Seyr Slk dab

140. Senden bir gnah vki oldu unda bu, senin Rabbine olan istikametinin husulnden midinin kesilmesine sebep olmas n. Olabilir ki bu, sana takdir edilmi olan son gnaht r. Hakiki mrid, at n h zla hedefe sren, d t an hemen at na binip sratle yoluna devam eden yolcu gibidir. Ey mrid! Bir gnah i ledi inde hemen midini yitirip yoldan vazgeme. stikamete ula maktan midini kesme. Belki bu gnah senin nefsini k rmak iin sana takdir edilmi olup menfaatine olabilir. Allah n (c.c) sana bir rahmeti, bir usanma, gnahtan tiksinme vesilesi olabilir. Belki de sana takdir edilmi son gnah olabilir. D t n yerde kalk ve h zla ve ayn azimle yoluna devam et. Mevl (c.c), Deki: Ey kendi nefisleri aleyhine haddi a an kullar m. Allah n rahmetinden mit kesmeyin (Zmer 39/53). Rabbinin rahmetinden ancak sap tanlar midini keser (Hicr 15/56). Allah n rahmetinden ancak kfir topluluklar midini keser (Ysuf 12/87) buyurmu tur. Reslullah (s.a.v), Her demo lu hata edicidir. Hata edenlerin hay rl s tvbe edenlerdir buyurmu tur.53 Birok zat eskiden h rs z, ikici, e k ya vs. iken tvbe ettikten sonra byk evliya olmu tur. Fudayl b. yz, Bi r-i Hf vs. gibi.54 141. Sana rec (mit) kap s n n a lmas n istiyorsan Ondan sana gelene bak. Havf (korku) kap s n n a lmas n istiyorsan senden Ona gidene bak.

A klama: mitlenmek istedi inde Mevln n sana olan ihsan ve nimetlerini d n. imdiye kadar seni nas l ki nimetlere bo mu ise yine sana iyilik edecek ve ac yacakt r. Korkmak istedi inde ise gnahlar na, ibadetindeki gaflet ve kusurlar na bak. Bu, korkunun artmas na kfidir. 142. o u kere, bast ayd nl nda elde edemedi in fayday sana kabz karanl nda verir. Fayda a s ndan hangisinin size daha yak n oldu unu bilemezsiniz (Nisa 4/11). A klama: Recn n oklu u ferahl , korkunun oklu u ise s k nt ve hzn do urur. Bu iki hal gece ve gndz misali birbirini takip ederler. Hangisinin daha faydal oldu u bilinmez. Gndz ho , gece ise s k c grnr ama bazen gece, gndzden daha hay rl olabilir (nk geceleri ibadet, zikir, mnct ve manev hicab n kalkma zamand r). Kabz hali belki bast haline gre daha s k nt l d r ama bast halinde kazan lamayan faydalar belki kabz halinde kazan labilir. Nitekim demi ler ki: Bazen bir saatlik hzn ile -hznsz olarak- senelerce al namayacak yol kat edilebilir. 143-144-145. Nurlar n do u yerleri kalpler ve s rlard r. A klama: Nurlardan murat, ilh varidat ve mk efelerdir. Allahtan (c.c) gelen ilh ltuflar n parlama yeri kalp ve s rlard r. Kalplere b rak lan bir nur vard r ki, gayb hazinelerinden ak p gelir. Nur vard r ki, sayesinde Hakk n eserleri sana a l r. Yine nur vard r ki, sayesinde sana Onun vas flan a l r. A klama: Kalplere gelen ilh nurlar derece derecedir. Kalbe evvela yakn nuru gelir. Bu slm nuru olup, y ld z misali zay ft r. Allah n gayb hazinelerinden gelen yard mlarla kuvvetlenir ve ay gibi o al r. Bu ise iman nurudur. Kul bu nur ile her eyde Hakk n eserlerini grr, ibadet, zikir ve sohbetle bu nur artmaya devam ederek gne gibi o al r. Bu nur ise ihsan nuru olup kul bu nur ile her eyde Hakk n s fatlar n m ahede eder. Bu s ralama ( slm, iman, ihsan) sofilere gredir. nk kul, zahir ibadetlerle me gul oldu u mddete slm makam ndad r. Amel kalbe ula p ihls, tezkiye ve tasfiye ile me gul olduka buna iman makam denilir. Amel ruh ve s rra ula t nda ise ihsan makam denilir. Fakihlere gre ise iman, slamdan evveldir. Her s n f n me rebi farkl d r. Ist lahtaki intilaf n zarar yoktur. 146. Nefisler a yar n yo unlu uyla perdelendi i gibi bazen kalpler de nurlara tak l r. A klama: Nefisler Haktan ba ka eylerle, zahir maddelerle ilgilenir, onlara k olur ve bylece mahcup olur, hakikatten perdelenir. Kalpler ise bazen manev makamlara tak l p, as l maksuttan mahrum kalabilir.55

147. S rlar n nurlar n zahir rtlerle gizledi. Ta ki ortada olup, hret lisan yla seslenilme de ersizli inden onlar yceltsin A klama: Kalplere gelen nurlar grlseydi, meydanda olup de eri kalmayacakt . Zira meydanda olan eyin de eri d ktr. Allah (c.c) onlar n de erini korumak iin zahir rtlerle gizledi. 55 bk. 2. Blm, 19. hikmet. 53 Tirmiz, S fatl-K yme, 49. 54 bk. 6. Blm, 46. hikmet ve 21. Blm, 184. hikmet. Hikem-i Atiyye - Atullah skenderii (k.s)

Velayet dab

148. Evliyas na ula may kendisine ula maya vesile k lan ve ancak kendisine ula t rmak istedi ini evliyas na ula t ran Allah te bih ederim. A klama: Allah (c.c) bir kulu kendisine ula t rmak istedi inde evvela o ki iyi arif bir zata ula t r r. Onu ula m , yolu ve dab bilen bir evliyaya tbi k lar. Allaha ula maktan maksat, Onu tan makt r. Yoksa mekn cihetinden de ildir. Seyr slk iin kmil bir rehber laz md r. Kendi ba na, bilmeden Ona ula maya al an yolu a rabilir veya ok oyalanabilir. Allaha gtren yolu bilen kmil bir zata intisap eden mrid art k o zata teslim olmal , onun i aretlerine gre yola devam etmelidir. Bylece en k sa zamanda maksuduna ula acakt r. 149. Kimi zaman seni melekt leminin gizlerine muttali k lar da kullar n s rlar na vk f olman engeller. A klama: Mlk lemi, gzn grd somut lemdir.

Melekt lemi, zahir hissiyat ile idrak edilemeyen, ancak ilim ve fehim ile idrak edilebilen mana lemidir.56 Ceberut lemi ise; ancak basiret ve marifet ile idrak edilebilir (Melekt leminden daha sakl d r). Arifler melekt leminin s rlar na vk f olduklar iin kullar n s rlar n grmezler. Daha mhim olan varken d k eylerle me gul olmazlar. Zaten Mevln n onlar manev s rlara muttali k lmas da onlar n, kullar n gizli ay plar yla u ra mamalar sebebiyledir. Khinler, sihirbazlar vs. ise kullar n s rlar yla me gul olduklar iin melekt leminin s rlar ndan bihaberdirler. 150. Kullar n s rlar na vak f olup da ilh merhametle ahlklanmayan n bu vukufu fitneye ve gnah kendi zerine ekmeye sebep olur. A klama: Allah (c.c) kullar n gnahlar n bildi i halde onlar gizlemekte ve onlara merhametiyle muamele etmektedir. Kfir bile olsalar onlara yine nimetlerini vermek te, iman ettikleri takdirde onlar ba lamaktad r. Kulun bir ay b n gren insan, Allah n (c.c) merhametiyle ahlklanmam sa, o kulu hakir grr ve kendi helakine sebep olabilir. S r ve ay plar if a etmeyip gizlemeli ve kullara merhametle bakmal d r. Rivayet edilir ki brahim (a.s) kendini mahlkat n en merhametlisi grd. Mevl da ona yer ehlinin amellerini gsterdi. Bir gece fuhu i leyen birini grnce, Y Rabbi! Senin verdi in r zk yiyip, senin yaratt n yeryznde yryor fakat emrine muhalefet ediyor. Bunu helak eyle dedi. Allahda (c.c) o ki iyi helak etti. Daha sonra ba ka birini grd ve yine beddua etti. Mevl (c.c) onu da helak etti ve yle nida etti: Kullar mdan geri dur y brahim. Ben onlar uzun zamand r grmekteyim. Di er bir rivayette, Senin mahlkata olan rahmetin nerede? Ben kullar ma kar senden daha merhametliyim buyurdu. 151. Nefsin gnahlardaki hazz a k ve bellidir. Taatlerdeki hazz ise gizli ve belirsizdir. Gizli olan n tedavisi ise daha zordur. A klama: Nefsin gnahlardaki ho una giden eyler; (haram olan) yeme, ime, cins mba ere vs. gibi hiss isteklerdir. Taatlerdeki ho una giden eyler ise; riya, hret veya hrmet beklentisi, ke if, keramet, makam sevdas vs. isteklerdir. Nefsin gnahlardaki zaaf belli oldu u iin te his ve tedavisi kolayd r. Taatlerdeki lezzetler ise gizli oldu u iin tedavisi daha zordur.

152-153. Bazen riya, insanlar n grmedi i yerden bile kalbine girebilir. Hususiyetini halk n bilmesini temenni etmen, kullu unda sad k olmad n n delilidir. A klama: Riya (gsteri ) zahir amellerde olabilece i gibi, bt nen de olabilir. Kulun zhd, takva, r za, marifet, keramet, muhabbet vs. hususiyetleri (zellikleri) olabilir. Bu gzel vas flar n n bilinmesini talep etmesi kalbin riyas d r. Gizli oldu u iin bu riyadan kurtulmak, zahir riyadan kurtulmaktan daha zordur. Halk n nazar n Hakk n nazar nda yok et. Hakk n sana ynelmesini istiyorsan halk n sana ynelmesini isteme. A klama: Allah n (c.c) seni grd n bilerek mahlkun seni grmesini nemseme. Sana fayda verecek olan Allah n (c.c) grmesi ve bilmesidir. Ba kas n n sana verecek bir faydas yoktur. O halde kullar n sana ynelmesini veya terketmesini nnemseme. Halk n gzne girmek iin Hakk kstrme. yet-i kermede, Kim Allaha tevekkl ederse O ona yeter (Talk 65/3). Allah kuluna kfi de il mi? (Zmer 39/36) buyrulmu tur. Reslullah (s.a.v), bn Abbas n (r.a) ahs nda bizlere yle nasihat etmi tir: Allah n hukukunu koru, O da seni korur. Allah n hududunu koru, Onu kar nda grrsn. Bir ey istedi inde Allahtan iste. S nd nda Allaha s n. Bil ki, btn mmet sana bir hay r vermek zere toplansa Allah n sana yazd ndan ba ka fayda veremez. Sana bir zarar vermek zere toplansalar yine Allah n yazd ndan ba ka bir zarar w remezler. Kalemler kurudu, sayfalar drld. 57 154. Hakk tan yan her eyde Onu grr. Onda fni olan her eyden yok olur. Onu seven hibir eyi Ona tercih etmez. A klama: eyh (r.a) burada tedelli etmi yani messirden esere delil getirmi tir. Zira marifet fenadan, fena da muhabbetten stndr. Muhabbetin almeti; sevilenin dedi ini yapmak, onun iste ini kendi iste ine tercih etmektir. Bir iir de Seven sevdi ine itaat eder denmektedir. Muhabbet fenan n mukaddimesidir, yani fenaya vesiledir, fenan n ncsdr. Hakta fni olan art k Ondan ba ka bir ey grmez. Btn mahlklar ondan kaybolur. Arif ise her eyde Mevly grr. Varl klara bakt merhametini ve kemal vas flar n m ahede eder. nda Mevln n kudretini, azametini,

155. Hakk sana perdeleyen ancak Onun sana olan yak nl n n iddetidir. Perdelenmi olmas zuhurunun iddetinden, gzlerden gizlenmi olmas ise Onun nurunun azametindendir.

A klama: ok yak n olan grlmez. Nitekim insan n (lzbebe ini grmesi mmkn de ildir. Mevl (c.c) ise kullar na ok daha fazla yak nd r. Biz insan yaratt k ve nefsinin ona f s lt s n biliyoruz. Biz ona ahdamar ndan daha yak n z (Kaf 50/16). Misal: nsan uzaktan misk kokusunu al r. Kokuyu takip ederek ilerler. Kokunun iddeti gittike artar. Ta ki kokunun bulundu u odaya girildi inde art k koku hissedilmez olur. Mevln n gizlili indeki ikinci hikmet ise, zuhurunun iddetidir. Bu ise gizlili i gerektirir. Gne in zay f iken ona bak labilir. Ama iddetle parlad ndan zay f gzler ona bakamaz, bakmaya al sa da bir ey gremez. Bu iddetli zuhur gizi gerektirir. nc hikmet ise, Onun nurunun azametidir. Bu nurdan murat, hiss nur de il, isim ve s fatlar n n manalar n n ihtiva etti i nurlar olup, ceberut leminden gelen asl nurlard r. sra gecesi hakk nda Reslullaha (s.a.v) soruldu: Y Reslallah! Rabbini grdn m? Buyurdu ki: Nurdur, nas l greyim? (Yani, nur beni bast rd , bana galip geldi). Di er bir rivayette, Nur grdm buyurdu.58 Muhtemeldir ki, ilk seferinde nurun iddetinden ba gzyle grmeye g yetiremedi, ancak basiret gzyle m ahede edebildi. Bu meselede limlerin ihtilaf olsa da ittifak ettikleri bir hkm vard r ki o da, Allah n nurunun azameti ve bu azamet sebebiyle grlebilmesinin zorlu udur.59 56 bk. 25. Blm, 230. hikmet. 57 Tirmiz, S fatl-K yme, 59. 58 Mslim, mn, 291. 59 bk. 1, Blm, 15. hikmet. Hikem-i Atiyye Atullah skenderii (k.s)

hd Hakk nda
hazretlerine sordular: Reslullah (s.a.v) buyurmu tur ki:

eyh

Gzmn ayd nl namazda k l nd . 91 (Yani, gnlmn ferahl , kalbimin huzuru namaz ierisinde k l nm t r.) Acaba bu gz ayd nl sadece ona m mahsustur, yoksa ba kalar n n da bunda bir nasibi var m d r? eyh (r.a) yle cevap verdi: 243. hd ile gzn ayd nlanmas , me hudu tan ma miktar ncad r. Hi kimsenin tan mas ise Reslullah n (s.a.v) tan mas gibi de ildir. Demek ki kimsenin gz ayd nl onunki kadar olamaz. Reslullah n (s.a.v) namazda gznn ayd nlanmas , namaz ierisinde me hudun (Allah n) azametini grd iindir. Nitekim o (s.a.v); namazla demeyip namazda demek suretiyle buna i aret etmi tir. nk onun gz Rabbinden ba kas yla ayd nlanmaz. Allah gryormu gibi ibadet et buyurarak ba kalar na dahi bunu emrederken ve zikredilen makama i aret ederken o, namazda Rabbinden ba kas n nas l grsn? Zira onun, Rabbini grrken beraberinde ba kas n grmesi muhaldir. A klama: Namaz, Reslullahtan (s.a.v) ba kas n n da gz nuru, kalp huzuru olabilir. Fakat namaz n kalp huzuru olu u, kulun namazdayken Rabbinin azametini m ahede eylemesi sebebiyledir. Kim Rabbini ne kadar tan yorsa namaz o kadar gz nuru olabilir. Herkesin huzuru, marifeti miktar ncad r. Hi kimsenin huzuru ise Reslullah n (s.a.v) huzuru gibi olamaz. nk Mevly (c.c) ondan ok tan yan yoktur. Hadis-i erifte Peygamber Efendimiz (s.a.v), Gzmn ayd nl namazda buyurmu fakat namazla dememi tir. Efendimiz namaz hedef de il, Rabbinin hdu iin bir vas ta grm tr. Huzuru namaz n kendisiyle de il, namazda etti i m ahede iledir. Biri derse ki: Namazla da gz ayd nlanabilir. nk namaz Allah n bir fazl olup, Onun ihsan n gsterir. Allah (c.c), De ki, Bunlar Allah n fazl ve rahmetiyledir. Bununla sevinsinler (Ynus 10/58). buyurmu ken kul onunla nas l ferahlanmaz, namaz bizzat nas l gz nuru olmaz? Cevap: yi bilesin ki; ilh hitab n s rr n d nen iin bu sorunun cevab yet ierisinde ima edilmi tir. Allah (c.c): sevinsinler dedi fakat, Ey Muhammed, sen sevin demedi. Yani onlara syle, ihsan ve fazi ile sevinsinler. Fakat senin sevinmen ihsan eden ile olsun. Zira di er bir yet bunu teyit eder: Sen Allah de. Sonra onlan dald ktan eyde oynar halde b rak (Enm 6/91). A klama: Nimetlerle sevinmek avam n i idir. Hakikat ehli ise nimetlerin kendisiyle de il, ancak mnim yani nimetleri veren ile sevinir. Birinci yet bu nkteyi ima etmekte, ikinci yet ise beyan etmektedir. 244. Minnetlerin (ihsanlar n) geli i hususunda insanlar k s md r: Birinci k s m, s rf nimetlerden faydalanmakla sevinen fakat o nimetleri olu turup kendisine hediye eden Allah grmeyen gafillerdir. Verildikleri eylerle sevindiklerinde aniden onlar yakalay verdik (Enam 6/44) ilh buyru u bunlara uygundur.

kinci k s m, ihsanlar , gnderenden bir minnet ve ula t ran Allahtan bir nimet grmekle sevinenlerdir. De ki: Bunlar Allah n fazi ve rahmetiyledir. Bununla sevinsinler. Bu onlar n toplad klar ndan daha hay rl d r (Ynus 10/58) yeti ise bunlara uygundur. nc k s m, Allahla sevinenlerdir. Onlar nimetlerin ne zahir faydalar yla ne de bt n minnetleri ile me gul olur. Bilakis me guliyetleri masivadan geip Allah grmek, hep Onu d nmek ve Ondan ba kas n grmemektir. Allah de, sonra onlar b rak, dald klar eyde oynayadursunlar (Enam6/91) buyru u bunlar iindir. Allah Tel, Davuda (a.s) yle vahyetti: Ey Davud! Sad k olanlara syle, benimle sevinsinler ve beni zikretmekle nimetlensinler. lh minnet ve ihsanlar kar s nda insanlar k s md r: Birinci k s m avam tabakas olup, devaml nimetleri grrler ve onunla sevinirler. O nimetleri in a eden ve hediye eden Allah Tel ve Tekaddesi hat rlamazlar. kinci k s m havas (sekinler) tabakas d r. man ve slm nimetleri ile sevinirler ve nimetlerin Allah n bir ltf oldu unu bilirler. Ynus sresindeki yet bunlar hakk ndad r. yet-i kermede geen Allah n fazl ndan maksat iman nimeti, rahmefinden maksat ise Kurn- Kerm veya slm nimeti olarak a klanm t r. nc k s m ise ehassl-havas (sekinlerin sekinleri) tabakas d r. Bunlar ne birinci k s m gibi sadece nimetlerden istifade ile, ne de ikinci k s m gibi nimetleri Allahtan bilmekle sevinirler. Onlar n sevinci ve huzuru sadece Allah iledir. Gzleri ne nimetleri, ne de Allahtan ba kas n grr. Onlar Allah hat rlar ve Onun d ndakilere iltifat ve itibar etmezler. eyh (r.a) sonra risalelere u dua ile son vermi tir: Mevl (c.c) bizlerin ferah n kendisiyle ve r zas yla k ls n. Bizlere Onu anlamay nasip eylesin. Gafillerden k lmaktan muhafaza eylesin. hsan ve keremiyle bizleri mttakilerin yoluna muvaffak eylesin. MNCT (Yakar lar) ilh! Ben zenginli imde bile fakirken, fakirli imde nas l fakir olmayay m? A klama: eyh hazretleri burada izhar- tehassr yapm yani Allaha kar zelilli ini gstermi tir. Kul iin zenginlik vehm yani zanna dayal , fakirlik ise asldir. Kul kendini msta ni zannetse bile Allaha muhtat r. Ya fakirli ini bildi i halde nas l Ona muhta olmas n? Ey insanlar! Siz Allaha muhtas n z. O ise (her eyden) msta ni ve hamde lay kt r (Ft r 35/15). Yahut da, bu dnyada dahi Allaha muhtat r. lp, e i, dostu onu terketti i zaman nas l muhta olmas n? lh! Ben ilmimde bile cahilken, cehlimde nas l cahil olmayay m?

A klama: Kul iin ilim ar z, cehalet ise asldir. Kul, Allah n ona bah etti i nisbette ilim sahibidir. Allah sizi analar n z n karn ndan kard , hibir ey bilmez haldeydiniz (Nani 16/78). Ayr ca ilim nisbdir. Bir kul avama nisbetle lim olsa da ezel ve kll ilim sahibi Allaha nisbetle ok cahildir. limden ancak ok az bir ey verilmi tir (isr 17/85). nsan ok zalim ve ok cahildir (Anzb 33/72). Y Rabbi! Ben bildiklerime ra men sana kar ok cahilken, asl olan cahilli imde nas l cahil olmayay m? eyh hazretleri bu mnct nda ise cahilli iyle tevessl etmi yani cahilli ini vesile k lm t r. lh! Tedbirinin e itlili i ve takdirinin sratle geli i, arif kullar n ihsanlara ba lanmak ve bela an nda mitsizli e d mekten menetmi tir. A klama: Tedbirden murat, Cenb- Mevln n kul hakk nda irade etti i hkmlerdir. Tedbirin e itlili i, kul hakk ndaki hkmlerin de i mesidir. Mesela Allah (c.c) aziz olan zelil k lar, s hhatliyi hasta eder, zengini fakir k lar, mmini kfir eder, limi cahil eder veya bunlar n tersi gibi. Allah n takdiri de pek sratli gelir. Btn bu de i iklikler aniden olabilir. Dn zengin olan bugn fakir olabilir. Sabah mmin kalkan ak am kfir yatabilir (Allah bizleri muhafaza eylesin) veya bu gn ameli kt olan yar n salih olabilir. te bunu bilen arifler Allah n ihsan etti i mal, evlat, makam gibi vergilere gnl ba lamazlar, bir gn btn bunlar n gidebilece ini bilirler. Ba lar na bir bela veya s k nt geldi inde yine Allah n bunlar de i tirebilece ini hat rlayarak mitsizli e d mezler. lh! Benden benim alakl eyler sad r olur. ma uygun eyler zuhur eder. Senden ise senin keremine ly k

A klama: Kul hata edicidir, nak st r. badetin hakk n veremez. Allah hakk yla tan yamaz. Allah (c.c) ise kerem sahibidir, cmerttir, affedicidir, ihsan edicidir ve ok merhametlidir. Y Rabbi! Benim alakl ma ly k kt fiillerime, noksanl klar ma ve gnahlar ma bakma. Rahmetin, keremin onlardan daha byktr. Azab hak etmi im fakat ltfn ve ihsan nla bana muamele eyle. nk senden ancak keremine muvaf k muamele mid ederim. lh! Daha benim zay fl m vcuda gelmezden evvel sen kendini ltuf ve efkatle vas f lam i ken, zay fl m vcuda geldikten sonra beni o ltuf ve efkatinden mahrum b rak r m s n? A klama: Hikmet ehli zatlar sadece insan zerinde, akl n idrak etti i 12.000 hikmet tesbit etmi lerdir. Akl n idrak edemedi i hikmetleri ise sadece Allah bilir. nsan n yiyece i, iece i, giyece i ve di er levaz m dahi birok hikmet ve nimet ihtiva eder. nsan bir d nd nde

Allah n ne kadar ltuf ve ihsan sahibi oldu unu grecektir. Allah kullar na ok ltufkard r ( ra 42/19). phesiz Allah insanlara ok efkatli ve ok merhametlidir (Hac 22/65). nsan, do du u andan itibaren hatta do um ncesinden ba layarak zay ft r. Allah (c.c) daha insan do madan evvel ona ltfetmi , ona bir hayat ba lam ve onu kniatta ad geen bir varl k k lm t r. Sonra onu ana karn nda muhafaza etmi , gz, kulak, el, dil vermi , iman, amel ve ilim ihsan eylemi , bugnlere getirmi tir. Yok iken yaratmak suretiyle insana ltfeden Allah, yaratt ktan sonra (varken) onu efkatinden mahrum eder mi? Daha zay fl yokken ac yan Allah, zay f olan kuluna ac maz m ? lh! ayet benden bir gzellik zuhur ederse o senin fazl nlad r ve minnet sanad r. ayet benden bir ktlk zuhur ederse bu senin adaletinledir ve hccet sanad r. A klama: Kulun sz, fiil ve ahlk nda grlen gzellikler Allah n bah etmesiyledir. O halde Allah n kul zerinde minneti vard r. (H ) kulun Allah zerinde minneti olamaz. Kuldan zuhur eden ktlkler ise Allah n adaletiyledir. Allah ona gzelli i ltfetmemi ama zulm de etmemi tir. nk kul ktl tercih etmi , Allah da fiili, raz olmad halde yaratm t r.92 Kty tercih eden kul zerinde Allah n hcceti (delili) vard r. Dilerse ona azap edebilir. Zira kul bunu hak etmi tir. De ki: Tam ve kmil hccet Allah nd r. E er O dileseydi hepinizi hidayete erdirirdi(En1m 6/149). lh! Bana sen kefil olmu ken beni nas l nefsime smarlars n? Kim Allaha tevekkl ederse O ona yeter (Talk 65/3). Yeryznde hibir canl yoktur ki r zk Allaha ait olmas n (Hd 11/6) buyurmu sun. O halde beni ba kas na muhta b rakma. Sen benim yard mc mken nas l zayi olurum? Allah iman edenleri mdafaa eder (Hac 22/38). Ey iman edenler! ayet Allah n dinine yard m ederseniz O da size yard m eder ve ayaklar n z sabit k lar (Muhammed 47/7). Mminlere yard m etmek zerimize hakt r (Rm 30/47) buyurmu sun. O halde beni zulme maruz b rakma, benim hrmetimi koru. Sen beni gzetirken nas l mahrum olurum? Allah iman edenlerin dostudur (i-i imrn 3/68).

 phesiz Allah sizin zerinizde gzetleyicidir (Nis 4/1) buyurmu sun. O halde inayetinle beni ku at. Rahmetinden mahrum eyleme. te sana, sana olan fakr mla tevessl ediyorum. A klama: Sana muhtac m. Ba kas n n beni affetme yetkisi yok. Sana olan fakr m hat r na beni ba la. Sana ula mas imkans z olan eyi nas l sana vesile k lar m? A klama: Amellerin faydas kuldan Allaha de il, Allahtan kulad r. badet ve taatimin faydas banad r. badetimin sana bir faydas yok ki onu vesile k lay m. Halim senden gizli de ilken onu nas l sana ikyet edeyim? A klama: Yerde ve gkte hibir ey senden gizli de ildir. Gizliyi de a ikr da bilirsin. Sen halimi biliyorken sylememe ne hacet var? Kalbimden geenleri oraya sen yerle tirmi ken, onlar sana nas l tercme edeyim? A klama: Her eyi yaratan sensin. Kalbimden geenleri de sen yaratt n. Senin daha iyi bildi in eyi nas l sana a klayabilirim? Emellerim sana arzolmu ken nas l ziyan olsun? A klama: Merhamet ve keremin o kadar ok ki, isteklerim nas l heba olsun? Sana ve seninle kaim olmu ken ahvalimi nas l gzel k lmazs n? A klama: Zat ile kaim olan tek sensin. Ben de, hallerim de senin var k lmanlad r ve sanad r. O halde halimi dzelt. lh! Cehaletimin oklu una ra men bana ne kadar ltufkrs n. Yapt klar m n irkinliklerine ra men bana ne kadar merhametlisin. A klama: Apa k ltuflar n n k ymetini bilemedi im iin cehaletime bakma, gizli ltfunu benden esirgeme. Gnahlar m n oklu una bakma. Yce merhametinle beni ba la. lh! Bana ne kadar yak ns n, ben ise sana ne kadar uza m. A klama: Y Rabbi! Ltfn, keremin, ilmin, kudretin, ku at c l yak n. Ben ise hata ve gnahlar m ile senden ok uza m. lh! Bana ne kadar efkatlisin. Beni senden ne perdeleyebilir? A klama: Y Rabbi! Sen ltfedersen hicap kalkar. Refet ve efkat eyle de hicab kald r. n ve rahmetin bana ok

lh! Eserlerin e itlili i ve tav rlar n de i ikli inden anlad m ki; benden istedi in, her eyden kendini bana tan tman, ta ki hibir eyde senden cahil olmamamd r. A klama: Eserlerin e itlili i, varl klar n e itli niteliklerde olmas demektir. Kat , s v , s cak, so uk, nur, zulmet, su, ate , siyah, beyaz, kurt, ku , a a, ta vs. gibi Tav rlar n de i ikli i, insana ar z olan de i ik vas flard r. Genlik, ya l l k, al k, tokluk, s hhat, maraz, zenginlik, fakirlik, izzet, zillet, kabz, bast, men, at, cell, ceml, hayat, memat vs. gibi. te btn bunlar bana her eyde seni tan mam ilham ediyor. Mesel s hhat ve izzet an m, senin ceml ve merhametini, hastal k ve zillet an m ise senin cell ve gazab n grmemi gerektiriyor. lh! Alakl m ne zaman beni sustursa keremin beni konu turur. (Kt) vas flar m ne zaman beni mitsizli e d rse, minnetin beni heveslendirir. A klama: Y Rabbi! Kendime bak p noksanl m grd mde dilim tutulur, mitsiz olurum. Ama senin ihsan ve keremini grd mde cesaretim gelir, midim artar. lh! yilikleri bile kt olan n ktlkleri nas l kt olmas n? Hakikatleri bile iddia olan n kuru iddialar nas l iddia olmas n? A klama: Kulun yapm oldu u ibadetler noksanl ktan uzak de ildir. Zira Allaha hakk yla ibadet etmek mmkn de ildir. Namaz, zikir gibi ibadetler iyi olmas na ra men, gaflet kar mak suretiyle Cenb- Hakka hakikaten lay k olmay p, hkmen ktdr. Hakikatler dahi byledir. Ariflerin manev zevkleri, dervi lerin vecdleri deavi (haks z iddia) ve hev kar maktan hli de ildir. Fakat Mevln n msamahas vard r. badetlerim dahi ktyken, ya ktlklerimin hali nas ld r? Hakikatlerim dahi pheliyken ya kuru iddialar m ne haldedir? lh! Nafiz hkmn ve kahir me iyyetin/iraden ne bir sz sahibine sz, ne de bir hal sahibine hal b rakm t r. A klama: Allah n hkm nafiz (geerli), iradesi de kahirdir (stn, ezici). Her gnahkr bir anda de i tirebilir. En zengin ki i bir anda fakir olabilir. En ak kul tvbe edip evliya olabilir. Allah n kudretini bilen emin olmaz, nefsine gvenmez. Daima kendini Ona mecbur hisseder. Ne sze bakar, ne de haline gvenir. lh! Nice taatlerde bulunup, haller ya am sam da adaletin onlara gvenimi y kt . Hatta fazl n beni (onlara gvenmekten) pi man etti. A klama: badetler ne kadar ok da olsa Allah n nimetlerine denk de ildir. ayet Allah, fazi ve insan yla de il de adaletiyle bizi hesaba ekerse kurtulmam z mmkn de ildir. O halde amellerimize ve hallerimize gvenmeyelim. Onun rahmetine s nal m.

lh! Bilirsin ki, taatim her ne kadar fiilen daim de ilse de muhabbet ve niyet cihetinden daimdir. A klama: Kul fiilen, muhabbeten ve azmen her lahzada Rabbine boyun e mek zorundad r. ayet buna gc yetmiyorsa kalben hay r ve taate niyet etmelidir. Mminin niyeti amelinden hay rl d r. 93 Y Rabbi! Her ne kadar sana ibadetim daim olmasa da bunu istiyorum, seviyorum ve niyet ediyorum. lh! Sen kahir ve stn iken nas l azmederim? Sen emredici iken nas l azmetmem? A klama: Hakikat gzyle bak ld nda benim taat ve ibadete gcm yok. Gc veren ve muvaffak eden sensin. Ben yapm yorum, sen yapt r yorsun. Zahire bak nca ise ben yap yorum. Sen ibadeti emretmi ken nas l yapmayay m? Buna mecburum. eyh (r.a) bu mnctta mridlerine hakikat ve eriat cem etme makam n gstermi tir. lh! Eserlere bak p durmam, senin uzakl n gerektiyor. yleyse sana ula t racak bir hizmetle (amelle) beni bulu tur. A klama: Senin d ndaki varl klar nefy veya ispat ile u ra mam, beni senden uzak k l yor. (Varl klar ispat yani grmek, hicap ehlinin; nefy yani grmemek ise fena ve cezbe ehlinin makam d r. Nefyden sonra ispat ise beka ehlinin makam d r.) Bana bir rahmet ver ki varl klar n nefy veya ispat ndan geip hakikate ula ay m. lh! Varl sana muhta olan ey (mevcudat) ile nas l sana delalet edilebilir? Sende olmayan zuhur ba kas nda var m da o ey seni gsterecek? Ne zaman kayboldun da sana delalet edecek bir delile ihtiyac n olsun? Ne zaman uzak oldun ki eserler sana ula t rs n (varl n ispatlas n)? A klama: Hicap ehli, eserden messirin varl na delil getirir. Kinata bakarak yarat c y ispatlar. Grnene bakarak gayba inan r (Hicap ehline de byle delil getirilir). Ayan ehli ise inand na veya grd ne teslim olur. Gayb onun yan nda me hud gibidir.

