Piri Reis Haritas'nn esrar

1929'da Topkap Saray'nda, rastlant sonucu nl denizci Piri Reis'in dnya haritasnn bir paras bulunur. Daha sonra bu harita zerinde uzayllardan, cinlere uzanan saysz speklasyon retilir.

Piri Reisin haritas (en solda) ve haritada yer alan el yazs 24 nottan, VI numaral notun grnts (yanda)

Antartika ktasnn gnmz grnts

Antiller Denizi

Milli Mzeler Genel Mdr Halil Ethem Eldem, 9 Kasm

1929'da Topkap Saray'nda rastlant sonucu bir harita bulur. Bu, nl Osmanl denizcisi Piri Reis'in 1513'te yapp 1517'de Msr'da padiah Yavuz Sultan Selim'e sunduu dnya haritasnn bir parasdr. Bu parada, Atlantik Okyanusu, Avrupa ile Afrika'nn bat kylar ve Amerika'nn dou kylar yer almaktadr. Harita zerinde birok not bulunmaktadr. Bu notlar Hasan Fehmi Bey tarafndan Latin harflerine aktarlm, 1937'de Trk Tarih Kurumu Bakan Yusuf Akura'nn "Piri Reis Haritas" adl kitabnda yaynlanmtr. Ancak bilim evrelerinden nce "Srlar Dnyas" merakllar ve tccarlar el atmlardr konuya. Amerikal Charles Hapgood, Kayp Mu ktas konusundaki iddialaryla ne kmaya alrken, 1966'da "Eski Deniz Krallarnn Haritalar: Buz anda leri Bir Uygarln Varlnn Aikrl" adl kitabnda, haritada, izildii tarihlerde bilinmeyen Antarktika kylarnn ok doru bir ekilde izildiini ileri srmtr. svireli "uzayllarn izleri" uzman Erich von Daniken de 1968 tarihli "Tanrlarn Arabalar" kitabnda, haritann uzayllarca izildiini iddia etmitir! Daha sonra bu harita zerinde oka speklasyon icat edilmitir.

PEYGAMBER ZD DDASI Aralk banda Yeni afak gazetesinde Aye Olgun imzal ve "Piri Reis'in Haritas Hz. Sleyman'n Miras" balkl bir yaz kt. Yazda unlar syleniyor: "Rus ve ngiliz bilimadamlar, Trk denizcilik tarihinin nemli isimlerinden Piri Reis'in izdii haritada yer alan Antarktika ktasnda milattan nce yaam bir uygarln izlerini yaptklar aratrmalar neticesinde dorularken, akllarna taklan soru bu bilgilere Piri Reis'in 500 yl nce nasl ulat ynnde. Aratrmaclar ok eski uygarlklara ait haritalarn Piri Reis'in eline getiini ve bu haritalardan yola karak kendi haritasn izdiini ileri srerken, nl denizci kaleme ald Bahriye Kitab'nda bu kadar ayrntl haritay Sleyman Peygamber'in izdiini ve ondan kendine intikal ettiini sylyor. Harita zerinde yapt almalarn "Piri Reis Haritas'nn ifresi" adl kitapta toplayan Metin Soylu ise, Bahriye kitabndaki bu bilgiden yola karak, Hazreti Sleyman'n haritay kulara ve cinlere izdirdiini sylyor. Soylu, haritann bundan 500 yl nce gkyznden kubak olarak izilmi olmasn da delil olarak ortaya koyuyor". Piri Reis haritasnn "esrar" avcs szmona bilim deil de, gerek bilim dnyasnda nasl karlandna gelmeden nce Metin Soylu'nun iddialarn ele almak gerekiyor. Bir kere Antarktika buzdan bir kta, buz kalnl ou yerde 4.500 metreyi geiyor. Bu buz kitlesinde ancak meteorolojik ve sismik aratrmalar yaplabiliyor, yle gemi uygarlklarn izlerini arayan filan yok. Zaten kn -70, yazn da -35 derece civarnda olan ortalama slar byle aratrmalara da olanak brakmyor. te yandan Piri Reis "Amerika Haritas" n nasl izdiini haritann zerine yazd notlardan birinde anlatmaktadr. Sleyman Peygamber'den ise "Kitab Bahriye"de sz etmektedir: "Harita ve pusulay doru bil. Sleyman peygamberdir ona delil. nk ona inler, cinler, hayvanlar ve kular, hepsi ama hepsi ba eerdi hem karncalar. Sen de inan nk Kuran'da hak buyurmutu, denizler ilmi de hep verilmiti ona... Malm oldu deniz ona mil be mil". Piri Reis, burada genel olarak haritalarn pirinin Sleyman Peygamber olduunu sylyor.

