You are on page 1of 195

KADASTRO BLGS

Do. Dr. Hlya DEMR


2004-2005, STANBUL

1. GR Toplumsal yaamn bandan bu yana toprak, her dnemde kiisel ve toplumsal zenginliin balca kayna olmutur. retilemeyen, miktar artrlamayan, hatta erozyon gibi doal olaylarla azalabilen toprak zerindeki en nemli bask unsurunu nfus art oluturmaktadr. Sanayi toplumu ile birlikte karlk olarak ta gsterilmeye balanmas, alannn sabit kalmasna karn zerinde daha ok insann yaama zorunluluu topra pahal, edinilmesi g, bask unsuru olarak kullanlan bir mal yapmtr. Toplumsal ve ekonomik gelimeye bal olarak oluan ihtiya ve amalar sonucu topran iyelii ve snrlarnn belirlenmesi nem kazanm, yasal gvence altna alnmas zorunluluu domutur. Bu da, artk gnmzde toprakla ilgili her trl projelendirme hizmetlerinin altyapsn oluturan nitelie gelmi kadastroyu dourmutur. Dinamik bir hizmet olan kadastro, lkemizde de 1912 ylndan bu yana uygulanmaktadr. yelik ve buna ilikin haklarn tespit edilerek, Anayasa ile gvence altna alnmas Devletin en nemli fonksiyonlarndan biri olup rejimin temelini oluturmaktadr. Gnmzde, teknolojik gelimeler ve kresellemenin sonucu meydana gelen yaklamlar, topraa dayal hizmetlere de yeni bir anlay getirmi, kadastro almalarn da etkilemitir. Kadastro, kamu ve zel sektrn birlikte alt, tm arazi kayt bilgilerine sahip, mekana dayal bilgi sistemlerinin temeli olmutur.

2. YELK Trke szlk iyelii, Kendisinin olan bir ey zerinde, yasaya uygun bir biimde, diledii, istedii gibi kullanma hakk bulunma durumu, kendisinin olan eyi istedii gibi kullanabilme hakkn veren yasal iliki olarak tanmlamaktadr1. yelik, iye ile nesne arasndaki ilikidir. Dilimizdeki iyelik (mlkiyet) kelimesi Arapa mulk szcnden tremitir. Mulk, hkm ile bir nesnenin zapt ve tasarrufu olarak tanmlanmakta, azim, azamet, saltanat anlamlarna gelmektedir. Melik, mlke sahip olan yani hkmdar anlamndadr. Arapada iyelik ile egemenlik, hakimiyet, kavramlar arasnda sk bir iliki vardr. Bu ilikinin benzeri Yunan ve Latin dillerinde de grlmektedir. Bu kelimeler (Yunancada Ktema, Latincede Dominium) efendi, hakim, ev sahibi anlamna gelen Kyriostan gelmektedir. nsann yaamas, varln devam ettirebilmesi iin tabiatta bulunan nesneleri elde etmesi gerekir. te insanla tabiat arasndaki bu kanlmaz ve zorunlu iliki iyelik sorununun temelini meydana getirir. nsan sosyal bir varlk olarak yasamak durumundadr. Bu nedenle iyelik konusunda dikkatimizi eken insan tabiat ilikisinin ayn zamanda insann iinde bulunduu sosyal evreyi de ilgilendirdiidir. Dolaysyla insan iyelik ilikisi sosyal bir iliki nitelii tar. ye, iyelik ad verilen ilikinin birinci esidir ve karmza kii olarak kmaktadr. Bu kii gerek kii olabilecei gibi tzel kii de olabilir. Nesne ise tanr olabilecei gibi tanmaz da olabilir. Ayrca zamanla patent hakk, hisse senetleri zerindeki haklar vb. gibi gayri maddi haklarda iyelie konu olmutur. Sosyal gelime sreci iinde, baz eylerin iyelie hi konu olamayaca (Ak deniz, ceset gibi), baz eylerin devletin hkm ve tasarrufu altnda bulunmalar (Tuz, maden gibi) bazlarnn da kamu mal olmalar nedeniyle zel iyelik konusu saylamayacaklar ortaya kmtr. liki ise, elde bulundurma, bakasna engel olma, kullanma, yararlanma, tasarruf etme yetkileridir. 20.10.1982 gn ve 2709 sayl Anayasamzn 35. maddesinde iyelik Herkes iyelik ve miras haklarna sahiptir. Bu haklar, ancak kamu yarar amac ile ve kanunla snrlanabilir. yelik hakknn kullanlmas toplum yararna aykr olamaz. eklinde hkme balanmtr. yeliin bir hak olduu, buna ancak kamu yarar amac ile snrlama getirilebilecei ve toplum yararna aykr kullanlamayaca hkme balanmtr.

2.1.

yelik Hakknn erii

Pskllolu, A., (1999), Trke Szlk, sayfa: 836, Doan Kitaplk A, stanbul

yelik hakk kiiye bir ey (nesne) zerinde Bu benimdir, bana aittir dedirten ve zerinde tarih boyunca uzun tartmalarn yapld, bir haktr. Hukuk, yzyllar boyu deimez bir iyelik kavram aram, fakat salt bir iyelik kavram ve iyelik tanm bulamamtr. Bunun nedeni, iyeliin soyut bir kavram olmayp ilk toplum hayatndan bugne kadar tre ve kurumlarn srekli gelimesi sonucu hazrlanm sosyal bir yntem oluudur. Bu nedenle iyenin eya zerindeki yetki ve devleri eitli hukuk sistemlerine gre farkl olduu gibi, ayn milletin hukuk sistemi iinde dahi zamanla deimeler gstermitir. Dier bir neden de, iyeliin sadece hukuki bir yntem deil ayn zamanda ekonomik, sosyal ve ahlaki bir yntem oluudur. Bu nedenle, bir devrin ya da sistemin iyelik kavramna verdii deeri tespit ederken, o devir veya sistemin birbirleriyle sk bir iliki iinde olan hukuk, ekonomi, sosyal ve ahlak deerlerinin de gz nnde tutulmas gerekir. TMK, 683. maddesinde iyelik hakknn ieriini Bir eye malik olan kimse, hukuk dzeninin snrlar iinde, o ey zerinde diledii gibi kullanma, yararlanma ve tasarrufta bulunma yetkisine sahiptir. Malik, maln haksz olarak elinde bulunduran kimseye kar istihkak davas aabilecei gibi, her trl haksz elatmann nlenmesini de dava edebilir. eklinde hkme balamtr.

2.2.

yelik Hakknn Kapsam

TMK, iyelik hakknn kapsamn e ayrmtr:

Btnleyici para Doal rnler Eklenti

2.2.1. Btnleyici Para Btnleyici para TMK, 684. maddede hkme balanmtr: Bir eye malik olan kimse, o eyin btnleyici paralarna da malik olur. Btnleyici para, yerel detlere gre asl eyin temel unsuru olan ve o ey yok edilmedike, zarara uratlmadka veya yaps deitirilmedike ondan ayrlmasna olanak bulunmayan paradr. 2.2.2. Doal rnler

Doal rnler TMK, 685. maddede hkme balanmtr: Bir eyin maliki, onun rnlerinin de maliki olur. rnler, dnemsel olarak elde edilen doal veya hukuk rnler ile bir eyin zglendii amaca gre detler gerei ondan elde edilmesi uygun grlen dier verimlerdir. Doal rnler asl eyden ayrlncaya kadar onun btnleyici parasdr.

2.2.3.

Eklenti

TMK, madde 686da eklenti Bir eye ilikin tasarruflar, aksi belirtilmedike onun eklentisini de kapsar. Eklenti, asl ey malikinin anlalabilen arzusuna veya yerel detlere gre, iletilmesi, korunmas veya yarar salamas iin asl eye srekli olarak zglenen ve kullanlmasnda birletirme, takma veya baka bir biimde asl eye bal klnan tanr maldr. Eklenti, asl eyden geici olarak ayrlmakla bu niteliini kaybetmez. olarak tanmlanm, 687. maddede de eklenti saylmayanlar hkme balanmtr: Asl eye zilyet olan kimsenin sadece geici olarak kullanmas veya tketmesi iin zglenen ya da asl eyin zel nitelii ile herhangi bir ilikisi bulunmadan sadece korunmak, satlmak veya kiraya verilmek zere onunla birletirilen eyler eklenti saylmaz. 2.3. yelik eitleri

2.3.1.

Bamsz iyelik

Bamsz iyelik, zel ya da tzel bir kiinin bir nesne zerindeki tek bana iyeliidir. 2.3.2. Birlikte yelik

Birlikte iyelik, birden ok kiinin bir nesne zerindeki iyeliidir. TMK birlikte iyelii, Payl iyelik ve Elbirlii iyelii

olarak ikiye ayrmtr. 2.3.2.1. Payl yelik

Payl iyelik, TMK, 688. maddede genel kurallar ile hkme balanmtr: Payl mlkiyette birden ok kimse, madd olarak blnm olmayan bir eyin tamamna belli paylarla maliktir. Baka trl belirlenmedike, paylar eit saylr. Paydalardan her biri kendi pay bakmndan malik hak ve ykmllklerine sahip olur. Pay devredilebilir, rehnedilebilir ve alacakllar tarafndan haczettirilebilir. Payl

iyelik ile ilgili dier ayrntlar 689, 690, 691, 692, 693, 694, 695, 696, 697, 698, 699 ve 700. maddelerde2 verilmitir. 2.3.2.2. Elbirlii yelii

Elbirlii iyelii, TMK, 701. maddede, Kanun veya kanunda ngrlen szlemeler uyarnca oluan topluluk dolaysyla mallara birlikte malik olanlarn mlkiyeti, elbirlii mlkiyetidir. Elbirlii mlkiyetinde ortaklarn belirlenmi paylar olmayp her birinin hakk, ortakla giren mallarn tamamna yaygndr. eklinde kaynaklar ve nitelii ile gsterilmitir. Elbirlii iyelik ile ilgili dier ayrntlar 702 ve 703. maddelerde3 verilmitir. 2.4. yeliin Tarihsel Geliimi

yelik ilikisi, nitelik, kapsam ve teorik aklanma asndan byk deiikliklere uram alar ve sistemler iinde anlam kazanarak gelimitir. Bu iliki, ilkel alardan bu yana dokunulmaz, kutsal, doal bir hak ve iliki olarak kabul edilmitir. yeyle nesne arasnda baka bir g sz konusu deildir. Zamanla bu hak nitelii kanunlarla tannan bir hak durumuna gelmitir. yelik hakk, nsan Evrensel Haklar Bildirgesinde doal bir hak olmaktan karlarak, kanunca tanndka varolan ve kapsam da kanunla izilen bir hak olarak kabul edilmitir. nsanln ilk aamalarnda kolektif yaama, retme ve tketme biimine uygun olarak toplumsal bir karakter tayan ve zde topluma ait kabul edilen eyalar zerinde hak ileri srebilme olgusu toplumsallktan bireysellie doru bir sre izlemi, yani kolektif iyelik biimi giderek yerini bireysel iyelik biimine brakmtr. Gnmzde iyelik kavramnn znde, sadece yetkileri ngren, buna karlk devleri yadsyan klasik iyelik anlay ile zel iyelie yaam hakk tanmayan Marksizm bir kenara itilerek, zde iyelik hakknn varln tanyan; ama biimde bu hakkn kullanlmasn snrlandran ve bunun toplum yararna aykr olamayacan benimseyen bir karma iyelik anlay gelitirilmitir4, 5. 2.4.1. lkel, Komunal Toplumlarda yelik

lkel topluluk, insann emeiyle kendisini btn canl varlklardan ayran zellikleri kazanmasndan sonra ortaya kan ilk sosyal biimdir. Kendiliinden bir evrimle doan insan topluluu, yani gebe aile, kabile ve kabileler birlii, toprak iyeliinin en eski biiminin yani topran ortaklaa edinilmesi ve kullanlmasnn n kouludur.

2 3

Baknz: TMK ilgili maddeleri Baknz: TMK ilgili maddeleri 4 Dal, S., Mlkiyet zerine, www.geocities.com/akademyaarsiv1/basyucelikmulk.htm 5 Erdoan, Y., Kamu Hukuku Asndan Mlkiyet Hakk, http://www.msb.gov.tr /prgs/ayim/ Ayim_makale_detay.asp?IDNO=34

retim aralarnn ilkellii yznden, gerek geim gerekse korunma amac ile ortaklaa almak zorunluluu, retim aralarnn ve retim rnlerinin ortaklaa olmasna yol amtr. Bu yzden retim aralar zerinde zel iyelik yoktur. Toprak kabilelerinin ortak malndr ve ok sayda aile tarafndan kullanlr. Bu nedenle bu topraklarda smr ve snflarn varl sz konusu deildir6. 2.4.2. Eski Yunanda yelik

Yunanllarn ilk dnemlerinde, soyun lleri yaamakta kabul edilir ve onlarn artk tanrsal varlklar haline geldikleri dnlrd. Bu tanrsal varlklara bir kutsal ocak kurulur ve kurulduu yer bir daha deitirilmezdi. Kutsal ocak hangi toprakta kurulmu ise o topran iyelii lenin ailesine aitti. Toprak sadece ailenin yaayanlarna deil lenlere ve doacaklara, Eflatun'un deyimiyle gemie ve gelecee aitti. Yaayanlarn elinde sadece bir emanetti. Bu bir aile iyeliiydi. yeliin ve ailenin devamn salamak iin ilgili toprak tm ile ailenin erkek ocuuna, birka erkek varsa en byne kalrd. Zamanla, ticaretin gelimesi, deerli madenlere ve gme verilen nem, bu toprak iyelii anlayn sarsmaya balam ve kiiye ait zel iyelik aile iyelii aleyhine gelimi, bu gelimeler sonucu insanlar da iyelik konusu olmaya balam, toplumda kleler ve efendiler olumutur. Kleler ile efendiler arasnda doan atmalar, karklklar, zntler baz dnrleri de yeni devlet dzenleri ve iyelik sistemleri aramaya yneltmitir7. Bu dnrlerin en nemlileri Eflatun ve Aristodur. Eflatun (M. 4. yy) ideal "Devlet"inde ortak iyelii nermitir. Ona gre hem yoksulluk hem de zenginlik zararldr. nsanlarn tabi eitsizliinden hareketle aa snf olarak kabul ettii ifti, esnaf ve tccar ortak iyelikteki retim aralarn kullanarak retim yapacaklar, aristokrat yneticiler ve koruyucular ise devletin ynetim ve gvenliini salayacaklar, neticede nesneler (eyler) ortaklaa paylalacaktr. Daha pratik ve uygulanabilir devlet teorisini ele ald ve "Devlet"ten sonra yazd "Kanunlar"da Eflatun, baz snrlamalarla zel iyelii kabul etmitir: Her vatanda, retimi iyelie konu olan klelerin yapt toprak paralarna sahiptir. Vatandalar arasnda iyelik eitsizliinin snrlar 5'e 1'dir. Biri en fakir olandan 5 kattan daha fazla varlkl ise 5 kattan sonrasna devlet el koymaldr. yelik eitsizliini krkleyen faiz kesinlikle yasaktr. Ticaret ve retim faaliyetleri aalaycdr, bu iler yabanclara braklmaldr.

stnlk, yaratclk iin biricik itici g ve mutluluk esi olarak deerlendirerek zel iyelii savunan Aristo (M. 4. yy) baz hallerde ortak iyelie de yer verilmesini ister. Aristo, "Politika"snda ortak kleler tarafndan iletilecek bir ksm toprakta ortak iyelii savunur. Dier topraklarn ise eit olarak datlmasn ve bunlarda vatandalarn kendi klelerine iletecei zel bir iyelii ngrr. Ortak topraklarn geliri kamu giderleri iin kullanlmaldr. Aristo da Eflatun gibi faizin yasaklanmas

6 7

Yldz, N., (1986), Kadastro Bilgisi Ders Notlar, sayfa: 9, stanbul Erkan, H., (1989), Kadastro Bilgisi, sayfa: 14, TMMOB HKMO Yayn, Ankara

taraftardr. Eitsiz iyelik dalm kargaa ve devrimlerin temel nedenidir. Bu yzden yneticiler iyelikte hi olmazsa greli bir eitlii salamaldrlar. 2.4.3. Romada yelik

Romal dnr Cicero, "gerek hukuk, tabiata uygun akldr. Evrensel ekilde uygulanr, deimez ve ebedidir. Emirleriyle deve arr, yasaklaryla yanl fiilleri nler. Bu hukuku yazan, yaynlayan ve uygulayan Tanrdr. Tabi hukuka uymayan kendinden kamakta, kendi tabiatn inkar etmektedir." der. Ciceroya gre tabi hukukun temel unsuru insanlarn eitliidir. Cicero, "Cumhuriyet"inde zel iyeliin tabiattan deil, hukuk, igal, deiim ve yamadan kaynaklandn ancak hukuk bakmndan herkes eit olduundan devletin zel iyelie karmamas ve sadece korumas gerektiini syler. Romal Seneca, zel iyelie, doal olmad iin kar kar. Doal eitlik ve ortakln olduunu varsayd eski gemie, "doal durum"a veya "Altn a"a gndermede bulunur; oray zler. "Altn a", ok eski gemie ait bir efsanedir. Bu kavram ilk kullanan Yunan dnr Hesirodes'tir (M. 8. yy). "ler ve Gnler" isimli eserinde insanlk tarihini altn a-gm a-bronz a-kahramanlk a ve demir a olarak be dneme ayrr. Hesirodes, "Altn a" insanlarn eit, ortak ve zgr, geim skntsndan bamsz, kavgasz, ekimesiz ve tabiatn cmert olduu bir a olarak tanmlar. Gnmz Bat lkelerinde ve Bat deer yarglarn uygarln ls olarak kabul eden dnyann dier pek ok lkesinde uygulama alan bulan Roma hukuku'nun douu "On ki Levha Kanunlar"na dayandrlabilir. Bu kanunlar, ticaret ve retim ileriyle urap zenginleen ancak vergiden ve askerlikten ayrcalkl tutulan Roma'nn eski yerlileri Plepler'in, vatanda olma ayrcalna sahip Partice'leri zorlamalar sonucunda kabul edilmitir. Roma'da bylece belirmeye balayan zel iyelik gelecek yzyllarda gelimeye devam etmitir. Roma'da iyelik hakknn hukuk ynden gelimesine karn mlkler arasnda eitsizlik giderek artmtr. Roma hukukunda; iyeliin ey (nesne) zerinde oluturulabilecei kabul edilmitir. Bu nesnelerde tanr ve tanmaz olarak iki cinse ayrlmtr. zel iyelik hakkn miras sistemiyle destekleyen Roma hukuku, tabi hukuka gre ortak eyler saylan "hava, akarsu, deniz ve kysnn" zel iyelie konu olamayacan kabul eder. Bundan dier nesneler zerinde zel iyeliin kurulabilecei kmaktadr. Roma hukuku, iyelik hakkn mutlak bir hak olarak kabul eder. Bnyesinde kullanma, yararlanma ve tasarruf etme haklarn birletiren iyelik hakk, sahibine mlk zerinde neredeyse snrsz bir yetki verir.

Tasarruf hakk, iyeye sahip olduu nesneyi hibe ve vasiyet edebilme, satabilme ve ortadan kaldrabilme, Kullanma hakk, o eyi istedii zaman ve istedii srece kullanabilme, Yararlanma hakk ise o eyden kendi ya da bakasna kiralamak suretiyle yararlanma

yetkisini verir. yenin, intifa ve irtifak haklar gibi dier kiiler yararna iyeliin konusuna ykmllkler koymas da snrl niteliktedir. Bedelini demek kouluyla kamulatrma, devletin zel iyelie mdahalesi bir esas deil ayrcalktr, snrl kalmtr. Zaman am yoluyla iyeliin kayb da ok azdr. 2.4.4. Orta a Avrupasnda yelik

Orta a Avrupasnda (feodalizmde) Roma hukukunun mutlak iyelik kavram deimitir. zel iyelik, mutlak ve paralanamayan hak olmaktan km, iyeye devler yklenmitir. yelik hakk paralanm ve hiyerarik zellik tayan haklarn ve devlerin konusu haline gelmitir. Feodal toprak dzeninde senyrn ve ona bal olarak alan vasalin haklar ve devleri vardr. Vasal senyre sadakat ve gerekli hallerde yardm borcu altndadr. Buna karlk senyr ise vasali mahkemelerde hukuki bakmdan korumak, ld zamanda ocuklarna bakmak, ayrca vasale belli bir toprak paras vererek geindirmekle ykmldr. Senyr tarafndan vasale verilen topraa fief denir. Senyrden fief elde eden vasal kendi fiefi zerinde bakalarna fief tanyabilir. Bylece ayn toprak fief yoluyla birden fazla vasale balanabilir. Toplumda en alt kademede serfler yer almaktadr. Serfler toprakta almak ve toprak el deitirince onunla birlikte sahip deitirmek durumundadr8,9. 2.4.4.1. ngilterede yelik

ngiltere'de 1688 devrimiyle doal bir hak saylan iyelik hakk, Amerika'da 1776, Fransa'da ise 1789 devrimiyle doal bir hak saylmtr. ngiliz hukukunda; ilk dnemlerde iyelik hakknn snrsz yani mutlak yetkileri kapsad kabul edilmiken zamanla ehir planlamalar, kamu yarar, miras hukukuna ilikin gerekelerle snrlamalar getirilmitir. ngiliz iyelik anlaynn kara Avrupas anlayndan farkl ynleri vardr. Kara Avrupasnda iyelik hakk eya (nesne) ile ilgili bir hak saylm, dolaysyla tanr ve tanmaz nesneler iyeliin konusu olmutur. Oysa ngiliz hukuku bunlarn yan sra maddi olmayan haklar (Fikri haklar, patent haklar gibi) ve kiinin alacak haklarn da iyelik kavram iinde deerlendirmitir. 2.4.4.2. Fransada yelik

Fransz hukukunda; Fransz Devriminden nce derebeylik anlamnda bir iyelik hakk vard. Devrim, ayrcalklara yol aan bu iyelik kavramna iyelik hakknn zne dokunmadan saldrm ve bu hak somutlatrp zgrlk, eitlik gibi doal bir hak olarak benimsenmitir. yeliin kraln balad bir hak deil, doal bir hak olarak ele alnmas istenmitir.

8 9

Dal, S., Mlkiyet zerine, www.geocities.com/akademyaarsiv1/basyucelikmulk.htm Erdoan, Y., Kamu Hukuku Asndan Mlkiyet Hakk, http://www.msb.gov.tr /prgs/ayim/ Ayim_makale_detay.asp?IDNO=34

Devrimciler, zel iyeliin varolduunu, ancak buna karlk devlet dahil btn kurumlarn ve onlara ait iyeliklerin sz konusu olmadn, sonradan ortaya ktn ileri srmlerdir. zel iyelik doal, dier iyelik eitleri ise doal olamayan, sundir. Dolaysyla sun kilisenin iyelii de sun kabul edilmi ve el konulmutur. Nitekim Devrim Meclisi, 1789 Kasm'nda kilisenin btn mallarna, 1791 ylnda da sun devletin olanaklaryla byk iyeliklere kavuan soylularn topraklarna tazminat denmeksizin el koymutur. 1789 Fransz nsan ve Vatanda Haklar Bildirgesi, madde 2de iyeliin nsann doal ve zaman amna uramaz haklar arasnda yer ald belirtilmitir. Gvencesi de 17. maddede gsterilmitir: yelik dokunulmaz ve kutsal bir hak olduundan, yasayla belirlenen kamusal zorunluluklar ak bir biimde gerektirmedike, adil ve pein bir tazminat demedike hi kimse bu haktan yoksun braklamaz.. yelik kutsal saylm olsa da, mutlak olduu anlamna gelmez, bedeli denmek kouluyla mdahale edilebilmektedir. Gnmz Fransasnda da bu Bildirge esas alnmtr. Genel karn varl halinde hakkn etki ve anlamn bozmamak kaydyla iyelik hakknn kullanm snrlanabilir ya da ortadan kaldrlabilir (kamulatrma, devletletirme). 1804 Fransz Medeni Kanununda da iyeliin tabiattan gelme bir hak olduu zerinde durulmutur. yelik, Medeni Kanunda Nesneler zerinde en mutlak ekilde tasarruf ve yararlanma hakk olarak tanmlanmtr, bu hakkn kanun koyucu tarafndan snrlanabilecei ve toplum ynnden zorunlu olduu takdirde zararn denmesi kouluyla zel mlke dokunulabilecei aklanmtr. yelie konulan snrlamalar daha ok kamu yarar ve kamu dzeni amalarn gerekletirmeyi hedef almtr. Avrupaya hkmeden monari sonrasnda meydana gelen Fransz Devrimi ile Roma Hukuku sistemine dnlmtr. Ancak, XlX. yzyldan bu yana gerekleen teknolojik ve endstriyel gelime ile ortayan kan elektrik enerjisi, nkleer enerji gibi ekonomik deerler ne tanr ne de tanmaz saylmad iin, Roma hukukundan gelen iyelik tanm geerliliini ksmen yitirmitir. yelik hakk, XIX. yzyln bireyci retilerinin etkisi altnda iyenin kiiliine bal, dokunulmaz, kutsal ve doal haklardan saylrken gnmzde bu gr deimi ve iyelik hakk, iyesine toplum yararna baz dev ve grevler ykleyen sosyal bir hak olarak grlmeye balanmtr. yelik hakknn kullanlmasna snrlama getiren kurallarn saysnda da art olduu dikkati ekmektedir. Vergi, imar, kira kanunlaryla iyelik hakkna getirilen snrlamalarn XlX. yzyl iyelik anlayndan daha farkl bir yaklam yanstt sylenebilir. Bu yeni yaklam iyelik konusunda Roma hukukundan gelen ey (nesne) kavram yerine deer kavramn kullanmak eilimi tamaktadr. Fransz Devriminin bu iyelik anlay o dnemde yaplan btn medeni kanunlar (rnein; Alman, Avusturya, svire) etkilemitir. 2.4.5. ABDde yelik

ABDde, 4 Temmuz 1776 Bamszlk Demecini hazrlayan Thomas Jefferson, iyelik hakkn tabi kabul edilip devlet mdahalesini sakncal grmtr. Ona gre, Devletin grevi iyelii dzenlemek deil iyelikten yoksul kalan insanlara i alan ve frsat salamaktr.

1776 Virginia Haklar Demeci, Massachusetts Haklar Demeci ve 1774 Kta Kongresi bildirisi gibi ayn dnemde yaynlanan Amerikan demelerinde iyelik, hayat ve hrriyet haklar tabi hak olarak ilan ve kabul edilmitir. "Hi kimsenin hukuka aykr ekilde hayat, hrriyet ve iyelikten yoksun braklamayaca ve zel mlkn hakl bir neden olmakszn ve tazminat denmeksizin genel kullanma iin alnamayaca" gr Anayasaya alnmtr. ABD Yksek Mahkemesi ise zel iyelik hakkn doal, mutlak ve dokunulmaz kabul ederek kar giriimleri nlemitir10,11. 2.4.6. Din Kurallarnda yelik

2.4.6.1.