Cenb- Mevly grmek ise ancak kalp gzyle mmkndr. Cneyd Ba dad (r.a) der ki: Gzler Onu bu dnyada a ka gremez. Fakat kalpler Onu iman hakikatleriyle tan r. lh! Senin, kendisini gzetleyici oldu unu grmeyen gz kr olmu tur. Senin muhabbetinden nasibi olmayan kulun ticareti zarar etmi tir. A klama: phesiz Allah sizin zerinizde gzetleyicidir. (Nisa 4/1). Bunun fark nda olmayan gz krdr. Yine kul, Ona olan ibadetini s rf cennet arzusu veya cehennem korkusu ile de il, muhabbet ile yapmal d r. Muhabbetsiz veya ba ka maksatlarla ibadet eden kul zarardad r.

Rbia el-Adeviyye (r.anha) u iirinde bu manaya i aret etmi tir: Seni iki sevgiyle seviyorum Biri gnl sevgim, di eri ehliyetin Gnl sevgim, zikrine m tak olup Masivadan geip, seni anmamd r. Bu sevgiye senin ehil olmansa; Hicab kald rman, sana bakmamd r. kisinde de vg benim de ildir Her ikisinde hamd sana aittir. 18. lh! Eserlere dnmeyi emrettin, yleyse beni oraya nur kisvesi ve hidayet bilgisiyle dnder ki, dn m de gidi im gibi olsun. Onlara iltifat etmekten s rr m korunsun ve onlara gvenmekten himmetim yce olsun. phesiz sen her eye kadirsin. rrahrim 66/8) A klama: Burada mellif (r.a) fenfillah makam ndan bekabillah makam na gemekten bahsetmektedir. Fenfillah; isti rak ve sekr makam d r. Bu makamda kul Allahtan ba ka hibir ey grmez. Fakat daha ileride beka makam vard r. Bekabillah; sahv (uyan k, akl ba nda olma) makam d r. Hakk n hdu onu mahluktan gafil etmez. Her hak sahibine hakk n verir. Her eyi Haktan grd halde kullara te ekkr bir bor bilir. Bu makama; rc anillah (tekrar halka dnme makam ) denilir.94 Slikin fena makam na ula abilmesi iin nas l ki mahlka meyil ve itimat etmekten korunmas gerekiyorsa, halka dnerken de himmeti/niyeti bunlardan kurtulmu olmal d r. Halka kar mas da Hak iin olmal d r. lh! Senin huzurundaki u zelilli im a ikrd r ve halim sana gizli de ildir. Sana ula may ancak senden istiyorum. Sana seninle delil getiriyorum (senin sayende seni tan yorum). Nurunla beni kendine ilet. Beni huzurunda sad k bir kul olarak dik. A klama: Ariflerden birine sorulmu . Rabbini neyle tan d n? Demi ki: Rabbimi yine Rabbim sayesinde buldum. ayet Onun tevfiki olmasayd Rabbimi tan yamazd m. lh! Bana ilim hazinelerindeki ilimlerden hibe et. Korunmu (gizli) isminin s rr ile beni koru. lim hazinelerinden murat, mevhub yani vehb ilimdir. Allah (c.c) vermedike hi kimse gayret ve kesbiyle bu ilimleri elde edemez. Korunmu isminden murat ise, Allah n ism-i zamidir. Onunla dua edildi inde icabet eder, istenildi inde verir. lh! Beni kurb ehlinin hakikatleri ile hakikatlendir ve cezbe ehlinin yolundan yrt. A klama: Cezbe yani Allah kat ndan bir a k, muhabbet, ilh eki olmad ka mcerred slk ile vusul olmaz. mam- Rabbn (k.s); vusul iin iki ey gerekli oldu unu, bunlar n da cezbe ve slk oldu unu sylemi tir.95

lh! Beni tedbire muhta b rakma, kendi tedbirinle bana yet. Beni tercihe muhta b rakma, kendi tercihinle beni msta ni k l. Beni zaruretimin merkezine dik. A klama: Beni kendi ak l ve tercihime b rakma. lerimi ve slkm sen evket. Beni hay r izgisinde yrt. Sana olan fakr ve mecburiyetimi bileyim. Beni hep kendine muhta b rak. lh! Beni nefsimin zilletinden kar. lmm gelmeden beni phe ve irkimden temizle. Senden yard m istiyorum, bana yard m et. Sana tevekkl ediyorum, beni ba kas na muhta etme. Sadece senden istiyorum, elimi bo evirme. Senin fazl n arzuluyorum, mahrum eyleme. Sana yneliyorum, beni uzakla t rma. Senin kap nda duruyorum, beni kovma. A klama: Nefsin zilletinden murat, kendini hakir grmek, tevazuda bulunmak de il, ba kalar n n elinde olana tamah etmek ve h rsl olmakt r. pheden murat, Allah n ihsan veya r z k vermesi gibi hususlarda pheli olmakt r. irkten murat ise, kalbin Allahtan ba kas na iltilal nl mesi, s rf Ona teslim olmay p, sebeplere ba l kalmns d lh! Senin r zan senden gelecek sebeplerden bile mnezzehtir. Benim yapt m ameller nas l ona sebep olabilir? Sen, sana senden gelecek bir menfaatten bile zat nla msta ni iken benden nas l msta ni olmayas n? A klama: Allah n r zas bir illetle mall de ildir. S rf Onun vergisi, bah ve ihsan d r. Ondan dahi Ona bir fayda ula maz. Zira O kadmdir. Eksik de ildir ki tamam olsun. Kemal ve kudretinde bir gedik yoktur ki kapans n. Taat ve ibadetlerin r zaya, gnahlar n ise gazaba almet oldu u inkr edilemez. Fakat Mevl (c.c) gnahkrlardan da raz olabilir veya itaatkr bir kula da gazap edebilir. Birinci k s m ok fazlad r. nk Allah n ltf gazab n gemi tir. kinci k s m ise pek nadir olmas na ra men byk zatlar hep si hatimeden korkmu lard r. Sonu olarak; insan ne kadar ok olursa olsun ameline gvenmemeli, Allah (c.c) r zas n bahsetmedike s rf ameliyle Onun r zas n kazanamayaca n ve Allah n onun ameline ihtiyac olmad n iyi bilmelidir. lh! Kaza ve kader bana galip geldi. Hev ve heves, ehvet ba lar yla beni esir etti. O halde yard mc m sen ol ki yard m n bana ve etba ma ula s n. Fazl nla beni zengin k l ki istemek yerine seninle yetineyim. Sen ki, nurlar n veli kullar n n kalbinde parlatt n da seni tan y p birlediler. Sen ki, a yar dostlar n n kalbinden izale ettin de senden ba kas n sevmeyip, ba kas na s nmad lar. lemlerden so utup uzakla t rmakla onlara nsiyet eden sen oldun. Onlara sen hidayet ettin ve yollar n buldular. A klama: eyh (r.a) birok mnct nda oldu u gibi burada da sarahaten istemek yerine tarizde bulunmu tur.

Yani, nurlar n kalbime parlat da seni tan yay m. Masivay kalbimden sil de ba kas na nazar etmeyeyim. Veli kullar n gibi beni de ba kalar ndan rkt ki sadece seninle nsiyet edeyim ve hidayet eyle ki hakikat alametlerini grebileyim. Seni kaybeden neyi bulmu ? Seni bulan neyi kaybet mi ? Senden ba ka bedele raz olan zarar etmi tir. Senden ayr lmay isteyen hsrana u ram t r. A klama: Seni tan mayan ki i dnyaya mlik olsa da ne faydas var? Seni tan yan ise hibir eyi olmasa bile bir zarar yok. nk sen ona yetersin. Senden ba kas n seven ve talep eden aldanm t r. Sen, kap na diktikten sonra yz evirip ba kalar na iltifat eden veya gvenen hsran olmu tur. lh! Sen ihsanlar n kesmemi iken nas l ba kas ndan medet umulur? Sen verme detini de i tirmemi ken nas l ba kas ndan istenir? A klama: Senin minnet ve ihsanlar n hl gelmeye devam ederken, sen bu detini de i tirmemi ken nas l senden ba kas ndan bir ey istenebilir? Ey sevdiklerine nsiyet zevkini tatt r p da onlar huzurunda yaltaklanarak durur hale getiren (Allah)!.. Ey dostlar na heybet elbisesi giydirip de onlar huzurunda izzetiyle izzetlenir halde durduran (Allah)!.. A klama: Allah (c.c) kulunu Cinsiyetin (ba ba a kalman n) zevkini tatt rd nda, kul huzurun zevkiyle Rabbine yaltaklan r. Kulun Rabbine yaltaklanmas en mergub ve en efdal hareketlerdendir. Bunu ancak evk ehli bilebilir. Bir hadis-i erifte yle buyrulur: Allah (c.c) bir kulu sevdi inde meleklerine der ki: Bu kulum dua etti inde hacetini geciktirin. nk ben onun sesini i itmeyi seviyorum. 96 Yine Mevl (c.c) temkin ehli kullar na heybet libas giydirir ki onlar Allahtan ba kas ndan msta ni olurlar. Ba kas ndan korkmazlar. Bunun verdi i izzetle mahlka iltifat etmezler. Bir hadis-i erifte, Kim Allahtan korkarsa her ey ondan korkar. Kim Allahtan korkmazsa her ey onu korkutur buyrulmu tur.97 Zikredenlerden evvel zkir olan sensin. bidlerin tevecchnden evvel ihsan ba latan sensin. steyenler daha istemeden vermek suretiyle cmertlik eden sensin. Veren sensin, sonra kendi verdi inden bor isteyen yine sensin. A klama: Zkire zikri hibe eden Allaht r. Kul daha Allah hat rlamazken Allah onu hat rlam ve ona zikri bahsetmi tir. Onun ihsan olmasa bidler nas l Ona ynelebilirdi? steyenler daha istemeden evvel, O onlar n kalplerine istemelerini ilham etmi ve vermeyi vaad etmi tir.

Kurn- Kermde, Kim Allaha gzel bir dn, verecek olursa, Allah da onun kar l onun ok de erli mkafat da vard r (Hadd 57/11).

n kat kat verir ve ayr ca

Yani kim bu dnyada Allah iin bir sadaka verirse veya cihad eder yahut ibadet ederse hirette onun kar l n kat kat alacakt r. Mevl (c.c) kendi verdi inden bor istemektedir. Asl nda tamam n kendi vermi , bir k sm n istemi tir. Yani Allah yolunda bir ey harcayan asl nda Allaha bir ey vermiyor, yine Allah n ona verdi inden veriyor. lh! Rahmetinle beni iste ki sana ula abileyim. yili inle beni ek ki sana ynelebileyim. A klama: Cezbe ver ki slk edebileyim. lh! Sana itaat etti imde nas l ki korkum zail olmuyorsa, isyan etti imde de senden midim kesilmez. A klama: Kul itaat etse de Allah n gazab ndan korkmal , isyan etse de Onun rahmetinden mitli olmal d r. lemler beni sana iteliyor. Keremini bilmem beni sana iletiyor. A klama: Her neye meyletsem beni kendinden so utup, sana rc etmemi sa l yor. Bylece senden ba ka kerim olmad n anl yor ve senin kap nda duruyorum. Allah n keremini bilen, ba kas ndan bir ey beklemez. lh! Emelim sen iken nas l mahrum olurum? Yahut sana tevekkl etmi ken nas l hakir olurum? A klama: Sen ekreml-ekremin iken nas l elim bo dnsn? Yce kitab nda, Kim Allaha tevekkl ederse O ona kainin (Talak 65/3) buyurmu ken nas l hakir olabilirim? lh! Sen beni zillete dikmi ken nas l izzeti talep edebilirim? Yahut beni kendine nisbet etmi ken nas l izzeti talep etmem? Senin ciz bir kulun olmam hasebiyle, sana kar nas l izzetlenebilirim? Ama beni kendine nisbet etmi sin. Kulum demi sin. Kendi kalbimde, iime dnk nas l ereflenmeyeyim? Sen beni fakr iine dikmi ken nas l fakir olmayay m? Yahut cmertli inle beni zenginle tirmi ken nas l fakir olay m? A klama: Beni fakirli e dikmi sin. Yarat l m ve geli mem hep senin imdad nla olmu . Nefsim senin kudretinde. O halde nas l sana muhta olmam?

Ey insanlar! Sizler Allaha muhtas n z. O ise msta ni ve hamde lay kt r (Ft r 35/15). Fakat bana kanaat vermi , gzm ba kalar nda olandan ekmi sin. Sen bana kfi iken nas l ba kalar na muhta olurum? Sen, kendisinden ba ka ilh olmayan yce Allahs n. Her eyde kendini tan tt n. Seni bilmeyen yok. Sen yle bir zats n ki, her eyde kendini bana bildirdin de seni her eyde zahir grdm. Her ey iin zahir olan sensin. A klama: Her eyde vard r Ona bir almet Eder Onun birli ine delalet. Ey rahmaniyetiyle ar na istiva eden. Bylece lemler ar nda kayboldu u gibi ar dahi rahmaniyetinden kaybolan. A klama: Reslullaha (s.a.v) krsiden soruldu unda yle buyurmu tur: Nefsim kudretinde olan Allaha yemin ederim ki yedi kat sema ve yedi kat yer krsiye nazaran le at lm hu halka (yzk) kadard r. Ar n krsiye stnl ise ln o halkaya stnl kadard r. 98 Yerler ve gkler krsiye oranla ok kktr, krsi ise ar n bykl kar s nda kaybolmu tur. Ar ise Mevln n rahmaniyeti ierisindedir. Bu mnct, Rahman, ar a istiva etmi tir (Tn 20/5) yet-i kermesini a klamaktad r. stivadan murat, oturmak de ildir. nk Allah (c.c) mahlkata benzemez. O halde istiva; rahmetiyle ku atma manas ndad r. yette Rahman ismi zikredilmesi de buna i arettir. Eserleri eserlerle yok ettin. A yar nur feleklerinin ku atmas yla mahveyledin. A klama: Birinci eserler; yerler ve gkler (tm kinat); ikinci eserler ise, ar t r. Kinat ar n azameti kar s nda yok gibi kktr. A yardan maksat yine ar t r. Nur feleklerinden maksat, zat ve s fat nurlar d r. Ar dahi Hak Teln n rahmet, azamet ve kudret gibi s fatlar kar s nda yok gibi kktr. Felekler ar a, ar da nurlara gark olmu tur. Ey izzetinin ad rlar nda, gzlerin idrakinden gizlenmi . Ey behs n n kemaliyle tecelli edip azametini s rlara bildirmi A klama: Hakk (c.c) izzet ve kahr n izhar iin gafillerden kendini gizlemi , fakat behs n n yani hsn ve cemlinin oklu u sebebiyle varl klara tecelli eylemi , onlar zerinde kendini gstermi ve arif kullar n n kalplerine azametini tan tm t r. Zahir tek sen iken (ariflerin basiretinden) nas l gizli olabilirsin? Haz r ve rakib (naz r, gzetleyici) sen iken nas l gaib olabilirsin? Muvaffak k lan Allaht r ve ancak Ondan yard m talep ediyorum.

91 Nes sret Nis, 1. 92 bk.18.B l , 158. ve 160. hikmetler. 93 Taberani, El M emul Kebir, 6/228 94 bk.1.Risale, 241. 95 bk. 25. B l m, 229. hikmet. 96 bk. Taberani, el Mucemul Kebir, 8/166, Deylemi, M snedl Firdevs, nr.745. 97 Beyhaki, uabul man,nr.974. 98 Syuti, ed-Durrl-Mensur, 1/328, Ebu Nuaym, Hilyetl-Evliya, 31167. Hikem-i Atiyye Atullah skenderii (k.s)

Slk Hakk

a
0 yorum

Ekleyen ki i kal ehli Tarih ub 11, 2010 Kategori Anlaml Szler |

241. Ba lang lar sonular n aynas d r. Ba lang c Allah ile olan n, sonucu Ona varmakt r. A klama: Ba lang ta niyeti sad k olan Allah n inayetine nail olur. Sl knde Allaha gvenen ve i ini Ona smarlayan sonunda Ona ula r. Ba lang c Allah ile olmak; yapm oldu u ibadet ve taatte veya grd bir halde nefsine pay karmamak, bunlar n hepsinin Allah n bir ltf oldu unu bilmektir. Byle olunca mrid selmetle yoluna devam eder ve maksuduna ula r. Kendisiyle me gul olunan; sevip, pe inden ko tu undur. Kendisinden me gul olunan ise, ba kas iin terkedilendir. A klama: Ki inin sevdi i ve pe inden ko tu u ne ise maksudu da odur. Ki i neyle me gul ise o yoldad r. Ba ka bir eye tercih edilip terkedilen ise maksut olamaz. O halde mrid Allah ve Onun zikrini tercih etmeli ve Allahla me gul olmal d r. Allah n kendini yaknen talep etti ini bilen Ona olan talebinde sad k olur. Her eyin Onun elinde oldu unu bilen Ona tevekkl ile yetinir. A klama: Allah kulu iin hay r istemekte, onu huzuruna a rmakta, marifet ve hduna davet etmektedir. Bunu bilen ki i art k Ondan talebinde sad k o lmal yani kalp ve kal b n Ona tahsis etmeli, ba kas na iltifat etmemelidir.

Her eyin Onun kudretinde oldu unu bilmeli ve s rf Ona tevekkl etmelidir. Kim Allaha tevekkl ederse O ona yeter (Talak 65/3). Tabii ki bu, zahir sebeplere yap maya engel de ildir. Kul zahir tedbirini almal fakat her eyin Allah n iradesinde oldu unu unutmamal d r. Reslullah (s.a.v) kendisine, Devemi ba lay p da m tevekkl edeyim, yoksa ba lamadan m ? diye soran sahabiye, Ba la da tevekkl et buyurmu tur.85 Bu vcudun binas iin direklerinin y k lmas ve gzelliklerinin al nmas gerekmektedir. A klama: Bir bina y k lmadan zerine yeni bir bina in a edilmez. Mademki bu lem fni, hiret ise bakidir, o halde hireti imar iin bu dnyadaki (yasak olan) zevk ve ziynetleri y kmak gerekir. Ak ll kimse fni olandan ziyade baki olana sevinendir. A klama: Akl n en bariz alameti; bu aldat c dnyadan uzakla p ebed leme ynelmek, kabirdeki yerine ve ne ir gnne az k haz rlamakt r. Reslullah (s.a.v), Ak ll kimse nefsini hesaba eken ve lmden sonras iin amel edendir buyurmu tur.86 Baki olan tercih edenin nuru parlar ve (uhrev) mjdeleri zuhur eder. Bylece bu dnyaya ait olana gzlerini kapar ve ondan yz evirir. Oray mesken veya vatan edinmez. Bilakis orada himmetini Allaha yneltir ve Ona giden yolda Ondan yard m ister. Onun bine i olan azmi bir kararda durmaz, ta kutsal huzurda ve ns bisat nda mfteha, muvacehe, mclese, muhdese, m ahede ve mtla meydan nda knceye kadar yrmeye devam eder. O kuds huzur, kalplerinin s n p sknet bulaca yuvalar olur. A klama: BAK olan tercih eden ak ll kimseye hiretle alakal mjdeler zahir olur. Kul onlar n tad n al nca art k bu dnyan n ss ve gsteri ine iltifat etmez. Cenb- Mevl (c.c), Kfirlerden bir k sm na, onlar s namak iin dnya hayat n n ziyneti olarak bol bol faydaland rd m z eylere gzn dikme. Rabbinin (hiretteki) r zk daha hay rl ve daha kal c d r (Th 20/131). Bylece kul fni olan dnyay vatan edinmez ve btn himmetini baki olan hirete tevcih eder. Reslullah (s.a.v) bir has r zerinde uyumu ve has r n izi mbarek vcudunda belirmi ti. Sahabe-i kiram (r.a), Sana bir yatak yapal m y Reslallah dediklerinde: Dnya benim neyime. Ben dnyada ancak, bir a a alt nda glgelenmek zere mola verip sonra oray terkeden bir yolcu gibiyim buyurmu tur.87

Dnyadan yz evirmekten maksat, dnyay ve ziynetlerini sevmemek ve kalben onlar terketmek demektir. Dnya muhabbeti kalpten kt ktan sonra Allah o ki iye dnyay verse de zarar yoktur. Allah (c.c) Musaya (a.s), Elindekini yere at dedi. Musa (a.s) asay yere at p onun y lana dn t n grnce Allah (c.c), Korkma, art k onu eline alabilirsin dedi. Kul dnyay terkederse onun hakikatte bir y lan oldu unu grecektir. Bunu grdkten sonra art k dnyaya mlik olmas ona zarar vermez. Dnya nimetleri olup, dnya muhabbeti yoksa zarar yoktur, fakat dnya olmad kalpte dnya sevgisi varsa onun da zarar oktur.88 halde

Mfteha, a lma, mka efe demektir. Kul perdenin kalkmas n , ihsan n artmas n ve makam n ilerlemesini talep eder, Allah (c.c) da ona gizli ilimleri aar. Muvacehe, ynelme demektir. Kul tevecch nurlar yla Ona ynelir. O da muvacehe nurlar yla kula ynelir ki bu da perdeyi kald rmak ve kap lar amakt r. Mclese, edep ve mehabet ile oturmak demektir. Kul edep ve haya ile oturur, Mevl (c.c) onu huzuruna yakla t r r. Veya kul murakabe ile oturur, Mevl da onu muhafaza eder. Kul Onu zikreder, O da kula ihsanda bulunur. Muhdese, kalben konu mak demektir. Kul s rr nda Ona mnctta bulunur, O da ihsan n art r r. Cneyd (r.a) der ki: K rk y ld r Hak ile konu uyorum, fakat insanlar beni halkla konu ur olarak gryor. Rbia el-Adeviyye (r.a) iir eklinde yle der: Kalbimi seninle konu ur k l p Cismimi halka mubah k lm m. Cismim halk ile me guldr amma Asl nda sevgiyle konu maktay m. M ahede, grmek, seyretmek demektir. Kul Mevln n rubbiyyetini grr, O da kulun ubdiyyetini Kul Rabbinin azametini seyreder, O da ilmi ile kulun ahval ve esrar n ihata eder. Mtla, anlamaya al mak, arzetmek demektir. Kul Ona yakla may arzular, kendini Ona arzeder, O da kulu kendine ula t r r. Daha nce de izah edildi i zere btn bu terimlerden maksat, hiss de il, manev yakla ma, grme vs.dir. Say lan bu alt makam kuds huzur makamlar olup ncelik s ras na gre sylenmi tir. Bu s rlar ancak tadanlar idrak edebilir ve herkes ancak iebildi i kadar n tadabilir. Bunlar, haklar n semas na veya nazlar n arazisine ancak izin ile, temkin ile ve kkl bir yakn ile inerler. Haklar n semas na, kt edep ve gafletle veya isteklerine ehvet ve kar d ncesi ile inmezler. Aksine bu ini leri Allah ile, Allah iin, Allahtan ve Allahad r.

A klama: eriat k sas ise tarikat aft r. Arifler er olan bir hakk n iddia etti inde veya hell olan bir arzusunu ifa etti inde ancak telakki ettikleri bir izin ilham ile bu fiilleri i lerler. Gayeleri nefislerini tatmin etmek de il, yine Allah n r zas d r. Kendi nefislerinden de il, Allahtan gelen bir izinledir. Gaflet ile de il, Allah zikirledir. Bu sebeple, hell olan bir fiilden dolay ariflere itiraz etmek cahillik detlerinden say lm t r. Mevl (c.c) cahiliye ehlini vasfederken kfirlerin yle itiraz ettiklerini beyan etmi tir: Byle peygamber mi olur? Yemek yiyor ve sokaklarda yryor, dediler (Furkan 25/7). De ki: Rabbim! Beni s dk girdirili i ile girdir ve s dk kanl yla kar (ki beni bir yere soktu unda senin havi ve kuvvetini greyim ve beni bir yerden kard nda teslimiyetim ve boyun e mem sana olsun) (isra 17/80). Ve bana taraf ndan (bana yard m eden, beni senden ba kas na muhta b rakmayan) destekleyici bir burhan/kuvvet ver (ki nefsimi grmede bana yard mc olsun ve beni his dairemden kars n) (isra 17/8O). A klama: Yukar daki metnin parantez d nda kalan blm sr sresinin 80. yet-i kermesidir. Bu yet Mekkenin fethinde inmi , Cenb- Mevl (c.c) Habibine (s.a.v) Mekkeye girerken bu duay okumas n emretmi tir. Ehl-i bt n (tasavvuf ehli mfessirler) bu yeti ayr ca yle tefsir etmi lerdir: Ey arif! er bir hakka ve hell olan bir fiile tenezzl ederken (giri irken) Allahtan s dk yani do ru bir giri talep et ki o da; kendi g ve kudretinden s yr l p, btn kuvvetin s rf Allah Telya ait oldu unu bilmek, Onun g ve kudretine itimat etmek ve bylece nefsini grmemektir. Yine bir eyden kt nda s dk k iste ki zel bir izinle, ha yetle ve ihlsla kas n Yani hukuk ve huzuza inerken, terk etti in makamdan izin ve s dk ile kas n. ok byk bir zafer olmas na ra men Reslullah (s.a.v) Mekkeye gayet mtevazi bir ekilde, hatta ba n yere e erek girmi tir. Bu risale (sekiz maddesi ile), ba lang c ndan sonuna slk gayet k sa bir ekilde beyan etmekte olup, Hikmetler kitab n n z niteli indedir. 85 Tirmizi, K yame, 60. 86 Tirmizi, K yame, 25; bn Mace, Zhd, 31. 87 Tirmizi, Zhd, 44. 88 bk. 7. Blm, 58. hikmet. Hikem-i Atiyye Atullah skenderii (k.s)

Vusul Hakk nda

Ekleyen ki i kalpehli Tarih ub 11, 2010 Kategori Anlaml Szler |

0 yorum

242. Kalp gz, ihsan etmede Allah tek gryorsa da eriat elbette mahlka te ekkr etmeyi gerekli k lmaktad r. A klama: Kalp gz (basiret) ancak manev eyleri, ba gz ise ancak mahsusat grebilir. Allah (c.c) bir kuluna dnyev veya uhrev bir nimet verirken birini arac k lm sa o kulun, kalb ve lisan olmak zere iki vazifesi vard r. Kalb vazifesi; o nimeti verenin hakikatte sadece Allah oldu unu bilmek, arac n n o i i kahren ve cebren yapt na itikad etmektir. Tevhidin gere i budur. ATULLAH SKENDER 247 Lisan vazifesi ise, arac ya te ekkr ve dua etmektir ki bu da eriat n gere idir. Reslullah (s.a.v), nsanlara te ekkr etmeyen Allaha kretmi olmaz buyurmu tur.89 Mevl (c.c) yce kitab m zda, Bana (seni yaratt m iin) ve ana-babana (vesile olduklar iin) kret buyurmu tur (Lokman 31/14). Bu konuda insanlar k s md r: Birinci k s m, tamamen gaflete dalm , his dairesi kuvvetlenmi ve basireti kapanm olanlard r ki ihsan lemlerin Rabbinden de il, mahlklardan grrler. tikadlar byleyse irkleri apa k, gvenleri mahlka ise irkleri gizlidir. 248 H KEM- AT YYE A klama: Bu k s m, basireti kapanm , his gz kuvvetlenmi ve gaflette ilerlemi olanlard r. Kendilerine bir iyilik yap ld nda bunu vas tadan bilip, Cenb- Hakk grmezler. Dolay s yla Onun nimetine nankrlk etmi olurlar ve azab hak ederler.

Bunlar da iki k s md r: Mevly grmemeleri, iyili i yapan n halk oldu unu zannetmeleri ayet itikadlar gere i ise, bunlar n irkleri meydandad r. nk bu, tevhidin gere ine ayk r d r. Her eyi veren Allaht r, her trl ihsan Allah n irade ve yaratmas ylad r. E er hakikatte yaratan ve verenin Allah oldu unu biliyor, fakat mahluka da meylediyor, gveniyor iseler irkleri gizlidir. Bunlar; sebepler olmasa ihsan n da olmayaca n zanneden, sebeplere tak l p, sebepleri yaratan unutan zmredir. Her ikisinden olmaktan da Allaha s n r z. kinci k s m; Melikl-Hakk grerek halktan gaip olmu , sebeplerin yarat c s n grmekle sebeplerden fni olmu hakikat sahibi kimsedir. Hakikate ynelmi , zerinde hakikat p r lt s grlen ki idir. Tarikata girmi , yolun sonu ATULLAH SKENDER? 249 na ula m , ayr ca nurlara gark olup, eserleri kaybetmi tir. Sekri (sarho lu u) sahv na (ay kl na), cemi (fnili i) fark na (bakiligine) ve gaybeti huzuruna galip gelmi tir. A klama: Bu k s m, birinci k sm n tam z dd d r. Bunlar gayelerine ula m , hakikati grm , gere i anlam kullard r. Yani sebepleri de il, s rf Hakk grm ler, iyili i Hakktan bilip, mahlku nemsememi lerdir. Sekr, ald klar lezzet sebebiyle sarho olmak, akl n kaybetmek manas ndad r. Cem, halk ve eserleri unutup, tek Hakk grmektir. Fark, Hakk grmeyip eserleri grmektir. ayet cemden sonra olursa; Hak ve halk beraber grmek demektir. Gaybet ve huzur yine fena ve beka manas ndad r. Bunlar ve emsalleri tasavvuf hallerdir. Hallere tak lmamak ve eyh bn Atullah skender? hazretlerinin (k.s) yapt gibi mcmel olarak gemek gerekir. nc k s m ise bunlardan daha kmildir. tike ay kl , gaib olduka huzuru artar. Cemi fark na, fark da cemine engel olmaz. Fenas bekas na, bekas da fenas 250 H KEM- AT YYE na mani de ildir. Her pay sahibine pay n verir ve her hak sahibinin hakk n ifa eder. A klama: Bunlar, ehassl-havas tabakas d r. Zahirleri halk ile, bt nlar ise Hak (c.c) ile me guldr. His ile me gul grnrler, fakat kalpler mana lemindedir. Onlar grenler dnya ile me gul zannederler fakat onlar n dnya ile me gul olmalar kalplerinin Hak ile me gul olmalar na mani de ildir. nk gaybet ve bekalar , huzur ve fenas na engel de ildir. Halk ile me gul olmak onlar n cemini etkilemez. Her hak sahibine hakk n verirler. Yani bt nda Hak ile me gul olur, fakat eriat gere i kullarla ilgilenir. Hakikatte nimeti Haktan bilir fakat eriat icab vas taya te ekkr eder. Reslullah (s.a.v) insanlara namaz k ld r r, fakat bir ocuk a lad efkatinden dolay namaz k sa tutard . n i itti inde anas na olan

O hibir an nda Rabbinden gafil de ildi. Ama bu huzuru onu halktan perdelemezdi. Gavs Abdlhakm el-Hseyn (k.s) bu konuda der ki: nsan, iki insan olmad ka kmil olamaz. Zahiri halk ile, bt n ise Hak ile ATULLAH SKENDER 251 Hz. Eb Bekir (r.a) Ifk olay sonras , Hz. Reslullah n (s.a.v) dili zere (vas tas yla) beraati mjdelenen k z Hz. i eye (r.anha), Y i e! Reslullaha te ekkr et deyince, Vallahi Allahtan ba kas na te ekkr etmem demi ti. Eb Bekir (r.a) ona, daha kmil olan ve eserleri grmeyi gerektiren beka makam n gster i. d Zira Allah (c.c) buyurmu tur ki: Bana ve ana-babana kret (Lokman 31/14). Reslullah (s.a.v) buyurmu tur ki, nsanlara te ekkr etmeyen Allaha kretmi olmaz.90 i e (r.anha) ise o vakit, be er vas flar ndan soyutlanm , hayret ve deh et ieris inde eserlerden kaybolmu , vhid ve kahhr olan Allahtan ba ka hibir eyi grmez haldeydi. 90 Tirmiz, Birr ves-S la, 35. 252 H KEM- AT YYE A klama: eyh (r.a) bu k ssa ile ikinci ve nc makama yani fena ve beka makam na misal getirmi tir. i e validemiz o vakit fena ve isti rak halinde idi. Fakat bu hal onda daim de il, kahr ve ar z idi. Onun da hakiki makam , muhterem babas gibi kemal makam d r. Hikem-i Atiyye Atullah skenderii (k.s)

Kal i Tefti
Ekleyen ki i kalpehli Tarih ub 4, 2010 Kategori Anlaml Szler | 0 yorum

189. Baz nurlar n (kalbe) ula mas na, baz nurlar n ise (kalbin iine) girmesine izin verilmi tir. A klama: Baz nurlar kalbe ula r fakat kalp a yardan bo altmad , eserlerin suretiyle dolu oldu u iin ieri giremez ve kalbin zahirinde durur. Bunlar iman nurlar d r. Baz nurlar ise kalbe girer. nk kalp, Allahtan ba ka her eyden bo tur. Bunlar ise ihsan nurlar d r. eyh Ebl-Hasan e - azel (r.a) demi tir ki: ayet si bir mminin nuru d ar ya yans sa o nurun iddetinden yerle gk aras grnmez olur. o u kere sana nurlar gelir de kalbini eserlerin suretiyle dolu grp geldi i yerden geri dner. Kalbinden a yar kar ki onu marifet ve s rlarla doldurabilesin. A klama: Nurlar n kalbe girmesine engel olan tek ey o kalpte masiva sevgisinin bulunmas d r. Kalpte varl klar n nretleri bulunduka, gelen nurlar kalbe giremez ve geri dner. Kalbine marifet dolmas n istiyorsan nce kalbinden masivay kar. 190. Allahtan gelecek vergileri gecikmi bulaca na nefsini Ona yneltmekten gecikmi bul. A klama: Allah (c.c) cmerttir, kerimdir. Kullar na ok merhametlidir. Kendisine bir kar yakla ana bir kula yakla r. Yryerek gidene ko arak var r. Kalbinle Ona yneldi in halde fethin gecikti ini grrsen noksanl (h ) Onun ihsan nda de il lay k yla ynelemeyen nefsinde bil. Belki de kalbin tamam yla Ona ynelmedin, kalbinden masivay tamamen silemedin. 191. Vakitlerdeki haklar n kazas mmkndr fakat vakitlerin haklar n n kazas mmkn de ildir. nk gelen her vakitte Allah n senin zerine bir hakk ve tekitlenmi emri vard r. Sen Allah n bu vakitteki hakk n terkedip di er vakitlerin hakk n nas l kaza edebilirsin? A klama: Namaz, oru vs. gibi, vakitlerde ba lanm ilh haklar daha sonraki bir vakitte kaza mmkndr. Fakat ayr ca vakitlerin de hakk vard r. Allahtan gafil olmamak, Onun rubbiyyetinin gere ini yapmak ve Ona kullu umuzu gstermek

Kaan vaktin kazas mmkn de ildir. nk gemi vakti kaza etmekle me gul olan, imdiki vaktin hakk n yerine getiremeyecektir. Bu sebeple denilmi tir ki: Tasavvuf; nefsi zaptetmek ve nefesleri korumakt r. 192. Ka rd n mrn bedeli olmad gibi, elde etti inin de k ymeti yoktur.

