DUMLUPINAR NVERSTES FEN BLMLER ENSTTS NAAT MHENDSL ANABLM DALI Yap Bilimdal

2006 - 2007 Gz Yaryl BETONARMEDE ZEL VE SEMEL KONULAR DEV

U Mukavemetli Kazklarn U Mukavemeti Hesabnda Kullanlacak Formlasyonlar ve Bununla lgili Aratrmaclarn almalar

Ferdi MANDAL 200583100005

Ocak 2006, KTAHYA 1

NDEKLER

Sayfa
1.GR 3

1.1.Kazklar ve eitleri.... 3 1.2.Kazklarn Fonksiyonlar..... 3 1.3.Kazklarn Snflandrlmas.... 5 1.3.1.Zemine Yk Aktarma ekline gre Kazklar... 5 1.3.1.1.U Mukavemetli Kazklar 5 1.3.1.2.Srtnme Kazklar... 5 1.3.2.mal Metodu ve Yerletirme ekillerine gre Kazklar..... 6
1.3.2.1. akma Kazklar. 6 1.3.2.2. Yerinde Dkme(Fore) Kazklar. 6 1.3.2.3. Kark Mukavemetli Kazklar.. 7 1.4.Kazklarn Tama Gcnn Hesab. 7 1.4.1. Statik Fromlasyonlar ile Kazk Tama Gcnn Belirlenmesi. 7 1.4.1.1.Kohezyonlu Zeminlerde Kazk Tama Gc 8 1.Tomlinson Metodu 9 2.Meyerhof Metodu. 11 3.Vijayvergiya ve Focht Metodu. 12 1.4.1.2.Kohezyonlu Zeminlerde Gvenlik Faktr. 14 1.4.1.3.Kohezyonsuz Zeminlerde Kazk Tama Gc... 15 A)U Tamas(Mukavemeti).. 16 B)aft Tama Kapasitesi ve Yzey Srtnmesi 19 1.4.2. Dinamik Fromlasyonlar ile Kazk Tama Gcnn Belirlenmesi. 20 1.4.3. Kazk Ykleme Deneyi le Kazk Tama Gcnn Belirlenmesi... 22 1.4.4. Dier Arazi Deney Sonular(Koni Penetrasyon Deneyi(CPT) gibi ile Kazk Tama Gcnn Belirlenmesi. 23

2.U MUKAVEMETL KAZIKLARIN TAIMA GC LE LGL ALIMALAR(ABSTRACTS).. 24 3.SONU.. 34 KAYNAKLAR DZN 35 EKLER(ORIGINAL ABSTRACTS)... 37-46

1.GR * 1.1. KAZIKLAR VE ETLER Kazklar, esas olarak yap yklerinin zeminin derin tabakalarna tatlmas amac ile kullanlan bir temel eididir. Zemin yzeyine yakn tabakalarn yap yklerini, gmeden veya ar oturmalara yol amadan tayabilecek bir yzeysel temel tekiline msait olmad durumlarda derin temel tercih edilir. Kazkl temellerin projelendirilmesinde de gmeye kar gvenliin bulunduu; ayrca servis yklerinin meydana getirecei oturmalarn kabul edilebilir bir snr amad gsterilmelidir. Bununla beraber, oturmalar genellikle nemli bir proje kriteri deildir. Kazkl temellerin gerek tasarmnda gerekse yapmnda eitli zellikler ve glkler vardr. Uygulamada baar byk lde, i bandaki mhendisin bilgisine, tecrbesine baldr. Kazklarn yklerini tamalarna gre snflandrlmas iin kapsaml bir alma yaplmas gerekir. Tabiatta homojen bir zemin tabakas ile nadiren karlalr. Oysa kazn tekil edildii zemin profilindeki tabakalarn zellikleri kazk davrann nemli lde etkilemektedir. Bu yzden zemin zelliklerinin yeterli bir derinlie kadar bilinmi olmas kazkl sistemin tasarlanmasnda ilk admdr. Bu tanma, yalnz tabaka cinslerinin belirlenmesi ile kalnmamal; tabakalarn mukavemet, kvam, konsolidasyon gibi zelliklerini de kapsamaldr. Kazklar tayc temeller olmakla birlikte kimi kez ankraj kaz, ekme kaz ve sktrma kaz olarak bir ok problemin zmnde kullanlrlar. Kazkl temellerin projelendirilmesinde ykler sadece kazklara tattrlmal ve kazklar bu hesaba gre hesaplanarak dzenlenmelidir. 1.2 KAZIKLARIN FONKSYONLARI Yap ykleri, tama gcnn yetersizlii yannda ou kez oturma artlarnn salanmadndan dolay derin temel sistemi kullanlarak zemine aktarlmaktadr. Bylece yzeydeki zayf tabakalar geilerek, derindeki tayc tabakalara ulalmakta ve bu anlamda kullanlan yap elemanlar, kazk, ayak, olarak isimlendirilmektedir. Temel sistemi de adn, kullanlan yap elemanndan almakta ve kazkl temel olarak bilinmektedir. 3

Yapm ynnden birbirinden olduka farkllklar gsteren kazkl temeller ile ayak/keson temeller, son yllarda ok byk apl kazkl temeller ina edilebilmesi de gz nne alnarak, davrann analizi ynnden ayn grup iinde dnlebilir. Derin kaz sonucu zemin yznden byk derinliklere yerletirilen yap temellerinin tasarm ise byk oranda yzeysel temellerin tasarm ile ayn esaslara dayanmaktadr. Konuyla ilgili dier bir husus, sz geen imalatn yer altnda, gzle grmeden yumuak zemin iersinde ve ounlukla yer alt suyu iersinde gerekletirilmesidir. Bu durumda, imalatlarn,yeteri zen gsterilerek yaplmas sonucu domaktadr. Bu tip temel sistemi son derece pahal bir uygulamadr. Tm temel ve zemin mhendisleri, bu tip temel uygulamasna gitmeden, konuyu son ana kadar ucuz bir sistemle zme almas ierisindedirler. Yzeysel temel zmlerine gre daha pahal olmalarna karn deiik nedenlerle kullanldklar baz durumlar aada sralanmaktadr. 1. stteki zemin tabakalarnn st yap ykleri iin yeterli tama glerinin olmay veya ok skabilir nitelikleri nedeniyle yklerin daha salam zemin veya kayaca aktarlma zorunluluu doabilir. Salam tabakann ok derinde olmas halinde ykn byk kesimini kazk evresinden aktarlacak ekilde dzenleme yaplabilir. 2. Dayanma yaplan veya yksek yap temellerinde zemin,rzgar ve deprem yk gibi yanal etkilerin karlanmas amac ile dzenlenebilirler.(Byk yatay ve eimli yk aktaran yaplarda) 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Suyla ilikiye getiinde kabaran veya ani kme gsteren zeminlerde st yap yklerinin aktif zon diye tariflenebilecek bir blgenin dna aktarmak gerekebilir. Kuleler, deniz platformlar ve yer alt suyu altndaki radyeler kaldrma kuvvetleri etkisindedirler. Bu kuvvetlerin karlanmasnda kazkl temeller dzenlenebilir. Kpr kenar ve orta ayaklar erozyon nedeniyle temel altnn oyulmasna kar kazkl olarak dzenlenebilir. Kazklar baz durumlarda zemin hareketini kontrol amacyla kullanlabilir. Gevek granler zeminlerin sk hale getirilerek iyiletirilmesi amacyla kullanlabilir[2] niform olmayan kk alanlara younlam yk aktaran yaplar da kullanlabilir. Zemin yz veya zeminde tabakalamann fazla eimli olmas 4

10. Statik sistemleri veya fonksiyonlar bakmndan farkl oturmalara hassas yaplar. 1.3. KAZIKLARIN SINIFLANDIRILMASI Kazklar deiik zellikleri esas alnarak birok ekilde snflandrlabilirler, rnein kazk malzemesi gznne alndnda ahap, beton, elik veya bunlardan ikisin bir arada kullanld trlerden sz edilebilir. Yk zemine aktar dnldnde ise byk kesimi kazk ucunda tatlyorsa u kaz,kazk evresinde tanyorsa srtnme kaz adn alr. Baz kazklar zel retim biimleri nedeniyle patente sahip firmann adn alrlar. Bu blmde kazklar, eitli durumlarna gre snflandrmaya allacaktr. 1.3.1 Zemine Yk Aktarma ekline Gre 1.3.1.1 U Mukavemetli Kazklar Salam zemin derinlii, kullanlabilecek kazk uzunluklar kadar veya daha az ise ve salam zeminin stnde yeterli kalnlkta tayc zemin bulunmadnda veya salam zeminin zerinde tamamen zayf zemin bulunmas halinde u kazklardan oluan bir temel sistemi kullanlr. U mukavemetli kazklar ok uygulanan ve ok tercih edilen kazklardr.

