KESME

Kirişlerde Etriye Hesabı

(TS 500/2000)

Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme I, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 152
 Kesme çatlakları-Deney kirişleri
Video
yük

Eğik çekme (kesme) çatlakları Basınç ezilmesi

Dikdörtgen kiriş
h

2h Mesnet reaksiyonu
Çekme (moment) çatlakları

Eğik çekme (kesme) çatlakları yük

Tablalı kiriş
h

2h

Çekme (moment) çatlakları

Kesme çatlaklarının yoğunlaştığı
Mesnet yüzü bölge (sarılma bölgesi)

•Kesme çatlakları mesnet yüzünden itibaren kiriş yüksekliğinin iki katı kadar bir bölgede yoğunlaşır. Bu bölgenin sık etriye ile sarılması gerekir.
•Kesme çatlakları yaklaşık 450 eğimlidir.
•Kirişi kesen kuvvet mesnetteki değil, mesnet yüzünden h kadar ötedeki kuvvettir.

Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme I, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 153
 Eğik çekme (kesme) çatlakları

Eğik çekme (kesme) çatlakları

Etriye kancalarının
şaşırtmalı dizilişine
dikkat ediniz

Etriye ve pilye donatısı kesme çatlaklarını sınırlar. Etriye

daha etkindir. Gerekli etriye çap ve aralığı hesapla
belirlenir. Pilyenin katkısı dikkate alınmaz.
Boyuna donatı

Burada kesme hesabı teorisine girmeden, TS 500-2000 e

göre etriye hesabının adımları verilecek ve
örneklenecektir. Deprem bölgelerinde etriye hesabı biraz
etriye
farklıdır.

Bir kirişin donatıları bağlanırken

Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme I, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 154
Kiriş Kesme Donatısı (etriye) Hesabı-TS 500/2000 ERSOY/ÖZCEBE S. 489-491

Hesap sırası:
a) Tasarım kesme kuvveti Vd yi belirle (Bak: TS 500-2000, Sayfa 29, Madde 8.1.2).

d
•Kirişi kesmeğe çalışan Vd kuvveti kolon yüzünden d (faydalı yükseklik) kadar uzakta hesplanır.
•Kiriş bir başka kirişe saplanıyorsa (dolaylı mesnet) Vd saplandığı kirişin yüzünde hesaplanır.
•Sol ve sağda heaplanan Vd kuvvetlerinden mutlak değerce büyük olan dikkate alınır.

b) Max Vd=0.22 fcd Ac yi belirle. Vd>max Vd durumunda kesit kesme açısından yetersizdir.
Ac yi Vd≤max Vd olacak kadar büyüt.

c) Vcr=0.65 fctd Ac (1+ γ Nd/Ac) donatısız betonun kesme dayanımını hesapla. Bu bağıntıda
Nd kiriş eksenel kuvvetidir ve pozitif alınır. Nd basınç ise γ=0.07 , çekme ise γ = -0.3 alınır.
Basınç kuvveti kesme dayanımını artırmakta, çekme kuvveti ise azaltmaktadır. NOT: Deprem yönetmeliği 2007 ye göre kirişi kesmeye çalışan Vd
kuvvetinin belirlenmesi farklıdır.

d) Vd<Vcr durumunda beton tek başına tüm kesmeyi karşılar. Etriye gerekmez, ancak minimum etriye konur:
s : etriye aralığı
A sw f fywd :etriye donatısı tasarım dayanımı
= 0.3 ctd bw bw :en küçük gövde genişliği
s f ywd
Asw :etriye kolları toplam kesit alanı
bağıntısında Asw yi seç, s etriye aralığını hesapla. Açıklıkta s adımda, sarılma bölgelerinde s/2 adımda bir etriye koy.

e) Vd >Vcr durumunda etriye hesabını aşağıdaki bağıntıdan yap:

A sw V
= d
s f ywd d

bağıntısında Asw yi seç, s etriye aralığını hesapla. Açıklıkta s adımda, sarılma bölgelerinde s/2 adımda bir etriye koy.