A klama: Reslullah (s.a.v), Kul zikretmedi i her vakitten dolay k yamet gn hasret ekip, zlecektir, buyurmu tur.68 mam Saf (r.a), Ben sofilerden iki ey rendim: Vakit k l gibidir. Sen onu kesmezsen o seni keser. kincisi; sen nefsini faydal eylerle me gul etmezsen nefsin seni bo eylerle me gul eder buyurmu tur. Gafletle gemi mrn, ziyan edilmi vaktin kazas olmad gibi o vakitlerde elde edilen eylerin de bir de eri yoktur. En byk dnyev kazanlar bile bir zikir kar l Allah n verece i nimetler kar s nda kck kal r. Demi ler ki: Sofi vaktinin sofisidir. Yani eskiden ne oldu u de il, imdi ne halde oldu u nemlidir. imdi gafilse eskiden elde edilen huzurun k ymeti yoktur. 193. Neyi seversen onun kulu olursun. Ba kas na kul olman ise Onun ho una gitmez. A klama: Muhabbet itaati gerektirir. Ki i sevdi inin emrine uyar. Cenb- Mevl (c.c) gayurdur. Kendisinden ba kas n n muhabbetinden raz de ildir. Kulunun kalbinde ba ka bir muhabbet bulunmas n sevmez. Hevs n ilh edineni grdn m?(Furkan 25/43). Allah n sevilmesini emretti i Allaha gtrlen muhabbetler ise Allah n muhabbeti cmlesindendir. Yani peygamber, evliya, ulema, Kuran, Kabe vs. sevgileri hep Mevln n sevgisine lahiktir ve zarar de il krd r. 194-195. Taatin Ona bir fayda sa lamayaca gibi, gnah n da Ona bir zarar vermez. Sana unu emredip, bunu yasaklamas yine sana dnecek bir fayda iindir. Ki inin Ona ynelmesi Onun izzetini art rmad gibi, yz evirmesi de izzetini eksiltmez. A klama: Cenb- Mevl (c.c) her eyden msta nidir. Kimse Ona ne bir fayda, ne de zarar verebilir. O zaten ycedir. nsanlar n Ona ynelmesi ve ibadet etmesiyle yceli i artmaz. Veya yz evirmesiyle yceli i eksilmez. Onun hibir eye ihtiyac yoktur. Bilakis her ey Ona muhtat r. Hadis-i kudsde buyrulmu tur ki: ayet evveliniz, ahiriniz, insiniz, cinniniz sizden en takval bir adam n kalbi zere olsan z bu benim mlkmde bir art sa lamaz. ayet evveliniz, ahiriniz, insiniz, cinniniz sizden en tacir bir adam n kalbi zere olsan z bu benim mlkmden bir ey eksiltmez. 69 68 Eb Nuaym, Hilyetl-Evliy, V/361; Beyhak, uabul-imn, nr. 511. 69 Mslim, Birr ves-S la, 55.

Hikem-i Atiyye Atullah skenderii (k.s)

Talep Edebi

161. Zikirleri onlar istemekten me gul etti i ve Allah n taksimine gvendikleri iin o u kere edep, arifleri, talebi terketmeye sevkeder. A klama: Arifler Allah n taksimine gvenirler ve isteyip durmaktansa zikirle me gul olmay tercih ederler. Edepleri onlar bir ey istememeye sevkeder. Mevldan bir ey istemekten haya ederler. Bilirler ki her ey zaten taksim-i ilhde bellidir ve Allah hibir eyden gafil de ildir. Verecek oldu mu istemeden de verir. Hadis-i kudsde, Kim ki zikri onu istemekten me gul ederse ona isteyece inden daha fazlas n veririm, buyrulmu tur.62 Ancak gafleti caiz olan hat rlat labillr ve ihmal etmesi mmkn olan uyanlabilir. A klama: Allah Teln n ilmi ve kudreti her eyi ihata etmi tir. Onun kullardan ve onlar n taleplerinden gafil olmas muhaldir. Bu sebeple hakikatte hat rlatma veya tembihe yani duaya gerek yoktur. Yakni kemale eren ki i kendi haceti iin Ona dua etmez. Ancak kullu unu izhar etmek ve Ona hitapla zevklenmek iin dua eder. brahim (a.s) ate e at l rken o da bizim gibi yer ve gk aras ndayd . Ama dua etmedi. nk isti rak halinde idi. Daha sonra di er peygamberler gibi birok duada bulunmas eriat gstermek, mmetine retmek ve Hakka muhtal n gstermek iindi. 162. Yoksulluklar n geli i mridlerin bayramlar d r. A klama: Avam tabakas zahir zevklerle, mridler ise Allaha muhta olduklar n grdklerine sevinirler. Nefis s k nt ya d p darald nda melekt (mna) nl ;mine ger ve orada rahat bulur.

Rabbinin huzuruna kmaktan korkan ve nefsini hevdan menedenin gidece i yer elbette cennettir (Nzit/79/40-41). Cennet ise hirette ve bu dnyada olmak zere iki tanedir. Bu sebeple sofiler daima fakr zenginli e, iddeti rahatl a, zilleti izzete ve hastal s hhate tercih etmi lerdir. nk dnyadaki cenneti ve zevki orada bulmu lard r. Eb shak el-Herev yle demi tir: Her kim ki hakiki erefe ula mak isterse yedi eyi yedi eye tercih etsin. nk salihler bunlar tercih ederek hayr n zirvesine ula m lard r: Fakr zenginli e, al toklu a, alakl yksekli e, zilleti izzete, tevazuu kibre, hzn sevince ve lm hayata tercih etmi lerdir. te hiret yurdu (var ya) onu yeryznde bir ululuk veya bir fesat istemeyenlere veririz (Kasas 28/83). Reslullah (s.a.v) imkn oldu u zamanlarda dahi hi karn n doyurmam , gzel d eklerde yatmam t r. Sahabe-i kiram dahi onun yolundan gitmi lerdir. 163-164. Namaz ve orula elde edemedi in kazanc o u kere yoksullukta bulabilirsin. Yoksulluk ihsanlar n o almas d r. lh vergilerin sana o almas n istiyorsan fakr ve yoksullu unu do rult. nk, Sadakalar fakir ve miskinler iindir (Tevbe 9/60). A klama: Buradaki yoksulluk; mahzunluk, muhtal k, iftikar, dnyev menfaatlerden mahrumiyet demektir. Yoksulluk ve mahrumiyet an ndaki ilh vergiler namaz, oru gibi ibadetlerdeki vergilerden daha oktur. nk zahir ibadetler azalarla yap l r. Yoksulluk ise kalp ve ruhun amelidir. Reslullah (s.a.v), Baz gnahlar vard r ki ne namaz, ne oru, ne de hac onlara kefaret olmaz. Lakin mai et talebindeki s k nt (keder) ona kefaret olur. 63 Baz insanlar ok namaz k l p, oru tutmalar na ra men kalpleri dnya ile me gul olduklar iin hakikatten rdelidir. Bu k s m o unluktur. Oysa ilh fetih olabilmesi iin kalbin masivadan hl olmas gerekir. Baz lar ise nafile namaz ve orula az me gul olmalar na ra men kalpleri din ilimlere a kt r. Bunlar ise az nl kt r. Ayr ca zahir ibadetlere o u kere riya kar abilir. 165. Sen kendi vas flar n bil, O sana kendi vas flar yla yard m eder. Sen zilletini bil ki izzetiyle sana yard m etsin. Acizli ini bil ki kudretiyle sana yard m etsin. Zay f oldu unu bil ki kuvvetiyle sana yard m etsin. A klama: Kulun acz, zillet, fakr ve zaaf s fatlar na mukabil Allah n kudret, izzet, g na ve kuvvet s fatlar vard r. Kul aczini bilirse Allah ona kudretiyle yard m eder. Kul zay f, fakir ve zelil oldu unu bilirse Allah kuvvetiyle onu destekler, zenginli iyle onu kimseye muhta b rakmaz ve izzetiyle onu yceltir.

lim ve feyiz sel gibidir. Devaml a a

do ru akar.

Kim kendini oldu undan a a grrse Allah onu oldu undan daha da yceltir. Kim ycelik istemezse Allah onu yceltir. Kim dnyadan zhid olursa Allah dnyay ona musahhar k lar, hizmetine verir. brahim b. Edhem (r.a) der ki: Kim fakr isterse zenginlik ona ynelir. Kim de zen ginli i isterse fakr ona ynelir. As l zengin Allah n verdi i ne kanaat edendir. 62 Tirmiz, Fedill-Kurn, 25. 63 Heysem, Mecmauz-Zevid, 4/63; Ali el-Mttak, Kenzl-Umml, nr. 16640. Hikem-i Atiyye Atullah skenderii (k.s)

Tevaz ve Tefekkr
Ekleyen ki i kalpehli Tarih ub 11, 2010 Kategori Anlaml Szler | 0 yorum

219. Kendisine tevazu isnat eden ki i hakikatte kibirlidir. nk tevazu ykseklikten ini tir. O halde mtevazi oldu unu iddia etti in an kibirlisin demektir. A klama: Tevazu (alak gnlllk) nefsi d rmek iin onunla yap lan mcahededir. Nefis ykselmeyi ister, kul ise onu d rmeye, alaltmaya al mal d r. Her eyi yaratan Allaht r. Kar ncay da, fili de, insan da, kpe i de yaratan Odur. Allah n insan erefli k lmas insan n bir meziyeti de il, Allah n bir ltfudur. Avam tabakas , meziyeti kendi nefislerinden grr. ayet kendini bir kar ncayla e it grse, tevazu yapt n zanneder. (Oysa ancak yksekte olan tevazu yapar). Bu sebeple asl nda kibir yapm lard r. Arifler ise asla kendilerinde bir zellik grmezler. Onlar n gznde her ey e it oldu u iin nefislerine tevazu isnat etmezler. te as l mtevazi olanlar onlard r. 220. Mtevazi, kendisini yapt ndan yukar da gren de ildir. Bilkis mtev kendini azi, yapt ndan alak gren kimsedir.

A klama: Bir mecliste yerde oturan bir ki i asl nda d ekte oturmas gerekti ini d nyorsa o ki i mtevazi de ildir. Hakl olarak d ekte oturdu u halde yerde oturmas gerekti ini d nen ise mtevazidir. Mtevazi olabilmek iin ki inin gznde her ey e it olmal veya gnah i ledi inde her eyi kendinden daha stn grmelidir. Baz lar , Nefsini kpekten daha k ymetli gren, kibirlenmi ve Allah n gazab n hak etmi tir demi lerdir. eyh Abdurrahman b. Said byk bir fakih idi. Bir k gn amurlu ve dar bir yolda yrrken kar dan gelmekte olan bir kpekle yollar kesi ti. Kendisi yolun orta ve temiz yerinde, kpek ise biraz alaktayd . Bir mddet kpe e bakt ktan sonra yerinden ayr larak, daha alak ve amurlu olan bir kenara ekildi. Bu olay gren bi ri ona sordu: ok garip bir ey yapt n. Temiz yeri kpe e b rak p, kendini niye amura att n? Dedi ki: Yolun ortas ndayken bir an kendimi ondan stn hissettim. Oysa vallahi o benden daha stn ve ikrama daha lay kt r. Benim ok gnah m var, kpe in ise yok. Bu sebeple yolu ona b rakt m. imdi ise Allah n beni ba lamamas ndan korkuyorum. nk benden daha hay rl olandan nefsimi byk grdm. 221. Hakiki tevazu, Onun azametinin m ahedesinden ve s fat n n tecellisinden olu an tevazudur. A klama: As l tevazu, ariflerin tevazuudur. nk bu tevazu, Mevln n s fatlar ndan ve hdundan ne et eder. Zunnn-i M sr (r.a) der ki, Tevazuyu isteyen, nefsini Allah n azametine yneltsin. nk Onun azameti ki iyi ufalar, eritir. Allah n gcne bakan nefsini gsz grr. Tevaznn en ereflisi nefse de il, Allaha bakmakla elde edilir. Seni (kt) vas flardan ancak Onun vas flar n n hdu kurtar r. A klama: Ariflerin hakiki tevazuya ula malar n n sebebi, Mevln n hduna ermeleri sebebiyledir. Onlar Mevlan n azamet, kibriya ve izzetini grerek kendilerinin bir de eri olmad n anlam lar, bylece hakiki tevazuyu yakalam lard r. Zaten kul kt vas flardan ancak Onun yce vas flar n grerek kurtulabilir. uhud olmazsa irkin s fatlardan tamamen kurtulu da olmaz. 222. Mminin Allah sena etme ve vme ile u ra mas , onu kendi nefsine de er vermekten me gul eder. Allah n haklar yla me gul olmas da nefsinin lezzetlerini hat rlamaktan al kor. A klama: Bu, fena makam yla alkal d r. Mmin Allahta fni oldu unda art k ondan Allah n d ndaki her ey kaybolur. Ondan ba ka bir ey gremez ki nefsinin ho lanaca eyleri hat rlas n veya ba ka bir eye de er versin.

223. Sevgiliden bir ivaz bekleyen veya onu bir maksatla seven muhib (seven) de ildir. Gerek muhip senden bir ey bekleyen de il, senin u runda her eyini harcayand r. A klama: eyh Eb Abdullah (r.a) der ki: Muhabbetin hakikati, senden hibir ey kalmay ncaya kadar kendini bsbtn sevgiliye vermektir. 224. Nefsin muharebe meydanlan olmasayd yol erlerinin seyr slk gerekle mezdi. Yoksa Onunla senin aranda bir mesafe yok ki yolculu un o mesafeyi katetsin. Onunla aran zda bir ayr l k yok ki vuslat n bu ayr l yok etsin. A klama: Mevl (c.c) kullara ok yak nd r. Kul ile Allah aras nda zahir bir mesafe veya ayr l k yoktur. Biz ona ah damar ndan daha yak n z (Kaf 50/16). O halde Ona seyretmek (gitmek) veya vuslattan (ula mak) maksat zahir yol almak de il, masivadan alkay kesmek ve nefse hkim olmakt r. Bu sebeple nefisle mcadele meydanlar olmasayd seyr slk olmazd . brahim b. Edhem (r.a) yle der. Ben bu yola girdikten sonra ancak kez sevindim. Bir seferinde bir gemideydim. Orada insanlara hikyeler anlat p onlar gldren bir adam vard . Sakal mdan tutup elini bo az ma do ru ekiyor ve Trk diyar nda byle bir e ek grdm diyordu. O gemide benden daha d k ve hakir bir kimse yoktu. Buna sevindim. Bir seferinde ise ben bir yerde otururken adam n teki bana bir tokat att . Ba ka bir gn yine bir yerde otururken adam n biri zerime bevletti. Evliyalar n tahkir edildiklerinde byle sevinmeleri nefislerini slah ettikleri ve bu olaylar kar s nda nefislerini kontrol edip, rencide olmad klar n grdkleri iindir. Vallahu alem. 225. Senin mahlkat aras ndaki yce kadrini bildirmek ve sedef ierisinde gizlenmi bir inci oldu unu gstermek iin seni mlk ve melekt leminin ortas nda k ld . A klama: Mlk lemi, madde ve cisimlerden mte ekkil somut lemdir. Melekt lemi ise, ervah (ruhlar) lemidir. Allah (c.c) insan di er mahlklardan stn k lm , her eyi insana musahhar k lm , hizmetine vermi tir. Andolsun ki demo ullar n erefli (de erli) k ld k (isr 17/70). nsan, ne melekler gibi s rf melekt leminden, ne de hayvanlar gibi s rf mlk lemindendir. Bilakis ikisi aras nda m terektir. nk beden ve ruhtan mte ekkildir. Ruh bir inci misali, ruhu evreleyen beden ise bir sedef gibidir. nsan n maddesi iinde asl nda bir cevher gizlenmi tir. Bylece hem mcahede hem de m ahede meziyeti zahir olmu tur. Yani halife k l nm , emanet yklenmi , nimetlerle ku at lm , imtihana tbi tutulmu ve Mevlya bakma, Onu grebilme f rsat verilmi ti.

eyh Ebl-Abbas el-Mrs (r.a) der ki: Btn mahlkat senin klen, sen de Allah n kulusun. Evren seni ancak bedensel olarak ku atabilir. Yoksa ruhaniyetin a s ndan ku atamaz. A klama: nsan n cismi bu leme s ar, nk aralar nda madd mnasebet vard r. Fakat ruhun bir mnasebeti olmad iin bu leme ba l de ildir. Bu lemi a abilir. Ruh temizlenip, hissiyat bulan kl ndan kurtuldu unda Reslullah n (s.a.v) kt gibi o da melekt ve ceberut lemine ykselebilir. Yer, gk, felek, ar , krsi onu Allah n hdundan perdelemez. Bilkis bunlar avucunun iinde grnr. eyh Abdlkadir-i Geyln (k.s) demi tir ki: Ar ve krsi avucumun iindedir. 226. Varl klara tak l p kalan ve kendisine gayb meydanlar a lmayan ki i evresine hapsedilmi ve kendi zat n n heykelinde mahsur kalm t r. A klama: nsan maddiyata tak l p kald ka, hissiyattan ba kas n idrak edemedike ve grnmeyen leme a lmad ka yani hd arazisine kmad ka bu dnyaya hapsedilmi ve be er kal b na s k t r lm t r. Ki i zahir ilimde mtebahhir dahi olsa durum yine ayn d r. Zahiri ilme tak l p kalmamal , bt n ilimle de u ra mal d r. eyh Ebl Hasan e - zel (r.a) der ki: Zahir ilme tak l p kalmak sahibine zarar verir. Ktl-kulb kitab nda, Bu bt n ilminde kendisine bir ey fetholmayan ki i yemin ehli, fetholan ise sbikn ehlidir denir. 227. Yarat c y m ahede edemedi in mddete varl klarla berabersin. Onu grd nde ise varl klar seninle beraberdir. A klama: nsan Rabbini de il, mahlku grd mddete varl klar ona hkimdir. O mahlku sevdike, pe inden ko tuka mahlk ona bu zeder ve ondan kaar. Hal k gren, varl a tak lan devaml onlara muhtat r. Fakat kul varl klar a p Hakk grrse varl klar ona tbi olur, onun pe inden ko ar ve ona muhta olur. Cehennem ondan korkar ve cennet ona k olur. Hadis-i erifte: Cennet, ashab mdan drt ki iye m takt r: Ali, Selmn, Eb Zer ve Ammr b. Ysir buyrulmu tur.78 Ba ka bir hadis-i erifte ise k yamet gn cehennemin, Ey mmin! abuk ge. Zira senin nurun benim ate imi sndryor diyece i bildirilmi tir.79 228. Hususiyetin olmas , be er vas flar n yoklu unu gerektirmez. Hususiyetin misali gndz gne inin do u u gibidir. Ufukta grlr fakat ufuktan de ildir.

Baz kere, Onun gne e benzeyen vas flar senin geceye benzeyen varl baz kere ekilir ve seni asl niteli ine dndrr.

n zerinde parlar ve

O halde gndz (sendeki hususiyet) senden de ildir fakat senin zerine vrid olmaktad r. A klama: Yeme, ime, evlenme gibi be er vas flar Allah n insan bedenini muhta b rakt snnetleridir (kanunlar ). Bu vas flar hususiyete yani velili e mnafi de ildir. Mevl (c.c) peygamberler hakk nda, Biz senden nce de ancak yemek yiyen ve yollarda yryen peygamberler gnderdik.(Furkan 25/20). Andolsun ki, senden evvel peygamberler gnderdik ve onlara zevceler ve zrriyetler k ld k buyurmu tur (Rad 13/38). Hususiyet ve be eriyet, zat itibariyle ayn eyler de illerdir ki aralar nda z tl k olsun. Hususiyet gne gibi, be er vas flar ise ufuk gibidir. Hususiyet be eriyetin zat ndan de ildir. Allah n yce s fatlar ve nurlar be er zerinde tecelli etmektedir. Yoksa o nurlar be erden de ildir. Ama Allah kulun zerine gndermi tir. Allah (c.c) hususiyeti (nurlar ) ekti inde ise kul be er (karanl k) vas flar yla ba ba a kal r. Demir ate te kald mddete ate olarak grlr. Ate ondan ekildi inde ise asl na dner.

229. Allah (c.c) yaratt eserlerle isimlerine, isimleriyle vas flar na ve vas flar yla da zat n n varl na delalet et mistir. nk vas f kendi ba na kaim olamaz. Cezbe ehline, nce zat n n kemalini aar, sonra vas flar na ve daha sonra isimlerine ve nihayet eserleri grmeye iletir. Slikler ise bunun aksinedir. Sonu itibariyle sliklerin son noktas meczuplar n ba lang yeri, sliklerin bidayeti de meczuplar n nihayetidir. Fakat itibar de i iktir. (Slikler esere bakarak Allah taleb eder, meczuplar ise Allah ile eseri tan r. Slikler fena ve mahv iin al r, meczuplar ise beka ve ay kl k yoluna ekilir.) Biri iner, di eri karken bazen yolda kar la rlar. A klama: Veliler iki k s md r: a) Meczub-i slik. Allah taraf ndan bir cezbe, kalbe gelen bir nur, bir eki ile ba lay p sonra slk eden (ki Nak lerin o u bu k s mdand r). b) Slik-i meczup: Slk ile ba lay p sonra cezbedilen. Delalet de iki k s md r: a) Eserden messire (terakki) b) Messirden esere (tedelli). Slikler eserlere bakarak (ibadet ederek) Allah n vas flar n idrak etmi ve bu vas flar sayesinde Onun hduna erebilmi lerdir. Mezcuplar ise evvela Allah tan m , sonra s fatlar n idrak etmi ve bylece eserlerini tan m t r. Ona ibadet etmeleri gerekti ini bilmi lerdir.

Sliklerin delaleti terakki, meczuplar nki ise tedelli kabilindendir. Biri iner, di eri karken (mesela vas flar n hdu makam nda) ayn makamda olabilirler. Slk olmayan meczup veya cezbesi olmayan slik ise terbiyeye ehil de ildir. nk birincinin yolu, ikincinin ise nuru yoktur. 230. Gkyznn nuru ( ) nas l ki ancak mlk leminde zuhur edebiliyorsa, kalp ve s rlar n nurlar n n kadri de ancak melekt leminin gayb nda bilinir. A klama: Baz lar mlk lemini dnya, melekt lemini ise hiret diye a klam lard r. Bizce bu bir hatad r. Mlk lemi somut lem, melekt ise ruhlar lemidir. Mminin kalbindeki nur, bu dnyada da parlamakta ama mana leminde parlay p sadece mana erleri taraf ndan grlebilmektedir. 231. Taatlerin meyvesini pe inen grmek daha sonra mkfat verilece inin mjdecisidir. A klama: Ba lang ta mcahedenin halvetini (tad n ) tatmak sonradan m ahede olaca n n mjdecisidir. Fakat tatmamak, mkfat grmeyece inin delili de ildir. Allah n rahmetinden mit kesilmez. Belki de bu mahrumiyet kulun sadakatini bir imtihan olabilir. 232. Onun sana tasadduk etti i amele nas l kar l k isteyebilir veya Onun sana hediye etti i s dka nas l kar l k bekleyebilirsin? A klama: Kula amel gc veren Allah (c.c) oldu u gibi, o ameldeki s dk ve ihls veren de Odur. Kulun amel veya s dk Mevln n de il, kulun kendi menfaati iindir. Kul amelini kendinden bilmemeli, Allahtan bilmeli ve kar l k beklemekten utanmal d r. Allah kula kar l ks z ihsanlar etmi ken kul ne yzle ameline bedel bekleyebilir? Vs t (r.a) der ki: Taate kar l k beklemek ihsan unutmakt r.80 233. Baz lar vard r ki nurlar zikirlerini gemi tir. Baz lar vard r zikirleri nurlar n gemi tir. Baz lar n n ise zikirleri ve nurlar e ittir. Baz lar n n ise ne zikirleri ne de nurlar vard r. Bu (son) k s mdan Allaha s n r z. Biri kalbi nurlans n diye zikreder (2. k s m), di eri kalbi nurlu oldu u iin (1. k s m). Zikri ve nuru e it olan ise nuruna uyar ve zikriyle hidayet bulur. A klama: Birinci k s m arifler; ikinci k s m ise sairlerdir (yol erleri). nc k s m ise, yol alabilmek iin nurlara muhta olup, o nurlar talep edenlerdir. Zikrettike nurlan p, nurland ka zikrederler. Veya zikretmek iin nura, nur iin zikre muhtat rlar. Bu nurlar elde tutabilmek iin devaml nefisleriyle mcahede ederler. 234. Zikir ancak bt ndaki hd ve tefekkr netice sinde zuhur eder. A klama: Kulun zahiren zikirle me gul olmas muhabbetin alameti olup, bu zikir, ya m ahede ya da tefekkrn neticesidir. Birincisi ariflerin, ikincisi ise sliklerin halidir.

235. Daha senden ehadet talep etmeden, sana kendi azametini gsterdi. Zahirler Onun Hanl n ikrar etti, kalpler ve s rlar Onun birli ini tasdik eyledi. A klama: Ruhlar ilk yarat ld nda gayet saf ve temiz olup, ilim ve idrak sahibi idi. Mevl (c.c) onlara azamet, cell, vahdaniyet ve nurunu gsterdi. Ve onlara sordu: Ben sizin Rabbiniz de il miyim? Ruhlar hep beraber, Evet. Sen bizim Rabbimizsin dediler (Araf 7/172). Ruhlar zahiren ikrar, kalben de tasdik ettiler. Allah (c.c) bedenlere ruhlar geirdi inde ise bir k sm bu ahdi ikrar etti, bir k sm ise inkr etti. Mevl (c.c), kullar ndan ehadet istemeden evvel onlara kendini gsterdi. Diller a ktan Onu ikrar etti. Kalpler de Onun birli ini tasdik etti. 236. Sana keramet ikram eyledi. Seni Onu zikreden k ld . ayet Onun fazl olmasayd , zikrini icra etmeye ehil olmazd n. Zikir sende gerekle ince, seni zikredilen k ld ve nimetini zerine tamamlamak iin seni yce indinde mezkr k ld . A klama: Allah (c.c) sana byk nimet ihsan eyledi. Birincisi, seni zikir ehli k ld . Zikrin faziletini beyan eden yet ve hadisler bu k sa kitapta anlat lamayacak kadar oktur. kincisi, bu zikir sebebiyle Allah (c.c) da seni zikretti, seni vd ve seninle vnd. Siz beni zikredin, ben de sizi zikredeyim (Bakara 2/152). Baz mfessirler Ankebt sresindeki, Allah n zikri elbette daha byktr yet-i celilesine Allah lafz n fail kabul ederek, Allah n kulu zikretmesi daha byktr eklinde mana vermi lerdir (Ankebt 29/45). Hadis-i erifte, Bir kavim Allah zikretmek zere bir yerde oturduklar nda illa ki onlar rahmet kaplar, zerlerine sekinet (kalp huzuru) iner ve Allah onlar baz meleklerine anlat r. 81 ncs ise, melekler dahi senden bahsetti. Bu keramet de hep Allah n birer ltfudur. Onun tevfik ve ihsan olmasayd , sen o zatkibriyay zikre nas l ehil olabilirdin? 237. Nice mrler vard r ki, mddeti uzun fakat faydas k sad r. Nice mrler de vard r ki, sresi az ama faydas oktur. A klama: Baz insanlar ok uzun ya amalar na ra men mrlerinin de erini bilemeyip bo eylerle geirirler. Byle bir mr uzun fakat de ersizdir. Baz mrler ise k sa olmas na ra men bereketli geer. Az zamanda ok i ler ba ar r, ok ey tahsil eder.