Yahudilikte yelik

Hz. Musa'dan nce Yahudiler, Kenan (Filistin) iline yerlemeden nce onlara branler denilirdi, hayvanclkla uraan, adrlarda yaayan gebe Samlerdi. Bunlar kabilelere ayrlm ve her kabile de farkl ailelerden oluan klanlara blnmt. Hayvan srleri aile iyeliine, yerletikleri topraklar ise ortaklaa iyelie balyd. Zenginliin ls malik olunan srlerdi. Zira beslenme-giyim ve barnak (adr) gibi doal ihtiyalar srlerden karlanrd. Aile servetleri arasnda ar bir fark yoktu: "En fakir, en zengine eitti." Yahudiler Hz. Musann vaat ettii Kenan iline yerletikten sonra (M. 14. yy.) gebelii brakp yerleik hayata getiler. Tarm ve meyvecilikle urayorlard. Tanr mallardaki zel iyelik zamanla toprak zerinde de grld. Ancak faiz-g-hile iyelikte eitsizlii getirdi. Sahip olan olmayan smrdke smrd, faizle bor verdi, sonra borcunu deyemeyen fakir ynlar kleletirdi. Hakszlklar nlemek, adaleti salamak iin birok peygamberin (Hz. srail, Hz. lyas, Hz. Yeremya, Hz. Mika...) teblileri de Yahudiler'e etki edemedi. Tevratn iyelikle ilgili nemli ilkesi vardr: Her eyin iyelii Tanrya aittir. Tanr insana topra, havay, suyu, yaratt dier eyleri serbeste kullanma olana vermitir. yelik, Tanrnn insana bir ba olduu iin iyi saylmas gerekir. yelik bireye deil, aileye ya da toplulua aittir.

yelik bireye deil, aileye aittir diyerek balangta iyelik ortakl sistemini savunan Yahudi toplumlarnda zamanla zel iyelik yerlemitir12,13. 2.4.6.2. Hristiyanlkta yelik

Hristiyanlk genel olarak iyelii yeniden dzenlemeye ynelmi deildir. Ancak, Hristiyanlkta da kuramsal olarak yeryzndeki her eyin iyeliinin Tanrya ait olduu
10 11

Dal, S., Mlkiyet zerine, www.geocities.com/akademyaarsiv1/basyucelikmulk.htm Erdoan, Y., Kamu Hukuku Asndan Mlkiyet Hakk, http://www.msb.gov.tr /prgs/ayim/ Ayim_makale_detay.asp?IDNO=34 12 Dal, S., Mlkiyet zerine, www.geocities.com/akademyaarsiv1/basyucelikmulk.htm 13 Erdoan, Y., Kamu Hukuku Asndan Mlkiyet Hakk, http://www.msb.gov.tr /prgs/ayim/ Ayim_makale_detay.asp?IDNO=34

anlay vardr. Baz kilise nderleri ncile dayanarak grler gelitirmeye almlardr. Hristiyanln ilk yllarnda azizler, ortaklaa kullanm savunmutur. Tertullian, ortaklaa iyelii ver, zel iyelii eletirir. 4. yy'da Aziz Ambrosius gre "zel iyelik hakk zorbaln rn, ortaklaa iyelik hakk doann hediyesidir". Aziz Augustinus da ayn dncededir. 12-13. yy'da Aziz Franois d' Assise ise her eyi reddedip fakirlii vmtr. Cataldine ve Maceta isimli iki Cizvit sahibi tarafndan Paraguay'da 1610 ylnda kurulan Guaranie Cumhuriyeti Hristiyanlk ilkelerine dayanan ortak bir toplum denemesidir. Kimi Hristiyan topluluklarnn ortak iyelii savunmalarna karn Hristiyanln zel iyelikten yana olduu sylenebilir. Aziz Thomas nsan sadece kendisine ait olan retme konusunda herkese ait olan retmeye oranla daha isteklidir. Her insana belli bir ey braklrsa hayat daha dzenli olur. Her insan kendine ait olandan honutsa toplumda bar bir dzen kurulabilir. diyerek zel iyelii savunmutur. "Hrszlk yapmayacaksn!" On Emir'deki bu ilkeden hareketle reformist Luther (14831546) zel iyeliin yasal olduunu savunur. O, iyeliin doal hukuk gereince ortak olduu grn reddeder ve On Emir'le doal hukuku birbirinin ayn sayar. Kilisenin servetine, faize ve almayanlarn ferah hayat srmelerine kar kan bu Alman din adam "Bir insan almyorsa yememelidir de!" der14,15. 2.4.6.3. Mslmanlkta yelik

slam anlayna gre kuramsal olarak yeryzndeki her ey, temelde Allahn iyelii altndadr. Gerek iye Allahtr. nsanlar d dnyada var olan eylerden yararlanma hakkna sahiptirler. nsanlarn mallar zerinde kullanma, yararlanma ve tasarruf yetkilerini kapsayan haklar bir yed-i eminin durumuna benzemektedir. slam hukukunda yararlanmas, bakasna devredilebilen eye rakabe denir. Bir eyin yararlanmas birisine, rakabesi baka birisine ait olabilir. Bugnk hukukta da yararlanma (intifa) hakk bir kiiye, plak iyelik baka birisine ait olabilir. Kuran, zel iyelie kar deildir. slam hukukular topra, l topraklar ve mlk topraklar olarak balca iki blme ayrmlardr. Ancak, l toprak emek verilmesi, onun ilenir duruma getirilmesi, aalandrlmas, zerine tesisler kurulmas durumunda mlk haline gelebilir. Bylece topran ihyas iyelik edinme nedeni olabilmektedir. slam toprak rejiminde iye, zel mlk zerinde kullanma, yararlanma ve tasarruf etme ynlerinden hemen hemen mutlak yetkilere sahiptir. Ancak, servetin gereksiz yere harap edilmesi ya da savurganl gnahtr.
14 15

Dal, S., Mlkiyet zerine, www.geocities.com/akademyaarsiv1/basyucelikmulk.htm Erdoan, Y., Kamu Hukuku Asndan Mlkiyet Hakk, http://www.msb.gov.tr /prgs/ayim/ Ayim_makale_detay.asp?IDNO=34

slam hukuku, baz eylerin iyelie konu olamayacan belirtmitir. Bunlar hava, su, nehirler, umumi yollar gibi kimseye ait olmayan eylerdir. Kamuya zarar vermemek kouluyla herkes bunlardan faydalanabilir16,17. 2.4.7. Ekonomi Sistemleri Andan yelik

yelik konusunda balca sistem vardr18,19: Klasik sistem Marksist sistem Modern (sosyal) sistem Klasik Sistem (Kapitalizm - Liberalizm)

2.4.7.1.

Bireysel iyelik anlay; feodalizmin yerini alan kapitalizminden domutur. Bu sistemin temel ald deer kiidir. Bu nedenle kii-eya ilikisinde kiiye snrsz haklar tanr. yenin mlk zerinde mutlak, snrsz ve tekelci bir egemenlik hakk vardr. Klasik iyelik anlayna gre, bu hak kiiye bal, dokunulmaz, vazgeilmez, zaman amna uramaz kutsal bir haktr. Fransz nsan ve Vatanda Haklar Bildirgesinin 2. ve 17. maddelerinde iyelik hakknn bu nitelii belirtilmitir. Bu sistemi savunanlara gre, iyelik hakknn kapsam yetkilerden oluur, devler iermez. Bu sistemde, iyenin hakk, kanun hkmleri ve nc kiilerin haklaryla snrldr. Ancak, kanundaki snrlarla nc kiilerin haklar iyelik kavramna sokulmu devler deildir. yelik kavram ile dev kavram birbiri ile badamaz. yelik hakkna dardan hibir mdahale yaplamaz. Kii diledii gibi hareket etmekte serbesttir. Topra olan kii dilerse bunu eker, bo brakr, yakar, ukur kazar. nk iye malnn mutlak hakimidir. Kiinin kar toplumun karndan nce gelir. Devlet, kiiye toplum kar uruna da olsa, mdahale edemez. nk kii kendi karlarn daha iyi deerlendirir ve karlarnn gereklemesi sonucu toplum kar da kendiliinden gereklemi olur. Sahibine hibir dev yklemeyip sadece yetkiler veren klasik iyelik anlay, eyann doasna uygun olarak, toplum yararna aykr olabilecei gibi, smrme sonucu da dourabilir. 2.4.7.2. Marksist Sistem

16 17

Dal, S., Mlkiyet zerine, www.geocities.com/akademyaarsiv1/basyucelikmulk.htm Erdoan, Y., Kamu Hukuku Asndan Mlkiyet Hakk, http://www.msb.gov.tr /prgs/ayim/ Ayim_makale_detay.asp?IDNO=34 18 Dal, S., Mlkiyet zerine, www.geocities.com/akademyaarsiv1/basyucelikmulk.htm 19 Erdoan, Y., Kamu Hukuku Asndan Mlkiyet Hakk, http://www.msb.gov.tr /prgs/ayim/ Ayim_makale_detay.asp?IDNO=34

Marksist sistem, kii-eya ilikisini, klasik sistemin tam aksi ynnde deitirmi, eyann iyeliini kiiden alarak topluma, yani devlete tamtr. Bu sisteme gre, zel iyelik insann insan tarafndan smrlmesini saladndan toplumlatrlmaldr. Marksizmle zel iyelik hakknn birbiriyle badamas, ilke olarak olanakl deildir. Marksistlere gre, zel iyeliin yaratm olduu sosyal adaletsizlik, ancak retim aralar zerindeki zel iyelik hakknn devletletirilmesiyle nlenebilir. yelik, hrriyetin bir kouludur. Hrriyet Alternatif davran olanaklarnn varl olarak iyeliin varlna baldr. Tm retim aralarnn devlet eline terk edilmesi anlamna gelen Marksist sistemde, insanlar iin alternatif davran olana hemen hemen yok olmutur. 2.4.7.3. Modern (Sosyal) Sistem

Modern (sosyal) sistemin getirdii iyelik kavramnn znde, hem sadece yetkileri gren, buna karlk devleri yadsyan klasik iyelik anlay hem de retim aralar zerinde iyelie yaam hakk tanmayan Marksist iyelik yaklam reddedilerek zde iyelik hakknn varln tanyan, fakat biimde bu hakkn kullanlmasn snrlandran ve bunun toplum yararna aykr olamayacan benimseyen bir karma iyelik anlay gelitirilmitir. Gelitirilen bu sistemde iyelik hakknn zne egemen olan tasarruf serbestisini snrsz olarak kabul etmek olanakszdr. Modern gre gre, iyelik, klasik anlayn aksine, mutlak ve snrsz yetkiler tanyan dokunulmaz bir hak olmamaldr. Bu gr, iyeliin ieriinde sadece yetkiler deil, yetkilerin yannda devler de bulunduunu kabul etmektedir. yelik hakknn kapsamn iyenin yetki ve devleri oluturmaktadr. yenin yetkileri, genel olarak elde bulundurma, kullanma, eyann rn ve gelirinden yararlanma, eya zerinde hukuki ve fiili tasarrufta bulunmadr. yenin devleri genel olarak Yapmama, Katlanma, Yapma

devleri olarak ayrtrlabilir. Yapmama (kanma) devi, iyenin hukuk dzeninin iyelie izdii snrlar aan eylem ve ilemleri yapmamasdr. mar planlarnda inaat yasa getirilen parsellerde inaat yaplamamas rnek olarak verilebilir. Yapmama devi ynnden Anayasamzda da hkm getirilmitir. Bu hkm, iyelik hakknn kullanlmasnn toplum yararna aykr olamayacadr. Aykr kullanrsa artk Anayasadaki gvenceden faydalanamaz. Katlanma devine rnek olarak ta kamulatrma gsterilebilir. Kii bazen kamu iin maln feda etmek zorunda kalabilir. Yapma devi, iyenin vergi ykmll gibi olumlu bir takm davranlarda bulunmasn gerektirir.

2.4.8.

yelik zerine Baz Grler

Hindistan'da Brahmanizm, iyeliin her trlsne kar karak, servet edinmek iin almay, ticaret ve ziraatla uramay affedilmez gnahlardan saymtr. Budizmde, "Eer ac ekiyorsak, isteklerimiz yzndendir; ehvet, bbrlenme ve servet edinme hevesindendir. Bunlarn hepsine srtn dnecek ve ite o zaman Nirvana'ya varacaksn, kurtulua ereceksin. Servet seni insan olmaktan uzaklatrr. Dnya maln hor ve hakir gr, refah deil insanl iste." grleri benimsenerek bir anlamda iyelik reddedilmitir. Konfys, devlet iyeliini savunmutur. in devlet bakan mutlak hkimdir; her eyin sahibi odur. Toprakta zel iyeliin douunu karde katili Kabil'e balayan ve ortaklaa iyelii erdemlilik sayan tarihi Josephus ve filozof Philon'un (M. 1. yy) aktardklarna gre M. 2. yy'da kurulan Eseni tarikat, her trl zel iyelii yasaklamtr. yeleri, tarm ve balklkla uraan, ticaretin ho grnmedii, kleliin olmad bu tarikatta herkese ait giyecek, yiyecek ve eyalar ortaklaa ambarlarda korunmutur. Friedrich Hegel (1770-1831), iyeliin konusunu kiisel iradenin belirme alan olarak grmtr: Kiiyi irade belirtmeye iten neden, kii ile eya arasnda sz konusu olan herhangi bir dev ilikisi deil, dier insanlarn varldr. Hukuk, kiilerin irad davranlarn genel bir hrriyet kanununa gre uzlatrr. zel iyelik hakk da meden toplumlarda hrriyetleri dzenleyen "genel hrriyet kanunu"nun sonucudur. Buna gre dier hrriyetler gibi iyelik hrriyeti de bakalarnn hrriyetlerinin balad yerde bitmelidir. Onlarla snrl olmaldr. Kiisel iyeliin snrn izen, devler ykleyen genel hrriyet kurallarnn kayna ise balayc bir irade olan toplum iradesidir. ktisat biliminin kurucusu Adam Smith (1723-1790), "Her insann kendi emei zerindeki iyelii, dier iyelik trlerinin temelidir; dokunulmaz ve kutsal nitelik tar." der. Smith toprak iyeliini emee deil, ortak anlamayla datlmasna balar. Ona gre byk iyeliin bulunduu yerde byk eitsizlikler kanlmazdr. Smith, gibi dier klasik iktisatlar da iyeliin yasalln emee dayandrrlar. Ancak klasik iktisatlardan hibirisi almadan byk iyeliklere sahip olan kapitalistlerin servetlerinin gayr meru olduunu dile getirmez. Bu elikiyi yakalayan Marx, emein hakknn "artk deer" ile gasp-istismar edildiini, anarist Proudhon ise alndn iddia etmitir. Fikirleriyle anaristleri ve sosyalistleri etkileyen J.J. Rousseau "nsanlar Arasndaki Eitsizliin Kayna ve Temeli Hakknda" isimli incelemesinde, zel iyelik hakkn insanlk iin bir ykm faktr olarak grr. "Altn a" olarak nitelendirdii tabiat durumundan meden topluma geii zel iyeliin ortaya kna balar. Dncelerini yle savunur: Bir toprak parasn evirerek "bu benimdir" demeyi dnen ve kendisine inanacak kadar saf insanlar bulan kii, meden toplumun gerek kurucusudur. Kazklar ekip atarak veya hendei doldurarak insanlara, "bu yalancy dinlemekten saknnz, meyvelerin herkesin olduunu ve topran kimseye

ait olmadn unutursanz batarsnz" diyen adam, insanl ne kadar crmden, savatan ve cinayetten korumu olur.. Rousseau'ya gre, aile hayatnn gelimesi, srekli oturulacak barnaklarn yaplmas, avclk iin aralarn bulunmas ve insan isteklerinin giderek oalmas zel iyelik fikrinin belirmesini etkilemi ve bu da insanlar arasndaki tabi eitliin yerini giderek eitsizlie brakmasna neden olmu, yeni ortaya kan toplumda en kuvvetli olanlar kuvveti, en yoksul olanlar da yoksulluu bakalarnn mallarn almak iin bir hak saymaya balamlardr. yeliin nasl dzenlenmesi gerektii hususunda farkl fikirler ileri sren Anaristler, zel iyelik kurumuna iddetli eletiriler yneltmilerdir. Her trl otorite ve dzen fikrini inkar eden anarizm ilk olarak "gerek ve dolaysz demokrasi" olarak "Cumhuriyet"inde dile getiren Eflatun'dan etkilenmitir. Anarizmin ncs ngiliz dnr William Godwin'dir. 19. yyn balarnda ngilteredeki zel iyelik kurumunu "herkesin iyilii" ilkesine temelde aykr grr. yelik o kadar eitsiz ve keyf dalmtr ki, en aktif, en akll insanlar ailelerini alktan kurtarmak iin en byk abay harcamaktadr. Mallarn eitsiz dalm, insanlarn dnme gcn ykmakta, onlar nefrete srklemekte; zenginleri ihtirasa, kendini beenmeye, yoksullar ise hileye, sua tevik etmektedir. Godwin yle der: "Bir yanda, gnlk ekmeini karabilmek iin mcadeleye dalm ve varlklarnn en deerli ksm olan akllarn iletmek iin ne zaman, ne de gc bulunan yoksullar durur. te yandan da kendilerine den mallarn bolluu ile batan km, zihinsel faaliyetlerde bulunacaklar yerde kendilerini en baya zevklere vermi zenginler vardr. Mallarn baz ellerde birikimi fikrin gcn yerle bir etmi, dehann kvlcmn sndrm, insanlarn pek ounu en pis tasalarn iinde bomutur. Devletin varlna da kar kan Godwin, mallarn insanlar arasnda "her insana ihtiya ve durumuna gre" datlmasn ngrr. Godwin'den sonra Max Stirner, "Hibir hak istemiyorum; ite bundan dolay da hibir hak tanmak zorunda deilim. Elde etmek yeteneinde olduumu elde ederim; elde etmemi olduum da hakkmn dnda kalr." der. Stirner, komnist bir toplum dzenine de kardr: "Liberal devlet, ferde ban sokaca son bir snak brakmt. Oysa komnizm bu son barna da toplum adna istemektedir. Bundan sonra da artk kutsaln kutsal toplum, her eyi kendine mal edecek ve ferdin hibir eyi kalmayacaktr.". Stirner'in zledii, iyeliin kiinin kendi gc ve yetenekleri ile snrl olduu, mallarn insan mutluluunu gerekletirecek ekilde datld devletsiz bir toplum dzenidir. Bireyci anarizmin temsilcisi Benjamin Tucker, iyeliin zel olmasna deil ama onun adaletsiz dalmna ve ileyiine kar tavr alr. Adaletsizliin kayna ise kapitalizmdir. Kapitalist dzende ii asgar dzeyde yaarken, iinin meydana getirdii "artk-deer" her trl kira ve krla, yani faizle tefeciye gitmektedir. Bunu gvenlik altna alan devlettir. O halde devlete-hukuka ve iyelie boyun eilmemelidir. Devlete asker ve polis olmamal, mahkemelere gidilmemeli, vergi denmemelidir. Kapitalist dzenin iddet yoluyla deil de ikna yoluyla yok edilmesini savunan Tucker'in idealinde, "her insann ancak kendi almasnn rnn alaca" bir gelecek vardr ve orada her eyi Hristiyanln sevgi ilkesi dzenlemektedir.

Anarist, sosyalist, topist ve idealist Pierre Joseph Proudhon (1809-1865), "Klelik nedir? Tasarl ldrmedir. yelik nedir? Hrszlktr!" der. Proudhona gre iyelik, bir insann bir eyden yararlanmas hakkndan ok bakalarnn o eyden yararlanmasn nlemek hakkdr. yelik bakalarn yoksun brakma hakkdr. O bakalar: Yoksul halk kitlesidir. yelik nedir? Hrszlktr. Hrszlk: Arma yoluyla, hileli iflasla, evrakta oynamalarla, yankesicilik ve dolandrclkla, gveni ktye kullanmayla, kumar ve piyangoyla, faizcilikle, tefecilikle, rantla, iftlik-konak-toprak kirasyla, ticaret yoluyla. yelii emee, igale, tabi hukuka, kamu yararna ve sosyal szlemeye dayandran grleri eletiren Proudhon, iyelik kurumunun yerini kiisel "elde bulundurma" nn (zilyetlik) almas gerektiini savunur. nk zilyetlik adalete ne derece uygunsa, iyelik de o derece aykrdr. Proudhon, eit olmayan emeklerin, eit olmayan iyelikleri dourmasn adaletsizlik olarak grmez. Bazen aksini sylemi olsa da onun amac iyelik eitsizliinin deil, adaletsizliinin kaldrlmas, ayrcalk ve tekele dayal eitsizliklere son verilmesidir. Her kii ve aile, adil bir deiim ilkesine gre emeinin karln almaldr. Kolektif anarizmin savunucularndan M. Aleksandrovi Bakunin (1814-1876), hem zel, hem devlet iyeliine kardr. Evrim srecinde zel iyeliin yerini kolektivizme (ortaklaacla) brakacana inanan Bakunin, gelecein toplumunda toprak ve retim aralarnn topluma ait olacan, bununla birlikte tketim mallar zerinde zel iyeliin devam edeceini ngrr. Orada iinin emeinin btn rn kendisinindir. Kendi sisteminin komnist deil kolektivist olduunu ileri sren Bakunin, her trl dzenleyici otoriteye kardr: "Toplumun ve kolektif iyeliin organizasyonu aadan yukarya hr birleme yoluyla olmal, yukardan aaya herhangi bir otorite aracl ile birlik kurulmamaldr.". Komnist anarizmin temsilcisi saylan Kropotkin, retim aralarnda ve Bakunin'in aksine, tketim mallarnda da zel iyelii reddeder. O her eyde kolektif iyelii savunur: "Her ey herkese aittir. Her kadn ve erkek gerekli nesnelerin retimine paylarn katmalar kouluyla, dierlerinin rettikleri eylerden pay almaya hak kazanrlar.". retime katlan herkes blmden pay alacaktr. dealist-topist sosyalizmin kurucusu Saint-Simon (1760-1825), kapitalizmin, kk bir aznl zenginletirirken alan kitleyi kleletirip yoksullua ittiini ileri srerek iyeliin yeniden dzenlenmesi gerektiini sylemitir. Saint-Simon'a gre btn ktlklerin nedeni, ekonomik dzenin ferdiyetilik ve fert karlar zerine kurulmasdr. Onun zledii ekonomik alanda mutlak yetkilere sahip bir devlet, eksperler ve idareciler tarafndan kurulan ve ynetilen yeni bir sosyal dzen vardr. Byk topraklar ve byk sanayi tesisleri toplum adna devletindir. Orada herkese emeinin karl, ne eksik ne fazla, hakkyla denecektir. topist sosyalistlerden Blanc (1811-1882) ve Fourier (1772-1837) sosyalizme gei olanaklarn hazrlamak amacyla ii kooperatiflerinin ncln yapmlardr. Almanya'da devlet sosyalizmini savunan Karl Rodbertus (1805-1875), zel iyelii toplumun balca hastal olarak kabul etmektedir. Bununla birlikte, zel iyeliin devam etmesini, sadece sermayenin faizi ve topran rantnn yani "zehirli organlar" n devlet eliyle toplanp paylama balanmas kouluyla olanakl grmektedir.

Karl Marx (1818-1883) ve Friedrich Engels (1820-1895) tarafndan gelitirilen Marksizm ve Marksist Sosyalizm, iyelii hukuk bir styap kurumu olarak alglar. Din, sanat, politika, devlet, hukuk ve iyelik gibi styap kurumlarnn biim ve ieriini belirleyen "retim ilikilerinin, toplumsal ekonomik yapnn gerek temelinin ifadesi olan altyap"dr. Bu altyap tarafndan belirlenen ve onun zerine kurulan st-yap kurumlar her zaman ve mekanda hakim snflarn karlarn yanstr. retim gleri tarafndan belirlenen iyelik biimleri ve iyelik ilikileri, retim glerinde bir deime olmadka kendiliinden deimez. Toplumsal zenginliin toplum yeleri arasnda dal eklini (iyelii) belirleyen toplumsal retim gleri ve ilikileri deitike ve gelitike, iyelik de deiir ve geliir. Nasl ki kolektif temelli ilkel toplum (tez), yerini zel iyelie dayanan farkllam topluma (anti-tez) braktysa o da yerini, temeli kolektif olan fakat ilkel komnizme stn olan komnist topluma (sentez) brakacaktr. Marksizm'e gre her retim ilikisine karlk gelen bir iyelik biimi vardr. Tabiat dneminde, tabiatn insanlara salad retim aralar boldu ve bu retim aralarnn zerinde ortaklaa iyelik sz konusuydu. Smrnn olmad bu dnemde hem hukuk hem de fiili eitlik srp gitmekteydi. Ancak Engels'e gre ayn toprak zerinde yaayan insanlarn oalmas ve i blmnn yava yava retim srecine etki etmesiyle, yani Marx'n deyimiyle "retim glerinin gelimesiyle" ilkel kolektif iyelik yerini kabile iyeliine brakt. Zamanla retim gleri ve ilikileri daha da gelierek kabile iyeliinin yerini ondan daha gelimi bir aamay oluturan komuluk iyelii (tarmsal komn) ald. Marx, "tarm komn"n, "ortak iyelie dayanan toplumdan zel iyelie dayanan topluma geiin aamas" olarak niteler. Tarmsal komnden sonraki aama, birok kabilenin birleerek anlama ve fetih yoluyla kurduklar site devletlerdir ki, artk burada esir de dier retim aralaryla birlikte zel iyeliin konusudur. retim glerindeki gelime devam etmekte (zellikle el tezgahlarnn kefi) ve sahneye feodal iyelik dzeni kmaktadr. Feodal toplumda retim aralarna feodal lordlar sahipse de serfler de ksmen retim aralarna sahip olabiliyorlard. Feodal dzen ise retim glerindeki gelimeyle (zellikle buhar makinesinin kefi) yerini, daha gelimi bir aamay ifade eden kapitalizme brakr. Burada btn retim aralarnn iyelii kapitalistlere aittir. Tarihi maddecilie gre bu evrim sreci yaanacaktr ve yaanmtr. Bundan sonras, kapitalizmin yerini son aamay tekil eden komnizme brakmasdr. Ancak Marksizme gre kapitalist toplum dzeninden komnist aamaya gei "geici nitelik tayan proletarya diktatrl" olmakszn imkanszdr. Tarihi srete bir aamadan daha ileri bir aamaya gei nasl ki snflar arasndaki atmayla olanakl olmu ise proletarya diktatrlne gei de ancak ezilen ii snfnn hakim kapitalist snfla atmasyla yani bir devrimle olanakl olacaktr. Marx ve Engels tarafndan kaleme alnan 1948 tarihli Komnist Partisi Manifestosu'nda, ayet proletarya kapitalist lkelerde iktidar ele geirirse, toprakta zel iyelie son verilecei, miras kurumunun kaldrlaca, retim ve ulatrma aralarnn devlete devredilecei, sna alanda devletilie gidilecei ilan edilir. Proletarya Diktatrl'nde tketim mallar zerinde zel iyelik devam edecek ve rnlerin paylamnda Saint-Somoncularn slogan olan "herkesten yeteneklerine, herkese almasna gre" ilkesi geerli olacaktr. Toplam gayr saf rnden amortisman, kapital birikimi, kamu ynetim giderleri, eitim, salk ve dier toplumsal tketim ihtiyalarn karlayacak giderler indirildikten sonra geriye kalan fon yukardaki ilkeye gre fertlere paylatrlacaktr.

Proletarya Diktatrl'nn de ortadan kalkaca son aamaya, yabanclamann, devletin, dinin ve ailenin olmad snfsz topluma, sonsuz bolluk toplumuna, komnist dzene eriildiinde artk tketim mallar zerindeki zel iyelik de ortadan kalkacak ve her eyde toplum iyelii sz konusu olacaktr. 2.4.9. Trk Hukuk Tarihinde yelik

1839 Tanzimat Fermannda herkesin malndan ve mlknden emin olmas gerei zerinde durulmu, mal ve mlk gvenlii saland takdirde herkesin ii ve gc ile urap devlete ve millete yararl olacandan sz edilmitir. Bu Fermanda can ve mal gvenlii ile vergi alnmas konularnda gereken kanunlarn karlmasnn zorunlu olduuna da deinilmitir. Tanzimat Ferman can ile birlikte maldan sz aarak iyelik ilkesini tekrar etmitir. nsan iin can gvenlii kadar, mal gvenliinin gerektii de benimsenmitir. 1856 Islahat Fermannda da btn Osmanl tabas bakmndan can ve mal gvenliinin geerli olmas ilkesinin doruland dikkati ekmektedir. Osmanl dneminde yaymlanan 1876 tarihli ilk Trk anayasas Kanuni Esasinin 21. Maddesi bu metinlerden farkl olarak u ilkeyi belirtmitir; Herkes usulen mutasarrf olduu mal ve mlknden emindir. Ayn maddede, bundan sonra kamu yarar iin lzumu sabit olmadka ve kanuna gre deer pahas pein verilmedike kimsenin tasarrufunda olan mlkn alnamayaca aklanmtr. 1876 Anayasasnda 1909 ylnda yaplan deiiklikte bu hkmde herhangi bir deiiklik yaplmamtr. Bu hkmle kamulatrmann temelleri konulmutur. Bu temel daha sonraki belgelerde de kendisini gstermitir. 1921 Tarihinde Trkiye Byk Millet Meclisince kabul edilen, Kurtulu Sava srasnda hazrlanan Anayasada iyelik konusunda herhangi bir ilke yer almamaktadr. 1924 Anayasas 1793 Fransz Anayasasndan esinlendii iin oradaki liberal anlay getirmek istemitir. 1924 Anayasasnda iyelik kavram doal hukuk doktrinine dayanmtr. 70. maddesi, mlk edinme ve bunu kullanma hakkn Trklerin doal haklar arasnda saymtr. Hkm hibir snrlama getirmemitir, kamulatrma hakkn snrlayarak iyelik hakkn daha fazla gvenceye balamtr. 1961 Anayasas, iyelik hakknn toplumsal bir nitelii olduu gerekesiyle, onu sosyal ve iktisadi haklar ve devler blmnde (36.maddede) u ekilde dzenlenmitir: Herkes iyelik ve miras haklarna sahiptir. Bu haklar, ancak kamu yarar amacyla, kanunla snrlanabilir. yelik hakknn kullanlmas toplum yararna aykr olamaz.. 1961 Anayasasnda herkesin iyelik ve miras hakkna sahip olduu belirtilmi fakat iyelik hakknn tanm, nitelii ve kapsam zerinde aklama yaplmamtr. Anayasann sosyal bir nitelik kazandrd iyelik hakknn toplumla ve toplum yarar ile yakndan ilgili olmas nedeniyle, bu konuda kii ile toplum yararnn akmas halinde, toplum yararnn stn tutulmas gerekir. 1961 Anayasas, iyeliin kullanlmasn toplum yararna balayan iyelik anlay getirmitir.

yelik, 1982 Anayasasnda klasik haklar arasnda (35.maddede) dzenlenmitir. Metin olarak 1961 Anayasas ile ayndr. Metin aynen alnm olmakla birlikte bu hakkn yer ald blm deitirilmitir. 1961 Anayasasnda sosyal ve iktisadi haklar ve devler blmnde dzenlendii halde, 1982 Anayasasnda klasik haklar arasnda dzenlenmitir. Bu hakla ilgili kamulatrma, devletletirme, kylardan yararlanma hakk gibi haklar sosyal ve ekonomik haklar ve devler bal altnda, ayr bir blmde dzenlenmitir. 1982 Anayasasndaki yer deiiklii ilk evrensel metinlere uygundur. Gerekten de iyelik hakk, Amerikan Bamszlk Bildirgesinde ve Fransz Devriminin nsan Ve Vatanda Haklar Bildirgesinde kiinin haklarndan hem de en temel haklarndan saylmtr. Her ne kadar iyelik hakk bir klasik hak olarak dzenlenmise de, nitelii ve maddedeki dzenleni eklinde de akland gibi, Toplum yararna aykr kullanlamayaca iin gnmzde artk bir ekonomik ve sosyal hak olarak kabul edilmektedir. Anayasann 35. maddenin birinci fkras iyelik ve miras haklarn tanyan ve koruyan genel ilkeyi aklamaktadr. kinci fkrada iyelik ve miras haklarnn kamu yarar iin kanunla snrlanabilecei belirtilmitir. Snrlamann kamu yararnn korunmas iin kanunla yaplmas gerekir. nc fkrada ise btn iyelere ynelen genel bir emir yer almaktadr. Bu emir iyelik hakknn kullanlmas toplum yararna aykr olamaz eklinde ifade edilmitir. 1982 Anayasas sosyal devlet anlayn benimsemitir. Sosyal devlet zel iyelik anlayna dayanr. Sosyal devletin iyelik anlay, klasik iyelik anlaynda olduu gibi mutlak ve snrsz bir hak vermedii gibi iyeliin haklarla birlikte devler de yklediini kabul eder. Nitekim 35. maddede bu hakkn kamu yarar amacyla snrlanabilecei ve kullanlmasnn toplum yararna aykr olamayaca belirtilmitir. Maddede ancak kamu yarar deyimi kullanlm olsa da iyelik hakk da dier btn haklar gibi gerektiinde Anayasann 13. maddesinde20 yer alan dier nedenlerle de snrlanabilir. Anayasa Mahkemesi de eitli kararlarnda iyelik hakknn sosyal niteliini vurgulamtr: Sosyal nitelik tayan iyelik hakknn toplum ve toplum yarar ile dorudan ve yakndan ilgili olmas karsnda bu konuda, bireyle toplum yararnn karlat durumlarda, toplum yararnn stn tutulmas tartlamayacak kadar aktr21. Anayasa garantisine hem tanr hem de tanmazlar zerindeki iyelik hem de patent, fikri haklar gibi maddi ve maddi olmayan mallar zerindeki dier mutlak haklar girmektedir. Alacak (ahsi) haklar da anayasal garanti altnda bulunmaktadr. Trk Medeni Kanununun 683. maddesinde de iyelik hakk klasik anlaya gre dzenlenmitir: Bir eye malik olan kimse, hukuk dzeninin snrlar iinde, o ey
20

