z? Bu kl el i k ve d,-
knl k t eor i si di r . Buna r iza gst er emeyi z. nk en basi t i nden bi r
yumr ugunu sikip vur saniz, bi r sr ,eyi vur abi l i r si ni z. Insan, her hangi
bi r ,eye kar ar ver di kt en ve bunun i i n ger ekl i abal ar i ser gi l edi kt en
sonr a, yapamaz di ye bi r ,ey yokt ur .
Si zi n nnzde ok ,er ef l i bi r gr ev var . Neden mant ik al i,masin?
Neden yi r mi dr t saat boyunca kur ul u bi r yay gi bi i ,l er i n ba,inda ol -
mayacaksiniz? Ne der di ni z var ? At iniz, sefi ldi ni z, ki mse si zi adam ye-
r i ne koymami,ti. Peki , ni ye bu kadar kazanil an i mknl ar or t adayken,
kendi ni zi t am ver mi yor sunuz? " Byl e yet i ,t i k" mi di yeceksi ni z? Seni
yet i ,t i r en ki m? Nasil byl e yet i ,t i r di ? Insanl ikl a bi r i l gi n var mi? Ul u-
sal l ikl a i l gi n var mi? zgr l kl e i l gi n var mi? Peki , bu ne ya,amiuir ?
" Byl e al i,tiiil mi,iz, byl e gdml e,t i r i l mi ,i m, gdl er i me byl e t es-
l i m ol mu,um" szl er i ni ki m syl eyebi l i r ? Hangi ,er efsi z bu kel i mel er i
kul l anabi l i r ? Bi r de saht e el e,t i r i -zel e,t i r i havasina gi r er ek kendi ni
yer de sr ndr mek hangi ,er efl i i nsana yaki,abi l i r ?
Kendi ni ze gel i n! Eksi kl i kl er i ni zi kal dir maya, si ze i mkn ve zaman
kazandir maya evet ! Ama bi nl er ce d,knl g oynamaya, bi l e bi l e yet -
mezl i ge, bi l e bi l e kendi ni koyuver meyi dayat maya hayir ! Her ,eyden
nce bu t i p yakl a,im ya,ayamaz. "G get i r emedi k" havasiyl a da ken-
di mi zi yanil t mayal im. Insan ahdeder se, sami mi ve ok dr st bi r t e-
mel de kendi ne haki m ol ur sa ba,ar ir . Bi r defa devr i mi n nnde en b-
yk engel , bu t ut umun veya anl ayi,in kendi si di r ve kur banl ik koyun
gi bi kendi ni yat ir an anl ayi,tir .
Her gn ne ,eki l de ,ehi t l er ver i yor uz, hepsi bu anl ayi,in kur banl a-
iiuir l ar . Kr di st an dagl ar inda sakl anacak yer mi yok? Kr di st an dagl a-
iina bi r e,kiyayi sal saniz, en azindan on be, yil , ki mse bi r fi ske bi l e
vur amaz, kendi si ni ya,at abi l i r . O hal de neden zgr l gn mi l i t anl ar i
byl e har eket et mesi nl er ? zgr l gn mi l i t anl ar i byl e har eket et mi -
yor l ar , nk yanl i, bi r ya,aml a ko,ul l andiiil mi,l ar dir . Al danmayal im!
Agir sinifsal ve agir ki ,i l i ksi zl e,t i r me et ki si al t inda har eket edi yor l ar .
Buna da "kendi mi ya,iyor um, demokr asi yi ya,iyor um" di yor l ar . Uyar -
uim. Nasil l dkl er i ni bi l e bi l mi yor l ar . Tehl i keni n gznn i i ne gi r di gi
26
zamani bi l e kest i r emeyenl er , yi t i k ve gafi l di r l er . Ben asl a ne kendi me
ve ne de hal kima byl e yakl a,tim. Ni t eki m yl e bi r yakl a,imi yaki,ti-
r amiyor um. Bu yakl a,ima ar t ik yet er di yor uz. Bu emper yal i zmi ve
d,manin et ki l er i ni konu,t ur mak degi l de nedi r ? Dol ayisiyl a di ger bi r
anl amda soyl u gel i ,mel er e kar ,i di r enmekt i r . Bu t ut umu kabul et mek
mmkn degi l . Ne f el sef e kabul eder , ne de bi l i m...
Ayakl anmaya dogr u gi der ken
Buna haztr ol dugumuzu syl yor uz
Par t i mi z bunu i yi pl anl iyor . Hazir ol mayan ki m? Bu yet mez, bu ya-
r amaz ve bu hafi f devr i mci l i kt e isr ar eden ki m? Ne der di ni z var ? Aik
syl eyi n ki anl ayal im. Dzeni gi di n ya,ayin desek, "ona da yokuz, bi z
or t a yer de sr np gi der i z" di yor sunuz. Ol maz! Or t a yer l m yer i di r ,
or t a yer en t ehl i kel i yer di r . Dogr u-dr st kendi ni asgar i gr evl er i ne
ver meyen, komut ayi t ut t ur amayan ki ,i , ayakl anma sz konusu ol du-
gunda bu t ut umunu ona da byl e yansitir sa, daha da fel aket l i sonul ar a
yol aabi l ecekt i r .
nc eksi kl i gi ni n gi der i lmesi zer i ne ok ,ey syl edi k. Kyl kur -
nazl igiyl a, kyl i syanciligiyl a, kk-bur j uva t ar ziyl a bu i ,e gi r i l i r se
kaybeder i z. PKK' ni n mi l i t an t ar zi, t ek ba,ar i ve dol ayisiyl a kur t ul u,
t ar ziuir . Ayni zamanda ol duka i yi aikl anan, i yi zml enen bi r t ar z-
uir . Buna i yi hazir l aniyor uz di yenl er i n bu t ar zi esas al mal ar i, hi t avi z
ver memel er i , bu t ar zda sava,mayi bi l mel er i , at acagimiz her adimin
vazgei l mez bi r ger egi di r . Hazir l anacagiz ve daha somut pl anl amal ar a
gi decegi z. Kent kent , hat t a bl ge bl ge ayakl anma pl anl amal ar ini yapa-
cagiz. Bazil ar iniz bu i ,e t am gi r ecekl er se bu t emel de ol acakt ir . " Anl a-
madim, duymadim" der seni z, yanimizda yer i ni z olmayacakt ir . Bi z kay-
beder ken, her hal de si zi n ya,aminiza f ir sat ver ecek kadar ger i degi l i z.
Bi r hal ka kaybet t i r i r ken, her hal de si ze aciyacak veya zl ecek degi l i z.
Hi bi r ya,am ger ekesi ne i gne ucu kadar f ir sat t aniyacak degi l i z. " Ya
zgr l k, ya l m" ,i ar i bunu emr eder . Lanet l i ya,ama, bi r t ek ki ,i ye
bi l e ol sa yi ne f ir sat t animayacagiz.
Bi r az bu ya,am t animini kendi ni ze yedi r i n. Ne anl ama gel di gi ni bi l i n
ve ona gr e ar t ik dzenl enme mi ol ur , ,eki l l enme mi ol ur , ne i se yapin.
Bi ze de yanl i, anl ayi,l ar l a yakl a,mayin. Or t a yer desi ni z. Ben or t a yer -
deki l er i ni ye omzumda yil l ar ca t a,iyacagim. Or t a yer deki ni , sokakt aki
kendi ni bi l mezi , d,kn ne yapacagiz? Yil l ar dir kendi ni zi hazir l aya-
madiysaniz, ben ne yapayim? Az mi i mkn sunul du? Si ze zengi n t ecr -
27
bel er sunul du. Bazi gafi l l er i ser best bir aksak, sava,madan her ,eyi
d,mana pe,ke, ekecekl er . Bu kadar ol umsuz yakl a,im ol ur mu? Aga-
lik yapacakl ar mi,... Ne agal igi! Bunu yapacak hal i ni z mi var ? Neyl e kar -
,i kar ,iya ol dugunuzu, hangi or t amin i i nde bul undugunuzu unut ma-
yin. Ger ekl er e saygili ol manin, ger eki ol manin bi r l t var . Bu da
her t r l sbj ekt i f ni yet l er i n ger ek yer i ne konul mamasiuir , ki ,i ni n
kendi si ni al dat mamasiuir .
neml i sr el er e dogr u yol al ir ken, el e,t i r i l en hususl ar in kendi si ve
bu i ,e adam gi bi yakl a,manin ve hakkini ver meni n yol u-yor dami byl e
ol uyor . Ol duka dol ayl i da ol sa, t epki ci bi r t ar zda "ne ol ur sa ol sun ben
de kaybedeyi m, i ,l er de kaybet si n" demek zm degi l di r . Bel ki bu
yakl a,im si zi i dar e edebi l i r , ama bi zi m i ,l er i mi zi i dar e edemez. Son
yil l ar in or dul a,maya ve r gt l enmeye gel ememeni n t emel nedeni de
budur . nder l er byl e dogmaz, devr i m bu anl ayi,l a asl a gel i ,emez!..
Daha pr at i k bazi sor unl ar a da i nebi l i r i z. zel l i k l e ayakl anma bl ge-
l er i ni ayr i,tir mak da mmkndr . Hat t a o al anl ar a zg komi t el e,meyi
bur ada gel i ,t i r mek de mmkndr . Bunu t ar t i,abi l i r i z. Ve bi r az da
somut l a,tir abi l i r i z...
Buna gemeden nce, bu konuda bazi d,ncel er i ni z veya sor ul ar i-
niz var mi? Bel l i ki bi r az t ar t i,makt a yar ar var . Genel de yapiyi kar ar l a,-
tir makt a byk yar ar var . Bt n par t i yapisinin, ok t emel bi r mcade-
l e bi i mi nde kendi ni yakl a,im dzeyi nde ayar l amasi ger eki r . z i t i ba-
r i yl e hazir l amasi ger eki r , bu ok neml i di r . Ar dindan somut gr evl en-
di r mel er e gi di l di gi nde de her hangi bi r yet mezl i kt en bahset meyel i m.
Kendi mi zden kaynakl anan yet mezl i kl er e f ir sat ver meyel i m. Kar ar l a,-
tir mak t amamen bu er evede ol mal i. Onun i i n t ar t i,mayi yapar ken,
byl e bi r sonucu yakal amanin ,ar t ol dugunu, t ar t i,manin bu t emel de
doyur ucu ve ok ynl ol masi ger ekt i gi ni bel i r t ebi l i r i z. Bel li bi r t ar t i,-
manin kar ar l a,tiiil masiyl a bi r l i kt e, bundan sonr a bu konuda ar t ik t ar -
ti,manin ol mayacagi, yapil masi ger ekeni n ok keski n bi r zafer yr y-
, ol acagi, yanil gil ar in yr y, a,amasinda fel aket get i r ecegi vb. konu-
l ar da t ar t i,al im.
Gemi ,t e bi r ok PKK' l i zamaninda t ar t i,madi, t am yr y, hal i n-
deyken t ar t i,ti, i yi yr mesi ger eki r ken t ar t i,ti. Tar t i,masi ger eki r ken
"ben kar ar l a,tir dim kendi mi " dedi . Kendi ni t akt i k nder l i ge son der ece
byl e dayat anl ar ol du. r negi n, t eor i k dnemdi r , bu dnemi bo, gei -
r i yor ; kar ar dnemi di r , onu t eor i i l e kar i,tiiiyor . Hat t a kar ar l a,tiiil ma-
uigi hal de, "ben yr y,e haziiim" di yor . Yr mesi ger eki r ken, "kafa-
28
ma bazi sor ul ar t akil di" di yor . PKK' de ok neml i t eor i k egi t i m dnem-
l er i ya,andi, sen ni ye zamaninda i ncel emedi n? Yi ne t ar t i,ma dneml e-
r i , hat t a t ar i hi t ar t i,mal ar ya,andi, ni ye t am t ar t i,madin? O zaman d-
,nememi ,t i m demek ol ur mu? D,nemedi ysen, Al l ah' in bel asisin ve
t ar t i,maya da hakkin yokt ur . Teor i k bel i r l eme t emel i nde t ar t i,ma ya-
pil mi,tir . Byl ece sagl am bi r yr y,t en ba,ka hi bi r seenege sahi p
degi l si n. Uur umda yr yor sun, bu esnada safl ar in nne di ki l i p t ar t i,-
tin mi, ar kada d,man baskini, nde pusu var , ne yapar sin? Ser i har e-
ket et mezsen, ser i yr mezsen, kendi nl e bi r l i kt e yr y, kol unu da
t ehl i keye d,r r sn.
I,t e dur umu byl e ol anl ar , ok yeni anl ayi,l ar , yeni t ar t i,mal ar i st e-
di l er . Fakat zamansiz yapil di. Bi r ,eyl er mi yapmak i st i yor sun, o hal de
zamaninda yap ve kat il ! Bi z de bur ada kat il ma sz ver i yor uz. Kat ilim
sagl andikt an sonr a ucuz t ar t i,maya ger ek yok. O hal de ki t l eni n al da-
til mamasi ger eki yor .
Ayakl anma zer i ne t ar t i,al im. Ben bazi ger ekel er i ni or t aya koy-
dum. Tar t i,al im ve kar ar l a,tir al im. Ondan sonr a yr y, ba,l ar . Yr -
y, sr eci ndeyken t ar t i,ma ol maz! Ondan sonr a da "demokr asi yok"
demeyi n. O zaman bu ok basi t bi r demokr asi deger l endi r mesi ol ur .
Demokr asi yol un or t a yer i nde ok l sz t ar t i,ma degi l di r . Maal esef
byl e kendi ni bi l mezl er ar amizda ok. l m-kal im sr eci ni ya,ar ken
dedi kodu yapmak ol maz! neml i yr y,l er e, t ar i hi yr y,l er e byl e
kat ilim ol maz!
ok agir bi r f eodal ve kyl ya,am t ar zi dayat iliyor . Yi ne kk-
bur j uvazi ni n kendi ni her t r l r enkt en r enge sokar ak sr el er l e oy-
namasi sz konusu ol uyor . Bu t ut uml ar in hepsi kaybet t i r i r . Yr y,
hal i ndeki mi l i t anin nasil har eket et mesi ger ekt i gi ni bi l eceksi ni z. Ba,ka
t r l har eket et meni ze msaade et meyecegi z. Bu aidan t ar t i,ma yet e-
r i nce aikl ikt a ve doyur ucul ukt a ol mal iuir . Hepi ni zi n huzur unda ol -
duka kar ar l a,tir ma dzeyi ne geebi l i r i z. Bu hususu da byl e anl ama-
liyiz.
Ayakl anma sor ununa i l i ,ki n gr , bel i r t mek i st eyenl er var mi?
M.S.: Ba,kanim, t espi t edi l en hedefl er sl oganl a,tiiil mal iuir .
---.: Ayakl anma sl oganl ar i, ayakl anma amaci di yor sunuz.
M.S.: Ayakl anma hedefi .
---.: Ama, hedef bi r di r . Amal ar , bi i ml er ve sl oganl ar ... Var mi bu
konuda d,ncel er i ni z, ner i l er i ni z?
M.S.: Ba,kanim, bence bugn bi zi m r gt l l k dzeyi mi zl e, ger i l l a
29
mcadel esi ni n et ki n ol ar ak gel i ,t i gi yer l er de, ,ehi r l er i t mden el e gei -
r i p, d,mani t mden skp el de t ut mayi ba,ar mak zor dur . Kisa sr el i
ba,ar mak mmkn, ama bunu sr ekl i kil mak veya kur t ar il mi, ,ehi r l er
hal i ne get i r mek zor dur . nmzdeki ayakl anma, ,ehi r l er i el e gei r me
ve i kt i dar i kor umaya bi r hazir l ik, bi r denemedi r . Nasil ki daha nceki
ayakl anmal ar hal ki gel i ,t i r ecek gl ayakl anma denemesi yse, bunu da
son ayakl anmal ar in bi r denemesi ol ar ak gr mek ger eki r . Ayakl anma-
l ar l a bi r l i kt e, zel l i kl e ger i l l aya aki, byk bi r i ht i mal l e hizl a ar t acak-
tir . Ger i l l anin bu aki,i emi r -k omut a dzeyi i er i si ne al abi l ecek yogun
hazir l ikl ar i gel i ,t i r mesi ger eki yor . Bence i l k ba,t a sor un bu t emel de
al inir sa, r gt l l k dzeyi mi z buna el ver i r ...
---.: Daha ba,ka d,ncel er , ner i l er bu konuda?
Z.: Ba,kanim, dnk zml emel er de si l ahl i hal k ayakl anmasindan
bahsedi l di , ser hil danl ar bundan sonr a si l ahl i ol acak deni l di . Bu si l ah
hangi ynt eml e kul l anil acak veya hangi dur uml ar da kul l anil acak? Si -
l ahl ar ne t r de ol mal i ve bi r de si l ahl ar d,manin hangi hedefl er i ne
kar ,i konuml andiiil mal iuir ? Bu nokt ada bi r az per spekt i f ver i l ebi l i r mi ?
---.: Evet ...
M.: Tr ki ye met r opol l er i ne bakt igimizda, hal k yiginl ar imiz bu al an-
l ar da da bul unmakt adir . r negi n bur adaki hal k da en azindan...
---.: Al an sor unl ar ina sonr a geecegi z...
Y.: $ehi r l er de ayakl anmanin di r ekt si l ahl a ba,l amasi ,u anda pek
ger eki gi bi gzkmyor . Ancak ,ehi r de ki t l e ayakl anmasi di,inda,
si l ahin esas ol ar ak dagdan gel mesi , yani ,ehi r de ayakl anmanin ba,l a-
masiyl a bi r l i kt e, dagdaki vur u,l ar in ayni boyut t a ,i ddet l endi r i l mesi
neml i di r . Onun di,inda ,ehi r de t akt i k, ,i ddet eyl eml i l i kl er i gel i ,t i r i l e-
bi l i r . Ama i l k anda ser hil danin kendi i i nde si l ahl ar in kul lanil masi sa-
kincal i ol abi l i r . Bi r de ser hil danin hedefl er i neml i di r . Somut ol ar ak
neyi ne ikar acak ser hil dan?
---.: Ba,ka?
D.: Ba,kanim, nmzdeki sr eci n ayakl anmasi bi i m ol ar ak si l ahl i
bi r bi i me dn,mesi zor unl ul ukt ur .
---.: Evet ...
R.: Ba,kanim, zel l i k l e ayakl anmanin ba,ar isi i i n yogun bi r al i,ma
t ar zinin i yi ce bi l i nce ikar il masi, ger i l l ayl a bagl ant il ar in neml i or anda
bi l i nce ikar il masi ve bu dogr ul t uda, dogr u t emel de har eket et me ai-
sindan neml i di r . Di ger yandan eyal et l er apinda ol dugu kadar , genel
aisindan da sr ekl i gel i ,mel er i akt ar ma ve ol asi t ehl i kel er i nl eme
30
bakimindan st komi t eni n ol u,t ur ul masi ger eki r ...
---.: Pr at i k sr e byl e i ,l er .
O.: Kr di st an' da or t aya ikacak bi r ayakl anmanin, i i nde bul undu-
gumuz bu a,amada neml i l de par t i ni n ynl endi r mel er i yl e or t aya
ikabi l ecegi ni t ahmi n et mek zor degi l di r . Ancak Kr di st an' daki ayak-
l anma, daha nce de gr l en ser hil danl ar da da ol dugu gi bi , kendi l i gi n-
den bi r ,eki l de de or t aya ikabi l i r . $u andan sonr a kendi l i gi nden bi r
iki,a fazl a yer yokt ur , ama ayakl anma anini t espi t edebi l me, hangi
anda Kr di st an hal kinin ayakl anabi l ecegi ni kest i r me par t i ve Par t i n-
der l i gi aisindan mmkndr . Ancak bu nceden de hesapl anamayabi -
l i r . Umul madik bi r gel i ,meden dol ayi Kr di st an hal ki nce bl gesel ,
daha sonr a da gi der ek ul us apinda bi r ayakl anmaya gi debi l i r . Kr di s-
t an' in e,i t l i ,ehi r l er i nde ve kasabal ar inda hem Ul usal Mecl i s t ar t i,ma-
l ar inin ar t iiil masi ve hem de hal k ki t l el er i ni n ayakl anmaya hazir l an-
masi, her al anda hal k ki t l el er i ni n t avr ina mdahal e edi l mesi anl aminda
kur ul acak bi r komi t eni n, ncel i kl e bi r yayin faal i yet i ni n t emel i ni at ma-
si ger ekt i gi ni d,nyor um. Iki nci ol ar ak, ,ehi r r gt l endi r i l mesi nde
ayakl anma or t aya ikt igi zaman, hal k ki t l el er i ni n kor unmasi veya si vi l
hedefl er i n vur ul masi i i n, si l ahl i gr upl ar in kur ul masi ynnde ,i mdi -
den gi r i ,i ml er de bul unul masi ger eki yor . Yi ne d,man gl er i ni n nt r a-
l i ze edi l mesi , ayakl anma komi t esi ni n gz nnde bul undur masi ger e-
ken en neml i nokt al ar dan bi r i si di r .
---.: Evet ...
$.: Ba,kanim, bu dnemi n ayakl anmal ar i gel i ,i r ken, or t aya ikan
sl oganl ar da neml i di r . Bence bundan sonr aki dnemde agir l ikl i ol ar ak
hal kin aikt an aiga bi r Kr di st an t amini ve i st emi ayakl anmal ar a agir -
ligini koyacakt ir . " Ya Kr di st an, ya l m" bence aikt an savunul acak ve
ayakl anmanin ynn bel i r t ecek bi r sl ogandir . Sinir da bul unan, ya da
ger i l l anin gel i ,mi , ol dugu ,ehi r l er bi r ka gn el de t ut ul abi l i r ve gi de-
r ek de ,ar t l ar el ver i r se bazi ,ehi r l er i , ,ehi r mi l i sl er i yl e savunma du-
r uml ar i or t aya ikabi l i r .
---.: Evet ...
B.: Ba,kanim, ben ayakl anmal ar in kor unmasini ok daha far kl i d-
,nyor um. Bence ayakl anmal ar in ba,ar iya ul a,masi ve kor unabi l mesi
i i n her ,eyden nce neml i ,ey var : Bunl ar dan bi r i nci si ; kesi nl i kl e
ayakl anmal ar in bt n al anl ar i kapsamasi ger eki yor . r negi n, bi r al an-
da ayakl anma ger ek l e,mi ,se, bunu d,manin bogmamasi i i n ba,ka
bi r al anda daha si st eml i , buna cevap ver ebi l ecek bi r ayakl anmanin
31
ger ekl e,mesi ger eki yor . Bu si l ahl i ol mayabi l i r , hi neml i degi l . Iki nci
nokt a; kesi nl i kl e ger i l l anin bu ayakl anmal ar ger ekl e,i r ken, d,man
gl er i ni par al ayabi l mesi i i n gl eyl eml er i ger ekl e,t i r mesi ger e-
ki yor . En sonuncusu ve en neml i si i se; ayakl anmal ar i yr t r ken on-
l ar i kor uyabi l ecek asker i bi r l i k l er i har eket e gei r mekt i r .
---.: Evet ...
F.:Ba,kanim, devr i mi mi zi n gel di gi a,ama di kkat e al inir sa, ger ekl e,-
t i r ecegi mi z ayakl anma si l ahl i bi r ayakl anmadir . Ayakl anmaya kal ki,ir -
ken t amamen smr geci si vi l ve asker i kur uml ar hedefl ener ek, mm-
kn mer t ebe el e gei r i l ecek si l ahl ar in hal ka dagitil masi, hal kin si l ah-
l andiiil masi ve ayakl anmanin ,ehi r l er de ba,l asa bi l e daha zayif ol an
al anl ar a dogr u, or al ar dan da dest ekl ener ek yayginl a,tiiil masi ger eki r .