f) Açıklıkta s adımda, sarılma bölgelerinde s/2 adımda bir etriye koy.

g) Etriye min koşulları:

s ≤h/2, s ≤200 mm (açıklıkta) , s ≤h/4, s ≤100 mm (sarılma bölgelerinde)

ρw =Asw /(s . bw) ≥ min ρw =0.3 fctd/fywd

Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme I, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 155
 Etriye hesabı: Örnek

Aşağıda verilen kirişin donatılarını belirleyiniz, Çözüm: (ERSOY/ÖZCEBE Tabloları)

gerekli çizimleri veriniz. Kolonlar 30x50, malzeme
C20/25/S420a, beton örtüsü (pas payı) 3 cm, iyi K101/K102 açıklıkları:
denetimli şantiye. Md=91.4 kN.m
b/bw=3.13, t/d=0.21, Kfcd=44.3
Minimum donatı yeterli. .
As=0.8.1.07/365.22 . 300.570 =401 mm2
Seçilen : 3φ14(462 mm2)
Montaj : 3φ12 (339 mm2)

K101-K102 mesnedi:

Bak: ERSOY/ÖZCEBE, say. 273-274

Md=251.2 kN.m

TS500-2000, say. 20, Madde 6.3.9

Azaltılmış tasarım momenti: Md
Md-Vd.a/3
Vd=117.1 kN
Md=251.2-117.1.0.5/3=231.7 kN.m
K=422 mm2/kN, j=0.879
As=231.7.106/(365.22.0.879.570) =1266 mm2
Asek : 1266-339=927 mm2
Seç.: 3φ20(942 mm2)

Asmev=942+339=1281 mm2
ρ=1281/300/570=0.0075<max ρ =0.0136 a
>min ρ =0.0029 a

K101/K102 açıklıkları üst kontrol:

339>1281/4= 320 mm2 a
K101-K102 mesneti alt kontrol:
Min gerekli:1281/2=641 mm2
Ek donatı: 641-462=179 mm2
Seç.: 1φ16(201 mm2)

Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme I, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 156
K101 açıklığı: K102 açıklığı:
Vd=166.7 kN.
Vcr=0.65.1.07.300.570=118931 N. Vd=89.4 kN.
Vcr=118.9 <Vd=166.7 kN, min etriye yetmez!. Vcr=0.65 . 1.07.300.570=118931 N.
Max Vd=0.22.13.33.300.570=501 kN>Vd a Vd=89.4 <Vcr =118.9 kN. Min etriye yeterli!.
Vd< Max Vd, etriye hesaplanacak:

φ8 çift kollu etriye kullanılırsa: φ10 çift kollu etriye kullanılırsa: φ8 çift kollu etriye kullanılırsa:
Asw=2 . 50=100 mm2 Asw=2 . 79=158 mm2 Asw=2.50=100 mm2
100 166 .7 ⋅ 10 3 158 166 .7 ⋅ 10 3
= = 0.80 = = 0 .8 100 1.07
s 365 .22 ⋅ 570 s 365 .22 ⋅ 570 = 0 .3 300 → s = 379 mm
s 365.22

s = 125 mm ≈ 12 cm. s = 197 .5 mm ≈ 19 cm . s=20 cm alınacak.

s=19 cm tercih edilecek: Açıklıkta φ10/19 kullanılacak. Açıklıkta φ8/20,

ρw=158/(300.190)=0.0028 mesnetlerde (sarılma bölgelerinde) φ8/10 kullanılacak.
min ρw=0.3. fctd/fywd=0.3 . 1.07/365.22=0.0009
ρw > min ρw a

Mesnetlerde (sarılma bölgelerinde) s=19/2≈9 cm, φ10/9 kullanılacak. Gerekli tüm donatılar belirlenmiştir. Artık çizim hazırlanabilir.

Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme I, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 157
Kiriş açılımı:

12
57 cm
3

12
57 cm
3
Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme I, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 158