Yap

Zayf Zemin Tayc Zemin ekil-U Mukavemetli Kazklar

1.3.1.2. Srtnme (Yzen ) Kazklar Salam zeminin derinlii kullanlabilmesi mmkn bulunan kazk uzunluklarndan fazla olutuunda ve salam zeminin stnde yeterli kalnlkta tayc zemin bulunduunda yzen kazklardan oluan kazk temel sistemi kullanlr.Bu

kazklar kazk yzeyinin zeminle olan srtnmesi vastasyla st yapdan gelen ykleri zemine aktarmak iin kullanlr

Yap

Zayf Zemin

Tayc Zemin ekil-Srtnme(Yzen) Kazklar

1.3.2 mal Metodlar ve Yerletirme eitlerine Gre Kazklar 1.3.2.1 akma Kazklar Btn uzunluunca veya ksm ksm nceden imal edilip zeminin iine ahmerdan yardmyla aklr, ykama usul ile, vibrasyonla, basnla, vidalama suretiyle sokulur veya nceden hazrlanm deliklere yerletirilir. Aada akma kazklarn imal edilen malzeme cinsine gre snflar yer almaktadr.Bunlar; 1.Ahap akma Kazklar 2.elik akma Kazklar 3.Betonarme akma Kazklar dr. Birok kesit tipinde retilebilir. Dikdrtgen, daire,H tipi,I tipi v.b kesitli olabilir. 1.3.2.2 Yerinde Dkme(Fore) Kazklar Bunlar yerinde hazrlanm bir deliin iinde imal edilirler. Muhafaza borusunun indirilme ekline gre, mesela fore kazklar yerinde dklen akma kazklar, basn borulu kazklar (pressrohrpfahle) ve sarsma kazklar (rttepfahle) olarak ayrlr.Fore kazklar genel olarak daire kesitli kazklardr(balkl veya balksz olabilir), aktaraca kuvvete ve dier parametrelere bal olarak kazk ap ve gerekli donats hesaplanr,tasarlanr ve boyutlandrlr.

1.3.2.3 Kark Mukavemetli Kazklar Yap temeli altnda yeterli kalnlkta tayc zemin bulunduunda ve salam zemin derinlii, salanp kullanlabilecek kazk boylan ile ulalabilecek durumda ise kazkl temelin dzenlenmesinde kark mukavemetli kazklar kullanlabilirler. Kark mukavemetli kazklarda u ve srtnme mukavemeti arasndaki oran zeminin zelliklerine kazn cinsine ve boyutuna kazk ile zemin arasndaki relatif harekete ve kazn yapm ve imalat ekline gre deiir. 1.4. KAZIKLARIN TAIMA GCNN HESABI** Bilindii gibi bir kazn tama gcnn belirlenebilmesi iin birok yntem mevcuttur. Balca yntemler yledir: 1.Statik Formller ile kazk tama gcnn belirlenmesi 2.Dinamik Formller ile kazk tama gcnn belirlenmesi 3.Kazk Ykleme deneyi ile kazk tama gcnn belirlenmesi 4.Dier arazi deney sonular(Koni penetrasyon deneyi gibi) ile kazk tama gcnn belirlenmesi Bu almada younluklu olarak tekil kazk tama gcnn bulunmas iin kullanlacak olan statik formlasyonlar anlatlacaktr. Ancak dier formlasyonlardan da genel hatlaryla ksaca bahsedilecektir. 1.4.1 Statik Formlasyonlar le Kazk Tama Gcnn Belirlenmesi Bir kazn nihai tama kapasitesi (Qultimate) genel olarak u bantyla verilir:

Qu = Qb + Qs W + Ab D
Burada; Qu ; Nihai Tama Kapasitesi Qb ; Mevcut Nihai U Tama Kapasitesi Qs ; Mevcut Nihai Kazk aft Tama Kapasitesi W ; Kazn Arl ; Zeminin ortalama birim arl Ab ; Kazn kesit alan D ; Kazn penetrasyon derinlii dir. 7

Eer kazn imal edildii malzemenin birim arln

(kazk),kazk aft

boyunca kazn bulunduu yerdeki zeminin birim arl(zemin)na eit kabul edersek ki gerekte bu eitlik doru deildir. O zaman yukardaki forml u ekilde revize edilebilir. W=zemin . Ab . D olur. ve netice itibariyle;

Qu = Qb + Qs olur .
Buna gre izin verilen kazk tama yk ise aadaki gibi olur;

Qa ( Allawable )
Burada;

Qu (Ultimate ) F

olur .

F(Factory of Safety) ; Gvenlik faktrdr ve yle seilmelidir ki ar oturmalar engellenmi olsun. 1.4.1.1 Kohezyonlu Zeminlerde Kazk Tama Gc:*** Kohezyonlu zeminlerde bulunan kazklarn tama gc genel bir ifadeyle aadaki formlle hesaplanabilir.

Qu = Qb + Qs
Kohezyonlu zeminlerde bir kazn tama gc 3 farkl metodla bulunabilir. Bunlar; 1. Tomlinson Metodu 2. Meyerhof Metodu 3. Vijayvergiya ve Focht Metodu dur. Bu 3 yntem farkllklar gsterir. Gerek yaplan kabuller ve gerekse kazk tipine,zemini yeterince tanyamama zelliklerine gre formller birbirinden bamszdr.yle ki;

1.Tomlinson Metodu:

Qu =C u N c Ab + C a As
bulmutur. Qb Qs

Formlyle

bir

kazn

tama

kapasitesini

Tomlinson kazk u tamas olan Qb(Base) yi formln ilk ksm olan Cu.Nc.Ab olarak almtr. Kazk aftnn mevcut nihai tama kapasitesi olan Qs(shaft)yi de formln ikinci ksm olan Ca.As olarak almtr. Burada kullanlan terimleri aklayacak olursak; Cu; Kazn tabanndaki zeminin ortalama drenajsz kayma direncidir. Olduka homojen bir kili dnrsek, bu zeminden yeterli sayda numune alarak ve bu numuneler zerinde deneyler yaparak Cu yu elde edebiliriz. Eer Cu kohezyonlu zeminde derinlikle ok hzl bir ekilde deiiyorsa ortalama deer alnmas, eer kazk ap veya genilii B ise 3B yukardan ve 1B aadaki blgede toplam 4B lik zemin tabakasnda Cu nun ortalamasnn tayin edilmesi gerekir. Bu kil atlaklysa, bu durumda bu deer (Yani Cu) daha da klecektir. Bu yzden mmkn olduu kadar ok numune alarak ve bunlar zerinde ok deney yaparak Cunun hesap edilmesi uygun olacaktr. N c; Bir tama kapasitesi katsaysdr. Genel olarak Nc=9 olarak alnr. Ancak ksa kazklar iin (yani D/B < 5.0) Nc=9 deerinin azaltlmas gerekir. Bu balamda Skampton kare veya daire kesitli kazklar iin bu deerlerin ne olacan vermitir. Aadaki ekilde bunlar grlmektedir.

Kil zerindeki temellerde Nc tama gc faktr(Skampton)

Ab; Kazk kesit alandr ve Ab= . B2 /4 olarak hesaplanr. Ca; Kazk ve zemin arasnda ortalama adezyondur ve yaplan almalar Cu ya bal olarak tayin edilebileceini gstermitir. Tomlinsona gre Ca u ekilde bulunabilir.

C a = .Cu
; Adezyon faktrdr. Tomlinson bu balamda akma kazklar iin ve Cu arasnda aadaki gibi bir abak gelitirmitir.

Adezyon Faktr() ve Drenajsz Kayma Direnci(Cu) arasndaki iliki

10

Burada Cu arttka nn hzla dt grlmektedir. Tomlinson Yumuak kil zemine oturan kazklar iin deerini 1.0 den byk kabul etmektedir.(>1.0) ,ayn zamanda Cu150 kN/m2 olduunda nn sabit kald aka grlmektedir. Skampton ise Fore kazklar iin deerini 0.45 olarak kabul etmektedir.(=0.45) As; Gml kazk boyunun (aftn) kesit alandr ve As= . B . D Not: Yer alt su seviyesi artlar bilinmiyorsa sadece Tomlinson yntemini kullanarak nihai tama kapasitesi bulunur. 2.Meyerhof Metodu:

Qu =C u N c Ab + K s P0' tan ' As

kapasitesini bulmutur.

Formlyle

bir

kazn

tama

Meyerhof kazk u tamas olan Qb(Base) yi formln ilk ksm olan Cu.Nc.Ab olarak almtr(Tomlinson Metodunda olduu gibi). Kazk aftnn mevcut nihai tama kapasitesi olan Qs(shaft)yi de formln ikinci ksm olan Ca.As olarak almtr.Ancak Meyerhof Cay tek bir deiken olan adezyon faktrne bal olarak kabul etmenin doru olmadn dndnden,Ca y Ks,P0 ve gibi 3 deikene bal klmaktadr. Burada kullanlan farkl terimleri aklayacak olursak; K s; Yatay zemin basnc katsaysdr ve Meyerhofa gre akma kazklar iin sert kile aklm olanlarnda K s = (1 sin ' ) Ro olarak alnr. Meyerhof akma kazklar iin

kulland bu formlasyonun uygulanabileceini kabul ettiinden, Fore kazklarda ise sert kil zeminde bulunanlarda Ks=0.8 olarak kabul etmektedir ve bu deerinde Cunun 100 kN/m2 ye tekabl ettii andaki deer olduunu sylemektedir. Meyerhof fore kazklar iin yumuak ve orta sertlikte kil zeminde bulunanlarda Ks=(1-sin) alnmas gerektiini uygun grmektedir. Yine bu durum iin de Cu nun 100 kN/m2 ye karlk geldiini sylemektedir. Meyerhof ayn zamanda Ks.tan deerini olarak kabul etmektedir. Burada yzey srtnme faktrdr. Bu faktr penetrasyon derinliiyle deiim gstermektedir.