NOTLAR GERE ANLATIYOR Amerika haritas zerinde, VI numaral notta (toplam 24 not vardr) aynen yle yazar: "Bylesine bir harita dnyada kimsede yoktur. zellikle yirmi kadar harita ve dnya haritasndan yani Byk skender zamannda derlenmi haritadr ki, insanlarn yaad alann drtte biri onun iinde bilinmektedir- Araplar o haritaya Caferiye derler. Onun gibi sekiz Caferiye ve bir Arap Hint haritasndan ve drt Portekizli'nin imdi yaplm haritalarndan ve bir de Colomb'un Bat tarafnda yapt haritadan karlatrma yoluyla elde edilip bu harita meydana geldi". Yani Piri Reis "Amerika haritas" n 20 kadar haritadan derlediini sylemektedir. Haritann nasl "kubak" olduunun cevabn da vermektedir: "geometri yoluyla". Haritann Hz. Sleyman zamannda kulara ve cinlere izdirilmesi, sonra Piri Reis'in eline gemi olmas iddias tutarszdr. Sleyman peygamber olarak bilinen Salomon, Davut'un olu ve srail kraldr. Yaklak M 972- 932 tarihlerinde yaamtr. slami gelenek onu cinlerin ve hayvanlarn efendisi saymaktadr. Bu durumda Hz. Sleyman eer bir harita yaptrdysa, bu ancak dnyann bundan yaklak 3 bin yl nceki halini resmedebilir. Oysa Antarktika'nn buzla kaplanmas bundan 6 bin yl ncesine tarihlenmektedir. O halde Hz. Sleyman'n harita izmek iin havalanan cinleri ve kular ancak buzlar altnda bir Antarktika grebilirlerdi. Ayn ekilde Piri Reis haritasnda Antarktika ile Gney Amerika birbirine bir kstakla bal olarak gzkmektedir. Oysa bu kstak yok olal 10 bin yl oldu. Demek ki Hz. Sleyman'n haritac cin ve kular kalem kt elde havalandklarnda, Ankarktika 7 bin yldr tek bana bir ada halindeydi. Demek ki Piri Reis haritas Sleyman'n cin ve kularnn ii deil. Acaba 10 bin yl nce yaam eski bir uygarln ii mi, dnya dndan gelenler mi yapt, yoksa bilimsel bir aklamas m var, bunu da haftaya grelim.

YATIK EKL YORUMU DETRYOR

Piri Reis haritas'nn esrar yok

Piri Reis haritas yatrlnca Antartika lkesi sanlan yerin Ate lkesi olduu grlyor(stte). Gney Amerika haritas yatrldnda ise Piri Reis haritasnda Antartika denilen yerin Ate lkesi olduu sonucu kyor (altta)

ntik dnemde harita yaplm olmasna ramen, leklere ve

doal zelliklere sadakatleri asndan ilk gerek haritalar 13. yzyldan itibaren Avrupa'da grlmeye balamtr. Bunlarn denizle ilgili olanlarna talyanca portulano ad verilir. Portulanonun atas Adamus Biemensis tarafndan 1076'da izilmitir, ama ilk gerek portulano "Piza portulanosu" adn tamaktadr. talyancann porto=liman kelimesinden gelen bu szck, deniz kylarn gsteren haritalar iaret etmektedir. Buradan yola kan haritaclk 14.-16. yzyllar arasnda epeyi gelime gstermitir. Birok harita, daha Colomb'un Amerika'y bulmasndan nce bu ktaya ilikin bilgi ve izimler iermitir. rnein bir 14. yzyl portulanosunda "Brazil" adas yer almaktadr. 1414 tarihli bir haritada Cipangu (Japonya) ve Antilia (Antiller) gsterilmektedir. Toscanelli'nin 1474-1482 arasnda Colomb'a gnderdii bir portulanoda da Amerika ktasna ait bir ok izimin yer ald bilinmektedir. Colomb da Amerika'ya yapt drt sefer esnasnda eitli haritalar izmitir. Piri Reis'in amcas Kemal Reis, bir arpmada Colomb'un ilk Amerikan seferine katlm bir spanyol'u esir alr. Bu denizci, Colomb'un Amerika'ya krlemesine gitmediini, elinde ok sayda harita olduunu ve bunlarn imdi kendinde olduunu syler ve bunlar Piri Reis'e gsterir. Piri Reis ayrca St. Brandon, Nicola Giuvan, Cenevizli Anton tarafndan yaplm haritalar da kullanmtr. 1500'de Brezilya'y kefeden Cabral seferinden de ona haritalar gelmitir. Bylece Piri Reis'in 1513 tarihli haritas bir derleme olarak ortaya kmaktadr. Nitekim, haritann bir kesiminde terimler talyanca'yken baka bir kesiminde Portekizce olmaktadr. Bu da birok kken harita olduunu gstermektedir. Piri Reis haritas bilim evrelerince incelenmeye baladktan sonra birok yanl bulunmutur. rnein William Miller, haritann zgaralarnn yanl olduunu, oysa daha eski haritalardaki zgaralarn doru olduklarn ortaya koymutur. Bunun nedeni, Piri Reis'in ok sayda haritay aktrrken zgaralar kaydrmasdr. Ayn ekilde, Amerika ktasnn Karayipler blgesi Piri Reis haritasnda Colomb'unkinin ayndr. Ama Colomb'un haritas tamamen yanltr ve Martin Behaim'in 1492 tarihli yerkresinde yer alan Cipangu (Japonya), Colomb'un Hindistan'a gittiini sanmasndan tr Karayiplere konulmu, Piri Reis de bunu aynen kopya etmitir.