Ayakl anmal ar bazi i l er i al anl ar da d,man gl er i ni n skl mesi ni , i kt i -
dar in el e gei r i l mesi ni kesi n hedefl emel i di r . Aksi t akdi r de ayakl anma-
l ar ni t el bi r dn,m ger ekl e,t i r memi , ol ur kanimca. Par t i nder l i gi ,
zel l i kl e de nder l i k yet mezl i gi zer i nde bugn ok daha ,i ddet l i el e,-
t i r i l er de bul undu zat en. Bunl ar dan der s ikar mak ger eki r . Yani bu
ynde eksi kl i kl er gi der i l meden, ger ekt en ayakl anmaya kal ki,ilir sa
byk kayipl ar , hat t a neml i yeni l gi l er al inabi l i r . Bunu da hesaba kat -
mak ger eki yor . Bu hazir l ikl ar t emel i nde bence t amamen i kt i dar i el e
al mayi, en azindan ayakl anma sir asinda hedefl ememi z ger eki r .
U.: Ba,kanim, gel i nen a,amada Kr di st an' da byl e bi r ayak l anma
ger eki yor . Fakat bu ayakl anmayi ok i yi pl anl amak ger eki yor . Yani bi r
sanat i gzyl e el e al mak ger eki yor . Hal kin duygul ar ini, i st eml er i ni ve
gel i nen a,amayi i yi t espi t et mek ger eki yor . Ayakl anma ba,l ayinca, ar -
tik sadece t al i mat l ar l a yr t l emez. Ayakl anmada en ok zer i nde
dur ul masi ger eken yn, i ni si yat i f yndr . Bi r de bunun yaninda, ayak-
l anmanin bi i mi ve nasil yr t l ecegi zer i nde de dur mak ger eki yor .
Bu ayakl anma, kisa sr ede sonu al ma anl amini t a,imamal iuir .
Z.: D,manin son dnemde Kr di st an' da, zel l i k l e ,ehi r l er de yogun-
l a,ma dur umu var dir . Bu t emel de ,ehi r l er de d,manin ot or i t esi ni n
yogun ol ar ak ya,anmasi dur umu var dir . Bunu gr mek ger eki yor .
neml i bi r sor un da t akt i k nder l i gi n hal kin duygusal kat iliminin n-
ne gemek i i n gl bi r ,eki l de r gt l l g sagl amasi ger eki yor . r -
negi n, bi r Di yar bakir ser hil dani bu konuda neml i der sl er l e dol udur .
---.: Tekr ar l ama, konu,t ugun ,eyl er i zyl e or t aya koy ve ge. Daha
zl , daha yar at ici, par l ak fi ki r l er i ol an var mi?
X.: Ba,kanim, byk bi r ayak l anma ol acak di yor sunuz. Buna kar ,ilik
32
TC or dusu hava sal diiisi d,nebi l i r mi ? Buna kar ,i bi zi m t epki mi z ne
ol acak? Yi ne ,ehi r l er de gi r i , iki,l ar i el e gei r di gi mi zde, hava sl er i ni
el e gei r di gi mi zde, or dunun ne gi bi bi r i ,l evi ol acak? Buna kar ,i bi r
nl em, ya da bi r ger ekl i l i k duyuyor musunuz?
---.: Al l ah' i yar dima agiiiiiz. Hava kuvvet l er i ni kul l ansinl ar ne ol a-
cak, ne nemi var ?
X.: Bi z de ,ehi r l er de buna kar ,ilik...
---.: Siginakt a kal iiiz.
X.: Onl ar hava sal diiisinda bul undugu zaman bi zi m met r opol l er deki
ger i l l al ar ...
---.: Ol ur , her ,eyi yl e eyl em dzenl er i z. Onl ar yl e yapar sa, hava
a,amasina gel i ndi gi nde bi r ,eyl er kazanmi, ol acagiz.
S.: Ba,kanim, Kr di st an'daki ayakl anma bi i mi mut l aka si l ahl i ol -
mak zor undadir . TC' ni n kar akt er i aik. Bu ynyl e hal kin si l ahsiz, sal t
bel l i ynl er i yl e ayakl anmaya kal kmasi, ol ayi zor a sokar . Bu aidan z
savunma bi r l i kl er i ni n ol u,t ur ul masi ger eki r . Ayakl anmanin di ger bi r
yn de TC' yi r esmi dzeyde par t i yl e gr ,meye zor l ayacak bi r pr og-
r ama, sl ogana sahi p ol masi ger ekt i gi di r . Ayakl anmayi i ki - yil l ik za-
man sr esi ne yayma, ber aber i nde bi r sr t ehl i keyi get i r ebi l i r .
X.: Ba,kanim, Kr di st an' da gel i ,ebi l ecek ayakl anma ,u a,amada si -
l ahl i hal k ayakl anmasi ol amaz. Bence gel i ,ebi l ecek ayakl anma bi r an-
l amda kir i l e ,ehr i n bi r l i gi ni gl endi r mel i , di ger bi r ol gu, si l ahl i hal k
ayakl anmasina hi zmet edebi l ecek bi r a,amayi ger ekl e,t i r mel i . Yani
bi zi m hedefi mi z ol an der ecel i i kt i dar a hi zmet edecek bi r hedefi uygu-
l amasi ger eki yor . Ayakl anmanin ger ekl e,t i gi yer l er de TC' ye ai t ku-
r uml ar in i mha edi l mesi ger eki yor . Di ger bi r hedef de TC' ni n ar t ik ol -
masa da yr t meye al i,tigi zel sava,, ger ek Tr ki ye kamuoyunda,
ger ekse de ul usl ar ar asi kamuoyunda aiga ikmasina hi zmet et mel i .
Yi ne ayakl anma her zaman pl anl andigi gi bi sonu ver mez. Ayakl anma
sir asinda gl bi r mer kezi denet i mi n de ol masi ger eki yor . Bu konuda
beni m Par t i nder l i gi ' ne bi r ner i m ol acak; t el evi zyon yayinl ar i yapi-
l abi l i r , kor san t el evi zyon yayinl ar i... Bu i mkn bi r anl amda bazi al an-
l ar da var dir , yar at il abi l i r . Her ayakl anma bl gesi ne, bi r kor san t el evi z-
yon si st emi kur ul abi l i r . Byl ece denet i m de daha gl sagl anabi l i r .
---.: Evet ...
X.: $i mdi esas ser hil dan al anl ar i zat en si l ahl iuir . Buna ek ol ar ak
met r opol l er de si l ahl i mi l i s gcmz r gt l l k ve i r ade g sagl ama
bakimindan ok zayift ir . Ser hil danl ar a en byk gc ver ebi l ecek bu
33
al anl ar da si l ahl i ve si l ahsiz gcn r gt l enmesi mesel esi , esas di kkat
edi l mesi ger eken bi r ol aydir . Ki bur al ar da d,manin kendi si ni ok r a-
hat hi sset t i gi yer l er var dir . Bu al anl ar da mut l aka ncel i kl e si l ahl i ve
buna par al el ol ar ak da si yasal ser hil danl ar in ger ekl e,mesi ger eki yor .
---.: $i mdi el e al digimiz hususl ar daginik ve t ekni k yani agir basan
hususl ar ol uyor . Fakat aydinl at il masi ger eken bazi hususl ar par al i da
ol sa gst er i l meye al i,il di. Her ,eyden nce bu ayakl anmanin hedefi ne
ol mal iuir sor usuna cevap ver mek ger eki yor ve hat t a ona da cevap
ver meden nce ayakl anma ger egi ni n t animini yapmak ger eki yor . G-
nmz ko,ul l ar ini di kkat e al ar ak bi r ayakl anma i ,i ne gi r i ,memi z ger e-
ki yor .
Ier i si nde bul undugumuz ko,ul l ar da, Kr di st an' in or i j i nal i t esi nde
bi r ayakl anma, bi r defa d,manin akil al maz t edbi r l er i ni , zel sava,i-
mini ve yi ne her t r l r efor mi st saht ekar l igi zor -bel a a,ar ak ger ekl e,-
t i r i l i r . Bu hususu ok i yi kavr amak ger eki r . Sanil digi gi bi , keyfi mi zi n
i st edi gi gi bi hazir l ayacaginiz bi r ayakl anma ger ekl i gi sz konusu degi l .
Ayakl anmantn eyigi ne gel mek
Baylt baytna si yasi bi r gel i ymedi r
Ayakl anma pozi syonunu yakal ama, ayakl anmayi agzimiza al ma,
hem de " ayakl anmaya cesar et edebi l i r i z" demek bi l e, kendi ba,ina b-
yk bi r gel i ,medi r . zel sava, bu kadar t edbi r i ni i n al iyor ? Ayakl anma
dzeyi ne gel memek i i n. Refor mi zmi ni ye gi der ek bi r ynt em ol ar ak
dayat iyor ? Devr i mci ayakl anmanin nne gemek, i er i gi nden bo,al t -
mak, t er r l e si ndi r mek ve byl ece t asf i ye et mek i i n. Tekr ar bel i r t el i m
ki , bu hususa ok i yi di kkat et mek ger eki yor . Par t i mi zi n i l k defa Kr di s-
t an t ar i hi nde ayakl anma pozi syonuna gel ebi l me, yr t t g sava,l a
ayakl anma sr eci ne i ,l er l i k kazandir ma ve onun ko,ul l ar ina el at ma
ol ayini ok i yi gr mek ger eki r . Bi r yer de yi r mi yil l ik di r eni , t ar i hi , Tr -
ki ye' deki devr i mci faal i yet l er i de dahi l eder sek, byl e bi r ayakl anma
dur umunu yakal amak i i ndi r . Ayakl anma sr el er i ne sal t t ekni ki bi r
ol ay veya "i st er sek ,i mdi yapar iz" bi i mi nde yakl a,mamak ger eki yor .
Bu a,amaya yz bi nl er i n amansiz sava,imiyl a ul a,iliyor . Bur j uva yne-
t i mi ni n, feodal i ,bi r l i ki l er i ni n muazzam pasi fl e,t i r i ci , d,r c, dagi-
tici or t aminda ve yi ne si yasi , asker i dzeyde zel sava,a nefes al dir maz
muazzam devr i mci sava, t akt i kl er i hayat a gei r i l er ek, bu t emel de hal -
ka dayanan bi r ncyl e sava,im ver i l er ek ayakl anmanin e,igi ne gel i n-
mi ,t i r . Dol ayisiyl a bu dur umu ok esasl i gr mek, esasl i el e al mak
34
neml i bi r gel i ,medi r . Ayakl anmayi, dayanacagi uzun sr el i bi r sava,in
par asi ve en neml i a,amasi ol ar ak gr mek esast ir . Buna, yakl a,il mi,-
tir di yor uz. Bi r i nci t ezi miz budur .
Ayakl anma i i n ,i mdi ye kadar yr t l en faal i yet l er , ayakl anmayi
pr at i kt e gel i ,t i r ebi l ecek bi r dzeye, bi r ki t l e cesar et i ne, psi kol oj i si ne,
asker i r gt l eme a,amasina get i r ebi l mi ,t i r . ncnn i t e ve di,t a y-
r t t g faal i yet l er , bu t emel de bi r ba,ar i i mkni ver mi ,t i r . Bu her ,ey
degi l , ama ok neml i bi r n ko,ul dur . Ayakl anmayi d,nr ken bu n
ko,ul u bi r i nci t ez ol ar ak zenl e gz nne get i r mek ger eki yor .
Eger bi r i nci t ezi mi z dogr uysa, i kinci t ezi mi z de; ar dindan gel ecek
ol ani ok neml i bi r fir sat bi l i p, hem de yzyilin bi r r yasi ve fir sat i
ol ar ak bi l i p bt n gcmzl e nmzdeki gr evl er e ykl enmekt i r .
Ger ek ki t l eni n psi kol oj i k r gt dzeyi , ger ekse ncnn psi kol oj i k r -
gt dzeyi nde ne kadar bi l i n eksi kl i gi ol ur sa ol sun, yakal anan dur um
kendi ba,ina ayl ar ca er t el emeye t er k edi l emez. Yi ne zer i nde her hangi
bi r t ar zda devr i mci l i k yapil amayacagi gi bi , zel l i kl e de "kendi l i gi nden
bi r gel i ,medi r " ,ekl i nde deger l endi r i l emez. Bu di ger gl er i n, r ef or -
mi zmi n el e al mak i st edi gi bi r bi i mdi r . "Kendi l i gi nden bi r gel i ,medi r ,
dogal ol ar ak mesel e i yi konul uyor " bi i mi nde bi r yakl a,im asl a ger ek-
i ol amaz. Tam t er si ne, ok bi l i nl i , ok byk bi r f edakar l ikl a, nder -
l i kl e gel i nen bi r a,amadir . Byl ece buna i mknl ar ne kadar az ol ur sa
ol sun, hat t a hazir l ik dzeyi ne kadar yet er si z ol ur sa ol sun, hem nc,
hem de hal k aisindan anl am ver ebi l i r i z. Buna r agmen ayakl anmayi ya-
,at mak vazgei l mez bi r adimdir . Mut l aka i i ne gi r mek ger eki r . Devr i m-
ci deger l er i n kazanil masinin anl aminin dogal sonucu budur .
Hi ki mse kendi keyf i ne gr e ne bu bi r i nci t ezi n ger ekl er i ni gz ar di
edebi l i r , ne de "bi r az daha uzat al im" di ye r ef or mi zmi n en bel i r gi n yak-
l a,im t ar zini ser gi l eyebi l i r . "Gel ecege de er t el eyebi l i r i z, hazir l ikl ar ve
r gt l l k azdir , dol ayisiyl a keyfi mi zi n i st edi gi gi bi uzat abi l i r i z" demek
yanl i,tir . Kat ilim bu anl amda Kr di st an aisindan vazgei l mez bi r ,ans
ol ar ak kendi si ni gst er i yor . Bi r ayakl anma kat ilimi, bi r hazir l ik kadar
neml i bi r f ir sat ol ar ak da deger l endi r i l mel i di yor uz. Bunun ger ekel e-
r i ni uzun uzun anl at t ik. Dol ayisiyl a keyf i mi ze gr e er t el eme veya ge-
mi ,t e hi bi r ,ey ol mami, gi bi , bi r de dnemi n esas zel l i kl er i sanki her
zamanki gi bi ymi , ,ekl i nde deger l endi r i p har eket et mek yanl i, bi r yak -
l a,imdir . Iki nci t ez byl e f or ml e edi l ebi l i r .
nc t ez ol ar ak, hedef mesel esi ger eki konul mal iuir . Bu a,a-
mada t am bi r bagimsiz Kr di st an hedefi ne kadar ger eki gi bi gr n-
35
myor sa da, si yasi i kt i dar a agir l igini koymama, hat t a gei ci ve sinir l i
bi r i kt i dar a ul a,mama da kabul edemeyecegi mi z bi r dur umdur . r ne-
gi n, bi r Fi l i st i n gi bi , hat t a ba,ka al anl ar daki bi r ok ayakl anma sr el e-
r i nde ya,andigi gi bi , sal t gst er i ol sun di ye bazi ekonomi k hedefl er e
ynel mekl e, bazi baskil ar a kar ,i ol makl a, bazi r esmi veya zel gnl er de
ki t l el er bayr am yapsinl ar di ye mahal l i ve bazen si yasi yani agir basma-
yan bi r t ut uml a da ayakl anma i i ne gi r i l emez. Hedefl er basi t ,eki l de
bi i l emez.
O hal de, ar a yer de bi r ok kar ma,ik dur um ve hedef sz konusudur .
Al an var dir , bi r par a zgr vat anda, bi r devr i m hkmet i kur maya
kadar gi der . Al an var dir , d,manin si yasi , asker i hedefl er i ni neml i
or anda par al ar ve d,mani i ki l i bi r i kt i dar a zor l ayabi l i r . Al an var dir ,
d,manin beyaz bl gesi di r , denet i mi al t indadir . El koymadan, vur ma-
dan, si yasi gst er i l er l e gel i ,me sagl anmak i st enebi l i r . Gr l yor ki t ek
dze, her ,ehi r i i n ayni anl ama gel en hedef sapt amasi ger eki degi l .
Ayakl anmanin hedefi ni n, zel l i kl e daha nceden gr dgmz gi bi ,
si l ahl t mcadel eyi yoqunl ayttr acaqtmtz bl gede, r negi n Bot an di ye t a-
bi r et t i gi mi z al anda ger ekl e,t i r ebi l i r i z. En ok dayanacagi mer kez ve
cephe ger i si gi bi bi r yer ol acakt ir . Si l ahl i mcadel eni n bur ada t m g-
cmzl e gel i ,t i r i l mesi yl e, zel l i kl e ger i l l a or dul a,masinin geni ,l i gi ne
ve der i nl emesi ne ot ur t ul masiyl a, bur adaki ayakl anmal ar f i i l en d,ma-
ni kopar mayi veya d,mani mmkn ol dugu kadar at mayi hedefl er .
$ehi r l er e i se di,ar idan ger i l l anin kor umasi, i er den de mahal l e mi l i sl e-
r i yl e sonuna kadar bi r at i,ma dur umuna da gi r i l ebi l i r . Yi ne ,ehi r l er de
ve kir l ar da t am denet i m gel i ,t i r i l ebi l i r . neml i or anda si l ahl i ayakl an-
ma dur uml ar i ya,anabi l i r .
Yani hedef i kt i dar i yakal amayi, i kt i dar gi bi har eket et meyi i er i yor .
D,manin ot or i t esi al abi l di gi ne dar al t il mi,, var sa bi l e bi r ka gar ni zon-
l a sinir l andiiil mi, gi bi ol acakt ir . Hal kin t am kat ilimi sagl anip denet i mi
ger ekl e,t i r i l di kt en sonr a, d,manin si vi l i ,bi r l i ki l er i ni bir akmamak,
kor ucu gi bi konuml ar i -ar t ik ol sa bi l e- Tr k or dusu bnyesi nde ya,a-
yabi l ecek bi r dur uma get i r mek, ,ehi r l er i n de ar t ik d,manin i i nde
r ahat gezemedi gi -,i mdi den u ver di gi gi bi bi r yer de bir akmak zor unda
kal digi- bi r dur umu yar at mak ger ekmekt edi r . Yi ne kir sal al anda ve
kyl er de benzer pozi syonu yar at mak, bur al ar i i n de geer l i di r . Bu t i p
bl ge anl ayi,l ar i, ko,ul l ar el ver di gi nde Gar zan' da da, gi der ek
Der si m' de de veya bi r ba,ka al anda da uygul amaya gei r i l ebi l i r . Hazir -
lik ve ba,ar i, adiml ar in bu t emel de at il masina bagliuir .
36
ki nci bl gel er deki hedefl er bi r az daha degiyi k i zi l ebi l i r
Iki nci bl gel er de asl inda ,i mdi den neml i or anda mcadel eni n ya-
,andigi bl gel er di r . Saydigimiz bi r i nci bl ge di,inda, bu bl gel er de
si l ahl i mcadel e de var dir , ser hil danl ar da var dir . Bi zi m bur aya daya-
t acagimiz hedefl er , bi r i nci bl geni n i i nden get i gi bi r bi i me kavu,-
t ur ma, yani ,ehi r l er de de ar t ik denet i mi hal k gcnn el i ne gei r me,
kir sal al anda da en azindan si l ahl i gl er i r ahat har eket eden, i yi ot u-
r an bi r ger i l l aya ul a,tir madir . Bur al ar neml i or anda i ki l i i kt i dar i i n-
dedi r ve bi z agir basmasak bi l e, d,manin da fazl a agir basmayacagi,
si yasi ynden t am denet i m di,i bir akil sa, d,mani asker i al anda da
epey sinir l andir mak ,ekl i ndedi r . Iki nci al anin en t i pi k ayakl anma bi i -
mi de bu hedefi ne uygun ol ar ak zaman zaman si l ahl i, zaman zaman da
si vi l , si yasi ol acakt ir . Yi ne di,ar idan da si l ahl i gl er i n zaman zaman
gi r i p si l ahl a t akvi ye eder ek ayakl anmayi kor umasi ve bunun yaninda
bi r ,ehr i n si yasi gst er i l er i ni de pe,i sir a get i r mesi ger eki yor .
nc bl geye Tr ki ye met r opol l er i de dahi l edi l ebi l i r
Bur al ar Kr di st an' in yeni yeni ail an bl gel er i di r . Iki nci bl gel er de
yr yen mcadel e bi i ml er i ni , bu nc bl gel er de gel i ,t i r er ek i ki nci
bl ge sevi yesi ne get i r me hedefi konul abi l i r . Yani kaba anl amda t asni f e
t abi t ut uyor uz. Biakl a keser gi bi bu al anl ar ayr i,tiiil amaz. Sr e i i nde
bi r de ayakl anma sr el er i hizl i ol dugu i i n, her an bi r bl ge pasi fl e,e-
bi l i r , buna kar ,ilik bi r bl ge de akt i fl e,ebi l i r . Bi r i nci bl ge konumuna
dogr u bi r yer e gel i nebi l i r . $emat i k yakl a,mamak ger eki yor . Buna m-
cadel e sr eci ni n bel i r l eyecegi bi r dur um ol ar ak bakmak ger eki yor .
Ama en ok bel i r t i l mesi ger eken husus ,udur ; i kt i dar i ok zor l uyor uz,
i kt i dar i hal k adina yakal iyor uz neml i or anda. Gei ci ve par al i bi r al an
da ol ur . Di ger al anl ar in da eyl eml i l i gi , muazzam si yasi bi r eyl eml i l i kt i r .
D,manin si yasi denet i mi ni t asfi ye et medi r , asker i gcn de sinir l an-
uir madir . Bu da ne anl ama gel i yor . Hal k bagimsiz ol masa da, bagimsiz-
lik i i n ok i l er i bi r a,amaya ul a,ma anl amina gel i r . Hal k i i n zgr l k
neml i or anda ger ekl e,i yor . Yi ne d,man denet i mi ok zayifl at iliyor .
Bu anl amda bi zl er i i n bagimsizl ik eyl emi boyut l aniyor .
Ii nden get i gi mi z sr eci n kar akt er i st i gi byl edi r . $yl e ki , r ef or -
mi st l er i n, emper yal i zmi n r efor mi st zm yol u da dhi l di r . Kr di st an
Devr i mi ' ni n ol asi bi r ayakl anma i l e daha da t ir manacagi ngr l ebi l i r .
Ol duka bagimsizl a,tiiil mi, par al ar l a bi r l i kt e zgr l e,t i r i l mi , dev-
r i mci hal k ger egi ne dayat il an t akt i k; "lki t ar aftn da t er r i zmi ne haytr ,
37
bu ayamada Kr di st an i i n baqtmstzl tk dynmek bi r hayal di r , hal k i i n
bi r i kt i dar t dynmek hayal di r , yaptl mast ger eken, kuzu kuzu dymantn
t am asker i ve si yasi denet i mi al t tnda yayamakt tr " t akt i gi di r .
Gneyde d,ndkl er i gi bi ne hal kin si l ahl i savunmasi, ne mecl i si
ve ne de bagimsizl igi var dir . Bur ada yapil mak i st enen, t esl i m al inmi,
bi r hal ka, saht e bi r Kr t l k, gveni l mez bazi saht e r ef or ml ar i dayat -
ma veya devr i mi znden bo,al t ma t emel i nde ngr dg bi r Kr t par -
t i si kur ma ve bi r de r esmi kanunl ar a gr e al i,an, Kr di st an' da i ,bi r -
l i ki l er ar aciligiyl a ot onomi yi , zer kl i gi hedefl eyen bi r t akt i kl e kar ,i
kar ,iyayiz.
Emper yal i zmi n ve zel l i kl e de Tr k smr geci l i gi ni n "Kr t r ef or -
mu" adi al t inda pi yasaya sunmak i st edi gi bi r t akt i k de budur . Ve bu
t akt i k i i n r gt l endi r i l mek i st eni yor . Gr n,t e " PKK' de gel ebi l i r ,
PKK' ye r ef or m d,nl ebi l i r " deni l i yor sa da, asl inda bu t akt i k znde
devr i mi t asf i ye et meyi amal ayan, en t ehl i kel i yakl a,iml ar dan bi r i si di r .