11

Meyerhof bu ilikiyi akma kazklar iin yumuak ve orta sertlikteki kil zemine aklanlarda kurmutur. Aada bu ilikiyi gsteren abak gsterilmektedir. Meyerhof Cu<100 kN/m2 olduunu kabul etmektedir.

Penetrasyon derinlii(D) ve Yzey Srtnme Faktr() arasndaki iliki

Po'

; Ortalama etkin kazk aft boyunca ilave basn(srarj) dr ve

Po' = ( ze min gravity )

D formlnden bulunabilir. 2

' ;
Zeminin isel srtnme asdr. Genel olarak bir kazn kazk tama kapasitesini hesaplamak istiyorsak ve elimizde ar konsolidasyon oran deeri varsa bu metodu kullanmak doru olacaktr. Meyerhof Cu deerini ise u kabule gre bulmann doru olacan dnmektedir. Bu da yledir: Cu deerini bulurken rselenmemi zemin ile kaz aktksan sonra kan zemin arasnda iliki kurmaktr.
3.Vijayvergiya ve Focht Metodu:

Vijayvergiya ve Focht sadece akma kazklara uygulanabilen yar ampirik bant elde etmilerdir. Bu bant da aadaki gibidir:

Qu =C u N c Ab + ( P0' + 2Cu ) As

12

; Kazn penetrasyon derinliiyle deien boyutsuz faktrdr ve Vijayvergiya ve Focht nn penetrasyon derinlii(D) ile deiimini gsteren bir abak gelitirmilerdir. Bu abak aadaki gibidir:

Penetrasyon derinlii(D) ve Boyutsuz Katsay() arasndaki iliki

Bu yntem zellikle akma kazklarda zeminin etkin dayanm parametreleri ve ar konsolidasyon oran hakknda ok az bilgiye sahip olduumuzda iyi bir yaklam olarak kabul grmektedir. Sonu olarak Kohezyonlu zeminde bulunan akma kazklar(Driven piles) ve Fore Kazklar(Bored Piles) iin Nihai kazk tama kapasiteleri ve izin verilen tama kapasiteleri ifadeleri verilmitir. Grld zere yukarda belirtilen 3 ynteme gre de kazk u tamas deeri olan Qb(Base) ifadesi ayn formlasyonla bulunmaktadr. Ancak mevcut kazk nihai aft dayanm olan Qs(shaft) ifadesi farkllklar gstermektedir. Bu farkllklarn ne olacan yukarda belirtmitik. Konumuz gerei bizi ilgilendiren ksm
u tamas olduu iin burada ayrntya girilmemitir. Buna gre kohezyonlu

zeminlerde mevcut nihai kazk ucu tama kapasitesi=Cu.Nc.Ab olacaktr. Buradan da anlalaca zere nihai u tama kapasitesi kazk ucundaki zeminin drenajsz kayma direnci, tama kapasitesi katsays ve kazk taban alan(eer taban genilemesi olmamsa doru orantl olarak kazk ap)na baldr. Bunlarn haricinde Kohezyonlu zeminlerde u mukavemetinin direncinin bulunmasnda,adezyon sralayabiliriz: 13 deerinin bulunmasnda,drenajsz kayma

bulunmasnda dikkat edilmesi gereken hususlar sz konusudur. Bunlar yle

1)akma Kazklarda:

1.1)Eer kazk bir zemin tabakasna aklacak olursa, bu durumda yukardaki tabakadan bir ksm zemin aadaki zemin tabakasna girmesi suretiyle, bu blge iindeki zeminle kazk arasndaki adezyonu nemli lde etkiler. zellikle st tabakann yumuak kil veya silt olmas ve aadaki tabakann sert kil veya silt olmas durumunda Cada ok byk azalma olur. Bu durumda Ca sert kil tabakas zerinden kazk ap(B) veya geniliinin 20kat aasnda drenajsz kayma direnci(Cu) nun %40 kadar azaltlmas gerekir. Yani;
Ca=0,4.Cu olacaktr.

1.2)Bir kazk sert veya ok sert bir kil tabakasna akldnda,bu durumda zemin yzeyinden aaya doru kazkla zemin arasnda bir ayrma meydana gelir.te bu etkiyi gz nne almak iin yine kazkla zemin arasndaki adezyon deeri, zemin zerinden 20B lik bir blmde Ca0,4.Cu olacak ekilde tasarlanr. Camax100 kN/m2 olacaktr.(Penetrasyon derinlii ne olursa olsun).
2)Fore(Yerinde dkme) Kazklarda:

2.1)Fore

kazklarda

geni

taban oluturmak

gerekir.Bununla

tama

dayanmnda art salanr.Bu durumda kazkla zemin arasnda hi adezyon deeri yoktur.En az kazk apnn 2 kat kadar olan blgede kazkla zemin arasnda adezyon

gz nne alnmamaldr. 2.2)atlam killerdeki u mukavemeti: Eer kazk atlak ve sertlemi bir kile yerletiriliyorsa, bu durumda tabandaki drenajsz kayma drenci deeri 3 eksenli drenajsz kayma direncinin %75 i olacaktr. Yani;
Cu(taban)=Cu(triaxial).0,75 dir. 1.4.1.2 Kohezyonlu Zeminlerde Gvenlik Faktr: akma Kazklarda;

Daha ncede bahsedildii gibi akma kazklar iin izin verilen kazk tama yk aadaki gibidir:

Qallawable =

Qultimate F ( Factory of Safety)

14

akma kazklar iin yaplan almalarda gvenlik faktr olan (F) deerinin 2.5 alnmas gerektii sonucuna varlmtr.(F=2.5)
Fore(Yerinde dkme) Kazklarda;

Eer zemindeki oturma kazk apnn %5 i kadarsa kazk dayanmnn tamamiyle mobilize edilecei, eer zemindeki oturma kazk apnn %10u kadarsa bu durumda kazk dayanmnn artaca sz konusudur.

Fore kazklarda da akma kazklarda olduu gibi gvenlik faktr kullanlabilmektedir. yle ki;

Qa =
Eer; F=2.0 F1=1.0 F2=3.0

Qu Qs Qb > + / F F1 F2

Bants kullanlrsa;

alnrsa byktr olmayan iaretinin sandaki ve solundaki Qa(izin verilen kazk tama gc) deerlerden hangisi kkse kazk tama gc olarak bu deer seilir.Buradan da grlecei zere kazk ve zeminle ilgili bir gvenlik faktr mevcut deilse F=2.0 ve F1=1.0 F2=3.0 alnarak tekil kazk izin verilen tama gcn bulabiliriz.

1.4.1.3 Kohezyonsuz Zeminlerde Kazk Tama Gc:

rselenmemi numune elde edilmesi kohezyonsuz zeminlerde ok zor olduundan daneli zeminlerdeki(granuler soils) kazklar iin arazide yaplan SPT(Standart Penetration Test) deneyi test sonular ele alnarak Pech ve ekibi dzeltilmemi N deeri, zeminin izafi younluu ve zeminin isel srtnme as() arasnda bir iliki kurmulardr. Bu iliki aada gsterilmektedir.

15

Dzeltilmemi N deeri
10 20 30 40 50 60

Zeminin zafi younluu

GEVEK ORTA SIKI

Zeminin isel srtnme as() 30 33 36 39 41 43 44

SIKI

70 Pech ve ekibi tarafndan kurulan iliki

A) U TAIMASI (MUKAVEMET)

a)akma kazklarda kohezyonsuz zeminlerde u mukavemeti;

Meyerhof daneli zemindeki(kum v.b) bir kazk iin(akma kazk) Nihai U Tamasn aadaki gibi formlize etmitir:

Qb = f b Ab
fb ; Zeminin birim penetrasyon dayanm olup u ifadeyle verilmektedir:

f b = Po' N q
P0' ; Kazk ucunda efektif basn

N q ; Bir tama kapasitesi faktr

Yaplan almaya gre N q ile

'

(zemin isel srtnme as) ve

D/B(penetrasyon derinlii/kazk ap) oran arasndaki deiimler mevcuttur. Meyerhof bu deiimiaadaki ekillerde gstermitir.

16

ekil- Kohezyonsuz zeminlerdeki akma kazklar iin tama kapasitesi faktr Nq ve Kritik derinlik

oranlar(Meyerhof)

ekil- Kohezyonsuz zeminlerdeki akma kazklar iin tama kapasitesi faktr Nq(Meyerhof)

Grld zere N q , Dc/B deerine eritii zaman sabit kalmaktadr.