K AMRALN YKS Gregory Mc Intosh, "ki Amiralin yks" adl kitabnda, Virgin adalarnn Piri Reis haritasnda ikier kere yer aldklarn gstermitir. Bunun nedeni, Piri Reis'in kulland haritalarda bu adalarn farkl yerlerde gsterilmeleridir. Ayrca Gney Amerika, Piri Reis'in haritasn yapt 1513'ten nce kaiflerce dolalp kylar belirlenmitir. nce Amerigo Vespucci, arkasndan Binot Paumier de Gonneville yolu amlar, 1499-1502 arasnda ktann en gney ucuna varlmtr. Juan de la Cosa'nn 1500, Cantino'nun 1502 tarihli erken haritalar bile Piri Reis'inkinden daha dorudur. Bunlar Kba, Jamaika ve Puerto Rico'yu doru yerlerinde, ada olarak gstermekte, Piri Reis gibi Japonya'y Amerika'da sanmamaktadr. Bu da Piri Reis'in Amerika'nn bulunmasndan nceki eski haritalar ve Colomb'un haritalarn kullandnn kantdr. Piri Reis'in doru bir kaynaktan kopyalad yegane kesim Brezilya kylardr.

Piri Reis Cipangoyu (Japonya) Karayiplere koyuyor

Ve "Piri Reis haritasnn esrar" ite bu noktadan itibaren ortaya kmaktadr. Piri Reis haritasnda Brezilya kylar en uta douya doru krlarak Antarktika'y resmetmektedir. Antartika, buzlar olmadan gsterilmitir. 6 bin yldan beri buzlarla kapl olan, ancak 1818'de kefedilen ve buz altnn haritas ancak ok gelikin teknolojilerle daha yeni kartlabilen bu kta, bundan 500 yl nce bir haritada nasl gsterilebilmitir?Bu haritay ya uzayllar ya da cinler izdi. Ama ciddi bir sorun vard. Piri Reis neden Brezilya'dan Ate lkesi'ne 1200 millik Arjantin kylarn gstermemiti ve neden Brezilya'nn 2500 mil gneyindeki Antartika ona bitiikti? Bunun cevabn bilim adamlar hemen buldular, yani Yeni afak'ta atlan manette olduu gibi "Bilim dnyas akn" deil. Arjantin kylar aslnda izilmiti, ama doru enlem ve boylamnda deil, yatrlarak izilmiti. Yani "esrar avclar" tarafndan 10 bin yl nce yok olan kstak diye ilan edilen kara paras Arjantin kylarndan baka bir ey deildi. Ve Antarktika'nn Kralie Maud Topra kylar olarak ilan edilen blge de Arjantin'in en gney ucu olan Ate lkesi'nden bakas deildi.

Piri Reisin haritasnda Antartika sanlan Ate lkesi.

EKSEN KAYMASI VAR Pekala haritann gneyi neden saa (douya) kaydrlmt? nk Steven Dutch'n kantlad zere, Piri Reis haritalar birletirirken Brezilya'nn Curtiba blgesi noktasnda bir distorsiyon (eksen kaymas) yapm ve bunu fark etmemitir. Bylece Antartika ve onu ktaya balayan kstak sanlan kesim, Brezilya'nn gney, Uruguay ve Arjantin kylardr. Ama Piri Reis'in elindeki baz haritalarda bu distorsiyon bilinli bir ekilde yaplmtr, nk papa II. Alexandrus, 1494'te imzalanan Tordesillas Antlamas'yla, La Raya ad verilen bir hat izmi ve bunun dousunu spanya'ya, batsn Portekiz'e brakmtr. Eer haritann gneyi La Raya'nn dousunda gsterilirse, buras spanya'nn olacaktr, nitekim yle olmutur. ada bilim Piri Reis haritasnn esrarn zmtr. Haritada Antartika yoktur, buras Ate lkesidir ve eer bu haritay Hz. Sleyman'n cinleri yaptysa, neden bu kadar ok yanl vardr? Cumhuriyet tarihinde bilimin bu kadar t kaka olduu baka bir dnem yaand m, ben bilmiyorum.

Mehmet Ali KILIBAY