Ehl-i cezbe bazen bir cezbe ile, slk ehlinin senelerce elde edemedi ini bir anda elde eder. Hadis-i erifte, Bir mddet tefekkr, altm y ll k ibadetten hay rl d r buyrulmu tur.82 Bir iirde de yle geer: Sevgilinin yan ndaki her vakit K ymeti binbir kere hacca e it. mrnde bereket k l nan kimse Allah taraf ndan az zamanda ibarelerin anlatamayaca i aretlerin ula amayaca nimetlere kavu ur. ve

A klama: mrn bereketinden maksat uzun olmas de il, ilh inayetlere ve hidayet nurlar na nail olmas d r. Bylece kul az bir zamanda szle anlat lamayacak ihsanlara, marifet ve s rlara mazhar olur. Hadis-i kudsde, Salih kullar m iin gzlerin grmedi i, kulaklar n duymad d nemeyece i ikramlar haz rlad m buyrulmu tur.83 ve hibir be erin

kramlar sadece cennet ve iindekilerle s n rl de ildir. Mevl (c.c) kullar na daha bu dnyada iken bir ok manev lezzetler vaad etmi tir ki onlar n tad n szle anlatmak muhaldir. 238. As l h zlan, me galeden kurtulmu iken Ona ynelmemen, engeller az oldu u halde Ona gitmemendir. A klama: H zlan; tevfik kelimesinin z dd olup, kulun nne ekavet ve cehenneme gtrc sebeplerin kmas demektir. Kulun nnde iki mani vard r: Zahir me galeler ve bt n engeller (kalben dnyaya meyil) Kul zahirini ibadet ve taatle imar edip, kalbinden masivay atmal d r ki kemle erebilsin. Baz lar zahirini slah etti i halde bt n n temizleyememi tir. nk kalbinde cah ve riyaset sevgisi, ucub, haset veya kibir vs mevcuttur. Baz lar ise nnde ne zahir me galeler, ne de fazla bt n hevesler olmad ynelmez ki en yaz k olan da budur. 239. Tefekkr; kalbin, a yar meydanlar nda seyr etmesidir (gezinmesi). A klama: Tefekkr, a yar yani mahlkat hakk nda d nmektir. Bu, ehl-i hicap iindir. Ehl-i marifet ise ancak Mevln n azametini ve sair vas flar n tefekkr eder. Onun zat n tefekkr ise hi kimseye caiz de ildir. Reslullah (s.a.v) tefekkr eden bir kavme, Mahlkat hakk nda tefekkr edin fakat Halik (Allah n zat ) hakk nda tefekkr etmeyin. nk siz Onu hakk yla takdir edemezsiniz buyurmu tur.84 Tefekkr kalbin lambas d r. O gidince kalpte k kalmaz. halde Allaha

A klama: Hak Teln n azametini tefekkr, nurdur. Onu d nen kalp mnevver,unutan ise karanl kt r. nk zulmet ve nur asla itima edemez. Cneyd (r.a) der ki: Meclislerin en stn ve ereflisi, tevhid hal s nda, tefekkr meydan nda Allah ile oturmakt r (Yani Allah n vahdaniyetini tefekkr etmektir). eyh Ebl-Hasan e - azel (r.a) der ki: Drt ey vard r ki kimde tamam bulunursa s dd klardan, bulunursa velilerden, ikisi bulunursa ehidlerden, biri bulunursa salihlerdendir. Birincisi zikir olup, yolu salih amel, neticesi nurdur. kincisi tefekkr olup, yolu sab r, semeresi ilimdir. ncs fakr olup, yolu kr, neticesi art t r. Drdncs muhabbettir ki yolu, dnya ve ehline bu zetmek, neticesi ise, mahbuba ula makt r. 240. Tefekkr iki k s md r: Biri tasdik ve iman tefekkr, di eri, hd ve ayan tefekkrdr. Birincisi itibar ehli, ikincisi ise hd ve basiret ehli iindir. A klama: Tasdik ve iman tefekkr, mahlkat hakk ndaki tefekkrdr. Kul mahlkat tefekkr ederek ibret al r ve Cenb- Hakk n varl na, birli ine, kudret ve azametine iman eder. Bunlar hakk nda Mevl (c.c), Onlar gayba iman ederler buyurmu tur (Bakara 2/3). hd ve ayan tefekkr ise, ruhun envar meydanlar ndaki seyri olup, ariflerin tefekkrdr. nk onlar art k eserden geip messire, delilden geip medlule, a yardan geip hda ykselmi lerdir. Mlk de il melektu tefekkr ederler. Onlar Mevln n (c.c), Gkler ve yerde olana bak n (Talak 65/3) kavl-i erifinin s rr na muttali k l nanlard r. 81 Mslim, Zikir, 39. 82 Zebidi,ithaf, 1/161 83 Buhari, Tevhid, 35. 84 Acluni,Ke fl-Hafa, 1003 Hikem-i Atiyye Atullah skenderii (k.s

Hzn ve Eza
Ekleyen ki i kalpehli Tarih ub 4, 2010 Kategori Anlaml Szler | 0 yorum

asl nda Onun hd ve yak nl

205. Nimetler zahirde e it e it olsa da, yla elde edilir.

Azaplar zahirde muhtelif olsa da, asl nda Ondan mahcup olmak sebebiyledir. yleyse azab n sebebi perdenin varl olan vechine bakmaklad r. sebebiyle, nimetlerin kemale ermesi ise Onun kerim

A klama:Ariflerin nezdinde nimetlerin en by ; hd, as l azap ise Ondan mahcup (perdeli, gafil) olmakt r. Nice klar a klar u runda i kence edilmi , fakat ki min iin eziyet grdklerini hat rlayarak bir ac hissetmemi ler, gafil olduklar nda ise ac duymu lard r. Bilal-i Habe (r.a) vefat yakla p, k z , Vay babam n ac s dedi inde, Vay baban n a k , vay baban n keyfi Yar n ben sevgilim Muhammede kavu aca m demi tir. Amir b. Fheyre (r.a) s rt ndan vurulup m zrak g snden kt Kabenin Rabbine yemin olsun ki kurtulu a erdim demi tir. nda:

Kendisi czzaml olan bir veli, Allah n izniyle hastalar iyile tiriyordu. Bir gn kendisine sordular: - Allaha dua et de hastal n biraz hafiflesin, dediler. Dedi ki: - Ben ryamda Mevly grdm. Bana dedi ki: Seni derecelerin en ykse ine ula t raca m bir bela ile imtihan edeyim mi? Ben de, Evet dedim ve czzaml olarak sabahlad m, dedi. 206. Kalplerin duydu u znt ve kederler hep Onu grmekten mahrum olmalar sebebiyledir. A klama: Cenb- Mevly beraberinde gren kalp hibir eye zlmez. Eb Bekir (r.a) Sevr ma aras nda endi elenince Reslullah (s.a.v), zlme, phesiz Allah bizimle beraberdir (Tevbe 9/40) buyurdu. Reslullah (s.a.v) hd makam nda idi. Hibir eye ald rmaz, hibir korku ve znt ona yakla amazd . Eb Bekir (r.a) ise o anda hd de il, yakn makam ndayd . Efendimiz (s.a.v) ona daha kmil makam gsterdi.

207. Seni kfi miktarda r z kland r p, azd racak miktardan menetmesi, nimetinin tamam ndand r. A klama: En byk nimet, kulun Allah ile msta ni olmas (yani Onunla yetinmesi) ve masivay terketmesidir. Allah (c.c) sana yetecek miktarda r z k, elbise, mesken, ilim, amel, zevk ve marifet verip, azd racak miktardan menetmesi sana olan nimetini tamamlad n gsterir. Reslullah (s.a.v) Allah unutturacak fakirlikten ve azd racak zenginlikten Allaha s nm t r. Buyurmu tur ki: Allah m! Muhammed ailesinin r zk n kfi miktarda k l.71 Yine buyurmu tur ki: Zikrin hay rl s gizli olan, r zk n hay rl s ise kfi miktarda oland r.72 208. Sevindi in eyler az olsun ki zld n eyler de az olsun. A klama: Bir eyi kaybetti inde zlmen, onu sevdi ini gsterir. Sevdi in fni eyler ne kadar az olursa kaybetti inde o kadar az zlrsn. O halde mal ve eref cihetinden zaruret ve ihtiya miktar ile yetin ki kaybetti inde zlmeyesin. Bir hkmdara, benzeri grlmemi derecede muazzam, mcevherlerle sslenmi , zmrtten bir bardak hediye edildi. Hkmdar buna ok fazla sevindi. Yan ndaki hikmet ehli bir zata barda nas l buldu unu sordu. O zat, Bunu bir musibet ve fakirlik olarak gryorum dedi. Hkmdar, Nas l olur? diye sordu. Hikmet ehli zat, E er k r l rsa sabredilmez bir musibet, al n rsa benzeri bulunmaz bir fakirlik olur. Oysa size verilmeden evvel bu musibet ve fakirlikten emin idiniz dedi. Daha o meclis da lmam t ki bardak d erek k r l verdi. Hkmdar buna ok zld ve yle dedi: O zat do ru sylemi . Ke ke bu bardak bana hi verilmeseydi. 209-210. Azledilmemek istiyorsan daim olmayan velayeti kabul etme. Ba seni te vik etse de sonu meneder. Zahiri seni a rsa da bt n yasaklar. A klama: Saltanat, kad l k, komutanl k, valilik vs. halkla alkal velayet (makam, mertebe) daim olmayan velayettir. Ki i elbet bir gn o makam terkeder. Dnya reisli i elbet bir gn biter ve akabinde zillet ve fakr hs l olur. Kal c velayet ise; Allaha dost olmak, Onu tan mak ve Onunla msta ni olmakt r. Grevden, mevkiden, velayetten al nmak ho una gitmiyorsa kal c velayeti tercih et. Dnya de il, hiret velayetine sahip ol. nk Allaha dost olmak, sonu olmayan bir ereftir. Abdullah b. Mbarek (r.a) Halife Harun Re idi ziyarete geldi inde askerler ve halk onun etraf nda topland . Onu grmek isteyenler byk bir izdiham olu turdu.

Halifenin annesi saray n penceresinden halk n ona olan tevecchn grnce onun kim oldu unu sordu. Horasan n limi dediler. Halifenin annesi: Vallahi as l mlk ve izzete sahip olan, as l padi ah olan odur. Halk sopa ve k rbala toplayan Harun de il dedi. Geici velayetin ba tatl olsa da sonu ac d r. Reslullah (s.a.v), Emenin hali ne gzel, stten kesilenin ise ne kt buyurmu tur.73 Hz. Ali (r.a), Selman- Frisye (r.a) yazd mektupta der ki: Dnya y lan gibidir. Dokunmas yumu ak, ama zehiri ldrcdr. Reslullah (s.a.v), Dnya tatl d r, ye illiktir. Kim onu hakk yla al rsa Allah bereket k lar buyurmu tur.74 Gavs Abdlhakm el-Hseyn (k.s) buyurur ki: Vallahi, vallahi, vallahi! Bana deseler ki: Dnya padi ahl n m istersin, yoksa Nak ibend tarikat n n bir neferi olmay m ? Ben dnyaya padi ah olmay de il, Nak ibend tarikat n n bir ferdi olmay tercih ederim. nk dnya padi ahl bu dnyaya mahsustur, geicidir. Tarikat n faydas ise bu dnyada oldu u gibi hirette de daimdir. 211. Zhid olas n (gnl ba lamayas n) diye dnyay hzn mahalli ve keder madeni k ld . A klama: Dnya hastal k, ac , znt ve keder yeridir. Byle olmas senin gere i anlaman, dnyaya nem vermemen ve tamamen Allaha ynelmen iindir. 212. Sadece nasihatle ders almayaca n bildi i iin, sana terkedebilmeni kolayla t racak dnya s k nt lar n tatt rd . A klama: Mevl (c.c) kullar n n dnyaya ehemmiyet vermemesini, zhid olmas n ister. Kullar n o unun s rf nasihatle uslanmayaca n bildi i iin, dnyay terketmelerine yard mc olsun diye s k nt ve belalar verir. Demek ki Mevln n kullara dert vermesi de Onun bir nimetidir, kullar n uyanmas iin bir i arettir. 213. Faydal ilim, g ste yay lan ve kendisiyle kalbin perdesi a lan ilimdir.

A klama: I ktan maksat, iman ve slm nurlar ; perdenin a lmas ndan maksat ise, kalpten hicab n kalk p ihsan nurlar n n girmesidir. As l faydal ilim; iman, slm ve ihsan nurlar n kalbe sokan ilimdir. 214. lmin hay rl s , beraberinde ha yet oland r. lim, ha yetle beraber olursa lehine, yoksa aleyhinedir. A klama: Ha yet, tazim ve sayg ieren Allah korkusu demektir. Ha yet ieren ilim, sahibini gaflet ve gaflet sebeplerinden meneden ilimdir. Bu ilim sahibinin lehinedir. Ha yet iermeyen ilim ise sahibine vebaldir. Reslullah (s.a.v) buyurmu tur ki:

K yamet gn insanlardan en iddetli azaba u rayacak olanlar, ilmi kendisine fayda vermeyen limlerdir. 75 215. nsanlar n seni terketmesi (sana ynelmemesi) veya yermesi seni zd nde Allah n bilgisine dn. ayet Allah n bilmesiyle kani olmazsan bu kanaatsizlik, musibet olarak insanlar n eziyetinden daha iddetlidir. A klama: nsanlar sana ynelmiyor, seni sevmiyor ve ktlyorlarsa Allaha dn. nemli olan n Allah n bilgisi oldu unu d n ve Onun ilmiyle yetin. Bunu becerebilirsen art k insanlar n vgs veya yermesi, gelmesi veya gitmesi gznde e it olur. Hatta insanlar n seni terketmesine daha ok sevinmen gerekir. nk bylece rahat eder, hep Rabbinle me gul olursun. Yok Allah n ilmiyle yetinmezsen bu kanaatsizlik senin iin, insanlar n eziyetinden daha byk bir musibettir. nk Allah n ilmi iman ile alkal d r. Allah n ilmiyle yetinmemek iman tehlikeye sokar. 216. nsanlara ba lan p kalmayas n diye seni onlar n eziyetine maruz b rakt . Hibir ey seni Ondan al koymas n diye her eyden s k lmas n istedi. A klama: Cenb- Mevl (c.c) evliyalara ba lang ta insanlar musallat eder. nsanlar n eziyetine maruz b rak r. Bylece kul Allah n d ndaki her eyden so ur. Sadece Ona itimat eder, ba kas nda huzur ve skn bulmaz, ba kas na meyletmez. Allah n kuluna insanlar eliyle eziyet vermesi, asl nda kulun Allah bulabilmesi iin bir rahmettir. Sana eziyet eden, seni ihsan ndan azat etmi tir. Sana iyilik eden ise insan yla seni esir almaya al m t r. Reslullah (s.a.v), Kime bir iyilik yap l rsa kar l kurtulmay tavsiye etmi tir. n versin buyurmu 70 minnet alt nda kalmaktan

eyh Ebl-Hasan e - zel (r.a), nsanlar n errinden ok, hayr ndan ka n. nk er bedene, hay r ise kalbe zarar verir buyurmu tur. Denilmi tir ki: Seni Allaha ula t ran d man, Allahtan uzakla t ran dosttan hay rl d r. eyhler de bazen kendini aradan kart p, mridlerin bir tek Allaha ynelmesini sa lamak iin bir zaman sonra mridlerine eziyet edebilir. Mrid eyhin maksad n anlayamasa da eyh onu terbiye etmesini bilir ve onu Allaha ula t r r. Kmil eyhlerin maksad , mridini kendine de il, Allaha ba lamakt r. Bu sebeple kendini aradan kart c hareketler yapabilir. nsanlar n velilere eziyeti, Allah n eskiden beri kullar zerinde cereyan eden bir snnetidir. Peygamberler, veliler, salihler hep eziyete maruz kalm lard r. Peygamberimiz (s.a.v), Allah yolunda bana eziyet edildi i kadar kimseye eziyet edilmedi buyurmu tur.77 nsanlar n ekti i eziyetin oklu u, makamlar n bykl nisbetindedir. Bu sebeple baz limler hadis-i erifteki eziyet kelimesini tasfiye (sofilik, yce ahlk ve temizlik) olarak

yorumlam ve hadis-i erifi, Hi kimse benim gibi temiz ve yksek mertebeye ula mad , eklinde a klam lard r. 217. eytan n senden gafil olmad gafil olma. n biliyorsan sen de peremin kudretinde olandan (Allah)

A klama: eytan devaml insan n pe indedir. Kul gafil olduka ona vesvese verir. Kul zikretti i an ise kaar. Sen Allahtan gafil olursan eytan seni gafil avlar. O halde eytana f rsat vermemek iin Rabbinden gafil olma. Hak Tel buyurur ki: Muhakkak eytan sizin d man n zd r. Siz de onu d man edinin (Ft r 35/6). Baz lar bu yet-i kermeyi siz de onunla muharebe edin manas nda anlay p eytanla u ra m lar, fakat Allah n muhabbetini ka rm lard r. Baz lar ise o sizin d man n zd r, ben ise dostunuzum manas nda anlay p, eytanla u ra mak yerine Hakk n muhabbetiyle me gul olmu lar, Hak da eytana kar onlara yetmi tir. Seyyid Ali (r.a) der ki: D mana yap lan hakiki d manl k, sevgiliyi hakikaten sevmekle me gul olmakt r. D mana d manl k yapmakla u ra an, sevgilinin sevgisinden mahrum kal r. Bylece d man murad na erer. mam arn (r.a) eyhine bir mektup yazarak insanlar n ona eziyet ettiklerini syledi inde eyhi, Sak n sana eziyet edenlerle u ra ma. Sen Allahla me gul ol. O seni mdafaa eder diye kar l k verdi. 218. Seni kendisine ekmek iin eytan sana d man k ld . Devaml kendisine ynelmen iin nefsi zerine k k rtt . A klama: Allah (c.c) hibir eyi bo u bo una yaratmam t r. Rabbimiz! Bunu bo una yaratmad n. Seni tenzih ederiz (l-i mrn 3/191). eytan ve nefis zahirde belad r, fakat bt nda bir nimettir. nk Allaha ancak onlara muhalefet ederek ula l r. Ahmed b. Sehl (r.a) der ki: Senin drt tane d man n vard r: Birincisi dnyad r. Onun silah halkla kar la mak; onu yenmek ise, halvet iledir. kincisi hev (istekler) olup, silah konu makt r. Ona galip gelmek skt iledir. ncs eytand r ki silah tokluk, yenilgisi ise al k iledir.

Drdncs ise nefistir. Onun silah uyku olup, aresi uykuyu azaltmakt r. 71 Buhari, Rikak,17; Mslim, Zekat, 126. 72 Ahmed b. Hanbel, el-Msned, 1/172,180; Beyhk, uabl-lmn, nr. 10369. 73 Ahbed b.Hanbel, el-Msned, 2/476. 74 Taberani, el-Muceml-Kebir, 19/816 75 Ali el-Mttaki,Kenzl-Ummal, nr.29099;Zebidi, thaf,1/348 76 Zebd, thaf, 4/156. Hikem-i Atiyye Atullah skenderii (k.s)

Kurb (Allaha Yak nl k) ve uslat

Ekleyen ki i kalpehli Tarih ub 4, 2010 Kategori Anlaml Szler | 0 yorum

196. Allaha ula mak, Onu bilmeye ula mak demektir. Yoksa Rabbimiz bir eyin Ona ve Onun bir eye bi i mesinden ycedir. t A klama: Allaha vuslattan (ula mak) maksat zahir ula mak de ildir. O zaman ve mekndan mnezzehtir. Maksat; masivadan alakay kald rmak, kalpten ba kas n atmak ve Allah kudret, azamet, kibriya, kahr, cell ve ceml s fatlar yla bilmektir. Bu taifenin (sofilerin) dilinde dola an vusul, hd, m ahede, mkaleme, mcalese, skn, temkin vs. tabirler hep bu taifenin ruhlar n n idrak etti i ve s rlar n n tatt , Mevln n azamet ve cell vs. s fatlar ndan kinayedir. Yoksa zahir bulu ma, grme, oturma, konu ma vs. de ildir. nk Rabbimiz btn bunlardan mnezzehtir. 197. Ona yakla mandan maksat, Onun sana yak n oldu unu grmen demektir. Yoksa sen nerede, Ona yakla mak nerede? A klama: Mevl (c.c) kudret ve ilmiyle kullar n ihata etmi tir. Yerde ve gkte hibir ey Ondan gizli de ildir. Yak nl ktan murat i te bu olup, mekn yak nl k de ildir. Kulun Allaha yakla mas tabirinden maksat; kulun, Allah n onu her an grd n ve ona yak n oldu unu bilmesi demektir.

198. Hakikatler tecelli an nda mcmel (kapal ve genel) olarak gelir. Beyan ise h fzedildikten sonra olur. Biz o Kuran okudu umuzda onu dinle. Sonra onu a klamak bize aittir (K yme 75/18-19). A klama: Arifin kalbine gelen hikmet, marifet ve ilhamlar nce kapal olarak gelir. Arif onu ylece h fzeder (ezberler). Daha sonra o hikmetleri tefekkr edip manalar anlar. Vahiy drt k s md r: Vahy-i ilham, vahy-i menam, vahy-i ilam ve vahy-i ahkm. lk nde peygamber ve evliyalar m terek olup, sonuncusu sadece peygamberlere mahsustur. lhamlar ariflere mcmel olarak gelir ve a klamas daha sonra olur. Reslullah (s.a.v), yetler inerken unutma endi esiyle ftyetleri tekrarlamaya al yordu. Mevl (c.c) yukar daki ayet-i celileyi indirdi inde art k Cebraili dinlemeye ba lad . nk Mevl (c.c) yetleri korumay zerine alm t . Reslullah (s.a.v) sonra anlad ve insanlara beyan etti. Ahkm vahyi koruma alt ndad r. Fakat evliyalara gelen lham byle de ildir. Arif nce ilham al r, sonra onu kalbinde korur, tefekkr eder ve manas n anlar. Bu sebeple baz eyhler kalem ve k d ellerinden d rmemi lerdir. 199. lh vridler sana geldiklerinde sendeki al kanl klar yok ederler. Melikler bir beldeye girdiklerinde oray bozarlar (yerle bir ederler) (Nemi 27/34). Vridler, Kahhr olan Allahtan geldikleri iin kar la t klar her eyi y karlar. Hakk bat l zerine arpar z ve o da onu mahveder. Bir de bakars n ki bt l yok olup gitmi (Enbiy 21/18). A klama: lh vridlerden maksat, Allah n kulun kalbine att iddetli evk, muhabbet veya korkudur. Al kanl klardan maksat ise, kulun ehvet ve hevs d r. Bu vridler, mutlak kudret ve kuvvet sahibi Allahtan geldi i iin hibir eyin onlar n kar s nda durmas mmkn de ildir. Hak gelince bt l zail olur. Allah n (c.c), kulun kalbine att bir evk veya korku ile kul bir anda her tr kt al kanl klar n terk eder. mam- Rabbn (k.s), Allahtan gelen bir cezbe, insan ve cinlerin ameline msavidir, demi tir. Bu taife ierisinde bir ok ki inin ilh varidat ile bir anda tvbe edip halini dzeltti i, iki, kumar, uyu turucu, fuhu gibi kt al kanl klar bir anda terketti i s ka grlmektedir. 200. Hakk (c.c) bir eyle nas l perdelenir? nk O, perde olacak eyde bile zahirdir, mevcuttur ve haz rd r. A klamas iin bak n z: 1. Blm, 15. hikmet; 3. Blm, 2. hikmet; 17. Blm, 7. hikmet 201. Kendisinde huzur bulamad n bir amelin kabulnden mitsiz olma. Semeresi hemen grlmeyen ameller de kabul edilebilir.

A klama: badetlerin acilen meyve vermesi, yani onlardan zevk al nmas veya daha bu dnyada faydas n n grnmesi in allah kabul olma almetidir.70 Fakat meyvesinin grlmemesi, kabul olmamas n n i areti de ildir. Semeresi grlmeyen ibadetin makbuliyetini anlamak in eriat cihetine bak l r. ayet ihls ve takva ieriyorsa in allah makbuldr. O halde semeresi pe inen grlmyor diye bir amel terk edilmez ve kabulnden mit kesilmez. Bir bid, Mekke-i Mkerremede k rk y ld r ibadet ediyor fakat her lebbeyk Allahmme lebbeyk dedi inde hatiften bir ses l lebbeyke vela sadeyk, hacc n da makbul de il diyordu. Fakat bu bid amelden vazgemiyor yine ibadetine devam ediyordu. Bir gn yan na bir adam geldi. bid, lebbeyk dedi inde hatiften yine la lebbeyk diye cevap geldi. Adam bu sesi i itince iinden, Bu adam terkedilmi , kovulmu bir adamd r, diyerek ondan uzakla mak istedi. bid, Ne oldu da gidiyorsun? diye sordu. Adam, Sen lebbeyk dedin fakat sana la lebbeyk denildi ini i ittim dedi. bid: Ben o sesi k rk y ld r i itiyorum. Ama ne yapay m? Allahtan ba ka gidecek bir kap var m ? Bin sefer de kovsa yine ba ka gidecek kap m yok ve Onun kap s nda durmaya da devam edece im dedi. Hak Tel onun amelini kabul etti, ondan raz oldu ve k rk sene sonra da olsa abid lebbeyk dedi inde lebbeyke ve sadeyk diye cevap geldi. 202. Sonucunu bilmedi in varidi tezkiye etme. nk buluttan murat; ya mur de il meyvedir. A klama: Yap lan ibadet ve ekilen zikirlerin maksad ; nefsi slah etmek, irkin vas flardan kurtulup, zhd, seha, hilim, hu u, tezelll gibi gzel vas flar kazanmakt r. nk ilh olan vridler bunlar do urur. eytan vridler ise; kibir, nefis, hararet, kasavet ve ucub do urur. O halde sonucunu bilmedi in varidi tezkiye etme. Yani ilh oldu unu iddia etme. badetinle nme. nk bulutlar ya mur iin de il, meyveler olgunla s n diye beklenir. Ya mur arac d r. As l maksat ekinlerin bitmesi, a alar n meyve vermesidir. 203. Nurlar n yayan ve s rlar n teslim eden vridlerin baki kalmas n isteme. nk Allah her eye kar sana yeter. Fakat hibir ey seni Ondan msta ni k lamaz. A klama: Hallerin sende kal c olmas n talep etme. nk bazen zarar da verebilir. Ya mur faydal olmas na rafjmen kal c olursa zarar dokunur. lh vridlerin eseri; marifet, yakn, zhd, r za, hu u, tevazu, inkisar, skn ve benzerleridir. Semeresini grd n varidin pe ine d me. Bir vrid nurlar n a klam , s rlar n sana aktarm sa art k ondan alaca n alm s nd r. Netice hs l olduktan sonra vas taya tak lma. O varidin sende kalmas n talep etme. nk maksud, vridlerin kendisi de ildir. Allah sana yeter. Bunu bilirsen ba kas na ihtiyac n yoktur. Vridler seni Ondan msta ni k lamaz ama O seni her eyden msta ni k lar.

204. Ondan ba kas na gz dikmen Onu bulamad n gsterir. Onun d nda bir ey kaybetmekten dolay yaln zl k hissetmen, daha Ona ula amad n n delilidir. A klama: Allah (c.c) bulan ba ka ey aramaz ve ba kas na muhta olmaz. Vrid veya hal ile sevinen daha Ona hakikaten ula mam t r. Allahtan ba kas na ihtiya hiss eden daha Onu tan yamam t r. Nas l ki eyhinden ba kas na gnl ba layan, eyhine olan muhabbetine sad k de ilse ve bu ondan istifade edemedi inin deliliyse, Allahtan ba kas na ihtiya duymak da Onu bulamaman n delilidir. Allaha ula an ki i, hal veya varidi kaybetmekten dolay zlmez. Allah var ya, hal vars n olmas n der. Kaybetti iniz eye zlmeyesiniz ve size verdi ine sevinmeyesiniz diye (Hadd 57/23). 70 bk. 8. Blm, 67. hikmet. Hikem-i Atiyye Atullah skenderii (k.s)

Amellerin Mizan
Ekleyen ki i kalpehli Tarih ub 4, 2010 Kategori Anlaml Szler | 0 yorum

179. ki i hakk nda kafan kar rsa, hangisinin nefsine daha a r geldi ine bakarak, ona uy. nk ancak hak olan nefse a r gelir. A klama: Mridin nefsine a r gelen ey hakt r. Nefse a r gelen eyler ki iye gre de i ir. Baz s na konu mak a r gelir, baz s na ise susmak, baz s na halvet zor gelir, baz s na ise uzlet Mrid nefsine bakmal ve aksini yapmal d r. nk hay r oradad r. er tekliflere bakt m zda hep nefsin isteklerine muhalif olduklar n grrz. Boynunu eriat yular yla ba lamayan mslman olamaz. Kfirler ancak hevlar na (isteklerine) ba land klar iin kfir olmu lard r. Nefsiyle cihad etmek isteyen, bir terbiye eyhine ba lanmal d r. nk kafas kar t nda, nefsine a r geleni tercih etmesi gerekti ini bilse bile mcahedeye g yetiremeyebilir.

Baz eyler ancak kmil eyhlerin himmetleriyle ba ar labilir. Bu Allah n kullar zerindeki snnetidir. nk nefis kendi gr ve iste inden asla kmak istemez. O halde nefsin, ona yard mc olacak bir eye teslim olmas gerekir. er teklifler gibi Nitekim kul er zaruretlere riayet etmekle kfr ve gnahlardan korunur. Mecburiyet yard m yla hevs yerine itaati tercih eder. eyhe itiraz edilmemesinin gereklili i de bu sebepledir. o u kere eyhler mridlerine, nefsin ho una gitmeyen eyler emrederler. Mrid eyhine ba ml ve bu yolda e itimli oldu u iin nefsinin ho una gitmese bile o emri yapar. Hem hakk bulur, hem de eyhine olan teslimiyeti sayesinde o fiili yapmaya muvaffak olur. Ba ms z ki i ise hakk grse bile g yetiremeyebilir. 180. Nafile hay rlar pe inde ko up, vacipleri i lemekte tembellik etmen, nefsin isteklerine uyma almetlerindendir. A klama: Kul nafilelere de nem vermeli fakat farz ve vaciplere daha ok dikkat etmelidir. Farzlar ihmal edip, nafilelerle u ra mak; kk eylerle me gul olup, byk eyleri ka rmak demektir. Bu ise nefsine ma lup olmu ki ilerin vas flar ndand r. 181. Yarmal k seni engellemesin diye ibadetleri belirli vakitlerle kay tlad . Tercih f rsat n bulunsun diye ise vakitleri geni letti. A klama: badetlerin vakitlerle belirlenmesinin hikmeti; tesvif (yarmal k, sonrac l k) duygusuyla ihmale u ramamas iindir. nk nefis tesvife meyyaldir. Mevln n (c.c) vakitleri geni k lmas n n hikmeti ise; kullar na tercih hakk vererek, onlara bir kolayl k sa lamakt r. Mesela le namaz n n vakti ikindiye kadar olup, kul bu mddet zarf nda f rsat buldu u bir zamanda bu ibadeti eda edebilir. 182-183. Kullar n ibadetlere kar olan tembelliklerini bildi i iin kendine ibadeti vacip k ld . Bylece onlar mecburiyet zincirleriyle kendine yneltti. Zincirlerle cennete ekilen kavme Rabbin hayret etti. Sana taati vacip k larken asl nda cennete girmeni vacip k ld . A klama: Allah Teln n ibadetleri vacip (zorunlu) k lmas n n hikmeti; yine kullar na iyilik etmek iindir. Kullar cennet ve nimetlere kavu sun, mahrum kalmas n diye ibadetleri vacip k lm t r. Vacip k lmasayd kullar belki de bu ibadetleri i lemez ve nimetlere kavu amazd . Kul, ibadetlere kendini zorluyor ama ekti i s k nt onu cennete gtryor. eyh (r.a) burada temsilen bir hadis-i erif zikretmi tir. Reslullah (s.a.v) zincirlerle ba l olarak getirip, mslman olan esirleri grd nde yle buyurmu tur: Allah, zincirlerle cennete sevkedilen kavme hayret etti. 65 Mevl (c.c) kullar n o kadar ok seviyor ve ihsan etmek istiyor ki zorla onlar cennetine sevkediyor. Onlara taati vacip k lmakla asl nda cennete girmelerini vacip k l yor. 184. Allah n, kendisini ehvetten kurtarmas n ve gafletten karmas n garipseyen ki i Onun ilh kudretine acz snat etmi tir. Oysa Allah her eye muktedirdir (Kent 18/45). A klama: Gaflete d m , ehvete dalm ki i Allah n rahmetinden midini kesmesin. Her eye gc yeten Allah (c.c) onu kurtarmaya ve kendine ula t rmaya da kadirdir. Gnahkrlara

hitaben buyurur ki: Ey nefislerine zulmeden (gnaha d en) kullar m! Allah n rahmetinden midinizi kesmeyin. O btn gnahlar ba lar. Hakikaten O ok ba lay c ve ok merhametlidir (Zmer 39/53). Nice ehvet ve gaflet ehli insanlar tvbe ettikten sonra m ahede ehli olmu lard r. Abdullah b. Mbarek (k.s), Eb Yazi (k.s), Bi r-i Hf (k.s), brahim b. Edhem (k.s), Fudayl b. yz (k.s) gibi66 Fudayl b. yz (r.a) da larda e kiyal k yapar, yol keser ve kervan basard . Yine bir gn pusuda beklerken yolculardan birinin u ayeti okudu unu i itti: Art k iman edenlerin Allah n zikriyle kalplerinin hu u bulma zaman gelmedi mi?(Hadd 57/16). Fudayl bu yeti i itince a layarak ve: Geldi, geldi diyerek tvbe etti ve o yolculara rehberlik etti. Daha sonra soydu u herkese mallar n iade ederek Mekke-i Mkerremeye gitti ve lnceye kadar orada ibadetle me gul oldu. E k ya iken evliya oldu. 185. Bazen zulmetler sana Allah n nimetlerinin kadrini retmek iin gelir. A klama: Yokluktan sonra varl k, k tl ktan sonra geni lik, s k nt dan sonra ferahl k, cefadan sonra sefa ve gafletten sonra huzur insana daha ho gelir. Cefay grmeyen sefan n k ymetini, hastal grmeyen s hhatin kadrini bilmeyebilir. S k nt ve zulmetler geldi inde kul, Allah n nimetlerinin yceli ini daha iyi anlar. Nimetlerin kadrini varken bilmeyen kaybedince anlar. A klama: Tecrbeyle sabittir ki, insan nimetin ierisindeyken kadrini lay k yla idrak edemez. Mesela hastal k ve musibetler gelince s hhat ve afiyetin de erini daha iyi anlar. Allah (c.c) Cebraile emreder: Kulumun kalbinden muhabbetin tad n ek ve onu dene. Cebrail muhabbeti kalpten al r. Kul mustarip olup, tazarruda bulunur. Mevlya iltica eder ve a larsa Allah da kulun sad k oldu unu grp Cebraile muhabbetin tad n iade etmesini emreder. Fakat kul hi umursamazsa art k ona bir ey iade edilmez ve bu zevkten mahrum kal r. Kul nimetleri tefekkr ederek daha kaybetmeden kadrini bilmeye al mal d r. Zenginken fakirli ini, sa l kl yken hasta halini, zkirken gaflet halini, itaatteyken isyan halini, limken cehalet halini, eyhinin yan ndayken ondan mahrum oldu u vakitleri, hidayetteyken dalletlerini hat rlamal d r. Bu ekilde tefekkr ederse nimetleri kaybetmeden de erini bilecek ve krn eda etmeye gayret sarfedecektir. 186. Nimetlerin ard ard na gelmesi, krn hakk yla ikame etmekten korkutmas n. Bu senin de erini d rr.