Bi zde de di kkat edi l mezse, zel i kl e son or t aya ikan pr ovokasyonl ar in,
1983-86-88 ve 1990-91 pr ovokasyonu da esas i t i bar i yl e d,man t ar a-
findan bu amal a r gt l endi r i l mi , ve bu pr ovokasyonl ar in t emsi l ci l er i -
ne yasal zemi n sunul maya al i,il mi,tir . Hat t a deni lebi l i r ki , d,manin
zi ndan pol i t i kasi, ger i l l aya dayat t igi pi ,manl ik pol i t i kasi -bunl ar i nfaz
yasasi, pi ,manl ik yasasiuir - gi bi , gnmzde dayat t igi " Kr t l er gazet e
ikar abi l i r , yar in da par t i kur abi l i r " ,ekl i ndeki pol i t i kal ar in t m, zel
sava,l a bi r l i kt e yr t l en kar ,i-devr i mci abal ar dir . Bu pol i t i kal ar da
r ef or mi st maske al t inda uygul amaya gei r i l i yor .
Dol ayisiyl a onl ar in hedefi , ger i ci bi r hedeft i r ve devr i mci l er i n buna
di kkat eder ek r ef or mi st hedefl er i st emi ni sr ekl i bo,a ikar mak gi bi
bi r gr evl er i de var dir . r negi n bi r Gney Kr di st an' da uygul amak i st e-
di kl er i ot onomi ni n amact, Kr t hal ktntn devr i mci ener j i si ni boya tkar -
makt tr . Kir k yil dir ba,ar mi,l ar ve en son bi r haml eyl e de t mden ba-
,ar mak i st i yor l ar . Bu nedenl e de Gney Kr di st an' daki bu t ehl i keyi gz
nne get i r er ek, devr i mci ser hil dan t akt i gi ni i ,l et mek ve yi ne Kuzeyde
hazir l anmak i st enen saht e Kr t r ef or munu deger l endi r i p bo,a ikar -
mak i i n, devr i mci hedefl er e siki sikiya bagli kal mak ger eki yor .
Dr dnc t ezi miz; ar al ar veya bi i ml er mesel esi di r . Bur asi bi r az
kar ma,ikt ir . Si yasi yani agir bast igi kadar , asker i yani da agir basan
ayakl anmal ar ol abi l i r . Yani ayakl anmal ar in i i ne si l ah da gi r ecekt i r .
Si l ahl i ve si l ahsiz bi i ml er i de denenecekt i r . Kal di ki bu da mevcut bl -
gel er e dayat il acak hedefl er e gr e bel i r l eni r . Bu, ,phesi z bt n al anl ar
38
ve hedefl er i i n ayni bi i mde i l er i sr l emez. Ayakl anmanin bi i mi ok
e,i t l i ail ar dan el e al inabi l i r . Bi r bakar siniz, t am di ,e di , bi r si l ahl i
sava,im sonucu, bi r ,ehr i bel l i bi r sr eyl e sinir l i ol ar ak el de t ut ma ol ur .
Bi r bakar siniz ayakl anmada isr ar l a si l aht an kainma ol ur ve bu dogr u
bi r devr i mci t ut um ol ar ak kendi ni dayat abi l i r .
Hal k mi l i sl er i ,ehi r l er de i yi bi r hazir l ik i i nde ol mal iuir . Mahal l el er
ger ekt i gi nde mi l i sl er l e savunul mal iuir . Mi l i s, ger i l lanin bi r al t basamagi
ol ar ak i ,l ev gr mel i di r . Eger hemen kat il mazsa da, hal kin si l ahl i hazir -
ligi da ol mal iuir . Ger eki r se bi r gn or t aya ikar ip si l ahl ar ini kul l anabi -
l ecek dzeye get i r i l mel i di r . $ehi r l er bazen t ut ul abi l i r . Devr i mci yne-
t i m al t ina gnl er ce al inabi l i r . Ar t ik bazi bl gel er e gr e ve o bl gel er
et r af indaki ger i l l aya gr e ,ehi r l er daha kal ici ol abi l i r . Bununl a bi r l i kt e
or adaki hedefl er e ynel memi z de t am d,r me, yani devl et i n r esmi
kur uml ar ina el koyma t emel i nde de ol abi l i r . Ve kol ay kol ay t er k et me-
me, kol ay kol ay d,manin gi r emeyecegi bi r dur uma get i r me yakl a,imi
kendi ni dayat abi l i r . Di,t an gel en ger i l l a da sal dir abi l i r . Yi ne i t e bi zzat
ger ekl i hazir l ikl ar yapil ar ak, si l ahl i eyl em bi i ml er i bul unabi l i r .
zel l i kl e daglik al anl ar daki ,ehi r l er i n dur umunu daha degi,i k el e
al mak ger eki r . Si l ahl a gi r mek, si l ahl a gst er i l er ynl endi r mek, hal ki
ayaga kal dir mak nem kazanir . $ehr i n byk l gne, kkl gne gr e
bi r bi i m dayat il abi l i r . Yi ne kyl er var dir . Kyl er t am bi r si l ahl i gcn
denet i mi ne al inabi l i r . Bi r ok kyl e Hal k Sovyet i , Hal k Mecl i si t emel i n-
de denet i m kur ul abi l i r . Bi r ok ky ve ,ehi r kur t ar ma d,nl ebi l i r .
Bazi kyl er , savunma bi r l i kl er i t ar af indan kor unabi l i r . Ky savunma
bi r l i kl er i yl e, mahal l e savunma bi r l i kl er i bu dnemde epey i , yapabi l i r -
l er . zel l i kl e kir sal al anda, devl et i n t emsi l ci l er i ni ve bazi i ,bi r l i ki l er i ni
bar inamaz dur uma get i r ecegi z, hem de yaygin bi r bi i mde yapacagiz.
Demek ki eyl em bi i mi , bi r ok mahal l i i kt i dar i yikiyor . Veya buna
g get i r en uygun bi r eyl em ve uygun bi r r gt l enme ol ayiuir . Eyl em
kir sal al anda daha fazl a r ol oynuyor . Fakat ,ehi r l er de de epey r ol oy-
namiyor degi l . Ger i l l a sadece hal k gst er i l er i yl e degi l , i yi r gt l endi -
r i l mi ,, i yi hazir l anmi, savunma bi r l i kl er i yl e gl r ol oynar . Hal kin
i kt i dar gst er i l er i ne de gi r er . Kir da ve ,ehi r l er de byk yr y,l er
dzenl emek ger eki r . Bu yr y,l er i n bel l i bi r savunma al t inda yr -
t l mesi neml i di r . Ger i l l a i l e bi r az i i e ol abi l i r . Byk ,ehi r l er de b-
yk gst er i l er yapil abi l i r ve her byk gst er i , bi r ,ehr i si yasi ynden
t am kazandir mayi hedefl emel i di r . Bi r Di yar baktr i i n zenl e haztr l ana-
cak bi r ok byk gst er i , ar t tk bur ayt smr geci l er i n denet i mi nden t am
39
tkar abi l mel i di r . ok yaygin bi r bi i mde gst er i t akt i gi ni hayat a gei r e-
r ek, si yasi bakimdan Kr di st an' in bel li ba,li bt n ,ehi r l er i ni d,r -
mek, kir sal al anl ar ini da bu konuda t mden kont r ol al t ina al inamaz bi r
dur uma get i r mek ve hazir daki r gt l l k dzeyi ni , eyl em bi i ml er i ni
mevcut hedefl er e gr e yet er l i kil mak ger eki r .
Yi ne ayakl anma a,amasinda neml e zer i nde dur ul masi ger eken
bi r nokt a da, Kr di st an' da yaygin ol an cami l er i , Ul usal Kur t ul u, Mca-
del emi zi n pr opagandasinin yapil digi mer kezl er hal i ne get i r mekt i r . Bu
konuda sinir l i bazi al i,mal ar imiz ol sa da yet er l i degi l di r . Cami l er i bi r
bt n ol ar ak d,manin denet i mi nden ikar mak ger eki r . Bu al i,mal ar
ok ynl yr t l ebi l i r . r negi n, Cuma gnl er i nde hut be okundukt an
sonr a, ya o cami ni n i mami, ya da bi r cephel i , ERNK adina cemaat i n kar -
,isina ikar il ar ak i er i si ne gi r i l en ayakl anma sr eci ne ve bu sr eci n
dayat t igi gr evl er e i l i ,ki n konu,mal ar yapabi l i r . Ayakl anmaya ve Ul u-
sal Mecl i s al i,mal ar ina dest ek agiisi yapil abi l i r . Bu al i,ma dogr u
t ar zda el e al inir sa, gl sonul ar al inabi l i r . Bu sonul ar da ayakl an-
maya yansitilir sa kmsenemez dzeyde bi r dest ek sunul mu, ol ur .
Bei nci t ez ol ar ak da; ayakl anma sr eci ni , ani par l amal i bi r ayak-
l anma bi i mi nde gel i ,t i r mek yer i ne, uzun bi r sr eye yaymak ger eki r .
Gncel l i k kadar sr ekl i l i gi de ber aber i nde d,nmek neml i di r . D-
zenl eyecegi mi z ayakl anmal ar kisa vadel i amal ar l a degi l , uzun vadel i
amal ar l a bi r l i kt e d,nl ecekt i r . Dar amal i ve kisa sr el i ayakl anma-
l ar yer i ne, dar ve basi t bi r ekonomi k amaci da ol abi l i r , bununl a bi r l i kt e
si yasi amaci da t ir mandir acak ve kisa bi r sr ede de ger ekl e,t i r i l ecek
ol an, fakat daha i l er i bi r sr eni n de bi r n a,amasi ol abi l ecek bi r bi -
i mde dzenl emesi ger eki yor . Bi r den bi r ser hil danl a, eyl eml e de her
,eyi "kazaniiiz veya kaybedebi l i r i z de" yak l a,imi i i nde ol mamak ger e-
ki yor . Fakat ok kendi l i gi ndenci bi r ,eki l de "ne de ol sa uzun sr el i di r "
deyi p kendi ni t am kat mama gi bi bi r yakl a,ima da f ir sat t animayacagiz.
Gnn yi r mi dr t saat i nde t am bi r ayakl anma r uhuyl a, bunun kes-
ki nl i gi yl e ve t akt i k nder l i gi yl e yakl a,ir ken, ayakl anmayi bi r gnn i ,i
degi l , uzun bi r sr e i ,i ol acagini da gz ar di et memek ger eki r . Sabir l i,
uzun vadel i , basi t t en kar ma,iga bi r ayakl anma sr eci i i nde ol dugu-
muz, ama asl a gnn de yl e sir adan bi r gn ol madigini unut mayar ak,
sanki bi r gnde hal l edebi l ecegi mi z gr evl er var mi, gi bi bi r yakl a,im
i i nde ol mak ger eki yor . Yani ok der l i -t opl u, dol u di zgi n bi r t akt i k an-
l ayi, kadar sabr in da, ol gunl a,manin da ger egi ni gz ar di et memek
ger eki r .
40
Al t nc t ezi mi ze gr e, bu ayakl anma sr el er i ni n ki t l el er i n r gt -
l enmesi i i n ok ger ekl i ol dugunu, yani ayakl anmanin bi r r gt l enmeyi
nasil ger ekl i kil digini bi l mek ger eki r . Ayakl anma ol madan hal kin geni ,
bi r ,eki l de r gt l enmesi ne gi di l emeyecegi gi bi , hi bi r hazir l iga, r gt -
l l ge dayanmadan ayakl anma da ol maz. Iki si ar asindaki sei mi ok i yi
yapmak nem t a,ir . Ner ede bi r ayakl anma var sa hal ki daha ok r gt -
l eme, ner ede r gt l l k var sa bi r ayak l anmayi daha i yi gel i ,t i r me esas
al inir . Bu ayr imi mkemmel yapmak ger eki r .
Yi ne ayni dur um eyl em i i n de geer l i di r . Kendi l i gi nden bi r eyl em
bekl emek ne kadar mmkn degi l se, "bi r eyl em her ,eydi r , eyl eml i l i ge
ikal im da ne ol ur sa ol sun" gi bi bi r yakl a,im da uygun degi l di r . Bi r ey-
l em yar at mak ok neml i di r . Fakat bu eyl emi n her ,ey ol madigi, bi r
yigin sor un dogur acagi ve bunun da pe,i nen kabul edi l mesi ger ekt i gi ,
i er i si ne gi r i l ecek yakl a,iml ar da sr ekl i kendi si ni hi sset t i r mel i di r . Ki t -
l el er i devr i mci sava,a gt r r ken ayakl anma ok neml i bi r f ir sat t ir .
r gt l enmeyi , eyl emi bi zzat gel i ,t i r i r . Asgar i bi r dzeyde ba,l ayar ak
r gt l emeyi ayakl anma t akt i gi i l e azami ye ikar mak ger eki r ve t abi i ki
bunun bi r n ko,ul u da ger i l l ayl a i i e gel i ,mesi ger ekt i gi di r . Ayak-
l anma ki t l eyi si yasi ol gu hal i ne get i r i r ken ve bu ayni zamanda ok
neml i bi r ko,ul dur umundayken, yi ne bu yeni dur umdan har eket l e
kendi si ni vazgei l mez bi r ko,ul bi i mi nde el e al ar ak kal ici kil digi ve
or dul a,maya t am ul a,tir digi t ezi yl e har eket et mek ger eki r .
Ayakl anma sr eci nde yedi nci bi r t ez ol ar ak da, ger i l l a byk bi r ge-
l i ,me kaydedecekt i r . Ger i l l a or dusuna bi nl er ce ki ,i akacakt ir . Bi r ayak-
l anma deneyi mi , hemen hemen bt n bl gel er de ve zel l i kl e de bi r i n-
ci l hedefl er e sahi p ol an bl gel er de hal k or dusunun ig gi bi bymesi
demekt i r . Ayakl anma kendi i i nde hal ki si yasi ol ar ak t am bi r or dul a,-
maya ve hal k mi l i si ni de ok yet ki n bi r bi i mde gel i ,t i r meye gt r r -
ken, bu t emel de ger i l l a or dusuna da muazzam bi r a,ama yapt iiiyor .
Zor -bel a ayakt a kal an al anl ar da gl besl enmeyen bi r ger i l l aya, gl
ayakt a kal ma zemi ni ni sunma, ok t aze kanl a besl eme ve g akt ar ma
gi bi bi r sonucu dogur ur .
Demek ki ger i l l a or dusu ayakl anmaya bi r ,eyl er ver i r ken, ok ,eyl er
de al acakt ir . Buna gr e ger i l l a al anl ar inin ,i mdi den hazir t ut ul masi, on
bi nl er i n ger i l lal a,tiiil masinin pl anl anmasi, zel l i kl e s yer l er i ni n bel i r -
l enmesi , bi nl er ce sava,inin egi t i l mesi , sevk-i dar e, l oj i st i k vb. sor unl a-
iin hal l edi l mesi , bi zi m ayakl anma t ezl er i mi zi n bel l i ba,lil ar indandir .
41
Tam si yasi sonu el de et mek i i n ayakl anma demi yor uz; daha byk
bi r ger i l l aya ul a,mak i i n ayakl anma di yor uz.
Ger i l l a ve ayakl anma, ger i l l ayi dev gi bi bi r at ilimla der i nl i gi ne ve
geni ,l i gi ne byt me ko,ul una bagl aniyor . Gl bi r ayakl anmaya ba,-
vur madan ger i l l ayi gel i ,t i r emeyi z, ayakt a t ut amayiz, kal ici kil amayiz.
Bunun i i n ayakl anma ger ekl i di r . Yi ne ayakl anmanin dogal bi r sonucu
ve r esmi i f adesi ol ar ak Ul usal Hal k Mecl i si ve Kr di st an' da bi r ul usal
i r adeni n or t aya ikmasi ger eki r .
Seki zi nci aama ol ar ak; bel ki bi r devl et l e,meye gi demeyi z, ama
hal kin t emel i r adesi ni n bel i r l eyi ci gc, en yksek kar ar or gani ve Ul u-
sal Kur t ul u, Devr i mi ' ni n r esmi bi r Ul usal Mecl i si ni or t aya ikar acakt ir .
Ni t eki m Ul usal Mecl i s, ayakl anmanin en neml i bi r si yasi amaciuir .
Ul usal Mecl i s ger ekt en de i i nde bul undugumuz sr et e bi r Ul usal
Devr i m Mecl i si gi bi al i,acakt ir . Ve devr i mi n Kr di st an apinda t ar t i,i-
lip kar ar a bagl anmaya al i,il digi, ayr ica bi r denet i m or gani i ,l evi ni
gr dg ve bi r yr t me gcnn or t aya ikar il digi bi r or gan r ol n
oynayacakt ir . Tam bi r hkmet ol masa da, hkmet e benzer bi r y-
r t me gcn kendi bagiindan ikar acakt ir .
Bi zi m Kr di st an' da bu a,amada ngr dgmz ayakl anmanin
neml i bi r si yasi hedefi budur . Mecl i se i l i ,ki n r efor mi st -ot onomi ci l er i n
yapt igi al i,mal ar in, bi r mecl i si degi l , t er si ne onu znden bo,al t maya
al i,ar ak, ,i mdi ye kadar ki konuml ar ini daha st bi r dzeyde sr dr -
mede bi r kilif yapmayi, dol ayisiyl a bi r uydu mecl i si yar at mayi hedefl e-
di gi ni bi l i yor uz. Bu nedenl e her hangi bi r mecl i si degi l , devr i mci bi r
mecl i si d,nyor uz ve bunu da ayakl anmanin amaciyl a siki sikiya
bagl ant ili bi i mde yer i ne get i r mek gr evi yl e kar ,i kar ,iyayiz. Yi ne bu-
nun dogal bi r sonucu ol ar ak ger ek mecl i s sei mi i i n yapil acak bi r pr o-
paganda al i,masiyl a ayakl anma sr eci i i nde adayl ar in or t aya ika-
iil masi, hal ki ne pahasina ol ur sa ol sun t emsi l edecek, devr i mi n yasal a-
iina bagli kal acak, ul usal ikar l ar i gzet ecek bi r adayl ar si st emi ni n
gel i ,t i r i l mesi ger eki yor .
Ayr ica mecl i s al i,mal ar ina veya sei m t akt i gi ne bagli ol ar ak bi r r e-
fer andum da d,nl ebi l i r . Bi r r efer andum f i kr i , zel l i kl e ,u amal a
yer i ndedi r : " Kr di st an' in bagimsizl ik ve zgr l gn esas al an, ama
e,i t ve zgr t emel de bi r bi r l i ge aik misiniz?" sor usuyl a, Kr di st an
hal kinin nabzini har eket e gei r mek ... Yi ne onun ezi ci bi r ogunl ugunun,
e,i t ve zgr bi r t emel de ger ekl e,ecek bi r bi r l i k i i n, "bagimsiz ve
zgr l kt en yana misiniz?" sor usuyl a kendi kader i ni ul usl ar ar asi al an-
42
da da gndeml e,t i r i p r esmi bi r kar ar dzeyi ne get i r mek... Yani bagim-
sizl ik ve zgr l k kar ar ini, e,i t ve zgr t emel de bi r l i gi de esas al an bi r
er evede r esmi l e,t i r mek bu ayakl anma sr eci ni n di ger bi r hedefi di r .
Dokuzuncu tez ol ar ak; bagimsizl ik ve zgr l k r ef er andumunu
yapmal iyiz. Ayni zamanda kom,u hal kl ar veya ul usl ar da eger i st i yor -
l ar sa, or t ak bi r bi r l i gi n e,i t ve zgr bi r t emel de ol abi l ecegi ni bi r see-
nek ol ar ak hal kimiza sunal im. El bet t e ki bu konuda hazir l ikl ar imiz
sr ekl i di r . Bahset t i gi mi z gi bi par t i mi z, ba,li ba,ina bu e,i t ve zgr
t emel e dayal i bi r l i gi n hazir l igiuir .
Onuncu t ez ol ar ak; bt n al anl ar da yr t t gmz f aal i yet l er , bi r
anl amda ayakl anma hazir l igiuir . Daha ,i mdi den yur t di,ini bunun i i n
hazir t ut uyor uz. Hat t a ok agir baskil ar ol ur sa, hal kimizi bi r yandan
ger i l l a bi i mi nde dagl ar a ekebi l i r i z. Bi r yandan da cephe ger i l er i ne
t a,ir abi l i r i z. Kuzeyden Gneye bi r yiginak da yapar iz, Doguya da yigi-
nak yapabi l i r i z. t e yandan da Tr k hal kini har eket e gei r mek, yi ne
met r opol l er de or du i i nde yan al i,mal ar yapmak ve bunun pr opagan-
dasini sr ekl i gel i ,t i r mek yer i ndedi r . Di pl omasi kanal l ar ini ol u,t ur up
har eket e gei r mek, ayakl anma sr esi boyunca daha da i mkn dahi l i n-
dedi r . Yi ne d,man si yasi gr ,meden yanaysa si yasi gr ,me kanal -
l ar ini aik t ut mak, bunun i i n de si yasi ynt eml er i devr ede t ut mak bu
al i,mal ar in bi r ger egi di r . Ni t eki m ,i mdi ye kadar da bu konuda bazi
al i,mal ar yr t l meye al i,il mi,tir . zel l i kl e di pl omat i k al ani i yi ha-
zir l amak ger eki yor . Devr i me hi zmet eden bi r di pl omat i k al i,ma t ar zi-
na da g ver mek ger ecekt i r .
Sl oganl ar dzeyi nde bu yeni dnem al i,mal ar imizi ,yl e i fade ede-
bi l i r i z;
-Ya bi r par a bagimsiz Kr di st an, ya l m!
-Ya hal ka zgr l k, ya l m!
-Ul usal Mecl i s i i n i l er i !
-Si l ahl i hal k ayakl anmasina hazir l anal im!
-Her kent t e bi r ayakl anma!
-Kr di st an kir l ar inin her t ar afinda devr i m at e,i ni t ut u,t ur al im!
-E,i t ve zgr t emel de bi r l i k i st i yor uz!
-D,manin her t r l dayat ma ve r efor m t akt i kl er i ne hayir !
-D,manin hkmet i nde yer al maya, onun denet i mi al t inda bi r ot o-
nomi ye ve zer kl i ge hayir !
-Topyekn devr i mci bi r sava, i i n i l er i !
-Her ,ey devr i mci sava, i i n, her ,ey ul usal kur t ul u, cephesi i i n!
43
-Ar amizdaki t al i el i ,ki l er i i ki nci pl ana bir akal im, t emel hedefl er de
bi r l e,el i m!
Dneme dayat il masi ger eken sl oganl ar i daha da e,i t l endi r ebi l i r i z,
t abi i yer i ne ve zamanina gr e ol mal iuir .
$i mdi i i nden get i gi mi z sr e, bi r hazir l ik sr eci di r . Bel l i ki bu ha-
zir l ik sr eci degi,i k al anl ar da, degi,i k bi i ml er ar z eder ek sr ecekt i r .
$i mdi den bazi yer l er de ayakl anma gi bi dur uml ar ya,anir ken, bazi yer -
l er de yeni uyaniyor . Daha pr at i k bi r ayak l anma komi t esi ne ,phesi z
gi di l ecekt i r . Genel bi r ayakl anma komi t esi ger eki r . Yi ne hemen hemen
bt n al anl ar i i n al t komi t el er ger eki r , koor di nasyon ok neml i di r .
Daha ,i mdi den bunl ar i gel i ,t i r i yor uz. Kir -,ehi r bagl ant isini ve sr ekl i
i l et i ,i m agl ar ini gel i ,t i r mek neml i di r . Hi ,phesi z Par t i nder l i gi ' ni n
ayakl anma koor di nesi yl e i i e ol masi neml i di r . I ve di, bagl ant il ar i
en st dzeyde gel i ,t i r mek ve hat t a al t dzeyl er e t a,ir mak neml i di r .