TC Anayasas, madde 13: Temel hak ve hrriyetler, Devletin lkesi ve milletiyle blnmez btnlnn, milli egemenliinin, Cumhuriyetin, milli gvenliin, kamu dzeninin, genel asayiin, kamu yararnn, genel ahlakn ve genel saln korunmas amac ile ve ayrca Anayasann ilgili maddelerinde ngrlen zel sebeplerle, Anayasann szne ve ruhuna uygun olarak kanunla snrlanabilir. Temel hak ve hrriyetlerle ilgili genel ve zel snrlamalar demokratik toplum dzeninin gereklerine aykr olamaz ve ngrldkleri ama dnda kullanlamaz. Bu maddede yer alan genel snrlama sebepleri temel hak ve hrriyetlerin tm iin geerlidir. 21 Anayasa Mahkemesi Karar Esas No:1988/34, Karar No:1989/26

zerinde diledii gibi kullanma, yararlanma ve tasarrufta bulunma yetkisine sahiptir. yelik hakk, nesneler zerinde, iyeye, mutlak ve snrsz yetkiler verir; kanunlarla bu yetkilerin kullanlmasna snrlamalar getirilebilir. Anayasa, en stn hukuk normu olduuna gre, TMKyi de etkiler. Anayasann 35. maddesi karsnda TMKnin 683. maddesindeki snrsz iyelik kavram, toplum yararyla snrl ve baml olarak yorumlanmaldr22. 2.4.10. Tanmaz yelii

2.4.10.1. Tanmaz Trke szlk tanmaz tanmlarken Ev, tarla gibi tanamayan (mlk), gayrimenkul ifadesini kullanmtr23. Pskllolu ise tanmaz, Bir yerden baka bir yere gtrlemeyen, tanabilir olmayan tarla, ev gibi mal olarak tanmlamtr24. 2.4.10.2. Tanmaz yeliinin Konusu Trk Medeni Kanununda tanmaz iyeliinin konusu: 1. Arazi, 2. Tapu ktnde ayr sayfaya kaydedilen bamsz ve srekli haklar, 3. Kat mlkiyeti ktne kaytl bamsz blmler olarak hkme balanmtr (TMK, m. 704). Maddenin gerekesinde bamsz ve srekli haklarn tanmaz saylabilmesi iin, tapu ktnde ayr sayfaya kaydedilmi olma ilkesi eklenmitir. 634 sayl Kat Mlkiyeti Kanunu ile getirilen yeni bir tanmaz konusu olan Kat mlkiyeti ktne kaytl bamsz blmler de tanmaz iyeliinin konusunu oluturan varlklar arasna alnmtr. 743 sayl TMKnda yer alan Madenler, ayr bir kanunla zel bir rejime tabi tutulmu olduundan maddeden karlmtr25. 2.4.10.3. Tanmaz yeliinin Kapsam Tanmaz iyeliinin kapsam, TMK, madde 718de hkme balanmtr: Arazi zerindeki mlkiyet, kullanlmasnda yarar olduu lde, stndeki hava ve altndaki arz katmanlarn kapsar. Bu mlkiyetin kapsamna, yasal snrlamalar sakl kalmak zere yaplar, bitkiler ve kaynaklar da girer.
22

Erdoan, Y., Kamu Hukuku Asndan Mlkiyet Hakk, http://www.msb.gov.tr /prgs/ayim/ Ayim_makale_detay.asp?IDNO=34 23 Milliyet Trke Szlk, sayfa: 1425 24 Pskllolu, A., a.g.e, sayfa: 1463 25 ztan, B., (2002), Trk Medeni Kanunu, sayfa: 490, Turan Kitabevi, Ankara.

2.4.11.

Trklerde Toprak yelii

2.4.11.1. Eski Trklerde Toprak yelii lk Trk toplumlarnn yaps kabile iyelii olarak adlandrlabilecek gebe model olarak ele alnabilir. Gebe toplumlarda toplumsal (ortak) iyelik sz konusudur. Gebe toplumlardaki toplumsal iyeliin temeli, tarmn rgtlenmesi yoluyla retimin arttrlmas deil, beslenme sorununun geici biimde zlmesi iin sava ve yamaya dnk bir rgtlenme gereksinimidir. Corafi koullardan dolay steplerin tarma elverili olmamas hayvancl n plana karm, ana geim kayna olmutur. Hayvanclk topluluklar yerleik bir yap yerine srekli yer deitiren gezici bir yaama srklemitir. Bu nedenle toprak zerinde zel iyelik gelimemi aksine toplumsal iyelik olumutur. Yani toprak ailenin deil toplumun maldr. yelik olay genelde davar, hayvan srleri vb. tananlar zerinde vardr. Olumu Trk imparatorluklarnn yaps da bir gebe kabileler birlii niteliindedir. Varl yerleik toplumlarn artk rnlerinin talanna bal olan gebe imparatorluklar, bir liderin stn otoritesi altnda srekli bir ordu eklinde rgtlenmitir. Eski gebe geleneklerini srdren Moollarda ise btn toprak, imparator Hann ynetiminde Han soyuna aittir. Soyun yeleri, zellikle erkek olanlar belirli byklkte olan bir toprak parasn (tmar) belirli bir askeri grev karl alrd. Tmar mirasla geerdi. Seluklu toprak iyelii sistemi, Trklerin siyasal tekilatlanma dzeni ile slam toprak iyelii anlaynn bir sentezi olmutur26. Sava ve fetihler bir ordu eklinde rgtlenmeyi gerektirdiinden, merkezi otoritenin kontrol altndaki retim glerinden askeri hizmetler yerine getirmeleri istenmitir. Bylece tmar (ikta) datm, askeri hizmetlere balanm ve ikta sahiplerinden, belli sayda askerle savaa katlmalar koulu istenmitir. Gerek Seluklu mparatorluu gerekse Anadolu Seluklularnn yklmasna kadar uygulanan ve Osmanl mparatorluunda da baz deiikliklerle sregelen toprak dzeninin en belirgin eklini ald dnem Melikah ve Nizam-l Mlk dnemidir. Nizam-l Mlk, Trk ordu rgtnn temellerini toprak sorunuyla birletirerek ve ordu kuruluunu n plana alarak askeri ikta sisteminin temellerini belirlemitir. Bu sistem gerei btnyle sultann mal saylan imparatorluk topraklar; has, ikta ve harici topraklar olmak zere ana grupta toplanr: Has Topraklar: Sultann kendisine ait olan topraklardr. Bir ksm iftiler tarafndan ilenir. iftilerin iledii paralardan toplanan vergi hazineye aktarlr. kta Topraklar: Ordu yelerine ve tarada oturup seferlere asker gtrerek katlanlara lkenin eitli yerlerinden verilen topraklardr. yelii sultana ait olan bu topraklar babadan oula gemektedir. kta sahibinin lmnde ya da sultann
26

Erkan, H., (1989), a.g.e., sayfa: 20

deimesinde ikta beratlar onaylanmak zorundadr. kta sahipleri yasaya uygun olarak iftilerden (reaya) belirli miktarda vergi almaya, onlara iyi davranarak can ve mallarn korumaya yetkilidirler. Harici Topraklar: Fethedilen yerlerde, mslman olmayan prenslerin elinde braklarak islami ilkelere gre yksek oranl vergi (rnn sine kadar varan oranlarda) eklinde haraca balanan topraklardr. 2.4.11.2. Osmanl mparatorluunda Toprak yelii Osmanl Devleti toprak hukuku alannda slam Hukukundan yararlanmtr. Tanzimata kadar Osmanl Devletinde modern anlamda, btn lke topraklarnda geerli olan bir arazi kanununa rastlanmaz. Arazi hakknda bamsz bir sistem yoktur. Osmanl mparatorluu, topran kuru iyeliini miriletirerek (devlete mal ederek) belli bir sisteme balam, kullanlmasn tapu ad verilen bir bedel karlnda iftiye vermitir (tevfiz etmitir). Topra kullanan da topran banda bir tr devlete bal memur haline getirmitir. Bu sistem, Osmanl mparatorluunun bir yandan gl bir orduya sahip olmasna yaram, dier yandan toprak sahiplerinin, batda olduu gibi, feodal bey olarak gelimelerini, glenmelerini nlemitir. Osmanllarda gelitirilen bu toprak iyelii sistemine dirlik sistemi denir. Bu sistemde, topran kuru iyelii devlete aittir. Dirlik sahipleri, topra ileyen reaya ad verilen iftilerden belli oranl vergi almak hakkna sahiptir. Buna karlk dirlik sahibi, sava zamannda savaa geliri ile doru orantl miktarda atl asker (cebel) gtrmek zorundadr. Dirlik sisteminde balca toprak tr grlr27: 1. Miri Topraklar: yelii devlete ait olan toprakladr. Bu topraklar Osmanl mparatorluunun asker yapsna uygun olarak has, zeamet ve tmar adn tayan dirliklere ayrlm ve bunlarn geliri askeri grevler karlnda kiilere braklmtr. Has topraklar, padiah, padiah yaknlar, vezirler, beylerbeyi ve sancak beylerine verilen, geliri yz bin akeden fazla olan topraklardr. Zeamet topraklar, alay beyleri ve birinci dereceden devlet memurlarna verilen geliri yirmi bin ile yz bin ake arasndaki topraklardr. Tmar topraklar, sipahilere verilen geliri bin ile yirmi bin ake arasndaki topraklardr. Bunlardan baka geliri bin akeden daha az olan yurtluk ve ocaklklar da bulunmaktadr. Miri toprak sisteminde, Kanuni Sultan Sleymann son yllarnda balayan bir bozulma grlmektedir. Sahipsiz kalan dirlikler, ak artrma ile isteklilere datlmaya balanmtr. Bu ynteme iltizam ad verilmitir. ltizam, topraklarn istekli kiilere bir ok vergilerin yllnn, daha sonralar da birka yllnn pein para karlnda braklmasdr.

27

Erkan, H., (1989), a.g.e., sayfa: 21

2. Mlk Topraklar: Mlk topraklar, r ve hara vergisine balanm topraklar olmak zere ikiye ayrlan ve kiiye en geni anlam ile kullanma hakk veren topraklardr. r topraklar yalnzca mslman halka verilirken hara topraklar mslman olmayanlara verilirdi. 3. Vakf Araziler: Vakflar, insancl ve ruhsal amal, kamu yarar iin kurulmu kurumlardr. Vakf kurmann salad birok stnlkten bazlar unlardr: Dini amala bir tesis yapmak isteyen hibir kayda tabi deildir. Bu tr kurumlarn ve vakflarn bir tzel kiilii vardr, dokunulmazdr. Vakfa ait mallar satlamaz, deitirilemez, haciz edilemez, zor alma konu olamaz. Vakflara vergi muafiyetleri tannmtr. Vakf kuran, vakf ynetiminin dzenlenmesinde tamamen serbesttir.

Saylan bu stnlkler, kiileri aslnda sahibi olmadklar topraklar ve gelirlerini, kendi ya da ailelerinin geleceklerini salama almak iin kullanma giriimlerine yneltmitir. Dini, hayri, kamu yararna dnk gibi gsterilerek bir tr zel toprak iyelii yaratlmtr. Devletin gelir kaynaklarndan nemli bir ksmn tamamen kurutan vakflar ok defada gerekten dini, hayri ve kamu yarar amacyla kurulmakla birlikte, zamanla yozlatrlm, amalarndan saptrlmtr. Osmanl mparatorluunda, 1839 Tanzimat Fermanna kadar ada anlamda bir kanunlatrma abasna rastlanmaz. Tanzimat dnemi, toprakta iyelik sisteminin, bat hukuku erevesinde ve lkenin btnnde uyguland bir dnemdir. Tanzimatn ilanndan Arazi Kanunnamesinin karld 1858 ylna kadar geen srede, miri toprak iyelii kurallarnn Batnn zel iyelik anlayna gre deitirilmesi yolunda hazrlklar yaplmtr. Yeni iyelik sistemini dzenleyen Arazi Kanunnamei Hmayunu toprak hukuku ile ilgili ilk ayrntl kanundur. Bu Kanun, toprakta iyelik ekillerini ayrntl olarak tespit ediyor ve her bir iyelik trnn kurallarn da gsteriyordu. Bu Kanuna gre Osmanl mparatorluunda bulunan araziler be gruba ayrlmt28:

Arazi-i miriye (Devlet topraklar) Arazi-i mevkufe (vakf topraklar) Arazi-i metruka (kamusal topraklar) Arazi-i mevat (l topraklar) Arazi-i memluke (mlk topraklar)

Arazi-i Miriye lke topraklarnn geni bir ksmn iine alan ve plak iyelii devlete ait olan topraklardr. Bu arazinin zellikleri:


28

plak iyelii devlete aittir. Bu arazi iletilmek zere snrsz olarak kylye (reayaya) verilmektedir (tefviz). Tevfiz devleti temsil eden memurlar tarafndan yaplmaktadr. Miri araziler zerinde miras hakk vardr. Bu araziler; tarla, ayrlk, yaylak, klak, koru ve benzeri topraklardr.
Erkan, H., (1989), a.g.e., sayfa: 22

Miri arazi dzeni yalnzca Osmanllara zg bir toprak rejimi deildir. slam ve bir ok Trk-slam devletlerinde var olduu gibi Bizans ve Romada da vardr. Osmanl miri arazi dzeni, Osmanl toplum yapsnn dourduu bir toprak dzenidir. Her toplumsal kurumda olduu gibi, miri arazi kurumu da evrimin zirvesine ulatktan sonra, Osmanl toplumunun yeni yapsal zellikleriyle uyuamam, giderek zel iyelik gelimi, miri arazi de mlk araziye dnmtr. Bu olgu Cumhuriyet dneminde devam etmi ve tartmal bir biimde tamamlanmtr. Sonular bugn bile nemlidir. Gnmzde miri arazinin 743 sayl TMK ile kaldrlp kaldrlmad tartlmaktadr. Eer miri arazi sistemi geerli olursa bugn mlk saylan birok arazi devletin saylabilecektir. Arazi-i Mevkufe (Vakf Topraklar) Vakf, sosyal yardm amacyla bir maln bir hayr iine tahsisidir. Arazi Kanunnamesine gre vakf arazi iki ksma ayrlmtr. Sahih vakflar: Bu tr vakflarda, mlk arazi, ona malik olan kii tarafndan zamanla snrl olmamak zere bir hayr ii iin ayrlr. Gayri sahih vakflar: Bu vakflarda, vakfn konusu olan arazi miri arazidir. Vakf, miri araziyi tasarruf yetkisine sahip olan kiinin, araziyi bir hayr iine tahsis etmesi ile kurulur. Arazi-i Metruka (Kamusal Topraklar) Kamunun ya da belli bir kasaba veya kyn kullanmna ayrlan pazar, panayr, yol, kpr, vb. ile mera, yaylak ve klaklardr. Kamusal topraklar, bir iyelik ya da tasarruf hakkna konu olamaz, alnp satlamaz, tahsis ynleri deitirilemez, devlet tarafndan herhangi bir cemaate ayrlamaz. Bu topraklarda zaman am yoktur. Devlet bu topraklardan yararlanma biimini dzenleyebilir. Arazi-i Mevat (l Topraklar) Bir kimsenin tasarrufunda bulunmayan, kamuya ayrlmayan, tarma elverili olmayan, ky ve kasabadan gr sesli bir adamn sesinin iitilemeyecei uzaklktaki arazilerdir. Arazi Kanunnamesine gre l araziyi ihya eden kimse, topran ancak tasarruf hakkna sahip olur, plak iyelii devlet geer. Yani, ihya edilen l arazi miri arazi nitelii kazanr, ancak sultann izni ile bu topraklar mlk toprak haline gelir. Arazi-i Memluke (Mlk Topraklar) Mlk arazi, ona malik olan kiiye, en geni anlam ile kullanma hakk veren ve iyelik hakkna ilikin tasarruf yetkisi salayan bir arazi iyelii trdr. Arazinin maliki, kanunun izdii snrlar iinde olmak kouluyla, arazisini satmak, balamak, vakf ve vasiyet konusu yapmak gibi geni tasarruf yetkisini kullanabilirdi. Malikin lm halinde, toprak miraslarna geerdi. Arazi Kanunnamesine gre mlk arazi drt tre ayrlmtr:

Ky ve kasabalar iindeki arazi: Ky ve kasabalarn iindeki araziler ile ky ve kasabalarn kenarlarnda bulunan oturulan yerlerle, bunlarn uzants saylan 460 m2 yzlmndeki arazilerdir. b) Miri arazinin zel iyelik biiminde tasarruf edilmek zere, kamu yarar amacyla padiahlar tarafndan satlm ksmdr. c) rl arazi: Sava sonucu kazanlan ve komutanlara, askerlere ve slamiyeti kabul edenlere datlan arazilerdir. Bu tr arazilerin rnlerinden 1/10 orannda r ad verilen vergi alnrd. d) Haral arazi: Bu tr mlk araziler sava sonras kazanlm ve mslman olmayan kiilere belli bir harcn (vergi) karlnda braklm arazilerdir.
a)

Mlk arazi malikinin mirassnn olmamas ve vasiyetname brakmam olmas durumunda arazi devlete kalr ve miri arazi nitelii kazanr. Arazi Kanunnamesinin Osmanl toprak iyeliine getirdii deiiklikler aadaki biimde sralanabilir: Kanun biim ve teknik bakmdan bat hukuku erevesinde ele alm olup moderndir. Miri arazinin verilmesinde devleti temsil eden devlet memurlar yer almtr. Dirlik sahiplerine verilmi tasarruf senetlerinin yerini devlete dzenlenmi tural tapu senetleri almtr. Ana ve babaya evladnn arazisinden intikal hakk tannmtr.

2.4.11.3. Cumhuriyet Dneminde Toprak yelii Osmanl arazi sisteminin bozulmas ve bu arazilerin mlk arazi haline dnm sonunda Anadoluda zellikle nfus younluunun az olduu baz yerlerde byk toprak sahipleri tremiti29. Trkiye Cumhuriyetinin kurulduu srada miri arazi fiilen mlk haline gemi olduu halde, arazinin kuru iyeliinin devlette kalma koulu korunmutu. Yani miri olan arazi filen mlk haline geirilmi ancak plak iyeliin devlette kalma kouluna dokunulmamt. Bunun nedeni, Osmanllardan devralnan Arazi Kanununun Cumhuriyetin ilk yllarnda da srmesiydi. Bu yllarda miri arazi dzeninin baz zellikleri tamamen ortadan kaldrlmam, iyiletirilmitir. 1922 ylnda karlan 522 sayl yasayla r kaldrlm vergiye dnmtr. Trkiyede tek tip arazi olduu ve bu arazide mutlak iyelik kuraln getiren, svire Medeni Kanunu esas alnmak suretiyle hazrlanan 743 sayl Trk Medeni Kanunu (TMK) 4 Ekim 1926da yrrle girmitir. 743 sayl TMKna gre, 19.4.1924 tarih ve 810 sayl, Senetsiz Mlklerin Senede Balanmas le lgili Kanun yrrlkten kalkm, eski tip arazi rejimi uygulamasna son verilmi, tek tip ve kuru iyelik ile tasarruf hakkn ayn elde toplayan mutlak iyelik esas getirilmitir. 864 sayl Trk Medeni Kanununun Uygulama Kanunu gereince de (madde 43) Arazi Kanunnamesi dolayl olarak ortadan kalkmtr. Uygulama Kanununun 18. maddesi uyarnca TMKnun yrrle girdii srada var olan tanmazlarla ilgili
29

Tde, T., Byk, C., (1994), Kadastro Bilgisi, sayfa: 22, KT Basmevi, Trabzon.

haklarn sakll; 36. maddesi uyarnca TMKnun yrrlnden nce olumu zilyetliin, yrrlkten sonra TMKna bal olduu; 37. maddesi uyarnca da eski yasa uyarnca tescil edilmi haklarn yeni tapu ktklerine dorudan doruya ilgililerce geirilecei kurallar getirilmitir. Bu hkmler uyarnca, TMKnun yrrle girmesinden nce fiilen malik durumunda olan kullanm hakk sahipleri (tasarruf edenler) malik kabul edilmitir. TMKna ve tescil ilkesine uydurabilmek iin Uygulama Kanununun 20. maddesi ve TMKnun tapusuz araziyi nizasz (ekimesiz), faslasz (aralksz) 20 yl elinde bulunduran kimsenin bu araziye malik olaca hakkndaki 639. maddesi birlikte uygulanm, TMKdan nce ve sonra geen sreler birbirine eklenip araziyi tasarruf edenler zilyet saylarak arazi adlarna tapuya tecil edilmitir. Uygulama Kanununun 4. maddesine gre, kendisinden kazanlm bir hak domayan eski olaylarda 501 sayl TBMMnin Yorum Karar uygulanmtr. Bu karara gre yaplan ilemlerde, araziyi tasarruf etmekte olanlara, yarg yoluna bavurmadan tapu dairelerince tapu senedi verilmesine ilikin hkmleri ieren TMK uyarnca kaldrlm olan 810 sayl, Senetsiz Mlklerin Senede Balanmas le lgili Kanun hkm uygulanmtr. 2.6.1929 tarih ve 1515 sayl Tapu Kaytlarndan Hukuki Kymeti Kaybolanlarn Tasfiyesine Dair Kanun uyarnca, tapu defterlerinde kaytl olup ta bakasnn iyeliine gemi olan arazinin 10 yl, ba, bahe ve arsalarn 15 yl sre ile tasarruf edilmesi halinde zilyedi (elmeni) adna tapu dairesince tescil edilip tapu senedi verilecei hkme balanmtr. Bu Kanunun nasl uygulanacana dair 9331 sayl tze eklenen bir madde ile tapuda kaytl olmayan tanmazlarn da ayn ekilde tescil edilecei kabul edilmitir. 1950 ylndan sonra zilyetlikle edinme yasayla yarg kararna balanmtr.

3. TAPU lk alarda avclk ve madencilikle yaamlarn srdren insanlarn topra ilemeyi renmeleri gebe toplumdan yerleik hayata geilmesi sonucunu dourmu ve insanlarn iledikleri topraklara sahip olma dncelerini ortaya karmtr. nsan toprak ilikileri ve topraa sahip olma istek ve ihtiyac devlet hayatndan nce balamtr. lk alarda ortaya kan bu sahip olma arzusu iyelik hakknn tarihteki ilk doumudur. Topraa yerlemenin artmas, toplumsal hayat ortaya karm, buna bal olarak insan ve toplum ilikilerini dzenlendii kabileler olumutur. Kabilelerin bir araya gelmesi ile de devletler kurulmutur. Devletlerin kuruluu ile birlikte insanlarn yaam yazl kurallara balanm, bu kurallara uymayanlar cezalandrlmtr. Gnmzde insanlarn dnce ve emekleri sonucu elde ettikleri birikimleri gven altna alma ve gelecee aktarma ihtiyac, mlk edinme isteini gdlemektedir. Tanmaz, servetlerin temelini tekil eden nemli bir ekonomik z varlktr. zerinde ayni ve ahsi haklar kurulabilmesi, rant artnn yksek olmas ekonomide tanmaza ynelmeyi salamtr. Giderek artan ve younlaan dnya nfusuna kar kullanlabilen topraklarn snrl olmas, retilememesi topraktan daha farkl ekillerde yararlanma sonucunu dourmaktadr. Tanmaza ynelik ilemlerin salkl ve gven iinde yrtlebilmesi gerei, bu hizmetlerin devlet tarafndan ve devletin sorumluluu altnda bulunmasn zorunlu klmaktadr. Bu da tapu hizmetleri ile salanr. TMKnin 705. maddesi, tanmaz iyeliinin kazanmnn tapu ktne tescil ile salanacan hkme balamtr. Tapu, bir tanmazn sahibinin kim ya da kimler olduunu gsteren, Devlet tarafndan verilen resmi belgedir. Tapu, tapu ilemlerinin yrtld devlet dairesi anlamnda da kullanlmaktadr30. 3.1. Tapu Hizmetleri

Tapu hizmetleri; Akde ynelik hizmetler (Sat, ba, lnceye kadar bakma akdi, taksim, trampa, ipotek, intikal, kat iyelii ve kat irtifak tesisi vb.),
Pskllolu, A., (1999), a.g.e., sayfa:1455

30

Tescile ynelik hizmetler (Cins tashihi, ifraz (ayrma), tevhit (birletirme), imar tescilleri vb), Arive ynelik ve Dier kamu kurum ve kurulularna ynelik hizmetler

olarak drt ana balk altnda toplanabilir31. 3.1.1. Akde Ynelik Hizmetler

Tapu sicil mdrlklerinde yaplan hizmetlerden en nemlisi akit dzenlenmesidir. Tanmazn devir ve temlikini veya zerinde iyelikten baka ayni hak kurulmasn gerektiren istemler iin resmi senet dzenlenmekte ve resmi senet dzenlenen bu ilemlere uygulamada Akitli lemler ad verilmektedir . Akit, Borlar Kanununun kulland bir kavram olup mukavele ve szleme anlamna gelir. Borlar Kanununun 1. maddesinde akit, icap ve kabuln karlkl bir araya gelerek uyumalar olarak tanmlanmtr. Trk Medeni Kanununun 706, 781, 826, 856, 101532, Borlar Kanununun 213, Kat Mlkiyeti Kanununun 13, Tapu Kanununun 26. maddelerinde 33 tanmaz iyelii ve iyelikten gayri ayni haklara ynelik resmi senetlerin tapu sicil mdrlklerince dzenlenecei belirtilmitir. Daha pek ok kanun, tzk ve ynetmelikte tapu sicil mdrlklerine akit dzenleme grev ve yetkisi verilmitir. 7 Haziran 1994 tarihinde yrrle giren yeni Tapu Sicil Tznn 16 ve 20. maddelerinde ise bu grevin nasl yerine getirilecei aklanmtr34. Tapu idarelerince yaplan akitler dzenleme eklinde hazrlanr. Bu dzenlemeye mdrn yannda bir memurun da katlmas akdin doruluu iin gereklidir. Ancak uygulamada kanunun ngrd bu ikinci memuru olmayan, tek personelle hizmet vermeye alan mdrlkler bulunmaktadr. TKGMnin otomasyon uygulamasna geilmi mdrlklerinde baz ilemlere ynelik akit hizmetleri bilgisayarla karlanabilmektedir. 2644 sayl Tapu Kanununun 26. maddesine 3000 sayl Kanunla eklenen ek fkra ile; konut yapanlara, ihracatlara, turizm tesisi yapanlarla, iletmecilere, sanayicilere, esnaf ve sanatkarlara konular ile ilgili olarak bankalarca ya da kamu kurum ve kurulularnca (Ordu Yardmlama Kurumu dahil) alacak kredilere karlk teminat gsterilen tanmazlar ipotek ilemleri, alacakl, borlu ve varsa kefilleri arasnda yaplan kredi ve bor szlemelerine gre tapuya tescil edilerek akit dzenlemeye ynelik baz kolaylklar getirilmitir. 3163 sayl Kanunla, tarmsal kredi nedeniyle bankalar ve kamu kurum ve kurulular lehine teminat olarak gsterilen tanmazlarn ipotek ilemlerinde kolaylk getirilerek bu ilemler resmi senet dzenleme gereinden muaf tutulmutur.
31 32

VIII. Be Yllk Kalknma Plan Harita Tapu ve Kadastro Sektr zel htisas Komisyonu Raporu Baknz: Trk Medeni Kanunu 33 Baknz: Tapu Kanunu 34 Baknz: Tapu Sicil Tz

Bankalarn ipotek ilemleri tapu sicil mdrlklerinde sayfalarca resmi senet yazlmas, youn bir emek ve zaman harcanmas gerektirdiinden TKGMnin olumlu gr alnmak kouluyla bankalarca matbu resmi senet dzenlenmesine olanak salanmtr. Bu da uygulamaya nemli bir yenilik ve kolaylk getirmitir. Tapu sicil mdrlkleri, akit dzenlemeden nce ncelikle talepte bulunan kiinin hak sahibi olup olmadn, Tasarruf ehliyetinin bulunup bulunmadn

kayt, belge ve nfus bilgileri yardmyla ayrntl bir ekilde aratrp dorulatrlar. Varsa temsilciye ait bilgi ve belgeler istenir. Talep edilen akit, btn bu aratrmalar sonucunda hi bir ikircik yok ise karlanmaktadr. 3.1.2. Tescile Ynelik Hizmetler