A klama: Allah n nimetlerini saymaya kalksak g yetiremeyiz. Gz, kulak, burun, dil, ak l, el, ayak, s hhat, afiyet, mal, evlat, hidayet, slm, ibadet, zevk, muhabbet, ariflerle musahabe ve hiretteki say s z nimetler Kul kendinin nimetlere gark oldu unu grnce, onlar n krn nas l eda edece i hakk nda deh ete d mesin. Zira bu nimetleri itiraf etmek ve hepsinin Haktan oldu unu ikrar etmek o nimetlerin krdr. Hamd, lemlerin Rabbi olan Allah nd r demek dilin kr olarak yeter. En byk nimetlerden olan cennet nimetine kar cennet ehlinin kr; bu mbarek szdr. Rivayete gre Davud (a.s) yle niyaz etti: Y Rabbi! Sana nas l kredebilirim? Zira sana kretmem de bir nimettir ve ona da kr gerekir. Allah (c.c) da ona yle vahyetti: Btn nimetlerin benden oldu unu anlad ysan bana krn yerine getirmi sin demektir. Bu kadar yla senden raz oldum. 187. steklerin tad n n kalbe yerle mesi aresi zor bir hastal kt r. Kalpten ehveti, men edici bir korku veya cezbedici bir evkten ba kas karamaz. A klama: Hev (nefsin istekleri) cismani ve manev olmak zere iki k s md r. Cisman istekler; yeme, ime, giyinme, evlenme, gzel evde oturma, gzel arabaya binme vs. gibi Allah (c.c) buyurur ki: Kad nlara, o ullara, y n y n biriktirilmi alt n ve gm e, ya z atlara, (deve, s r, koyun, kei gibi) hayvanlara ve ekinlere olan istek sevgisi, insanlar iin bezenip sslenmi tir. (l-i mrn 3/14). Manev istekler ise; an- eref sevgisi, reislik a k , izzet ve medh sevdas , keramet arzusu vs. gibi Allah (c.c) buyurur ki: te u hiret yurdunu, yeryznde bir ululuk (ycelik) veya fesat karmak istemeyenlere veririz (Kasas 28/83). Denilmi tir ki: Ycelik istersen ycelik isteme ne gemek istersen ne geme. Adam n biri yolda yrrken havada uan bir eyh grd. eyh bir dala konarak adama, Sen de byle yapabilmek ister misin? dedi. Adam, Evet dedi. eyh, te bunun iin yapamazs n dedi. Bu iki trl isteklerin her birinin nefse ho gelen ayr bir tad vard r ve her ikisinden de kurtulmak gerekir.

Birinci k sm n tedavisi kolayd r. Kmil eyhlerin rehberli inde izale olur. kinci k s m ise kalbe yerle ti inde aresi ok zor bir hastal kt r. Kalpten kmas iki vridden birine ba l d r: Ya Mevl (c.c) cell s fat yla tecelli edip onun kalbine menedici bir korku vermesi veya ceml s fat yla tecelli edip kalbine, kendine ekici bir evk verm esiyle mmkndr. 188. M terek ameli sevmedi i gibi, m terek kalbi de sevmez. M terek ameli kabul etmez, m terek kalbe ynetmez. A klama: M terek amel; iine riya ve ucub kar an veya cret (kar l k) beklenilen ameldir. M terek kalpten maksat ise; iine masiva yani Allahtan ba kalar n n a k giren kalptir. Hadis-i kudsde buyrulmu tur ki: Ben ortaklar aras nda ortakl ktan en msta ni olan m. Kim bir amel i ler de o amelde ba kas n bana ortak ko arsa o ki iyi ortak ko tu uyla ba ba a b rak r m(amelini kabul etmem).67 Mevl (c.c) ibadetinde ortak kabul etmedi i gibi kulun kalbine ba kas n n girmesinden de ho lanmaz. Kendisiyle beraber ba kas n n da bulundu u kalbe r zas yla tevecch etmez. Kul amelini riya ve benzerlerinden kurtar r, ibadetinde ihlsl olursa o ameli kabul eder. Kalbini de Allahtan ba kas n n a k ndan korursa o kalbi ilim ve nurla doldurur. O kalp art k marifet ve s rlar menba olur. 65 Ahmed b. Hanbel, el-Msned, 2/302. 66 bk. 16. Blm, 140. hikmet. 67 Mslim, Zhd, 50. Hikem-i Atiyye Atullah skenderii (k.s)

Hal ve Kl
Ekleyen ki i kalpehli Tarih ub 4, 2010 Kategori Anlaml Szler | 0 yorum

166. Bazen keramet, istikameti kemale ermeyene de verilebilir. A klama: Keramet hiss ve manev olmak zere iki k s md r: Hiss keramet; havada umak, suda yrmek gibi Adete muhalif zahir ikramlard r. Manev keramet ise, kulun zahiren ve bt nen istikamet zere olmas , nefsin slah , perdelerin a lmas , yakin ve huzura ula mas d r. Hakikat ehli indinde as l keramet i te budur. Onlar hiss kerameti talep etmedikleri gibi ona nem vermezler. nk hiss keramet bazen istikameti noksan olanlara da verilebilir. Hatta hi istikameti olmayanlara bile verilebilir. O zaman buna istidrac denilir. Sihirbazlar, khinler, ruhbanlar ve benzerlerinde grlen dete muhalif ola anst haller bu kabildendir.64 Yani kul, kendinde veya ba kas nda zahir bir keramet grd nde bu onun kemale erdi ini gstermez. Belki de istidrat r. Kemale ermesinin almeti; bt n (manevi) keramettir ki o da istikamet zere olmak ve Hakk tan makt r. 167. Hakk n seni bir makamda tutmas n n almeti; o hali sana sonular yla beraber devam ettirmesidir. A klama: Sonulardan murat o halin gere ini yapmakt r. Mesela Allah (c.c) bir kulu ilim makam na dikmi se kul ihls ile o ilmi yaymal , kullara faydal olmal , dnyaya ra bet etmemeli, insanlar aras nda mtevazi olmal ve talebelerin cefas na sabretmelidir. Birine zenginlik vermi se zekt n vermeli, a ve yoksula yard m etmelidir. Allah n kulu bir makama dikmesinin almeti; kulun, bulundu u makama gre hareket etmesi ve o makam n hakk n vermesidir. Semeresi grlmeyen makam, makam de ildir. Kul nce renir, sonra amel eder, sonra hal sahibi olur ve hal kkle ince makam hs l olur. Bir halin makam olabilmesi iin neticelerin devaml l uerekir. Marifet makam son makamd r. Marifet makam tamamen hs l olunca art k di er makamlar sona erer.

168. Kendi iyili ini anlatan , bir hata susturuverir. Allah n ihsanlar n anlatan ise hibir gnah susturamaz. A klama: Vaizler iki k s md r. Hicap ehli olanlar ve ftuhat ehli olanlar. Birinci k s m nefis ehli oldu u iin kendi gzelliklerini anlat rlar. yle yapt k, byle grdk derler. Fakat bir nnaha d tklerinde art k utan p, konu amaz olurlar (Tabii u zamanda utanmadan konu anlar da olabilir). Arifler ise, nefislerini de il Hakk n yceli ini anlat rlar. Hakk n hdunda kaybolduklar iin onlar Hakk anlatmaktan hibir ey al koyamaz. 169. Hikmet ehlinin nurlan szlerinden nde gider. Nur nereyi ayd nlat rsa sz oraya ula r. A klama: Arifler, Mevln n bah etti i bir sz syleyecekleri zaman daha konu madan evvel onlar n hd nurlar dinleyenin kalbine ula r ve o ki inin do rulu u derecesinde kalbini ayd nlat r. Baz lar vard r ki nur daha kalbin karart s nda kaybolur. Baz lar n n kalbinin zahirinde durur. Baz lar n n ise kalbinin derinliklerini ayd nlat r. Kalpten kan sz kalbe ula r. Dilden kan sz ise sadece kula a ula r. Ariflerin szleriyle zahir limlerin szleri aras ndaki fark, k noktalar d r. 170. Her sz, km oldu u kalbin kisvesiyle zuhur eder. A klama: Sz, konu an n vasf d r. Konu an n kalbinde nur varsa, i iten manev olarak istifade eder, uyan r. Konu an n kalbi bulan k ise, i itenlerin kula n t rmalar. Hz. Ali (r.a), Kim bize bir ey konu sa, onu an nda tan r z. Konu mayan ise o gn tan r z demi tir. Halin etkisi kalin (szn) etkisinden fazlad r. Hal ve kal birle irse ortaya bir bahr-i umman, bir derya kar. 171. Konu mas na izin verilenin sz halk n kula na ho grnr ve i areti anla l r. A klama: zin ancak terbiye ehli kmil bir mr id taraf ndan verilebilir. Mr id bir talebesini konu maya, Allaha te vik etmeye ve kullar uyarmaya ehil grm ve ona izin vermi se art k onun a z ndan hikmetler sa l r, sz kalplere etki eder ve halk n kula na ho gelir. Kelm n hak oldu u anla l r. Kad Ahmed b. Sreye, eyh Ebl-Kas m Cneydin (k.s) sohbetlerine devam ederdi. eyh hazretlerinin szleri hakk nda gr soruldu unda, Szlerinden bir ey anlam yorum fakat kelm n geli i bt l bir kelm geli i de ildir derdi. Hakikat ehli indinde edebiyat n bir nemi yoktur. Onlar sz ve kal plara de il, hal ve kalplere itibar ederler. Kul ld nde dilbilgisinden de il, gnahlardan sorulacakt r, nemli olan szn fesahati de il, fiilin do rulu udur. Nice fesahati bozuk olan vard r ki fasihlerden daha faziletlidir. ayet stnlk szn fesahatinde olsayd , Harun (a.s) Musadan (a.s) daha faz l olurdu.

Takvas olmayan n sz ne kadar gzel olursa olsun hay r yoktur. Takva olduktan sonra ise sz olmasa da zarar yoktur. Hem takva, hem fesahat birle irse i te kemalt oradad r. Art k o ki i lse bile insanlar onun sznden istifade ederler. mam Gazl, Abdlkadir-i Geylni, mam- Rabbn ve bu hikmetleri yazan Atullah skender gibi (Allah hepsinden raz olsun) 172. A klan lmas na izin verilmemi hakikatler, nurlar kapal olarak ortaya karlar. A klama: Bazen gayet fasih ve beli bir ekilde hakikatlerden bahsedildi i halde bu hakikatlerin nuru grlmez ve o kelmdan bir tat al nmaz. Bunun sebebi, o ki inin bu hakikatleri sylemesine izin verilmemi olmas d r. ayet konu mas na izin verilmi olsayd nurun kisvesi zahir olurdu. Bazen iki ayr ki i ayn hakikatten bahsetti i halde birininki kabul grr, di eri ise reddedilir, rahats z eder. te fark, izin noktas ndad r. 173. Onlar n (s rlar ) sylemeleri ya vecdin ta mas sebebiyle veya bir mridin hidayeti kast ylad r. Birincisi sliklerin, ikincisi ise temkin ehli muhakkiklerin halidir. A klama: Arifler Allah Teln n eminleridir. Yani onlara ilh s rlar emanet edilmi tir ve bu s rlar ehli olmayana if a etmemekle emrolunmu lard r. Ancak bazen hallerine ma lup olup, tutmaya g yetiremeyebilir ve baz s rlar if a edebilirler. Fark nda olmaks z n cezbe ve vecd ile baz hal ve hakikatlerden bahsedebilirler. Bunlar slikler yani daha kemale ermemi yolculard r. Ak llar ba na gelince hemen pi man olup, tvbe ederler. Bazen de kemale ermi zatlar mridlere fayda maksad yla bu hakikatleri syleyebilir. Bu s rlar ariflerin gznde kibrit-i ahmerden daha de erlidir. Bazen bir mrid senelerce eyhine hizmet etmesine ra men eyhi ona hibir ey izhar etmez. Fakat mridin, nefsini ayaklar alt na al p, tamam yla ruhunu bezletti ini grd nde ona gizli gizli i aretlerde bulunur. Rivayete gre bir grup mrid, eyhlerine otuz sene hizmet etmi . Bir gn eyhlerine: Bize Rabbimizi biraz tan t r m s n? demi ler. eyh, Tabi. Yar n sabah evime gelin demi . Ertesi gn eyh onlar n kar s na kk bir ocuk kartarak kar lar na oturtmu ve evine girmi . Mridler i areti anlay p geri dnm ler. eyh onlar n nne kk bir ocuk koymakla daha Allah tan yabilecek kabiliyette olmad klar n , anlay lar n n o ocuk misali zay f oldu unu i aret etmi . 174. Szler, dinleyen mridlerin g das d r. Yiyebildi inden ba kas senin de ildir. A klama: Ariflerin sohbetlerinden nurlar sa l r. Fakat herkes kendi kabiliyetine gre istifade eder.

Hikmet ehli bir zat demi tir ki: Kap n n g c rs t s ndan, sine in v z lt s ndan ve kpe in havlamas ndan bir ey anlamayan (yani bunlardan bir mana karmayan) ak ll de ildir. ocu un yeme i ba ka, byk insan n yeme i ba kad r. Herkes haline uygun olan yer. eyhler, konu tu unda szlerini genel olarak syler ama herkes haline uygun olan anlar. Kk ocuk byk lokma yutarsa bo az nda kal r. Byk adam ise ocuk mamas yla doymaz. Yeni mridler, sona gelmi lerin szlerine ba lan rsa bozulur. O halde herkes yiyebildi ine elini uzatmal d r. Bazen sz bir oldu u halde kulaklara ba ka ba ka eyier ifade edebilir. Herkes zihninde ne varsa ona yorar. A k ve arap szcklerinden dnya ehlinin anlad ba ka, sofilerin anlad ba kad r. Ehl-i tasavvuf bu kelimelerden ilh a k ve manev sarho lu u anlad klar iin iirlerde geen arap, a k, kadeh, sarho luk vs. tabirleri kerih grmemi , sze de il, kard klar manaya itibar etmi lerdir. bnl-Cevz, Ba datta ilim okuyordu. Bir gn baz i leri iin ar ya kt . Bir adam iir eklinde yle sylyordu: aban n 20 si geti, ramazan yakla t . Sadece gece de il, art k gndz de i. Kk kadehlerle de il, byklerle i, Kklerle imelik zaman kalmad . bnl-Cevz bu sz duyar duymaz lm hat rlayarak hemen Mekkeye gitti ve lnceye kadar ibadetle me gul oldu. 175. Bir makamdan kimi zaman yakla an, kimi zaman ise ula an bahseder. Bunu ancak basiret sahibi anlayabilir. A klama: Szler konu an n haline delalet etmez. Ki i bazen sznn zerinde, bazen de alt nda olabilir. Biri, bir makamdan bahsediyorsa bu o ki inin illa ki o makama ula t n gstermez. Ula p ula mayan ancak basiret sahipleri farkedebilir. 176. Slikin varidat n anlatmas do ru de ildir. nk bu, varidat n kalpteki etkisini azalt r ve onu Rabbine sad k olmaktan uzakla t r r. A klama: Mridin, kendisine gelen ilh nurlar ba kalar na anlatmas yanl t r. Ameli anlatmak ihls, hali anlatmak ise Allaha kar sadakati bozar. Zira bunlarda nefsin pay vard r. nk nefis methedilmekten ho lan r, vlme arzusuna meyyal olarak yarat lm t r. 177. As l verenin Mevl (c.c) oldu unu grmedike mahlkattan bir ey almaya elini uzatma. E er byle isen lme muvaf k olarak alabilirsin. A klama: stemek veya almak bazen vacip olur. lm tehlikesi olup zaruret olu tu unda ba kas ndan istemek vaciptir. Bu halde ayet istemeyip, lse gnahkr olur. eriat da, tarikat da bunu vacip k lm t r. eriat be er hayat n, tarikat ise ruhan hayat n idamesi iin bunu emretmi tir (Kulun lmle kar kar ya kald halde kimseden bir ey istememesi, bir nevi nefsin izzeti olarak grlm tr. Kul o halde lrse nefsi slah olmadan lecektir).

Kendi iin de il de ba kas iin istemek ise menduptur ve iyilikte yard mla ma kabilindendir. Baz lar muhta oldu u halde, istemekten haya edebilir. Bu ki ilere vermek iin istemek sevapt r. Nitekim Reslullah (s.a.v), muhtalara vermek iin istemi tir. Kazanmaya gc varken, al may terkedip, ihtiyac miktar nca istemek ise mekruhtur. Byle bir ki i ilim, riyazet gibi bir sebeple kendini Allaha adam sa ihtiyac miktar almas nda bir beis yoktur, caizdir. Mal toplamak, servet sahibi olmak iin istemek ise haramd r. brahim el-Havvs (r.a) bazen kendisine binlerce dirhem arzedildi i halde reddeder, bazen de tan d klar ndan bir veya iki dirhem isterdi. Sfyn- Sevr (r.a) yemek ister fakat kfi miktarda al r, gerisini gnderirdi. Arifler bazen kendi nefislerini k rmak veya kendini gizlemek yahut mridini imtihan etmek kast yla da isteyebilirler. Onlara itiraz etmemeli, para veya mala tamah ettiklerini zannetmemelidir. 178. Arifler o u zaman Onun iradesiyle yetinerek, hacetini Mevlya bile ykseltmekten utan rken, Onun mahlkuna arzetmekten nas l utanmas n? A klama: Daha evvel de anlatt k ki arifler, Cenb- Hakk n iradesine teslim olduklar iin Ona dua etmekten, Ondan istemekten bile haya ederler. Mevldan istemekten utanan bir arif, kuldan istemekten utanmaz m ? Demek ki kmil zatlar birinden bir ey istedi inde onu asl nda Mevldan bilmekte ve mutlaka bir maslahat iin istemektedir. Ba ka trl d nen ki i bilmelidir ki; arifler de il mahlktan, Hliktan dahi bir ey istemeye haya ederler. 64 bk. 13. Blm, 119. hikmet. Hikem-i Atiyye Atullah skenderii (k.s)

Ezeli Takdir
Ekleyen ki i kalpehli Tarih ub 4, 2010 Kategori Anlaml Szler | 0 yorum

156. Talebin Ondan gelecek bir ihsan iin olmas n. Yoksa Ondan anlay n az olur. Talebin ancak Ona kullu unu izhar etmek ve Onun rubbiyyetinin hakk n ifa etmek iin olsun.

A klama: Allaha dua etmen, Ondan bir ey istemek in de il, kullu unu gstermek ve Onun Rabli inin hakk n izhar etmek iin olsun. nk O zaten senin ihtiyac n biliyor. Hat rlayal m ki, brahim (a.s) ate e at laca nda Allahtan bir ihtiyac olup-olmad Cebraile, Onun benim halimi bilmesi yeterli (dua etmeme gerek yok) demi ti.60 Tabii ki bu, arifler ve kemale ermi ler iindir. Yoksa di erlerine, ihtiyalar n n giderilmesi iin dua etmeleri hususunda izin verilmi tir.61 157. Sonradan yap lan stekler nceden belirlenmi ihsanlar n nas l sebebi olabilir? Ezeli hkmler sebeplere ba l olmaktan ycedir. A klama: phe yok ki Mevl (c.c) olmu ve sonsuza kadar olacak her eyi ezelde takdir etmi tir. Muhakkak ki biz her eyi bir lye gre yaratt k (Kamer 54/49). Kaza ve kaderde herkesin r zk , eceli vs. belirlenmi ken senin imdiki talebin Allah n sana bir ey ihsan etmesine nas l sebep olabilir? Bu, mbrem kader iindir. mml-kitapta yaz l olan hkmler mbrem kader olup asla de i mez. Di er kitap (levh-i mahfuz, ana rahminde yaz lan ile sa ve soldaki meleklerin tuttu u kitap) ise muallak kaderdir ve de i ebilir. ALlah diledi ini imha eder ve diledi ini vcuda getirir. Ana kitap ise Onun nezdindedir (Rad 13/39). Reslullah (s.a.v) birok hadis-i erifinde dua ve ana babaya iyili in mr bereketlendirdi ini, sadakan n mal art rd n , ba a gelecek musibetleri nledi ini veya hafifletti ini, krn nimeti art rd n vs. bildirmi tir. Muallak kader de i se de mbrem (kesinle mi ) kader asla de i mez. Ezelde ne takdir edilmi se o olacakt r. 158. Onun sana ihsan etmesi senin sebebinle de ildir. Yoksa, Onun inayet ve riayeti sana yneldi inde sen neredeydin? A klama: Cenb- Mevl (c.c) kullar na ihsanda bulunmay sever. Kul daha hak etmeden verir. Hatta kfire bile verir. Kul Mevldan bir ihsan bekledi inde ameline gvenmesin ve bir ihsan geldi inde kendi duas veya iyili inden dolay geldi ini zannetmesin. Onun ihsan kuldan hs l olan bir sebebe ba l de ildir. Yoksa kul daha do mazdan evvel Allah (c.c) ona ltfetmi , onu yaratm , ana karn nda beslemi , muhafaza etmi , do unca anas n emmeyi ilham etmi ve retmi , daha nice nice minnetlerde bulunmu tur. Kulun o zaman bir ameli, duas veya bir kabiliyeti mi vard ? n soran

 Ezelde ne amellerin ihls vard , ne de haller mevcuttu. Orada sadece yce ltuf ve bol ihsan vard . A klama: Mevl (c.c) ihsan ederken ihls ve hallere baksayd , ezeldeki ltuflar neye greydi? Zira o zaman ne kimsenin ameli, ne ihls , ne de halleri vard . Sadece yce Mevln n ltf ve keremi vard . O halde kul, Allah n bir ihsan n grd nde bu ihsan kendisinin hak etti ini, ihls ve halleri neticesinde kazand n sanmas n. Gelen her hayr Allah n ltf bilsin. Sana her ne hay r sabet etse Allahtand r. Her ne ktlk isabet etse nefsindendir (Nisa 4/79). Hayr da, erri de yaratan Allaht r. Fakat hayr n sebebi Allah, errin sebebi ise kuldur. Znnna (k.s) sordular: Rabbini neyle tan d n? Dedi ki: Rabbimi yine Rabbimle tan d m. Rabbimin hidayet ve inayeti olmasayd Onu tan yamazd m. Hz. Aliye sordular: Allah , Hz. Muhammedle mi (s.a.v) tan d n, yoksa Hz. Muhammedi Allahla m ? Dedi ki: ayet Allah Hz. Muhammedle (s.a.v) tan sayd m Ona ibadet etmezdim ve Hz. Muhammed (s.a.v) benim indimde Allahtan daha gvenilir olurdu. Fakat Allah bana kendini tan tt da Hz. Muhammedi (s.a.v) Onun ltfuyla n d m. 159. Kullar n, inayet s rr n n zuhuruna olan heveslerini bildi i iin, Rahmetini diledi ine tahsis eder buyurdu. Onlar bylece b rak rsa ezeldeki hkme dayanarak ameli terkedeceklerini bildi i iin, Allah n rahmeti iyilere yak nd r buyurdu. A klama: Allah n ezel hkmde inayetinin ula t kula gnah zarar vermez. Allah kulu said (cennetlik) yazm sa onun gnah n affeder. Fakat Onun inayetinin kime Ula aca gizlidir. Buna inayet s rr denilir. Mevl (c.c), kullar n bu s rr n zuhuruna olan i tiyaklar n ve inayet ehli olduklar n iddia edebileceklerini bildi i iin bu s rr gizledi. Allah, rahmetini diledi ine tahsis eder (Bakara 2/105) uyurdu ki; kimse emin olmas n ve saidlik gibi bir iddiada ulunmas n, herkes ameline baks n. Kullar, her eyin ezelde zaten belirlenmi oldu unu, kimin nereye gidece inin belli oldu unu d nerek ve ezeldeki hkme dayanarak ibadeti terk etmesinler diye, Allah n rahmeti ihsan ehline daha yak nd r (Araf 7/56) buyurdu. Yani, bu rahmet ve inayeti daha ok iyilere yakla t rd . O halde ezeldeki hkme dayan p ibadeti terkeden aldanm t r veya Allah n hikmetini yok sayd iin rahmetinden kovulmu tur. Ameline gvenip Allah n ezeldeki irade ve kudretini grmeyen cahildir, gafildir ve Onun huzurundan ok uzakt r.

Amel edip Allah n takdirine teslim olan ise kmildir ve Allah n inayet s rr in allah ona ula acakt r. Rivayet edilir ki, Cenb- Mevl (c.c) bir velisini imtihan iin iki melek gnderdi. Melekler o zata gelerek, Sen senelerdir ibadet ediyorsun ama Allah (c.c) seni ak (cehennemlik) k ld dedile Veli, r. Ben Allaha ibadetle emrolundum. Takdir Ona aittir. Beni istedi i yere atar. Ben vazifemi yapay m da O ne yaparsa yapar dedi. Melekler bu cevap kar s nda hayret ederek o veliyi takdir ettiler ve imtihan kazand mjdelediler. n

160. Her ey Onun me iyyetine dayan r. nk Hakk n dilemedi i eyin olmas imkas zd r. Onun me iyyeti ise hibir eye dayanmaz. A klama: Me iyyet ve irade ayn anlamdad r. Allah (c.c) kullar n n hay r i lemesini diler. Fakat kullar n n eline cz irade vermi tir. Kul bir ktlk yapmak istedi inde Mevl (c.c), r zas olmad yarat r. halde o fiili irade eder ve

Hay r veya er kul ne yaparsa yaps n, hakikatte Allah n iradesi ve yaratmas ylad r (fakat erre r zas yoktur). Zira Onun iradesi olmadan hibir ey olmaz. Allah dilemedike siz dileyemezsiniz (insan 76/30). Rabbin dileseydi onu yapamazlard (Enam 6/112). Kulun me iyyete dayanmas hakikat, sebeplere yap mas ise eriatt r. Me iyyet kudret, sebepler ise hikmettir. Asl nda hakikat eriata hkmeder am zahirde eriat a hakikate hkimdir. yleyse ikisini de cemetmeli, herhangi birini inkr etmemelidir. Her eyin Cenb- Mevln n iradesinde oldu unu bil ve eriata gre amel et. Me iyyet ise hibir eye dayanmaz. Yani Allah (c.c) bir ey istemi se o ey olur. Bir sebep olmasa da, kul dua etmese de Allah dilerse verir. Kul tvbe etmese de Allah (c.c) ba layabilir. 60 bk. 7. Blm, 55. hikmet. 61 bk. 2. Blm, 20. hikmet. Hikem-i Atiyye Atullah skenderii (k.s)

Velayet dab
Ekleyen ki i kalpehli Tarih ub 4, 2010 Kategori Anlaml Szler | 1 comment

148. Evliyas na ula may kendisine ula maya vesile k lan ve ancak kendisine ula t rmak istedi ini evliyas na ula t ran Allah te bih ederim. A klama: Allah (c.c) bir kulu kendisine ula t rmak istedi inde evvela o ki iyi arif bir zata ula t r r. Onu ula m , yolu ve dab bilen bir evliyaya tbi k lar. Allaha ula maktan maksat, Onu tan makt r. Yoksa mekn cihetinden de ildir. Seyr slk iin kmil bir rehber laz md r. Kendi ba na, bilmeden Ona ula maya al an yolu a rabilir veya ok oyalanabilir. Allaha gtren yolu bilen kmil bir zata intisap eden mrid art k o zata teslim olmal , onun i aretlerine gre yola devam etmelidir. Bylece en k sa zamanda maksuduna ula acakt r. 149. Kimi zaman seni melekt leminin gizlerine muttali k lar da kullar n s rlar na vk f olman engeller. A klama: Mlk lemi, gzn grd somut lemdir. Melekt lemi, zahir hissiyat ile idrak edilemeyen, ancak ilim ve fehim ile idrak edilebilen mana lemidir.56 Ceberut lemi ise; ancak basiret ve marifet ile idrak edilebilir (Melekt leminden daha sakl d r). Arifler melekt leminin s rlar na vk f olduklar iin kullar n s rlar n grmezler. Daha mhim olan varken d k eylerle me gul olmazlar. Zaten Mevln n onlar manev s rlara muttali k lmas da onlar n, kullar n gizli ay plar yla u ra mamalar sebebiyledir. Khinler, sihirbazlar vs. ise kullar n s rlar yla me gul olduklar iin melekt leminin s rlar ndan bihaberdirler. 150. Kullar n s rlar na vak f olup da ilh merhametle ahlklanmayan n bu vukufu fitneye ve gnah kendi zerine ekmeye sebep olur.

A klama: Allah (c.c) kullar n gnahlar n bildi i halde onlar gizlemekte ve onlara merhametiyle muamele etmektedir. Kfir bile olsalar onlara yine nimetlerini vermek te, iman ettikleri takdirde onlar ba lamaktad r. Kulun bir ay b n gren insan, Allah n (c.c) merhametiyle ahlklanmam sa, o kulu hakir grr ve kendi helakine sebep olabilir. S r ve ay plar if a etmeyip gizlemeli ve kullara merhametle bakmal d r. Rivayet edilir ki brahim (a.s) kendini mahlkat n en merhametlisi grd. Mevl da ona yer ehlinin amellerini gsterdi. Bir gece fuhu i leyen birini grnce, Y Rabbi! Senin verdi in r zk yiyip, senin yaratt n yeryznde yryor fakat emrine muhalefet ediyor. Bunu helak eyle dedi. Allahda (c.c) o ki iyi helak etti. Daha sonra ba ka birini grd ve yine beddua etti. Mevl (c.c) onu da helak etti ve yle nida etti: Kullar mdan geri dur y brahim. Ben onlar uzun zamand r grmekteyim. Di er bir rivayette, Senin mahlkata olan rahmetin nerede? Ben kullar ma kar senden daha merhametliyim buyurdu. 151. Nefsin gnahlardaki hazz a k ve bellidir. Taatlerdeki hazz ise gizli ve belirsizdir. Gizli olan n tedavisi ise daha zordur. A klama: Nefsin gnahlardaki ho una giden eyler; (haram olan) yeme, ime, cins mba ere vs. gibi hiss isteklerdir. Taatlerdeki ho una giden eyler ise; riya, hret veya hrmet beklentisi, ke if, keramet, makam sevdas vs. isteklerdir. Nefsin gnahlardaki zaaf belli oldu u iin te his ve tedavisi kolayd r. Taatlerdeki lezzetler ise gizli oldu u iin tedavisi daha zordur. 152-153. Bazen riya, insanlar n grmedi i yerden bile kalbine girebilir. Hususiyetini halk n bilmesini temenni etmen, kullu unda sad k olmad n n delilidir. A klama: Riya (gsteri ) zahir amellerde olabilece i gibi, bt nen de olabilir. Kulun zhd, takva, r za, marifet, keramet, muhabbet vs. hususiyetleri (zellikleri) olabilir. Bu gzel vas flar n n bilinmesini talep etmesi kalbin riyas d r. Gizli oldu u iin bu riyadan kurtulmak, zahir riyadan kurtulmaktan daha zordur. Halk n nazar n Hakk n nazar nda yok et. Hakk n sana ynelmesini istiyorsan halk n sana ynelmesini isteme. A klama: Allah n (c.c) seni grd n bilerek mahlkun seni grmesini nemseme. Sana fayda verecek olan Allah n (c.c) grmesi ve bilmesidir. Ba kas n n sana verecek bir faydas yoktur.