Yi ne yayin or ganini gel i ,t i r mek ve sr ekl i bi l di r i l er akt ar an bi r yayin
komi t esi ni n ol u,t ur ul masi ok neml i di r .
Bt n bunl ar bi r ayakl anma pl ani i i nde d,nl mesi ger eken hu-
susl ar ol uyor . Fakat ba,t a da bel i r t t i gi mi z gi bi , al i,mal ar a i ,l er l i k ka-
zandir mak i i n her ,eyden nce devr i mci mi l i t an ol mak ger eki yor .
Devr i mci mi l i t anl ar ol madan, ok becer i kl i ve ok ust a bi r ,eki l de bu
i,e gr e kendi ni def al ar ca hazir l ayan mi l i t anl ar imiz ol madan, bu sy-
l enen ve ol duka da zor unl u ol ar ak yapil masi ger eken al i,mal ar , aci ve
yeni l gi yl e kar ,i kar ,iya kal abi l i r . zel l i kl e de nc ,ar t i, bt n ,ar t l ar in
nnde gel i r . ncnn en st dzeyde sor uml ul ugu kendi nde duymasi,
zaf er i n ve ba,ar inin t emel i ni kendi z pr at i gi ne bagl amasi ,ar t t ir . I,l er i
kendi ba,ina bir akacak bi r dur umumuz yok, yi ne yl e sagin-sol un yar -
uimina ko,ar ak bi r ayak l anmayi i l er l et memi ze i mkn yok. nc ba,a-
iiyi da, ba,ar isizl igi da kendi yet enekl er i ne, kendi abal ar ina bagl aya-
r ak yol a ikmal iuir . G get i r i yor sa el bet t e neml i di r . "Ben bur ada bu
ayakl anmayi yr t mel i yi m. Gzme kest i r di m, hazir l igimi yapt im, so-
nul ar ina kat l aniyor um" deyi p sava, cephesi nde t akt i gi ot ur t acakt ir .
" Par t i mi z var dir , Par t i nder l i gi mi z var dir , ger i l lamiz var dir , ben bi r
,eyl er l e ugr a,iiim, kar i,tiiiiim onl ar t amaml ar " demek, sor umsuz ve
aff edi l mez bi r yakl a,imdir . Hi ,phesi z par t i de, Par t i nder l i gi de,
ger i l l a da kat ki sagl ar , ama bu seni n yer i ne get i r ecegi n gr eve yanil gili,
gafi l ce ve sor umsuzca yakl a,mayi asl a kabul et mez... Tam t er si ne daha
fazl a sor uml ul uk, daha fazl a ba,ar iyi kendi si nde dogur an bi r r uh, bi r
mant ik, bi r aba yet ki nl i gi , yet er l i l i gi i i nde ol masini ,ar t kil ar . Bu t e-
44
mel de par t i ncl er i , mi l i t anl ar i gr evl er e yakl a,abi l i r l er . Mevcut
ayakl anma sor unl ar ina ve ger ekl e,t i r me gr evl er i ne i l i ,ki n bu husus-
l ar i kisaca byl e bel i r t ebi l i r i z. Tar t i,mal ar bi r az daha der i nl e,t i r i l ebi l i r .
Bu t emel de zamanimiz var . Mmknse bt n al i,ma bi r i ml er i mi zde
bu t emel hususl ar dhi l i nde bi r t ar t i,mayi yayginl a,tir acagiz. Hi ,p-
hesi z byl el i kl e daha ayr int ili ve daha da yet ki n kilinabi l i r . Sonut a ok
daha sagl am kar ar l ar a ul a,il abi l i r . Ayakl anma sor unl ar ini ana hat l ar iy-
l a, t ezl er dzeyi nde bel i r t t i k. Daha ayr int ili kar ar ve hat t a ayakl anma
ynet mel i kl er i ne kadar ul a,abi l i r i z, ul a,mal iyiz da. zel l i kl e daha pr a-
t i k ayakl anma komi t el er i ni hazir l adigimizda, gr evl endi r mel er ve a-
li,mal ar t ar zina hki m kilinmasi ger eken ynet mel i k esasl ar i somut l a,-
tiiil abi l i r . Ayr ica al an bel i r l emel er i ni daha somut yapabi l i r i z. $ehi r ve
bl ge er evesi nde, l keyi ayakl anma al anl ar ina t aksi m et me i ,l er i
daha da kol ayl a,tir abi l i r . l ke genel i ni esas al an yakl a,im t ar zi kadar ,
,ehi r l er i esas al an ve onunl a bagl ant ili bl gel er i i er en bi r par al i yak-
l a,im da ger ekl i di r . Demek ki bi r de par al ar i esas al an bi r yakl a,imi
gel i ,t i r mel i yi z. Bu t i p bi r yakl a,imda genel yakl a,imin i i ne daha da so-
mut ot ur t ul ur sa ve bi r de buna ver i l mesi ger eken gcn hazir l ik dze-
yi ni de i yi t ar t i,ir sak, sonucu daha i yi kest i r ebi l i r i z ve bundan sonr asi
da ar t ik devr i mci mi l i t anin al i,masina bagli ol dugunu kest i r mek i m-
kn dahi l i ne gi r er .
$i mdi l i k bu ok t ar i hi ve bt n ko,ul l ar in ar t ik i i ne gi r memi z ge-
r ekt i gi ni adet a dayat ar ak gndemi mi ze sokt ugu ayakl anma ger egi mi -
ze byl e yakl a,iyor uz. Her geen gne ar t an bi r sor uml ul ukl a yakl a,a-
r ak, d,ncesi bi l e i nsani heyecanl andir an, ama kendi si ni i nsan yr e-
gi ni n agzina kadar get i r en byl esi ne al i,mal ar a gi r mek t ar i hi bi r f ir sat
ol dugu kadar , yanil gili yakl a,iml ar in da en bedbaht kilinacagi bi r var
ol ma, bi r ya,ama ger egi ol uyor . yl e basi t ve yzeysel yakl a,im gs-
t er mek, kat ilim i i nde ol mamak, bu dneml er i n kabul edemeyecegi bi r
t ut umdur .
Ayakl anma dneml er i ol aganst ki yi l i k i st er
Ayakl anma dneml er i ki ,i l i gi n kendi nde yar at il masini, sonuna ka-
dar devr i mci l e,mesi ni i st er . Bu dneml er byk devr i mci l e,t i r i ci , ze-
l i kl e Kr di st an hal ki sz konusu ol dugunda, onun t amamen sani yesi
sani yesi ne bi n yil l ik kl el i k pasl ar ini t emi zl eyi ci ve zi nci r l er i ni par a-
l ayici zel l i kt e ol an dneml er di r . Dol ayisiyl a bi r hal k i i n devr i mci l e,-
me ne kadar sinir sizsa, nc i i n de bu daha fazl a sinir sizdir . I,t e bu
45
dnemi n hakkini ver mek, bt n ger eksi ni ml er i ni kar ,il amak, zamani
bunun i i n mkemmel kul l anmak, ol duka aik bi r bi i mde byl esi bi r
dnemi n gr evl er i ne feda ol maya hazir l anmak, en kut sal bi r ya,am ve
en yer i nde bi r kar ,ilikt ir . Bunun di,inda ba,ka bi r seenegi n de ol ma-
uigini gz nne get i r i r sek, bt n gcmzl e yet ki nl e,me, der i nl e,me
ve bt n ya,amimizi kapsayan bi r kar ar l a,tir ma, ba,ar an ya,ama en
l ayik ol aniuir . Gr evl er e ve bi ze l ayik ol ana byl e yakl a,ir sak, ancak o
zaman yapt igimiz al i,mal ar in bi r anl ami var dir .
Bi z devr i mci l er ol ar ak her zaman devr i mci al i,mayi byl e el e al -
masini, gr evl er i mut l aka ba,ar masini ve bu t emel de hal kl ar in sagl am
ncl er i ol masini bi l mel i yi z. Hal kl ar a ver di gi mi z szl er i , ancak byl e
bi r sor uml ul ukl a uygul amaya gei r ebi l i r i z ve bu t emel de ba,ar maya
dogr u gi t mel i yi z.
Di si pl i n or dul aymantn esastdtr
0gr enmek i st edi gi ni z bi r husus var mi? Bazi hat ir l at mak i st edi gi ni z
konul ar ol abi l i r ?
"Genel kur may ynt eml er i " ba,ligi gazet ede gzme ar pt i. Bi ze hi s-
set t i r mek amaciyl a mi sor uyor l ar bi l emi yor um. Bi r i HEP' l i mi l l et veki -
l i ne "Demi r el dese hal l et ' ,u i ,i ' , ben de bi r -i ki gener al agiiip ' hal l edi n'
di yecegi m. Ba,iniza ne gel ecegi ni bi l i r mi si ni z?" di yor . Tehdi t ! Bi r an-
l amda ,ant aj dir . yl e bi r sr gener al de yol l adi, bi r ,ey yapamazl ar
her hal de, sanmiyor um.
Uzun bi r sr eden ber i t am sava, for masyonuna gel ebi l meyi t ar t i,i-
yor uz. Buna r agmen dogr u-dr st bi r sava,i for masyonuna gel memek
kabul edi l emez. Bur asinin egi t i m yer i ol dugunu bi l mel i si ni z ve ona
gr e kendi ni zi t am pozi syona get i r ebi l meni z neml i di r . Bt n sonul a-
iiyl a sava,i gze al amayanl ar , pr at i kt e de sagl am adim at amazl ar . Mu-
azzam bi r duygusal yakl a,imi, bi l i nl i yakl a,ima dn,t r mek ,ar t t ir .
Di ger kampl ar dan da al digimiz haber l er e gr e, gel enl er kendi l er i ni
yer e at iyor l ar mi,. ogu son der ece r t c bi r ya,amin et ki si al t indan
gel mi ,l er , ancak hizl a kendi l er i ni t opar l amal ar i ger eki r . ok degi,i k
duygu ve d,ncel er l e or t ama gel i yor l ar , bu dogr u degi l . Sava,in bt n
sor uml ul ugunu bi r nder l i ge yigmak veya bi r ka ar kada,a yigmak da
dogr u degi l . Sor uml ul uk dzeyi ni yksek t ut mak ger eki yor . Gel mede
en ok zor l andigimiz husus di si pl i n ol uyor . Oysa di si pl i n or dul a,manin
esasiuir . Asl inda bu i ,i bi r macer a al ani ol ar ak gr enl er az degi l . Hem
t ar i hi aidan, hem gncel l i k aisindan macer acilikl a, kendi ni konu,-
46
t ur makl a bi r ,eyi mi zi ver emeyi z. Yani bi r daki kamizi, bi r kk zaman
par amizi ver emeyi z. Bu i ,t e ci ddi yi z. Bi zi m egi t i m i mknl ar imiz ye-
t er si z ol abi l i r , ama bunu her kesi n kendi sor uml ul uk anl ayi,iyl a kapat -
masi ger eki r . Sanki r gt t en bi r ,ey bekl emeye gel mi ,l er ogu, sanki
r gt onl ar i kur t ar sin di ye gel mi ,l er . Bu yanl i, bi r yakl a,im!
Bur aya gel en ki ,i , kendi hal kini kur t ar maya gel en ki ,i , bazi kkl
daval ar i hal l et meye gel i r . Bazil ar i gel i yor l ar , " r gt bana bi r ,ey ver si n,
r gt beni ,yl e yapsin" di yor l ar . Bu ok yanl i, bi r yakl a,imdir . En
azindan bi r devr i mci ni n t ut umu ,u ol mal iuir ; ben hal kima ne ver ece-
gi m? Bi z bunl ar i uzun sr e al t t an al dik. Meger ki bunl ar hal ki kur t ar -
maya degi l , r gt t en bi r ,ey kopar maya gel mi ,l er . Yapiyi bu t emel de
gzden gei r di gi mi zde, byl el er i az degi l ve kkl bi r yanil gi var or t a-
da. $u szckl er bunu kanit l ar ; ki ,i sel bi r ok zel l i k or t aya koyan ki ,i ,
r gt t en bi r ,eyl er i st eyen ki ,i di r . Kendi si ni kur t ar ici ol ar ak gr myor ,
r gt n kendi si ni kur t ar masini i st i yor . Bi z bu yakl a,imi r eddet mel i yi z.
Sen kur t ar maya gel di n, sen kur t ul u, amaciyl a gel di n, sen kendi hast a-
likl ar ini beyan et mek i i n bur aya gel medi n! Kur t ar mak i i n sana t eor i k,
t ekni k, pr at i k ,eyl er ver di k. Bt n bunl ar i deger l endi r ! Daha f azl a ,ey
r gt t en i st emek ger eki degi l ! O d,manl a sava,il ar ak kazanilir ! Si ze
dar al t il an dnyayi, ancak d,mani yener ek gel i ,t i r ebi l i r si ni z. Bu an-
l amda kk-bur j uva r uh hal i t er k edi l mel i di r .
Kesi nl i kl e bu yakl aytml ar tn stntf t emel i kk-bur j uvadtr
Bu sandigimizdan daha fazl a yaygindir . Kur t ar icilik yer i ne kendi ni
kur t ar ma anl ayi,i var dir . Onu hizl a t er k edi n! ok yanl i, bi r ,eki l l enme
t ar ziuir bu. Ol duka yanl i,tir ! Kazandir maz, ki ,i yi kur t ar maz, el i ,i r !
Ki ,i yi sr ekl i el i ,ki l er l e i i e bir akir . Her zaman ,unu da syl edi k;
"kar akt er ol ar ak, ahl aki bi r zel l i k ol ar ak, ben bu i ,l er de sor uml ul uk
st l enmeye gel di m, bel a ol maya gel medi m" yak l a,imi ol mal iuir . Her kes
bur ada ba,kasini kendi yet mezl i gi yl e r ahat siz et meye hakkinin ol ma-
uigini bi l mel i . Bi zi m gst er di gi mi z i yi ni yet i , ho,gr y hi ki mse ba,-
ka t r l anl amamal iuir .
Or t aya ikan bazi r nekl er bi zi ol duka fkel endi r i yor . Bazi ar ka-
da,l ar ol umsuzl uk l ar iyl a bi zi bu nokt aya get i r i yor . Ba,inizda bi z gl
ol dugumuz i i n degi l , degi,i k bi r ,eki l l enme yar at mak i i n byl e har e-
ket edi yor uz. Bazil ar ini kendi hal i ne bir akir sak r gt bi t i r ecek. D,-
manin bunca abal ar iyl a yapamadigini, kendi yar amaz ki ,i l i gi yl e yap-
mak i st eyenl er var . Bunl ar kendi ni bi l mez t i pl er den de t eye, ne i dg
47
bel i r si z unsur l ar dir . Kendi ol umsuzl ukl ar ini ya,at mak i st eyenl er var sa,
adiml ar ini denk at sinl ar . Yar amazl ik, l mpenl i k, d,knl k kt dr .
Bu son or t aya ikan d,manca yakl a,im, par t i yi bi l mezl i kt en kaynak-
l aniyor ve ogunuz da hizl a sr kl eni yor sunuz. Kar ,i-devr i me sr k-
l enme gdl er i ni z, su i ,l eme egi l i ml er i ni z yksek. Bu dur um byl e
ol unca, bi r pr ovokat r n si zi n bu zayifl ikl ar iniza el at ip kul l anmasi,
si zl er i su or t agi yapmasi fazl a zor ol muyor .
Sava, or t aminda bunl ar in hepsi cezal andiiilir . Su ve ceza deni l en
ol ayi bi r az gz nne get i r i n. Sir f cezayl a yil dir mak i yi degi l , bi z ceza
si st emi yl e egi t i mi f azl a esas al mak i st emi yor uz. Bu byl edi r di ye en
t asf i yeci , en di si pl i nsi z davr ani,l ar i da ki mse dayat masin. Ol duka ken-
di ni dar t ut ma, di si pl i ne gel meyen, kendi kendi si ne dogr u-dr st bi i m
ver meyen yapil ar , en fazl a kendi si ni gst er en yet mezl i kl er di r . Tek k e-
l i meyl e bunl ar ayip ol an ve isr ar edi l i r se, son der ece kendi ni bi l mez bi r
yakl a,imdan ba,ka bi r ,ey degi l . Ancak byl e kal maniz i mknsiz ve
kendi ni zi bi i ml endi r mek zor undasiniz. nk l m-kal im mesel el er i
var or t a yer de. Beni mki de bi r namus davasiuir , ,er ef davasiuir , si zi nki
de yl edi r . Beni m babamin mesel esi degi l ki , bu bi r hal kin namus ve
onur davasiuir . En az beni m kadar si zi de i l gi l endi r i r . Bunda i ddi al iysa-
niz, dava i i n kendi ni zi t am ,eki l l endi r meni z ger eki yor . Hat ir i i n, ken-
di ni zi kur t ar mak i i n devr i mci ol madiniz. Bu t r yanil gil ar i bi r t ar afa
at al im. Yeni den yakl a,iml ar inizi dzel t i n di yor um.
Yapt igimiz zml emel er bunun hem yol unu gst er i yor , hem de bu-
na gel emeyenl er i n dur umunu anl at maya al i,iyor . Si zi n bu dogr ul t uda
kendi ni ze ynel di gi ni zi saniyor um. Yapil an bu zml emel er i i ncel e-
yi n, kendi yanl i, yakl a,iml ar inizi hal l edi n. Ar t ik bunl ar i sona er di r me-
ye al i,iyor uz. Zat en yakl a,iml ar in nasil ol masi ger ekt i gi ne ynel i k -
zml emel er var ve fazl a t ekr ar yapmak i st emi yor um. Ar t ik si z bunl ar -
dan sonu ikar mayacaksaniz, bi z ne yapabi l i r i z? Gi der seni z i yi l i gi de,
kt l g de si ze ai t ol ur . Nefes nef ese yol al maya al i,iyor uz. Buna
gel mi yor sunuz veya bu k adar di si pl i nsi z, r ezi l ce dayat mal ar da bul unu-
yor sunuz. Bi z bu nokt ada ne yapabi l i r i z ki ? Sonut a gi der kendi ni ze
l ayik ol ani bul ur sunuz.
ogunuz ne i st edi gi ni zi bi l mi yor sunuz. Oysa bi zi m devr i mci l i gi mi -
zi n hat t i bel l i di r , bunu hi ki mse bul andir amaz. $i mdi ye kadar onca
emek ve abayl a mcadel eyi bur aya kadar get i r di k. Eger kat ki sunmak
i st i yor saniz gcnz gst er i n. Kendi ni zi bu ya,t a bi l e mal hal i ne get i -
r i r , ba,kal ar ini ve deger l er i ni zi de mal gi bi gr r seni z, bu en kt anl a-
48
yi, t ar ziuir . Ben szl er i mi ok kapsaml i sar f et t i m. Her hal de ar t ik daha
fazl a uyar ici ve egi t i ci anl amda bunl ar dan fazl asi syl enemez. Der i nce
zer i nde dur up sonuca var mak ar t ik si zi n i ,i ni zdi r . Ki ,i sel dzeyde de
umut l ar inizi ger ekl e,t i r me yol una koyabi l i r si ni z. Ba,ka t r l sn
i ddi a et mek zor dur . Ben kendi deneyi ml er i mi t ekr ar t ekr ar di l e get i r -
di m. Umut ve zgr l k i i n sonu ver en t ek yol un bu ol dugunu syl -
yor um.
Epey yar amazl ik ve yet mezl i k var . Bazil ar i si l ahi al iyor el i ne, ama
bi r ok ynden de yanil gil ar i er i si ndedi r . Bu dur uml ar dan t r , bi r -
ok i mkn ucuz kapt iiiliyor . Bunl ar in i i nde bi r sr komut an ya da
kadr o var . Kr t l er i i n t ar i h boyunca hep byl e ol mu,t ur . Agl amakt an,
sizl amakt an, ke,l i kt en ba,ka bi r ,ey ya,amami,l ar . Bu zel l i kl er den
dol ayi par t i ye adim at t iginda daha t ehl i kel i ol uyor . Bi r ok kez kur unun
yaninda ya, da yaniyor .
En kt i nsan
Kendi ni byk daval ar a bi r t r l haztr l amayandtr
Ne dost t ur , ne de d,mandir ; i ,t e en kt i nsan budur asl inda. Bi zde
bunl ar ok yaygin. Bi r bal t aya sap ol amami,, zaval l inin t eki di r . Bi z bun-
l ar i bt n gcmzl e nl emeye al i,iyor uz. Fakat gr yor sunuz ki ,
gece-gndz i ,i n zer i nde bu kadar dur uyor uz, zor -bel a yet i ,i yor uz,
bunl ar i zor -bel a kur t ar iyor uz. Bazil ar i mecnun gi bi di r . Asgar i dzeyde
t edbi r , asgar i dzeyde baki, aisi yok! Asl inda bunun al t inda kasit da
yok. yl e bi r ya,am ,ekl i var ki , kendi ba,ina bi r enkazdir . Byl e bi r
ya,am t ar zi haki mdi r . ok r gt sz, ok bi l i nsi z, ok sor umsuzdur .
Byl e bi r ya,amin PKK' ye dahi l edi l mesi , PKK' ni n i i ne t a,iiil masinin
sonunda, bi zi de kendi ne benzet me i st emi yat iyor . ok kisa sr e i i nde
kendi si ni PKK' l i ol ar ak i l an edi yor .
PKK' ni n sava,i ve mi l i t an zel li kl er i ni gz nne get i r di gi mi zde,
bunl ar in yanil gil ar ini gr mek mmkndr . Kont r ol mzde ol sa bel ki
i dar e eder i z, ama k ont r ol di,i ol dugunda t amamen d,manin i mhasi al -
tindadir . Bu da el bet t e bi zi zyor . nk bunl ar in sonucunda yi t i r di -
gi mi z ni ce canl ar , ni ce i nsanin t ut ukl anmasi ve deger l er i ni n heder edi l -
mesi gndeme gel i yor . Tut ukl ananl ar da deger a,imina ugr ar ve ger i -
l er . " Zi ndan okul dur " di yer ek kendi mi zi al dat mayal im. Zi ndan i nsani
a,indiiir , mevcut yur t sever zel l i kl er i ni kemi r i r . Nasil bi r eyci l i k gel i ,-
t i r di gi ni gr myor musunuz? En gen ya,l ar ini bu bi i mde zi ndana
adamak, t opr aga bu bi i mde adamak yer i nde degi l di r . Bt n konu,ma-
49
l ar imiz, bunl ar in hal k yol una gi t mesi i i ndi r . Bu devr i mci l i k byl e so-
r uml ul ukl a yr t l ecek bi r i ,t i r . Kendi si yl e sava,acagiz dedi gi ni z d,-
man ok far kl i al i,iyor . Kar ,isina ikacagim dedi gi ni z d,manl a si zi n
dur umunuz gz nne get i r i l di gi nde, i nsan deh,et e kapiliyor . Kar ,isina
ikt iginiz d,manin dur umu i l e si zi n dur umunuz ar asinda yl e bi r uu-
r um var ki , i nsani hayr et e d,r yor . Bana da eski den "bu hal i nl e mi
sava,acaksin?" der l er di . Bu sor u ok sor ul du bana. Bt n bunl ar a r ag-
men yi ne de sava,abi l di k.
Bu sor u ok neml i ; bu hal i ni zl e mi sava,acaksiniz?
Sava,acak hal i ni z var mi? Sava,abi l i r i m di yen ok hesap yapar . B-
t n syl enenl er , asl inda i i ne gi r di gi mi z sava, hal i ni kavr amak i i ndi r .
Hi bi r yer de kol ay kol ay t esl i m ol mamak ve kol ay kol ay d,memek,
syl enenl er den t am sonu ikar mak ger eki r . Kol ay kaybet memek, ka-
zanmakt an bayka hi bi r yeye ftr sat ver memek bi zi m t emel fel sefemi zdi r .