Dc; Kritik derinlik

17

f b = Po' N q

Olduunu sylemitik. Bu ifadeden de grlmektedir ki u

mukavemeti derinlikle srekli olarak artmaktadr. Yalnz Bu forml sadece belirli bir kritik penetrasyon derinliine kadar geerlidir. Bu kritik derinlik de Dc dir. Bu ilikiyi Meyerhof yukardaki ekilde gstermektedir. Dediimiz gibi Dc den byk penetrasyon derinlikleri iin kazn tama kapasitesi sabit bir deere gider. Bu durumda

f b = Po' N q ifadesi revize edilmelidir. Bu da aadaki gibi olmaldr:

f b = Po' N q f l

fl

; Zeminin penetrasyon dayanmnn minimum deeridir ve aadaki ekilde

gsterilmektedir.

ekil- Kohezyonsuz zeminlerdeki akma kazklar iin u tama kapasitesi

18

Bir akma kazk(driven piles or displacement piles) iin elde edilebilecek max u mukavemeti 10B20B arasndaki penetrasyon derinlikleri zerinde elde edilmektedir. Bir kazn u mukavemeti, eer kazk yumuak bir zemine aklacak olursa ve bu zeminin altnda daneli(kohezyonsuz, granler) bir zemin mevcutsa ve bu Kritik derinlik olan Dc den daha byk bir derinlikteyse o zaman bu artlar altnda daneli zeminlerin u tamas

fl

olarak alnabilir. Yani Dc daneli zemin tabakasnn

yzeye kadar devam ettii dnlerek alnabilir. Bu durumun istisnas ise eer gerek penetrasyon derinlii < 10B ise o zaman birim penetrasyon dayanm mukavemetinin hesaplanmasnn zorunlu olduudur. Bu durumda edilir:

fb

nin u tamas

fb

u ekilde hesap

fb = f0 +
f0

( fl f 0 ) Db 10 B

; Tahmin edilen u tamas dayanm deeri olup st tabakadaki gml kazn

bulunduu zemine ait deerdir.

Db ; Gerek penetrasyon derinlii dir. b)Fore kazklarda kohezyonsuz zeminlerde u mukavemeti ise;

akma kazklarn ayn zemindeki u tamas mukavemetinin genel olarak 1/3 ile 1/2 si olarak alnr. Yani;

1 3 Qbakma < Qb fore < 1 2 Qbakma

Olacaktr.

B) AFT TAIMA KAPASTES VE YZEY SRTNMES

Homojen kohezyonsuz zemin iin ortalama nihai birim yzey srtnmesi(fs) aadaki bantdan hesaplanabilir.

f s = K s P0' tan fs fl
Olmaldr. Ks ; Yatay zemin basnc katsays

19

 ; Kazk aft ile zemin arasndaki srtnme as Tomlinson Ks ve iin akma ve fore kazklarda Broomsun yapt almalardan hareketle Kum (sand soil) zeminler iin tablo oluturmutur.

Zeminin gevek veya sk olmas durumu yerletirilecek olan kaza bal olarak deimektedir. Kazk zemine yerletirilirken kazktan dolay hacmi terk eden zemin miktar ne kadar bykse bundan kaynaklanan aft srtnmesi de bu kadar byk olacaktr. Buna gre fore kazn gevek, akma kazn sk zemin tarafndan tand kabul edilebilir. te yandan akma ve yerinde dkme(Fore) kazklar iin zemin ortask kabul edilebilir. Eer klf yerinde braklrsa veya ekilirken beton sktrlrsa, yani tam tersi bir durum olursa bu durumda da zemin gevek kabul edilir. Yukarda hesaplanan yzey srtnme deeri 15B20B arasnda maximuma ular. Bundan dolay bu yntemi 20B derinlie kadar tatbik etmek yaygn bir almadr. fs100 kN/m olacak ekilde sabitlenmesi gerekmektedir. Sonu olarak kazk nihai aft tama kapasitesi aadaki gibi olacaktr:

Qs = f s As
1.4.2 Dinamik Formlasyonlar le Kazk Tama Gcnn Belirlenmesi

Dinamik formller tokmakla kazn aklmas srasnda enerjinin sabit kald dncesine; dier bir deyile;tokman yapt iin,kazn ii ile,enerji kayplarnn toplamna eit olduu dncesine dayanr.

20

Tokman ii=Kazn ii+Enerji kayplar

Wt

Wt h = Qsnr s + Enerji Kayplar

Wt ; Tokmak arl,h;Tokmak d ykseklii,Qsnr;Kazn toplam snr tama gc,s;Kazn zemine girme miktar.s son vurularn ortalamas olarak alnr.Enerji kayplar olarak;arpmada oluan s enerjisi,kazn elastik ksalmas,zeminin elastik skmas,tokmak sistemindeki srtnmeler v.b dir.En basit dinamik forml Sanders formldr.

Qsnr =

Wt h , Qe min = Qsnr / 8 s

Engineering news forml de aadaki gibidir:

Qe min =

Wt h Gs ( s + C )

C bir sabit olup, Wt(kg); kazk arl, Qemin(kg);izin verilen tama kapasitesi, h(cm);Tokmak d ykseklii,s(cm) zemine girme miktar olarak alnrsa,serbest dl tokmak iin C=2.5;tek tesirli tokmak iin C=0.25 v.b alnabilir.Gvenlik says,Gs ise,3-6 arasnda alnabilir.Baka pek ok dinamik forml mevcuttur.Hiley,Janbu v.b gibi 21

s deeri,son akmalar srasnda,kazk zerine yerletirilen bir dzlemsel kat zerinde,akma srasnda yatay olarak hareket eden bir kalemin izdii grafikten belirlenebilir.

b)Grafik

a)Deney Dzeni ekil-akma srasnda, kazn zemine girme miktarnn llmesi

Dinamik kazk formllerine yaplabilecek en nemli eletiri, kazn dinamik etkiler altndaki davrannn, gerekteki statik davranna edeer kabul edilmesinin gereki olmaddr. nk dinamik ve statik davranlar, birbirinden farkl olabilirler.
1.4.3 Kazk Ykleme deneyi ile kazk tama gcnn belirlenmesi

Bir kazn tama gcn belirlemede, belki en gvenli yol, kaz yklemektir. Bunun iin plaka ykleme deneyinde olduu gibi, kazk; bir ykleme dzeni ile yklenilir. Ykleme; kazk zerine bir platform oluturarak, platform zerine arlklar yerletirilerek; bir yklenmi platform veya ankrajl bir kiriten tepki alnarak yaplabilir. Aada tipik bir ykleme dzeni grlmektedir. Yk adm adm uygulanr. Uygulanan yk ve kazn oturmas llr. Oturma-yk ilikisinden, snr tama gc, sonra da izin verilen tama gc belirlenir. Bu konularla ilgili eitli artname ve ynetmelikler vardr.

22

Kazk ykleme deney emas

1.4.4 Dier arazi deney sonular(Koni penetrasyon deneyi(CPT) gibi) ile kazk tama gcnn belirlenmesi

Bir kazn tama gc, arazi deneylerinin sonularndan da belirlenebilir. Burada, en ok kullanlan, koni penetrasyon deney sonularndan belirleme aklanacaktr. qu olarak, u blgesindeki ortalama koni u direnci(qcort); qyan olarak da, Df derinlii boyunca, ortalama yan srtnmesinin iki kat, 2fsort alnr.(Meyerhof,1956). Sonuta, bir kazn tama gc,

Q snr = q cort Au + 2 f sort A yan

biimini alr. Dier yandan, bir kazn maruz kald basncn, kendisinin(Ahap, beton, elik vb.) tayabilecei basn deerini amamas gerekir. Kazklarda genellikle burkulma(flambaj) ihmal edilir.

23

2.U MUKAVEMETL KAZIKLARIN TAIMA GC LE LGL ALIMALAR

ABSTRACTS(ZETLER)

24

almann ad:[1]Effect of rate of loading on uplift capacity of a model pile in clay almann yazarlar : Al-Mhaidib, A.I. (King Saud Univeristy), Proceedings of the

International Offshore and Polar Engineering Conference, v 2, 2001, p 656-661

almann zeti : Bu almada, ykleme hznn tama kapasitesine etkisi deneysel

olarak aratrlmtr. D ap 30 mm olan model elik kazk zerinde deiik ykleme hzlarnda tama kapasitesi deneyleri yaplmtr. Buna ilave olarak konsolidasyonlu drenajsz 3 eksenli deneyler tama gc deneyinde ayn ykleme hznda yaplmtr. Deneysel sonular gstermitirki, test edilen zeminin drenajsz kayma direnci ykleme hz arttka artmtr. Model kazn tama kapasitesi, ykleme hz arttka artmtr. Ykleme hz ile drenajsz kayma direnci ve tama kapasitesi arasndaki iliki, logaritmik grafikte dorusal olarak sunulabilir. Drenajsz kayma direncine bal olarak teorik tama gc 3 eksenli deneyden hesaplanmtr ve ayn ykleme hznda karlatrlmtr.

almann

Ad

:[2]Instrumented

driven

pile

in

Dublin

boulder

clay

almann Yazarlar : Farrell, E. (Trinity Coll); Lehane, B.; Looby, M. Source:

Proceedings of the Institution of Civil Engineers, Geotechnical Engineering, v 131, n 4, Oct,1998,p233-241

almann zeti :

zayf zemin ve dolgu derinliklerinin s temel yapmn

ekonomiklikten uzaklatrd Dublinde beton kazklar killi zeminlere sklkla aklr. Bu alma kazk aft boyunca deiik seviyelerdeki boluk suyu basncn ieren kazk deney sonularn tanmlar. Deney kaz zerinde 3 adet basn deneyi yaplmtr. Bunlardan bir tanesi kazn imalatndan 2.4 saat sonra, ikincisi 1.8 gn sonra ve sonuncusu ise 17 gn sonradr. 24 gn sonunda ekme testi yaplmtr.Sonu olarak,gerilme(pull-out) testi 24 gn sonunda elde edilmitir.Testlerde yklemeler gsterdi ki u tamalarda her testde de nihai aft dayanm ve u tama kapasitesinde herikisinde birden zaman ve toplam kazk tama kapasitesinin %60 kadar kaydadeer bir art szkonusu olmutur.Kazklar zerinde son basn testinde ne zaman ve hangi deerde refil olduu ve ne kadar yerdeitirdii kayt edilmitir.Anm kil zerinde yaplan testlerde drenajsz kayma direnci , Nc deerinin 50 deerine ulatn ak ekilde iaret eder.Bu analiz kazklarn yerletirilmesi ve 25

kazk ucunda bu yksek Nc deeri muhtemel olmas yznden, u yer deitirme ve basn yk sresince, ortalama efektif gerilmede bir byme olduunu iaret eder.
almann Ad :[3] End bearing of small pipe piles in dense sand almann Yazarlar : Gavin, K.; Lehane, B. Department of Civil Engineering,

University College Dublin, Dublin, Ireland,2003,p 321-330

almann zeti :Arazi deneylerinde ok sk ar konsolide kum zeminde bulunan

boru kazklar zerinde yklemeler yapld deney etkisi sonular incelendi,ykleme modunun kazk u tepkisi analiz edildi.Kalc u ykleri etkisi u rijitlii zerinde bir tahmini nmerik numaralandrmayla incelendi,ve bu tahminler deneysel sonularla birlikte rtt.Kazk u tepkisi zerinde ykleme modu etkileri gzlendi,sonular karld.Blessingtonda sk kum zerinde kazk testleri jacked pile larn akma kazklardan daha geni u rijitliinin olduunu iaret etti.Sonular; sk kumun %100 e yakn rlatif younlukta %20.3 birim arlkla sahip olduunu gsterdi.
almann Ad : [4]End bearing capacity of pile in highly compressible sands and its evaluation almann Yazarlar : Yasufuku, Noriyuki; Tanaka, Kunihiro; Murata, Hidekazu;

Hyodo, Masayuki , Doboku Gakkai Rombun-Hokokushu/Proceedings of the Japan Society of Civil Engineers , Dec 1994, n 505 pt 3-29 ,p 191-200,Japan Soc of Civil Engineers, Tokyo, Japan
almann zeti :Bu

alma

sktrlabilir

malzemeleri

gz

nnde

bulundurarak,kumlarda hesap metoduyla u zerinde 3 eksenli basn serileri ve kazk u tama kapasiteleri daha ileride tartlaca,sk daneli silis kumlara kyasla son derece krlgan kumlarda(rnein karbonat kumu) kazk u tama kapasitesinin bulunuunu gstermektedir.ok yksek isel srtnme as elde edildi.Byle olsa bile bu sonu ksa kazk u tama kapasitesi son derece sktrlabilir kumlarn durumunu gstermektedir.leride,bir konvansiyonel tahmini davran u tama kapasitesi ampirik formlleri, Prandtln genel kayma krlmas iin tama faktr ile bir araya getirilebilir.

26

almann Ad : [5]Use of cone penetration test in pile design almann Yazarlar : Andrs MAHLER, Department of Geotechnics, Budapest

University of Technology and Economics, H1521 Budapest, Hungary, (December 1, 2004)

almann zeti : Kazk tasarmnda modern yntemler bu alanda geni yer

tutmaktadr. Farkl zemin trlerinde eksenel yk tama kapasitelerinin belirlenmesi iin 13 adet deney kaz zerinde farkl kapasite tahmin yntemleri uygulanmtr. Kazklar yklenmitir ve sonular tartlmtr. Bu kazklarn boylar 6.20 m ile 22.00 arasnda ve aplar da 0.60 m ile 1.00 metre arasnda deimektedir. Test esilen kazklarn nihai tama gc 830 KN ile 3900 KN arasnda deimektedir. Eksenel tama kapasitesi, iki bileenden olumaktadr.(U tamas ve aft tamas) Ancak kazk ykleme deneylerinde yalnzca kazn toplam tama gc belirlenmektedir. U tamas ve aft tamas deerleri ayr ayr belirlenmelidir. Bu deerler, zemin artlarnn detayl analizleri ile belirlenir. Kohezyonlu zeminlerde birim u mukavemeti yle elde edilebilir.

Benzer ekilde kohezyonsuz zeminlerde ortalama drenajsz kayma direnci kazn cinsi ve kazk ucundan itibaren kazk apnn 3 kat derinlik ile ilikilendirilmitir.

27

almann Ad :[6] Effect of pile installation on static and dynamic properties of soft clays almann yazarlar : Hunt, Christopher E. (Univ of California); Pestana, Juan M.;

Bray, Jonathan D.; Riemer, Michael F. , Geotechnical Special Publication, n 97, 2000, p 199-212
almann zeti : San Francisco zeminine aklan elik kazklarn etrafndaki zeminin

statik ve dinamik zellikleri belirlenmitir. lk olarak kazn aklmas srasnda ve sonrasnda kayma dalgas hz lmleri yaplmtr. Bu hz zamann bir fonksiyonudur. Kazn aklmasnn sonucu olarak boluk suyu basncnda deiim olmu ve yanal zemin deformasyonlar olumutur. Zemin numuneleri kazk aklrken ve 8 ay sonra alnmtr. Kazn aklmasndan sonraki arazi lmleri gstermitirki zamann bir fonksiyonu olan kayma dalgas hznda bir art meydana gelmitir. Laboratuvar testleri drenajsz kayma direnci deerlerinin arttn gstermitir.

almann ad :[7]Bored cast in place concrete test piles in clay till almann yazarlar : Tweedie, R.W. (Thurber Engineering Ltd); Sabourin, T.J.;

Harris, M.C.; McLean, D.K. , Canadian Geotechnical Conference, 1990, p 623-631 Conference: Proceedings of the 43rd Canadian Geotechnical Conference. Part 2, Oct 10-12,1990,Chateau,Que,Can
almann zeti : Kazk ykleme testi, geoteknik aratrmalarn bir parasdr. Zemin

artlar, greceli olarak niform ve karmaktr.Program, yerinde dkme, beton, srtnme ve u tamal kazklarda yanal ve dey yklemeleri iermektedir. Kazk performans , kazk analiz programlar ile rtmektedir.Srtnme ve u tamal kazklarda eksenel ykleme deney sonular , en byk yzey srtnmesinin 135-155 K pa ve en byk u tama kapasitesinin 1790-2040 Kpa arasnda olabileceini gstermitir. 0,4 e eit olan adezyon faktrne ve drenajsz kayma direncine bal olan yzey srtnmesi ile memnun edici sonular alnmtr.

28

almann Ad :[8] Loadng Rate Method For Ple Response In Clay. almann Yazarlar : Briaud, Jean-Louis (Texas A&M Univ, College Station, TX,

USA); Garland, Enrique , Journal of Geotechnical Engineering, v 111, n 3, Mar, 1985, p 319-335
almann zeti : Kohezyonlu zeminlerde eitli oranlarda uygulanan dey yklere

maruz kalan tekil kazklarn davrann nceden belirleyebilen bir metod tasarlanmtr Temel basit kayma modeli oranlara bal bir negatif g n de zaman artn tantmaktadr.Bu viskoz katsay n deeri 0.02 ile 0.08 arasnda deimekte ve ortalama olarak 0.05 tir.Drenajsz kayma direnciyle birlikte korelasyonlar;su ierii,plastisite ve likitlik indeksi ve ar konsolidasyon oranlarn 152 adet laboratuvar testi esas olarak gstermitir.Elastik-plastik oranlara bal veya hiperbolik yk transfer erileri, integrasyon elemantary modele nclk yapmaktadr.Program yk-transfer oranlarna bal olarak kazkta esas yk-esas hareket konularnda nceden haber verir.

almann ad :[9]Ground improvement piles induced shear strength increase in normally consolidated clay almann yazarlar : Liao, Hung-Jiun (Department of Civil Engineering, Tung-Nan

Institute of Technology); Su, Shi-Fon; Chen, Wen-Lung , Journal of the Chinese Institute of Engineers, Transactions of the Chinese Institute of Engineers,Series A/Chung-kuo Kung Ch'eng Hsuch K'an, v 29, n 1, January, 2006, p 13-21
almann zeti : Kazklar, genellikle aklarak ya da yerinde dklerek yaplr.

Kazk evresindeki zemin, yatay yer deitirmeye maruz kalabilir. Kazklar, sadece boluk suyu basncna neden olmazlar ayn zamanda drenaj artlarna bal olarak zemin mukavemetini deitirirler. Bu alma, normal konsolide killerde drenajsz kayma direnci ile ilgili olarak geni laboratuvar model deneylerinin sonularn iermektedir. Eer boluk suyu basncnn k iin etkili zaman salanrsa zeminin veyn kayma direnci artabilir. Silindirik genileme teorisine bal olarak kazn aklmasndan nce ve sonra denajsz kayma direncinin deiimini belirlemek iin yar amprik model gelitirilmitir.