O halde kullar n sana ynelmesini veya terketmesini nnemseme. Halk n gzne girmek iin Hakk kstrme. yet-i kermede, Kim Allaha tevekkl ederse O ona yeter (Talk 65/3). Allah kuluna kfi de il mi? (Zmer 39/36) buyrulmu tur. Reslullah (s.a.v), bn Abbas n (r.a) ahs nda bizlere yle nasihat etmi tir: Allah n hukukunu koru, O da seni korur. Allah n hududunu koru, Onu kar nda grrsn. Bir ey istedi inde Allahtan iste. S nd nda Allaha s n. Bil ki, btn mmet sana bir hay r vermek zere toplansa Allah n sana yazd ndan ba ka fayda veremez. Sana bir zarar vermek zere toplansalar yine Allah n yazd ndan ba ka bir zarar w remezler. Kalemler kurudu, sayfalar drld. 57 154. Hakk tan yan her eyde Onu grr. Onda fni olan her eyden yok olur. Onu seven hibir eyi Ona tercih etmez. A klama: eyh (r.a) burada tedelli etmi yani messirden esere delil getirmi tir. Zira marifet fenadan, fena da muhabbetten stndr. Muhabbetin almeti; sevilenin dedi ini yapmak, onun iste ini kendi iste ine tercih etmektir. Bir iir de Seven sevdi ine itaat eder denmektedir. Muhabbet fenan n mukaddimesidir, yani fenaya vesiledir, fenan n ncsdr. Hakta fni olan art k Ondan ba ka bir ey grmez. Btn mahlklar ondan kaybolur. Arif ise her eyde Mevly grr. Varl klara bakt merhametini ve kemal vas flar n m ahede eder. nda Mevln n kudretini, azametini,

155. Hakk sana perdeleyen ancak Onun sana olan yak nl n n iddetidir. Perdelenmi olmas zuhurunun iddetinden, gzlerden gizlenmi olmas ise Onun nurunun azametindendir. A klama: ok yak n olan grlmez. Nitekim insan n (lzbebe ini grmesi mmkn de ildir. Mevl (c.c) ise kullar na ok daha fazla yak nd r. Biz insan yaratt k ve nefsinin ona f s lt s n biliyoruz. Biz ona ahdamar ndan daha yak n z (Kaf 50/16). Misal: nsan uzaktan misk kokusunu al r. Kokuyu takip ederek ilerler. Kokunun iddeti gittike artar. Ta ki kokunun bulundu u odaya girildi inde art k koku hissedilmez olur. Mevln n gizlili indeki ikinci hikmet ise, zuhurunun iddetidir. Bu ise gizlili i gerektirir. Gne in zay f iken ona bak labilir. Ama iddetle parlad ndan zay f gzler ona bakamaz, bakmaya al sa da bir ey gremez. Bu iddetli zuhur gizi gerektirir. nc hikmet ise, Onun nurunun azametidir. Bu nurdan murat, hiss nur de il, isim ve s fatlar n n manalar n n ihtiva etti i nurlar olup, ceberut leminden gelen asl nurlard r.

sra gecesi hakk nda Reslullaha (s.a.v) soruldu: Y Reslallah! Rabbini grdn m? Buyurdu ki: Nurdur, nas l greyim? (Yani, nur beni bast rd , bana galip geldi). Di er bir rivayette, Nur grdm buyurdu.58 Muhtemeldir ki, ilk seferinde nurun iddetinden ba gzyle grmey g yetiremedi, ancak e basiret gzyle m ahede edebildi. Bu meselede limlerin ihtilaf olsa da ittifak ettikleri bir hkm vard r ki o da, Allah n nurunun azameti ve bu azamet sebebiyle grlebilmesinin zorlu udur.59 56 bk. 25. Blm, 230. hikmet. 57 Tirmiz, S fatl-K yme, 59. 58 Mslim, mn, 291. 59 bk. 1, Blm, 15. hikmet. Hikem-i Atiyye Atullah skenderii (k.s)

Seyr Slk dab

Ekleyen ki i kalpehli Tarih ub 4, 2010 Kategori Anlaml Szler | 0 yorum

140. Senden bir gnah vki oldu unda bu, senin Rabbine olan istikametinin husulnden midinin kesilmesine s ebep olmas n. Olabilir ki bu, sana takdir edilmi olan son gnaht r. Hakiki mrid, at n h zla hedefe sren, d t an hemen at na binip sratle yoluna devam eden yolcu gibidir. Ey mrid! Bir gnah i ledi inde hemen midini yitirip yoldan vazgeme. stika mete ula maktan midini kesme. Belki bu gnah senin nefsini k rmak iin sana takdir edilmi olup

menfaatine olabilir. Allah n (c.c) sana bir rahmeti, bir usanma, gnahtan tiksinme vesilesi olabilir. Belki de sana takdir edilmi son gnah olabilir. D t n yerde kalk ve h zla ve ayn azimle yoluna devam et. Mevl (c.c), Deki: Ey kendi nefisleri aleyhine haddi a an kullar m. Allah n rahmetinden mit kesmeyin (Zmer 39/53). Rabbinin rahmetinden ancak sap tanlar midini keser (Hicr 15/56). Allah n rahmetinden ancak kfir topluluklar midini keser (Ysuf 12/87) buyurmu tur. Reslullah (s.a.v), Her demo lu hata edicidir. Hata edenlerin hay rl s tvbe edenlerdir buyurmu tur.53 Birok zat eskiden h rs z, ikici, e k ya vs. iken tvbe ettikten sonra byk evliya olmu tur. Fudayl b. yz, Bi r-i Hf vs. gibi.54 141. Sana rec (mit) kap s n n a lmas n istiyorsan Ondan sana gelene bak. Havf (korku) kap s n n a lmas n istiyorsan senden Ona gidene bak. A klama: mitlenmek istedi inde Mevln n sana olan ihsan ve nimetlerini d n. imdiye kadar seni nas l ki nimetlere bo mu ise yine sana iyilik edecek ve ac yacakt r. Korkmak istedi inde ise gnahlar na, ibadetindeki gaflet ve kusurlar na bak. Bu, korkunun artmas na kfidir. 142. o u kere, bast ayd nl nda elde edemedi in fayday sana kabz karanl nda verir. Fayda a s ndan hangisinin size daha yak n oldu unu bilemezsiniz (Nisa 4/11). A klama: Recn n oklu u ferahl , korkunun oklu u ise s k nt ve hzn do urur. Bu iki hal gece ve gndz misali birbirini takip ederler. Hangisinin daha faydal oldu u bilinmez. Gndz ho , gece ise s k c grnr ama bazen gece, gndzden daha hay rl olabilir (nk geceleri ibadet, zikir, mnct ve manev hicab n kalkma zamand r). Kabz hali belki bast haline gre daha s k nt l d r ama bast halinde kazan lamayan faydalar belki kabz halinde kazan labilir. Nitekim demi ler ki: Bazen bir saatlik hzn ile -hznsz olarak- senelerce al namayacak yol kat edilebilir. 143-144-145. Nurlar n do u yerleri kalpler ve s rlard r. A klama: Nurlardan murat, ilh varidat ve mk efelerdir. Allahtan (c.c) gelen ilh ltuflar n parlama yeri kalp ve s rlard r. Kalplere b rak lan bir nur vard r ki, gayb hazinelerinden ak p gelir. Nur vard r ki, sayesinde Hakk n eserleri sana a l r. Yine nur vard r ki, sayesinde sana Onun vas flan a l r.

A klama: Kalplere gelen ilh nurlar derece derecedir. Kalbe evvela yakn nuru gelir. Bu slm nuru olup, y ld z misali zay ft r. Allah n gayb hazinelerinden gelen yard mlarla kuvvetlenir ve ay gibi o al r. Bu ise iman nurudur. Kul bu nur ile her eyde Hakk n eserlerini grr, ibadet, zikir ve sohbetle bu nur artmaya devam ederek gne gibi o al r. Bu nur ise ihsan nuru olup kul bu nur ile her eyde Hakk n s fatlar n m ahede eder. Bu s ralama ( slm, iman, ihsan) sofilere gredir. nk kul, zahir ibadetlerle me gul oldu u mddete slm makam ndad r. Amel kalbe ula p ihls, tezkiye ve tasfiye ile me gul olduka buna iman makam denilir. Amel ruh ve s rra ula t nda ise ihsan makam denilir. Fakihlere gre ise iman, slamdan evveldir. Her s n f n me rebi farkl d r. Ist lahtaki intilaf n zarar yoktur. 146. Nefisler a yar n yo unlu uyla perdelendi i gibi bazen kalpler de nurlara tak l r. A klama: Nefisler Haktan ba ka eylerle, zahir maddelerle ilgilenir, onlara k olur ve bylece mahcup olur, hakikatten perdelenir. Kalpler ise bazen manev makamlara tak l p, as l maksuttan mahrum kalabilir.55 147. S rlar n nurlar n zahir rtlerle gizledi. Ta ki ortada olup, hret lisan yla seslenilme de ersizli inden onlar yceltsin A klama: Kalplere gelen nurlar grlseydi, meydanda olup de eri kalmayacakt . Zira meydanda olan eyin de eri d ktr. Allah (c.c) onlar n de erini korumak iin zahir rtlerle gizledi. 55 bk. 2. Blm, 19. hikmet. 53 Tirmiz, S fatl-K yme, 49. 54 bk. 6. Blm, 46. hikmet ve 21. Blm, 184. hikmet. Hikem-i Atiyye - Atullah skenderii (k.s)

Medh (vg) ve Zem (Yergi)

Ekleyen ki i kalpehli Tarih Oca 31, 2010 Kategori Anlaml Szler, Tasavvuf | 0 yorum

134. nsanlar, sende oldu unu zannettikleri bir eyle seni vdklerinde, sende oldu unu kesin bildi in eylerle nefsini k na. A klama: nsanlar seni, sende olmayan vas flarla vdklerinde buna kanma. Nefsini k na ve insanlar n vgsne aldanma. nk onlar sadece zahir grp, hsn niyet ile senin iyi oldu unu zannediyorlar. Sen ise nefsinin ktlklerini yaknen biliyorsun. 135. Mmin nefsinde ahid olmad bir vas fla methedildi inde Allah Teldan haya eder.

A klama: Bir mmine gzel bir fiil nisbet edilmi se o fiili i lemeye kabil ve lay k demektir. O halde Mevldan yard m isteyip, o medhe ly k olmaya ve o fiili i lemeye al mal d r. mam- zam (r.a) geceleri uyumad sylentilerini i itince art k gece uykusunu terketmi , rivayete gre k rk sene geceleri ilim ve ibadetle me gul olmu tur. 136. nsanlar n en cahili, insanlardaki bir zan sebebiyle kendindeki gere i terk edendir. A klama: nsan n kendindeki yakn (kesin bilgi), kt ve noksan vas flar n ve gizli ay plar n bilmektir. nsanlardaki san ise; bir ba kas nda grlen kemalt ve o ki iye yap lan vglerdir. Ba kalar ndan bekledi i bir hay r veya vg sebebiyle kendi ay plar n unutan, kusurlar n bildi i halde insanlar n methine ve zann na kap lan ki i insanlar n en bilgisizidir. 137. Lay k olmad n halde sana vgler gnderiyorsa, lay k oldu u ekilde sen Onu v.

A klama: nsanlar senin nefsinde gizlenmi olan ktlkleri bilseler seni methetmez, bilakis sana k zarlard . Allah (c.c) senin bu kusurlar n gizledi de lay k olmad n halde insanlara seni methettirdi. Ehil olmad olan Odur. n halde seni methettiren Allaha (c.c) y k yla hamdet. nk as l vgye lay k

138. Zhidler methedildiklerinde o methi halktan grdkleri iin kabz hali ya arlar.

Arifler ise vldklerinde bunu Haktan grdkleri iin bast hali ya arlar. nsanlar k s md r: Avam, methedildiklerinde sevinip, k nand klar nda s k l rlar. nk nefisleri onlara galiptir. bidler ve zhidler; methedildiklerinde zlrler, s k l rlar ve nefislerine aldanmaktan korkarlar. nk bu methi insanlardan bilirler. Arifler ise her eyi Allahtan bildikleri, Onun uhdunda kaybolup, mahlkattan gafil olduklar iin medhedildiklerini grdklerinde halk n dilini Hakk n kalemi gibi grr ve ferahlan rlar. evk ve muhabbetleri daha da artar. 139. Sana bir ihsanda bulundu unda bu ihsan seni bast ediyor (ferahlat yor) ve bir eyden men etti inde bu seni kabz ediyorsa (s k yorsa) bil ki; ocuklu un devam ediyor ve hl kullu unda sad k de ilsin. A klama: Mevl (c.c) kula zenginlik, izzet, eref ve efsinin isteklerini verdi inde kul sevinip, fakirlik, zillet ve astal k verdi inde zlyorsa bu o kulun hl ham oldu unun, hl gaflette oldu unun ve hl kullu unda sad k Imad n n almetidir. nk sadakat, nimet ve bela n nda e itli i gerektirir. Hikem-i Atiyye Atullah skenderii (k.s)

Allah Sevgisine Te vik

Ekleyen ki i kalpehli Tarih Oca 31, 2010 Kategori Anlaml Szler, Tasavvuf | 0 yorum

123-124. Onun gzelce rtmesi olmasayd , hibir amel kabule ayan de ildi. syan etti inden ziyade, itaat etti inde Onun hilmine muhtas n. A klama: Allah (c.c) kalbi k r klarla beraberdir.

Gnah i leyen kul genelde hznl ve k r k olur. Allah n (c.c) af ve hilmini talep eder. Ama itaat eden o u kere bundan gafil olur ve ameline gvenir. Oysa ibadetlerde de Onun af ve hilmini gzetmek gerekir. nk tart ya vuruldu unda hibir amel Ona lay k de ildir. O amellerde ki kusurlar affediyor da ameller kabul oluyor. Kul itaat etti inde de Mevln n ltuf ve hilmine muhta oldu unu hat rlamal d r. Reslullah (s.a.v) namaz k ld ktan sonra defa isti far ekerdi.51 eyh Eb Yezid (k.s), Gnah n tvbesi bir tane, taatin tvbesi bin tanedir demi tir. 125. rtnmek (setr) iki k s md r: Gnahta rtnme ve gnahtan rtnme Avam, halk n gznde mertebelerinin d mesinden korkarak Allahtan gnahta rtnmeyi isterler. Havas ise, Hakk n nazar ndan d mekten korkarak, Ondan, gnahtan rtnmeyi talep ederler. A klama: Allah n gnahlar rtmesi iki k s md r. Gnahta rtnmek, i lemi oldu u gnah gizlemek; gnahtan rtnmek ise, gnaha d memektir. Avam tabakas , mahlkat n gznden d memek iin Allahtan gnahlar n rtmesini talep ederler. Sekinler ise, hi gnaha d memeleri iin dua ederler. Avam halk n nazar na bakar, havas ise Hakk n 126. Sana ikram eden (ki i), hakikatte senin ahs nda (grlen) Onun gzelce rtmesine ikram etmi tir. O halde hamd, sana iyilik ve ikram edene de il, seni rtenedir. A klama: Allah (c.c) inayet ve h fz yla senin kt vas flar n rtmeseydi, kimse sana tazim ve hrmet etmezdi. Sana biri sayg duyup, ikramda bulunuyorsa o ki iye te ekkr et, ama Mevly unutma. nk O sana as l iyili i yap p, kt vasf n gizlemi tir. yleyse hakiki hamd ve kr Ona yap lmal d r. Mevl (c.c) Kurn- Kermde buyurur ki: Allah n size fazl ve rahmeti olmasayd asla sizden hi biriniz temize kamazd (Nr 24/21). 127. As l arkada n, senin ay b n bildi i halde sana arkada l k edendir ki, o da kerem sahibi Mevlndan ba kas de ildir. A klama: Senin kt vas flar n bildi i halde sana arkada l k eden, ay b n gizleyen, seni koruyan, su i ledi inde seni affeden ve zr diledi inde kabul eden senin as l arkada nd r. Allah Teldan ba kas ise byle olamaz. Arkada n hay rl s , senden ona dnecek bir ey beklemeden seni isteyendir.

A klama: O da yine Hak Teld r. nk dnyada her veren mutlaka bir menfaat iin vermektedir. Bu menfaat dnyev veya uhrevdir. Fakat Allah (c.c) nimetleri kullan la kar l ks z vermektedir. Mmine de kfire de vermektedir. O halde mmin, Allah (c.c) ve Onun ahlak yla ahlklanm olan evliyalar dost edinmeli, onlar arkada bilmelidir. 128. E er yakn nuru sana bir parlasa greceksin ki, hiret sana, oraya gmekten daha yak nd r ve dnya gzelliklerini fena (son) karanl kaplam t r. A klama: Yakn (gerek ve kesin bilgi) n n kalbe allamas n n almeti, sonra olacak eyleri o anda haz r gibi grmektir. Bu nurun parlad kalbin sahibi, dnya ve gzelliklerinin geici oldu unu, hiretin ise kendisine gz k rpmaktan daha yak n oldu unu grr. Sahabe-i kirm dan Haris b. Mlikin (r.a) grd gibi. Enesin (r.a) rivayet etti ine gre Reslullah (s.a.v) yrrken kar s na ensardan bir gen kt . Reslullah (s.a.v) ona, Nas l sabahlad n y Haris dedi. Hakiki mmin olarak sabahlad m, dedi. Reslullah (s.a.v), Her szn bir delili vard r. Senin bu sznn delili nedir? diye sordu. Y Reslallah, nefsimi dnyadan uzakla t rd m. Geceleri uykusuz, gndzleri susuzum (oruluyum). Rabbimin ar n , cennet ehlinin keyfini ve cehennem ehlinin l klar n gryor gibiyim. Reslullah (s.a.v) buyurdu ki: O halde devam et. Bu, Allah n, kalbini iman ile nurland rd bir kuldur.

Haris, Reslullahtan (s.a.v) ehid olmak iin dua istedi. Efendimiz de ona dua etti. Bedir gn ilk ehid olan Haris idi. Annesi Reslullaha (s.a.v) gelerek, Y Reslallah! Harisi ne kadar sevdi imi bilirsin. E er cennetteyse zlmem ve a lamam. ayet cehennemdeyse ya ad ka a layaca m, dedi. Reslullah (s.a.v): Cennet bir tane de il, birok Haris de, firdevs-i alda deyince annesi gld ve: Bu sana yeter ey Haris diyerek geri dnd.52 129. Seni Ondan, Onunla birlikte bir varl n olu u perdelememi tir. nk (hakikatte) Ondan ba ka bir ey yoktur. Seni as l perdeleyen Ondan ba ka bir varl n oldu unu zannetmendir. Muhtasar olarak tercme edilmi tir: A klama: Kitab n evvelinde de zikredildi i gibi Allah (c.c) vcibl-vcuddur. Varl zatidir. Hakikatta Ondan ba kas yoktur. Hibir mahlk yok iken nas l ki tek O vard ysa, bizatihi baki de Odur. Her ey yok olmaya mahkmdur, ancak Onun vechi (zat ) mstesna Mahlkat n varl ise Onun kudretiyle ve yaratmas ylad r. nsanlar n cennette ebedi kalmalar ise yine Onun izniyledir. Yani bizatihi de il bigayrihidir.

Hakikatte zat yla kaim olan bir tek Odur. Ba kalar yok hkmndedir. Hayal ve glge gibidir. O halde Hakk perdeleyen eyler gerekte var olduklar iin de il, var zannedildikleri iin perdelemektedir. 130. Varl klarda zuhur etmeseydi, gzler onlar gremezdi. ayet s fatlar (do rudan) grlseydi varl klar silinirdi. (hi grnmezdi). A klama: Mevcudat, bizatihi kaim olmay p hakikatte yok hkmnde oldu u iin Hakk n tecelliyat onlarda zhiri olmasayd onlar grmek mmkn olmaz, hibir mahlukun gz varl klar grmezdi. Onun s fatlar varl klar zerinde grnd ve varl klar grnr oldu. ayet Hakk n s fatlar varl klar zerinde tecelli etmeyip vas tas z olarak, ezel haliyle, do rudan grnseydi bu nurlar n iddeti sebebiyle yine hibir varl grmek mmkn olmazd . Varl klar zahirde somut/madde fakat asl nda soyut/latif eylerdir. Kar tanesinin zahiri kat gibi grnse de ufaland nda asl n n su oldu u ortaya kar ve kat halinden eser kalmaz. Kar n zahirine tak l p kalan bt n ndaki su hakikatini inkar eder. Varl klar da byledir. D grn leri aldatma, hakikatleri ise ibrettir. Sahabeden D hye el-Kelb (r.a) suretinde grnen Cebrail de (a.s) buna bir misaldir. Cebrailin zahirine tak lan onun melekli ini inkr eder. Asl nda Cebrail (a.s) oldu unu bilen ise hakikatte latif bir varl k oldu unu bilir. te kinat ve iindekiler de asl nda bir hayalden ibarettir. His leminde oldu u mddete grlr, somuttur. Ama asl na bir dnecek olsa silinip yok olur ve hi eseri kalmaz. 131. (Mahluk Hl ka muhalif olsun diye) Bt n oldu u iin her eyi ortaya kard (yaratt ). Zahir oldu u iin her eyi lml k ld . A klama: Mevln n bt n (grnmez) olu u zat ve keyfiyet itibariyledir. Zahir (grnr) olu u ise eser ve s fatlar itibariyledir. 132. Varl klarda olana bakmana izin verdi ama varl klar n zat na tak lmana izin vermedi. Gklerde ve yerde olanlara bak n z (Yunus 10/101) buyru uyla sana anlay kap lar n at . Cisimlerin varl n grmeyesin diye gklere bak n demedi. A klama: Ynus sresi 101. yet-i kermede Mevl (c.c), gklerin ve yerin bizzat kendisine de il de iinde olanlara bak lmas n emretmekle, varl klar n fena ve yoklu a mahkm oldu unu ve kendili inden var oldu unun zannedilmemesi gerekti ine i aret etmi , varl klar n zat na lak lmamam z ve varl klar zerinde Onun kudret ve kemalini grmemiz iin bize bir anlay kap s am t r. 133. Varl klar Onun sabit k lmas yla var, fakat Onun zat n n birli i kar s nda yoktur.

A klama: Evren ve iindekiler mevcuttur, fakat var olu lar Onun ispat (var k lmas ) iledir. Kinat bizatihi var zanneden cahildir. Ahadiyyet (hakiki bir olu ); birli in son haddidir ki mahlukat n butlan ve mahv n (mevcut olmamas n ) gerektirir. Onun ahadiyyeti kar s nda kinat hakikatte yoktur Birlik bunu gerektirir. 51 Mslim, Mescid, 135. 52 bk. Ali el-Mttak, Kenzl-Umml, nr. 36991. Hikem-i Atiyye Atullah skenderii (k.s)

Kullu a Yap mak

Ekleyen ki i kalpehli Tarih Oca 31, 2010 Kategori Anlaml Szler, Tasavvuf | 0 yorum

117-118 Onun rubbiyyet s fatlar na yap ve kendinin ubdiyyet vas flar n iyi bil. Ba ka bir mahlka ait bir eyi iddia etmeni bile sana yasaklam ken -Rabbl-le-min oldu u halde- Onun bir vasf n iddia etmeni sana mubah k lar m ? A klama: Allah n (c.c) rubbiyyet vas flar ; izzet, azamet, kibriya, g na, kudret, ilim, cell, ceml vs. kemalt s fatlar d r. nsan n kulluk vas flar ise, zll, acz, fakr, zaaf, cehl gibi nak s s fatlard r. Kul nefsinde acziyetini bilmeli ve gnln kemal sahibi olan yce Allaha ba lamal d r. Mevln n gani oldu unu bilip, Onun d ndakilerden msta ni olmal , Onun kudret ve kuvvetine gvenip ba kas na s nmamal d r. Cenb- Mevl (c.c) gayurdur (yani gayret/k skanl k sahibi). Zat nda oldu u gibi hibir vasf nda da kendisine ortak kabul etmez. Kibriya Onun hakk d r. Kimsenin kibirlenmesine, kendini bilgin grmesine, bbrlenmesine raz olmaz. Kullara ba kas n n mal n sahiplenmeyi bile haram k lm ken, kendi yce vas flar n birinin sahiplenmesine nas l izin verir?

O halde kul, Allah tm kmil s fatlar yla tan mal , kendi acizli ini bilmeli ve haddini a mamal d r. Buhrde mezkrdur ki, bir gn Musa (a.s) ok beli bir hutbe okudu. nsanlar ok etkilenip a la t lar. Biri Musaya (a.s) sordu: Senden daha lim birini tan yor musun? Musa (a.s), Hay r dedi. Oysa Allah var diyebilirdi. Bunun zerine Allah (c.c), Hay r. Kulum H z r senden daha limdir buyurdu ve Kehf sresinde anlat lan k ssa cereyan etti.48 119. Sen nefsinin al kanl klar n yarmad ka detler lana nas l yar lacak? A klama: Mucize, keramet gibi dete muhalif olaylara harikulade (adeti yaran) tabir olunur. Harikulade olaylar iki isimdir: Hiss hark: Havada umak, suda yrmek, kalpten geeni okumak, tayy-i mekn vs. Bunlar; hiss riyazetle (yemeyi, imeyi, uykuyu ve konu may terkederek, nefse eziyet ederek) elde edilir ve adece evliyaya mahsus de ildir. Hiss riyazet yapan herkes (hatta kfir bile) buna sahip olabilir. Sihirbazlar, rahipler, hint fakirleri vs. gibi Manev hark; gaflet ve hicab n kalkmas , manev kap lar n a lmas , irfan ve hda ula lmas d r. Bu ise, ucub, kibir, riya, haset, tamah vs. nefsin ho una giden manev hazlar terk etmekle gerekle ir. As l matlup olan bu k s md r ve sadece velilere mahsustur.49 120. Dilekte bulunmak an de ildir. an, gzel edeple r z klanmakt r. A klama: Kitab n evvelinde de geti ki; muhakkik arifler indinde talep (dua) baz ynlerden sak ncal d r. Arifin bir yerden sonra art k hibir iste i kalmaz. nk o as l maksuduna ula m t r. an, sreten talebin bulunmas de il, o talepte edebi terketmemektir. 121. Senden zd rar gibi talep edilen bir ey yoktur. Sana ilh vergileri hibir ey zillet ve iftikar gibi abukla t ramaz. A klama: Izd rar; kulun Allaha (c.c) muhta oldu unu bilmesi, kendine Ondan ba ka yard mc grmemesidir. Hi kimsenin olmad bir glde bo ulan veya bir lde kaybolan ki i gibi Kuldan istenilen, kendini Mevlya mecburi hissetmesi, daima Ona olan ihtiyac n bilmesidir. Ledn ilme ve rabbn s rlara ula mak istiyorsan, zillet ve fakr n izhar etmekten daha sratli yol yoktur. Halm ve Gaffar olan Allah n (c.c) nnde kendini ne kadar hakir ve zelil grrsen o derece vergilere nail olursun.50 nk sadaka fakirlere verilir. 122. E er Ona ula mak iin ktlklerinin sona erip, ddialar n n yok olmas n bekliyorsan ebediyen Ona ula amazs n. Fakat O seni kendine ula t rmak istedi inde senin vasf n ve hususiyetini kendi vasf ve hususiyetiyle rter. Dolay s yla Ona ula man senden Ona gidenle de il, Ondan sana gelenledir.

A klama: Kt vas flardan murat, mezmum olan be er s fatlard r. ddialardan kurtulmak ise; kendi havi ve Kuvvetinden ber olmak ve kemalt veya noksanl kta hi nefsini grmemektir. Nefis varken, bu kt vas f ve iddialardan tamamen kurtulmak neredeyse imkns zd r. Fakat HakTel yce kerem sahibidir. Sende ihls ve s dk grd nde sana kendi ce vas fla n r gstererek senin be er vas flar n gizler. Art k kendini de il, Mevln n izzet ve kudretini grrsn, Onun izzetiyle izzetlenir, Onun kuvvetiyle kuvvetlenirsin. Kendi yapt n ibadet ve riyazetle de il, Onun sana h etti i ltuflar ile ancak On ula rs n. a

48 Buhr, ilim, 44. 49 bk. 9. Blm, 80. hikmet. 50 hk. 10. Blm, 88-89. Hikmet. Hikem-i Atiyye Atullah skenderii (k.s)

Gizli Ltuflar
Ekleyen ki i kalpehli Tarih Oca 30, 2010 Kategori Anlaml Szler, Tasavvuf | 0 yorum

104. Virdi ancak cahiller kk grr. Vrid hiret yurdunda da vard r. Vird ise bu dnyan n bitmesiyle biter. Varl nda halefi olmayan, zenilmeye daha ayand r. Hem de vird, Onun senden iste idir. Varidi ise senOndan istemektesin. Onun senden istedi i nerede, senin Ondan istedi in nerede? A klama: Burada vridden murat; Allah n (c.c) ihsan- , dnya nimetleri, mkfatlar ve amellerin semere ve leleridir. Kul Allahtan bunlar istemek yerine virdine (yani dn olarak ekti i ders ve tesbihat na) nem vermelidir, nk vird bu dnyan n nihayetine kadard r. hirette (teklifi olarak) vird yok, fakat mkfat vard r. Kul bu dnyada terketti i zikirden dolay hirette pi manl k duyacakt r. F rsat eldeyken kul, virdine nem vermelidir. Allah n (c.c) ihsanlar ise bu dnyada oldu u gibi hirette de boldur. Hem de virdi O bizden istemi tir. Varidi ise biz Ondan istiyoruz. Onun bizden istedi i, bizim Ondan istedi imizden elbette daha hay rl ve daha evld r.

105-106. Yard mlar n gelmesi istidata gre, nurlar n parlamas da s rlar n pakl na gredir. Gafil, sabahlad nda o gn ne yapaca na, ak ll ise Allah n (c.c) ona ne yapaca na bakar. A klama: Yard mlardan murat; Cenb- Mevln n kalplere gnderdi i nurlard r. Bu nurlar her kalbe, kabiliyetleri hasebince yerle ir. al ma miktar nca m ahede ve kt huylardan tahliye miktar nca da gzel huylarla sslenme hs l olur. Kalpler nefis, hev ve dnyev alkalardan ne kadar temizlenmi se ilh nurlar o derece parlar. Bu nurlar n parlamas n n almeti ise; tedbir ve tercihi terk etmek ve tamamen tek ve Kahhar olan Allah n (c.c) emrine (kazas na) teslim olmakt r. Allah (c.c) tan mayan abalar, durur. Ak ll ise, her eyi yaratan n Allah (c.c) oldu unu bilir. Sonuta olan, yine Onun buyru udur. 107. bidler ve zhidler her eyde Allah (c.c) grmekten gafil kald klan iin her eyden so umu lard r. ayet her eyde Onu grselerdi hibir eyden vah et duymazlard . A klama: bidler amele dalm lar, gece-gndz ettikleri ibadetlerde msta rak olmu lar ve bu ibadetlerin halveti (lezzeti) onlar Hakk n hdundan me gul etmi tir. Zhidler ise dnya ve lezzetini terke dalm lar ve her eyden so umu lard r. Zhdn lezzeti onlar m ahededen me gul etmi tir. Fakat bunlar n e yadan nefret etmesi, mahlkattan uzakla mas o konuda Allahtan (c.c) gafil olduklar iindir. ayet onlar Allah her eyde grselerdi, e ya ve mahlkata kar yabanile mezlerdi. Arifler ise halkla beraber Hakk da grrler. Halk n hdu onlar Hakk grmekten perdelemez. Onlar kal plar yla halk n aras nda fakat kalpleriyle Hakk n huzurundad r. Halk ve e ya onlar Hakktan me gul etmez ki e yaya d man olsun. Belki her eyde Hakk m ahede ederler. Onun kudret, azamet ve ltfunu grrler. 108-109. Bu dnyada i in, Onun mahlkat na bakmakt r. Zat n n kemalini ise sana br dnyada aacak. Senin (Onu grmeden) sabredemeyece ini bildi i iin sana kendisinden zuhur eden eyleri gsterdi. A klama: k, devaml ma ukunu grmek ister. Gremezse sabredemez. Cenb- Mevl (c.c) kullar n n kendisini grememeye sabredemeyece ini bildi i iin onlara eserlerine bakmay emretti. O (c.c) kullar na, zat n n hdunu hirette ltfedecek. Bu dnyada Onun tecelliyat n grmek isteyen ise da lara, rmaklara, bitkilere, denizlere vs. mahlkata baks n. Kinat Mevln n kudretinin eseridir ve Onun kemal ve kudretinin almetleriyle mzeyyendir. 110. Hak (c.c) sende usan oldu unu bildi ve ibadetleri e it e it k ld . Sende heves oldu unu grd de baz vakitlerde ibadet etmeni yasaklad . Ta ki kast n s rf namaz de il, namaz ikame etmek olsun. Zira her namaz k lan, namaz ikame etmi de ildir. A klama: nsan n f trat , ayn eyi tekrar etmekten usan c olarak yarat lm t r. Bu sebeple Mevl (c.c) kullar na ac yarak onlara ibadetleri e itlendirmi tir. Namazdan usanan Kuran okusun, Kuran okumaktan usanan zikir eksin vs.

Yine insan n cibilliyetinde ereh (i tah, dnya i lerine d knlk, heves) vard r. Bu sebeple Allah (c.c) kullar na baz vakitlerde namaz k lmay yasaklam t r. Yoksa kul namazda o i i d nr ve hu yu ka r rd . Oysa hu u, ibadette ok nemlidir. Hadis-i erifte, Nice gece kalk p da ibadet edenler vard r ki, onlar n bundan nasipleri sadece uykusuzluk ve zahmettir. 42 Her kimin namaz onu fuhu ve ktlklerden al koymuyorsa o namaz ki iyi Allahtan uzakla t r r buyrulmu tur.43 Allah (c.c) namaz , k lmaktan ziyade ikme etmeyi yani dosdo ru k lmay emretmi ti Reslullah (s.a.v), Kim ki abdestini gzel al r, namazlar n vaktinde k lar, k yam, rk ve secdelerini tastamam yapar, hususuna riayet ederse, namaz, beyaz ve parlak oldu u halde ykselir ve (lisanhaliyle), Benim hakk ma riayet etti in gibi Allah da seni korusun der. Kim ki abdestini gzel almaz, namazlar n vaktinde k lmaz, rk, secde ve hu uuna riayet etmezse, siyah ve karanl k oldu u halde ykselir ve (lisan- haliyle), Beni zayi etti in gibi Allah da seni zayi etsin der. Ta ki Allah Teln n diledi i yere gittikten sonra bir paavra gibi drlr ve adam n surat na ap l r. 44 Di er bir hadis-i eriflerinde, H rs zl k cihetinden insanlar n en kts, namaz ndan aland r buyurmu tur. Ashab- kiram, Ki i namaz ndan nas l alar y Reslallah? diye sorunca, Rk, scd ve hu uunu tamamlamaz buyurmu tur.45 Hu u bu derece nemli oldu u iin, kullar dnyev ihtiyalar n gidersin, ta ki namaza kendini verebilsin diye Mevl (c.c) baz vakitleri kullar na hediye etmi tir. 111-112. Namaz, kalpleri gnah kirlerinden ar nd r p, gayb kap lar n n a lmas n sa lar. Namaz, mnct mahalli ve musafat (safile me) madenidir. S rlar n alanlar onda geni ler ve nur klan onda par ldar. A klama: Bu hikmette namaz n baz semere ve neticeleri beyan edilmi tir. Namaz kulun, Rabbi huzurunda boyun bkt , zl ve iftikar n izhar etti i bir ibadettir. Nefis ise kibir, izzet ve iftihara meyyaldir. Kul, namaz sayesinde acziyetini ve kullu unu hat rlamakta, bylece kalpteki kt vas flardan kurtulmaktad r. Namaz n bir neticesi de gayb kap lar n n a lmas d r. Gaybdan maksat; melekt (mana) leminin s rlar d r. Namazda gayb kap lar n n a lmas , zahir ve bt n temizli in husulnden dolay d r. nc netice; kulun namazda Rabbiyle muhatabe etmesi, Onu vmesi ve Ondan istemesidir. Kul tilavetiyle rabbine mnctta bulunur, Rab (c.c) ise feth ve hicab kald rmak ile ona ikram eder. Musafat, mnacattan daha incedir. Musafat, hissiyat bulan kl ndan ar nm olan mnctt r.

