Professional Documents
Culture Documents
Asmolen Döşemeler
Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 198
Dişli Asmolen
A B döşeme döşeme
Birbirine paralel, aynı boyutlu, aynı donatılı, kesiti (genişliği
3 ve yüksekliği) normal kirişlere nazaran daha küçük olan
kirişçikler (diş) oldukça sık (40~70 cm) yerleştirilir ve
üzerine ince (5~7 cm) bir plak beraber dökülerek dişli
döşeme oluşturulur. Bir diğer adı Nervürlü döşemedir.
Dişlerin oturduğu kirişlere ana kiriş denir.
1 kiriş
İnce plak
Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 199
Yastık kiriş donatıları
Dolgu yapılmaması durumunda kalıp masrafı, sıva ve işçilik yüksek olur. Alttan
bakıldığında dişler gözükür. Dolgu yapıldığında dişleri oluşturmak için özel kalıba gerek
İnce plak kalmaz. Asmolenler (dolgu blokları) düz kalıp platformu üzerine dişlerin yerleri boş
donatıları kalacak şekilde dizilir. Dişlerin donatıları bu boşluklara yerleştirilir. İnce plak için gerekli
donatılar da yerleştirildikten sonra beton dökülür. Kalıp platformu söküldüğünde, dişler ve
asmolenler düz bir tavan görünümü oluşturur.
Dişler genellikle bir doğrultuda düzenlenir. Döşeme açıklığının çok büyük olması ve/veya
Diş donatıları yüklerin çok ağır olduğu (kütüphane gibi) yerlerde iki doğrultuda düzenlenebilir.
Altında duvar olmayan ana kirişlerin yüksekliği, sarkmaması için, diş yüksekliğinde
Asmolen yapılır. Bu durumda yüksekliği az ve alışılmışın dışında geniş ana kirişler oluşur. Bu
kirişlere yastık kiriş de denilmektedir. Yastık kirişler, normal kirişler kadar rijit
Bir doğrultuda asmolen döşeme (beton dökülmemiş) olmadıklarından depremde sakıncalıdır.
Altında duvar olan ana kirişler normal boyutlarda yapılmalıdır, yastık kiriş
yapılmamalıdır.
Normal kiriş
Yastık kiriş donatıları
İnce plak
donatıları
Diş kalıbı
Diş donatıları
Yastık kiriş
Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 200
Asmolen türleri ve uygulamaları:
Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 201
Dişli ve asmolen döşemelerde sınır değerler
İnce plak
diş
Sınır değerler:
e ≤ 700 mm
bw ≥ 100 mm
h ≥ Lnet /20 (tek açıklıklı basit mesnetli diş)
Dolgu (asmolen) h ≥ Lnet /25 (sürekli diş)
İnce plak
h ≥ Lnet /10 (konsol diş)
t ≥ 0.1e
t ≥ 50 mm
diş
t ≥ 70 mm(öneri)
40 20 20
Yükseklik
En çok
40 20 25 kullanılan
40 20 30
Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 202
Plak dağıtma Plak dağıtma Diş enine donatısı (açık
donatısı, φ8/250 etriye)
donatısı, φ8/250
Montaj donatısı
Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 203
Bir doğrultuda dişli döşemelerde dağıtma dişi
Bir doğrultuda dişli döşemede Lnet diş açıklığı 4 metre ile 7 metre arasında ise dişlere dik doğrultuda bir adet, 7 metreden daha fazla ise iki adet dağıtma
dişi konur. Dağıtma dişleri için ayrıca hesap yapılmaz, taşıyıcı dişler ile aynı boyutta ve aynı donatılı yapılır. Dağıtma dişinin amacı; yükü elden
geldiğince tüm dişlere dağıtmak, plağı daha rijit kılmak ve çökmeleri sınırlamaktır.
İnce plak
Dağıtma dişi
4 m <Lnet ≤7 m durumunda
Taşıyıcı diş
İnce plak
Dağıtma dişleri
Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 204
Dişli ve asmolen döşeme yükü analizi
Dişli döşemenin sabit yükü; plak, kaplama, tesviye, sıva ve 1 m2 deki dişlerin ağırlığından oluşur. Asmolen döşemede bunlara ayrıca dolgu malzemesinin 1
m2 deki ağırlığını da eklemek gerekir.
Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 205
Bir doğrultuda dişli döşemelerde diş yükünün hesabı
Plak üzerindeki yayılı yükü dişler eşit olarak paylaşırlar. Çünkü dişler eşit aralıklı ve aynı boyutludurlar. Her diş tablalı bir kiriştir. Her dişin gövde
genişliği bw, tabla genişliği b0 ve net açıkğı Lnet tir. Bir dişin taşıyacağı yük, tabla üzerindeki plak yüküdür. Plak yükü alana yayılıdır (kN/m2) . Diş ise bir
çubuk elemandır ve yükü çizgisel (kN/m) olmalıdır. Dişin düzgün yayılı çizgisel yükü, plak yükü ile tabla genişliğinin çarpımıdır. Plak üzerindeki pplak
(kN/m2) yükünden bir dişte oluşan pdiş (kN/m) düzgün yayılı çizgisel yükü Pdiş=Pplak b0 ile belirlenir.
Pplak Pdiş=Pplak b0
Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 206
Diş statik hesabı
1. Plak için herhangi bir statik hesap yapılmaz.
2. Dişler tablalı sürekli kiriş gibi çözülür.
N03
N101 N102
Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 207
a) Basit formüller ile çözüm (TS500-2000, Madde 11.2.2-sayfa 50)
Lk1, Lk2 ,..., Lkn diş açıklıkları birbirine eşit veya birbirine yakın ise TS500-2000 de verilen aşağıdaki basit formüller kullanılarak
diş tasarım momentleri belirlenebilir. Ancak aşağıdaki koşullar sağlanmak zorundadır:
Koşul 1: En az iki açıklık olmalı.
Koşul 2: Diş yükleri düzgün yayılı olmalı.
Koşul 3: Herhangi iki komşu dişin açıklıkları oranı 0.8 den büyük olmalı: Lküçük-komşu/Lbüyük-komşu ≥ 0.8
Koşul 4: Dişlerin her birinin karakteristik hareketli yükünün karakteristik sabit yüke oranı 2 den az olmalı: qi/gi < 2
Açıklık ve mesnet tasarım momentleri için TS500-2000 basit formüller aşağıda özetlenmiştir.
Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 208
Kesme kuvveti ve momenti azaltması
Dişlerin oturduğu ana kirişler genellikle çok geniş olur. Bu nedenle kesme ve
moment azaltması önemlidir. Diş açıklıkları akstan-aksa alındığından, kuvvetler
mesnet (ana kiriş) aksında hesaplanmış olur. Betonarme hesaplarda mesnet Kesme
yüzündeki azaltılmış Vd kesme kuvveti ve Md momenti kullanılır. Vd kesme
diyagramından orantı ile bulunabilir. Md momenti ise
Moment
Betonarme hesaplar
M d = M − Va / 3
1. Plak için betonarme hesap yapılmaz. Minimum donatı konur.
2. Diş kesiti tablalı alınır. Boyuna ve enine donatılar kirişlerdeki gibi
hesaplanır. Kesme hesabında Vd , mesnet donatısı hesabında Md Diş Ana kiriş Diş
kullanılır.
Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 209
ÖRNEK: Asmolen döşeme
Malzeme :
C20/25/S220a (plak ve etriye)
C20/25/S420a (diş)
Kaplama: mozaik karo
Dolgu (asmolen): en hafif gaz beton blok
Duvar: dayanımı düşük gaz beton
iç duvarlar 10 cm
dış duvarlar 25 cm
Şantiye denetimi iyi.
Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 210
ÇÖZÜM:
Not:
Kenar mesnetlerde minimum moment –Pddiş L2/24 alınmıştır.
Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 211
N101/N102 dişleri:
Lküçük-komşu/Lbüyük-komşu = 6.2/6.2=1.0>0.8, qdiş/gdiş=0.18/0.30=0.6<2 olduğundan TS500-2000, Madde 11.2.2-sayfa 50 de verilen basit
formüller kullanılarak momentler hesaplanabilir.