Her yey kazanmak i i ndi r deyi p ykl enmek ger eki yor . Hal en bu kadar
el e,t i r i ye yol aan ,ey, geen yil ki pr at i kt i r . Eger si z der s ikar maz da,
1992' ye byl e gi r er seni z, ogunuz sadece el e,t i r i l mekl e kal mayacak,
ok ,eyi de yi t i r eceksi ni z. Tabi i dogr u yapar saniz bi r ok ,eyi kazanir -
siniz. El e,t i r i l er i n r uhuna uygun bi r bi i mde mcadel e i i ne gi r er seni z,
1992 yilini ok gl kazanmak mmkndr . Ancak el e,t i r i l en hat al ar i
t ekr ar l amayi sr dr r seni z, ok ,eyi yi t i r i r si ni z.
Tecr be, ya,anil an ol umsuzl uga bi r daha d,memek i i n ok deger -
l i di r , bi r ya,am kadar deger l i di r . Bi z t ecr bel er i mi zi akt ar maya al i,tik.
Geni , aikl amal ar l a bi r l i kt e, 1991' i n t ecr bel er i ni ver di k. Ol duka dog-
r ul anmi,, ol duka zmsenmi , bi r ki ,i l i kl e bu i ,t e yr r seni z, kazan-
ma ,ansiniz yksekt i r . Sor uml ul ukl ar iniz var , ok neml i di r . Her za-
man syl yor um; sor uml ul uk ver mezsek, dogr uyu gst er mezsek ne
vi cdan kal ir , ne de bi r ba,ar i bekl enebi l i r . Bu hepi mi z i i n byl edi r . Vi c-
dant byk ol mayantn sor umlul uqu byk ol maz, sor uml ul uqu byk ol -
mayantn bayar tst byk ol maz. Hal k byl e nder l er ol mayi bi zden i st i -
yor . nder l er kesi n byl e ol an ki ,i l er di r . nder ol mak, hal kina bi r ,ey-
l er ver mek i i n byl e ol mak ger eki r .
D,manin yar at t igi bu t r egi l i ml er i , sor umsuzl uk der yasini nor mal
bi r ya,am ol ar ak kabul et meyel i m. En sor umsuz i nsanl ar di yar iyiz, bu-
nu a,al im! Topl umsal vi cdandan uzak i nsanl ar di yar iyiz, bundan uzak-
l a,al im! ok aci z i nsanl ar dur umundayiz, bundan uzakl a,al im! D,ma-
nin el i nde sandigimizdan daha fazl a oyuncak dur umundayiz, bunu a,a-
lim! ar esi z bi r dur umda ol madigimizi kanit l ayal im! Yet enekl er i mi z
50
kr el t i l mi ,, gel i ,t i r el i m! Ya,amin hayal i var dir , kendi si yokt ur , edi ne-
l i m! Esas yar at mamiz ger eken deger l er bunl ar dir . Ba,kal ar i bunu far kl i
gst er mek i st i yor , oysa ger ekl er bunl ar dir . Bi r eysel keyf i l i ge ar t ik
fir sat var mi? Bu byk ger ekl er kar ,isinda ki m ne di yebi l i r ki ? ok
sinir l i bi r haysi yet duygusu ol an bi r ki ,i , buna ba,ka ne yanit ver ebi l i r
ki ? Ben byl esi t opl umsal or t aml ar da ol dugum zaman ok zor l aniyo-
r um. Si zi n neden ol dugunuz ,ey bi r az da budur . Kendi ni gl endi r me-
yen t opl ul ukl ar i nsani ok zor l ar , kaybet me t ehl i kesi ni yansit an t opl u-
l ukl ar ok endi ,el eni r .
Ayakl anma pl anl amast i i n bazt hususl ar a ktsaca degi nel i m:
Ayakl anma i i n ger ekel er , t ezl er zl bi r bi i mde sunul du. Neden
ayakl anmal iyiz? Ayakl anmayi ne pahasina ol ur sa ol sun bi r fir sat ol ar ak
ni i n deger l endi r mel i yi z? Bunl ar i ger ekel i ve t emel t ezl i ol ar ak aik-
l adik. $i mdi bunu bi r pl ana kavu,t ur mak, bi r ayakl anma pl anina gi t -
mek ger eki yor . Bi r ayakl anma pl anina gi der ken, eger kar ar dogr uysa,
i,l er i n nasil dzenl enmesi ger ekt i gi ne dai r ner eden ve hangi ol anakl ar -
l a ner eye, ne kadar , ne zamanda gi decegi mi zi bel i r l ememi z ger eki r .
Kr di st an i i n bi r ayakl anma ,ar t t ir . O zaman ner eden ba,l at mal iyiz,
nasil ba,l amal iyiz? Bunu bi r az t ar t i,mak ger eki yor .
Ayakl anma i i n yapil an zml emel er den ,u or t aya ikt i; ayakl an-
ma sagl am bi r cephe ger i si , yani cephe ger i si nden nce sagl am bi r s
anl ayi,ina dayanmal iuir . Ayakl anma i i n sagl am sl er ger ekl i di r . Bi z
si l ahl i gl e, ger i l l a gcyl e sl er e dayanar ak ayak l anmayi esas al iyo-
r uz. Bu aidan ayakl anma i i n bi r de cephe ger i si ol mal iuir . Bunun i i n
daha nce de bel i r l emel er yapil mi,tir . Bur ada ncnn esas al inmasi
ger ekt i gi ni syl edi k.
O zaman sl er e dayal i al anl ar ner el er di r ?
Bi r i nci si ; bur aya bakmak ger eki yor . $u ok aik ki ; bi zi m l kemi zi n
ger ek t ar i hi , ger ek cogr af i ve ger ekse ul usal zel l i kl er i nedeni yl e t emel
al digimiz yr eye bagl anmak, ayakl anmal ar i bur aya bagl amak ,ar t t ir .
zel l i kl e uzun bi r sr edi r Gneydeki ayakl anmal ar in bel l i ko,ul l ar a ka-
vu,masi da gz nne get i r i l di gi nde, Kr di st an ayakl anmasinin mer ke-
zi ol ar ak Bot an ve Behdi nan' i gr mek, bur aya bt n yol l ar i bagl amak
yer i nde ol ur . Gney-Kuzey ayakl anmasini bi r l e,t i r mek, ayakl anmayi
yi ne t emel sl er e bagl amak ol asi her t r l t ehl i keye kar ,i bunl ar i kor u-
ma ve sonul ar i der l emek i i n Bot an-Behdi nan zer i ndeki al i,mal ar in
yogunl a,tiiil masi esast ir .
51
Demek Kr di st an' da kapsaml i bi r devr i m, devr i m i i n de byk bi r
ayakl anma ,ar t t ir . Bot an-Behdi nan ger egi ne ok daha agir l ikl i ol ar ak
yakl a,mak, bur adan devr i mi , ayakl anmayi besl emek, sonul ar ini bur a-
ya ekmek t emel bi r t akt i k, hat t a st r at ej i k bi r yakl a,imdir . Kr di st an
Devr i mi bur aya bagl anmadan ger ekl e,me ,ansi ok zayift ir . Ayakl an-
manin da bur adaki gce dayanmadan uzun sr el i ol masi ve ba,ar i i m-
knl ar inin ar t masi zor dur . Di kkat edi l i r se, ayakl anma emar el er i daha
ok bur adaki mcadel eyl e bi r l i kt e or t aya ikt i. Az-ok ger i l l anin i ,l et i l -
mesi ve hal ka bu t emel de cesar et i n ver i l mesi ayakl anma sr eci ni ba,-
l at t i. $u or t aya ikiyor ; eger g dur umu i yi or dul a,ir ve ar t ik Gneye
de, Kuzeye de umut ver i r se, Kr di st an bt nyl e ayaga kal kar . Bu ai-
dan ayakl anmanin t emel mer kezi ol ar ak bur al ar i gr mek, bur al ar i ok
ynl ol ar ak hazir l amak yer i nde bi r t ut umdur . Bi r nevi sava, bl gesi ne
evi r mek, bur ayi sava,an bi r al an hal i ne get i r mek, nor mal t opl umsal
ya,amin ar t ik sz konusu ol amayacagini or t aya koymak yer i ndedi r .
Bur adaki kent l er i t amamen d,manin denet i mi nden ikmi, kent l er
hal i ne get i r mek, ger i l l ayi bu konuda daha ok al i,tir ar ak, bu al ani
kent i t i bar iyl a da sava, al anina evi r mek ger eki yor . Ama sinir l ama ya-
par sak, kaba hat l ar iyl a Zagr os' t an Mu,' un bat isina kadar , Behdi nan' in
dag si l si l esi var dir . Behdi nan dagl ar inin al ani i i ne Cudi ' yi al in, Ci zr e
,ehr i ni al in, Bot an suyunu al in di yeli m ve Van Gl ' nn gneyi ni i i ne
al in; byl ece bi r i nci ayakl anma bl gesi kar ,imiza ikiyor . $ehi r ve ky-
l er i yl e bi r l i kt e, bur ayi t am bi r sava, al ani ol ar ak d,nmek, bu t emel de
t opl umsal yapiyi deger l endi r mek, yeni den ,eki l l endi r mek, nor mal ya-
,am bel i r t i l er i ni bi l e or t adan kal dir ar ak sava,i ya,ami bt nyl e da-
yat mak l azimdir . Bazi ufak-t efek cephe ger i l er i ne i ht i ya duyul ur sa
hal ki, sava,amayacak dur umda ol anl ar i yava, yava, bu al anl ar in di,ina
ekmek , t ar i hi bi r ayakl anma i i n ger ekl i ol uyor . Uzun vadel i bi r ayak-
l anma i i n bunl ar i byl e hazir l amak nem t a,iyor .
Behdi nan' da nfus ok az kal mi,tir , hemen hemen yok denecek ka-
dar dir . Yi ne Bot an' da da ok az bi r kent nfusu var , o da bi r az sar sil ma-
yi i st er . Di ger i l el er ,i mdi den ayakl anma dur umuna gr e kont r ol al t in-
dadir . Ger i l l a gcn bi r az daha al i,tir ar ak, bi r i nci ayakl anma bl gesi ,
buna "kizil bl ge" , hat t a "kur t ar il mi, bl ge" espr i si i l e yakl a,mak mm-
kndr . Bur ayi ger i l l a pl anl amasiyl a bi r l i kt e, kizil bi r bl ge, sava, yasa-
l ar inin gi der ek egemen ol dugu, kur t ar il mi, bi r vat an par asi, hal k i kt i -
dar inin ,eki l l endi gi bi r al an ol ar ak gr mek, pl anl amak, hal k i kt i dar inin
nvesi ni kur mak dogr u yakl a,iml ar ol acakt ir .
52
Her hal de Kr di st an Devr i mi aisindan bu hem vazgei l mezdi r , hem
de ger ekl e,me i mkni en ok ol an, t ar i hi aidan ol sun, gncel l i k ai-
sindan ol sun, ar t ik bu dur um devr i mi n t emel kizil nvesi ol ar ak d-
,nmemi z ger eken bu bl ge i i n bunl ar bel i r l enebi l i r . D,manin bu
konuda bt n gcn konu,t ur acagi d,nl mel i di r . zel l i kl e ,i mdi -
den uak sal diiil ar ina ba,l ami,tir . Bunu daha gel i ,t i r ebi l i r . Komando
bi r l i kl er i ni sr mek i st i yor , daha da sr dr ebi l i r . Fakat ger ek sayisal ,
ger ek ni t el i ksel ol ar ak bi zi m yr t ecegi mi z hazir l ikl ar bur ayi t ut abi l i r .
yl e uakl a, komando bi r l i kl er i yl e el e gei r i l mesi ok zor ol an bi r
al andir . Eger gr evl er e dogr u yakl a,ilir sa, r ahat l ikl a bur ayi uygun bi r
al i,ma pl ani, ger i l l a ve ayakl anmal ar l a kisa sr ede amacina ul a,tir abi -
l i r i z. Ayakl anma ki t l esi yl e bi r l i kt e, ger i l l a or dul a,masi sonu al ir . D,-
man ne kadar ykl eni r se ykl ensi n, bur adaki ayakl anmayi skmesi ,
ger i l l ayi skmesi ok zor dur . Ayakl anma hedefl er i bu ger ege bagliuir .
Ayakl anma hedefl er i ; d,manin i kt i dar gcn si yasi ol ar ak t ama-
men kal dir mak, asker i ol ar ak da sinir l andir mak, gar ni zonl ar in i i ne
hapset mek, sava, ekonomi si ni i n,a et meye ynel i k faal i yet l er i yogun-
l a,tir mak ger eki yor . Hal ki, yikma yet enegi kadar yapma yet enegi ne
ul a,tir mak; kyl er de, kent l er de hal k i kt i dar or ganl ar ini, hal kin yne-
t i m bi r i mi ni , hal kin mi l i si ni kur mak, hal k demokr asi si ni gel i ,t i r mek ve
gi der ek Hal k Mecl i si ' ne ul a,mak dnemi n en t emel t akt i gi di r . Kisaca,
si yasi , asker i ve ekonomi k hedefl er bel i r t i l mi ,t i r .
Yi ne ki t l esi kazanil mi,, i ,bi r l i ki l er i si l i nmi , bi r al andir . Or dul a,-
mada bt n gcmzl e ykl ener ek, hem ni t el ve hem de ni cel ol ar ak
gel i ,me sagl ayacagimiz bi r al andir . Asgar i ol ar ak on bi nden ba,l ar . Ge-
r eki r se kat be kat st ne de koyabi l i r i z. Ar t ik Kr di st an hal kinin mi l i -
t an gcn bur ada or dul a,tir acagiz. Bt n sava,ma i mkni ol anl ar i,
i st egi ol anl ar i bur aya eki p or dul a,tir acagiz. Bu Gney i i n de, Kuzey
i i n de geer l i di r . Hat t a dr t par ayi da et ki si al t ina al acak, dr t par a-
nin ger i l l a gc gi bi hal k ger egi ni or t aya ikar acak bi r konuma da sa-
hi pt i r .
ki nci bi r bl ge ol ar ak, Or t a Kr di st an var dir . Bur asi Gar zan dedi -
gi mi z, Amed ve Mu, dedi gi mi z al ani kapsar . Ayakl anma sr eci nde i ki n-
ci pl anda agir l ik ver ecegi mi z ve gel i ,t i r meye yz t ut an bi r al an da bu-
r asiuir . Bur anin cogr af i k, sosyal , si yasal , ul usal yapisi ayakl anmaya
ol duka kol ayl ik sagliyor . Bu al anda ,i mdi ye kadar yr t l en al i,ma-
l ar imiz, bel l i bi r gel i ,meyi yar at mi,, ki t l el er i bi l i nl endi r mi ,, d,mani
ok yor mu,, hal kin da ar t ik bel l i bi r cesar et ve kar ar gcne ul a,masini
53
sagl ami,tir . Byl ece ger i l l a al t yapisi kur ul mu, ve i ki nci dzeyde neml i
bi r ger i l l a al ani ol maya yz t ut mu, ol uyor . Tar i hi zel l i kl er i de buna
uygundur . En t emel ul usal ayakl anmal ar in gel i ,meye yz t ut t ugu, n-
fus i t i bar iyl a da bi r ayak l anmayi besl eyebi l ecek bi r konuma sahi pt i r .
Sosyal el i ,ki l er , ar t ik eski feodal a,i r et i t l er i par al anmi,, Ul usal Kur -
t ul u, Mcadel emi ze kol ay kanal i ze edi l ebi l i r , i ,bi r l i ki l er t ar af indan
kont r ol edi l mesi zor bi r a,amaya gel mi ,t i r . Bur asi i i n de daglik al anin
s ol ar ak gel i ,t i r i l mesi ger egi aikt ir . Daglik al anin s dur umu gel i ,t i -
r i l meden ayakl anma gel i ,t i r i l emez. Zat en daglik al anl ar da az-ok si l ah-
li yr t l en mcadel e bi r az hal ki ayaga kal dir di. Bel l i ki ger i l l asini i yi
ot ur t mak ger ekecek. Bu t emel de ayakl anma daha hizl i gel i ,i m gst er e-
bi l i r .
Sinir ol ar ak Di yar bakir ' i, Bi ngl ' , Mu,' u, Bi t l i s' i ve Si i r t ' i i i ne al ir .
Dr t t ane neml i or anda geni , daglik al an s ol ar ak sei l i r . Temel s
al anl ar i var dir . Bi ngl i i n s al ani var , Si i r t ve Mu, i i n s al ani var dir .
Bi r ka t ane byk s al anina dayanar ak or adan ayakl anmaya komut a
eden, besl eyen, g ver en ve sonul ar ini or t aya eken bi r komut a mer -
kezi ni n ol u,masina i ht i ya var dir . $ehi r l er bi r az daha yaygindir . Bur a-
da zel l i kl e Di yar bakir ' daki ayakl anma ok bel i r l eyi ci nem t a,ir . Si l -
van, Bi t l i s, Var t o gi bi al anl ar da ol acak ayakl anmal ar ol duka neml i
sonul ar dogur ur l ar . Bunun di,inda mevcut yapisiyl a ayakl anma sr e-
ci ni ya,ayan bi r ok kasaba var . Bi r ka byk ,ehi r de gel i ,t i r i l ecek
ol an ayakl anma, gi der ek k k yer l e,i m bi r i ml er i ne de yansiyar ak,
ger i l l ayl a bi r bt nl k ol u,t ur up al ani bi zi m ot or i t emi zi n geecegi bi r
al ana dn,t r ebi l i r .
nmzdeki dnemi t am bi r ayakl anma al ani ol ar ak d,nmek,
pl anl amak, mevcut ayakl anma sr eci ni der i nl i gi ne el e al mak, her kent
i i n ol dugu kadar , t emel ol an kir sal al anl ar in zgl bl gesel ayakl anma
pl anl ar ini gel i ,t i r mek i i n de geer l i di r . Bur anin ayakl anmal ar ini k-
k par al ar a da ayir mayi koor di nel i gel i ,t i r ebi l i r i z. Bu al ana dayat il a-
cak ayakl anma pl ani, kendi i i nde par al ar in zel l i kl er i ni gz nne
get i r er ek dzenl enmel i ve koor di ne edi l mel i di r . zel l i kl e t emel s
al anl ar indaki koor di nasyon ok neml i di r . Bu al ani byk bi r ayakl an-
ma al ani ol ar ak d,nyor uz.
Yi ne bu al anda ol duka yogun bi r ger i l l a ger ekl e,t i r i l ebi l i r . Bi nl er -
ce ger i l l al a,madan bahset mek ger eki r . Bunu kal dir acak ar azi yapisi
var . Ger i l l a ol duka yayginl a,ar ak t ut t ur ul abi l i r . Mevcut dur umda da
var ol an hal kin kat ilim dzeyi daha da gel i ,i m gst er ecekt i r . Bur ada da
54
d,manin i ,bi r l i ki yapisini t amamen kir mak, kendi ni ynet en bi r hal k
ger egi ne ul a,mak, Hal k Mecl i sl er i ni ot ur t mak, hal k mi l i si ni yayginca
gel i ,t i r mek t emel hedefi mi z ol mal iuir . zel l i kl e kont r -ger i l l aya kar ,i
hal k mi l i sl er i ne agir l ik ver mek ger eki r . Ger i l l ayl a bagl ant ili savunma
bi r l i kl er i ni n ot ur t t ur ul masi agir l ik ver ecegi mi z di ger bi r yndr . D,-
manin bu t i p sal diiil ar i dzenl eyebi l ecegi , kont r -ger i l l a eyl eml er i ni yo-
gunl a,tir abi l ecegi d,nl mel i di r . Hal kin z savunmasiyl a bi r l i kt e, ge-
r i l l anin eyl eml er i yl e, d,manin bt n sal diiil ar ini bo,a ikar abi l i r i z.
Bl gede kont r -ger i l l anin fazl a ya,ama ,ansi yokt ur . D,man pol i t i -
kasini di ni maskel eyer ek gel i ,mek i st i yor sa da, ol gun yakl a,imimiz da-
ha ,i mdi den d,manin di n pol i t i kasini bo,a ikar makt adir . Ul usal duy-
gul ar in gel i ,mesi gl dr . Di ni i kame et t i r mek i st i yor l ar , hizl a di ni
okul l ar i amayi d,nyor l ar . Ama sanmiyor um bundan sonr a di n
okul l ar ini aar ak, zel l i k l e Hi zbul l ah adi al t inda kont r -ger i l l ayi, Er ba-
kan' i r gt l emek i st esi nl er . Al inacak et ki l i t edbi r l er , bunl ar in bu yn-
t eml er i ni r ahat l ikl a et ki si zl e,t i r i r . Dol ayisiyl a kont r -ger i l l anin f azl a
kur uml a,masi bekl enemez. Kr t i ,bi r l i ki l i gi ne dayal i, di ne dayal i bi r
Kr t har eket i ni n ,ansi yok denecek kadar azdir . Gel i ,t i r i l ecek et ki n
t edbi r l er l e bunl ar zmsz kal acakl ar dir . Yi ne bi r Kr t r ef or mi st par -
t i si ni gel i ,t i r mek i st eyebi l i r l er . Di ne dayal i bi r par t i t ut unamayacagi gi -
bi , bu Kr t i ,bi r l i ki par t i ni n de t ut unmasi ol duka zor dur . Bu nedenl e
devr i mci mcadel eni n hizl a gel i ,i m gst er ecegi bi r al andir ve mut l aka
devr i me kazanil masi ger eki yor .
Bur ayi kazanmadan Bot an-Behdi nan' i yal niz bir akmak, Kr di st an
Devr i mi ' ni t ek ayak l i ol u,t ur mak demekt i r . Asl inda Kr di st an' in yer e
basmasi ger eken i ki nci ayagi bur asiuir . Nasil ki bi r i nsan yer e basmak
i i n i ki ayagini kul laniyor sa, Kr di st an Devr i mi ' ni n de i ki ayagini yer e
basmasi ger eki yor . Bot an-Behdi nan bi r ayakt ir , ama i ki nci byk ayagi
Gar zan, Amed, Mu,, Si i r t ' t i r . Bur al ar i sagl am bi r ayak hal i ne get i r emez-
sek, t ek ayakl a devr i mi yr t meye al i,iiiz ki , bu da bi zi zor l ar . Bu ai-
dan bu ayaga byk deger bi mek ve dayanil abi l ecek, yr nebi l ecek
bi r ayak dur umuna get i r mek ,ar t t ir .
Bur anin pl anl anmasini da hem ger i l l a, hem de ayakl anma i t i bar iyl a
i i e bel i r l emek ger eki r . Bur al ar in t ar i hi , sosyal dur umu sapt anip yeni
ve zgn bi r pl anl amaya gi di l ebi l i r . Ger eki r se al t bl gel er e ve ,ehi r l er
dzeyi nde pl anl amal ar a da var il abi l i r . Yi ne ger i l l a sl enmel er i ve ko-
or di nedeki i l i ,ki l er i n sagl anmasinda kapsaml i pl anl ar a var mak mm-
kndr . Bi z bunl ar a ana hat l ar iyl a degi ni yor uz. Bur aya zg pl anl ama-
55
l ar da mevcut ekonomi k, sosyal , si yasal gel i ,mel er , par t i mcadel emi -
zi n gel i ,i m seyr i ve ger i l l a i l e ser hil danin ol u,ma al anl ar i di kkat e al in-
mal iuir . Bu pl anl ama ve zamanl ama di ger al anl ar i i n de geer l i di r .
Tabi i al anin zgl ko,ul l ar ina gr e det ayl andiiil ar ak pr at i k pl anl ama-
l ar dzeyi nde de el e al inabi l i r . Bunl ar dneme zg ol ar ak i ,l et i l i r .
Daha sonr aki a,amada bu al ana nasil ot ur mak i st edi gi mi z, nasil el de
et mek i st edi gi mi z sonucu ikar ilir .