29

almann Ad : [10]Large-scale pile tests in Mercia mudstone: Data analysis and evaluation of current design methods almann Yazarlar Omer, J.R. (School of Technology, University of Glamorgan);

Robinson, R.B.; Delpak, R.; Shih, J.K.C. , Geotechnical and Geological Engineering, v 21,n3,2003,p167-200
almann zeti : Mercia mudstone da geni apl 6 kazk zerinde full-lekli

ykleme testleri yaplmtr.Cardiffde yeni viyadk dizayn iin uygulanmtr.Bu almada sonular 6 test kaznda bulunmu ve 218 sondaj ukurunda inceleme yaplm ve datalar kaydedilmitir,Mercia mudstone da sistematik yntemle dier yk transfer almalar ve mukavemet mekanizmalar incelenmitir.Datalar her bir kaza yerletirilen strain guagelerle yk-deformasyon ilikileri ilk yklemeye gre kalibre edilmi ve her kazk iin projeye ilenmi,gz nne alnmtr(i) betonda nonlineerlik ve(ii) elikte eitli seviyelerdeki kazk rijitlikleri zerinde ksmi bozulma etkileri dikkate alnmtr.Kazklarda 4 kategoride ve 10 hesap metoduyla her bir kazk aft ve u dayanmlar tahmin edilmitir.Bu kategoriler: (i)Drenajsz analiz,(ii)Drenaj analizi,(iii)Kark yaklamlar ve (iv)Deneysel korelasyonlardr.aft kapasitelerini tahmin metodu az ok uygun bulunmutur.Standart sapmalarla nceden elde edilebilen kazn aft kapasiteleri oranlar Qsp/Qsm her naslsa 0.06 ile 0.24 arasnda olmaktadr. Qsp/Qsm orann 0.29 ile 0.67 arasnda bularak bu 10 metoddan 8i daha tutarl sonular elde etmitir. Geri kalan dier 2 metodda Qsp/Qsm orann=1.01 ve 1.49 arasnda bulmutur. Bu eliki, tahmini metodlarn u mukavemetini belirleyebilmede daha az tutarl olduunu bulmutur. Standart sapmalarn 0.16 - 0.82 arasnda olmas ile birlikte Qbp/Qbm oran u kapasitelerindeki tahmini deerlerde dler 0.52 - 1.93 arasndadr.

30

almann Ad :[11]Buckling of slender piles in soft soils almann Yazarlar : Vogt, Norbert (Zentrum Geotechnik der TU Munchen); Vogt,

Stefan; Kellner,

Christian ,

Bautechnik,

v 82,

n 12,

2005,

p 889-901

almann zeti :Burulma kazklar kuatlm zemine kar direnmektedir.Bu

nedenle yeterli derecede rijit zeminlerde konvensiyonel geometri (L/D oran) ile birlikte kazklar burulmaya kar hibir risk tamamaktadr.Zeminlerde narin kazklar iin burulmaya kar gvenlik kontrolleri ulusal ve uluslar aras tasarm ynetmeliklerinde yaplmaktadr.Drenajsz kayma direnci srasyla Cu 15kPa a yakn neredeyse eit veya Cu WkPa a yakn nerdeyse eit deerlerdedir.Uygulamada,ynetmelikler yksek drenajsz kayma direnlerinde burulma krlmasnn ortaya kmadn ima eder.Halbuki,ok yumuak zeminlerde bulunan narin kazklar iin tekil hesaplarda bu kan ispatlanmtr.Bu nedenle Mnih teknik niversitesi zentrum geoteknik blm 4 m uzunluunda kazklar zerinde burulma testleri yapmay baarmtr.Uda sonular zerinde bir fikir iin burulma hesap yklemeleri tretilmektedir,tabakalarda tm esas haller testlerle incelenmitir.Tasarlanan model hesaplar iin malzeme non-lineerlik yan sra 2.snf etkiler dnlmtr.

31

almann Ad : [12]Characterization of model uncertainties for drilled shafts under undrained axial loading almann Yazarlar : Phoon, K.K. (Department of Civil Engineering, National

University of Singapore); Kulhawy, Fred H. (Department of Civil Engineering, National University of Singapore); Kulhawy, Fred H. ,Geotechnical Special Publication, n 130142,Geo-Frontiers2005,2005,p405-417
almann zeti :Bu alma eksenel drenajsz yklemeler altnda aftlar iin bir

sklk kontrol model istatistii kurmak amacyla belgelendirilmitir.Tahmini kapasite denklemleri zerinde serbest rastgele deikenler ile bir model faktr uygun grlmtr.Belli bal birok yntemle birlikte sistematik deiim gstermemektedir,bu almann kantlanmas memnun edicidir.llen ve hesaplanan kapasiteler ayr ayr numaralandrlm ve atanmtr,standart tanm model faktr ve birok ak faktrlerde bu gibi istatistiksel kmeler iin kontroller yaplmtr.Korelasyon derecesi basit ve kullanl metodla bu kontrol yaplabilir.yle olsada tipik adezyon faktr drenajsz kayma direncinde bir fonksiyon ortaya koyar,bu yaklam yalnzca marjinal olarak bir korelasyon derecesi perspektifinde kabul edilebilir.Drenajsz u basn tamasnda genel bir model faktr uygun grlr ama gl istatistiksek kmeler,llen ve hesaplanan deerler ile birlikte mevcut tarif tanmlamak mmkndr.

almann Ad : [13]Influence of loading rate on pile capacity in clay. almann Yazarlar : Briaud, J. L. (Texas A&M Univ, College Station, TX, USA) ,

Annual Meeting Papers - American Petroleum Institute, Production Department, 1984, p A. 1-A. 17
almann zeti : Laboratuvar deneylerinin analizleri ve killerdeki kazk ykleme

deneyleri gstermitirki ykleme hz arttka drenajsz kayma direnci ve kazk tama kapasitesi artmaktadr. Veriler, ykleme hznn, su muhtevasnn, plastisite ve likidite indisinin, ar konsolidasyon orannn deiimine bal olarak drenajsz kayma direncindeki deiimi gstermektedir. Drenajsz kayma direnci zerinde ykleme hznn etkisini hesaplamak iin genel bir model amalanmtr. Bu model, t-z erilerine

32

bal olarak gelitirilmitir ve sabit dey ykleme hzna sahip kazklar iin bilgisayar program eklinde kullanlmtr.

33

3.SONU

Salam zemin derinlii, kullanlabilecek kazk uzunluklar kadar veya daha az ise ve salam zeminin stnde yeterli kalnlkta tayc zemin bulunmadnda veya salam zeminin zerinde tamamen zayf zemin bulunmas halinde u kazklardan oluan bir temel sistemi kullanlr. U mukavemetli kazklar ok uygulanan ve ok tercih edilen kazklardr. Yaplan almada kazk tama gcnn hesabnda kullanlacak formlasyonlardan u mukavemetinin hesaplanmas zerinde vurgulamalar yaplmtr. Sonular ve formlasyonlar gstermitir ki;U kazklarnn u mukavemetinin hesaplanmas bu almada verilen formlasyonlarda aft tama gc bileeninin formlasyondan karlmas ile bulunabilir.nk bu kazklarda aft srtnmesinin bir etkisi olmad dnlmektedir.U tamal kazklarn akma ya da yerinde dkme kazk eitlerine gre fromlasyonlarnn birbirine ok yakn olduu gr vardr.Bu formlasyonlardan da grld gibi u tamas utaki zeminin drenajsz kayma direncine,tama
kapasitesi faktrne ve kazn u(ya da balk) kesit alanna bal olduu

kanlmazdr.Konuyla ilgili almalarda u mukavemetinin bulunmasnda kullanlacak olan bu deikenlerin nasl elde edilebileceine dair ilgili formlasyonlar ve kabuller gsterilmitir. Bu almada Tekil kazn eitli zemin konfigrasyonlarnda davran ve izin verilen tama kapasitelerinin bulunmasnda u mukavetinin ne gibi etkilerinin olduu,u mukavemetinde dikkat edilmesi gereken hususlar,u mukavemetini oluturan bileenler,tama kapasitelerinin bulunabilmesi iin gerekli formlasyonlar,konuyla ilgili aratrmaclarn ilgili makaleleri ve almalar v.b gibi baz konulara irdeleme yaplmtr.Sonu olarak yukarda da bahsedildii gibi u tamal kazklarn tama gcnde srtnme (yan) kuvvetleri etkin olmayacandan sadece utaki taban basncnn etkidii gsterildiinden formlasyonlarda sadece u tama bileeni kullanlacaktr.