Bir akit dzenlemesini gerektirmeyen ilemlere ise uygulamada Akitsiz lemler denmektedir. Tek tarafl iradeyle yaplabilen ilemlerdir. Akitsiz ilemlerde bu tek tarafn iradesi resmi senet yerine, tescil istem belgesine yazlmaktadr. Medeni Kanunun hkmlerine gre tanmaz iyeliinin edinilmesi ya da zerinde ayni bir hakkn kazanlmas, hukuki sonu dourmas ancak akdin veya istem belgesinin yevmiyeye alnarak tapu ktne tescil edilmesine baldr. Her tescilin mutlaka geerli bir hukuki nedene dayal olarak yaplmas gerekir. Geerli hukuki nedeni akit ve tescil istem belgesi oluturur. Kural olarak tapu ktne tescil zorunlu ise de, Medeni Kanun igal, miras, kamulatrma, cebri icra ve mahkeme kararnda sz geen haklarn iktisab (kazanm) iin tescilin art olmadn belirterek, tescilin gereklilii ilkesine ayrcalk getirmitir. 3.1.3. Ariv Hizmetleri

Ariv (belgelik), belgelerin ve belge deeri tayan eylerin sakland, korunduu ve yararlanmaya sunulduu yer35; kurumlarn gerek ya da tzel kiilerin faaliyetleri sonucu meydana gelen ve bu amala saklanan dkmantasyon, sz konusu dkmanlara bakan kurum ve bunlar barndran yerler olarak tanmlanabilmektedir. TKGM merkez ve tara arivleri tanmaza ilikin iyelik ve dier haklarn tespit ve korunmasn salamaktadr. TKGMnin almalar sonucu oluan ariv, bata mahkemeler olmak zere birok kamu kurum ve kuruluu ile vatandalarn almalarna yardmc olmaktadr. Merkez Arivinde; 1- En eski belge olarak 1460 tarihli, ceylan derisi zerine yazlm 65.30 metre uzunluundaki Ayasofya Camii Vakfiyesi nin de aralarnda bulunduu (15 ile 19. yy.lar kapsayan) 2322 cilt Tahrir Defteri,
35

Pskllolu, A., (1999), Trke Szlk, sayfa: 233, Doan Kitaplk A, stanbul

2- yelik hakknn tannarak kayt altna alnmaya baland 1847 tarihinden 1933e kadar milli snrlar iindeki yerlere ait 14.023 cilt Zabt-Kayt Defteri, 3- 1847 tarihinden 1914e kadar milli snrlar dndaki yerlere ait 8.277 cilt ZabtKayt Defteri, 4- 1933 tarihinden gnmze kadar 290.000 cilt, ikinci nsha tapu senedi, ipotek belgesi ve ipotek terkin cetveli, 360.000 cilt ikinci nsha tapu kt, 1001 Cilt tablo-mahzen defteri, 1925-1967 yllar arasndaki dneme ait ky snr kaytlar ve mera tahsis kararlar bulunmaktadr. Tapu sicil mdrlkleri arivlerinde ise; zabt-kayt defteri, tapu kt, kat mlkiyeti kt, resmi senet, yevmiye defteri, vekaletten azil defteri, tablo-mahzen defteri, evrak geli-gidi defteri, kadastro beyannameleri, harita, proje vb. dkmanlar bulunmaktadr. 3.1.4. Kurululara Ynelik Dier Hizmetler

Tapu hizmetleri, tanmaz iyeliinin korunmas ve kullanlmasnn yan sra, sosyal ve ekonomik ilikilerde de nemli bir yer oluturmaktadr. Tanmazlar zerindeki haklar gstermek zere tutulan tapu sicili, tanmaza ilikin haklarla, ilemleri dzenleyici ve ynlendirici bir role sahip bulunmaktadr. Gerek ve tzel kiiler ile kamu kurum ve kurulularndan gelecek akit ve tescile ynelik, mevzuata uygun talepler tapu hizmetleri ile karlanmaktadr. Tapu bilgileri, lke kalknmasnda ok nemli rolleri bulunan, toprak dzenlemeleri, toplulatrma, kamulatrma, yol-su-baraj ve elektrik hizmetleri, vergi dzenlemeleri vb. zel ve kamusal faaliyetlerin temelini oluturmaktadr. Ayrca, bata yarg ilemleri olmak zere yerel ynetimlerin teknik hizmetlerinden yeil kart uygulamasna kadar ilk bakta gze arpmayan birok hizmetin yerine getirilmesi de tapudan alnan bilgilerle olanakl olmaktadr. Bu hizmetler, aadaki ekilde sralanabilir: Belediyelere ynelik hizmetler Yargya ynelik hizmetler Bayndrlk ve skan Bakanlna ynelik hizmetler Tarm ve Ky leri Bakanlna ynelik hizmetler Turizm Bakanlna ynelik hizmetler Ulatrma Bakanlna ynelik hizmetler Maliye Bakanlna ynelik hizmetler Milli Savunma Bakanlna ynelik hizmetler Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlna ynelik hizmetler Sanayi ve Ticaret Bakanlna ynelik hizmetler Orman Bakanlna ynelik hizmetler Kltr Bakanlna ynelik hizmetler

DEye ynelik hizmetler Kooperatiflere ynelik hizmetler Derneklere ynelik hizmetler irketlere ynelik hizmetler Bankalara ynelik hizmetler Sendikalara ynelik hizmetler Vakflara ynelik hizmetler Dier tzel kiilere ynelik hizmetler

3.2.

Tapu Hizmetlerinin Dnyadaki Durumu

Dnya genelinde liberal bir hukuk devletinde hukuk dzeninin kurulmasnda iyelik hukukunun yeniden dzenlenmesi zel bir nem tar. Bu alandaki yasal hkmler, sadece topran politik ve hukuksal nemiden deil, zamanmzda geni lde uygulanmaya balanan reformlar asndan da byk nem tamaktadr. Tapu hizmetleri, uygulanan balca sistemler ynyle deerlendirildiinde, karmza aada ana balklar ile verilen sistemler kmaktadr36. 3.2.1. Orta Avrupa Tapu Sicili Sistemi

Orta Avrupa tapu sicili sistemi, kuvvetli tarihsel balarn hakim olduu, geleneklerin yn verdii bir sistemdir. Toprak kredisinin zendirilmesini bir ihtiya olarak ortaya koyan, 18. yzyl Alman devletleri ve Avusturyadaki yasal mevzuat bu lkelerdeki tapu sicil sistemlerinin gelimesinde etkili olmutur. Ana ktn gelitirilmesi, tanmaz sayfa sistemine gre ana ktn deiik blmlerinde kaytlarn snflandrlmas, ana ktn kadastro plan ile balants, sral ktk oluturma, mlki idare iin tapu ktnn kurulmas ve yrtlmesinde koordinasyon, kayt esaslarnn tespiti, sicile bal gven, koruma, ahsi ve mali karlarn gizli tutulmas (pozitif yayn prensibi), ayrcalkl ipotek tesisi gibi konularda yaplan almalarla sistem gelitirilmitir. 19. yzyldaki gelimeler ise tapu sicil hukukunda daha geni uzlama eklinde kendini gstermitir. Avrupa ve dnyadaki sistemler Orta Avrupa tapu sicil sistemi tipine dayanmaktadr. 3.2.2. Torrens Sistemi

ngiliz smrge memurlarndan Sir Robert Torrens tarafndan Avusturalyada gelitirilen bir sistemdir. Torrens Sistemi, Orta Avrupadaki gibi silsile tarz tapu sicili oluturma, gerek folye ve kayt kurallar temeline dayanr. nceki haklarn aratrlmas koulu vardr. Kaytl iyeye verilen sertifika, daha sonraki hak sahibi ya da alacaklya tapu kaydna edeerde bir gven salar. Torrens Sisteminde tescili yaplan tm topraklar llm ve gerekli snr iaretleri sertifikaya iaretlenmitir.
36

VIII. Be Yllk Kalknma Plan Harita Tapu ve Kadastro Sektr zel htisas Komisyonu Raporu

Torrens Sistemi, ilem koruma ve iyelik koruma arasnda adil bir kar dengesi kurmada olduka kuvvetlidir. Tapu memurlarnn hatasndan kaynaklanan hak kayplarnda tazminat fonu araclyla gerek hak sahibini korur. ngilterede kaytlarn yars Torrens kaytlardr ve tescili kraliyet onay ile yaplr. 3.2.3. Senetlerin Tescili

Anglo Amerikan blgesinde Torrens Sistemi karsnda bu sistem uygulanmaktadr. Amerika Birleik Devletlerinde kaytlarn etkisi iin baz snrlamalar getirilmitir. Sistemin uygulamadaki gl, tapu aratrmas kouludur. Tapu ilerinde kaynana kadar gidilmesi gerekir. Bunun iin standart 40 yldr. Mal edinen (iktisap eden) kendinden nceki durumu bilmek zorundadr. Tapu aratrmasnda byk veri ynlar ile uramak gerektiinden bu ilemlerin kontrol ve bu konudaki garanti-sigorta ilemleri avukatlarn ura alan haline gelmitir. Bu alma, dzenli ve bilgisayar ortamnda kadastro planlar ile almay gerektirmektedir. Bu sistemin dezavantaj, daha az gvenlik ve parsel iyeleri iin olduka yksek maliyettir. Senetlerin tescil edildii bu sistem ngilterede Amerikadakinden daha masrafl ancak mal sahibi iin daha risksizdir. ngilterede tapu aratrmas hem alc hem de satcnn aracs (avukat) tarafndan yaplr. 3.2.4. Fransa Sistemi

Bu sistemde, ayni hak deiiklikleri bir forma bal olmayan anlamalarla yaplr. Fransz hukukunda btn ayni haklar alannda Anglo Amerikan Sisteminde (Senet Tescili) olduu gibi (30 yl) kaynana inmek gerekir. nc ahslara kar ayni hak sahiplii kayda bal olduundan ve ayrca devir temlik yapann nceki kayd bir devir temlik zorunluluu gerektirdiinden kayt sorumluluu vardr. Bu dolayl kayt sorumluluu, tapunun noterde onaylanmas eklinde kendini gsterir. 1955te oluturulan arazi kartlar teknik bakmdan Orta Avrupa tapu ktne benzemektedir. Bu sistem Fransann yan sra Belika, Lksemburg ve ksmen de talyada uygulanmaktadr. 3.2.5. Dier Sistemler

En belirginleri Hollanda ve spanya sistemleridir. Bu sistemler, Fransz Sistemi ile Orta Avrupa Sistemi arasnda bir konuma sahiptirler. Dou Almanya, Polonya, Macaristan, ek Cumhuriyeti, Slovakya, Hrvatistan, Slovenya , Yugoslavya, Bulgaristan, Letonya, Estonya, Litvanya gibi reform devletlerinde tanmaz konusunda hzl bir zelletirme yaanm, serbest noterliin yeniden oluturulmas ilk nce planlanan ve gerekletirilen olmutur. Reform lkelerinde tapu kt ieriinin gncelletirilmesi ve ana ktn yeniden oluturulmas ncelikli bir grevdir. Aleniyet konusunda Avrupa lkelerinde ok farkl dzenlemeler sz konusudur. Avusturya, Macaristan, Slovenya, Hrvatistan ve eski Yugoslavyaya bal dier

lkeler, Polonya ve yeni yasas ile ek Cumhuriyetinde snrsz bir aleniyet ilkesi geerlidir. Almanya ve svirede tapu kt ilgilisine aktr. Noterler bundan muaftr. Fransa ve ngilterede kaytlarn dorudan incelenmesi olanakszdr, sadece kopyas verilir. ABD, Avustralya, ngiltere, Almanya, Avusturya, svire, Hollanda, Belika, Lksemburg, Fransa, sve, Norve, Danimarka, talya gibi lkelerde tapu ilemleri elektronik anlamda bilgisayarlar araclyla yaplmaktadr. Bu lkelerin hemen hepsinde tapu ilemleri noterler aracl ile gerekletirilmektedir. 3.3. lkemizde Tapu Hizmetlerinin Geliimi

lkemizde tapu sicilinin geliimini drt dnemde inceleyebiliriz37: Orhangazi zamanndan 1534 ylna kadarki dnem. 1534 ile 1847 yllar arasndaki dnem. 1847 ile 1926 yllar arasndaki dnem. 1926dan sonraki dnem. 3.3.1. Orhangazi Zamanndan 1534 Ylna Kadarki Dnem

Osmanl Devletinin kurulu yapsna hakim olan asker devlet anlay ve slam Hukukunun etkisi arazi rejiminin temelini oluturmutur. Osmanl toprak ynetimi dirlik (timar) sistemi iinde yrtlmtr. Bu sistem, hem idari, hem askeri hem de tarma dayal ekonominin srdrlmesinde en nemli rol oynamtr. Dirlik sahipleri, Devlete ait olan miri araziyi iletmek zere kylye datmlard. Yararlanma hakknn kylye verilmesine tefviz ad verilmitir. Dirlik sahipleri, dirlik iinde bulunan topraklarn maliki olmadklar gibi yararlanma hakkna da sahip deillerdi. Dirlik sahiplerinin Devlete olan ykmllkleri ise, lkenin savunmas, yeni savalar iin asker yetitirmek, bunlarn donanmn salamak ve snr boyundaki kalelere bakmakt. Dirlik sahipleri, kyllere tefviz ettikleri bu miri araziye karlk tapu resmi ad altnda bir para alarak onlara da yararlanma haklarn belirlemek zere temessk denilen bir belge verirlerdi. Kyl ise, her yl o yln rn zerinden icare-i muaccele ad verilen bir vergiyi dirlik sahibine demek zorundayd. Buna r ismi de verilmitir. 1534 ylna kadar kullanlan, arazinin tasarruf ekilleri ve gelirlerini gsteren kaytlar (Defter-i Khne) dzenlenmitir. 3.3.2. 1534 ile 1847 Yllar Arasndaki Dnem

37

VIII. Be Yllk Kalknma Plan Harita Tapu ve Kadastro Sektr zel htisas Komisyonu Raporu

Nahiye esasna gre dzenlenmi, halkn yararlanmasna ayrlm olan mera, yaylak, klak ve su haklar anlamazlklarn zen kararlarn ilendii defterlerin (Kuyudu kadime) tutulmasna Kanuni Sultan Sleyman dneminde balanmtr. Mlk olmayan topraklarn genel ve arlkl tahriri (yazm) 1534 ile 1634 tarihleri arasnda yaplmtr. Osmanl Devletinin o zamanki snrlar ierisinde bulunan btn ehir, kasaba ve kylerdeki arazi, hayvan eitleri, belli bal tarm rnleri ve bunlarn miktarlar, orman, koru, mera, yaylak ve klaklarla bunlarn hangi ky ve kasabaya ait olduu, arazinin nevileri divan katipleri denilen memurlar araclyla zenle aratrlp tespit edilerek defterlere geilmeye balanmtr. Tahrir ilemlerinin yapld dneme ait tahrir defterlerinden 2322 cildi Kuyud- Kadime ya da Kuyud- Hakani defterleri ad altnda TKGM arivinde korunmaktadr. Bu kaytlar miri ve vakf arazilerinin belirtilmesine dayal olup ahslarn tasarruf ve iyelik haklaryla bir ilgisi yoktur. zel iyelie esas olacak hibir bilgiyi iermemektedir. Tahrir defterleri; mufassal (ayrnt), icmal (zet), derdest (tutma), evkaf (vakflar), ruzname (gnlk gelir ve giderlerin ya da gnlk olaylarn yazld defter) ve kala ve mustahfazat defterleri olarak gruplara ayrlmaktadr. Yargtay 14. Hukuk Dairesi 30.06.1976 tarih ve 2954-3862 Esas sayl kararnda, bu kaytlarn kesin delil niteliinde saylacana iaret etmitir. Miri araziye ilikin arazi alm ve satm tevfiz ve ihale ileri Tanzimatn ilanna (1839) kadar dirlik (tmar ve zeamet) sahipleri tarafndan, bu tarihten sonra da 1847 tarihli Tapu Hakknda cra Olunacak Nizamat esaslar erevesinde Arazi Kanununun yrrle girdii 1858 tarihine kadar mltezim ve muhasllar tarafndan yrtlmtr. 1847 tarihinde yaymlanan kanun ve bu kanuna dayanlarak yrrle konulan 1847 tarihli Tapu Hakknda cra Olunacak Nizamname ile; miri araziye ilikin tasarruf ilemlerinde verilecek senetlerin Defter-i Hakani Eminlii idaresinde oluturulan Defterhane-i Amire Kaleminde kaytlarnn tutulmas ve tapu senetlerinin Defterhaneden verilmesi esas kabul edilmitir. Bylece Defterhane-i Amire Kalemi, yresindeki miri araziye ilikin tasarruf ilemlerinde verilecek senetlerin kayd, korunmas ve tural tapu senetlerinin buradan yazlarak mal sahiplerine iletilmesi grevi ile yetkili klnmtr. Defter-i Hakani Eminlii idaresinde kurulan Defterhane-i Amire Kaleminin kurulu tarihi olan 21 Mays 1847 tarihi TKGMnin kurulu tarihi olarak benimsenmitir. Defterhane-i Amire Kaleminde dzenlenen tapu kaytlar, arazinin bal bulunduu vilayet, kaza, bucak ve ky ile arazinin mevkiini, hudutlarn, yzlmn, o tanmazn kimden kime ne suretle getiini, iktisap (edinim) nedenini ve sahiplerini gsterecek ekilde dzenlenmitir. Bu kaytlar oluturulduktan sonra alm satm, intikal gibi nedenlerden dolay ahslar arasnda meydana gelen dolanmlar, hem bu kaytlar zerinden hem de ilgililerin elindeki tural tapu senetlerinden izlenmitir. Her ilem iin yeni kayt dzenlenmesi ve yeni tapu senedi verilmesi esas kabul edilip eski kaytla yenisi arasnda bir balant kurulmas kuralna mnakale (balant) denilmitir.

3.3.3.

1847 le 1926 Yllar Arasndaki Dnem

Arazi Kanununun yaymndan sonra kabul edilen 1859 tarihli Tapu Nizamnamesi ile, miri arazinin tefviz ve ihalesine mal memurlar denilen defterdar, mal mdrleri, kaza mdrleri ve tapu katipleri yetkili klnm, mltezim (maliyeci) ve muhasllarn (vergi tahsildar) grev ve yetkileri son bulmutur. Nizamnamenin uygulanmas iin ilk defa takrir (beyan) komisyonlar oluturulmutur. Tara rgt 1868 tarihli Tapu Mesalihi Hakknda Talimat ile rgtlenmesini tamamlamtr. Buna gre; her sancakta bir arazi memuru ve beraberinde iki veya katip, kazalarda ise birer tapu katibi bulunacak ekilde rgtlendirilmi ve bunlar merkez vilayette bulunan bir mdr, bir muavin ve yedi katipten oluan Defterhane-i Hakani Mdrlne balanmtr. Kaza, sancak ve vilayet tekilat ise merkezde Defterhane-i Hakani Emanetine bal klnmtr. 1872 tarihinde yoklama usul getirilmitir. Yoklama usul, ahslarn tasarruflar altnda bulunan miri arazinin (tarla, ayrlk, yoncalk, harman yeri, yaylak, klak ve koruluk gibi) yetkili memurlar araclyla yerlerinde grlp incelenerek mevki ve snrlar, tahmini yzlm, ne ekilde tasarruf altna alnd ve iktisap hakk, sahibinin ismi ve hreti gsterilmek zere ky ky, ehir ve kasabalarda mahalle mahalle tapu kaytlarnn meydana getirilmesi sistemidir. Yoklama usul, 1872 tarihinde balatlm olup 1909 tarihinde uygulamaya son verilmitir. Yoklama usul ile meydana getirilen yoklama esas defterlerinin sonlar, yoklamay yapan memur ile o yerin ihtiyar heyeti tarafndan mhrlenip imza edildikten sonra idare heyetlerince onaylanrd. dare heyetlerince onaylanm olan yoklama esas defterlerinin tapu harlar tamamen tahsil edilip tapu idarelerince sahiplerine onay tasarruf ilmhaberi (resmi belgesi) verildikten sonra birer rnei aynen karlarak Defterhaneye gnderilirdi. Bunlar, kesin tapu kayd niteliindeydi. Yerine gidilmemi olan ve sonu olarak Defterhaneye gnderilmemi bulunan defterlerdeki kaytlar ise, tapu kayd saylmayp ispat belgesi niteliindedir. 1847 tarihinden itibaren tesis olunan tapu kaytlar ile 1872 tarihinde balayan yoklamalar yalnz miri araziye ilikindi. O tarihlerde mlk ad verilen hem tasarruf hakk hem de rakabesi (bir maln sahiplii) kiilere ait olan her nevi bina, arsa, ba ve bahelere ilikin alm, satm, intikal vb ilemleri yapma yetkisi tapu idarelerine verilmemiti. Tanmaz ilemleri eriye mahkemelerinde tescil edilir ve ilgililerine eriye hcceti belgeleri verilirdi. Vakf tanmazlarda ise ya mtevveli denilen vakf temsilcileri ya da evkaf idareleri tarafndan kaytlar tutularak sahiplerine senetler verilirdi. 1874 tarihli nizamname ile mlk tanmazlara, 1875 tarihli nizamname gereince mazbut ve mlhak vakflarn yalnz arazisine, 1876 tarihli nizamname ile de mazbut ve mlhak vakflarn yap ve eklentilerine ait her cins ilemin tapu idarelerince yaplmas ve tapu senetlerinin defterhaneden verilmesi yntemi kabul edilmitir. yelere verilen tural tapu senetlerinin Defterhanede doldurularak yerlerine gnderilmesi yntemi, Austos 1909dan itibaren kaldrlarak bu yetki mahalli tapu idarelerine braklmtr.

Tapu idarelerince miri, mlk ve vakf tanmazlar iin balangta ayr ayr defterler tutulmutur. Tanmazlarn cinsleri itibariyle ayr ayr defter tutma usul 1884 ylndan sonra kaldrlm; cinsleri mlk, miri ve vakf olan btn tanmazlarn kaytlar bir deftere ilenmeye balanmtr. Tapu idarelerindeki kaytlar 1872 tarihinden sonra tutulu ekilleri ve niteliklerine gre iki ksma ayrlmtr. 1. Yoklama kayd: Her ky ve mahalle iin her cins tanmaza bir numaradan balayarak tanmazlarn yoklamas tamam oluncaya kadar dizi bir sra numaras verilmek suretiyle ayr ayr defterler halinde tutulan kaytlardr. 2. Daimi kaytlar: Tapu idarelerine i sahipleri tarafndan her gn yaplan bavurulara gre, yine bir numaradan balayp ay esasnda dizi sra numaras altnda tutulan defterlerdir. Bir defter dolunca dierine balanmakta olduu iin, bu defterler yoklama usulnde olduu gibi ky ve mahalleye ayrlmamtr. Daimi defterlerinde o kazann eitli ky ve mahallelerine ait ve baka baka ahslar adna kaytl birden fazla tanmazn kaytlar bulunmaktadr. Bu yzden daimi defterlerde herhangi bir ky ya da mahallede bir kii adna tanmaz kayd olup olmadn hemen tespit etmek gtr. Bu nedenle tapu idarelerinde mevcut daimi defterlerdeki kaytlarn her ky ve mahallesi iin ayrca birer arama defteri (fihrist defteri) dzenlenmitir. 1899 ylndan sonra tutulan kaytlarn bulunduu defterlere tapu idarelerince zabtkayt defteri denilmitir. Bu defterler, hem tescil hem de akit tablosunu ierir. Kadastrosu yaplmayan yerlerde tapu idareleri tarafndan tutulan zabt defterleri kullanlmakta olup btn kaytlar bu defterler zerinde ilenmektedir. Kadastrosu yaplarak modern tapu sicilleri meydana getirilinceye kadar ilemler zabt defterleri zerinde grlecektir. 1909 tarihinde muvakkat ilmuhaber (geici resmi belge) yntemi kaldrlmtr. Takrir komisyonlarnca alnmakta olan takrirler, 1916 tarihli Nizamname ile Defteri-i Hakani mdr ve tapu memurlar tarafndan iki ahit huzurunda alnmaya balanmtr. Bylece tapu daireleri grev ve sorumluluklarnn gerei olan yetkilerine kavumutur. 1847 tarihinde Defterhane-i Hakani Emaneti olarak kurulmu olan bu kurum, 1861 tarihinde Defterhane-i Hakani Nazrl, 1913 tarihinde Defterne-i Hakani Eminlii ve 1922 tarihinde ise Umur- Tasarrufiye Mdriyet-i Umumiyesi, Tapu Umum Mdrl adlarn alm ve 1925 tarihinde de rgte kadastro birimi eklenmitir. 3.3.4. 1926dan Sonraki Dnem

Trkiye Cumhuriyetinin kurulmasndan sonra tanmaz hukuku alannda yaplan deiikliklerin temeli 743 sayl TMKna dayandrlmtr. 1930 ylnda Tapu Sicil Nizamnamesi kabul edilerek bu tarihten sonra tutulan ktklere tapu sicili denmeye balanmtr. Tapu sicili lkemizde TMKnun 997. maddesi uyarnca tutulmakta ve babakanla bal olarak yrtlmektedir. 3.4. Tapu Sicili

Tanmaz ve zerindeki haklarn durumlarn gstermek zere Devletin sorumluluu altnda tutulan tapu sicili ile ilgili ilk kaytlara 12 yy.da Almanyada rastlanmtr. Tanmazlarn el deitirme ilemlerini tarih srasna gre gsteren bu kaytlar zamanla her mahalle iin tutulmaya balanm, sonunda, her tanmazn ayr bir sayfada gsterildii ktkle, plan ve belgelerinden oluan bugnk tapu sicili dzenine ulamtr. lkemizde 1930 ylnda yrrle giren Tapu Sicil Nizamnamesi geen sre ierisinde mevzuatta meydana gelen deiikliklere ve gelien teknolojiye paralel olarak yeniden dzenlenmi ve yeni Tapu Sicil Tz Resmi Gazetenin 7 Haziran 1994 gn 21953 sayl nshasnda yaymlanan 18 Mays 1994 gn, 94/5623 sayl Bakanlar Kurulu karar ile yrrle konulmutur38. 8.10.1930 tarih ve 10012 sayl Tapu Sicil Nizamnamesi, md. 6ya gre tapu sicili, ana ve yardmc sicillerden oluur. 3.4.1. Tapu Sicili Bileenleri

3.4.1.1.

Ana Siciller

Tapu Kt, Kat Mlkiyeti Kt, Yevmiye Defteri, Resmi Belgeler (Resmi Senet, plan, mahkeme karar, vb.)

Tapu Kt Tanmazn hukuki durumunu aklayan ana defterdir. zel iyelik konusu olan tanmazlara ilikin iyelik hakk, yasa ve tzk hkmlerine gre erh ve tescil gereken btn hak ve ykmllkler tapu ktnde yer almak suretiyle tapu sicilinin salad gvenceye kavuur. Ayni haklarn domas, deitirilmesi, gerekletirilmesi bu kte yaplan tescile baldr. Her tanmaz ayr bir sayfaya kayt edilir. Tapu kt zerinde kaznt, silinti, knt yaplamaz. Tapu ktnde aadaki veriler bulunur:


38 39

Sayfa no (yeni, eski, matbuat, bamsz blm sayfa no.lar) Pafta, ada, parsel no Semti, mahallesi, ky, mevkii, soka Yzlm Tanmazn nitelii, umum no, husus no, nevi erhler (MK, m. 1009, 1010, 1011)39 Maliin ad, soyad ve baba ad, mal sahipleri sicil no yeliin edinme sebebi, sat bedeli ve kayt tarihi ile yevmiye no
Baknz: Tapu Sicil Tz Baknz: TMK ilgili maddeleri

rtifak haklar ve tanmaz mkellefiyetleri ve bunlarn kayt tarihi, yevmiye no Beyanlar Tanmaz rehinleri ve bunlarn mahiyeti, tesis tarihinde alacakllarn ad, soyad, baba ad, alacak miktar, faiz, derece, mddet, kayt tarihi, yevmiye no ile rehin hakk iin dnceler.

Kat Mlkiyeti Kt Kat iyeliinin tescil edildii ktktr. Kat mlkiyeti ktnde aadaki veriler bulunur:

Kat iyelii sayfa no (eski, yeni, devam, ana tanmaz sayfa no) Bamsz blmn onayl bina planndaki kat no, mstakil blm no, proje no ve tarihi Bamsz blmn vergi hesap no, arsa pay, nitelii Bamsz blmn zel sigorta no ve tarihi, sresi, miktar Ana tanmazn mahallesi, soka, kap no Ana tanmazn pafta, ada, parsel no, yzlm, nitelii Ana tanmazn genel sigorta no ve tarihi, sresi, miktar erhler (MK, m. 1009, 1010, 1011)40 Maliin ad, soyad ve baba ad, mal sahipleri sicil no yeliin edinme sebebi, sat bedeli ve kayt tarihi ile yevmiye no rtifak haklar ve tanmaz mkellefiyetleri ve bunlarn kayt tarihi, yevmiye no Beyanlar Tanmaz rehinleri ve bunlarn mahiyeti, tesis tarihinde alacakllarn ad, soyad, baba ad, alacak miktar, faiz, derece, mddet, kayt tarihi, yevmiye no ile rehin hakk iin dnceler.