Saniiim bu bl gedeki kur uml a,mayi da kismen sagl ami,iz. Yani kir -
sal al ani t ut mu,, kyl er ve ,ehi r l er i denet i mi mi z al t ina al mi,iz. Bot an-
Behdi nan kadar ol masa da, hal k i kt i dar i i ki l i ol makt an da t eye, i l er i
dzeyde sagl anmi,, ger i l l anin kor umasi al t inda al inmi, ve bi r anl amda
da kizil bl ge, kur t ar il mi, bl geye yakin bi r konuma get i r i l mi ,t i r . Pl an-
l ama dnemi nde er eveyi byl e i zmek ger eki bi r yakl a,imdir .
Di ger al anl ar da var dir . r negi n bi r Ser hat al ani zer i ne de t ar t i,tik.
Bur asini da hem ger i l l a, hem ayakl anma aisindan el e al abi l i r i z. Hl i -
hazir da bur anin da bel l i bi r al i,masi var dir . Kr di st an' in en kuzeyi nde
yer al masina r agmen, ger ek t ar i hi aidan, ger ek sosyo-ekonomi k gel i -
,i m dur umu aisindan ki t l esi ne devr i mi dayat mak, devr i mi n at mosfe-
r i ne ekmek, yer i ndedi r . Mevcut hazir l ikl ar imizin dzeyi , bunun mm-
kn ol abi l ecegi ni gst er mekt edi r . Bur aya da hem ayakl anmayi, hem de
ger i l l ayi daha kapsaml i dayat acagiz. Al an ol ar ak kismen Dogu Kr di s-
t an' i kapsamina al abi l i r , gneyi nde Or t a Bl ge, kuzeyi nde Kaf kasya
var dir . Bur anin el i ,ki l i dur uml ar indan da yar ar l anil abi l i r . Yani bi r
cephe ger i si ol ar ak el e al abi l i r i z. zel l i k l e Er meni st an ve Gr ci st an' da-
ki el i ,ki l er i l e, Ir an' in bi l i nen dur umu, bu al anin da ger i l l a aisindan
bi r cephe ger i si ol ar ak kul l anil masina ol anak t animakt adir . Yi ne Agii
Dagi ve Tendr ekl er bi r i syan mer kezi ol ar ak d,nl ebi l i r . Bur al ar
kom,u l kel er i l e sinir ol u,t ur masi aisindan da, hem ger i l l a ve hem de
ayakl anma mer kezi ol ar ak el e al inabi l i r . Zat en t ar i hi deneyi m de bu-
nun byl e ol abi l ecegi ni gst er i yor . $ehr e i nme, ger eki r se daga ikma,
zor l anir sa kom,u l kel er e gi r me ynnde ol anakl ar sunmasi, ayak-
l anmal ar i daha da gl endi r i r .
Bu eyal et i mi z Agii, Kar s ve kismen Er zur um' u i i ne al ir . Nf usu bi -
r az zl m,t r . Eski dar a,i r et , kabi l e, f eodal i l i ,ki l er i ve yoksul l uk da
var dir . Yani t am bi r ayakl anma dur umunu, bi r al t -st ol u,u ya,iyor .
Bi l i nl i ve r gt l al i,ma bur anin ki t l esi ni epey ayakl andiiir . Par t i ni n
i zgi si ni bur aya dogr u uyar l ama, hal kin ayakl anmaya yat kin ni t el i gi ni
gz nne get i r me ve uygun t ekni kl er l e yakl a,ma bur ayi hizl a devr i me
56
kat ar . Ayakl anmaci bi r ki t l edi r ; f azl a kor kak degi l di r , i nsani saf t ir . Al an
uygun t akt i kl er l e kar ,il anir sa, epey byk sonul ar al inabi l i r . Asl inda
Kr di st an Devr i mi ' ni n i yi bi r kol udur . Bur aya kol gr evi ni i yi gr dr -
mek ger eki r . Bur anin pl anl amasina, gemi , pl anl ar dan da yar ar l anar ak
dogr u yakl a,mak ger eki r .
Bu dnemde bi r ka neml i mer keze ayakl anma dayat il mal iuir . Do-
gubayazit t an t ut al im Kar s ve Er zur um' un bazi kazal ar ini ayakl anma
dzeyi ne get i r ebi l i r i z. Yi ne kir sal al ani epey denet i m al t ina al iiiz. Iki nci
al an kadar ol masa da kendi ni sagl ama al mi,, d,manin r ahat gezeme-
di gi bi r al an hal i ne get i r mek mmkndr . Bi nl er ce ger i l l ayi ikar aca-
gimiz gi bi , ki t l esi de kendi si ni kismen de ol sa zgr l e,t i r ebi l i r . Daha
,i mdi den par t i ni n el de et t i gi deneyi ml er bunun ger ekl e,ebi l ecegi ni
gst er i yor .
Ger i l l a ve ayakl anmal ar in dayanacagi di ger bi r eyal et i mi z de Der -
si m' di r . Tar i hi , sosyal gel i ,me dzeyi ve ekonomi k aidan bur asini da
hem ger i l l a i i n, hem de ki t l esel kat ilim i i n d,nebi l i r i z. Ideal bi r ge-
r i l l a al aniuir . Bt n bu ger t i l mi ,l i ge r agmen, ki t l esi ni devr i me ek-
mek zor degi l di r . Tar i hi ger ekl i k esas al inir , yi ne ekonomi k ol anakl ar i
devr i me kanal i ze edi l i r se, bur ayi hizl a devl et i n denet i mi di,ina ikar -
mak mmkndr . Der si m cogr af ya i t i bar i yl e ok uygun bi r al andir . De-
ni l ebi l i r ki t ar i h boyunca d,mana kar ,i ayakt a kal masinin t emel nede-
ni ; bu cogr af i k yapiya sahi p ol masiuir . Par t i t akt i gi bi r az ot ur t ul ur sa,
bur anin d,manin gi r emeyecegi bi r al an ol masi kainil mazdir . Uzun
sr eden ber i di r par t i ni n bu al anda al i,mal ar i var dir . Ki t l esi de az-ok
uyanmi,tir . Ki t l esi par t i ni n i zgi si ne gel ecek dzeye get i r i l mi ,t i r . Dol a-
yisiyl a i yi bi r ayakl anma pl ani, bu al an i i n de yapil mal iuir .
Der si m Eyal et i , Er zi ncan, Si vas ve El azig'i da i i ne al ir . Tar i ht e gl
i syanl ar in ol dugu bi r al andir . Ki t l esi bi l i nl enmeye en yat kin ol an ki t -
l edi r . Kemal i st pol i t i ka ok et ki l i de ol sa, r ahat l ikl a onu bo,a ikar t mak
mmkndr . Bi r az engel t e,ki l et se bi l e, bu bi zi m aimizdan f azl a
neml i degi l di r . El azig smr geci l er t ar af indan adet a fa,i zmi n yat agi
dur umuna get i r i l mi ,t i r . Ancak bunl ar r ahat l ikl a skl p at il abi l i r . Tr k
sol cul ugu bi r az et ki l emek i st i yor . Asl inda ci ddi bi r engel t e,ki l edemez.
Bunl ar kol ay zl r l er . Devl et i n ger i ci bazi abal ar i var , zel l i k l e Ke-
mal i st bi r aydin ku,ak ol u,t ur mu,t ur . Onl ar in fazl a i r t i bat i ve i ddi al ar i
da yokt ur . Onun i i n fazl a engel t e,ki l edemezl er . Bur ayi da sagl am bi r
kol ol ar ak al i,tir mak mmkndr . Var ol an ger ek l er di kkat e al inar ak
yapil acak bi r pl anl ama, epey sonu al abi l i r . zel l i kl e par t i t akt i gi ne
57
dogr u yakl a,im, dogr u par t i ya,ami bur ada en hizl i sonu al maya aday
yakl a,imdir . Pl anl ama zer i ne epey dur ul abi l i r . nmzdeki dnem
zer i ne gi decegi mi z ve en ok sonu al acagimiz bi r al an, gzyl e bak-
mak ve mut l aka bur ayi i ,l er bi r al an hal i ne get i r mek, zel l i kl e kendi ni
dayat an kk-bur j uva t esl i mi yet i anl ayi,l ar i a,ar ak, yur t sever l i gi
kkl bi r bi i mde ot ur t mak kainil mazdir . Hat t a ger eki r se l keni n di -
ger al anl ar inda bul unan yur t sever gl er i or aya t a,ir ar ak, d,manin
et ki l er i ni si l i p spr me ol duka yer i nde bi r yakl a,imdir .
Buna benzer bi r dur um da Gneybat i al animiz i i n geer l i di r . Bu
al animiz da az-ok f aal i yet l er e ail mi,tir . D,manin azinl ikl ar ve mez-
hep at i,mal ar iyl a en ok zayif d,nmek i st edi gi bi r al an ol masina
r agmen, asl inda gel i ,meye aday bi r al andir . Hem sosyal , hem de cogr a-
fi k ol ar ak neml i bi r konuma sahi pt i r . D,manin dayandigi sosyal i ,-
bi r l i ki l er ve zel sava,in kur uml a,masi i ,l er i zor l a,tir sa da, yapaca-
gimiz gl haml el er l e bur anin da hizl a devr i me ail abi l ecegi ni gst e-
r i yor . Daglik al ani uygundur , bi r ok al an da sl enme i mkni ver i yor .
Tor osl ar , dayanil abi l ecek i yi ayakl anma sl er i gr evi ni gr ebi l i r . Bat i-
da Amanosl ar , doguda Fir at kiyil ar i, kuzeyde Fir at ' in i zdi gi kavi s Si -
vas' a kadar uzanir . Bur asi da asl inda byk bi r bl gedi r . Tar i hi t emel i
var dir . Bi r ok ayakl anma bur ada gel i ,i m gst er ebi l mi ,t i r . Sel ukl ul a-
iin, Osmanl il ar in kol ay kol ay denet i m al t ina al amadikl ar i bi r bl gedi r .
En yakin dnemde de Fr ansiz i ,gal i ne kar ,i di r enmi , bi r al andir . Hal en
de di r eni ,i gel er di r i di r . zel sava, her ne kadar pasi f i ze et mek i st e-
di yse de, bu gel er di r i l i gi ni sr dr mekt edi r .
Par t i ni n de bu al anda bi r t ar i hi gemi ,i var dir . Hal en byk bi r ki t l e
gc var dir . Bu al anin kapsamina al digi Mal at ya, Ant ep gi bi byk i l
mer kezl er i hizl a ser hil danl ar a eki l ememekl e bi r l i kt e, ki t l e al i,mal ar i
ger ekl e,t i r i l ebi l i r . Ama Mal at ya' da ol sun, Adiyaman' da ol sun ki t l el er
r ahat l ikl a ayakl anmaya eki l ebi l i r . Bel ki di ger al anl ar kadar ol masa da,
hem ger i l l a ve hem de ayakl anmal ar konusunda ol duka i ddi al i ol du-
gumuz bi r al andir . Bur asi zer i nde de isr ar l i ol acagiz. Mevcut gcm-
z kat be kat t akvi ye eder ek, nmzdeki pl anl ama dnemi nde bur aya
byk bi r gel i ,me fir sat i ver ecegi z. Bur ayi byk bi r gel i ,me al anina
evi r ecegi z.
Yi ne bu bl gemi zi n Tr ki ye' ye sinir ol masi da ol duka neml i di r .
Kuzey ve Gneyl e de bagl ant ili ol masi byk bi r avant aj dir . Hi ugr a-
,il mami, bi r al an degi ldi r , i yi al i,ma kol l ar indan bi r i si di r . Mut l aka
i,l et mek, bu al an pl anl amasi zer i nde de yogunl a,mak ger eki yor .
58
Mar di n-Ur fa di ye t abi r et t i gi mi z, sosyal t emel i i t i bar i yl e i zgi ye aik
bi r al an dur umunda ol an bl gemi zde par t i al i,mal ar imiz uzun bi r
sr ece dayaniyor . zel l i kl e Mar di n, si yasi bakimdan kur t ar il mi, sayilir .
Ur fa' yi benzer bi r dur uma get i r mek mmkndr . GAP ve Mar di n eyal e-
t i ol ar ak d,ndgmz bu i ki bl ge, zel l i kl e si yasi aidan byk ge-
l i ,me gst er ecek, ancak gel i ,mi , bi r ger i l l aya ul a,masi, ba,l angit a bi r
ka bl ge i l e sinir l i kal acakt ir . Kar acadag' dan i zecegi mi z bi r hat l a,
Bot an' a kadar bi r ger i l l a ,er i di t ut t ur ul abi l i r . Temel ol ar ak bur aya da-
yanil ar ak oval ik al anl ar denet l eni r , g ver i l i r . Ol u,t ur ul an si l ahl i g,
bi r ger i l l a or dul a,masindan zi yade, mevcut si yasi gel i ,mel er e yn ve-
r ecekt i r . Bi r ok ayakl anma mer kezi ,i mdi den or t aya ikmi,tir . Buna
zel l i kl e Si ver ek gi bi bi r al ani dahi l et mek ger eki r . Bu nmzdeki
pl anl ama dnemi nde en ok Si ver ek r ol n oynayar ak, Ur fa' nin bazi
kazal ar i ayakl anma sr eci ne gi r er ken, di ger al anl ar da da hal k r gt -
l enmesi ne agir l ik ver i l er ek, hal kin zdenet i mi ol u,t ur ul maya al i,il a-
cakt ir . Bu a,amada hal k mi l i si epey i , yapabi l i r . Yi ne ger ek kyl er de ve
ger ekse mahal l el er de savunma bi r l i kl er i ni de devr eye sokmak ger eki r .
I,bi r l i ki yapi bur ada da a,il abi l i r . D,manin kont r a faal i yet i ne kar -
,i ok et ki l i ol mak ger eki yor . Kont r -ger i l l a bur ada bi r az daha et ki l i
ol maya al i,acakt ir . Bu savunma bi r l i kl er i i yi t e,ki l edi l i r se kont r -
ger i l l a t er r bo,a ikar t il abi l i r . Zat en dayanacagi kar ,i-devr i mci bi r
kuvvet de yokt ur . Bel ki Hi zbul l ahil ar adi al t inda di ni r gt l enme, Er -
bakancilik gel i ,t i r i l meye al i,il acakt ir , ama bunun da fazl a t ut mayacagi
aikt ir .
$ehi r ayakl anma pl anl ar i bur ada da gel i ,t i r i l ebi l i r . Yi ne kir sal al an-
daki kyl l k har eket i de i l er l et i l ebi l i r . Ovadaki ve ,ehi r deki yapi,
ayakl anmaya ol duka uygun ve der i nl e,ebi l ecek bi r yapidadir . Bot an,
Amed ve Gney i l e i r t i bat i var dir . Dol ayisiyl a i zol e ol makt an uzak ve
kendi si ni bi r ok ynl er den t akvi ye edebi l i r . zel l i kl e devr i mi n l oj i st i k
ve gida i ht i yacini epey kar ,il ayabi l i r . Bot an' i l oj i st i k aidan bur aya da-
yandir mak mmkndr . Zengi nl i kl er i ni neml i or anda devr i me
kanal i ze et mek ger eki r .
Byl e par al ar a ayir digimizda gr yor uz ki , Kr di st an Devr i mi ger -
ekt en somut ayakl anma pl anl ar ina ul a,abi l i r . Kar ma,ik ve degi,i k
sr el er de ger ekl e,t i r i l ecek bi r ayakl anma pl ani ger eki ol uyor . Geni ,
bi r cephe ger i si , sagl am s al anl ar i, har eket e geebi l ecek geni , ki t l el er ,
d,manin kol ay kol ay denet i m al t ina al amayacagi kadar geni , bi r l ke
ol masi ve PKK gi bi bi r ncnn kmsenmeyecek mesafe al masi, by-
59
l esi ne bi r ayakl anmaya f ir sat ver i yor . Zat en bel i r t i l mek i st enen bi r
ayakl anmanin ya,anir l iligiuir . Isyan dur ur mu? Hayir ! nk r uhsal
dzeyden t ut al im bi l i n ve r gt l l k dzeyi ne ul a,mi, ol uyor . Ki t l el e-
r i n r uhsal ve bi l i n dzeyi ayakl anmaya yat kin, r gt l l k dzeyi bi r az
zayift ir . Ayakl anmanin en t emel i ht i yaci da r gt l enmedi r . Dol ayisiyl a
pl anl amada ayakl anma komi t el er i ni ok i yi r gt l emek ger ekecek.
Mevcut koyul l ar tn el ver i yl i l i qi yantnda ayakl anma komi t el er i ni yet er l i
ve yet ki n ktl mak ok neml i di r . zel l i kl e kent ayakl anma komi t el er i ni
ok i yi ayar l amak ger eki yor . Kent komi t el er i ne ar t ik bi r ayakl anma
komi t esi gz i l e bakmak ger eki yor . Kydeki r gt l enmeyi ky sa-
vunma bi r l i gi , kent l er deki komi t eyi de, ayakl anmayi sr ekl i gel i ,t i r en,
kor uyan bi r komi t e ol ar ak gr mek ger eki yor . Sir adan aj i t asyon ve r -
gt l enme komi t el er i ol ar ak gr mek yet er si zdi r . Komi t e gi r er gi r mez,
adet a her kent i i n bi r ayakl anma sr eci , ky gr upl ar i i i n de yi ne bi r
ayakl anma ve kendi ni kor uma sr eci ol acakt ir .
$i mdi ye kadar par t i her ne kadar ger eken agir l igi ver medi yse de,
bundan sonr a bu agir l igi ver mek zor undadir . zel l i kl e or dul a,maya,
ger i l l aya gel emeyen g, ayakl anma gc ol ar ak el e al inmal iuir . Hazir -
likl ar imiz, bu ayakl anmayi n pl ana al mamiz ger ekt i gi ni or t aya koyu-
yor . Bur ada da mevcut gcmz bu t emel de deger l endi r i yor um.
neml i bi r kesi mi ni , ayakl anmal ar in r gt l enmesi ni n e,i t l i i ht i yal a-
iini gi der ecek t ar zda kul l anmaya al i,acagiz. Hazir l ikl ar , ayakl anmanin
bi r ok yndeki i ht i yal ar ini kar ,il ayabi l mel i di r . Ger ek t eor i k, ger ekse
de pr at i k hazir l ik, bi r ayakl anmayi nasil ger ekl e,t i r ebi l i r i z sor usuna
cevap ver ebi l ecek dzeyde ol mal iuir .
Tr ki ye i i n ngr l en par t i ni n al i,masi ol sun, z r gt l enme ol -
sun zer i nde yet er i nce dur ul mu,t ur . Hi ,phesi z bu ayakl anmal ar dan
ok et ki l enecek, kendi si epey g al acak ve g ver ecekt i r . Kr di st an' -
da gel i ,ecek ayakl anma Tr ki ye' de gel i ,ecek ayakl anmanin da al t yapi-
siuir ve t emel nc gcdr . Tr ki ye' deki devr i m ve kar ,i-devr i m ay-
iimina aikl ik get i r i r , g ayr i,tiiir . Mevcut dur umda bu kavr aml ar
ol duka i i edi r . Dol ayisiyl a bi z Kr di st an' da ayakl anmaya dayal i m-
cadel eyi gel i ,t i r i r ken, Tr ki ye' de de kar ,i-devr i mi n zor l anacagini ve
devr i mci mcadel eni n gel i ,i m gst er ecegi ni bi l i yor uz. Tr ki ye' de ya-
,ayan Kr di st anl il ar in bazil ar i, Kr di st an' daki mcadel eye eki l ecek-
ken, di ger bi r bl mnn de Tr ki ye' deki devr i mci -demokr at i k mca-
del eye kanal i ze ol acagini bi l i yor uz. ngr l en r gt l enme bu anl amda
mot or gc gr evi ni gr ebi l i r . Bu r gt l enme bi i mi bi r yandan sinifsal
60
kar akt er de gel i ,i m gst er i r ken, di ger yandan da cephesel gel i ,i m gs-
t er i r . Bu ayni zamanda ayakl anma sr eci di r de ve bu sr et e Tr ki ye' -
ni n de et ki l enecegi muhakkakt ir . Bi r ok devr i mci gc aiga ikar acagi
gi bi , yepyeni bi r dzeye gel mesi ne de yol aar . Bu da kar ,i-devr i mi n
zor l anmasina yol aar .
Bi l i nl i , r gt l aba, Tr ki ye' yi de devr i mci or t ama eker ve ger i -
l eme dur umunu i l er l et i r . Tr ki ye i i n ngr l en pl anl ama, bu ger ek-
l er dogr ul t usunda yapilir sa ol uml u sonul ar a yol aabi l i r . Tr ki ye' deki
demokr at i k-sosyal i st har eket epey bi r i ki me sahi pt i r . Kr di st an' dan
al acagi bi r cesar et l e yeni den kendi si ni t opl ayabi l i r . Saniyor um par t i
buna epey agir l ik ver mi ,t i r . Bu konuda hem bel l i bi r i ki m sagl ami,tir ,
hem de sr ekl i g ver ecek dur umdadir . z al i,mal ar da hizl a sonuca
gi debi l i r . Kisaca, Tr ki ye' de bundan sonr a Kr di st an' daki sava,im ai-
sindan daha ol uml u r ol oynayabi l i r .
Avr upa' da zat en benzer faal i yet l er yr t l yor . Sr ekl i bagl ant ili
ol ma, g ver me, g al ma daha da gel i ,t i r i l er ek devam edecekt i r . Av-
r upa r gt l enmesi Kr di st an' daki mevcut ger egi anl at ma, di pl omat i k
i l i ,ki l er ger ekl e,t i r me, kamuoyunun di kkat i ni ekme, bi r ok bakim-
dan i r t i bat i sagl ama, maddi g ver me, mcadel eye r gt l eyi ci l er gn-
der me, basin-yayin f aal i yet l er i yl e, pr opaganda ve aj i t asyon f aal i yet l e-
r i ni yr t me bi i mi nde kat ilimi sunacakt ir . Zat en ,i mdi ye kadar sr ek-
l i ol ar ak mcadel eyi bu al anl ar da besl edi ve bundan sonr aki sr et e de
bu al anl ar da besl eyecekt i r . l kedeki gel i ,mel er l e daha fazl a i r t i bat l i
ol ar ak r ol l er i ni oynamaya devam edecekt i r .
Kr di st an' daki gel i ,mel er , ul usl ar ar asi pl anda da daha f azl a di kkat e
al inacakt ir . Bal kanl ar in veya Kafkasl ar in i i nde bul undukl ar i al kant i-
l ar sonul ansa dahi , Or t adogu' daki el i ,me ve at i,mal ar devam ede-
cekt i r . zel l i kl e Kr di st an' in ne ikmasi, ul usl ar ar asi al anda veya dev-
l et l er dzeyi nde ci ddi yakl a,iml ar a yol aabi l i r . Ul usl ar ar asi al anda
Kr di st an Devr i mi ' ne daha somut pol i t i kal ar l a ve daha sor uml u yakl a-
,acakt ir . Saniyor um ,i mdi ye kadar ki yakl a,iml ar , t emel de Tr ki ye' yi
esas al iyor du. Bundan sonr aki sr et e t amamen a,il masa bi l e, neml i
devl et l er t ar af indan a,ilir ve Kr di st an' a zg pol i t i kal ar or t aya ikar .
Kr di st an ger egi ni kabul eden, Kr di st an' i esas al an -ki , Tr ki ye' de bu
dur uma gel mi ,t i r - devl et l er de dahi l , ul usl ar ar asi kamuoyu, zgn Kr -
di st an pol i t i kal ar iyl a i l i ,ki kur maya al i,acakt ir .