N101 N102
24.5
7.0•6.22 /11= 24.5 kN•m
-18.1
Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 212
Betonarme hesap:(M.R AYDIN tabloları)
fcd=13.33, fctd=1.07, fyd=365.22, fywd=191.30 N/mm2, ρb =0.0160
min ρ=0.8•1.07/365.22=0.0023 (açıklık ve mesnet)
max ρ=0.85•0.0160=0.0136
=0.02
N101/N102 dişleri:
A-B ve B-C açıklıkları:
Md=24.5 kN•m, d=320-20=300 mm, hf/d=7/30=0.23, b/b0=50/10=5
m=24.5 •106/500/3002/13.33=0.041 ω = 0.044
As=0.044 •13.33 • 500 • 300/13.33=240 mm2
Seç.: 1φ12+1φ12 (113+113 mm2) Kapalı erriye kullanılacak,
Mont.: 1φ10 (79 mm2) donatılar kesilecek,
her açıklığa ayrı konacak!
Kont.: ρ=226/100/300=0.0075 >min ρ=0.0023
< max ρ=0.0136
A ve C mesnetleri:
M=11.2 kN•m (eksende), d=300 mm,
Md=11.2 - 18.1•0.50/3=8.2 kN•m (azaltılmış)
300 100
kh = =10.48 → k s = 0.287
100 8.2
Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 213
B mesnedi:
M=33.6 kN•m, d=300 mm,
Md=33.6 - 25.3•0.50/3 = 29.4 kN •m
300 100
kh = = 5.53 → k s = 0.322
100 29.4
Etriye hesabı:
Vd/25.3=3.36/3.61Vd=23.5 kN.
Vmax=0.22•13.33•100•300=88 kN.
Vcr =0.65•1.07 •100 •300=21 kN
Vcr<Vd<Vmax olduğundan min etriye yetmez, etriye hesabı gerekir:
2 kollu φ8 etriye kullanılırsa, Asw=2•50=100 mm2
Asw/s=Vd/(fywd •d), 100/s=23500/(191.30•300)s=244 mm
s ≤h/2 olmalı, s=160 mm.
Seç.: φ8/160 kapalı etriye! (Vd>Vcr olduğu için)
Kont.: ρw=100/(100•160)=0.0063>min ρw=0.3•(1.07/191.30)=0.0017
Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 214
N103 dişi:
A-B açıklığı:
Md=33.6 kN•m, d=30 cm, hf/d=7/30=0.23, b/b0=50/10=5
m=33.6•106/500/3002/13.33=0.056 ω = 0.061
A ve B mesnetleri:
N103 dişinin mesnetlerindeki momenti Md=11.2 kN•m, N101 dişinin A mesnedindeki moment ile
aynıdır. Kesit de aynı olduğundan, gerekli donatı da aynı olmalıdır. Ek donatı gerekmez!
Etriye hesabı:
N103 dişindeki deki kesme kuvveti V=21.7 kN, N101-N102 dişlerindeki kesme kuvvetinden
(V=25.3 kN) küçüktür ve kiriş boyutları aynıdır. N101 ve N102 kirişlerinde min etriye
kullanıldığından N103 için de min etriye gerekecektir: φ8/160 kapalı etriye!
Plak dağıtma donatıları:
Min donatı konacaktır: φ8/25 (2.01 cm2)
Kont.: ρdağıtma =Asdağıtma /(100t) =2.01/(100•7)=0.0029>min ρdağıtma =0.0015
Çizimler:
•Plak dağıtma donatıları kalıp planı üzerine çizilir.
•Diş donatıları kirişlerdeki gibi çizilir.
Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 215
+3200 ve +6400 m kotları kalıp planı
Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 216
70
250
320
70
250
320
Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 217
+3.20/+6.40 kotu kiriş yükleri:
Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 218
5 K109 25/50 K110 25/50
Spor salonu olarak kullanılacak bir yapının kiriş ve kolon kalıp planı
verilmiştir (ölçeksiz). Döşemeler asmolen yapılacaktır. Kenar 4 K107 60/32 K108 60/32
kirişlerde duvar vardır, iç kirişlerde yoktur.