34

KAYNAKLAR DZN
[1]Effect of rate of loading on uplift capacity of a model pile in clay, Al-Mhaidib, A.I. (King Saud Univeristy), Proceedings of the International Offshore and Polar Engineering Conference, v 2, 2001, p 656-661 [2]Instrumented driven pile in Dublin boulder clay,Farrell, E. (Trinity Coll); Lehane, B.; Looby, M. Source: Proceedings of the Institution of Civil Engineers, Geotechnical Engineering, v 131, n 4, Oct,1998,p233-241 [3] End bearing of small pipe piles in dense sand,Gavin, K.; Lehane, B. Department

of Civil Engineering, University College Dublin, Dublin, Ireland,2003,p 321-330

[4]End bearing capacity of pile in highly compressible sands and its evaluation ,Yasufuku, Noriyuki; Tanaka, Kunihiro; Murata, Hidekazu; Hyodo, Masayuki , Doboku

Gakkai Rombun-Hokokushu/Proceedings of the Japan Society of Civil Engineers , Dec 1994, n 505 pt 3-29 ,p 191-200,Japan Soc of Civil Engineers, Tokyo, Japan
[5]Use of cone penetration test in pile design ,University of Technology and

Economics, H1521 Budapest, Hungary, (December 1, 2004)

[6] Effect of pile installation on static and dynamic properties of soft clays,Hunt,

Christopher E. (Univ of California); Pestana, Juan M.; Bray, Jonathan D.; Riemer, Michael F. , Geotechnical Special Publication, n 97, 2000, p 199-212
[7]Bored cast in place concrete test piles in clay till,Tweedie, R.W. (Thurber

Engineering Ltd); Sabourin, T.J.; Harris, M.C.; McLean, D.K. , Canadian Geotechnical Conference,1990,p623-631,Conference: Proceedings of the 43rd Canadian Geotechnical Conference.Part2,Oct10-12,1990,Chateau,Que,Can
[8]Loadng Rate Method For Ple Response In Clay.Briaud, Jean-Louis (Texas A&M

Univ, College Station, TX, USA); Garland, Enrique , Journal of Geotechnical Engineering, v 111, n 3, Mar, 1985, p 319-335
[9]Ground improvement piles induced shear strength increase in normally consolidated clay ,Liao, Hung-Jiun (Department of Civil Engineering, Tung-Nan

Institute of Technology); Su, Shi-Fon; Chen, Wen-Lung , Journal of the Chinese Institute of Engineers, Transactions of the Chinese Institute of Engineers,Series A/Chung-kuo Kung Ch'eng Hsuch K'an, v 29, n 1, January, 2006, p 13-21

35

[10]Large-scale pile tests in Mercia mudstone: Data analysis and evaluation of current design methods,Omer, J.R. (School of Technology, University of Glamorgan);

Robinson, R.B.; Delpak, R.; Shih, J.K.C. , Geotechnical and Geological Engineering, v 21,n3,2003,p167-200
[11]Buckling of slender piles in soft soils,Vogt, Norbert (Zentrum Geotechnik der TU

Munchen); Vogt, Stefan; Kellner, Christian , Bautechnik, v 82, n 12, 2005, p 889-901
[12]Characterization of model uncertainties for drilled shafts under undrained axial loading ,Phoon, K.K. (Department of Civil Engineering, National University of

Singapore); Kulhawy, Fred H. (Department of Civil Engineering, National University of Singapore); Kulhawy, Fred H. ,Geotechnical Special Publication, n 130-142,GeoFrontiers2005,2005,p405-417
[13]Influence of loading rate on pile capacity in clay,Briaud, J. L. (Texas A&M

Univ, College Station, TX, USA) , Annual Meeting Papers - American Petroleum Institute, Production Department, 1984, p A. 1-A. 17
Dier Kaynaklar:

* naat Forumu Database ** A.hsan UZUNER,Temel Mhendislii,KT,2000 ***TURAN M.,Dumlupnar niversitesi n.Mh.ABD,Yap Bilimdal Yksek Lisans Ders Notlar.,2006 -Science Direct DAtabase -Engineering Village Database

36

EKLER (ORGNAL ABSTRACTS)

37

[1] Effect of rate of loading on uplift capacity of a model pile in clay

Al-Mhaidib, A.I. (King Saud Univeristy) Source: Proceedings of the International Offshore and Polar Engineering Conference, v 2, 2001, p 656-661
CODEN: POPEEG Conference: 11th (2001) International Offshore and Polar Engineering Conference, Jun

17-22 2001, Stavanger Sponsor: NORSKE CONOCO

Publisher:

International

Society

of

Offshore

and

Polar

Engineers

Abstract: In this study, the influence of rate of loading on uplift capacity of pries in day

is experimentally investigated. Uplift capacity tests were conducted under different loading rates using a model steel pile having an outside diameter of 30 mm. In addition, consolidated undrained triaxial tests were performed under the same loading rates used in the uplift capacity tests. Experimental results showed an increase in undrained shear strength of the tested soil with the increased rate of loading. Furthermore, the uplift capacity of the model pile was found to Increase as the loading rate increased. The relationships between loading rate, and both the undrained shear strength and the uplift capacity can be represented by a straight line on a log-log plot. Theoretical bearing capacity was calculated based on the undrained shear strength measured in the triaxial tests and compared with the measured uplift capacity under the same loading rate.
[2] Instrumented driven pile in Dublin boulder clay

Farrell, E. (Trinity Coll); Lehane, B.; Looby, M. Source: Proceedings of the Institution of Civil Engineers, Geotechnical Engineering, v 131, n 4, Oct, 1998, p 233-241
ISSN: 1353-2618 CODEN: PICGEH Publisher: Thomas Telford Services Ltd Abstract: Precast concrete piles, driven to a set in Dublin black boulder clay, have been

used extensively in Dublin where depths of fill or soft soil make shallow foundations uneconomical. This paper describes the results of a test pile which was instrumented with vibrating wire gauges and pore pressure probes at various levels along the pile 38

shaft. Three compression tests were carried out on the test pile: one within 2.4 h of its installation, one after 1.8 days and one after 17 days. Finally, a tension (pull-out) test was carried out after 24 days. The loading tests showed that there was a significant increase in both the ultimate shaft and base capacity with time and that about 60% of the total pile capacity was achieved in end-bearing in all three compression tests. The last compression test on the pile, which was carried out when all of the excess pore pressure set up by driving had dissipated, indicated an apparent Nc value of over 50 when applied to the in situ undrained shear strength of the boulder clay prior to the test. An analysis of the base displacement and pore pressures during load indicated that this high Nc value is likely to be due to an increase in the mean effective stress at the pile tip due to its insertion. (12 refs.)
[3] End bearing of small pipe piles in dense sand

Gavin, K.; Lehane, B. Department of Civil Engineering, University College Dublin, Dublin, Ireland,2003,p 321-330
Abstract:The application of field tests results performed on pipe piles installed in a

very dense overconsolidated sand to test the effect of the mode of installation on the pile base response, was analyzed. The effect of residual base load on the base stiffness was investigated in a number of numerical predictions, and these predictions, coupled with the experimental results, were used to infer the observed effects of the installation mode on the pile base response. The pile tests in the dense sand at Blessington had indicated that the base stiffness of jacked piles was considerably large than that of driven piles. The results show that the in-situ sand was at a relative density of close to 100% and has a bulk unit weight of 20.3%.

[4] End bearing capacity of pile in highly compressible sands and its evaluation Authors:Yasufuku, Noriyuki; Tanaka, Kunihiro; Murata, Hidekazu; Hyodo, Masayuki ,

Doboku Gakkai Rombun-Hokokushu/Proceedings of the Japan Society of Civil

39

Engineers , Dec 1994, n 505 pt 3-29 ,p 191-200,Japan Soc of Civil Engineers, Tokyo, Japan
Abstract: The aim of this paper is to investigate the pile end bearing capacity in

highly breakable sands such as carbonate sand and decomposed granite soil, comparing with that in the hard grained silica sands, based on a series of triaxial compression and model pile tests, and further to discuss the estimating method of pile end bearing capacity in sands, considering the material compressibility. As a result, it was found that, even if much higher internal friction angle was obtained, the low pile end bearing capacity could be observed in the case of highly compressible sands. Further, a conventional manner to predict the end bearing capacity was presented empirically, combining the compressibility to Prandtl's bearing factor for general shear failure.
[5] Use Of Cone Penetraton Test In Ple Desgn

Andrs MAHLER Department of Geotechnics Budapest University of Technology and Economics, H-1521 Budapest, HungaryReceived: December 1, 2004
Abstract:Modern methods of pile design often make extensive use of in situ test data.

Different pile capacity prediction methods were used to evaluate the axial capacity of 13 full-scale test piles. The pile load tests were performed on CFA piles in various soil conditions. The predicted behaviours of the piles are discussed and compared with the results of the pile load tests. Keywords: cone penetration test, pile capacity.
[6] Effect of pile installation on static and dynamic properties of soft clays

Hunt, Christopher E. (Univ of California); Pestana, Juan M.; Bray, Jonathan D.; Riemer, Michael F. Source: Geotechnical Special Publication, n 97, 2000, p 199-212
ISSN: 0895-0563 CODEN: GSPUER Conference: The 2000 Geotechnical Specialty Conference 'Innovations and

Applications in Geotechnical Site Characterization', Aug 5-Aug 8 2000, Denver, CO, 40

USASponsor:

ASCE

Publisher:

American

Society

of

Civil

Engineers

Abstract: Static and dynamic soil properties were monitored around a closed-ended

steel pipe pile driven in a deep deposit of San Francisco Young Bay Mud. Shear wave velocity measurements were taken prior to pile driving to establish the baseline condition and at selected times after pile driving to document the changes as a function of time. Additional instrumentation and monitoring activities included pore water pressure response and lateral soil deformations as a result of pile driving. A series of conventional laboratory tests were performed on samples collected prior to pile driving and 8 months afterwards. Field measurements after pile driving indicate a significant increase of shear wave velocity as a function of time accompanied by excess pore pressure dissipation. Laboratory tests show a significant increase in the strain to failure with slight increases in undrained strength
[7] Bored cast in place concrete test piles in clay till