Dol ayisiyl a Kr di st an' daki ayakl anma sr eci ni ul usl ar ar asi al anda
daha i yi anl at mak, i l er i ci , devr i mci ve demokr at i k kamuoyunun di kka-
61
t i ni ekmek, mevcut devl et l er i de bu konuda di kkat l i ol maya, daha so-
r uml u har eket et meye agir mak ger eki yor . En azindan bi r okl ar i i l i ,ki
kur mak i st eyecekl er di r . Bu daha fazl a di pl omat i k al i,ma i mkni ver i r .
ok sayida dost l ar i or t aya ikar abi l i r . Bu TC' ni n bar bar l ik pol i t i kasi
nnde engel t e,ki l eder . Ul usl ar ar asi al ani her zamanki nden daha faz-
l a di kkat e al acak bi r Kr di st an Devr i mi i zol e ol makt an kur t ul ur . zel -
l i kl e maddi dest ek kampanyal ar i da epeyce gel i ,me gst er ebi l i r .
Or t adogu' da zel l i kl e emper yal i zme kol ay kol ay t esl i m ol mayan
Ir an, Sur i ye ve Li bya daha i yi bi r yak l a,im gst er ecekt i r . Tahmi ni mi ze
gr e bunl ar PKK nder l i gi ndeki Kr di st an Devr i mi ' ne daha dost ane
yakl a,abi l i r l er . Yi ne I r ak' t a da ger ek r ej i mi n zayifl igi ve ger ekse de i ,-
bi r l i ki l er i n zayif dur umu or adaki gel i ,mel er i , Kr di st an' daki devr i me
kanal i ze edebi l i r . Yi ne I r ak' t aki devr i mi Kr di st an Devr i mi ' ne dayal i
ol ar ak gel i ,t i r mek ol asilik dhi l i ndedi r . Saniyor um bunu da agir l ikl i bi r
gr ev ol ar ak nmze koyacagiz ve ykl enecegi z. I r ak' in somut una bi r
devr i mi dayat mak, her zamanki nden daha aci l dur uma gel mi ,t i r . Mev-
cut dur umdaki kaosu, kar ga,ayi devr i m seenegi i l e a,mak mmkn-
dr .
Kisaca Kr di st an Devr i mi ' ne ynel i k bi r pl anl amanin ana hususl ar i-
ni byl e bel i r l eyebi l i r i z. Bu kadar ok kapsaml i pl anl ar gemi ,t e ok
yapil mak i st enmi ,, ancak ok sinir l i bi r uygul ama al anina sahi p ol abi l -
mi ,l er di r . Ama ,i mdi mevcut t ecr beye, i mkn ve ol anakl ar a dayana-
r ak, Kr di st an Devr i mi ' ni n ayakl anma dzeyi ni pl anl amak zor degi l di r .
Bunu bur ada bel i r t ebi l i r i z. nmzdeki gnl er de en t emel gr evl er i -
mi zden bi r i si bur ada byl esi ne ger eki bi r ayakl anma pl anina ul a,-
makt ir . Yapi bu konuda yet er i nce aydinl at il mi,tir . Ayakl anma sor unl a-
iina dogr u yakl a,imi gst er ebi l mek, bi l i nce ve yet enekl er e kavu,t u-
r ul mu,t ur . neml i bi r kesi m bu t emel de bi r gr evl endi r i l meye t abi t u-
t ul abi l i r . Ayakl anma gr upl ar i, ger i l l a gr upl ar iyl a bi r l i kt e ol u,t ur ul abi l i r .
Bur adaki egi t i m abamiz buna epey f ir sat t aniyor .
Kisaca, ayakl anma pl aninin el e al ini,i zer i ne bunlar i bel i r t ebi l i r i z.
Bu konul ar ok i ,l endi gi i i n kisa gei yor uz. Fakat pl anl ama gr upl ar i,
bi r az bel ge ve mat er yal e dayanar ak ayr int ili bi r bi i mde konu zer i nde
yogunl a,mal i ve somut bi r bi i me get i r mel i di r l er . Bi z ana hat l ar ina de-
gi nmeyi yet er l i gr dk.
Ayakl anma ,u anda ok zengi n ve ger ekl e,t i r i l ebi l i r bi r dur uma
gel mi ,t i r di yor uz. Ayakl anma hayal i ger ekl i di r . Ger ek t emel l er i ze-
r i nde her devr i mci bununl a dopdol udur saniiim. I,t e di yor uz ki , ,i mdi
62
o sr ece gi r mi ,i z. Hayal i n haki kat e dn,mesi ni ya,iyor uz. Bu er eve
dahi l i nde sor u sor mak i st eyen var mi? Ayr ica bazi hususl ar i ekl emek
i st eyen var mi?
X.: Ba,kanim, ayakl anma sr eci ne gi r er ken, bunun ger i l l a i l e i i e
gel i ,t i r i l mesi ger ekt i gi aikt ir . Ancak bu dneml e bi r l i kt e devr i m kon-
seyi ni n ol u,t ur ul masi neml i di r . Bu da hem ayakl anmayi gel i ,t i r i r ken,
hem de ger i l l ayl a bi r l e,t i r i p boyut l andir acakt ir . Devr i m konseyi , ken-
di si ne bagli al t r gt l enmel er e de ul a,abi l ecekt i r . nk mcadel e
gel i ,t i ke si yasi ve asker i faal i yet l er i n ayni at i al t inda bi r l e,t i r i l mesi
ger eki yor . Bu dur umda da eski si gi bi yr t mek ol duka t ehl i kel i sonu-
l ar dogur acakt ir . Bot an, Mar di n ve Amed eyal et l er i nde ki t l e kabar masi
daha er ken ol abi l i r . O nedenl e bur anin kucak l anmasi ger eki yor . Buna
ynel i k ci ddi hazir l ikl ar in yapil masi ger eki yor .
---.: Ba,ka, ayakl anma zer i ne unut t ugumuz ynl er var sa hat ir l at i-
l abi l i r .
M.S.: $ehi r komi t el er i , her bl geni n ger i l l asina bagli ol ar ak mi a-
li,mal iuir , yoksa bu komi t el er ayr i ol ar ak bi r mer kezi dzeye mi kavu,-
t ur ul mal iuir ?
---.: Zat en onu t ar t i,iyor uz. Byk i ht i mal l e ,ehi r komi t el er i ne i ht i -
ya ol acak. Kir dan i dar e et mek bi r az zor dur . Koor di ne et mek i yi ol acak,
fakat ,ehi r komi t el er i de ol acak. $ehi r komi t el er i ne agir l ik ver mek, bi r
defa her ,ehi r i i n ve hat t a ky gr upl ar i i i n bi r komi t e d,nmek ye-
r i ndedi r . Zat en ger i l l a i l e i r t i bat i i nde ve ger i l l anin kor umasi al t inda
ol masi ,ar t t ir . Al anl ar mdahal el er e aik t ut ul mal i. Fakat di r ekt ger i l -
l anin ynl endi r mesi ne bir akmak r i skl i di r . Al anl ar in kendi ne has komi -
t el er i ni n ol u,t ur ul masi en dogr usudur . Ama ger i l l anin g ver mesi , g
al masi, ,ehi r de de,i f r e ol anl ar i daga ekmesi , bi r ok al anda komi t eyi
gl endi r mesi ol duka neml i di r . Byl e siki bi r i r t i bat d,nmek ger e-
ki r . Hat t a hangi ,ehi r , hangi kir sal a, hangi ovayi, hangi t emel g al an-
l ar ina bagl amasi ger ekt i gi ni de pl anl amal ar da net l e,t i r mek ger eki yor .
$ehi r l er , ayakl anmal ar in bagl anacagi t emel al anl ar . Bunu besl eyecek
kanal l ar ve bl gel er mesel esi de bu dnemde net l e,t i r i l mel i di r .
O.: Beni m sor mak i st edi gi m sor u ,u: ,i mdi di yel i m Bot an-Behdi nan,
ya da kur t ar il mi, bi r bl geyi ol u,t ur dugumuz zaman, sosyal ve ekono-
mi k al anda bur al ar i nasil kendi ne yet er l i bi r hal e get i r ecegi z veya bur a-
l ar i d,man kar ,isinda nasil kor uyacagiz?
---.: Bi zi m d,ndgmz devr i m bi r l e,i kt i r asl inda. $i mdi ye kadar
ol up bi t enl er e bak ar sak, Bot an t ecr i t edi l meye al i,il di. Ancak d,man
63
bunda fazl a ba,ar ili ol amadi. Tecr i t abal ar i neydi ? Ir an' dan, Sur i ye' -
den, I r ak' t an engel l er yar at mak i st edi . Bu ynl di pl omat i k f aal i yet l er e
agir l ik ver di . Bundan sonr a da saniyor um agir l ik ver ecekt i r . Bi z cephe
ger i si ol ar ak Sur i ye, Ir an ve I r ak' i i yi al i,tiiiyor uz. Bunu engel l emesi
bundan sonr a da ok zor dur . nk bu devl et de Tr ki ye i l e kol ay
kol ay uzl a,maya gi r meyecek devl et l er di r . I,bi r l i ki l er var dir , ama bun-
l ar ,i mdi zayif dur umdadir l ar . Eger dogr u yakl a,ir sak, zel l i kl e I r ak' a
ynel i k pl animiz t ut ar sa, kesi nl i kl e muazzam bi r cephe ger i si hal i ne
gel i r . Buna zel bi r agir l ik ver mek ger ekl i .
Sur i ye, Ir an ve I r ak i l e bu konumumuz sr dke, Bot an i zol e edi l e-
mez. Bot an' in di r ekt i zol e edi l mesi i mknsizdir . Ayr ica Kr di st an' in
kal bi dur umundadir . Yani Bot an i l e, Gar zan i l e, Mar di n i l e i l i ,ki l er i n
kesi l mesi i mknsizdir . Zat en d,man ba,t a or du gc ol mak zer e t m
kur uml ar iyl a bu al ani t ecr i t ember i ne al mak i st emesi ne r agmen, bun-
da fazl a ba,ar ili ol amadi. Bundan sonr aki sr et e de bir akal im et ki n
ol masini, bi r ok ,eyi n i i e gemesi daha agir l ikl i ol acakt ir . Bu eyal e-
t i mi z kendi i i nde bi r bi r l er i ni besl eyecek ve et ki l eyecekt i r .
Kr di st an hal ki yzyil l ar dan ber i di r kapal i bi r ekonomi ye sahi pt i r .
Bur ada bi r obanl ik si st emi ni ya da bag-bost an ve yayl al ar i t am dene-
t i m al t ina al mamiz bi l e sava, ekonomi mi zi gl endi r memi ze yet er .
Yi ne dost l ar imizdan al acagimiz dest ek ve yar diml ar da bi zl er i yil l ar ca
besl eyebi l ecekt i r . Bur al ar a zg sava, ekonomi si pl ani, ger i l l ayi uzun
sr e besl eyecekt i r . Gel i ,mi , bi r dzeye bel ki ul a,amaz, ama en azindan
sava,i bel l i or anda besl eyebi l i r . nceden de bu al animiz ne Tr ki ye' ye,
ne Ir an' a ve ne de I r ak' a bagliydi. Dar ekonomi si yl e kendi kendi ni ya,a-
tiyor du. $ayet bi z uygun pl anl ar gel i ,t i r i r sek, bur asi sava, ekonomi si -
ni n ko,ul l ar ina uygundur . Rahat l ikl a kendi si ni besl eyebi l i r .
Di ger al anl ar i i n de benzer i d,ncel er i l er i sr l ebi l i r . Yani al an-
l ar in hi bi r i si i zol e edi l meye, t ecr i t edi l meye msai t degi l di r . zel l i kl e
bi zi m al digimiz t edbi r l er var dir . En ba,t a Kr di st an Devr i mi ' ni bi r b-
t n ol ar ak d,ndk. Al anl ar i kompl e gel i ,i me at ik. Al anl ar in hepsi ne
ul a,abi l ecek kanal l ar i d,edi k. Cephe ger i si ni al anl ar imizin byk bi r
kismina bagli kil abi l di k. Tr ki ye bi l e byk bi r cephe ger i si di r . Izol e
edi l mesi , t ecr i t edi l mesi i mknsizdir . Kr di st an ayr ica kapal i ekonomi -
si ni n ol dugu yer di r . Kapal i ekonomi , asl inda uzun sr e ger i l l anin kendi
i i nde ya,ayabi l ecegi ol anakl ar i sunar . Hal kimizin gel i ,mi , bi r ya,am
dzeyi ne al i,mamasi, f azl a ekonomi k t al epl er i n ol mamasi, bi zi m i i n
bi r avant aj dir . Yani " ekonomi si ker , sava, gel i ,emez" t eor i si bi zi m
64
i i n geer l i degi l di r . Tam t er si ne, var ol an smr geci ekonomi ni n k-
mesi , denet i mi mi zi daha da gel i ,t i r i r . Kal di ki smr geci ekonomi , as-
linda soygun ekonomi si di r . Bence yikil masi dur umunda daha ok mi l l i
t emel de ekonomi k kur uml ar gel i ,i r . Ti car et mi l l i l e,i r , r et i m mi l l i l e,i r .
Bu da daha fazl a zengi nl e,meye yol aabi l i r .
Yikim bi l e ol sa, zat en hal kimiz kapal i ya,ama, yoksul ya,ama al i,-
mi,tir . Hal kimiz, bununl a par t i ye ve ayakl anmaya daha fazl a bagl anir .
Bu aidan gel i ,ecek sava,in yar at abi l ecegi t ecr i t dur umundan eki n-
mek ,ur ada kal sin, mevcut smr ge ekonomi si ni n, sosyal , si yasal yapi-
sinin kiiil masi, ci ddi bi r bi i mde mi l l i le,meye yol aar . Mi l l i kur t ul u,-
ul ugu ok kkl bi r bi i mde gel i ,t i r i r . Bi r de Kr di st an' in i mknl ar i
var dir . Tar l a ve hayvancilik ekonomi si r ahat l ikl a sava,i fi nanse et meye
veya sava,i besl emeye uygundur . Bi n yil dir bu ekonomi yl e ya,iyor ,
sava,t a daha i yi ya,ayabi l i r , hem de mi l l i l e,er ek ya,ayabi l i r . Bu ynl
sava, ekonomi si ni n gel i ,mesi ni par l ak gr yor uz.
S.: Ser hil danl ar da hal kin si l ahl anmasi ol acak mi? Ol acaksa ne gi bi
t edbi r l er al inabi l i r ? Yani at i,mal ar da...
---.: Ser hil dan zat en hal kin ayakl anmasiuir .
S.: Ser hil danl ar da hal kin si l ahl anmasi ve ger i l l anin ncl g...
---.: nceki gn ayakl anmanin bi i ml er i zer i nde dur duk. Ayakl an-
mal ar bazi yer l er de si l ahsiz, bazi yer l er de si l ahl i ol acak. Zaman zaman
ger i l l a ve zaman zaman da mi l i sl er ayakl anmada yer al ir l ar . Bazen ,e-
hi r l er i uzun sr e el i mi zde t ut abi l i r i z. Bu, al anl ar a gr e, ,ehi r l er e gr e
degi,i r . Kir sal al anda bi r az daha si l ahl i ol abi l i r . Bu konuda ,emal ar
koymak yer i ne, somut dur uml ar a gr e bel ki yi r mi dr t saat e gr e t ak-
t i k bel i r l enebi l i r . Yi r mi dr t saat i i nde ayakl anma bel ki de si l ahl i a-
ti,maya dn,ebi l i r . Hat t a bi r si l ahl i at i,ma zar ar l i ol abi l i r . Yer i ne
ba,ka bi r bi i m de ger ekebi l i r . Kesi nl i kl e somut ,ar t l ar a gr e bu konu-
l ar a cevap ver mek ger eki r . Fakat i ,i n i i nde si l ah da, t a, da, sopa da,
pasi f bi i ml er de, hat t a ,i ddet l i bi i ml er de ol acakt ir .
Bt n bunl ar somut dur uma gr e cevabini bul masi ger eken sor u-
l ar dir . Ama dnem aisindan "her yey ayakl anma i i n, her yey ayakl an-
mada gel i yi m i i n" sl ogani dogr udur . Ayakl anmaya ok yar at ici yakl a,-
mak ger eki yor . Hat t a sor una t eor i k dzeyde yakl a,makt an zi yade, t ek-
ni k ve pr at i k ynden de sonu ikar mak mmkndr . Yani aikasi
ayakl anma st r at ej i si ni i sel l e,t i r mek ger eki yor . Ayakl anmal ar i t m
sonul ar iyl a ,i mdi den d,nmek ve al gil amak neml i di r . Yz bi nl er
ayaga kal kiginda ne yapacagiz? Daha ne kadar kent t e kal acagiz? Daha
65
ne kadar vur acagiz, bu kadar kan dkl r se ne yapacagiz, ne gi bi so-
nul ar ikar acagiz sor ul ar ina cevap ver ecek t ar zda byk ayakl anma-
l ar i gz nne get i r i n ve ki ,i l i gi ni z ne kadar bunu kar ,il ayacak bu yn-
de muhakeme i i nde ol un. Yani ayakl anmayi ne dzeyde gel i ,t i r ebi l i r -
si ni z, buna ne kadar hazir l ikl isiniz, ne kadar g get i r ebi l i r si ni z, r uhu-
nuz ve bi l i nci ni z bunu ne kadar yakal iyor ? I,t e devr i mci mi l i t anl ar in en
neml i gr evi bu sor uya ger eki cevabi bul makt ir .
Z.: Ba,kanim, Par t i nder l i gi ayakl anma konusunda per spekt i f sun-
du. Ancak beni m sor mak i st edi gi m sor u, ayakl anma komi t el er i i ,l evsi z
kal diginda, nder l i ksi z bi r ayakl anmanin or t aya ikmasiyl a bu dur uma
nasil mdahal e edi l ebi l i r ?
---.: Ayakl anmal ar in en sagl am gvencesi ger i l l adir . Her ayakl anma-
nin bagl ant ili ol acagi ger i l l a al ani, eger komi t e i ,l evsi z kal ir sa mdaha-
l e et mek zor undadir . Bur ada di kkat edi l mesi ger eken husus, kat l i ama
gi den bi r ayakl anma degi l , kendi si ni hazir l ami, bi r ayakl anmanin n-
gr l mesi di r . Bi z kont r ol den ikma dur umunu d,nmek bi l e i st emi -
yor uz. Hemen hemen ,i mdi ye kadar bt n ayakl anmal ar , kont r ol al -
tinda gel i ,t i l er . Zat en par t i mi zi n al i,masi da sadece bi r ,ehi r komi t esi
degi l di r . Yani ba,inda bi r ok al i,ma bi r i ml er i de ol abi l i r . Legal bi r i m-
l er var dir . Kal di ki bu ayakl anmal ar da l egal bi r i ml er den epey yar ar l a-
nacagiz. Sor uml ul uk t a,iyabi l ecek gl er hizl a devr eye sokul abi l i r . Bu
konuda t ekni gi n sagl adigi ol anakl ar dan da yar ar l anmak mmkndr .
Tel ef on var , t ekni k var , ar aba var , bunl ar l a aninda mdahal e edi l ebi l i r .
Kat l i am zamansiz ve yer si z or t aml ar da si l aha ba,vur ul dugunda ol a-
bi l i r . Ama byl esi ger i dur uml ar i i ne gi r i l ebi l ecegi ni sanmiyor um.
Kal di ki si l ahl ar iyl a har eket eden ki ,i l er , daha sonr a ne yapmasi ger ek-
t i gi ni de kar ar l a,tir mi, ol mal il ar . Kendi l er i ni i mhaya gt r ecek bi r
si l ahl i gi r i ,i mi d,nmemel er i , bunu daha ba,indan i t i bar en hal l et me-
l er i ger eki r . Rasgel e si l ah kul l anmal ar a f ir sat ver memel er i ger eki r .
Ancak si l ah kul l anil diginda daha sonr asinda ner eye gi di l ecegi , nasil
davr anil acagi ba,indan sapt anmal iuir . Yani " vur duk, si l ah el i mi zde
kal di" bi i mi ndeki dur uml ar a f ir sat t aninmamal iuir . Bunu ayakl anma
sor uml ul ar i d,nmel i di r . Mevcut bagl ant i ve koor di nasyonun daha
fazl a sor uml ul uga dayanan pl an ve t edbi r l er , bu t i p t ehl i kel er i en asgar i
dzeye i ndi r i r .
Xe.: Ba,kanim, Gney Kr di st an' daki i l kel -mi l l i yet i gl er i n ,u an-
da bi ze kar ,i ynel i ml er i ni bi l i yor uz. Bi zi m Gney Kr di st an' i bi r ger i
cephe ol ar ak kul l anmamiza kar ,ilik, emper yal i zmi n dayat mal ar iyl a bu
66
gl er bi ze kar ,i t avir al acakl ar dir . Byl esi bi r dur umda bunl ar a kar ,i
t avr imiz nasil ol mal iuir ?
---.: Zat en ,u anda ynel mi , dur umdadir l ar . Ynel i ml er i var , kar ar -
l ar i var , ancak gl er i zayift ir . Bi z her gn bunu mut l aka aiyor uz. Hat -
t a bi z Gney Kr di st an' a devr i m dayat ar ak ve gi der ek ser hil danl ar a
ul a,mayi hedefl eyecegi z. Ancak bi zi m dayat acagimiz ser hil danl ar ,
Kr di st ani Cephe' ni n ngr dkl er i nden f ar kl i ve sonu al ici ol acakt ir .
Her hal de en i yi gar ant i bu ol ur . Temel Kr t mer kezl er i nde gel i ,t i r ece-
gi mi z ser hil danl ar , Kr di st ani Cephe' ni n i ,bi r l i ki l i gi ni bo,a ikar abi l i r .
Saniiim en ok bur ada isr ar et memi z ger eki r . Kal di ki hudut boyl ar in-
daki ger i l l a, onl ar in ol asi sal diiil ar ini r ahat l ikl a kar ,il ayabi l i r . Ger i l l a
ve ger i l l ayl a bagl ant ili ol ar ak gel i ,t i r ecegi mi z bi r ayakl anma t akt i gi ,
ABD' ni n zel l i kl e gel i ,t i r mek i st edi gi bu i ,bi r l i ki gel i ,meyi engel l er ve
hat t a I r ak' i daha fazl a devr i me aik hal e get i r ebi l i r . Par t i ni n bu al ana
dayat mak i st edi gi dnem t akt i gi budur . Asl inda bu t akt i k uzun sr eden
ber i par t i mi z t ar af indan dayat il mak i st enen bi r t akt i kt i r . Bu i zgi bun-
dan sonr a daha ok gel i ,me ,ansina sahi pt i r . Gr evl er e dogr u yakl a,ir -
sak, bu el ver i ,l i dur umu i l er l et me ,ansimiz yksel i r .
X.: Ba,kanim, neml i bi r ayakl anma mer kezi de Or t a Eyal et t i r . Bu
al anda nasil bi r sl enme yar at il abi l i r ?
---.: Bu konuyu ami,tim. s al anl ar inin pl anl anmasinda ayr int il a-
iiyl a t ar t i,il abi l i r . Saniiim bu al anda ok i yi s al anl ar i var dir . $i mdi ki
sl enmemi z, akil l i al i,mamiz dur umunda daha ba,ar ili sonul ar el de
edebi l ecegi mi zi gst er mekt edi r . r negi n, Sol han, Kul p, Gen, Li ce, Ha-
ni , Mut ki , Sason, Tat van, Kozl uk, Hi zan, er mi k, Maden, Er gani ve hat t a
Si pan i l e Nemr ut dagl ar i i yi bi r er sl enme al anl ar imiz ol abi l i r . Bi nl er ce
ger i l l a r ahat l ikl a bur al ar da bar inabi l i r .
X.: Ba,kanim, yi ne Mal azgi r t , Var t o ve Kar l iova' da da ayakl anma po-
t ansi yel i var ...