Yevmiye Defteri Tapu ktne tescil edilen ayni haklarn srasn belirleme ynnden nemli defterdir. yeliin devri, ayni haklarn kurulmas, deitirilmesi, terkini ile ilgili istemler bavuru tarih ve srasna gre yevmiye defterine kayt edilir. Yevmiye defterine her yl banda 1den balayarak sra no verilir. Yevmiye defterinde aadaki veriler bulunur: Sra no Alnd saat, dakika stem sahibinin ad, soyad ve adresi, ky veya mahallesi Sayfa no stemin konusu Eklenti says Dnceler, yaplan ilem

Resmi Belgeler

40

Baknz: TMK ilgili maddeleri

Tapu ktndeki mevcut haklarn ayrntlarn, kaytlarn hukuki dayanan salarlar. Resmi senet, plan, mahkeme kararlar ve dier belgeler resmi belgeler olarak saylabilir. leme konu tanmaz ve taraflarn isteinin aka yazld belgeler resmi senettir. Resmi senetlerde silinti, kaznt, knt yaplamaz. Plan; l tekniine gre, belli lekte, tanmazlarn zemindeki snr ve yzlmlerini gsteren belgedir. Mahkeme karar; bir hakkn tescil, deitirme, terkin ya da dzeltilmesini gerektiren kararlardr. Vekaletnameler, miraslk belgeleri, vasiyetnameler, rt kararlar vb. dier belgeler olarak saylabilir. 3.4.1.2. Yardmc Siciller

Mal Sahipleri Sicili, Aziller Sicili, Dzeltmeler Sicili, Kamu Orta Mallar Sicili (Mera, yaylak, klak kt)

Mal Sahipleri Sicili Mal sahipleri sicili soyadnn ba harfine gre her harf iin ayr olarak tutulan ktklerden oluur. Maliin sahip olduu tanmazlar bir sayfada gsterilir. Maliin iyeliinden kan tanmazn ada ve parsel no krmz mrekkeple izilir. Ayrma, birletirme ilemlerinde eski ada, parsel ve sayfa no.lar izilip yeni no.lar yazlr. kametgah deiikliklerinde de yeni ikametgah yazlr. Mal sahipleri sicili; Mal sahibinin ad, soyad, baba ad, tabiiyeti kametgah, mahalle ya da ky Sayfa no

verilerinden oluur. Aziller Sicili Vekil araclyla yaplan ilemlerde vekilin azledilmi olup olmadn kontrol olana salar. Vekalet verenlerin soyadnn ba harfine gre sicil tutulur. Azil geldiinde tarih, saat, dakika hemen kaydedilir. Vekaletnameye dayal ilem geldiinde kontrol edilir. Dzeltmeler Sicili

lgilisinin kusuru olmakszn tapu ktne yanl olarak yaplm tescillerin dzeltilmesine ve dzeltme nedeninin aklanmasna yarayan defterdir. Dzeltmeler sicili; Sra no Dzeltme tarihi Dzeltmenin ierii

verilerinden oluur. Kamu Orta Mallar Sicili Blge itibaryla tutulan, kamu orta mallarnn yazld, bu mallarn hangi ky ya da belediyeye ait olduunu gsteren sicildir. Tescil niteliinde olmayp bilgi niteliindedir. 3.4.2. Tapu Sicilinin lkeleri

Tapu sicil sistemi temeli TMKna dayanan be temel ilkeye sahiptir. Bu ilkeler kadastro iin de geerlidir. 3.4.2.1. Tescil lkesi

TMK, madde 1022 Ayni haklar, kte tescil ile doar; sralarn ve tarihlerini tescile gre alr.. eklindedir. Tanmaz iyeliinin kazanlmas ya da bir tanmaz zerinde herhangi bir ayni hakkn kurulabilmesi iin tapu siciline kayt gereklidir. Bu kaytlar tescil olarak adlandrlr. Bir ayni hak, tescil olmadka ayni hak niteliini kazanamaz. Her tanmaz TMK, madde 1004 gereince bulunduu blgenin tapu siciline kaydedilir. TMK, madde 1005 uyarnca birden fazla blgeye giren tanmazlar, dier blge sicillerinde kaydedildii gsterilmek kouluyla her blgede ayr ayr kaydedilir41. Tapu Sicil Tznn 6. maddesi42 ile tescillerin de bilgisayar ortamnda yaplabilmesine olanak tannmtr. TKGMnin otomasyon uygulamasna geilen mdrlklerinde tesciller hem ktkler zerinde hem de bilgisayar ortamnda yaplmasna karn, zamanla ktk sisteminden vazgeilerek tamamen bilgisayar ortamnda tutulmasna ynelik proje almalar devam etmektedir. 3.4.2.2. Aklk lkesi

TMKnun 1020. maddesi uyarnca tapu sicili, ilgilisi olan herkese aktr. TMKnun 1020. maddesi Tapu sicili herkese aktr. lgisini inanlr klan herkes, tapu ktndeki ilgili sayfann ve belgelerin tapu memuru nnde kendisine gsterilmesini veya bunlarn rneklerinin verilmesini isteyebilir. Kimse tapu sicilindeki bir kayd bilmediini ileri sremez. uyarnca aklk ilkesi gerekleir. Bu ilke kadastro bilgi ve belgeleri iin de geerlidir.
41 42

Baknz TMK ilgili maddedleri Baknz: Tapu Sicil Tz

3.4.2.3.

Devletin Sorumluu lkesi

TMKnun 1007. maddesi Tapu sicilinin tutulmasndan doan btn zararlardan Devlet sorumludur. Devlet, zararn domasnda kusuru bulunan grevlilere rcu eder. Devletin sorumluluuna ilikin davalar, tapu sicilinin bulunduu yer mahkemesinde grlr. eklindedir. Bu maddeye gre bu sorumluluk, yalnzca tapu siciline yaplan tescil ilemleri ile snrldr. Zarar gren hak sahibi, devlet aleyhine, haksz uygulamadan dolay dava aarak zararn giderilmesini isteyebilir. 3.4.2.4. Gven lkesi

TMK, 1023. maddesi uyarnca, tapu sicilindeki kayda dayanarak iyi niyetle iyelik ya da dier bir ayni hak iddia edenin bu hakk geerli olur. Bu madde balamnda, herkes, tapu sicilindeki kaytlarn doru ve tam olduuna gvenebilir. 3.4.2.5. Nedensellik lkesi

Tapu siciline yaplan bir tescilin geerlilii, tescile esas olan hukuki ilemin geerliliine baldr. Geerli bir hukuki ileme dayanmayan tescil, ekil olarak vardr, ancak hatal bir tescildir. Bu durum nedeniyle zarara urayanlar devletten bunun ortadan kaldrlmasn isteyebilir. 3.4.3. Kadastro Tapu Sicili likisi

Tapu hizmetleri bir blgede kadastro yaplmadan ncede vardr. Ancak bu tapularn, hem araziye uygulanmas zor hem de alanlarna ilikin deerlerin gvenilirlii kuku doludur. nk bunlar l ve plana bal deillerdir. Kadastrosu yaplan alanlarda ise tapu sicilleri dzenlenerek btn ilemler bu siciller zerinde yaplmaya devam eder. Ksaca tanmazn hem l ve plana bal konumu hem de devlet gvencesi altna alnm belgesi vardr. Kadastro ve tapu sicili birbirini tamamlayan, biri olmazsa dierinin ilevleri eksik kalan iki ayr almadr. Tanmaz iyeliinin gvence altna alnmas iin ikisinin de eksiksiz ve doru bir ekilde gerekletirilmesi gereklidir. 3.5. Tapu Hizmetlerinde Grlen Sorunlar sorunlarla

lkemizde tapu hizmetlerinin gereklemesi srasnda bir takm karlalmaktadr. Aada verilenler bunlardan yalnzca birkadr43.
43

VIII. Be Yllk Kalknma Plan Harita Tapu ve Kadastro Sektr zel htisas Komisyonu Raporu

3.5.1.

Mevzuata likin Sorunlar

Tapu hizmetleri, bata Trk Medeni Kanunu44 olmak zere Tapu Kanunu45, Borlar Kanunu, Kamulatrma Kanunu, mar Kanunu, Trk Ticaret Kanunu gibi temel kanunlarn yan sra pek ok mevzuat, itihat ve doktrine dayanmaktadr. Ancak bu kanunlarn bir ounun yrrle giri tarihi eski olup an gereklerine yant vermemektedir. 3.5.2. Personele likin Sorunlar

lkemizde sanayi ve ticaretin geliimine bal olarak ortaya kan ehirleme, tapu hizmetlerinin nicelik ve nitelik olarak artna yol amaktadr. Bu, tarma bal nfusun azalarak ehirlemenin younlamas, yeni il ve ilelerin kurulmasn, buna bal olarak da yeni tapu sicil mdrlklerinin rgtlendirilmesini gerekli klmaktadr. Tapu hizmetlerini yrtecek personel, hukuki ve teknik konularda yetimi olmaldr. Bu zorunluluk, hizmetin zellikli olmasndan kaynaklanmaktadr. Meslee yeni personel alnamamas yan sra nitelikli personel altrlamamas nedeniyle hzl ve daha ada hizmet sunulmas zorlamaktadr. Hizmetin nitelik ve nicelik asndan yeterli olmayan personelle yrtlmesinin douraca aksaklklar, Devletin sorumluluu altnda tutulan tapu sicillerine gven duygusunu zedeleyecei gibi, sosyal ve ekonomik sorunlarn ortaya kmasna da yol aabilecektir. 3.5.3. Eitime likin Sorunlar

Yarn yakalamann en nemli koulu, teknoloji kullanmn yan sra, nitelikli insan kaynana sahip olmaktr. Bunun da bilinen en temel yolu eitimdir. lkemizde harita, tapu, kadastro ve corafi bilgi sistemleri konularnda yeterli sayda eitilmi insan gc potansiyeli vardr. Ancak teorik olarak kazanlm olan bilgiler uygulama sahasna gelindiinde problemleri zmeye yetmemektedir. Bu konuya gereken nem verilerek renci ve elemanlarn uygulama alanlarna kaydrlmas salanmaldr.

3.5.4.

Donanm ve Yerleime likin Sorunlar

Tapu hizmetlerinin nemli bir blm, talepte bulunann hak sahibi ya da vekili olduunun tespitini ve sicillerin incelenerek talebin karlanmasnda bir engel olup olmadnn belirlenmesini gerektirmektedir. Dier idarelerden belirli bilgi ya da belge alndktan sonra talepler karlanabilmektedir.
44 45

Baknz: Trk Medeni Kanunu Baknz: Tapu Kanunu

Gerek akit ve tescile ynelik tapu hizmetlerinin, gerekse byk emek ve zaman kaybna yol aan veri toplama faaliyetlerinin daha hzl karlanabilmesi iin, kayt ve bilgilere daha ksa srede ulalmasn salayacak teknolojik donanmlara ihtiya bulunmaktadr. Sicillerin temiz, dzenli ve gven ierisinde korunabilmesi iin de yeni donanmlar gereklidir. Donanmlarda teknolojiden en yksek dzeyde yararlanlmas hizmetlerdeki verimin artmasn salayacaktr. 3.5.5. rgtlenmeye likin Sorunlar

Tapu ve Kadastro Genel Mdrlnn rgtlenme yaps var olan olanak ve kaynaklarn en verimli ekilde deerlendirilmesi yoluyla amacn gerekletirilmesine uygun olmaldr. Eldeki olanaklarla hizmetin en u noktalara kadar gtrlmesi de ada devletin amalar arasnda yer almaktadr. Ancak, i hacmi ok snrl olan mlki birimlerde dahi tapu sicil mdrlklerinin kurulmas, kaynaklarn verimli bir ekilde deerlendirilmesine uygun bulunmamakta, hizmetin etkin bir ekilde yerine getirilmesine engel tekil etmektedir. Son yllarda lkemizde ve dnyada daha hzl, koordine ve etkin hizmete ulalabilmesi ve sorunlarn bulunduu yerde zmlenmesini salamak amacyla yaygn ve yetersiz idari birimler yerine, gl mahalli birimlerin oluturulmas gerekli grlmektedir. 3.6. Dnyada ve Trkiyede Tapu Hizmetlerinde Beklenen Gelimeler

3.6.1.

Dnyada Tapu Hizmetlerinde Beklenen Gelimeler

Haberleme ve ulatrma teknolojisindeki hzl gelime dnyann her yerindeki insanlarda belirli bir standartta yaam zlemi yaratmaktadr. Bu gelime lkelerin kalknma eylemlerini kresel bir ereve ierisinde dzenlemelerini gerekli klmtr. Ekonomik ve sosyal alandaki gelimeler de bu birlemeye uyum salamtr. Dnyada bilgi toplumu olma ynnde gerekli hazrlklarn tamamlayan lkeler; dier hizmetlerde olduu gibi tapu hizmetine ilikin bilgileri retip, derleyip bir bilgi a ile kullanma sunarak etkin bir hizmet gerekletirebilecekler ve lke insanlarnn bu hizmetten beklentilerini karlayabileceklerdir46. 3.6.2. Trkiyede Tapu Hizmetlerinde Beklenen Gelimeler

lkemizin Avrupa Birliine adaylk konusunun gereklemesi zerine, her sektrde olduu gibi harita-tapu ve kadastro sektrnde de mevzuat uyum almalarna balanacaktr. Yapsal uyum programlar kapsamnda u an iin en belirgin olan, birlik ierisindeki lkelerin iyelik edinim haklardr. Bu dorultuda, karlkllk esaslar erevesinde dzenlenen yabanclarn mlk edinim konusunu, Avrupa Birlii lkeleri iin yeniden deerlendirilmelidir.
46

VIII. Be Yllk Kalknma Plan Harita Tapu ve Kadastro Sektr zel htisas Komisyonu Raporu

1992 ylnda balatlan ve tapu mdrlklerine yaygnlatrlan otomasyona ynelik almalar bilgi sistemi mantyla yeniden deerlendirilerek, bu kapsamda tapu bilgi sisteminin kurulabilmesi iin bilimsel ve teknik taban oluturulmas, proje uygulanmas ve yaygnlatrlmas gerekmektedir47. 3.7. Sekizinci Be Yllk Kalknma Plan Dneminde Tapu Hizmetlerinde ngrlen Hedef Ve Politikalar

3.7.1.

Hedefler

Temel hedef; gerek akit ve tescile gerekse ariv ve ilgililerini bilgilendirmeye ynelik tapu hizmetlerinin ada ve dzenli bir ekilde ve daha ksa sre ierisinde karlanmasn salamaktr. Bu hedefe ulaabilmek ve devamlln koruyabilmek iin, bilgisayar ve dier teknolojik donanmlardan daha youn bir ekilde yararlanlmas, ilgili dier kamu hizmetlerine ilikin bilgileri de ieren bilgi sisteminin oluturulmas, Avrupa Birlii ile ortak standartlara ynelik idari ve rgtsel dzenlemeler yaplmas gerekmektedir. 3.7.2. Politikalar

Tapu hizmetlerinin sosyal ve ekonomik yaam iin tad nem, uzman personelce yrtlmesi ve gerektirdii tarafszlk zellikleri dikkate alnarak, Medeni Kanunun 1006. maddesi ile, tapu idarelerinin zel kanun hkmlerine tabi olmas hkm altna alnmtr. Tapu Kanununun 28. maddesi ile, akit ve tescile ynelik tapu ilemlerinin idari emirlerle durdurulmasnn olanakl olamayaca belirlenmitir. Akit ve tescil ilemlerinde tapu sicil mdrlklerinin, yarg kararlar dnda, belirli bir ilemi yapmaya ya da yapmamaya zorlanmalar olanakszdr. Tanmaz iyelik sisteminin toplum dzeni ve rejimin temelini oluturduu dikkate alnarak, tapu idaresinin zel statsn glendirecek olan aadaki neriler uygun bulunmaktadr48: AB' ne girmeyi planlayan lkemizde, AB standartlarna ulamak amacyla 8. Be Yllk Kalknma Plan dneminde tapu hizmetlerinde AB uyum salayacak idari, mali ve hukuki nlemler alnmaldr. lgili mevzuat gnmz gereklerine yant verecek ekilde yeniden dzenlenerek sade ve anlalr hale getirilmelidir.

47 48

VIII. Be Yllk Kalknma Plan Harita Tapu ve Kadastro Sektr zel htisas Komisyonu Raporu VIII. Be Yllk Kalknma Plan Harita Tapu ve Kadastro Sektr zel htisas Komisyonu Raporu

Teknolojik gelimelerden yararlanarak, bilgi sistemi oluturulmaldr. Bu sistem ile kayt ve belgelere daha ksa srede ulalarak, ada ve sratli hizmet sunulabilmesi iin, dier hizmet sektrleri ile (vergi, nfus bilgileri v.b) tanmaz bilgileri ilikilendirilmelidir. Tapu Kadastro Bilgi Sistemine bal olarak, her mdrln lkenin her yerindeki tanmazlarla ilgili tapu ilemleri yapabilmesine olanak salayacak yasal dzenleme yaplmaldr. Bu anlamda, tapu sicilinin aklk ilkesine ynelik Medeni Kanunun 1020. maddesindeki ilgilisi deyimi yeniden deerlendirilmeli, sisteme esas olacak bilgiler belirlenerek, standart hale getirilmesi salanmaldr. Ayrca, tapu sicilinde kaytl bilgilerin gncelletirilmesi ve gncelliinin korunmas iin gerekli nlemler alnmaldr. Tanmazlara ilikin hizmetleri yerine getiren kamu idarelerine duyulan gvenin korunmas, vatanda ile kamu idareleri arasnda istee bal olarak ortaya kan araclk ve bilgilendirme hizmetlerinin hukuk erevesinde ve belirli bir disiplin altnda yrtlebilmesi iin tanmazlar ile ilgili arac kii ve kurulularn yasal statye kavuturulmas salanmaldr. Ariv hizmetlerinin daha fonksiyonel hale gelmesi iin merkezde bulunmas zorunlu olmayan bilgi ve belgeler blgelerde oluturulacak arivlerde mikro filmlerle korunmaldr. Tapu hizmetlerini yrtenlere tadklar ar sorumlulua uygun decek lde cret ve risk tazminat denmesi ve tapu sicillerinin tutulmasndan doabilecek zararlarn oluturulacak fon veya sigorta kaynaklarndan karlanmas salanmaldr. Vergi kaybnn nlenmesi ve tanmazlar ile ilgili ilemlerin gerek deerleri zerinden yrtlebilmesi iin tanmazlarn gerek deerlerini belirleyecek iyelik deerleme ve sigorta sistemi oluturulmaldr. Her ilede mdrlk almasna gerek olmadan, ilem says az olan mdrlkler yakn mdrlklerden yetki ile idare edilmeli ya da akit memuru bulundurmak veya gndermek suretiyle mevcut mdrlk says azaltlmaldr. Her ilede birden ok tapu sicil mdrl yerine tek bir tapu sicil mdrl kurulmaldr. Mdr ve personelin grev ve yetkileri ile yetki devri hususu yeniden dzenlenmelidir. Ret kararlarnn blge ve merkezde oluturulacak kurullarda grlerek karara balanmasna ynelik yasal deiiklik yaplmaldr.

4. KADASTRO Kadastro, Latincede caput (bir arazi vergi birimi), caputetestio (nfus bana den vergi), registrum (tescil, kayt) kelimelerinin birleiminden oluan caputastrum kelimesinden tretilmitir49. Kadastro kelimesinin tretildii kelimelerden de anlalaca gibi temelinde vergi amal kayt sz konusu olmutur. Kadastronun ortaya kma nedeni, eski Msr ve Mezopotamya gibi uygarlklarda iyelik snrlarnn tespiti; Roma, Bizans ve Avrupada arazilere bal vergi toplama iin gerekli bilgi retimidir. Eski Trk devletleri ve Osmanllarda ise kadastro, ok amal bir anlayla ortaya kmtr. Trke szlk kadastroyu Dzenli ve salam bir tapu sicili oluturmak ereiyle bir lkedeki btn arazi, arsa ve mlklerin yerlerinin, alanlarnn, snrlarnn, deerlerinin ve hukuksal durumlarnn devlet eliyle saptanp plana balanmas ii olarak tanmlamtr50. 23.11.1934 tarih, 2613 sayl Kadastro ve Tapu Tahriri Kanununun 1. maddesinde kadastro Tanmaz mallarn hukuki ve geometrik durumlarn tespit eder ve gsterir. biiminde tanmlanmtr. 1987 tarih, 3402 sayl Kadastro Kanununun 1. maddesi Memleketin kadastral toporafik haritasna dayal olarak tanmaz mallarn snrlarn arazi ve harita zerinde belirterek hukuki durumlarn tespit etmek ve bu suretle Trk Medeni Kanununun ngrd tapu sicilini kurmak eklinde kadastronun amacn hkme balamtr. Hem Trke szlk hem de 2613 ve 3402 sayl Kanunlar incelendiinde lkemizde, tanmazlarn geometrik ve hukuki tespiti, elde edilen verilerin harita zerinde gsterimi ile TMKnin ngrd ekilde tapu siciline tescili eklinde tespit, gsterim ve tescil geninden oluan bir kadastro anlay ile kar karya kalrz. Uluslararas Kadastrocular Birlii (OICRF) kadastroyu Ayn trden nesnelerin siciller ya da grafikler biiminde bir araya toplanmasnn ifadesidir ki, genellikle tanmaz kadastrosu, vergi kadastrosu gibi terim balantlar ile kullanlr. eklinde tanmlamtr51. Tanmaz kadastrosu, Uluslararas Jeodeziciler Birlii (FIG) tarafndan kadastro tekilat tarafndan yrtlen ktklerden ve byk lekli haritalardan oluan, idari birimlere gre blmlenmi olarak btn tanmaz mallar;

49 50

Tde, T., Byk, C., (1994), Kadastro Bilgisi, Sayfa: 2, KT Basmevi, Trabzon. Pskllolu, A., (1999), a.g.e., sayfa: 851 51 Tde, T., Byk, C., a.g.e., sayfa: 2

hukukun, kamu ynetiminin, ekonominin ve istatistiin ihtiya duyduu biimde gsteren ve tanmlayan bir kamu hizmetidir. olarak belirlenmitir52. Kadastroya uluslararas yaklam lkemizdekinin aksine ok ynldr. ncelikle OICRFnin yaklamnda kadastro yalnzca tanmazlar kadastrosu olarak grlmemitir. Bu tanma gre gemi, uak gibi ayn trden nesnelerin bir araya gelmesi de bir kadastro oluturabilir. rnein gemi kadastrosu, uak kadastrosu gibi. FIG ise tanmaz kadastrosunu yrtlmesi asndan bir elde toplayp hizmet alann genileterek ele almtr. Tm bu tanmlar gz nnde bulundurulup ada boyutu ile dnldnde kadastro, toprak-insan ilikilerini modellendiren, toprakla ilgili her trl plan, proje ve hizmetlere altlk oluturan bir bilgi sistemidir eklinde tanmlanabilir. 4.1. nemi Ve Kapsam

Kadastro toprak-insan ilikilerini dzenleyen bir hizmet kurumudur. Kadastronun esas grevi, iyelik yapsn tespit ederek teknik esaslara balamaktr. Bunun yannda kadastro rnlerinden, ekonomik projelerin planlanmasnda, hukuki problemlerin zmnde, tarmsal faaliyetlerde, orman ve mera arazilerinin tespitinde, kentsel arazi kullanmnn planlanmasnda, hazine ve kamu mallarnn belirlenmesinde, bilimsel aratrmalarda, istatistikte birinci derecede yararlanlr. Kadastro, bu grevleri yaparken tapu ve harita bilgileri arasndaki ilikiyi kurar. lkemizde tanmaz iyelii Anayasa ve yasalarla koruma altna alnm kutsal bir haktr. Bir hakkn korunabilmesi ve kullanlabilmesinin temel koulu snrlarnn belirlenmi olmasdr. Snrsz hibir hak yoktur. lkemizde Medeni Kanun ile belirlenen ayni haklarn varl tapu sicili ile belirlenirken, nicelikleri de kadastro ile tespit edilmektedir. Kadastro srasnda hi tapuya kaydedilmemi tanmazlarn yan sra, tapulu tanmazlarn da llmesi ve teknik tanmlanmas yaplmaktadr. Bu nedenle, kadastro ile tanmazlarn kaytlar tescil ve tesis edilmektedir. Kadastro bilgileri, konumsal zellikli her trl projenin baarya ulaabilmesi iin altyap olarak kullanlmaldr. Kadastral bilgilerin projelere altlk olarak daha fazla yararl olabilmesi iin teknoloji ve gnn koullar iyi deerlendirilmeli, srekli olarak gncel halde tutulmaldr. Kadastro, biten deil, srekli bir almadr. Bu nedenle ileriye dnk olarak oluacak koullar tahmin edilerek, kadastral almalarn hazrlan yntemlerinin ve kapsamnn belirlenmesi gerekmektedir. Hzla artan nfus gereksinimlerini karlayabilmek amac ile kalknma projelerin hazrlanmas, yeni yerleim alanlar belirlenmesi, bunlarn imar planlarnn yaplmas, tm altyap gereklerinin oluturulmas zorunludur. Bu kapsamda, gnn gereklerine yant veren, yeterli kapsamda ve gncel aada yer alan tapu ve kadastro bilgilerine gereksinim vardr:

52

Parselin iyeleri, Kullanclar,


Erkan, H., a.g.e., sayfa: 2.

Parsel byklkleri, Parsellerin ekilleri, Toporafyas, Toprak analizleri, Yeraltndaki topran kullanmna etki edecek kaynak, maden vs. bilgiler, Yerstndeki topran kullanmna etki edecek yapay tesisler (Elektrik, su, kanal, telefon vs. bilgiler), Blgelerle ilgili yol durumlar, Sulama durumlar, Yerleim yerlerine olan uzaklklar, Halkn retilmek istenen rnler ile ilgili bilgi dzeyi, Yetitirilecek olan rnlerin deerlendirme merkezlerine olan uzakl vb.

lkemizde uygulanmakta olan snr kadastrosu ile retilen bilgiler, bu gereklerin bir ksmn karlayamaz. Bu tr projelerin iyi bir ekilde yrtlebilmesi iin mutlaka tanmazla ilgili her trl nitelik ve znitelik verilerine sahip kapsaml bilgi sistemlerine gereksinim vardr. Bu bilgi sistemlerinde, kadastral bilgilerin gncel olarak yer almasn salamak amacyla var olan kadastral bilgilerin belirlenecek ncelikler srasyla bilgi sistemlerine altlk olabilecek ada bir nitelie kavuturulmas gerekmektedir. Bir ksm yukarda anlatlan kadastrodan yararlanlan alanlar incelendiinde, ada boyutu ile kadastronun yalnzca

Kimin, Nerede, Ne kadar, Hangi nitelikte

tanmaz olduunu gstermekle kalmayp, her trl hizmete altlk oluturacak verilere sahip olmas gerektiini de grebiliriz. Kadastronun uygulama alanlar incelendiinde lme, Hukuk, Ekonomi, Krsal ve kentsel alan dzenlemeleri ve statistik

konularn ieren zel hukuk ve kamu hukukunun byk yer kaplad grlmektedir. Bu dorultuda, kadastro hizmetleri ve rnlerinden aadaki alanlarda dorudan ve dolayl olarak faydalanlmaktadr53:

zel ve tzel kiilerin iyeliindeki tanmazlarn iyelerinin, snrlarnn, yzlmlerinin, zerindeki mtemmim cz (tamamlayclar) ve detaylarn, iyelikten baka dier ayni haklarn ve arazilerin ykseklik modellerinin belirlenmesi,
VIII. Be Yllk Kalknma Plan Harita Tapu ve Kadastro Sektr zel htisas Komisyonu Raporu

53

Arazi ve her trl tanmaz iyeliine ynelik tecavzlerin giderilmesi ve anlamazlklarn zm davalarnn aydnlatlmas, Tarm arazilerinin en fazla verim elde edilebilecek biimde planlanmas ve dzenlenmesi, Tarmsal retim planlama ve rekolte tahminlerini zamannda ve gereki bir biimde yaparak, nceden depolama, ileme, nakletme ve pazarlama gibi nlemlerin alnmasna yardmc olma, Kamulatrma almalarnda ncelikle kullanlma, Orman alanlarnn belirlenmesi ve koruma altna alnmas, Mera, yaylak ve klak arazilerinin belirlenmesi ve amacna uygun bir biimde kullanlmalarnn salanmas, Toprak erozyonunun nlenmesi iin arazilerin iyelik durumunun belirlenmesine bal olarak sahipsiz yerlerin hzla aalandrlmas, Vakflar, belediyeler ve dier kamu kurumlarna ait tanmazlarn belirlenmesi ve iletilmesinin salanmas, Kent arazilerinin ve kent alanlarna yeni katlan arazilerin planlanmas ve gecekondulamann nlenmesi, arpk kentlemenin ve yaplamann engellenmesi, Yerel ynetimlerin emlak, evre ve temizlik vergilerini eksiksiz, adaletli ve dzenli bir biimde toplayabilmelerine yardmc olunmas, Kentsel altyapnn belirlenmesi ve evreye zarar vermeyecek biimde hizmete sunulmasnn salanmas, Araziler zerinden geen elektrik, PTT, doal gaz, kanalizasyon vd. altyap tesisleri iin irtifak kurulmas ve uygun bedel tespitine katlma, Blge kalknma planlarnn yaplmas ve uygulanmas, Her eit bayndrlk yap ve faaliyetlerinin planlanmas ve yerine uygulanmas, Tanmazlarla ilgili her trl istatistik bilgilerin toplanmas ve bata bilimsel aratrmalar olmak zere birok kullancya sunulmas, Gnmzde temel bir ihtiya haline gelen ve bata yerel ynetimler olmak zere birok zel ve tzel kii ve kurumlarn ihtiyac olan bilgilerin bulunaca Corafi Bilgi Sistemi nin altyapsnn oluturulmas.

4.2.