Tweedie, R.W. (Thurber Engineering Ltd); Sabourin, T.J.; Harris, M.C.; McLean, D.K.
Source: Canadian Geotechnical Conference, 1990, p 623-631 CODEN: CGCPDM Conference: Proceedings of the 43rd Canadian Geotechnical Conference. Part 2, Oct

10-12 1990, Chateau, Que, Can

Publisher: Canadian Geotechnical Soc Abstract: A pile load testing program was carried out as part of the geotechnical

investigation for a heavy oil refinery plant near Lloydminster, Saskatchewan. Soil conditions are relatively uniform and competent, consisting of very stiff to hard glacial clay till of medium plasticity. The program included vertical and lateral load testing on cast-in-place concrete friction and end bearing piles. Measured lateral pile deflections are compared with predicted performance based on field and laboratory test data. Pile performance was satisfactorily predicted using tri-modal load deflection soil response curves (P-y curves) in a lateral pile analyses program (COM624) and also by linear elastic soil springs in a structural frame analyses program (P-Frame). Axial load test results on friction and end bearing piles indicated an ultimate skin friction of about 135 to 155 kPa and ultimate end bearing capacity of 1790 kPa to 2040 kPa. Generally good 41

agreement is obtained for skin friction estimated based on undrained shear strength with an alpha factor of about 0.4. The ultimate end bearing capacity is however considerably lower (approximately 60%) than estimated based on generally accepted
undrained shear strength correlation

[8] Loadng Rate Method For Ple Response In Clay.

Briaud, Jean-Louis (Texas A&M Univ, College Station, TX, USA); Garland, Enrique
Source: Journal of Geotechnical Engineering, v 111, n 3, Mar, 1985, p 319-335 CODEN: JGENDZ Abstract: A method is proposed to predict the behavior of single piles in cohesive soil

subjected to vertical loads applied at various rates. The elementary simple shear model is made rate-dependent by introducing the time raised to a negative power n. This viscous exponent n is shown to vary from 0. 02-0. 08 with a 0. 05 average. Correlations with undrained shear strength, water content, plasticity, the liquidity index and overconsolidation ratio are shown based on 152 laboratory tests. Integration of the elementary model leads to rate-dependent elastic-plastic or hyperbolic load transfer curves. A program to predict the head load-head movement response of the pile using these rate-dependent load-transfer curves is described. (20 refs.)

[9] Ground improvement piles induced shear strength increase in normally consolidated clay

Liao, Hung-Jiun (Department of Civil Engineering, Tung-Nan Institute of Technology); Su, Shi-Fon; Chen, Wen-Lung , Journal of the Chinese Institute of Engineers, Transactions of the Chinese Institute of Engineers,Series A/Chung-kuo Kung Ch'eng Hsuch K'an, v 29, n 1, January, 2006, p 13-21
Abstract: Ground improvement piles, are usually installed by injection or mixing rather

than by driving. So, soil around a ground improvement pile is mainly subjected to lateral displacement and is similar to that of soil around an expanding cavity. A ground 42

improvement pile not only generates excess pore water pressure in the soil but also causes subsequent soil strength change if drainage of excess pore water pressure is possible. This paper presents the results of a large scale laboratory model test on the grout bulb induced undrained shear strength increase in normally consolidated clay. If sufficient time is allowed for pore water pressure dissipation (t > 3tp, tp is the time needed to complete the primary consolidation), the vane shear strength of soil can be increased by more than 170% for the soil right outside the expansion body. This decreases gradually to the initial vane shear strength at a distance of 7rcc (rcc = radius of expansion body). Based on the theory of the cylindrical expansion cavity and the model test results, a semi-empirical model is developed to estimate the change of undrained shear strength ratio of in-situ clay before and after pile installation at different distances from an expansion body. For normally consolidated clay, a two-fold increase in undrained shear strength ratio can result from ground improvement pile use.

[10] Large-scale pile tests in Mercia mudstone: Data analysis and evaluation of current design methods Omer, J.R. (School of Technology, University of Glamorgan);

Robinson, R.B.; Delpak, R.; Shih, J.K.C. Source: Geotechnical and Geological Engineering, v 21, n 3, 2003, p 167-200
ISSN: 0960-3182 CODEN: GGENE3 Publisher: Kluwer Academic Publishers Abstract: Full-scale load tests were carried out on six instrumented large diameter

bored, cast in-situ piles formed in Mercia mudstone, as part of the design of a new Viaduct in Cardiff, UK. In this paper, the results from six test piles and extensive data from 218 ground investigation boreholes are systematically processed in order to study the load transfer and resistance mechanisms in Mercia mudstone. Data from strain gauges embedded in each pile are first analysed to calibrate the load-deformation relationship of each pile as-built, taking into account (i) the non-linearity of concrete and (ii) the effect of partial steel encasement on pile stiffness at various levels. The 43

shaft and base capacity of the piles are each predicted using 10 calculation methods

belonging to the four basic categories: (i) Undrained analysis, (ii) Drained analysis,
(iii) Mixed approach and (iv) Empirical correlation. It is found that the shaft

capacity prediction methods are moderately consistent. The standard deviations of the ratio Qsp/Qsm of predicted to observed shaft capacity lies in the range 0.06-0.24. However, 8 of these methods are over-conservative, giving Qsp/Qsm values in the range 0.29-0.67. The remaining two methods yield Qsp/Qsm = 1.01 and 1.49. In contrast, the prediction methods for base capacity are found to be much less consistent. The ratio Qbp/Qbm of predicted to measured base capacity falls in the interval 0.52-1.93, with corresponding standard deviations of 0.16-0.82. (48 refs.)
[11] Knicken von schlanken Pfahlen in weichen Boden (Buckling of slender piles in soft soils)

Vogt, Norbert (Zentrum Geotechnik der TU Munchen); Vogt, Stefan; Kellner, Christian
Source: Bautechnik, v 82, n 12, 2005, p 889-901 Language: German ISSN: 0932-8351 CODEN: BAUTE4 Publisher: Ernst and Sohn Abstract: Buckling of piles is resisted by the surrounding soil. Therefore, in

sufficiently stiff soils there is no risk of buckling of piles with conventional geometry (L/D ratio). National and international design codes require checks of the safety against buckling for slender piles in soils with an undrained shear strength of cu less than or equal 15kPa or cu less than or equal WkPa, respectively. In practice, the codes are taken to imply that buckling failure does not occur at higher undrained shear strengths. However, using simple calculations this assumption has been proven to be invalid for slender piles in very soft soils. Therefore, buckling tests on piles up to 4 m long were carried out at the Zentrum Geotechnik of the Technical University of Munich. Based on these results a concept for calculating buckling loads was derived, which covers all essential aspects observed in the tests. The proposed model accounts for material non-

44

linearity as well as second order effects. Ernst and Sohn Verlag fur Architektur und technische Wissenschaften GmbH and Co. KG. (7 refs.)
[12] Characterization of model uncertainties for drilled shafts under undrained axial loading

Phoon, K.K. (Department of Civil Engineering, National University of Singapore); Kulhawy, Fred H. Source: Geotechnical Special Publication, n 130-142, Geo-Frontiers 2005, 2005, p 405-417
ISSN: 0895-0563 CODEN: GSPUER Conference: Geo-Frontiers 2005, Jan 24-26 2005, Austin, TX, United States Sponsor:

Geo-Institute of the American Society of Civil Engineers;GeoSynthetic Mater. Assoc. of the Industrial Fabrics Assoc. Int.;Geosynthetic Institute
Publisher: American Society of Civil Engineers Abstract: This invited paper presents a rigorous examination of model statistics for

drilled shafts under undrained axial loading. To apply a model factor as an independent random variable on the predictive capacity equation, it is desirable to verify that it is not varying systematically with some underlying factors. The measured and computed capacities appear as the numerator and denominator, respectively, in the standard definition of the model factor and are the most obvious factors to check for such statistical dependencies. The Spearman rank correlation is a simple and useful method to perform this check. Even though the adhesion factor typically is expressed as a function of the undrained shear strength, this approach only is marginally acceptable from a rank correlation perspective. For undrained compression tip resistance, a generalized model factor is recommended because the existing definition produces strong statistical dependencies with the measured and computed alues. (16 refs.)

45

[13] INFLUENCE OF LOADING RATE ON PILE CAPACITY IN CLAY.

Briaud, J. L. (Texas A&M Univ, College Station, TX, USA) Source: Annual Meeting Papers - American Petroleum Institute, Production Department, 1984, p A. 1-A. 17
ISSN: 0275-6323 CODEN: AMPDD3 Conference: 1984 Annual Meeting Papers - American Petroleum Institute, Production

Department., New Orleans, LA, USA Sponsor: API, Production Dep, Dallas, TX, USA
Publisher: API, Production Dep Abstract: The analysis of laboratory tests and pile load tests confirms that for clays, the

faster the rate of loading, the higher the undrained shear strength and the higher the pile capacity. The data shows that the gain in undrained shear strength due to increasing rate of loading increases with increasing water content, plasticity index, liquidity index, overconsolidation ratio but with decreasing undrained shear strength. A simple model is proposed to quantify the rate of loading effects on undrained shear strength. This model is used to develop rate dependent t-z curves and a computer program to predict the response of a pile subjected to a certain rate of vertical loading. (12 refs.)

46