Namaz s r meydanlar n n geni ledi i ve nurlar n parlad bir ibadettir. Buradaki s rdan murat, zat s rr , nurlardan murat ise, s fat nurlar d r. Bu namaz fena ve bek ehlinin namaz d r. lk drt netice, hallerine gre slk ehlinin namazlar n n neticesidir. Gaflet ehlinin k ld namaz ise bu neticeleri vermez. Allah (c.c) sendeki zay fl bildi de namaz n say lar n az k ld . Onun fazl na olan ihtiyac n bildi de yard mlar n o altt . Allah (c.c) bizdeki tembellik gibi zay f vas flar bildi i iin bizlere merhamet etmi , evvela elli vakit olan namaz be vakte indirmi tir. Fakat amelimiz ok zay f ve kusurlu oldu u ve kurtulu amelle de il, ancak Onun fazl ve ltfuyla oldu u iin bize ihsan etmi , be vaktin kar l olarak elli vakit sevab ile mkfatland rm , ayn zamanda her haseneye en az on sevap vaad etmi tir. Bunlar Mevln n bizlere merhamet ve ihsan n n gstergesidir. Ona lay k amel i lemek mmkn de ildir. Amelle kurtulu yoktur. Felah yine Onun ltf, ihsan ve rahmetiyledir. 113. Bir amele ivaz beklersen, o amelde ihlstan sorgulan rs n. phe edene selmet kfidir. A klama: Ameline kar l k, mkfat talep edersen, o amelde ihlstan hesaba ekilirsin. Oysa ameline sevap olarak Onun gazap ve helakinden salim kalman yeterlidir. Sana azap etmezse sen ona kret. nk sorguya ekilen amel iflah olmaz. Allahtan haya et de noksan yap lm h r amele kar l k bekleme. 114-115. Yapmad n amele ivaz bekleme. Senden onu kabul etmesi mkfat olarak yeter. Sana fazl n gstermek istedi inde (bir eyi) sende yarat r ve sana nisbet eder. A klama: Amelleri zahirde kul yap yor gibi grnse de hakikatte onu yapt ran Allaht r (c.c). Sizi de, amellerinizi de yaratan Allaht r (Safft 37/96). lemlerin Rabbi olan Allah dilemedike siz dileyemezsiniz (Tekvr 81/29). Amelleri zahirde biz bile yapsak hidayet ve tevfiki bile ihsan eden yine Odur. Nice insanlar vard r ki ibadeti arzulad klar halde yapmaya muvaffak olamamakta, g bulmamamaktad r. Hidayet veren Allah oldu u gibi g veren de Odur. O halde ki i, hakikatte Allah n yapt rd bir amele ivaz beklememelidir. En byk mkfat Onun ciz amelimizi kabul etmesidir. Mevl (c.c) bir ameli bizde yarat r ve bize nisbet ederse bu yine Onun fazl d r. Fazilet bize de il, yine Mevlya aittir.46 Ey karde im! Kendinde veya amelinde bir kemalt grd nde onu Allaha (c.c) nisbet et. Bir eksiklik grd nde ise nefse ve melun eytana kabahat bul. Sehl b. Abdullah (k.s) der ki: Kul bir sevap i ledi inde derse ki: Y Rabbi! Senin fazl n ve rahmetinle yapt m, sana krler olsun. Allah (c.c) der ki: Ama sen bana itaat ettin, gayret ettin.

ayet kul nefsini grr de, Ben yapt m, ben itaat ettim derse, Allah (c.c) ondan yz evirir ve, Seni ben muvaffak eyledim, ben yard m ettim ve sana kolayla t rd m, der. Kul bir gnah i ledi inde, Ya Rabbi! Sen hkmettin, sen takdir ettin, senin kazand r derse Allah Tel o k zar ve, na Sen gnah tercih ettin, cahillik ettin, sen i ledin der. Kul, Y Rabbi! Ben gnah i ledim, cahillik ettim, nefsime zulmettim derse Mevl (c.c) ona rahmetiyle ynelir ve, Ben byle takdir ettim, ben hkmettim. Seni de ba l yorum ve gna n rtyorum der. h 116. Seni nefsine dndrrse ktl nn sonu gelmez. E er cmertli ini sende gsterirse vgnl n bitmez. A klama: Cenb- Allah bir kulu kltmek istedi inde onu nefsiyle ba ba a b rak r. Kul hep nefsini grr. Bir kulu yceltmek istedi inde ise onda cmertli ini ve keremini izhar eder. Onu nefsine b rakmaz ve nefsini grmekten korur. Reslullah n (s.a.v) bir duas da yleydi: Y Rabbi! Gz a p kapay ncaya kadar bile beni kendi nefsime b rakma.47 42 Ahmed b. Hanbel, el-Msned, 2/373. 43 Heysem, Mecmauz-Zevid, 2/531. 44 Mnziri, et-Terglb vet-Terhb, nr. 578. 45 Drim, Salt, 78. 46 bk. 10. Blm, 82. hikmet. 47 Ali el-Mttak, Kenzl-Umml, nr. 5075; Heysem, Mecmauz-Zevid, 10/181 Hikem-i Atiyye Atullah skenderii (k.s)

Kahr Edebi
Ekleyen ki i kalpehli Tarih Oca 30, 2010 Kategori Anlaml Szler, Tasavvuf | 0 yorum

97. Belay verenin Allah (c.c) oldu unu bilmen, sana belan n ac s n hafifletsin. Zira kaderlerdeki (belalar ) sana gnderen, seni bol bol nimetlere al t ran n ta kendisidir. A klama: Ba na bir musibet gelince o musibeti gnderenin kim oldu unu, efkat ve merhametinin ne kadar byk oldu unu hat rla. O imdiye dek sana devaml nimetler verdi ine gre yine sana bir ltufta bulunmak istiyor demektir. Sabret ve Mevln n hesaps z ltuflar na kavu . phesiz sabredenlere ecirleri hesaps z olarak denecektir (Zmer 39/10). 98. Allah n (c.c) ltfunu kaderinden ayr zanneden, basireti noksan oldu u iin byle d nr. A klama: Allah n ltf kaderinden ayr lmaz. Kaderi bir yere inmeden evvel ltf iner. Beraberinde ltuf olmasa, belki bela daha iddetli olacakt . Musibetlerin daha bykleri de Mevln n kudretindedir. Hz. mer (r.a) demi tir ki: Allah (c.c) bana bir musibet verdi inde beraberinde drt ltuf grerek sabrediyorum. Birincisi, bu musibet dnya ile alkal d r. Ya hiretimle alkal olsa ne yapard m. kincisi, bunun Allah n kaderi oldu unu biliyorum. ncs, sabrederek sab r sevab al yorum. Drdncs, o musibetin sevab n d nyorum. 99. Senin iin yolun sana kar mas ndan de il, hev ve heveslerinin galebesinden korkulur. A klama: HakTel, Reslullah n (s.a.v) diliyle hidayet ve hakikat yolunu bizlere apa k beyan etmi tir. eriat n almeti, tarikat n minaresi ve hakikatin klar bellidir. Hakka ula mak isteyenin yolu bellidir. S k nt (h ) yolda de il, senin nefsindedir. Sen nefis ve hevna uyma yeter. Yoldan endi e etmene gerek yok. 100. Be er vas flar n zuhuruyla hususiyetin s rr n gizleyen ve kullu u izhar ederek Rabli inin azametini ortaya karan Allah (c.c) te bih ederim. A klama: Mevl (c.c) veli kullar n n nurlar n zillet, fakr, acz, zaaf gibi be er vas flarla gizlemi tir. Yoksa marifet nurlar grlseydi, onun yan nda gne bile grlemezdi.

Ebl-Abbas el-Mrs (k.s): ayet velinin nuru a lsa ona taparlard demi tir. Bu nurlar velilerin s rlar d r. Bu s rr ehlinden ba kas na aan Halla gibi ldrlr. Demek ki Mevl (c.c) bu s rr gizlemekle de ltuf ve rahmet eylemi tir. Velilerin nurlar n be er vas flarla gizledi i gibi onlar n ibadetiyle de kendi azametini izhar eylemi tir. Azamet ve kibriyan n tek sahibi Odur. Onu tm noksan s fatlardan tenzih ederiz. 101. ste in gecikti diye Rabbini sulama. Bilakis edebin geride kald iin nefsini sula.

A klama: Birinci blmde de geti i zere Allah (c.c) icabete kefil olmu tur ama zaman na ve kendi seti ine kefil olmu tur. Kulun bilmedi i hay rlar Mevl (c.c) bilir. Mevl (c.c) kula elbette en hay rl olan vermi tir. Kul Rabbiyle eki ece ine, terk-i edebinden tr nefsiyle eki melidir. 102-103. Seni zahirde emrine uyan k ld , bt nda ise kahr na teslimiyetle nz kla rd nda nd sana ok byk ihsanda bulunmu demektir. Her tahsis sahibinin tahlisi tamam olmaz. A klama: Mminin, zahirde Allah n emrine imtisali; eriat n kemaline, bt nda Allah n (c.c) kahr na teslimiyeti ise; tarikat ve hakikatte kemaline i arettir. kisi bir kulda bulundu unda bu, tam kemaltt r. Zahirini taat ve ibadetle, bat n n marifetle ssleyen kemalta ermi tir ve ok byk bir nimete kavu mu tur. O halde bu nimetin kadrini bilmeli ve krn etmelidir ki, Allah n ikram na nail olan, zahir ibadet verilen herkes tahlise (kurtulu a) ula m demek de ildir. badetin var diye kendini kurtulmu zannetme. ini de marifet ile ve Allah n (c.c) kahr ve belas na sab r ile ssle. Kemale ancak o zaman erersin. Hikem-i Atiyye Atullah skenderii (k.s)

Taat Edebi
Ekleyen ki i kalpehli Tarih Oca 30, 2010 Kategori Anlaml Szler, Tasavvuf | 0 yorum

82. Rabbimiz (c.c) kulunun pe in amelini veresiye mkfatland rmaktan ycedir. A klama: Cenb- Mevl (c.c) en kerim ve en cmert oland r. Kerim olan n an ise; bir ey sat n ald nda cretini an nda vermektir. Allah, mminlerden nefislerini ve mallar n cennet mukabilinde sat n alm t r (Tevbe 9/111). Kim nefsini ve mal n Allah (c.c) yolunda satar, feda ederse Allah (c.c) onu hiretteki cennetten evvel dnyada ki marifet cennetine sokacakt r. Bu dnyada ona dost olacak ve onu ho nut k lacakt r. 83. Seni taate ehil k lmas , taatine mkfat olarak yeter. A klama: Padi ah bir ki iyi hizmetine yakla t rm sa ona ikram etmek istiyor demektir. Allaha ibadet etmemiz Onun bize tevfik verdi inin almetidir ve ibadetimize mkfat olarak bu tevfik kfidir.36 84. Allah n (c.c) ibadet an nda amel edenlerin kalplerine am oldu u hu u ve nsiyet onlara mkfat olarak yeter. A klama: Amel esnas nda Mevln n kulun kalbine at ey; seyri sulukta, ba takiler iin muhazara (huzurda olma bilinci), ortadakiler iin murakabe (Allah n onu urd bilinci) ve erenler iin m ahededir (seyretme, Urme). Bunlar n hepsine de hu u denilir. te bu hu un zevkini tatmak ve ibadette Cenb- Mevl ile nsiyet duymak (Onunla ba ba a kald n hissetmek) amel edenlere mkfat olarak yeter. 85. Ona umdu u bir ey iin veya ikab n defetmek iin ibadet eden, Onun yce vas flar n n hakk na riayet etmemi tir. A klama: Baz lar Mevlya cennet arzusuyla, baz lar ise cehennem korkusuyla ibadet ederler. Her iki k s m da avam tabakas d r. Byle yap lan ibadet Cenb- Mevln n azamet, kibriya, izzet ve kemal vas flar na haks zl kt r.

Vehb b. Mnebbih, Davudun (a.s) Zeburunda Allah n (c.c) yle buyurdu unu nakledere: Bana cennet veya cehennemden dolay ibadet edenden daha zalim kim var? Cennet ve cehennemi yaratmasayd m ibadet edilmeye ehil de il miydim? 86. Ne zaman sana bir ey verse sana iyili ini gsterir. Ne zaman senden menetse sana kahr n gsterir. Demek ki O verse de, vermese de sana kendini tan t yor ve sana ltfuyla yneliyor. A klama: Cenb- Mevl her zaman kullar na kar l-tufkr, cmert, kerim ve rahimdir. Kula bir ihsanda bulundu unda kul Onun ltuf ve keremine ahit olur. Kahhr s fat n gstermek istedi inde ise kuldan bir eyi meneder. Kul bylece Allah n azamet, kibriya,ve celline ahit olur. Her iki halde de Mevl (c.c) kula kendini tan tmakta, iyilikte bulunmaktad r. Menetti inde kul bunu anlamasa bile 87. Senden bir eyi menetmesine zlmen, Onu hakk yla anlayamad ndand r.

A klama: Kul, bast ve at an nda oldu u gibi kabz ve men an nda da Allah (c.c) tan mad ka marifette kemale rmez. ayet cemal an nda tan y p, cell an nda Onu tan m yorsa bu avam tabakas n n marifetidir. Bir ey verildi inde ho nut olup, verilmedi inde k zarlar. Bu tabaka hl nefislerinin esiridir. 88-89. Olabilir ki sana taat kap s aar da kabul kap s amaz. Olabilir ki seni bir gnaha d rr de ula mana sebep olur. Zillet ve fakra vesile olan bir gnah, izzet ve kibre gtren taatten hay rl d r. A klama: Kul, ibadet ve ameline gvenmemelidir. Olabilir ki Allah o ibadeti kabul etmeyebilir. Bilkis Allah n rahmetine, ltuf ve ihsan na gvenmelidir.37 Gnahtan dolay kimseyi de ay plamamal d r. Belki o nnah Allah n (c.c) de i mez bir takdiridir. Belki de o gnah i leyen ah s pi man olup tvbe edecek, nefsini k nayacak ve bu sebeple makam daha da ykselecektir. K r kl k ve ezilmeye yani kendini kk grmeye vesile olan bir gnah, netice itibariyle kibre vesile olan taatten daha hay rl d r. O halde Mevl (c.c) kulun eline ibadet nimeti vermi ise kul bunu Allah n bir nimeti bilmeli, nefsine pay karmamal ve reddedilmesinden korkmal d r. ayet bir gnaha d m ise derhal tvbe etmeli, iinden o gnah unutmamal ve kalbi bu gnahtan dolay mahzun olmal d r. Reslullah (s.a.v), ayet siz hi gnah i lemeseydiniz, sizin hakk n zda daha iddetli olan bir eyden korkard m. Ucb, ucb (kendini be enmek) buyurmu tur.38 90. ki nimet vard r ki hibir varl k bunlar n d nda de ildir ve her varl kta grlr. cat nimeti ve imdat nimeti.. Evvela yaratmakla, ikinci olarak da pe i pe ine yard mlar n gndermekle sana inam eyledi. A klama: cat, yaratmak; imdat ise, hayatta kalabilmesi iin yard m etmektir.

Mevl (c.c) varl klar yaratmakla onlara bir iyilikte bulunmu , sonra da onun varl srdrebilmesi iin yard mlar n pe pe e gndermi tir.

Cenb- Mevl (c.c) vcibl-vcuttur ve zat yla kaimdir. Onun d ndaki her ey ise cizlvcut olup, varl ba kas na muhtat r. Yerin ve g n dengesini koruyan Allaht r. Ana karn nda insan yaratt gibi, daha sonraki bir ok safhada onu koruyan ve mr boyu ona sonsuz nimetler veren yine Allaht r.39 91-92. Yoksulluk sende zatidir. Sebeplerin geli i, sende gizli olan o yoksullu u hat rlat r. Ar z eyler, zati yoksullu u kald rmaz. Vakitlerin en hay rl s ; yoksullu una a hit oldu un ve sendeki zillete geri evrildi in vakittir. A klama: Hak (c.c) mutlak zenginlik, mutlak kuvvet, mutlak kudret ve mutlak izzet sahibidir. Kul ise tam tersine mutlak fakr, mutlak zaaf, mutlak acz ve mutlak zillet sahihidir. Yoksulluk, muhtal k insanda zatidir. Hastal k, al k, su-I tuzluk vs. sebepler insana bu muhtal hat rlatmaktad r. Ar z olarak bu ihtiyalar n ortadan kalkmas ise kulun Acizli ini ortadan kald rmaz. Mesela hasta iyile ti inde veya a doydu unda acziyet ortadan kalkmaz. nk kul tekrar hastalanmaya kabildir ve elbet yine ac kacakt r. Mmin iin en byk eref Allaha (c.c) kul olmakt r. Mevl (c.c) Kurn- Kermde birok peygamberden kulumuz diye bahsetmi tir. Hz. Reslullah (s.a.v) melik veya kul bir peygamber olma hususunda tercihini kul bir peygamber olma ynnde kullanm t r.40 O halde kulun en hay rl vakti, kul oldu unu anlad ve zelil oldu unu bildi i vakittir.

93-94. Seni ne zaman mahlkattan uzakla t nyorsa bil ki, sana bir nsiyet kap s amak istiyor. Ne zaman ki dilini duaya sevkediyor bil ki, sana bir eyler vermek istiyor. A klama: Allah (c.c) kula bir nsiyet kap s amak istedi inde onu mahlkattan so utur, uzakla t r r. Reslullah (s.a.v), peygamberli i yakla nca devaml Hira ma aras na gidiyor, orada uzlete ekiliyordu. Uzlet kalbe yerle ince nsiyet kap s a l r. Allah (c.c) kulun diline duay nasip etmi se onun hakk nda hay r murat etmi tir ve illa ona bir eyler vermek istiyor demektir. Reslullah (s.a.v) buyurmu tur ki: Allah, icabete izin vermedike bir kul iin duaya izin vermez.41 95. Arifin Allaha olan zd rar (zaruret ve evki) zail olmaz ve Ondan ba kas yla karar k lmaz.

A klama: Arif devaml kendini a ve istekli grr. Allah daha fazla tan mak ister. Ne kadar tan a yine kanmaz. nk makamlar n nihayeti yoktur. Reslullah(s.a.v) ariflerin efendisidir ve yle dua etmi tir: Rabbim! lmimi art r. 96. Eserlerin nurlar yla zahirleri ayd nlatt . S fatlar n n Mallar yla ise s rlar ayd nlatt . Bu sebeple zahirlerin nurlar batar, fakat kalp ve s rlar n nurlar batmaz. Nitekim denilmi tir ki: Gndzn gne i, gece olunca batar. Kalplerin gne i ise asla kaybolmaz. A klama: Zahiri nurlardan maksat; HakTeln n kudretinin eserleri olan, kinattaki gzle grlebilen ve Onun kudretini gsteren harikuladelik ve ihti amd r.Gkleri y ld zlarla sslemesi, yeryzn da lar, rmaklar, ormanlar, iekler vs. ile sslemesi, insan gz, kulak, el, ak l vs. say s z nimetlerle donatmas gibi S fatlar n n nurlar ndan maksat ise; Onun izzet, azamet, cell, keml ve kibriya gibi vas flar n bilmek, kalben Onu s fatlar yla tan makt r. Allah (c.c) bir kuluna marifetini nasip etmi ve s fat nurlar n ihsan etmi se art k o k kalpten ayr lmaz. Allah n kudretine delalet eden zahir nurlar gne in batt gibi zail olabilir. Ama kalp ve s rlar ayd nlatm olan marifet nurlar asla snmez. 36 bk 12. Blm, 113-116. 37 bk. 1. Blm, 1. hikmet. 38 Ali el-Mttak, Kenzl-Umml, nr. 7671; Heysem, Mecmauz-Zevid, 10/269 39 bk. 18. Blm, 158. hikmet; Mnacat: 3. 40 Ahmed b. Hanbel, el-Msned, 2/231, Eb Yal, Msned, nr. 6105. 41 Ali olaVlttak, Kenzl-Umml, nr. 3144 Hikem-i Atiyye Atullah skenderii (k.s)

Arifin dab
Ekleyen ki i kalpehli Tarih Oca 30, 2010 Kategori Anlaml Szler, Tasavvuf | 0 yorum

70. Ondan isteyece in eylerin en hay rl s Onun senden istedi idir. A klama: Allah n (c.c) kullar ndan istedi i; zahiren mir ve nehiylerine riayet etmek (yani istikamet zere olmak) ve Onu ok zikretmek, bt nen ise kalp ve s rlar slah edip Onu tan yabilmektir. Allah n (c.c) kulu muhafaza etmesi, ondan raz olman ve zat ve s fat marifeti; ameller neticesinde Allah n (c.c) hsan etti i ltuflard r. Kul bunlar isteyece ine Onun emir vn yasaklar na yap sa daha evld r. nk kul, efendisinin szn tutup, ona itaat etti inde efendisi zaten onu muhafaza edecek ve o daha istemeden nimetlerini verecektir. Geride de geti ki; arifin duas emre imtisal iindir. Yoksa arif kalben istemeye haya eder.32 71. lemeye yeltenme olmad almetlerindendir. halde ka r lm ibadetlere zlmek aldanma

A klama: Kul ka rd ibadetlere elbette zlecek, ama bir yandan da ibadetleri i lemek iin harekete geecek ve art k ka rmamak iin bir aba sarfedecek Hibir aba sarfetmeyip bir yandan da zlmek aldanmad r. steklerine dalm , taate kar hibir hareketi olmayan ki inin durumu tehlikelidir. eyh EblHasan e - zel (k.s) byle bir ki inin devaml iman ve hidayet nimetine kretmesi ve iman n n muhafazas iin devaml Allaha yakarmas gerekti ini, yoksa sonunun (Allah muhafaza) ekavet olaca n sylemi tir. 72. Arif, Hakka bir i arette bulundu unda Onu kendine i aretinden daha yak n bulan de ildir. Bilakis arif; Onun vcudunda fni ve hdunda erimi olmas sebebiyle i areti dahi olmayan ki idir A klama: eyh Ebl-Kas m Cneyd (r.a) der ki: Arif; kendi nefsinden gemi , Rabbinin zikrine biti mi , Onun hakk n eda ile me gul, kalbi ile Ona bakan, hidayet nurlar yla kalbi yanan ve tertemiz olan, iece i onun muhabbeti olan ve gayb perdelerinin tesinde Cebbar olan Allah n (c.c) tecellisine mazhar olan ki idir. Konu sa Allah (c.c) iledir, sussa Allahtand r (c.c). Hareket etse Allah n (c.c) izniyle, dursa Allahlad r. Yani o devaml Allahla, Allah iin, Allahtan ve Allahad r.

te hakiki arifin tarifi budur. Hakiki arif; tabirden dilsiz, i aretten msta nidir. Ondan bir tabir veya i aret peyda olsa o vecdin ta mas ndand r ve arif ondan bihaberdir. 73. Rec (mit); amelle beraber olan istektir. Yoksa o bo bir temennidir. A klama: Bir hadis-i erifte buyrulur ki: Ak ll kimse nefsini hesaba eken ve lmden sonras iin amel edendir. ciz kimse ise nefsini hev ve isteklerine tab k l p bo temennide bulunand r.33 74. Arifin talebi; ubdiyyette (kullukta sad k olmak ve rubbiyyetin hakk n ifa etmektir. A klama: Cenb- Mevl (c.c), Zmer sresi 29. yette m rik ile muvahhide misal getirmi , birok sahibi olup eki ilen bir kle ile bir ki iye hizmet eden klenin e it olmad n bildirmi tir. Ki iye mahsus bir kle, elbette ortak kleden daha fazla sevilir. te arifin de maksad sadece Rabbine kul olmak ve Ona kar vazifelerini tam yapabilmektir. 75. Seni kabz halinde b rakmamak iin bast eyledi, bast haline terketmemek iin de kabz eyledi. Sonra Ondan ba ka bir eye ait olmayas n diye seni her iki halden de kard . A klama: Bast; kalbe gelen ferahl k ve ne e hali; kabz ise, hzn ve daralma halidir. Bu iki hal, gecenin gndzle nbetle ti i gibi slikin kalbinde devaml de i ir. Avam; kalbine mit galip oldu unda bast olup, korku galip oldu unda kabz olur. Havas; kalbine cemal vasf tecelli etti inde bast olup, celal vasf tecelli etti inde kabz olur. Ehassl-havas iin ise celal ve cemal vasf e ittir. Kalble gelen varidat onlar n halini de i tirmez. nk onlar n kalpleri Allah iledir ve kulluklar Allah iindir. Herhangi bir ey (cennet midi veya cehennem korkusu) iin de ildir. Birinci ve ikinci k sma haller mliktir. Son k s m ise hallere maliktir. 76. Arifler bast halindeyken kabz halindekinden daha ziyade korkarlar. nk bast halinde edebi koruyabilenler pek nadirdir. A klama: Bu nadir f rka mutmain olmu , temkin ehli (kemale ermi ) zatlard r. Onlar da gibi sa lamd r. Ne kabz, ne de bast onlar sallayabilir. Edebini asla terketmez. Slk ehli arifler ise bast halinin rahatl yla o u kere edebi terkedebilirler.

Bast halinde, ferahl k bulmakla nefis hazz n al r. Ama kabz halinde nefsin ho una gidecek bir haz yoktur. A klama: Bu, baz ariflerin bast halinde edebi koruyamamalar n n sebebidir. Yani bast halinde nefis sevinli oldu u iin haddini a abilir. Ama kabz halinde hzn hkimdir ve nefsin ho una giden bir taraf yoktur. 77. o u kere sana verir de mahrum b rak r. o u kere de seni mahrum b rak r da verir.

A klama: Mevl (c.c) bazen kula, kulun ho una gideni verir ve bylece onu yce huzurdan mahrum b rak r. Bazen de nefsinin ho una giden eyden mahrum b rakarak onu yce huzuruna ula t r r. Yahut da dnya lezzetini verip, hiret izzetinden mahrum b rak r veya dnyay vermez de hireti verir. yleyse Allah (c.c) verse de vermese de kul zlmemeli, hayr n Allah n (c.c) murad oldu unu bilmelidir. Mahrum b rak lmak senin iin bir anlay kap s a yorsa, bu mahrumiyet ihsan n ta kendisidir. A klama: Mevl (c.c) buyurur ki: Olabilir ki siz, bir eyden ho lanmazs n z; oysa ki o sizin iin bir hay rd r. Yine olabilir ki, siz bir eyi seversiniz, oysaki o sizin iin bir ktlktr. (Bakara 2/216). Bir eyin hay r m er mi olaca n ancak Allah (c.c) bilir. Kulun hay r zannetti i ey bazen er veya bunun tam tersi olabilir. Allah (c.c) kulu bir eyden mahrum etti inde kul zann n gzel tutar ve Allah n (c.c) iradesine teslim olursa bu mahrum b rakma, haddizat nda ihsan n ta kendisidir. Misal: ocu un biri, gzel grn l fakat zehirli bir yemek gryor. Yeme e elini att nda babas mani oluyor. ocuk ise babas n n ona ktlk etti ini san yor ve yeme e ula amad iin a l yor. Oysa bilmiyor ki babas ona ac yor. Ke ke ocuk bunu bilebilseydi. Bir Hikye Kylerin birinde ailesiyle beraber ya ayan arif bir zat vard . Bir gn e eklerinin ld n sylediler: Hay r olur in allah dedi. Sonra kpe in de ld n sylediler. Adam yine, Hay rd r in allah dedi. Biraz sonra horozun da ld n sylediler. Adam tekrar, Hay rd r in allah dedi. Evdekiler adama k zd lar, Gzmzn nnde mallar m z yok oldu, bunda ne hay r var? dediler. O gece baz e kiyalar etraftaki btn kyleri ya malay p, herkesi ldrm ler. I k olmad ndan kyler ancak e ek, kpek ve horoz sesleriyle tespit ediliyormu . Bunlar ise onlar n errinden kurtulmu lar. 78. Varl klar n zahiri aldanma, bt n ise ibrettir. Nefis zahirdeki aldat c sse, kalp ise bt ndaki ibrete bakar. A klama: Varl klar n d grn cazibeli sslerle donat lm t r. Oysa varl klar n hakikatleri ibretlerle doludur. ehvetle varl klar n d na de il, ibretle ilerine bakmal d r. Hz. Ali (r.a), Selmn- Frisye (r.a) yazd mektupta yle demi tir:

Dnyan n misali ancak bir y lan gibidir. Dokunu u yumu ak ama zehiri ldrcdr. yleyse dnyadan ve onun ho a giden sslerinden yz evir. Ondan ayr laca n bildiysen zntsn terket. Onu elde etmekten sak n. nk dnyal k ile sevinen mekruha d er. Selef-i salihin, dnya kendilerine yneldi inde, Mutlaka bir gnah i ledik ki, ak beti bu olsa gerek derlerdi. Bir fakirlik ve s k nt geldi inde ise, Salihlerin vasf , merhaba! derlerdi. 79. Sonsuz bir izzete sahip olmak istiyorsan, sonlu bir izzetle azizlenmek isteme. A klama: Sonsuz olan eref ve izzet; kula Allah n (c.c) verdi i izzettir. Ona taat ve ibadeti, tazimi, te bihi, zikri, marifet ve muhabbeti ile kazand ereftir. Fni olan eref ise, dnya ile alkal ve mahlkat n yceltmesi ile elde edilen ereftir. Allaha (c.c) kul olan Onun marifet ve muhabbetiyle ereflenen ilelebed ereflidir. Dnya erefi ise geicidir. Hz. Ali (r.a), Mals z zengin olmak ve a iretsiz o almak isteyen, gnah alakl intikal etsin demi tir. Allah n (c.c) aziz k ld n ise zelil k lacak yoktur. ndan taat stnl ne

Bir Hikaye Halife Harun Re id bir adama iyilik etmek istedi. Adam halifeyi k zd rd . Halife adam n huysuz bir kat ra ba lanmas n emretti. Bylece kat r n onu ldrece ini mit etti. Fakat kat r adama bir zarar veremedi. Sonra adam n bir yere hapsedilip, zerinin tamamen toprakla kapat lmas n emretti. Emretti i gibi yapt lar. Fakat adam bir bostanda grld. Yakalan p tekrar halifenin huzuruna getirildi. Halife adama sordu: Seni zindandan kim kard ? - Beni bostana sokan. - Seni bostana kim soktu? - Beni zindandan karan, dedi. Halife ona zarar veremeyece ini ve onu zelil edemeyece ini anlad ve adam n bir bine e binerek yle ba rmas n emretti: Ey millet! Harun, Allah n (c.c) aziz k ld bir kulunu zelil etmek istedi ama gc yetmedi. 80. Hakiki tayy; hireti sana senden daha yak n grnceye dek, sana dnya mesafesinin katlanmas d r. A klama: Tayy, katlanmak demektir. Sofi taifesi indinde drt e it tayy vard r:

Tayy-i zaman; k sa bir mddet ierisinde uzun bir mddeti ya amakt r. Bir Hikye Buna u hikyete anlat lanlar rnektir. Bir cuma gn F rat nehrinde y kanan bir adam sudan kt nda elbiselerini bulamad . Yolu takip etti ve kendisini M s rda buldu. Orada uzun mddet ya ad , evlendi, ocuklar oldu ve seneler geti. Sonra yine bir cuma gn gusletmek zere Nil nehrine girdi. Sudan kt nda kenarda ilk elbiselerini grd. Yolu takip etti ve kendini Ba datta buldu. lk gnk cuma namaz na da yeti ti. Reslullahin (s.a.v) Mira hadisesi de tayy-i zamana bir misaldir. Tayy-i mekn; mekn n katlanmas d r. Bir zat n ayn anda iki veya daha fazla meknda grlmesi gibi Bu hadise birok velide grlm tr ve grlmeye de devam etmektedir. Tayy-i dnya; tam bir imana sahip olma sayesinde, olacak eyleri olmu gibi bilmek ve tasdik etmektir. Her mslman n hiret, kabir, ha r, mizan, s rat gibi gayb gereklere iman gibi Tayy-i nefis; nefsin tm kt vas flar terkedip, kendini Rabbinin huzurunda grmek, lm kendine kendi nefsinden daha yak n grnceye kadar dnya mesafelerini a makt r. te tahkik ehli indinde hakiki tayy budur. Sahabe-i kiramdan Hhsin (r.a) m ahedesi gibi34 Eb Muhammed Mrtai e (k.s) bir adam n suda yrd n sylemi ler. yle cevap vermi : Benim baz talebelerim vard r ki, Allah onlar nefislerine muhafelette sabit k lm t r. Bu, suda yrmek ve havada umaktan daha byktr.35 81. Halk n vermesi mahrumiyet, Hakk n mahrum b rakmas ise ihsand r. A klama: Abdsselm b. Me i (k.s), Ebl-Hasan e - azelye (k.s) yle nasihat etmi tir: Y Ebl-Hasan! nsanlar n errinden ziyade hayr ndan ka. nk onlar n hayr kalbine, erri ise bedenine ula r. Bedenin zarar grmesi ise kalbin zarar grmesinden daha hay rl d r. Bir d man ki seni Rabbine ula t r yor, seni Rabbinden ay ran dosttan daha hay rl d r. Halktan grlen iyilik kalbe zarar verir. Kul zay fsa bylece halka iltifat eder ve zarar eder. Oysa Mevl mahrum b rak rsa kul yine Ona ynelir ve ihsana nail olur. 32 bk. 2. Blm, 5. hikmet. 33 Tirmiz, K yamet, 26. 34 bk. 14. Blm, 128. Hikmet, 35 bkz: 14. Blm, 119. Hikmet. Hikem-i Atiyye Atullah skenderii (k.s)

Tamah n Zemmi

Ekleyen ki i kalpehli Tarih Oca 28, 2010 Kategori Anlaml Szler |

0 yorum

55. Tamah tohumu ekmedike zillet dallar uzamaz. A klama: Tamah; ba kalar n n elinde olan eylere heveslenmek, onlara istekli olmak ve gz dikmektir. Sebebi ise onlarda bir fayda oldu unu vehmetmektir. nsan, ba kalar n n kendisine bir faydas veya zarar olabilece ini vehmetmesi sebebiyle onlara tezelll eder (Yani onlara boyun e er, kendini kltr). Oysa fayda veya zarar ancak Allahtand r (c.c). nsanlar grp, onlara itibar eden zelil ve hakir d er. Mevln n himayesine ve hduna erebilmek iin Ondan ba kas ndan soyutlanmak gerekir. Duh sresindeki, Rabbin seni yetim (tek ba na, yaln z, kimsesiz) buldu da himaye etmedi mi? (Duna 93/6) yet-i kermesinde de buna i aret vard r. brahim (a.s), Ben bat p giden eyleri sevmiyorum demi ti (Enam 6/76). Allah n d ndaki her ey yok hkmndedir. Ate e at laca nda Cebrail (a.s) ona gelerek, - Benden bir iste in var m , diye sorunca, - Senden yok, dedi. Cebrail, - Allahtan var m , ileteyim, deyince, - Onun benim halimi bilmesi yeterli, sylememe gerek yok, diye cevap verdi. Burada brahim (a.s) Allah (c.c) kendisine Cebrailden (a.s) ve istemekten daha yak n grd. Manc n k ile ate e at ld nda ise Allah n ltf ona yeti ti. ibrahim (a.s) Allahtan ba ka kendisini me gul eden her himmetini Allaha sarfetti. .oyi d man grd ve btn

Rabbl-lemin hari hepsi benim d man md r ( uar 26/77).