Tarihsel Geliimi

Kadastro, balangta toplumlarn ortak giderlerini karlamak amacyla tarm topraklarndan adil ve dzenli bir biimde vergi alnabilmesi iin dzenlenmi bir kamu hizmetidir. Zamanla, tanmazlara ilikin iyelik ve snr anlamazlklarnn zmnde de kullanlabilecek gvenilir bir ara olduu tespit edilmi ve bu zelliinden yararlanlmtr. Giderek kadastronun gc ve yarar artm ve bugn artk, araziye ynelik her tr aratrma, planlama ve projelendirme almalarnda temel altlk ve hazrlanan plan ve projelerin araziye uygulanmasnda vazgeilmez bir ara zellii kazanmtr54. 4.2.1. lkalarda Kadastro

Kadastro ilemlerinin yapldn gsteren en eski belge M 5000 ylna ait olduu tahmin edilen Msrllarn kerpi tabletler zerine izdikleri ekillerdir. Eski Msrda yzlm ve net gelire dayal olarak toprak vergisinin de alnd bilinmektedir. nceleri vergi toplamak amacyla yaplan kadastrodan daha sonralar Nil nehrinin tamas sonucu ortaya kan snr sorunlarnn giderilmesinde de yararlanlmtr. Tabletlere, Nil kysnda bulunan tarm alanlarnn parsel snrlar iaretlenmi ve bunlardan takn sonrasnda snrlarn tekrar eski sahiplerine gsterilmesi ve anlamazlklarn giderilmesinde yararlanlmtr55. Arabistan lnde bulunan ve M 4000 ylna ait tuladan bir planda, ykseklikleri ve alanlar ile belirli bir arazinin paylar gsterilmitir. Eski Yunanistanda mal sahiplerinin bildirimine ve nfus saymna dayanan bir kadastro olduu; Roma mparatorluu zamannda haritaclarn btn Yunanistan arazisini ltkleri ve parselleri gsteren haritalarn mermer ya da bronz tabletler zerine izildii baz tarihiler tarafndan belirtilmitir. Romallarda topraklarn vergilendirilmesi amacyla, btn toprak sahipleri, tanmazlarn durumunu ve deerlerini bildirmekle ykml klnmtr. Bu bildirimlere dayanlarak topraklarn yzlmn, cinsini ve gelirlerini gsterir ktkler dzenlenmitir. 4.2.2. Avrupada Kadastro

Kadastronun Avrupaya girii, toprak kaytlarnn yazm ile 1085 ylnda ngilterede balamtr. 10 Aralk 1656da Almanyada Wilhelm von Hessen Prensliine ait bir ynetmelikle ilk defa kataster terimi kullanlmtr. 1688 ylnda ilk resmi lme ilemleri Dortmund ehri evresinde balamtr. XVIII. yzyln bandan itibaren lmeler geni evrede uygulanp sonular ktk ve plan eklinde dzenlenmitir. Bu
54 55

Erkan, H., (1989), a.g.e., sayfa:5, 6, 35 Tde, T., Byk, C., (1994), a.g.e., sayfa: 25, 26, 27

almalarn amac, olabildiince, toprak vergi ve harlarnn adil ve dzenli dalmn gerekletirmektir. Dortmund kentinde 1826-1833 yllar arasnda lke nirengi ana dayal kadastro almalar yaplm ve hazrlanan planlar arazi vergi haritalarnn altln oluturmutur. Almanyada kadastro, 1872 ylnda Prusya tapu sicil ynetmelii ile vergi kadastrosundan iyelik kadastrosuna dnm, ancak kadastro kurulular toprak vergi ve harlarnn adil ve dzenli dalmn amalayan geni kapsaml vergilendirme devlerini de yerine getirmilerdir. svirede ise, 1800 yllarnda lke nirengi ana dayal, hukuki arlkl ilk kadastro ilemleri bitirilmitir. Fransada Napolyon Kadastrosu adyla anlan, lye ve plana dayal ilk kadastro almalar 1808 ylnda balayp 1850de tamamlanmtr. Topraa verilen verim derecesi ve toprak snfnn belirlenerek parsellerin her birinin snflandrlmas, tarm trne gre bir hektarlk alana den kira ve alm satm deerini gsteren listelerin hazrlanmas ve bunlara bal olarak kira szlemelerinin uygunluunun kontrol, her parselin yzlmne gre kadastro gelirini belirlemek gibi tamamen mali amal olan bu kadastro 1861den sonra yerini tapu ktne dayal iyelik kadastrosuna brakmtr. 1650li yllarda balayan Avrupa kadastrosu deiik amalar iin birka kez tamamen bitirilmi ve bugn bilgi sistemlerine altlk eden ada ok amal kadastro eklini almtr. 4.2.3. lkemizde Kadastro

lkemizde kadastro almalarn, 1. Osmanl mparatorluu dneminde kadastro almalar ve 2. Cumhuriyet dneminde kadastro almalar olmak zere iki blmde inceleyebiliriz. Trk Devletleri ve Osmanllarda yirminci yzyln balarna kadar yazl kadastro rnleri olan defterler retilmi, izgisel kadastroya ise yirminci yzylla birlikte balanmtr. 4.2.3.1. Osmanl mparatorluu Dneminde Kadastro almalar

Osman Gazi zamannda ilk tapu kaytlar tutulduu sanlmaktadr. 1535 ylndan 1847e kadar devam eden tapu tahriri (yazm) kaytlar tutulmutur. Ky snrlar ya da mera, yaylak ve klak yerlerinde oraya kan anlamazlklarda gnmzde de bu kaytlardan yararlanlmaktadr. 1847 ylndan sonra tapu belgeleri Defterhane (Tapu daresi) tarafndan verilmeye balanmtr. 1871de karlan bir buyruk ile kylerde Yoklama ad altnda tapu tahrirleri (yazmlar) yaplm ve bu ilem 1909 ylna kadar devam etmitir.

5 ubat 1912de ilk kadastro kanunu olarak kabul edilebilecek, lkedeki tm tanmazlarn snrlandrlmasn ve yazmn ngren Emval-i (Mallar) Gayrimenkulenin Tahdit (Snrlama) ve Tahrir Hakknda Kanun-u Muvakkat karlmtr. Ancak Birinci Dnya Sava nedeniyle ara verilen bu almalar yalnz Konyann umra ilesinde ksmen uygulanabilmitir. 1915 ylnda stanbulda; Galata, Karaky ve Bykadada kadastro ilemlerine balanm, Bykadada yerel (mevzii) nirengi tesis edilmitir. Bu almalar da Kurtulu Savann bitimine kadar durdurulmutur. zetle, Osmanl almalarda; mparatorluu dneminde, kadastro diye adlandrlabilecek

Dnemin koullarna gre devletin ihtiyac olan vergiyi alabilmek ve Devlet arazisine sahip kmak iin

arazi kaytlarn tutmann esas alnd grlmektedir56.

4.2.3.2.

Cumhuriyet Dneminde Kadastro almalar

10 Nisan 1924 tarih ve 474 sayl Artvin, Ardahan, Kars Vilayetleri ile Kulp, Idr Kazalar ve Hopa Kazasnn Kemalpaa Nahiyesindeki Araziler Hakknda Tasarrufa Ait Kanun uyarnca Cumhuriyet dneminde ilk kadastro almalar Artvin, Ardahan ve Kars illerinde balatlmtr. O gnn gereklerine gre, tanmazlarn iyeliklerinin belirlenip gelir ve deerlerinin tahmin ve tayin edilip llerek plana baland bu kadastro almalarna ait belgelerin birer rnei TKGM arivine gemedii iin gnmzde kadastro yerine kullanlmamakta, sadece anlamazlklarn zmnde mahkemelere belge olarak sunulmaktadr. Tm Trkiye snrlar iinde tam bir kadastro uygulamas gerekletirmek amacyla 22.4.1925 tarih ve 658 sayl Kadastro Kanunu karlmtr. Bu Kanunda ada ok amal kadastroya ynelik bir anlay grlmektedir. Bu, Kanunun gerekesinde aadaki ifadelerden kolayca anlalabilir: Kadastro, tanmazlarn yalnzca mali yn ile vergi miktarn belirleyen bir kamu hizmeti olarak grlmemelidir. Kadastro; Yerleme alanlarnda ve tarmsal alanlarda yol, demiryolu, su kanal, sanayi blgelerinde ve belediye hizmetlerinde altlk olarak kullanlan, Devretme, ayrma, birletirme, rehin verme, miras yolu ile brakma, teminat, haciz vb. yollarla tanmazlar zerinde oluan deiiklik ve olaylar izlemeyi ama edinen, Her tr tanmazn deerini belirlemeye altlk olan, Sosyal ve ekonomik her tr sorun ve yatrmlara altlk olan ve bu amala gereken bilgileri, mekanla ilikili biimde verebilen
56

Yaln, D., (1999), Kadastro Bilgisi Ders Notlar, sayfa: 7, T, stanbul

bir kamu hizmetidir. 1926 ylnda kabul edilen 743 sayl TMK ile 1930 ylnda yrrle konulmu olan Tapu Sicil Tzne uygun olarak 11.12.1934 tarih ve 2613 sayl Kadastro ve Tapu Tahriri Kanunu yrrle girmitir. Tanmazlarn snrlarnn plan zerinde gsterilmesi ve arazide iaretlenmesi, Snrlamas yaplan tanmazlarn iyelerinin belirlenmesi

amacyla karlan bu Kanun uyarnca yaplan almalarla 1950 ylna kadar kentlerde ve kylerdeki birok arazi tapuya kaydedilmitir. Kadastro ve Tapu Tahriri Kanunu gerekesinde, tanmazlarn deerlerinin belirlenmesi iinin kanunlar gereince Maliye Bakanl Gelirler Genel Mdrlnn ii olduu, bu nedenle kadastro ekiplerinin yeniden deer belirleme iinin hem emek hem de para kaybna neden olaca belirtilerek kadastro ekiplerine deer belirlemeye ilikin bir grev verilmemitir. Bylece, kadastronun hzl ve ekonomik retimi amacyla 658 sayl Kadastro Kanununun ada kadastroya yaklam kesintiye uratlmtr. Kadastro ve Tapu Tahriri Kanununun yrrlkte olduu srece uygulamalarn kent topraklarna zg kalmas, almalarn yava yrmesi ve kinci Dnya Savandan sonra zellikle tarmn nem kazanmas zerine kasaba, ky ve iftliklerdeki arazilerin kadastrosunun yaplmas iin 15.3.1950 tarih ve 5602 sayl Tapulama Kanunu yrrle konulmutur. 1964 ylnda 509, 1966 ylnda 766 sayl Tapulama Kanunlar ile devam eden bu almalar kent kadastrosu ile tapulama almalarn birletiren 26 haziran 1987 gn ve 3402 sayl Kadastro Kanunu ile yrrlkten kaldrlmtr. Bu Kanun 9.10.1987 tarihinden bu yana yrrlktedir57. 4.3. levindeki Deiimlere Gre Kadastro

Douundan bu yana topraa ilikin verileri saptama ve verme grevini stlenmi olan kadastronun ilevi vergi amal balam, gereksinimlerin eitlenmesi, teknolojinin ilerlemesi, sanayi toplumu ile birlikte gelien tketim alkanlklarnn artmasyla ok amal hale gelmitir58. 4.3.1. Vergi Kadastrosu (Mali Kadastro)

Sadece tanmazlarn vergilendirmesine ynelik, tek boyutlu bir kadastro trdr. En nemli retim arac olan tarm topraklarnn vergilendirilmesi amacyla bunlarn yzlmleri, parasal deerleri ve verimliliklerine ilikin verileri hazrlayan ve snflandrarak gsteren kadastrodur. Vergi kadastrosu gereinden fazla duyarl lmeleri gerektirmez. Vergi kadastrosunda siciller haritalardan daha nemli olduundan ounlukla grafik kadastro ama iin yeterlidir. Ada paftalar daha uygun olup, kesin snr iaretlenmesine gerek yoktur.
57 58

Erkan, H., (1989), a.g.e., sayfa:38-44 Erkan, H., (1989), a.g.e., sayfa:9, 10

Gnmzde ada ok amal kadastronun da bir kolu olmas gereken vergi kadastrosu aadaki koullar yerine getirmelidir:

yelik, alan ve yaplanma biimi, yaplarn gelimelerini vb kapsayan bilgiler her parsel iin saptanmal ve yazmlanmaldr. Parsellerin numaralandrlmas; tapu kaytlarnn, byk lekli haritalar ve ierilen tanmaz yerleimi ile bavuru ve sorgulama yaplmasna olanak vermelidir. Topran gelir durumu ve temel verimi iin snflandrlmas, retkenlii, tarmsal blgelerde ortalama verim gc ve sulama olanaklar, yerleim alanlarnda konum, toprak kullanm ve yapsal zellikleri gibi ller var olmaldr.

4.3.2.

yelik Kadastrosu

Toplumlarn ekonomik yaplarnda sanayiinin giderek nem kazanmas, retim ve iyelik ilikilerinin toplumsal yaamda etkili olmas sonucunu dourmutur. Bu ilikilerin yeni dneminde tanmaz iyelii giderek daha ok nem kazanm ve bir gvence unsuruna dnmtr. Kiiler aras ilikileri dzenleyen kurallar kapsayan zel hukukun konusu olan tanmaz iyelii, toplumlarn tmn ilgilendirmeye balaynca bunun gvencelenmesi de gndeme gelmitir. Tanmaz iyeliinin gncel yapsn, toprak-insan ilikilerini belirleyerek somutlatrmak, hukuksal temellere dayandrmak ve bylece hukuksal adan gvenli duruma getirmek iyelik kadastrosunun temel zelliidir. Tapu sicillerinin oluturulmasn amalayan iyelik kadastrosu, tanmaz iyeliinin gvence altna alnmas ve tanmazlar zerindeki her trl hak ve ykmllklerin belirlenmesine yarar. yelik kadastrosunda snrlar vergi kadastrosuna gre daha incelikli olarak llmeli ve haritalanmaldr. Tanmaz iyelii snrlar arazide uygun biimde iaretlenerek nirengi, poligon gibi l noktalarna bal biimde ve yeteri incelikte llmelidir. yelik kadastrosu ile birlikte haritalar sicillerden daha ok nem kazanmaya balam, sicillerin oluumunun n aamasn oluturmulardr. 4.3.3. Ekonomik Kadastro

XIX. yzyln ikinci yarsnda sanayilemenin artmasna paralel olarak ticari ilikiler de gelimi ve tarm topraklar ile kent topraklar karlk gsterilerek para dolam hz kazanmtr. Bylece tanmazlar ekonomik yaamda dier mallar gibi yer almaya balamtr. Tanmazlara bir ekonomik deiim deeri verilmesi sonucu kadastro bu ilikileri dzenleme grevini stlenmi ve ekonomik kadastro adn almtr. Ekonomik kadastro, tanmazlarn hukuki ve geometrik durumlar yannda ekonomik deerlerini de (parasal karlklarn) gsteren ve tanmazlar zerindeki her trl ticari ilikilerin gven ve dzen iinde yrtlmesine olanak veren kadastrodur.

4.3.4.

ok Amal Kadastro (AK)

Gerek toplumsal gereksinimlerin ortaya kard topraa ilikin kapsaml bilgi gereksinmesi, gerekse toplumsal olgulara yaklamda artan nem kazanan bilimsel yaklamlar sonucu kadastronun btnsel olarak deerlendirilmesi ok amal kadastro (AK) olgusunun domasna neden olmutur. AK, toprak zerinde yaplacak her trl dzenleme iin kaynak veri hazrlayan, verilere mekan boyutunu kazandran ve yeryznn toporafik yapsn gsteren, ekonomi, hukuk, istatistik, kamu ynetimi ve eitli bilimsel aratrmalarn gereklerine yant verebilecek ierikteki kadastrodur. AK; Yalnz kiilerin deil, kamunun tanmazlarn da gvence ve denetim altna alan, Kamu ve toplum yararna bir iyelik anlayndan kaynaklanan, lkenin doal kaynaklarnn korunmasn ve uygun kullanmn amalayan, Gerekli verileri lke, blge ve kent leinde planl kalknmaya, kullanma ve ilemeye hazr bulunduran, Merkezi ve yerel ynetimlerin gereksindikleri bilgileri kapsayan, Teknolojik gelimeleri jeodezi uygulamalarna uyarlayan, Ayrntl arazi bilgi sisteminin kurulmasna temel olan verilerin srekli akmn salayan

devingen ve sistemli bir sretir59. 4.3.5. Gelecein Kadastrosu (2014 Kadastrosu)

Kadastro, ekonomik gelime ve evre ynetimindeki ilevi nedeniyle kreselleme dzeni iinde daha da nem kazanan bir faaliyet alan olmutur. Veriye eriim kolaylatka kullanclar; iyelik, planlama, deerleme ve teki veriler ve bunlarn egdm ile ilgili daha ok ey bilmek istemi, bu da kadastral veriye duyulan dolayl ve dolaysz istemin bymesi sonucunu dourmutur. Bylece kadastronun ilevsellik merkezi, arazi lmelerinden veri ynetimine kaym ve verileri farkl kullanclar iin daha yararl olmaya balamtr. Bu gelimeler kadastroyu yeniden yaplanmaya yneltmektedir. Yeni yaplanma hedefleri lkeden lkeye farkllk gstermekle birlikte ortak ilkeler; verimliliin artrlmas ve maliyet/yarar kullancya daha iyi hizmet sunmak, nitelikli, ok amal veri hazrlamak, verilerin gncelliini salamak, zel sektrn katlmn artrmak orannn iyiletirilmesi yoluyla

59

zen, H., Kadastro Bilsiiiiiiiiiiiiiiii

olarak saptanmtr. Bu ilkelere gre kadastronun vizyonu ve gelecekteki yaps, kamusal haklar ve snrlamalar dorultusunda Kadastro 2014 Raporu ile biimlendirilmitir. Kadastro 2014, snr lmlerine dayandrlm tanmaza ilikin verilerin kamu adna kaydedilmesi yntemidir. Bu tanmaz, sistematik olarak belirli zel tanmlayclarla betimlenir ve tzel olarak tanmlanr. Snrlar ve niteleyici verilerle tanmlayclar, her bir tanmazn doal durumunu, bykln, deerini ve ona bal yasal hak ve kstlamalarn gsterir. znde, Kadastro 2014 nerede ?, ne kadar ?, kim ? ve nasl ? sorularn yantlar. Kadastroda yeniden yaplanmann gelime eilimleri grev tanm, kuramlar, kurallar ve rgtsel yap balklar altnda aadaki gibi somutlatrlabilir :

saysallatrma sistemin otomasyonu KURAMLAR a yaplarnn kurulmas vb..

Kullanc dostu saysal hzl veri eriimli doru ve gncel

egdmlendirme zel sektrn katlm kamu yapsnn dzenlenmesi personel saysnda indirim RGTSEL YAPIdnm maliyetin geri sistemin yerelletirilmesi vb

GREV TANIMI
ok amal verimli zel sektr katlm kaynaklarn korunmas vb.

Kadastr o 2014

ok amal kadastro

KURALLAR

arazi bilgi sistemi yeni tze vb..

2014 Kadastrosuna gre yeniden yaplanma (Demirel, Z. vd., 2003)

Grev tanm Kullanc gereksinimlerini karlayan, Saysal ortamda, Hzl veri eriimli, Verimli, Doru, gvenilir ve gncel, ok amal,

evresel verilerle balantl ve doal kaynaklar koruyucu, Krediler iin gvence oluturan ve vergilendirmeyi destekleyen, zel sektr katlmn artran vb. Kuramlar Sistemin otomasyonu, saysallatrma, A yaplarnn kurulmas ve baka sistemlerle balantlarnn salanmas, vb. Kurallar

ok amal kadastronun (AK) ve arazi bilgi sisteminin (ABS) oluturulmas, Tze yenilemesi, vb. Tanmaz idaresi ile ilgili kurumlarn egdmlendirilmesi, zel sektrn katlmnn salanmas, kat kamu yapsnn dzenlenmesi, Personel saysnda indirim, Maliyet dnm sistemleri altrlmas, Sistemin yerelletirilmesi, vb.

rgtsel yaps yeniden

Yrrlkte olan 3402 sayl Kadastro Yasas ve 2014 Kadastrosu karlatrldnda aada yer alan izelgedeki sonular ortaya kmaktadr60.
Konu Gsterim Veri eitlilii Veri doruluu Veri duyarll nternet ve ntranet Otomasyonu lek Yasal dzenlemeler Kullanm Veri retim altyaps zel sektrn katlm Veri Saklama ve Depolama statiksel veri retimi Sistemin kendini finansman Jeodezik altyap Trkiye Kadastrosu Klasik harita Ksmen saysal harita Geometrik snrlar, iyelik, hak ve ykmllkler Gncel deil, pek ok altlk kullanlyor Altlk haritann leine gre deiiyor Yok Sabit lekler Yetersiz yelii gvencelemek (Tescil ve Tespit) Yetersiz Yetersiz Klasik ve saysal ortamda Yok Var Yetersiz 2014 Kadastrosu %100 Saysal Amalara gre ok eitli Gncel Hassas ve istenilen dorulukta Kamuya-kamu intranet Toplum-kamu-toplum internet Esnek ve amaca ynelik Yeterli yelik, planlama, ekonomi vb. Gelimi Var Veri taban, bilgi sistemi Var Var Yeterli

60

Demirel, Z. vd. 2003

Trkiyedeki mevcut kadastronun 2014 Kadastrosu ile karlatrlmas (Demirel, Z. vd., 2003) 4.4. Kadastroda Mevcut Durum

4.4.1.

Dnyadaki Durum

Tesis kadastrosunu tamamlanm gelimi lkelerde; ileri teknolojiye dayal, iyiletirme ve yeniletirmeye dnk; arazinin deeri, toprak snf, bitki rts, toporafik durum, teknik altyap, lke ekonomisi zerinde byk nemi bulunan deerlendirme haritalarnn karlmasna ynelik olarak arazi bilgi sistemleri oluturulmaktadr. Bat Avrupa lkelerinin hemen hepsinde, kadastro hizmetlerinin yerine getirilmesinde gnn teknolojisinden en iyi ekilde yararlanlmakta ve arazi bilgi sistemleri oluturulmaktadr. Kadastro verileri bilgisayar olanaklar ile gelitirilmekte ve istenildiinde grafik ya da hukuksal bilgiler arzu edildii ekilde grlebilmekte, kullanclarn yararlanmasna sunulmaktadr. Bilgisayar ortamna aktarlan bilgiler kolay bir ekilde arivlenmekte (depolanmakta) ve gncellemektedir. Bylece istenilen koullara uygun her trl mhendislik plan ve projelerinin hazrlanmas, verilen bilgilerin gelitirme ve dntrlmesi olanakl olmaktadr. Oluturulan arazi bilgi sistemleri sayesinde tm kadastral bilgiler, bilgisayar ortamna aktarlmtr. Belli merkezde toplanan bu bilgiler, isteyen kurumlarn kullanmna creti denmek koulu ile sunulmutur. Bu lkelerdeki kadastro sonras teknik hizmetler, kamu kanal ile yapld gibi ayn koullar ile zel sektr tarafndan da yaplabilmektedir. Hatta baz lkelerde zel sektrn canlandrlmas amacyla belirlenen oranda iin zel sektre yaptrlmas ilke haline gelmitir. Yine bu lkelerde, zel sektr tarafndan yaplan her trl teknik almalar ile ilgili (kontrolden gese dahi) ilerde doabilecek hatalarda ii yapan yklenicinin sorumluluu devam etmektedir. Ayn zamanda tanmazlardaki deiikliklerin kadastral belgelere geirilmesi zorunluluu getirilerek hem kadastronun gncellii salanm hem de tanmaz vergisinin denmesinde denetim kolayl getirilmitir. 4.4.2. Trkiyedeki Durum

4.4.2.1.

Mevcut Durum

Trkiyede yaplmakta olan kadastro almalar, 21.06.1987 tarih ve 3402 sayl Kadastro Kanununa gre yaplmakta olan hukuksal kadastro ya da snr kadastrosu olarak da adlandrlan iyelik kadastrosudur. Trkiyedeki mevcut duruma ait veriler aadaki tablolarda sunulmutur61.
61

VIII. Be Yllk Kalknma Plan Harita Tapu ve Kadastro Sektr zel htisas Komisyonu Raporu

Ky Kadastrosu
Toplam Ky Says Tesis Kadastrosu Tamamlanan Ky Says Devam Eden Ky Says Yaplmam Ky Says Ky Says Baznda Gerekleme Tesis Kadastrosu Tamamlanan Parsel Adedi Tesis Kadastrosu Tamamlanan Alan (Dnm) DPT Tarafndan Tespit Edilen Kadastrolanacak Alan (Dnm) Alan Baznda Gerekleme 37 089 24 416 962 11 711 % 65,83 27 003 679 311 883 703 379 000 000 %82,29

ehir Kadastrosu Trkiyede illerin toplam mahalle ve ky saylarna gre kadastrosunun yaplma durumlar aada gsterilmitir.
TRKYE KADASTROSU SONU BLGLER (30.9.1999) L TOPLAM BTEN GEREKLEME ( %) MAH KY MAH KY MAH KY ADANA ADIYAMAN AFYON ARI AMASYA ANKARA ANTALYA ARTVN AYDIN BALIKESR BLECK BNGL BTLS BOLU62 BURDUR BURSA ANAKKALE ANKIRI ORUM DENZL DYARBAKIR EDRNE ELAZI ERZNCAN ERZURUM ESKEHR GAZANTEP GRESUN GMHANE HAKKAR HATAY ISPARTA
62

DEVAM MAH 1 2 4 8 0 0 0 4 0 0 0 2 1 0 0 0 0 5 0 1 7 0 5 2 10 0 0 3 0 2 0 0 KY 8 16 20 11 0 1 15 3 15 52 13 9 1 14 5 19 9 14 19 8 9 3 8 8 53 1 1 17 13 1 0 13

KALAN MAH 3 3 1 8 0 0 5 3 0 0 0 15 1 2 1 0 0 0 1 1 23 0 10 0 10 0 0 11 0 7 0 0 KY 111 48 134 239 1 9 177 268 39 309 57 198 110 184 48 123 82 182 135 43 244 0 128 281 582 0 0 375 147 107 0 11

100 83 206 52 70 439 186 31 106 148 34 42 55 96 77 255 51 58 105 105 137 76 70 53 177 117 147 108 32 25 127 134

588 407 484 36 366 924 630 314 517 943 252 322 358 808 203 722 591 385 754 453 756 265 576 559 1056 404 501 559 335 111 395 209

96 78 201 572 70 439 181 24 106 148 34 25 53 94 76 255 51 53 104 103 107 76 55 51 157 117 147 94 32 16 127 134

469 343 330 322 365 914 438 43 463 582 182 115 247 610 150 580 500 189 600 402 503 262 440 270 421 403 500 167 175 3 395 185

96 93,97 97,57 69,23 100 100 97,31 77,41 100 100 100 59,52 96,36 97,91 98,70 100 100 91,37 99,04 98,09 78,10 100 78,57 96,22 88,70 100 100 87,03 100 64 100 100

79,76 84,27 68,18 56,29 99,72 98,91 69,52 13,69 89.55 61,71 72,22 35,71 68,99 75,49 73,89 80,33 84,60 49,09 79,57 88,74 66,53 98,86 76,38 48,30 39,86 99,75 99,80 29,87 52,23 2,70 100 88,51

Yeni kurulan Dzce iline ait bilgiler Bolu ilinde gsterilmitir.