A B C
Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 219
Çözüm:
70
a
320
250
1Ø10+1Ø12 2Ø10 2Ø10 1Ø10+1Ø12
300 a 300 300 2Ø10
15
125 5000 5000 5000 5000 100
125 a-a
1Ø12 L= 1Ø10 L=
1Ø10 L=
1Ø10 L= 1Ø12 L=
1Ø10 L=
1Ø10 L= 1Ø10 L=
70
a
250
320
1Ø10+1Ø12 2Ø10 2Ø10 1Ø10+1Ø12
300 a 300 300
15
125 5000 5000 5000 5000 2Ø10
100
125 a-a
1Ø12 L= 1Ø10 L=
1Ø10 L=
1Ø10 L= 1Ø12 L=
1Ø10 L=
1Ø10 L= 1Ø10 L=
Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 221
Dişli ve asmolen döşemelerin avantaj/dezavantajları
Avantajları:
• Büyük açıklıklı, ağır yük taşıyan döşeme yapılabilir (8~15 m)
• Asmolen döşeme düz bir davan görüntüsü sağlar.
• Asmolen döşemenin kalıp maliyeti düşüktür.
• Asmolen döşeme ısı ve ses yalıtımı sağlar.
• Döşemede boşluk oluşturmak kolaydır
• Döşeme üzerindeki tekil ve duvar yüklerini taşıtmak kolaydır.
• İç kuvvetlerin hesabı farklı ve karmaşık modeller gerektirmez.
• Kat kalıp planındaki dişlerin çoğunluğu için tek hesap yeterli olur.
Dezavantajları:
• Kat yüksekliği az olan yapılarda uygulanamaz.
• Asmolen kullanılmaması durumunda kalıp, sıva ve işçilik maliyeti çok yüksek olur.
• Döşeme yükü, dişleri taşıyan ana kirişlere aktarılır. Bir doğrultuda dişli döşemlerde dişlere paralel ana kirişlere döşemeden yük aktarılmaz. Bu
nedenle dişi taşıyan ana kirişler taşımayanlara nazaran daha çok zorlanırlar.
• Deprem bölgeleri için uygun değildir. Depremde, dişler doğrultusunda döşeme rijit davranır, deprem yükleri akstan-aksa aktarılır. Dişlere dik
doğrultuda gelen deprem kuvvetlerinin aktarılmasında dişlerin hiçbir katkısı olmaz, sadece ince plak (5~7 cm) bu görevi üstlenmek zorunda kalır.
• Altında duvar olmayan ana kiriş yükseklikleri de diş yüksekliğinde yapıldığından, yüksekliği az ve çok geniş yastık kirişler oluşur. Kiriş genişliği,
yönetmelikler gereği, oturduğu kolon genişliği+kiriş yüksekliğini aşamayacağından yapısal (konstrüktif) zorluklar ortaya çıkar. Yastık kirişli
çerçevelerin depreme direnimi düşüktür.
•Depremde yapı yıkılmasa dahi; asmolenler, ek tedbirler ile bağlanmamışlarsa, yerinden kurtularak can kaybına neden olur.
• Yastık kirişli yapı süneklik düzeyi normal sistem sınıfına girer. Bu nedenle dişli ve asmolen döşemeler, ek tedbirler alınmadığı taktirde, sadece 3. ve
4. derece deprem bölgelerindeki Hn ≤13 m (4 kat) olan yapılarda uygulanabilirler. Yapıda perdeler kullanılarak bu sınır aşılabilir (Bak: Deprem
Yönetmeliği - 2007, madde 2.5.1.4, sayfa 22, madde 2.5.3, sayfa 24).
Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 222
Uygulamada dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta:
Foto: İbrahim TORUNOĞLU
Yanlış
Doğru
Bazı firmalar, bu amaca yönelik, bir tarafı kapalı asmolenler veya plastik
kapak üretmektedirler. Temin edilememesi durumunda asmolenlerin ana kiriş
Plastik kapak
ile birleşen yüzleri önceden hazırlanmış plastik, konraplak veya benzeri
levhalar ile kapatılabilir, ancak bu da işçiliği artırır.
Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 223