O halde bizler de Hz. brahim gibi olmal , Allahtan (c.c) ba kas na s rt m z dayamamal y z. Hz. Ali (r.a) Basrada bir camiye girdi. Orada insanlara vaaz eden vaizler grd. Hepsinin yanl lar n bulup, dzeltti. Sonra Hasan- Basryi grd. Onda bir r d ve hidayet simas grd ve ona, Sana bir ey soraca m. E er bilirsen seni b rakaca m dedi ve yle sordu: Dinin binas nedir? Ver (takva). Dinin fesad (bozulmas ) nedir? Tamah dedi. Hz. Ali, Otur ve sohbetine devam et. nsanlara senin gibilerin sohbet etmesi gerekir dedi. 56. Hibir ey seni vehim gibi sevkedemez. A klama: nsanlar n elinde bir fayda olaca na vehmeden ki i o faydaya tamahkr olur. Bir zarar olaca n zanneden ise o zarar menetmek iin u ra r. Ya tezelll gsterir, ya ya c l k yapar ya da korkar. Demek ki insan Allahtan (c.c) ba kas na gvenmey ve ynelmeye e sevkeden en byk sebep vehimdir. Vehim avam ve havass Allahtan (c.c) perdeler. Ehas-sl-havass (yani kemale ermi evliyalar ) ise hibir ey Allahtan perdelemez. Vehim avam mahlkata ba latarak, gidi ini engeller. Havass ise eser ve nurlara ba latarak o eylerde kni k lar. Kanaat ise mahrumiyettir. Nurlara ve makamlara ba lanan daha ilerisine varamaz. 57. midini kesti in eyden hrsn. Tamah etti in eyin ise klesisin. A klama: Bir eyden midini kesen himmetini ona harcamaz ve ondan alkay keser. Allaha (c.c) kul olan ki i Onun d ndakilerden hr olur. Ki i tamah etti i eyin klesidir. nk tamah; muhabbeti, boyun e meyi ve zilleti gerektirir. Bir eyi sevmek ve boyun e mek ise kullu un vasf d r. Bu manada denilmi tir ki: Kle, tamah etti i mddete hrdr. Hr ise tamah etti i mddete kledir. Efendisi melik olmas n istedi i halde, memlk (kle) kalmay isteyen ki inin hali ne irkindir. Allah (c.c) btn mahlkat insana hizmetkr k ld insan n hali ne acayiptir. halde, mahlkata hizmet etmek isteyen

58. hsan ve nimetleriyle Allaha ynelmeyen, imtihan zincirleriyle Ona do ru ekilir. A klama: Allah (c.c) kullar n k sma ay rm t r. Ehl-i imal, ehl-i yemin ve sbikn.25 Ehl-i imal (cehennemlikler) hakk nda zaten bir ey sylemeye gerek yok. nk onlar n zaten Allaha (c.c) ynelmeleri mmkn de ildir.

Ehl-i yemin (cennetlikler) ise hususi bir yolla yani tarikat vas tas yla vs. de il, eriat n zahiriyle amel ederek Allaha (c.c) ynelir. Konumuz onlar da de ildir. Sbikn (ncelik ehli, evvelkiler) ise Allah n (c.c) marifetine ve hduna erebilmek iin Ona ynelenlerdir. Bunlar da iki k s md r: a) Allah n (c.c) ihsan ve nimetleri sebebiyle Ona ynelenlerdir ki makamlar kr makam d r. b) Allah n (c.c) imtihan ve belalar sebebiyle Ona ynelenlerdir ki makamlar sab r makam d r. Birinci k s m gnl r zas yla Allaha ynelir. kinci k s m ise zorla, (Bu manada kr makam sab r makam ndan daha efdaldir). Allah (c.c) bir ki iyi marifet ehli k lmay diledi inde kendisini ona nimetleriyle tan t r. Nimetlerle tan mayan imtihanlar ve musibetlerle kendine eker.26 Bir Hikye Fasta ok zhid olar bir eyh vard . badet ve taatine ok d knd. Denizden bal k yakalar, bir k sm yla geinir, di er k sm n da tasadduk ederdi. Bu eyhin bir mridi Fastaki ba ka bir beldeye sefere gidiyordu. eyh ona yle dedi: Falan beldeye gitti inde falanca ismindeki arkada m bul, ona selm m syle ve ondan dua iste. nk o byk bir evliyad r. Adam o beldeye gitti ve eyhinin tembih etti i adam sordu. Ona bir ev gsterdiler. Ev ancak meliklere lay k atafatl bir evdi. Adam buna ok a rd . eri girmek isteyince kap c lar, Biraz bekle, o padi ah n yan nda dediler. Adam n a k nl daha da artt . Bir mddet sonra beklenen ah s muhte em bir k yafetle ve muazzam bir binek zerinde heybetli bir ekilde geldi. Adam n taaccb daha da artt . Hatta geri dnmeyi hile d nd. Fakat eyhinin emrine muhalefet edemeyece ini hat rlad ve izin isteyip ieri girdi. Hizmetkrlar, kleler ve grd ihti am hayretini katbekat art rd . Sonra eyhinin selm n adama iletti. Adam, Sen onun yan ndan m geliyorsun? dedi. Evet. Onun yan na dnd nde ona yle syle: Ne zamana kadar dnyayla me gul olacaks n? Ne zamana kadar dnyaya ynelmeye devam edeceksin? Dnyaya ra betinden ne zaman kurtulacaks n? Adam iinden, Vallahi bu imdiye kadar grdklerimden daha acayip dedi. eyhinin yan na geri dnd nde eyhi ona sordu: Falanca karde imi grdn m? Evet. Sana ne dedi? Hibir ey.

 lla ki syleyeceksin deyince adam n szlerini aynen iletti. eyh bunun zerine uzun mddet a lad ve yle dedi: O karde im do ru sylyor. Allah (c.c) onun kalbini dnyadan temizledi ve dnyay eline verdi. Bense dnyadan elimi ektim ama hl kalbimde birtak m ba lant lar var. 59. Kim nimetlere kretmezse, onlar tkenmeye arzetmi tir. Nimetlere kreden ise onlar sa lam ba larla ba lam t r. A klama: Hikmet ehli zatlar ittifak etmi lerdir ki; kr mevcut nimetlerin ba , mevcut olmayanlar n ise av d r. Mevl (c.c), krederseniz andolsun ki (nimetlerimi) art raca m ( brahim 14/7) buyurmu tur. kr k s md r: a) Dil ile yap lan. Allah (c.c) buyurur ki: Rabbinin nimetini ise anlat (Duh 93/11). nsan n Allah n nimetlerini kibirlenmeden anlatmas krdr. Reslullah (s.a.v), Allah n nimetini anlatmak kr, anlatmamak ise nankrlktr buyurmu tur.27 b) Amel ile yap lan. Allah (c.c) buyurur ki: Ey Davud ailesi, kretmek iin amel edin{Sebe 34/13). Allah n emir ve yasaklar na riayet etmek krdr. Muhalefet eden ise nankrlk etmi demektir. Reslullah (s.a.v), mahlkat n en ereflisi olup, hibir ynah olmad halde ok ibadet eder, geceleri mbarek uyaklar i inceye kadar namaz k lard . Sebebi soruldu unda, kreden bir kul olmayay m m ? buyurmu tu.28 c) Kalp ile yap lan her nimetin Allahtan oldu unu bilmek kalbin krdr. Sizde her ne nimet varsa Allahtand r (isiani 16/53). Baz limler her azan n krnn kendi cinsinden oldu unu sylemi lerdir. Mesela kula n kr hayr i itti inde dinlemek, erre kulak vermemek; gzn kr harama bakmamak gibi. Sonu itibariyle insan, kendinde bir nimet grd nde evvela o nimeti Allahtan (c.c) bilmeli, sonra kibirlenmeden, bbrlenmeden anlatmal ve kr iin ibadetini o altmal d r. Byle olunca art k Allah (c.c) elde olan muhafaza eder ve nimetlerini daha da o alt r. kredilmeyen nimeti ise kuldan al r. phesiz ki, bir kavim kendi durumunu de i tirmedike Allah onlar n durumunu de i tirmez (Rad 13/11). Byle olmas , bir kavim nefislerinde olan de i tirmedike Allah n onlara vermi oldu u nimeti de i tirmemesi sebebiyledir (Enfi 8/53).29

60. Ktlk i lemeye devam etti in halde Allah n ihsanlar bulunuyorsa bunun sana bir istidra olmas ndan kork. Biz onlar bilmedikleri yerden yava yava azaba yakla t r r z (Kalem 68/44). stidra, minnet/ihsan suretindeki mihnet/bela demektir. Ktl e devam etti i halde Allah ki iye hl ihsan ediyorsa ki i o ihsan n bir istidra olmas ndan korkmal , kalp, dil ve ameliyle o nimetin krne al mal d r. nk Allah (c.c) nimetlerini iyiye oldu u gibi ktye de ard ard na verir. Ama bir yakalad m art k onu kimse kurtaramaz. nk Allah n yakalamas pek iddetlidir. 61. Mridin, edebe ayk n hareketlerinin ak beti geciktirilince, E er bu kt edep olsayd yard mlar kesilir ve uzakl k hs l olurdu demesi onun cehaletindendir. Zira yard m kesildi i halde mridin haberi olmayabilir. Hibir ceza olmasa bile s rf ilerlemenin kesilmesi ona ceza olarak yeter. Bazen hi haberi olmad halde uzakl k da hs l olabilir. Seni iste inle ba ba a b rakmas uzakl k olarak yeter. A klama: Edep k s md r: a) Allah ve Reslne kar edep. Allaha olan edep; Onun emirlerini yerine getirip, yasaklar ndan sak nmakt r. Reslne olap edep; onun snnetine tbi olmakt r. b) eyhine kar edep. c) hvana (sofi karde lerine) kar edep. Bunlar, tasavvuf kitaplar nda geni halde izah edilmi tir. Kt edep terakkiye (ilerlemeye) manidir. Ve uzakl gerektirir. Himmet ise mrid fark nda olmadan gizlice kesilebilir. O halde mrid zahire (ve zahir iltifata) kanmamal , kt edep i lemekten ve Allah n (c.c) rahmetinden uzakla maktan korkmal d r. 62. Allah n (c.c) devaml olarak baz virdleri ekmeyi ve devaml yard m n nasip etti i birini grrsen onun yznde arif simas yok veya klar n ne esi yok, diye Mevls n n ihsan etti i ltuflar hakir grme. nk vrid olmazsa vird de olmazd . A klama: Mrid virdini yani belirli zikrini ekiyor ve istikrarl olarak devam da ediyorsa bu mutlaka Allah n varidat (gnderdi i feyiz ve nurlar) sebebiyledir. Byle bir ki inin yznde ariflerin simas veya klar n parlakl yok, diye onu kmsememelidir. Zira vird varsa Allah n ihsan da var demektir. 63. Hak (c.c) bir k s m insanlar hizmetine dikmi , bir k s m insanlan ise muhabbetine tahsis etmi tir. Onlar n ve bunlann her birine Rabbinin nimetinden bolca ula t nnz. Rabbinin nimeti (kimseden) menedilmi de ildir (Isr 17/20). A klama: Allah n (c.c) inayetine muvaffak olmu kullar iki k s md r. Bir k s m Allah n (c.c) dinine hizmete ve eriat muhafazaya dikmi oldu u zmredir ki limler, salihler, mcahidler, emir ve sultanlar vs. bu k s mdand r.

Bir k s m ise kendi marifetine ve muhabbetine tahsis itmi tir ki evliyalar, arifler, kmiller vs. bu k s mdand r. 25 bkz. Vak a sresi. 26 bkz. 21. Blm, 182. hikmet. 27 Ahmed b. Hanbel, el-Msned, A/278. 28 Buhr, Tefsr, 48/2. 29 bk. 21. Blm, 185 ve 186. hikmet Hikem-i Atiyye - Atullah skenderii (k.s)

Huzur-i lahiye Ula ma

Ekleyen ki i kalpehli Tarih Ara 11, 2009 Kategori Anlaml Szler | 0 yorum

1. Gnah i leyince midin azalmas amele gvenmenin almetlerindendir. A klama: nsanlar Allaha gvenip, Onun rahmetine s olmak zere iki k s md r. nanlar ve ameline gvenenler

badeti ne kadar ok olursa olsun ki i ameline gvenmemeli, kurtulu un ancak ve ancak Allah n (c.c) fazl ve ihsan nda oldu unu bilmelidir. Efendimiz (s.a.v), yi biliniz ki, hi biriniz ameli sayesinde cennete giremeyecektir buyurmu tur.AshabKirm, Sen de mi y Reslallah, diye sorunca, Allah (c.c) beni rahmetine garketmedike ben de (amelimle cenneti hak edemem) buyurmu tur.1 Mslman her halinde Allah n (c.c) rahmetine gvenmelidir. ayet gnah i ledi inde Allahtan (c.c) midi azal yorsa, gnah i lemedi i zaman amelini gryor ve ona gveniyor demektir.

2. Allah (c.c) seni sebeplere muhta b rakm ken o sebeplerden soyutlanmay istemen gizli ehvetlerdendir. A klama: Allah (c.c) bir insan dnya iin al mak zorunda b rakm sa o ki i hayat n srdrebilmek ve ailesinin geimini sa layabilmek iin gereken sebeplere yap mak ve bir meslekte u ra mak zorundad r. Allah (c.c) seni sebeplere muhta b rakt halde o sebeplere yap may p tecridi (al maktan soyutlanmay ) talep etmen do ru de ildir. Bunun alt nda gizli nefsan istekler yatmaktad r. Oysa sana gereken; sebeplerin seni b rakmas n beklemektir. Sebepler seni b raks n, sen sebepleri de il Allah (c.c) nne tecridi (sebeplerden soyutlanmay ) koymu ken sebepleri istemen ise yce himmetten a a d mektir. ( nnde numara yer almayan Hikmet, nceki Hikmetin devam d r. (yay. Nota)] A klama: Allah (c.c) insan n nnden sebepleri kald rm sa, o insan n sebepleri arzulamas Allah n (c.c) ona verdi i byk bir nimeti ziyan etmesi, byk f rsatlar d k niyeti sebebiyle ka rmas d r. Allah (c.c) seni dnyaya al maya muhta b rakmam sa sen dnyaya al ma. nk bu tecrit Allaha ibadet edebilmen iin Onun sana sundu u byk bir f rsatt r. Yce f rsat d k himmetle harcama. 3. En yce himmetler bile kader surlar n yaramaz A klama: Arif bir zat bir eyi ok ister ve himmetini gl tutarsa Allah (c.c) onu k rmaz ve kudretiyle o eyi yarat r. ste inin yerine gelmesi Allah n (c.c) izni ve iradesiyledir. Fakat rifin himmeti ne kadar kuvvetli olursa olsun kesinle tirilmi ve de i tirilemez olan kaderde yaz lar eyi de i tiremez.2 ste i yerine gelmese de rif edebini yitirmez, znt duymaz. Hatta o u kere kendisinin iste e de il de Allah n (c.c) kaderi cereyan etti i iin sevin bile duyabilir. Ali b. Vefa (k.s), Biz bir ey isteyip, elde etti imiz zaman bir kere, edemedi imizde ise on kere seviniyoruz demi tir. 4. Tedbir almaktan nefsini rahat tut. Ba kas n n (Allah n) senin yerine yapt zerine ykleme. i i kendi

A klama: Sonra olacak eyler ile kalbini me gul etme. R zka Allah (c.c) kefil olmu tur. nne geldi i zaman sebeplere yap ama kalbini bu d ncelerle yorma. Sarf tevekkle yap p sebepleri terketmek yanl oldu u gibi, s rf sebeplere yap p Allah unutmak da yanl t r. nsan sebeplere yap p takdiri Allaha (c.c) b rakmal , her eyin belli bir kaderi oldu unu unutmamal ve kalbini r z k vs. endi esiyle me gul etmemelidir.

5. Allah n (c.c) kefil oldu u eyle u ra p, senden istedi i eyde kusur i lemen basiretinin kapal oldu unun delilidir. A klama: Allah (c.c) bizlerin r zk na kefil olmu ve bizi sadece kendisine kulluk etmemiz iin yaratm t r. O halde bizlerin, zerimize vazife olan ibadetle me gul olmam z ve gayretimizi bu yolda sarfetmemiz gerekmektedir. Vazife olmayan eyler ile u ra mak ve gerek vazifeyi eksik b rakmak basiretin kapal l gsterir. n

6. Israrla dua etmene ra men verilecek eyin gecikmesi mltsizli e kap lmana sebep olmas n. Zira O (c.c) icabete kefildir ama kendi seti ine kefildir. Senin kendin iin seti ine de il.. Ve kendi istedi i vakitte icabet eder, senin istedi in vakitte de il A klama: Allah (c.c) kullar n n dualar na icabet eder. cabet ekilden biriyle olur: 1. Kula istedi ini vermek. 2. stedi ini vermek yerine ba na gelecek birtak m musibetleri defetmek. 3. Kulun iste ine mukabil hirette bol nimetler vermek. Ki i duas kabul edilmedi i zaman midini yitirmemeli, takdiri Allaha b rakmal d r. nk iste inin kendisi iin hay r m yoksa er mi olaca n o bilemez. Onun hakk nda en hay rl olan Allah daha iyi bilir. cabetin zaman da Allah n (c.c) iradesine kalm t r. O (c.c) neyi ne zamanda tercih etmi se yle olacakt r. Buna zlmemeli, hatta Allah n iradesinin tahakkuk etmesiyle mesrur olmal d r. 7. Zaman belirlenmi bile olsa verilen szn vki olmamas seni pheye d rmesin. nk phe basiretini zedeler ve s rr n n nurunu sndrr. A klama: Cenb- Hak (c.c), Bana dua edin icabet edeyim buyurmu tur (mmin 40/60). rif bazen ke if ve ilham yoluyla duan n kabuln ve zaman n grd halde icabet edildi ini grmeyebilir. O halde rif edebini yitirip pheye d memelidir. Musa ve Harunun (a.s) Firavun hakk nda ettikleri bedduaya icabetin gecikmesini hat rlamal d r. Musa (a.s), Y Rabbi! Firavun ve ona uyanlar n mallar n yok et. Kalplerini iddetle s k ki elim bir azab grnceye dek iman etmeyeceklerdir diye dua etmi , Harun da (a.s) min demi ti. Allah (c.c), Duan z kabul oldu. O halde yine istikamet zere sabit olun buyurdu (bk. Ynus 10/89). Rivayete gre Musan n (a.s) duas k rk y l sonra tahakkuk etti. Tasavvufla da durum byledir. eyh bir ey iin in allah olacak dedi i halde olmad grlrse pheye d memelidir.

8. Sana bir marifet kap s a lm sa amelinin azl na ald nna. nk Hak (c.c) sana o kap y ancak kendini sana tan tmak iin am t r. Bilmez misin ki marifet sebeplerini sana grderen Odur. Amellerini ise Ona gnderen sensin. Senin Ona gnderdi in (ibadet) nerede, Onun sana gnderdikleri nerede? A klama: Allah (c.c) bazen kullar na cell vasf n tan tmak iin hastal k, s k nt vs. verebilir. Kahhr vasf n gstermek iin e itli belalarla imtihan edebilir. Kul bunlar bir ltuf bilmelidir. Allahtan (c.c) geldi ine ve Onu tan mas iin bir f rsat oldu una inanmal d r. Ondan gelen ve kudretine delalet eden bu imtihanlar Onu tan mada senin ibadetlerinden daha etkilidir. 9. V rid olan hallerin e itlili i sebebiyle amellerin cinsleri de i ir. A klama: Vcut azalar n n amelleri kalplerin hallerine tbidir. E er kalbe kabz hali gelse azalarda uyu ukluk ve tembellik olu ur. Bast hali gelse bir hareket ve ne e grlr. Zhd gnahtan geri durmaya, muhabbet ne eli, marifet rahatl do urur. Bir hadis-i erifte buyurulur ki: Bedende bir et paras vard r ki o salah olursa btn ceset salah olur. O bozulursa btn ceset bozulur. O kalptir.3 Ameller vridatlara gre oldu u iin sofilerin meslekleri de i ik de i iktir. Baz lar bid, baz lar zhid, baz lar rif vs. dir. 10. Ameller cisimler gibidir. Ruhlar ise ilerindeki ihls s rr d r. A klama: Amellerin ruhlar ilerindeki ihlst r. Ceset nas l ki ruhsuz olmuyorsa, ameller de ihls olmay nca makbul de ildir. hlsl amel; kendisine irk, riya, nefis ve ucub kar mayan ameldir. Allah (c.c) Kurn- Kerimde, Dinin sadece kendisine halis k l nmas n , ibadetlerde ihlsl olunmas n emretmi tir (Beyyine 98/5). Reslullaha (s.a.v) ihls soruldu. O da Cebrile (a.s) sordu. Cebril de (a.s) CenbMevlya (c.c) sordu. Mevl (c.c) yle buyurdu: hls; benim s rlar mdan (gizli k ld m eylerden) bir s rd r ki onu kullar mdan sevdiklerime veririm. Ne bir mele in haberi olur ki onu yazs n, ne de bir eytan n haberi olur ki onu bozsun 114 hls n derecesi vard r: a) Avam tabakas n n ihls ; dnyev ve uhrev nimetlere nail olabilmek iin yap lan ihls. b) Havas tabakas n n ihls ; sadece hiret nimetleri iin yap lan ihlst r. c) Ehassus-l havas tabakas n n ihls ise; ne dnya ne de hiret iin de il, s rf ubdiyyet iin yap lan ihlst r. 11. Varl n gizlilik arazisine gm. Zira gmlmeden biten tohum tamamen olgunla amaz.

A klama: Nefsini hret ve tan nma gibi helk edici arzulardan koru. Kemalt n da gizlemeye al . Yoksa tamamen olgunla amazs n. Bir hadis-i erifte yle buyrulur: Nice sa ba da n k ve tozlu, kap lardan kovulan ki iler vard r ki; Allah ad na yemin etseler Allah onlar n yeminini yerine getirir. 5 Kmil zatlar insanlar n kendilerine tevecch ettiklerini grdklerinde gizlenmek iin kendilerini d rc hareketler yapabilirler. Olgunla mak klmekte, hatta gmlmekte yani varl n unutmaktad r. Bu sebeple me yih-i kirm (k.s) sofilerin terbiyesi ve kemalta erebilmesi iin onlar n nefislerini k rm lard r. eyh Aleddin Attr (k.s) zengin olmas na ra men, eyhi ah- Nak ibend (k.s) ona yal n ayak ve yksek sesle ba rarak Buharan n ar s nda elma satmas n emretti. eyh Aleddin, a abeylerinin bu i ten rahats z olduklar n syleyince a abeylerinin dkknlar aras nda satmas n emretti.6 Ubeydullah Haydari byk lim olmas na ra men eyhi Mevln Hlid (k.s) ar da su satmas n , on gn sonra da bedava da tmas n emretti.7 Bunun misalleri pek oktur. 12. Kendisiyle tefekkr meydan na giden uzlet kadar hibir ey kalbe fayda vennez. A klama: Uzlet; insanlar bedenen terkedip, kimsenin olmad yerde tek ba na kalmakt r. nsan tek ba na kal p vaktini tefekkr ile geirirse Allaha (c.c) tan mada ok byk bir menfaat elde eder. Tefekkr Allah n mahlkat nda yap labilece i gibi, bah etmi oldu u nimetlerde de yap labilir. yet-i Kerimede ak ll insanlardan bahsedilirken onlar n, Devaml Allah zikreden ve mahlkat hakk nda tefekkr edenler oldu u belirtilmi tir (l-i Imrn 3/191). Ali b. Vefa (r.a) der ki: Bir mridin halveti insanlara, sktu kelma ve orucu toklu a tercih etti ini grrseniz bilin ki, onun maksuda ula mas kolayd r. nsanlar , kelma ve toklu u tercih etti ini grrseniz bilin ki, gayreti bo ad r. Hasan-i Basri(k.s) der ki; Tefekkr yle bir aynad r ki, onunla iyi mi yoksa kt m oldu unu anlars n. Allah n (c.c) mahlkat n tefekkr etti inde Onun azamet ve celline muttali olursun. Onun gizli ve ikr nimetlerine idrak edersin. Bylece gzel haller elde eder, kalbinin hastal klar n izale eder ve Rabbine itaatte dosdo ru olursun. 13. Aynas nda varl klar n sretleri bulunan kalp nas l parlas n? A klama: Kalbin aynas masiva (Allahtan c.c ba kas , mahlkat) ile perdelenmi ise o kalp Allah tan yamaz. Hakka ynelen halktan uzakla r. Kalbe halk ile me gul olan Hakktan uzakt r.

 ehvet buka lar na ba l ki i Allaha (c.c) nas l gildebilir? Gaflet kirlerinden ar nmayan insan Allah n huzuruna nas l kabilir? Gnahlardan tvbe etmeyen ki inin ince s rlar anlayabilmesi nas l beklenir? A klama: nsan gnahlar ve ehevatini tamamen terketmedike, gafletten kurtulmad ka rif olamaz. Masivadan alkay tamamen kesmedike Allaha (c.c) hakk yla tan yamaz. 14. Varl klar n hepsi karanl kt r. Onlar ayd nlatan ancak Hakk n nurudur. Varl klar grp de beraberinde, evvelinde veya sonras nda Hakk grmeyen bu nurlar ka r r. Marifet gne leri ona, nesne bulutlar yla perdelenir. A klama: Nesneleri grp de onlarda Cenb- Mevln n kemal vas flar n grmeyenler hakikati gremez. O zaman nesneler onu perdeler ve as l maksat (Hakk n bilinmesi) fevt olur. Evvel, hir, zhir ve bt n olan Odur. O her eyi bilir (Hacrid 57/3) Allah (c.c) zat ve envar yla (nurlar yla) grnmez, gizlidir, bt nd r. Fakat sr yla (eserleriyle) zhirdir. Her nesnede grlebilir. Gne vard r, ok byk ve ok parlakt r ama bir bulut onu perdeleyebilir. Bulutu gren ard ndaki gne e ve nurlar n ka r r. 15. Allah n (c.c) kahhr s fat n n bir delili de beraberinde olmayan bir eyle seni perdelemesidir. A klama: Allah (c.c) kadimdir. Mada (Onun d ndaki her ey, mevcudat) hdistir (sonradan yarat lmad r.) O varken ba ka bir ey yoktu. Aslen mevcut olmayan- bu eylerin sana hakiki ve tek mevcut olan Allah perdelemesi Onun kahhr s fat n gsterir. Fni eyin bki olan perdelemesi kahr almetidir. Her eyi ortaya karan O (c.c) iken bir eyin Onu perdelemesi nas l tasavvur edilebilir? A klama: Allah (c.c) asl nda zhirdir. Basiret ile (kalp gzyle) her eyde grlebilir. Perde Ona de il, gremeyenin gzlerindedir. Her ey ile ve her eyde zhir iken bir eyin Onu perdelemesi nas l d nlebilir. A klama: Allah n kudretini ve hikmetlerini her eyde grmek mmkndr. Baz lar demi lerdir ki: Hi bir ey grmedim ki o eyde Allah (c.c) (yani kudret ve hikmetini) grmeyeyim? Her ey iin zhirken bir eyin Onu perdelemesi nas l d nlebilir? A klama: Allah (c.c) her ey iin zhirdir. Her ey Onu tan yor ve hal lisan yla Onu tesbih ediyor. Ama bunu ancak rifler anlayabiliyor. Yedi gk, yer ve iindekiler Onu tesbih ederler. Hibir ey yok ki Onu tesbih etmesin. Fakat siz onlar n tesbihlerini anlayamazs n z. (Isr 17/44)

 Hibir ey yok iken O z hir idi. O halde bir eyin Onu perdelemesi nas l tasavvur edilebilir? A klama: O (c.c) ezelde binefsihi zahirdi. Mahlukat n zuhuru Onun yaratmas ylad r. O asl nda ba kas yla zhir olmaktan ve ba kas n n Onu tan mas ndan da msta nidir (bunlara muhta de ildir). Hal byleyken ba kas Onu perdeleyemez. O her eyden daha zhir iken ba kas n n Onu perdelemesi tasavvur edilebilir mi? A klama:Allah n hafi (gizli grnmez) olmas ok fazla zhir oldu u iindir. Kibriyas (yceli i) sebebiyle grnmezdir. O kadar zhir ve yakindir ki zat grlemez. Biz ona (insana) ah damar ndan daha yak n z (Kaf 50/16). Allah n yak nl mesafe cihetinden de il, ilim ve ihata (ku atma) cihetindendir.

O bir iken, ba ka hibir ey yok iken bir ey Onu nas l perdelesin? A klama: Allah (c.c) vcibl-vcuttur. Ezeri ve ebeddir ve bizatihi kaimdir. Ba kalar ise caizul-vcut olup, varl Allah n iradesiyledir. Vcudiyyeti vacip olmayan eyler hakikatte dem (yok) hkmndedir. olmayan bir ey Onu perdeleyemez. O sana her eyden daha yak nken ba ka bir eyin Onu perdelemesi nas l d nlebilir? A klama: Az nce de zikredildi i gibi Onun yak nl ilim ve ihata cihetindendir. Mesafe cihetinden de il nkii Allah mekn ve mesafeden mnezzehtir. Allah (c.c) her eyi grr, gizliyi de a da bilir.

O olmasayd hibir ey mevcut o1mayacakt . O halde bir ey Onun nas l perdelesin? a lacak ey! Mevcut Olan (Allah) yok olanda nas l zuhur eder? Yahut da hadis (sonradan) olan, kadm (ezeli) olan ile nas l beraber olur? A klama: Kalbini asl nda yok olan eylere (mahlkata) ba layan ki i vcibl-vcut olan Hakk gremez. Varl k ile yokluk bir arada bulunmaz. Kadim ile hadis bir arada olursa hadis gider, kadm kal r. Bir adam Cneydin (r.a) yan nda, Elhamdlillah dedi ve rabbil-lemin demeyi terketti. Cneyd (r.a), Tamamla ey karde im dedi. Adam, Allah n (c.c) yan nda lemlerin ne de eri var ki dedi. Cneyd, Sen yine de syle. nk hdis ile kadim beraber olursa hdis gider, kadim bki kal r dedi. 1 Buhri, Rikk, 18; Mslim, Mnafikn, 71. 2 bk. 18. Blm, 157. Hikmet 3 Buhri, imn, 52; Mslim, Mskt, 107. 4 Zebidi, Ithf, 13/80. 5 Mslim, Birr, 138; Cennet, 13; Be aVi, erhus-Snne, 14/269. 6 eyh Ali Sfi, Re eht, s. 68; Beyrut, Darus-Sadr.

7 Seyyid Ibrahim Fash, Mecd-i Tlict, Osmanlica evirisinden, s. 74-75 (Hdvendigr Velyet Celilesi Matbaas , T pk bas m) Osmanlicaya eviren: Mahmud Hamdi (1307). Hikem-i Atiyye - Atullah skenderii (k.s)