EL STANBUL ZMR KARS KASTAMONU KAYSER KIRKLAREL KIREHR KOCAEL KONYA KTAHYA MALATYA MANSA K.MARA MARDN MULA MU NEVEHR NDE ORDU RZE SAKARYA SAMSUN SNOP SVAS TEKRDA TOKAT TRABZON TUNCEL ANLIURFA UAK VAN YOZGAT ZONGULDAK AKSARAY BAYBURT KARAMAN KIRKALE BATMAN IRNAK BARTIN ARDAHAN IDIR YALOVA KARABK KLS OSMANYE TRKYE

177 598 408 34 136 239 46 37 51 498 79 148 205 77 55 75 36 79 70 136 126 80 166 39 160 49 125 118 35 70 41 78 100 49 66 16 75 38 61 33 25 22 21 13 61 21 62 8479

568 213 699 385 1083 487 195 258 272 784 607 541 829 520 564 430 379 172 158 549 352 536 989 467 1273 283 676 541 375 896 262 585 630 398 187 175 168 191 258 240 271 245 160 53 277 140 166 37089

177 598 408 31 105 231 43 37 51 492 74 134 205 75 35 75 36 77 69 90 96 80 155 37 136 49 123 109 25 70 41 65 97 40 66 16 66 38 40 20 22 16 20 13 58 21 59 7988

479 212 507 122 295 253 138 258 204 572 276 384 683 332 363 335 347 121 120 243 161 360 740 241 322 283 518 195 195 896 219 352 387 128 186 168 120 191 133 117 104 24 109 45 33 140 151 24416

100 100 100 91,17 77,20 96,65 93,47 100 100 98,79 93,67 90,54 100 97,4 63,63 100 100 97,46 98,57 66,17 76,19 100 93,37 94,87 85 100 98,40 92,37 71,42 100 100 83,33 97 81,63 100 100 88 100 65,57 60,60 88 72,72 95,23 100 95,08 100 95,16 94,21

84,33 99,53 72,53 31,68 27,23 51,95 70,76 100 75 72,95 45,46 70,97 82,38 63,84 64,36 77,90 91,55 70,34 75,94 44,26 45,73 67,16 74,82 51,60 25,29 100 76,62 36,04 52 100 83,58 61,17 61,42 32,16 99,46 96 71,42 100 51,55 48,75 38,37 9,79 68,12 84,90 11,91 100 90,96 65,83

0 0 0 3 5 2 2 0 0 1 0 3 0 0 7 0 0 2 0 8 7 0 0 0 12 0 1 2 3 0 0 5 3 0 0 0 1 0 11 1 3 3 1 0 3 0 1 150

19 1 19 18 19 35 10 0 6 31 17 24 11 27 0 11 4 6 13 20 7 17 23 16 50 0 27 34 3 0 10 12 21 22 2 6 4 0 0 2 5 6 6 3 15 0 2 962

0 0 0 0 26 6 1 0 0 5 5 11 0 2 13 0 0 0 1 38 23 0 11 2 12 0 1 7 7 0 0 8 0 9 0 0 8 0 10 12 0 3 0 0 0 0 2 341

70 0 173 245 769 199 47 0 62 181 314 133 135 161 201 84 28 45 25 286 184 159 226 210 901 0 131 312 177 0 33 221 222 248 0 1 44 0 125 121 162 215 45 5 229 0 13 11711

Kadastro almalar zeti ( 30 / 09 / 1999 Tarihine Gre)


MEVCUT Toplam l Says Toplam le Says 81 950 BTEN 79 794 (127 si Merkez le)

Kentsel Kadastro
Toplam Mahalle Says Tesis Kadastrosu Tamamlanan Mahalle Says Devam Eden Mahalle Says Yaplmam Mahalle Says Mahalle Says Baznda Gerekleme Tesis Kadastrosu Tamamlanan Parsel Adedi Tesis Kadastrosu Tamamlanan Alan (Dnm) DPT Tarafndan Tespit Edilen Kadastrolanacak Alan (Dnm) Alan Baznda Gerekleme 8 479 7 988 150 341 %94,21 5 778 258 37 987 880 38 000 000 %99,97

Yenileme almalar nceden tapulama ve kadastrolar yaplm olup da teknik nedenlerle yetersiz kalan, uygulama niteliini kaybeden, zeminde snrlar geree uygun olarak gstermedii tespit edilen tapulama ve kadastro paftalar 2859 sayl Tapulama ve Kadastro Paftalarnn Yenilenmesi Hakknda Kanuna63 gre yenilenmektedir. Bu erevede 1999 tarihi itibariyle aada verilen tablodaki sonular kmtr. Yenileme almalar
Tamamlanan Parsel (Adet) Tamamlanan Alan (Dnm) 222.307 1 147 532

Afet Kadastrosu Deprem, yangn, su basmas, yer kaymas, kaya dmesi, vb. afetler sonucunda yaplar ve kamu tesisleri genel hayata etkili olacak ekilde zarar gren veya grmesi olas olan yerlerdeki afetzedeler iin seilen yeni yerleim yerlerinden kadastrosu yaplmam olanlarn Bayndrlk ve skan Bakanlnn talebi zerine 7269/1051 sayl Kanunun 18 inci maddesi uyarnca ncelikle kadastrolanmas almalarn ierir. 31/10/1999 tarihine kadar 13 129 adet parselin (17 040 dnm) afet kadastrosu yaplmtr. 17 Austos ve 12 Kasm 1999 depremleri sonrasnda deprem blgelerinde ilgili kurulularca geici yerleim yerlerinin belirlenmesi ilemleri, geici yerleim planlarnn araziye uygulanmas, kalc yerleim yerlerinde ise imar planlarna altlk olmak zere seilen yerleim alanlarndaki tanmazlarn iyelik durumlarnn belirlenmesi almalar da afet kadastrosu almalar kapsamnda tamamlanmtr. Orman Kadastrosu Orman tahdit (snrlandrma) ve kadastrosu ya da orman kadastrosu olarak adlandrlan almalarn esas, 6831 sayl Orman Kanunu hkmlerine gre belirlenecek orman alanlarnn snrlarn belirlemek, bu snr noktalarna kalc zemin iaretleri tesis etmek ve kaybolmamas ya da ihya edilebilmeleri iin gerekli nlemleri almak eklinde zetlenebilir.
63

Baknz: Tapulama ve Kadastro Paftalarnn Yenilenmesi Hakknda Kanun

Bu almalar Orman Genel Mdrlnce yaplmaktadr. Trkiyede dzenli olarak 1937 ylndan beri yaplmakta olan bu almalarla, 20 milyon hektar olarak tahmin edilen orman varlnn 15 037 029 hektarnn orman snrlandrlmas ve kadastrosu yaplm olup, bunun 4 127 145 hektarnn tapuya tescili gerekletirilmitir. 10 909 884 hektarlk alann tapuya tescil edilmemesinin en nemli nedeni, orman snrlandrlmas ve kadastrosu yaplan yerlerin, zellikle haritalarnn tescile esas evrak niteliinde olmaydr. Kullanlan l yntemlerinin ynetmeliklerde belirtilen l tekniklerine uygun olmay tescil edilmelerini engellemitir. Halen 5 666 094 hektar alann orman kadastrosu yaplmamtr. Orman Dna karlan Alanlarn Kadastrosu 6831 sayl Orman Kanununun 2/B maddesine gre Hazine adna orman dna karlan yerlerin kadastrosu, Orman Bakanlna bal Orman ve Ky likileri Genel Mdrlnn (OR-KY) talebi zerine 2924/4127 sayl Kanunlar uyarnca Tapu Kadastro Genel Mdrlnce yaplmaktadr. Ksaca 2/B kadastrosu olarak adlandrlan bu almalarla, kiilerin kullanmndaki ksmlar, varsa zerindeki yap ve tesislerle beraber fiili kullanm snrlar dikkate alnarak, ayr parseller halinde llr. lm yaplan parsellerin tespitleri, Hazine adna yaplmakla birlikte parseli, fiilen kullananlar ile yap ve tesis sahiplerinin isimleri kadastro tutanann beyanlar hanesinde gsterilir. 30 gnlk ask ilan sonunda tespitleri kesinleen parseller tapuya tescil edilerek sonu bilgileri OR-KY Genel Mdrlne bildirilir. 31.11.1999 tarihi itibariyle aada sunulan tablodaki deerlere ulalmtr:
Birim (Adet): Tamamlanan (Ky/Mahalle) Devam Eden (Ky/Mahalle) 463 160 Alan (Ha): 43 694,56 13 845,68

mar Aff almalar 2981/3290/3366 sayl mar ve Gecekondu Mevzuatna Aykr Yaplara Uygulanacak Baz lemler ve mar Kanununun Bir Maddesinin Deitirilmesi Hakknda Kanun uyarnca bu Kanun ile grevli klnan idarelerle beraber yaplan almalardr. Uygulamada ksaca mar Aff Kanunu olarak da nitelenen bu Kanunun amac, imar ve gecekondu mevzuatna aykr olarak ina edilmi ya da ina halindeki ilemleri dzenlemek, bu ilemler ait bavuru, tespit, deerlendirme, uygulama ve duyuru esaslar ile dier konular belirlemektir. lkemizde yaklak 1 250 000 imara aykr yap ve 575 000 civarnda da gecekondu bulunduu kestirilmektedir. Kanunun 10. maddesinin (b) fkras kapsamnda bulunan alanlarda, valilik ve belediyelerin istemi zerine kadastro almalar, (c) fkras kapsamna giren alanlarda ise Kanunun ngrd ltlere uyularak imar uygulamas biiminde almalar yaplmaktadr. Yaplan almalar sonucunda, 31.11.1999 tarihi itibariyle aada sunulan tablodaki deerlere ulalmtr:
Tamamlanan Parsel (Adet) 619 071

Tamamlanan Alan (Dnm)

334 424

Ayrca, Kanunun 10. maddesinin (a) fkrasna gre, hazine, belediye, il zel idarelerine ait veya Vakflar Genel Mdrlnn idaresindeki araziler zerinde yaplm gecekondularn sahiplerine, belirlenen usul ve esaslar uyarnca tapu tahsis belgeleri verilerek, tahsise konu tanmazlarn tapu kt sayfalarnn beyanlar hanesine belirtme yaplmakta ve daha sonra da bu tapu tahsis belgeleri, grevli kurulularn talebi dorultusunda tapu senedine dntrlmektedir. 31.08.1999 tarihine kadar 377994 adet tapu tahsis belgesi erh edilmitir. Mera Yaylak ve Klaklarla lgili almalar Mera, yaylak ve klaklarn tespit, tahdit (snrlandrma), l ve tahsisi (datm) gibi ilemler, 4342 sayl Mera Kanunu hkmlerine gre yaplmaktadr. Mera Kanununun uygulanmasnda tapu ve kadastro idarelerine den balca grevler; Kamu mallar zel siciline kaytl bulunan mera, yaylak ve klaklara ait kayt, harita ve belge rneklerinin talep edildiinde geciktirilmeden verilmesi, Mera komisyonlar ile bu komisyonlarn emrinde oluturulacak teknik ekiplere ye olarak kadastro teknik eleman grevlendirilmesi, Mera Komisyonlar tarafndan, snrlandrma ve tespitleri yaplarak kesinletirilen ve zel siciline tescil edilmek iin gnderilen mera, yaylak ve klaklarla ilgili belgelerin teknik mevzuata uygunluunun kontrol edilmek suretiyle zel siciline kaydedilmesi,

Mera Kanununun 7. maddesine gre; 3402 sayl Kadastro Kanunu uyarnca programa alnan yerlerin, almalarn balamasndan en az 4 ay nce, Tapu ve Kadastro Genel Mdrlnce, Tarm ve Kyileri Bakanlna bildirilmesine karn bu sre ierisinde kesinlemi olarak snrlandrma ve tespitleri yaplamayan mera, yaylak ve klaklarn kadastro ilemlerinin kadastro komisyonlarnca yaplmas,

stem halinde; mera komisyonlarnca tespit ve snrlandrmas yaplan mera, yaylak ve klaklarn haritalarnn yaplmas ya da yaptrlmas ile zel sicile kaydedilmi olanlarn araziye aplikasyonlar

olarak sralanabilir. Yukarda sralanan almalarla ilgili olarak Tarmsal retim ve Gelitirme Genel Mdrl (TGEM) ile Tapu ve Kadastro Genel Mdrl (TKGM) arasnda 28.05.1999 tarihli protokol dzenlenmitir. 4342 sayl Mera Kanunu ve ilgili protokol hkmlerine ynelik uygulamalar yeni balamtr. lgili darece bugne kadar yaplan almalarda aada sunulan tablodaki deerlere ulamtr:

lgili darece stenen Mera Aplikasyonu (Hektar) Tamamlanan Mera Aplikasyonu (Hektar) lgili darece stenen Harita Yapm (Hektar) Tamamlanan Mera Harita Yapm (Hektar)

49 800 9 350 7 514 316

Yaatma ve Gncelleme almalar Kadastro hizmetinin tamamlanmasndan sonra, tanmazlar zerindeki haklarda ve fiziksel durumlarnda bir takm deiiklikler meydana gelmektedir. stee bal olarak yaplan bu deiiklikler genel olarak parsellerin geometrik ekilleri, cinsleri ve irtifak hakk tesisi gibi hususlar kapsamaktadr. Kadastro bilgilerinin gncel olabilmesi iin bu deiikliklerin, kadastro belgelerine yanstlmas gerekmektedir. Bu almalarn tm, yaatma ve gncel tutma olarak tanmlanmaktadr. Ayrca parsellerin yerinde gsterilmesi, plan ve belge rneklerinin verilmesi vb hizmetler de yerine getirilmektedir.

4.4.2.2.

Sorunlar

Trkiyedeki kadastro almalar incelendiinde aada genel hatlaryla verilmi sorunlarla karlalmaktadr64 Kadastro mdrlklerinin yeniden planlanmasyla ilgili sorunlar Personel sorunlar Teknolojik gelimelerden yararlanmadaki sorunlar Mevzuatla ilgili sorunlar Kadastrosu biten yerlerle ilgili sorunlar Teknolojik gelimelerden yararlanma sorunlar Kadastronun yenilenmesindeki sorunlar Arivleme ile ilgili sorunlar

lkemizde, deiik alanlarn deiik kurumlarca kadastro almalar yaplmaktadr. rnein; ormanlar, 6831 sayl Orman Kanunu hkmlerine gre Orman Genel Mdrlnce, mera nitelikli araziler ise 4342 sayl Mera Kanunu hkmlerine gre Tarm Bakanl bnyesinde kurulan mera komisyonlarnca, bunlarn dnda kalan yerlerle Orman Kanunu hkmlerine gre Hazine adna orman dna karlm olan yerlerden Orman Bakanlnca kadastrosu talep edilen yerler 3402 sayl Kadastro Kanunu hkmlerine gre TKGMnce kadastrolanmaktadr. Topraa dayal haklarn belirlenmesi ve devlet gvencesi altnda kayda balanmas eklinde tanmlayabileceimiz kadastronun, bu konuda uzmanl olan grevlilerce yaplmas zorunludur. Bu anlamdaki ilem ise yllardan beri TKGMnce yrtlmektedir. 6831 ve 4342 sayl Kanunlar erevesinde ilgili kurumlarca kadastro anlamnda yaplmakta olan snrlandrma, tespit ve haritalandrma ilemlerinin iyelik haklarnn belirlenmesine ilikin ltlere uygun olarak gerekletirilmedii grlmektedir. Bu durum ise haklarn aramak durumunda olan
64

VIII. Be Yllk Kalknma Plan Harita Tapu ve Kadastro Sektr zel htisas Komisyonu Raporu

tanmaz iyeleri ile devleti kar karya getirmektedir. Bu nedenlerden, lke kadastro grevinin tek kamu kurumu tarafndan yaplmas iin gereken yasal dzenlemeler yaplmaldr. 3402 sayl Kadastro Kanununun 1. maddesi ile Byk lekli Harita Yapm Ynetmeliinin 2. maddesi hkmlerine gre, kadastro haritalarnn toporafik nitelikte dzenlenmesi gerekmektedir. Uygulamada, nc boyutla ilgili bir ksm bilgiler toplanarak arivlenmekte, yalnzca kadastronun ihale yoluyla ykleniciye yaptrlan teknik ilerine ait yerlerin haritalar boyutlu, yani toporafik nitelii de tayacak biimde hazrlanmaktadr. Ancak lkemiz kadastrosunun byk oranda tamamlanm olmas ve kalan ksmlarn byk blmnn dalk engebelik ve ormanla ilikili alanlar oluturmas yznden, kstl bte olanaklar da dikkate alnrsa, ek sorun getiren nc boyutun her yerde mi, yoksa yatrmlar iin buna ihtiya duyulacak yerlerde mi olmas gerektiinin tartlmasnda yarar grlmektedir. boyutlu haritaya ihtiya duyan kurum ve kurulular, bu haritalar kendi ltlerine uygun biimde yaptrdklar gz nne alnrsa, kadastro hizmetleri asndan anlan madde hkmnn yeniden deerlendirilmesinin gereklilii ortaya kmaktadr. Ask ilan ncesinde, yaplan kadastro tespitlerinin ilgililerince incelenmesi, renilmesi ve bunlarn duyurulmasna, ksaca bilgilendirmeye ilikin yasal bir dzenleme bulunmadndan ilgililer, itiraz iin, ask ilann bekler durumdadrlar. Ask ilannda, itirazlarn kadastro mahkemesine yaplmas, mahkeme giderlerinin, ou kez tanmazlarn deerine gre yksek oranda olmas gibi nedenlerle ilgililerin haklarn aramak iin genelde dava amaktan vazgetikleri gzlenmektedir. Gnmz gereklerine yeterli dzeyde yant veremeyen Byk lekli Haritalarn Yapm Ynetmelii (BHYY), teknolojik gelimeler de dikkate alnarak yeniden dzenlenmelidir. 3402 sayl Kadastro Kanunu ncesinde yrrlkte bulunan Tapulama ve Kadastro Kanunlar uygulamalar sonucunda retilmi olan kadastral haritalar; Gerek o gnk teknik koullar gerekse dier nedenlerle oluan teknik yetersizliklerinin varl, Bu nedenlere dayal pafta-zemin uyumsuzluklar, Yaps itibariyle otomasyona geie uygun verilerinin olmay, Yetersizliklerinin almasna uygun dzenlemelerin bulunmamas gibi sorunlardan dolay halkn kadastrodan beklentilerine zamann ltlerine gre gereken yant vermemektedir. Ayrca bu nedenlere dayal ve mahkemelere intikal eden anlamazlklar byk boyutlara ulamakta ve zmleri de uzun srmektedir. Bu durumlar da her trl geliimi olumsuz ynde etkilemektedir. retilmi olan tm bilgilere hzla ulalamamas; bu bilgilerin, kullanlmakta olan yeni tekniklerle istenildii ekilde irdelenemiyor ve planlama almalarnda hzla ve ihtiya llerinde kullanlamyor olmas sorunlarnn giderilebilmesi iin, gnn getirdii teknolojik olanaklar erevesinde, gelecek yllara yant verebilecek ekilde bilgi sistemlerinin kurulmas gerekmektedir. Tapu ve Kadastro Bilgi Sisteminin (TAKBS), yeni gerekler ve gelimeler dikkate alnarak daha fazla geciktirilmeden

oluturulmasna balanmaldr. Sistemlerin lke genelinde uygulanabilir olmasn salayacak ierikte gereken yasal dzenlemeler (Bilgi ve Bilgi Standard Kanunu gibi) getirilmelidir. Trkiyede kadastral almalarn balad yllarda eitilmi elemann az olmas, var olan teknik donanmn yetersizlii gibi nedenlerle yaplan almalar sonucu eitli sorunlar ortaya kmaktadr. Bu sorunlar aadaki ekilde sralanabilir: Nirengi, poligon gibi yer kontrol noktalar kaybolmutur. ounun yerlerine konulmalar da olanakl deildir. Deimedii anlalan snrlara gre uygulama yetenei dahi yoktur. Kadastro sonrasnda, planlar zerindeki deiiklikler gerei gibi izlenememi ve gncelletirilememitir. Bu yzden pafta ile arazi birbirine uymamaktadr. Kullanlan pafta altlklar ya eskimitir ya da kalitesizdir. Kullanlmasnn devam, yanlma snrlar dnda hatalara neden olmaktadr. Kadastronun l ve haritalara ilenmesinde yanlma snr dnda hatalar vardr. Plan lekleri gereksinimlere yant vermemektedir. Bytlmeleri halinde yanlma snr dnda hatalar ortaya kmaktadr. Baz paftalar fotoplan olduu iin yetersizdir. Grafik sistemde yaplan paftalar gereksinimler karsnda yetersiz kalmaktadr.

Bu sorunlarn giderilmesine are olarak 2859 sayl Tapulama ve Kadastro Paftalarn Yenileme Kanunu yrrle girmitir65. Ancak bu Kanun, erevesinin ok dar olmas nedeniyle sorunun zmne yeterli yant getirememitir. Mevcut uygulamada, deiiklik ilemleri ile ilgili belgeler kadastro mdrlkleri tarafndan periyodik olarak merkeze ya da bu amala ariv tutan blge mdrlklerine gnderilmektedir. Ancak gnderilen bu belgeler, ilenerek gnlk izlenemedii ve sadece dosyalanarak arivlendiinden, arivden beklenen amac tam olarak yanstmamaktadr. Bu nedenle, teknolojik olanaklar kullanlarak, arivlemede otomasyona geilmeli, yeni ariv sistemi oluturularak tm kurumlarn ortaklaa yararlanaca merkezi bir ariv kurulmaldr. 4.4.2.3. Trkiyede Kadastro almalarnda zlenmesi Gerekli Politikalar

Trkiyede kadastro almalarnda ksa ve uzun dnemde izlenmesi gerekli politikalar VIII. Be Yllk Yllk Kalknma Plan Harita Tapu ve Kadastro Sektr zel htisas Komisyonu Raporunda aadaki ekilde sunulmutur66: Tesis kadastrosu ncelikle tamamlanmaldr. Ancak, kalan kylerin byk ounluu ormanla ilikili olduuna gre, ncelikle orman kadastro problemleri zmlenmelidir.

65 66

Baknz: Tapulama ve Kadastro Paftalarn Yenileme Kanunu Ayrnt iin baknz: VIII. Yllk Kalknma Plan Harita Tapu ve Kadastro Sektr zel htisas Komisyonu Raporu

Kadastro paftalarnn saysallatrlmas ve ihtiya halinde de yenilenmesi bir gerekliliktir. Bu almalar srasnda ortaya kacak olan hukuksal ve teknik hatalarn kolayca giderilebilmesi iin ikinci kadastroyu da ieren yasal dzenlemeler mutlak yaplmaldr. Trkiyenin kadastrosu tamamlanan pek ok yerinde, kadastro paftalar lke koordinat sisteminde almadndan kenarlatrma sorunlar yaanmakta, dolaysyla hem sorunlarn boyutu bilinmemekte, hem de tescil d alanlarn belirlenmesinde byk problemlerle karlalmaktadr. Hazrlanacak bir proje erevesinde, tm kadastro paftalar lke koordinat sisteminde saysal hale getirilmeli ve tapu kayt bilgileriyle beraber bilgisayar ortamnda tutulmaldr. Bylece hem sorunlar daha kolayca belirlenerek zmlenebilecek, hem de topraa ilikin planlama ve projelendirmelerde temel veri olarak yararlanlacaktr. lke jeodezik ann yenilenmesi ile yeni elipsoid parametrelerinin belirlenmesi, yeni datumun gritlerine ilenmesi ve mevcut kadastro haritalarnn yeni datumdaki sisteme dntrlerek yenilenmesi gerekli olacaktr. ok amal tapu ve kadastro bilgi sisteminin oluturulmasna ynelik olarak; ok amal kadastronun kapsam, bilgi standartlarnn belirlenmesi, tzenin uyarlanmas gibi almalarn srdrlmesi gerekmektedir.

TKGMnin, standart bilgi depolama, kullanma sunma ve hizmetleri kontrol etme konumuna getirilmesini salamak iin yeniden yaplanmasna ihtiya vardr. lkemizde tanmaz piyasas salkl gelimediinden, tanmazlarn deerlendirilmesi ile ilgili hem nesnel bir lt hem de salkl yasal dzenlemeler bulunmamaktadr. Tanmazlarn rayilerinin belirlenmesinde salkl bir yntem tespit edilmemi olduundan, bu deerler nesnel ltlerden ok znel ltlere dayanmakta, rastgele ve tahminlerle belirlenmektedir. Tanmazlarn deerlendirilmesinde harita ve harita bilgileri vazgeilmez temel ge tekil etmesine karn, uygulamada haritaya yeterince nem verilmediinden, salkl bir deerlendirme olanakl olmamaktadr. Gnmz ihtiya ve koullar da dikkate alnacak olduunda, hazine tanmazlarnn modern deerlendirme yntemleriyle ekonomiye kazandrlmas gereklilii vardr. Bunun iin; corafi altlklarn elde edilmesi, salkl saym (envanter) ve veri taban oluturulmas; yasal dzenlemeye gidilerek, bu konudaki uygulamalarn yetkili bir birim tarafndan yrtlmesi salanmaldr.

TKGM'nin yeniden yaplanmasnda, zel sektrden daha fazla yararlanmaya ynelik olarak kadastronun gncelleme ve yaatma hizmetlerinin lisansl lme brolar tarafndan yaplmas; tapu sicilinin tam otomasyonu; kadastral haritalarn saysal retimi; tapu ve kadastro bilgi sistemi oluturmaya ynelik teknik, hukuki ve idari dzenlemelerin yaplmas; yurt dndaki kii ve kurululara hizmet satma, hizmet alma ve her trl teknik i birlii olanaklarnn yaratlmas amalanmaldr.

zellikle, lkemizin Avrupa Birlii yeliine giri sreci ierisinde, Avrupa Birlii standartlar ile lkemizin ihtiya ve koullarna uygun bir yaplanma projesi oluturularak, bu proje erevesinde TKGMnin ayr bteli zerk bir kurum statsnde yeniden yaplandrlmas gerekmektedir.

5. TKGM Tapu kadastro hizmetlerinin ynetim birimi lkemizde Tapu Kadastro Genel Mdrldr (TKGM). lk tapu kurumu 21 Mays 1847 ylnda "Defterhane-i Amire Kalemi" ad altnda ve tanmazlara ait ilemlerin yaplmas amacyla kurulmutur. Bu kurum, Trkiye Cumhuriyeti Devleti kuruluncaya kadar "Defterhane-i Hakani Emaneti", "Defter Eminlii" ve "Defterhane-i Hakani Nezareti" gibi eitli isimler altnda varln srdrmtr. Cumhuriyetin kurulmasndan sonra iyelik ve tapu ilemlerine ait almalar daha fazla nem kazanm, 1924 ylnda Tapu Umum Mdrl tekilat kurulmutur. Tapu Umum Mdrlne 1925 ylnda 658 sayl Kanunla kadastro birimi ilave edilmitir 67. 743 sayl Trk Medeni Kanununun 916. maddesi; tapu dairelerinin kurulu ve grevlerinin dzenlenmesini zel kanunlarna brakmtr. TMKnin bu hkm ile; 25.6.1932 tarih ve 2015 sayl Tapu Sicil Mdrl ve Tapu Sicil Muhafzl Tekilatna Dair Kanun ile 29.5.1936 tarih ve 2997 sayl Tapu ve Kadastro Umum Mdrl Tekilat ve Vazifeleri Hakknda Kanun yrrle konulmutur. 2997 sayl Kanunla, Tapu ve Kadastro Genel Mdrl bamsz bteli bir Genel Mdrlk olarak Maliye Bakanlna, 7.7.1939 tarihli ve 3707 sayl Kanunla Adalet Bakanlna, 10.8.1951 tarihli ve 5840 sayl Kanunla da Adalet Bakanlndan alnarak Babakanla balanmtr. TKGMnin idari yaps 26.9.1984 tarih ve 3045 sayl Tapu ve Kadastro Genel Mdrl Kuruluu ve Grevleri Hakknda Kanun Hkmnde Kararnamenin Deitirilerek Kabul Hakknda Kanun ile yeniden dzenlenmitir. Tapu ve Kadastro sralanabilir:68

Genel

Mdrlnn

ana

grevleri

aadaki

ekilde

Yasalarla belirlenmi olan; tanmazlara ilikin her trl devir, temlik ve tescil ilemlerinin yaplmas, sicillerinin tutulmas, korunmas, bunlar zerindeki deiikliklerin izlenmesi, Tanmazlar zerindeki haklarn belirlenmesi, harita ve planlarnn yaplarak tapu sicillerinin oluturulmas ve bunlarla ilgili temel ilkelerin tespiti, Tesis kadastrosu yaparak tanmazlarn hukuki ve teknik durumlarn belirlemek, Memleketin toporafik kadastral haritalarn retmek, denetlemek ve arivlemek, fotogrametrik harita yapm iin gerekli nirengi sklatrma, resim alm, banyo ve bask ileri, deerlendirme ve kartografik ilerin yaplmas,
www.tapu.gov.tr VIII. Be Yllk Kalknma Plan Harita Tapu ve Kadastro Sektr zel htisas Komisyonu Raporu

67 68

Kadastro haritalarnn yenileme ve gncelletirilmesi, Hizmet ncesi ve hizmet ii eitim.