---.: Or al ar i Gar zan' a veya Bi ngl ' e bagl amak ger eki yor . Asl inda Or t a
Eyal et t e fazl a sl enme sor unu yokt ur . Kendi i i nde i yi s al anl ar i yar a-
t abi l i r . Or ayi i yi gr m,snz. Kal abal ik sayida ger i l l a r ahat l ikl a bar i-
nabi l ecegi gi bi , kent l er i de d,manin kol ayl ikl a el e gei r ecegi al anl ar
degi l di r . ok geni , ve byk kent l er di r . Kent ve al an savunmal ar ini i yi
yapabi l ecek yer l er di r . Geni , bi r si vi l mi l i s savunmasina i mkn sagliyor .
Savunma bi r l i kl er i , al anda i yi i , yapabi l i r l er ve mevcut dur umda da
bazi ,eyl er yapil makt adir . Asl inda Or t a bl gedeki hal k kendi ni savun-
mada i l er l emi , dur umdadir . Pl anl amal ar da bl ge savunma bi r l i kl er i ve
67
mi l i s komut anl igi sagl anmal iuir . Mi l i s komut anl ikl ar ini hem ,ehi r de,
hem kir sal al anda ok i yi gel i ,t i r mek ger eki r . Hat t a bunu ger i l l adan
far kl i gel i ,t i r mek l azimdir . Mi l i s komut anl igina agir l ik ver memi z ger e-
ki yor . Degi,i k bi r r gt l enme i l e ger i l l a ve kent komi t el er i ar asinda
al i,tir mak neml i di r . Mevcut dur umda koor di nasyon ve r gt l enme-
de ya,adigimiz zayifl igi, mi l i s komut anl igini r gt l emekl e gi der ebi l i r i z.
Ol duka neml i ve kesi nl i kl e ba,ar il masi ger eken bi r gr evdi r .
O.: Kur t ar il mi, bl ge or t aya ikt ikt an sonr a, ,i mdi uygul anmakt a
ol an ger i l l a sava,i t akt i kl er i nde bazi degi,i kl i kl er ol masi ger ekmi yor
mu? r negi n, ger ekt i gi nde mevzi sava,i da ver ebi l en ve or dunun i ske-
l et i ni ol u,t ur acak ana bi r l i k t i pi ne ger i l l a bi r l i kl er i ne i ht i ya duyul ma-
yacak mi?
---.: Daha ok har eket l i bi r l i kl er r ol oynayabi l i r . yl e saniyor um ki ,
d,manin komando bi r l i kl er i i l e bu al anl ar a sal dir masi sz konusu
ol acak. Hel i kopt er , uak sal diiil ar iyl a bi r l i kt e i i e komando sal diiil ar i
gel i ,t i r ecek. Bunun i i n mevzi sava,i degi l , har eket l i sava, neml i r ol
oynar saniyor um. zel i kl e yeni al anl ar da har eket l i bi r l i kl er i ot ur t mak
ger eki yor . ember l er amak ve bunl ar i kor umak ger eki yor . D,man
i i ne d,t gnde onu har eket l i sava,l a i mha edecek bi r dzenl eme
nem t a,iyor . Bu dnemde ne sabi t ve mevzi de kal an, ne de sr ekl i
kaan, d,mani kendi denet i mi di,inda t ut an yakl a,iml ar a gi r memek
ger eki yor . Bu aidan gi zl i , har eket l i zel i kl e uak sal diiil ar ina kar ,i i yi
sl enmi ,; f akat sr ekl i kaan ve kendi ni d,manin denet i mi nden i-
kar mak i st eyen degi l , t am t er si ne d,mani kendi i i ne d,r ebi l en ve
har eket l i sava,l a i mha edebi l en bi r t akt i k a,amaya ul a,mak ger eki yor .
zel l i kl e Bot an' da t amamen bu a,amayi n pl ana al acagiz. Or t a bl ge-
de de bu a,ama epey gel i ,i m gst er ebi l i r .
Har eket l i sava,in sor unl ar i zer i nde ok dur mamiz ger eki yor . Ya-
pacagimiz pl anl amal ar da har eket l i sava,a i l i ,ki n t ar t i,mal ar zer i nde
yogunl a,mak ger eki yor . Bot an i i n ger i l l a sava,ini d,nr ken, dnem
i t i bar i yl e har eket l i bi r l i kl er i d,nmek ger eki r . Har eket l i bi r l i kl er hem
sayi ol ar ak ok ol mal i ve hem de ni t el ol ar ak sava,abi l en bi r konumda
ol mal iuir l ar . Yani hant al degi l , sava,abi l en ve d,mani har eket edemez
dur uma get i r ebi l i r bi r yapiya sahi p ol mal iuir l ar . r negi n eger bi z har e-
ket l i bi r l i kl er i yet ki n bi r hal e get i r i p konuml andiiir sak, pusuya d,en
d,man t ugayi da ol sa kur t ul amayacagi aikt ir . Ger ek cogr af i k yapisi
ve ger ekse de bi zi m bi r l i kl er i n dzeyi bunu bel i r l er . Mevcut ger i l l a
bi r l i kl er i ar t t ika ve g kazandika bu bi r l i kl er e de kayi, ol acakt ir .
68
Yani d,man gi r di di ye kamayacagiz. Tam t er si ne, geni , ember l er
i zi p onu i mha sr eci ne al acagiz. Uak t ehl i kesi ni de cogr af yayi kul l a-
nar ak bo,a ikar acagiz.
X.: Ba,kanim, Bot an' da gel i ,t i r i l en har eket l i sava, bi r l i kl er i i l e ger i l -
l a bi r l i kl er i ni n or t ak bi r l i gi , bazi nokt al ar da yi ne ger i l l a bi i mi nde bi r
har eket t ar zina sahi p ol ur . Ancak bu har eket l i sava,in deneyi mi ne ka-
yi, ol makt adir . Bu, asl inda 1991' i n sonl ar inda gel i ,t i r i l en eyl em t ar zi-
nin bi r sonucu ol ar ak or t aya ikt i. Har eket l i sava, t ar zini ba,t a Bot an
ol mak zer e t m al anl ar a yaymak byk nem t a,ir .
---.: Evet , Bot an' in ,i mdi den har eket l i bi r sava, al anina dn,t r l -
mesi uygundur . Har eket l i sava, dedi gi m gi bi ne ger i den vur -ka eyl emi
ve ne de mevzi sava,iuir . Iki si ni n de ar asi bi r sava,tir . Gei ci bi r du-
r umdur , ama ok neml i bi r dur umu i f ade edi yor . Bi r l i kl er i n sayisi,
gl enmesi , har eket sahasi, i r t i bat i, r gt l enme dzeyi , bi l i n dzeyi
ok at ak, ok gi r i ,ken ol mak zor undadir . Eger ger i l l a sava, t akt i gi gel i ,-
t i r i l i r , t m sava, ynt eml er i denener ek d,man ku,at ma al t ina al inabi -
l i r se, d,manin Bot an' a gi r mesi mmkn degi l di r . Bunu daha ,i mdi den
bi l e gr mek mmkndr .
Ar azi ni n muazzam el ver i ,l i li gi kul lanilir sa, bi r l i kl er i n bymesi de
gndeme gel i r . Bi r l i kl er i n ar t masini bi r yk ol ar ak gr meyi p har eket l i
sava, bi r l i kl er i mi zi n i ht i yal ar ini kar ,il ayacak dzeyde el e al inir sa,
hem sava, gel i ,i r ve hem de denet i mi t amamen el de edebi l i r i z.
R.: Ba,kanim, yeni dnemde sava, hkmet i ve ul usal mecl i si n i n,a
edi l mesi gi bi bi r gr evi mi z de var . Bunl ar in yeni dnem ser hil danl ar i
ve Bot an-Behdi nan i i n ngr l en zgr l e,mi , vat an t opr agiyl a i l i ,ki -
l er i ...
---.: Yeni ser hil dan sr eci mecl i sl i ol acak dedi k. Tezl er i mi zden bi r i si
budur . Bi r Ul usal Mecl i si n ol u,t ur ul masi, ayakl anmanin dogal bi r sonu-
cudur . Mecl i s kendi i i nde gei ci bi r devr i m hkmet i ne benzer bi r
or gan ikar abi l i r . Daha nceki konu,mal ar imizda on t ez saydik. Bu on
t ez zer i nde yogunl a,ar ak t ar t i,mal isiniz. Zat en t ezl er i mi z yeni dnem
ayakl anmal ar ini kapsamakt adir . Bunl ar a ben kisaca degi ndi m. Si z bun-
l ar in der i nl i gi ne ul a,mak i i n t ar t i,acaksiniz.
Bi r de el e al acagimiz r ef er andum konusu var dir . Temel hedefi mi z
bagimsiz ve zgr Kr di st an' dir . Ancak Tr ki ye hal kiyl a e,i t ve zgr
t emel l er de bi r bi r l i ge de aigiz. I,t e bunun i i n bi r r efer andum, yani
sonut a ayakl anma sr eci mi zi byl esi ne bi r r efer anduml a peki ,t i r ece-
gi z. "Bagimsiz ve zgr bi r Kr di st an' da e,i t ve zgr bi r l i ge evet mi ,
69
hayir mi" ,i ar iyl a hal ki bagimsiz ve zgr bi r ya,am, ancak e,i t ve z-
gr t emel l er de bi r bi r l i ge de evet kar ar ina gt r ecegi z.
U.: Ba,kanim, Kr di st an' da gel i ,en ser hil danl ar a par al el ol ar ak, i n
r negi nde ol dugu gi bi kisa mesaf el i yr y,l er yapil amaz mi?
---.: Zat en ser hil danl ar ok neml i bi r eyl em bi i mi ol ar ak da yr -
y,l er i esas al ir . Pl anl amal ar da bence yr y, kismina ok agir l ik
ver memi z ger eki r . Kr di st an' in boydan boya bi r yr y, al anina ev-
r i l mesi , ayakl anmal ar in en neml i bi r bi i mi ol acak. Ger i l l a bi l e uzun
bi r yr y,t r bi zde, ayakl anma da bi r uzun yr y, ol acak. Yr y-
,n kendi si ayakl anmadir . Dol ayisiyl a yr y, dzenl emek, yr y,
kor umak, yr y, r gt l emek, hat t a yr y, komi t esi r gt l emek,
bu r gt ol u,t ur mak ok neml i di r .
yl e anl a,iliyor ki , bi z epey kanal l ar ol u,t ur acagiz ser hil dan boyun-
ca. Boydan boya hal ki yr y, kol l ar i hal i nde bi r bi r i ne kavu,t ur mak,
kuzeyden gneye, dogudan bat iya, kyden kent e dogr u bi r at ilimi gel i ,-
t i r ecegi z. ok e,i t l i bl gel er i n kendi i i nde yr y, kol l ar ini ol u,t ur a-
cagiz. Mmkn ol dugu l de bt n hal ki yr y,l er e kat acagiz. Dol a-
yisiyl a yr y,l er i n ayakl anmamizin en bel i r gi n bi r zel l i gi ol acagi
kanisindayim. Kr di st an' da yr y,l er epey i , yapacakt ir . Buna gr e
pl anl amada yr y, konusunu ayr i bi r ba,lik al t inda i ncel emek ger e-
ki yor . Kyl er i n kent l er e yr y,, kent l er i n bazen bo,al ar ak kir sal
al ana yr y,, bl gel er ar asi yr y,l er , cephe ger i si nden sava, cep-
hesi ne dogr u yr y,l er , yr y,n kor unmasi, r gt l endi r i l mesi
neml e el e al inmayi ger ekt i r i yor .
Mesel eyi det ayl i ol ar ak or t aya koydukt an sonr a sor unu si ze bir aka-
cagiz. Daha nceden de bu konul ar zer i nde t ar t i,mal ar yr t t gmz
i i n, bu kez kisaca degi ndi k. Bununl a pl anl ama gr upl ar ina, ar a,tir mal a-
ii i i n dokman i mkni ver di k. Saniiim bunl ar i gl bi r t ar zda deger -
l endi r i r si ni z. $i mdi den si zi n dur umunuzu bel i r l emek dur umunda degi -
l i m. Di kkat eder seni z bi r ok al an gr evl endi r i l mel er i i i n kendi ni daya-
tiyor . Kal di ki ogunuz bu al anl ar a a,i nasiniz. Yani al anl ar i t aniyor su-
nuz. Akademi sahasindan hepi ni z ykl bi r bi l i n almakt asiniz. Bunun-
l a gl ayakl anma pl anl ar ina ul a,abi l i r si ni z.
Ii nde bul undugumuz dnem bi zi m i i n hayat i der ecede neml i di r .
Ba,bakan Demi r el ' e ver i l en r apor da "PKK ayakl anmal ar ynnde yo-
gun bi r hazir l ik i i ndedi r ve bahar da t aar r uza geebi l i r " deni l i yor .
D,man bi zden t aar r uz bekl i yor . Bu t aar r uzu nl emek i i n de her gn
fir sat bul ur bul maz, uak sal diiil ar i da dahi l , kont r -ger i l l a sal diiil ar iyl a
70
byk t aar r uz haml emi zi n nn kesmek i st i yor . Asl inda ayakl anma-
nin i i ndeyi z, ger i l l anin i i ndeyi z de bi z bunu daha pl anl i, daha t akvi ye
edi l mi , ve hizl andiiil mi, bi r a,amaya get i r mek i st i yor uz. Ba,l ar ken
,unu syl edi k; ayakl anmanin kendi si bi l e i nsani heyecanl andiiir . Insan
kendi ni zor t ut uyor . Hal k da bu co,kuyu ya,iyor ve kendi ni zor t ut uyor .
Tr aj i k sonul ar a yol amamak i i n ayakl anma nder l er i , her t r l t ed-
bi r i al mal iuir l ar . Bu anl amda el e al digimizda, gn, sor uml ul ugu ger ek
anl amda st l enme gndr . Daha nce de syl edi k; bi r ger i l l a gr ubu
i mha ol abi l i r veya bi r kent kat l i ama ugr ayabi l i r . Mesel a Kr t i syanl a-
iinda Hal epe' de, Der si m' de, Agii' da, Hani ' de, Li ce ve Gney Kr di s-
t an' daki kat l i aml ar da gr dk. Sonu t amamiyl a yikimdir .
Bi r bu ynyl e i ncel eyecegi z, bi r de bi zi m gel i ,t i r mek i st edi gi mi z bi r
ayakl anma model i var . $i mdi ye kadar sr ekl i ba,ar i kaydeden ayak-
l anma model i di r . $i mdi bunu daha da zi r vesel , bagimsizl iga ve zgr -
l ge bi zi daha da yakinl a,tir acak bi r a,amaya get i r mek i st i yor uz. Bazen
kendi ni z dar l ikl ar imiz, yet er si zl i kl er i mi z var di yor sunuz. Byl esi ne
t ar i hi , t m yet enekl er i ayakl andir ar ak hazir l anil masi ger eken bi r sr e-
ce kar ,i, i nsan i l i kl er i ne kadar t i t r er . Kendi si ni byl esi kut sal bi r gr ev
konusunda hazir hal e get i r i r . Anl adigim kadar iyl a si zi n ki ,i l i kl er i ni z
yet er l i degi l . Tar i hi sor unl ar a, onl ar in pr at i k zml er i ne kendi ni t am
ver ememe ve bunun yer i ne si st emsi z ve bl k-pr k bi r bi i mde ken-
di ni kat ma, fel aket l er i n t emel nedeni di r . Ki ,i l i kl er i ni z der l i -t opl u ve
si st emat i k ol ar ak t emel sor unl ar a yakl a,maniza el ver mi yor . Ayr ica a-
bal ar iniz yet er si z.
ok dogr u ve dogr u ol dugu i i n de bikt iiincaya kadar syl eyecegi -
mi z neml i bi r husus var . Dogr u ki ,i l i k, kendi ni kar ar l il a,tir ma dzeyi
kadar , kar ar i hayat a ba,ar iyl a gei r ecek abayl a dopdol u kil an ki ,i l i k-
t i r . Egi t i ml e, kk t ecr bel er l e hizl a kendi ni zi -hem de yl e yil l ar ca
degi l - kisa sr ede bi r ger i l l aya, bi r ayakl anmaya per spekt i f sunacak ka-
r ar dzeyi ne ul a,an, ufku yakal amak kadar , ayr int iyi yakal amayi esas
al an bi r mi l i t anl a,mayi sagl ayacaksiniz. Si z bana bundan haber ver i n,
yoksa zaafl ar inizdan degi l . Bi ze bu ki ,i l i k ger ekl i di r . Kur t ar ici ol an ki ,i -
l i k, byl e bi r ki ,i l i kt i r . Kendi ni zi bu ki ,i l i ge hazir l ayin.
Yanil gi ve yanl i,l ar inizi hizl a bi r t ar afa bir akin. $ayet si z kendi zayif-
likl ar inizi a,mazsaniz, bu yal nizca si ze degi l , yar in bi nl er i n hayat ina
ml ol ur . $i mdi de kayipl ar imiz var dir , ama d,man yar in hal ki t ar ar sa,
sonu bi nl er ce l demekt i r . Neden? nk nder i yok, nk sor uml u
ol masi ger ekenl er sor umsuz ikt i. D,mandir , pe, pe,e d,r mek ,
71
mevcut gel i ,mel er i de engel l emek i st er . Si z bu ki ,i l i gi ni zl e bunu ne ka-
dar engel l eyebi l i r si ni z, bunu kendi ni ze sor un. Dogr u-dr st bi r zor l uga
gel emezse, r gt l enmeye gel mezse, di si pl i ne gel mezse, yar at ici ol maz-
sa ve aninda i ni si yat i f koyacak dur umda ol mazsa, byl e bi r ki ,i l i k her
,eyi n el den gi t mesi ne yol amaz mi?
Ayakl anma sor unl ar i zer i ne 1991 yilindan i t i bar en bu t i p zm-
l emel er i ol duka gel i ,t i r di k ve ana hat l ar iyl a i kt i dar a nasil yr yece-
gi mi zi or t aya koyduk. Ben bu konuya i l i ,ki n ol ar ak i l er i sr l en t ezl e-
r i n ve t ar t i,mal ar in i yi bi r pl anl ama i i n yet er l i ol dugu kanisindayim.
Si z bu devr eni n sonl ar ina dogr u bu t emel de gr upl a,ir ken, ol duka sag-
l am bi r t emel e de sahi p ol uyor sunuz. Dol ayisiyl a daha ,i mdi den i er i -
si ne gi r i l mesi ger eken pl anl ama yak l a,imi byl e ol mal iuir . Devr e so-
nuna dogr u bu zml emel er i t ekr ar yapmayacagiz, buna ger ek yok.
Bunun yer i ne gr upl ar , bu yakl a,iml ar i bi r bel geye dn,t r me gi bi bi r
dur uml a k ar ,i kar ,iya gel ecekl er . 15 $ubat ' t an i t i bar en, yani yi r mi -
yi r mi be, gn sonr a, bu pl anl amanin yazimina hizl a gei l ebi l i r . Hat t a
hazir l ikl ar a ,i mdi den ba,l anabi l i r . Bi r ok husus syl endi , bazil ar i zel
ol ar ak i ncel emeye de al inabi l i r .
Bu hususl ar in hepsi ni n pl anl amanin bt nne yayil masi ger eki yor .
Daha nceki t ar t i,mal ar da da epey husus bel i r t i l di . Geen yil l ar in pl an-
l amal ar i var di, onl ar in da dokmanl ar i el i ni zdedi r . Az-ok hepsi ni gz
nne get i r er ek, sadece 1992 yiliyl a da sinir l amiyor uz, t ar i hi bi r a,a-
mayi kest i r meye al i,iyor uz. Bel ki hkmet i n dur umu zer i ne bi r az
daha konu,abi l i r i z, ama bu konuda da yet er i nce konu,ul mu,t ur . Eki m
sei ml er i ni n sonul ar i ve hkmet i n dur umu az ok deger l endi r i l mi ,-
t i r . Hkmet byl e bi r ayakl anmayi nl emek i i n abal ar ini bi r l e,t i r -
mi ,t i r . Bu konuyu bi r i nci l mesel e ol ar ak gr mekt edi r . Bu da mesel eni n
ci ddi yet i ni gst er i yor . Onl ar in da bel ge ve r apor l ar inda konuya i l i ,ki n
ol ar ak " byl esi ne bi r ayakl anma ol asilik dahi l i nde..." bi i mi nde bel i r -
l emel er yer al makt adir . Onl ar in da amaci ayakl anmak i st eyen ki t l el er i n
kar ar l iligini nl emek, mmknse de t asf i ye et mekt i r . Eger bunu ba,a-
r amazl ar sa, yl e gr l yor ki yeni bazi yakl a,iml ar gel i ,t i r ecekl er di r .
Bu hkmet i n ayakl anma, ger i l l ayi sinir l ama, t ecr i t et me ve gi der ek
t asf i ye et me bi i mi ndeki yakl a,imina, bi zi m de t am t er si ne, daha da
der i nl e,t i r me, yayma ve ba,ar iya gt r me gi bi bi r yakl a,iml a kar ,ilik
ver memi z ger eki yor . Bi zi m yakl a,im ve pl anl amamiz bu hkmet i n
yakl a,iml ar ini a,ar sa, byk i ht i mal l e ya bu hkmet d,er , ya da de-
gi,i k bi r pol i t i ka gel i ,t i r mek zor unda kal ir ki , bu dur umda da bi z ba,a-
72
iili bi r ayakl anma ve ba,ar ili bi r ger i l l a sava,i t emel i nde ger ekl e,t i r i -
l ecek si yasi gr ,mel er i l ehi mi ze sonul andir abi l i r i z. Si yasi hl yol una
i l i ,ki n t ar t i,mal ar imiz, hal kt a da byk bi r g ve dest ek bul abi l i r . Bu
t ar t i,mal ar ul usl ar ar asi kamuoyundan da byk g ve dest ek al abi l i r .
Par t i mi z her zaman bu yn de aik bir akiyor . Fakat esas i t i bar iyl a
ger i l l ayl a i i e ayakl anmayi t ir mandiiiyor . Byl ece d,mani ayr ica
t e,hi r ve t ecr i t et me gi bi bi r t akt i gi , hem hal k i i nde, hem de ul usl ar a-
r asi al anda yr t yor . Bu konuda ok si st eml i yr yor . Par t i har eket i -
mi z, bt nyl e bu t emel de bi r gel i ,i m har eket i di r .
Bu a,amayi eski den i deol oj i k, r gt sel ve hat t a ger i l l anin gel i ,t i gi
bi r a,ama gi bi deger l endi r sek de, ,i mdi ki a,ama kapsaml i bi r ayakl an-
manin da gndeme gi r di gi bi r a,ama ol ar ak kendi si ni bel l i edi yor . Daha
i l er i dzeyi , daha kapsaml i mcadel e bi i mi ni bagiinda t a,iyan ve bi r
de si yasi sonu al maya daha yakin bi r sava, a,amasi ol ar ak gst er i yor .
Bu er evede yakl a,iyor uz. Par t i yi t amamen nder kil mak i st i yor uz.
Hi bi r yanl i, anl ayi,a yer ver meyecek kadar yogun gel i ,mel er ve buna
dayal i deger l endi r mel er var dir . Dol ayisiyl a bu i ,t e "var im" di yen, bu
i,l er de bel l i bi r gr ev agir l igina kendi mi hazir l amal iyim di yenl er , mut -
l aka i ,i n bi r yer i nden t ut abi l i r i m, bi r kat kim, bi r r ol m ol abi l i r di yen-
l er , ger egi bt n ynl er i yl e gr snl er , kendi l er i ni buna gr e hazir l a-
sinl ar . zel li kl e yanil gi ve eksi kl i kl er i ni gi der si nl er . Ba,ar i i i n bi r ki ,i -
den ne bi t ebi l ecekse onu or t aya koysunl ar . Byl esi dneml er e, byl e-
si ne ger eki , ger eki ol dugu kadar da devr i mci i r ade ve r uhu ok
gl bi r bi i mde egemen kil ar ak yakl a,mak ger eki r , mut l aka kazan-
mak ger eki r .
PKK Genel Sekr et er l i gi
19 Ocak 1992