Tapu ve Kadastro Genel Mdrl, tanmazlara ilikin;


"Kimin ve nasl?" sorular ile belirlenen hukuki vb. durumlarn tapu, "Nerede ve ne kadar?" sorular ile belirlenen konum ve teknik duruma ilikin uygulamalarn kadastro

ats altnda birletirerek grevini srdrmektedir. TKGMde temel olarak Orta Avrupa Sistemi benimsenmitir. TKGMnn bu yaps, bilgi sistemi oluturma almalarna uygun rgtsel bir yapdr69. Tapu ve Kadastro Genel Mdrl Tekilat emas (TKGM Web Sayfas)

Gnmzde Tapu ve Kadastro Genel Mdrlnde hizmet alanna giren uygulamalarn gerekletirilebilmesi amacyla birtakm proje ve almalar yrtlmektedir70:

69 70

www.tapu.gov.tr VIII. Be Yllk Kalknma Plan Harita Tapu ve Kadastro Sektr zel htisas Komisyonu Raporu

Kadastro Otomasyonu Projesi: Bu proje ile saysal kadastro retimi, kadastro sonras kaytlarn bilgisayar ortamnda oluturulmas, mevcut kadastro bilgi ve belgelerinin saysallatrlmas ve kadastro mdrlklerinin tam otomasyona geirilmesi amalanmaktadr. Hzlandrlm Kadastro Projesi: Kadastro hizmetleri ynyle olduka geride olduu tespit edilen Erzurum, Gmhane, Sivas, Kastamonu ve Zonguldak illerinde kadastrosu yaplmayan yerleim birimlerinin tesis kadastrosunu bitirmek amacyla yaplan projedir. Anlan blgelerde geici grevlendirmelerle ekipler oluturulmu, kadastro mdrlkleri modern donanmlarla desteklenmitir. Yenileme almalar: nceden tesis kadastrosu tamamlanm olup da teknik nedenlerle yetersiz kalan, eksiklii grlen, uygulama niteliini kaybeden, zeminde snrlar geree uygun olarak gsterilmedii tespit edilen kadastro paftalar 2859 sayl Kanuna gre yenilenmektedir71. Trkiye Ulusal Temel GPS A Projesi (TUTGA): Kadastro ve her trl byk lekli harita almasnn dayandrlaca mevcut lke temel jeodezi ann kadastrodan beklenen duyarlk isteklerine yant vermekten uzak ve yetersiz olmas nedeniyle, uydu jeodezisinin getirdii olanaklardan yararlanarak yeni bir lke jeodezi ann oluturulmas zorunlu grlmtr. Hazrlanan proje Tapu ve Kadastro Genel Mdrlnn finansman desteiyle Harita Genel Komutanlnca gerekletirilmitir. Tapu Otomasyonu Projesi: Bu proje ile ktklere ve gerekli belgelere hzl ulamak, ilemleri bilgisayar ortamnda tutmak ve gncellemek, verim art salamak, sistem birlii ve standard oluturmak, kullanclarn ihtiya duyduu bilgileri zamannda doru ve gncel olarak bilgisayar ortamnda sunmak hedeflenmitir. MERLIS Projesi: Dnya Bankas kredisi ile gerekletirilecek bu proje ile 17 Austos ve 12 Kasm 1999 depremlerinden etkilenen alanlarda tapu ve kadastro ilemlerinin iyiletirilmesi ve bir arazi bilgi sisteminin kurulmas planlanmtr. Proje Ocak-2000 tarihinde balamtr. Bugn tapu ve kadastro hizmetleri blge mdrlne bal faaliyet gsteren tapu sicil ve kadastro mdrlklerince karlanmaktadr. Kadastro mdrlklerinin yetki alanlar yrenin koullarna ve i kapasitesine gre deiebilmesine karn, tapu sicil mdrlklerinin yetki alanlarn il ve ilelerin idari snrlar oluturmaktadr. Bugn her ilin merkez ilesi ile dier ilelerinde bir tapu sicil mdrl bulunmakta, i hacmi youn olan ilelerde mdrlk says ilem adedine gre artmaktadr. 3045 sayl Tapu ve Kadastro Genel Mdrl Kuruluu ve Grevleri Hakknda Kanun Hkmnde Kararnamenin Deitirilerek Kabul Hakknda Kanun ile yeniden dzenlenen TKGMnin idari yapsnda, tanmazlara ilikin akit ve tescil ilemlerine ait hizmetler TKGM Blge Mdrlklerine bal tapu sicil mdrlkleri tarafndan yrtlmektedir. Bu ilemler aadaki gibi sralanabilir72 73:

71 72

Ba

Baknz: 2859 sayl Tapulama ve Kadastro Paftalarnn Yenilenmesi Hakknda Kanun http://www.istanbultapubolge.gov.tr/kadastro/html/tap_ana.htm 73 Baknz: Tapu Sicil Tz

Cebri sat Cins deiiklii Devremlk hakk tesisi Geit hakk tesisi ve terkini Hkmen tescil flas erhi ve terkini fraz Haciz htiyati haciz erhi ve terkini htiyati tedbir erhi ve terkini ntifa hakk terkini ntikal mar uygulamas potek alacann devri potek deiiklikleri (Nokta, derece, vade, faiz deiiklikleri) potek terkini potek tesisi tira hakk tesisi ve terkini Kamulatrma Kat irtifak Kat irtifaknn kat mlkiyetine dntrlmesi Kat mlkiyeti Kaynak hakk tesisi ve terkini Kesinlememi ilam erhi ve terkini Kira erhi tesisi ve terkini Konkordato erhi ve terkini Kooperatif ilemleri Mahkeme ilamlar Muvakkat tescili ve tescilin terkini lnceye kadar bakma akdi Sat Sat vaadi erhi ve terkini Sata arz erhi ve terkini Sukna tesisi ve terkini ufa hakk erhi ve terkini ufa hakkndan feragat tesisi ve terkini Taksim Teknik Hata Temsil Tevhit Trampa st hakk tesisi ve terkini Vefa hakk erhi ve terkini Yabanclarn iktisab Yola terk Yoldan ihdas

Tapu sicil mdrlklerinde ilem yaptrmak isteyenler kendisi ya da vekilleri (temsilcileri) varsa vasi, kayyum ve kanuni temsilcileri araclyla talepte bulunurlar. yelik ve iyelikten gayri ayni haklara ait resmi senetler, tanmaz iyesi veya bunlarn

vekilleri huzurunda tapu sicil mdrlnce dzenlenmekte olup akdi gerektirmeyen ilemlerde ise istem belgesi dzenlenmektedir. lke genelindeki kadastro mdrlklerinde yrtlen kadastro hizmetlerinin genel kapsam; Tapulu tanmazlarn tapularnn yenilenmesi, Tapusuz tanmazlarn tapuya balanmas, Yaplan almalarn yaatlmas, gncel tutulmas, Yenileme, Tescile konu her trl harita ve planlarn kontrol ve arivlenmesi, Taleplerin karlanmas

eklinde sralanabilir74. Kadastro mdrlklerince yaplan baz ilemler ve bunlarn ierikleri aada verilmitir75: Harita (Plan) rnei Parselin tescilli olduu haritasndan aynen alnan rneidir. ap olarak ta adlandrlan plan rnei, lee bal olarak parselin komu parseller ve yollarla olan geometrik durumunu gsteren, imar durumuna altlk oluturan belgedir76. Plan rnei karlmas istenen tanmazn iyesi ya da hissedarlarndan herhangi biri aada belirtilen belgeler ile birlikte bizzat ya da yasal temsilcisi aracl ile ilgili kadastro mdrlne szl olarak talepte bulunur: Plan rnei istenen tanmazn tapu senedi ya da tapu kayt rnei. Tanmaz iyesinin kimlii ya da vekilinin vekaletname rnei ve kimlii. Tanmaz iyesinin temsilcisi vasi ya da kayym ise mahkeme karar ve kimlii, veli ise vukuatl nfus kayd rnei ve kimlii. Talep sahibi irket, vakf dernek veya kooperatif temsilcisi ise, yetki belgesi ile kimlii. Tanmaz sahibi lm ise talepte bulunanlarn miras olduklarn gsterir veraset belgesi ve kimlii.

Kadastro mdrlnce istem belgesi ve bavuru fii dzenlenip har ve eitime katk pay alnarak plan rnei ilgilisine imza karl verilir. Kamu kurum ve kurulularnn talepleri resmi yaz ile yaplr. stenen plan rnei st yaz ile gnderilir. Tevhid (Birletirme)

74 75

VIII. Be Yllk Kalknma Plan Harita Tapu ve Kadastro Sektr zel htisas Komisyonu Raporu http://www.istanbultapubolge.gov.tr/kadastro/html/kad_ana.html 76 Demir, H., (1996), Trkiyede Yap Denetim Sisteminin Oluturulmas zerine Bir Aratrma, Doktora Tezi, sayfa: 41, YT FBE, stanbul

Tevhid (Birletirme) tapu sicilinde ayr ayr kaytl, birbirine snrda birden fazla tanmazn imar tzesine gre dzenlenen harita ile tek parsel haline getirilmesi ilemidir. Tanmaz belediye veya mcavir alan iinde ise belediye encmen karar, belediye veya mcavir alan dnda ise il idare kurulu karar ile kadastro mdrlne tanmaz iyesi ya da iyelerinin nfus czdanlar veya pasaportlar, iyeler bizzat mracaat etmiyorsa tevhide ak yetki bulunan dzenleme eklinde vekaletnameleri ile vekilin nfus czdan veya pasaportu ve malik veya vekillerin ikier adet fotoraflar ile bavurulur. Kadastro mdrlnce deiiklik tasarm hazrlanp onaylanarak ilem tapu sicil mdrlne geirilir. Kadastro mdrlnce birletirme ilemine konu her parsel iin hizmet bedeli, tapu harc ile dner sermaye creti alnr. fraz (Ayrma) fraz (ayrma) tapu ktnde tek parsel olarak kaytl bulunan bir tanmazn imar tzesine gre dzenlenen haritalarla gerek kazaen ve gerekse rzaen (yarg yoluyla veya anlaarak) belli parsellere blnerek, her parselin tapu ktnde ayr bir sayfaya tescil edilmesi ilemidir. lem sreci aadaki gibidir:

Serbest mhendislerce dzenlenmi ifraz (ayrma) ilemini gsterir krokili beyannamenin kadastro mdrlne gsterilmesi. Kadastro mdrlnce krokili beyannamenin uygunluunun kontrol ve onanmas. lemin belediye encmeni ve il idare kurulunca onay. Kadastro mdrlnce evrakn tapu sicil mdrlne sevki. Tapu sicil mdrlnce hukuksal bir engelin bulunmamas halinde, tapu harlarnn alnmas suretiyle ilemin sonulandrlp tescilinin yaplmas.

fraz ilemi iin gerekli belgeler unlardr:


Kadastro mdrlnce dzenlenmi krokili beyanname. Tanmaz belediye ve mcavir alan snrlar ierisinde ise belediye encmen karar, dnda ise il idare kurulu karar. Tanmaz iyesinin veya iyelerinin nfus czdanlar ya da pasaportlar, iye veya iyeler bizzat bavurmuyorlarsa ifraz ilemi iin ak yetkinin bulunduu dzenleme eklinde vekaletnameleriyle vekilin nfus czdan ya da pasaportu. ye veya iyelerin ya da vekaleten yaplyorsa temsilcinin (vekilin) ikier adet fotoraflar.

fraz ileminin teknik yn serbest harita mhendisliklerince, kontrol de kadastro mdrlklerince yapldndan, kontrol hizmeti iin dner sermaye creti alnmaktadr. Ayrca tapu harc ve tapu sicil mdrlnce de dner sermaye creti alnr.

Parselin Yerinde Gsterilmesi

Tanmazn bulunduu yerin her hangi bir lme ilemi yaplmadan paftasndan faydalanarak mahallinde ilgilisine gsterilmesidir. stenen bilgi ve belgeler unlardr: Tanmazn tapu senedi ya da tapu kayt rnei. Tanmaz iyesinin kimlii ya da vekilinin vekaletname rnei ve kimlii. Tanmaz iyesinin temsilcisi vasi ya da kayym ise mahkeme karar ve kimlii, veli ise vukuatl nfus kayd rnei ve kimlii. Talep sahibi irket, vakf dernek veya kooperatif temsilcisi ise, yetki belgesi ile kimlii. Tanmaz sahibi lm ise talepte bulunanlarn miras olduklarn gsterir veraset belgesi ve kimlii.

Tanmaz iyesi ya da hissedarlarndan herhangi biri yukarda belirtilen belgeler ile birlikte bizzat veya yasal temsilcisi araclyle ilgili kadastro mdrlne szl olarak talepte bulunur. Kamu kurum ve kurulularnn talepleri resmi yaz ile yaplr. Kadastro mdrlnce istem belgesi ve bavuru fii dzenlenip hizmet bedeli alnarak bavuru fiinde belirtilen gn ve saatte tanmazn bulunduu yere gidilerek grevli kadastro elemannca herhangi bir l yaplmadan pafta rneinden faydalanlarak tanmaz ilgilisine gsterilir. Snrlandrma Krokileri (Haritalar) Tapuda kaytl olup henz kadastrosu yaplmam alanlardaki tanmazlarn snrlarn belirlemek amacyla yaplan haritalardr. stenen belge ve bilgiler unlardr: Snrlandrma haritas yaplacak tanmazn tapu senedi veya tapu kayt rnei. Tanmaz iyesinin kimlii ya da vekilinin vekaletname rnei ve kimlii. Tanmaz iyesinin temsilcisi vasi veya kayym ise mahkeme karar ve kimlii, veli ise vukuatl nfus kayd rnei ve kimlii. Talep sahibi irket, vakf, dernek veya kooperatif temsilcisi ise, yetki belgesi ile kimlii. Tanmazn sahibi lm ise talepte bulunanlarn miras olduklarn gsterir veraset belgesi ve kimlii.

Snrlandrma haritas yaplacak tanmazn iyesi ya da hissedarlarndan herhangi biri yukarda belirtilen belgeler ile birlikte bizzat veya yasal temsilcisi aracl ile ilgili kadastro mdrlne szl olarak talepte bulunur. Kamu kurum ve kurulularnn talepleri resmi yaz ile yaplr. Kadastro mdrlnce istem belgesi ve bavuru fii dzenlenir. Hizmet bedeli ilgilisinden alnr. Snrlandrma haritas istenen tanmazn kadastro mdr ya da yardmcs kontrol mhendisi ve kadastro yesi tarafndan tapu aratrmas yaplp tapu snrlar ile tasarruf snrlar zeminde belirlenerek snr noktalar iaretlenir. Kadastro elemanlarnca inceleme tutana ve snrlandrma krokisi dzenlenip ilgilisine imza karlnda teslim edilir.

Tanmaz mahallinde yaplacak tapu aratrmas srasnda tanmazn iyesi ya da yetkili temsilcisi ile snr komular, muhtar, ihtiyar heyetince seilecek mahalli bilirkii ile ilgilendiriyorsa belediye, hazine ve dier ilgili kurulularn temsilcileri hazr bulundurularak snrlandrma krokisi ile tutanana imzalar alnr. Aplikasyon Aplikasyon (Yer tespiti), tescilli haritalardaki parsel ke noktalarnn zeminde yerinin belirtilmesidir. Bu amala istem sahibine parsel snrlarnn belirlendii, parselin ke noktalarnn yeri deimeyen sabit tesislere bal olarak gsterilip zeminden alnan l ve parsel cephe deerlerinin yazld aplikasyon krokisi (rperli kroki) verilir77. Aplikasyon ilemi iin istenen belge ve bilgiler: Aplikasyonu istenen tanmazn tapu senedi veya tapu kayt rnei. Tanmaz iyesinin kimlii ya da vekilinin vekaletname rnei ve kimlii. Tanmaz iyesinin temsilcisi vasi veya kayym ise mahkeme karar ve kimlii, veli ise vukuatl nfus kayd rnei ve kimlii. Talep sahibi irket, vakf, dernek veya kooperatif temsilcisi ise yetki belgesi ile kimlii. Tanmaz sahibi lm ise talepte bulunanlarn miras olduklarn gsterir veraset belgesi ve kimlii.

Aplikasyonu istenen tanmazn iyesi ya da hissedarlarndan herhangi biri yukarda belirtilen belgeler ile birlikte bizzat veya yasal temsilcisi aracl ile ilgili kadastro mdrlne szl olarak talepte bulunur. Kamu kurum ve kurulularnn talepleri resmi yaz ile yaplr. Kadastro mdrlnce istem belgesi ve bavuru fii dzenlenir. Hizmet bedeli ilgilisi tarafndan yatrlr. Bavuru fiinde belirtilen gn ve saatte tanmazn bulunduu mahalle gidilerek grevli kadastro elemanlarnca hazrlanan aplikasyon krokisi zemine uygulanp parselin ke noktalar zeminde iaretlenir. Aplikasyon ileminin bitiminden sonra grevli kadastro elemanlarnca hazrlanan aplikasyon krokisinin bir kopyas ilgilisine imza karlnda verilir. Talep Kamu Kurum ve Kurulularndan olmu ise aplikasyon krokisi st yaz ile ilgili kuruma gnderilir.

77

Demir, H., (1996), a.g.e., sayfa: 42

6. 3402 SAYILI KADASTRO KANUNUNA GRE TRKYEDE KADASTRO ALIMALARI Trkiyede kadastro almalar, 9.7.1987 tarih ve 3402 sayl Kadastro Kanununa gre yrtlmektedir. Kanunun 1. maddesi, Bu Kanunun amac, memleketin kadastral toporafik haritasna dayal olarak tanmazlarn snrlarn arazi ve harita zerinde belirterek hukuki durumlarn tespit etmek ve bu suretle TMKnun ngrd tapu sicilini kurmaktr. hkm ile bu Kanun uyarnca yaplan almalarn amacn belirlemitir. 6.1. lk lemler

3402 sayl Kadastro Kanununun 2. maddesi uyarnca, kadastrosu yaplacak blgeler ana plana uygun olarak TKGMnn teklifi ve bal bulunduu Bakann onay ile belirlenir. Bylece o blgede kadastro yaplmas kararlatrlm olur. Bu sra dzenin yan sra, ilgililerince ve istekte bulunan kamu kurum ve kuruluunca TKGM Dner Sermaye letmesi hesabna giderlerinin tamam yatrlmas halinde, kadastroya balanan blgelerde henz sras gelmeyen alma alanlar iindeki yatrmlarla ilgili mevki ve adalarn kadastrolar ncelikle yaplr. Bylece, gerekletirilmesi iyelik belirlemesine bal kalknma projelerinin geciktirilmeden sonulandrlmas salanabilir. Her ilin merkez ilesi ile dier ilelerinin idari snrlar iinde kalan yerler kadastro blgelerini oluturur. Kadastro yaplmasna karar verilen bu blgeler en az bir ay nceden Resmi Gazete (RG), radyo veya televizyonda, blge merkezi ve bal bulunduu ilde, varsa yerel gazetede ilan olunur. Bunlarn yan sra allm yollarla da ilan yaplr. Kadastro yaplacak blgede almalar yrtecek kadastro mdrl kurulur. Ancak, blgede daha nceden kurulmu mevcut kadastro mdrl bulunuyorsa ilemleri bu mdrlk yrtr. Eer blgede daha nceden kurulmu bir mdrlk bulunmuyor ise yeni bir kadastro mdrl veya kadastro eflii kurulur. Her ikisinin de kurulamamas durumunda en yakn ilenin kadastro mdrlne yetki verilir. Kadastro almalarnn bir ok anlamazla sebep olaca ve bunlarn genel mahkemelerde zlmesi halinde bu mahkemelerdeki dier davalarn da gecikecei dncesiyle, KKnun 24. maddesi78 uyarnca her kadastro blgesinde tek hakimli ve
78

Baknz: Kadastro Kanunu

asliye mahkemesi sfatna sahip uygun sayda kadastro mahkemesi kurulur. Kadastro mahkemesinin kurulmas iin TKGMnce Adalet Bakanlna bavurulur. 6.2. Teknik ler

Kadastro ilemleri srasnda yaplan teknik ilemler; 3402 sayl Kadastro Kanunu, bu Kanunun 47/D maddesi79 uyarnca karlan Byk lekli Haritalarn Yapm Ynetmeliine (BHYY) bal olarak uygulanr. Teknik ilemlerin amac KKnun 1. maddesinde belirtilen kadastral toporafik haritalar oluturmaktr. Teknik ilemler TKGM ve KK, md. 39/380 uyarnca TKGMnn, bal olduu Bakanln onayn almas kaydyla gerek veya tzelkiilere ihale yoluyla yaptrlabilir. 6.2.1. lek ve lm Ynteminin Saptanmas

Kadastro haritalarnn lekleri kent ve kasabalarn yerleim alanlarnda 1/500, 1/1000; bunlarn yerleim blgeleri dnda 1/2000; ky merkezlerinde 1/1000, tarm arazilerinde ise 1/5000 olarak alnr. 1/500, 1/1000 ve 1/2000 lekli haritalar BHYY, md. 2 uyarnca yersel ya da fotogrametrik yntemle, lke nirengi ve nivelman ana dayal ve lke pafta blmleme sisteminde retilir. 1/5000 lekli haritalar ise yalnz fotogrametrik yntem kullanlarak retilir. Teknik ilemler srasnda kullanlacak lek ve l yntemleri TKGM tarafndan belirlenir. 6.2.2. Pafta Blmlemesi

lkemizde, nirengi sisteminin koordinatlar Gauss-Krger projeksiyon sisteminde ve 30lik dilim esasna gre yaplr. Pafta blmlemede temel olarak 1/250 000 lekli paftann izim alan alnr. Buradan daha byk lekli paftalarn ke koordinatlar hesaplanr. 6.2.3. Toporafik Haritalarn Kadastral Alma Hazrlanmas

Fotogrametrik lm yntemiyle yaplm toporafik haritalarn ve bytlm hava resimlerinin kopyalar merkezden getirilir. Bunlarla arazide parsellerin snrlandrlmas yaplr. Fotogrametrik alm ve deerlendirme iin oluturulan sabit noktalarn sklatrmasnn parsel lmnde yetmemesi halinde arazide yeniden sabit noktalar tesis edilir. Bylece, fotogrametrik ya da klasik olarak yaplan haritalarda toporafik bakmdan paralellik salanarak bunlar parsel lmlerine hazr duruma getirilir. Parsel snrlandrma krokisi ile birlikte hazrlanan parsel lm krokisi ve lm ileri deerlendirildikten (izildikten) sonra toporafik kadastral harita byk lde tamamlanm olur. Bu ilemler sonunda alan hesabna geilir.

79 80

Baknz: Kadastro Kanunu Baknz: Kadastro Kanunu

6.2.4.

Alan Hesaplar

Alan hesaplar BHYYnin 259, 260 ve 261. maddelerine uygun olarak yaplr. BHYY, md. 259: Parsellerin yzlmleri, ke noktalarnn koordinatlar ile desimetreye kadar hesaplanr. Kontrol amac ile ada veya parsel topluluunun yzlmleri grafik yntemle hesaplanarak parsel yzlmleri toplam ile karlatrlr. Bu iki hesaptan bulunan yzlm fark,
f =0.0 3 1 M +0.0 0 F F 03

formlnn verdii miktardan byk olamaz. Farkn byk olmas durumunda izim ve hesaplar kontrol edilerek hata giderilir. M= lek paydas F=m2 cinsinden alan. BHYY, md. 260: Yaplamam alanlarda idarenin izni ile parsellerin yzlmleri grafik olarak hesaplanabilir. Parsellerin yzlmleri ayr ayr grafik yntemle hesaplandktan sonra ada veya parsel topluluklarnn yzlmleri de ayn yntemle hesaplanr ve bu toplulua giren parsel yzlmlerinin toplam ile karlatrlr. Aradaki fark,
f =0.0 0 M 04 F +0.0 0 F 03

formlnn verdii miktardan byk olamaz. Bu fark parsellerin yzlmleri ile orantl ve desimetrekare birimine kadar datlarak geerli parsel yzlmleri bulunur. BHYY, md. 261: Planimetre ile grafik olarak yaplan yzlm hesaplarnda planimetre katsays, md. 260daki formlden bulunan yanlma snrndan kk olmaldr. Farkn, hata snr dnda olmas durumunda hesaplar ve izim kontrol edilerek yanllk giderilir. 6.3. Yasal ler (Tespit ve Snrlandrma)

6.3.1.

Hazrlk almalar

Yasal ilerin hazrlk almalar KK, md. 3e gre kadastro ekipleri ile kadastro komisyonlarnn kurulmasndan oluur.

6.3.1.1.

Kadastro Ekiplerinin Kurulmas

KK, md. 3e gre kadastro almalarnda snrlandrma ve tespit ilemlerini yapmak zere kadastro ekipleri kurulur. Kadastro ekibi; en az iki kadastro teknisyeni, mahalle ya da ky muhtar ile bilirkiiden oluur. Muhtarn dier bir kadastro ekibi ile almas veya herhangi bir nedenle hazr bulunmamas durumunda, yerine kanuni vekili katlr. Belediyesi olan yerlerde belediye meclisi, kylerde ise ky dernei tarafndan bir ekip iin alt bilirkiinin ad en ge on be gn iinde kadastro mdrlne bildirilir. alma alannda birden ok ekibin grev yapmas halinde her ekip iin ayrca bilirkii seilir. Seilen bilirkiilerin 40 yan bitirmi olmas ve kstl veya yz kzartc bir sutan mahkumiyeti bulunmam olmas gerekir. Bilirkiilerin zamannda seilememesi veya bilirkiiliklerine engel hallerinin bulunmas durumunda, blgenin mlki amiri tarafndan ayn sayda bilirkii belirlenir. Tanmazlarn snrlar ve hak sahiplerini bilmesi ve yrede 10 yldr oturmakta olmas gereken bilirkiiler, kadastro ekibinin almas srasnda, herhangi bir kar ya da akrabalk ilikisi sz konusu olan tanmazlar konusunda dinlenmezler. Bilirkiilie engel bu durumlar, kadastro teknisyeni, muhtar ve dier grevliler hakknda da uygulanr. Kadastro ekibi almalarnn kapsamna gre birden fazla kurulabilir. 6.3.1.2. Kadastro Komisyonlarnn Kurulmas

KK, md. 3e ve tirazlar nceleyecek Kadastro Komisyonunun Kuruluu ve Grevleri Hakknda Ynetmelik 81 madde 3e gre kadastro komisyonu; kadastro mdr veya yardmcsnn bakanlnda, bir kadastro yesi ve itirazn niteliine gre kontrol mhendisi veya tasarruf kontrol memurundan oluur. Kontrol mhendisinin bulunmamas durumunda yerine fen kontrol memuru katlr. Kadastro komisyonu almalarnn kapsamna gre birden fazla kurulabilir. 6.3.2. Kadastro alma Alannn Snrlandrlmas lan

KK, md. 4e gre, kadastro blgesindeki her ky ile belediye snrlar iinde bulunan mahallelerin her biri, kadastro alma alann oluturur. Kadastro mdr, kadastrosuna balanacak mahalleyi veya ky, en az 15 gn nce blge merkezi ile alma alan ve komu mahalle ve belediyelerde allm aralarla duyurur. Bu duyuruda alma snrlarnn tespitine hangi gn ve saatte balanaca belirtilir. Bunun yan sra alma alan snrnda tanmaz bulunan kii veya temsilciler aadaki konular hakknda bilgilendirilir: Snrlar belli olmayan tanmazlarn ke noktalarna mahallin rf ve adetlerine uygun kalc iaretler koymalar,
Baknz: tirazlar nceleyecek Kadastro Komisyonunun Kuruluu ve Grevleri Hakknda Ynetmelik

81

yelik ve iyelikten gayri ayni ve ahsi haklarn kantlayc belgeleri ile birlikte, kadastro teknisyenliince yaplacak ada veya mevkii ilannda belirtilen gn ve saatte tanmazlarnn banda hazr bulunmalar, bulunmayanlarn yokluklarnda ilem yaplaca, Kadastro harlarnn; emlak vergisi beyan deeri zerinden, tapulu ve tapusuz yerler iin farkl oranlarda ve tanmazlarnn banda bulunanlardan bulunmayanlara gre daha dk oranda alnaca, Kadastro ekibinin alma alanndaki grevleri sona erene kadar snrlandrma ve tespitlere yaplacak itirazlar iin belgelerle birlikte kadastro mdrl veya kadastro teknisyenliine bavurmalar, bu itirazlarn kadastro komisyonunda incelenecei, tiraz sonularnn ask cetvellerinde gsterilecei, alma alanndaki grevin sona ermesi tarihinden sonraki itirazlarn ise kadastro sonularnn gsterildii 30 gnlk ilan sresi iinde kadastro mahkemesine dava amak suretiyle yaplabilecei.

Kadastro alma alan snrnda orman bulunursa; durum almaya balamadan iki ay nce Orman Genel Mdrlne bildirilir. Bu yerlerin orman snrlamas ve orman snrlar dna karma ilemleri 6831 sayl Orman Kanunu hkmlerine gre orman kadastro komisyonlarnca tespit ve haritasna iaretlenerek tutanaklar ile birlikte kadastro ekiplerine teslim edilir. ki ay iinde kadastro komisyonlarnca orman snrlarnn belirlenmemesi halinde kadastro alma alan snrlar kadastro ekiplerince belirlenir ve almalar 3402 sayl KK uyarnca yrtlr. Kadastro ekiplerince bu ekilde tespit ve ilan edilen yerlerde orman kadastro ilemleri de tamamlanm saylr. Orman kadastrosu tamamlanm yerlerde bu snrlara aynen uyulur. 6.3.3. Kadastro alma Alannn Snrlandrlmas

Kadastro ekibi; kadastro alma alan snrnn tespitinde il ve ilelerin belediye snrlar ile ky snrlarn dikkate alr. Bu snrlar mahalle, belediye, ky idari snrlar saylmaz. Snr tespitlerinde komu mahalle veya kyn bilgi ve belgelerinden yararlanlr. Kadastro alma alan snrnda orman bulunan yerlerde orman snrlamas ve orman snrlar dna karma ilemleri 6831 sayl Orman Kanunu hkmlerine gre orman kadastro komisyonlarnca tespit edilir ve haritasna iaretlenerek tutanaklar ile birlikte kadastro ekiplerine teslim edilir. ki ay iinde kadastro komisyonlarnca orman snrlarnn belirlenmemesi halinde kadastro alma alan snrlar kadastro ekiplerince belirlenir ve almalar 3402 sayl KK uyarnca yrtlr. Kadastro ekiplerince bu ekilde tespit ve ilan edilen yerlerde orman kadastro ilemleri de tamamlanm saylr. Orman kadastrosu tamamlanm yerlerde bu snrlara aynen uyulur. Tespit edilen snrlar harita veya l krokisinde gsterilir. alma alan krokisinin onayl bir rnei ilgili kadastro mahkemesine gnderilir. alma alan snrnn belirlenmesi srasnda hazr bulunmayan belediye bakanlar ile mahalle ve ky muhtarlarna alma alannn snr krokisinin bir rnei gnderilir. Hazr bulunanlara ise yerinde bir tutanakla tebli edilir. Ayrca mahalle ya da ky muhtarlklarnda ilan

edilir. lan tarihinden itibaren 7 gn iinde ilgili belediye bakan, mahalle veya ky muhtar ve orman idaresinin yerel kuruluu ile snrdaki tanmazlara ilikin zel ve tzel kiiler kadastro mdrlne itiraz edebilirler. Bu itirazlar, gerekirse yerinde inceleme yaplarak 7 gn iinde karara balanr ve ilgililere tebli edilir. Bu karara kar 7 gn iinde kadastro mahkemesine itiraz edilebilir. Bu itiraz, durumasz ve gerektiinde mahallinde inceleme yaplarak, 15 gn iinde kesin karara balanr. Ancak; tespit edilen bu snra kar kesinlemi mahkeme karar var ise ayn konuda itirazda bulunulamaz. Bylece yersiz itirazlar nlenmi olur. BHYY, md. 108, 109, 110, 111, 112, 113, 114 ve 115 uyarnca kadastro alma alan snrlandrmas ve krokisi hazrlanr. BHYY, md. 108; 3402 sayl KKnun 4. ve 47/A maddeleri gereince dzenlenen ynetmelik esaslarna gre belirlenen kadastro alma alan snrlar iin bir kroki dzenlenir (Baknz rnek 1, s. DZENLE 1(Bir sayfa)ve rnek 2, s. DZENLE1). BHYY, md. 109; Kadastro alma alan ky birimi ise, belirlenecek olan bu alma alan snrndaki krk noktalara poligon zemin tesisleri gibi beton tesisler yaplr. Ancak kenarlar ksa olan krk noktalar, en yakn betondan detay alm iin belirlenen kurallara gre llr (Bu noktalara beton dklmez. Bunlar, alma alann snrndaki betonlardan veya bu betonlar arasnda bir poligon dizisi gibi tesis edilen yardmc l betonlarndan detay noktalar gibi llrler). Btn krk noktalara birden balayarak numara verilir (Kuzey-batdan saat ibresi ynnde) (Baknz rnek 3, s. DZENLE0,5). alma alanna komu belediye ve kylerin evvelce kesinlemi kadastro alma alan snrlarndaki noktalarn numaralar, yeni alma alan snr noktalarna payda olarak eklenir (kiden fazla alma alannn ortak snr noktas bulunuyorsa, kesinleme tarihlerine gre ve en eski tarihli en alta gelmek zere nokta numaralar birer kesir izgisi ile alt alta gsterilir.) (Baknz rnek 4, s. DZENLE0,5) . BHYY, md. 110; Zemin tesisi yaplan alma alan snr krk noktalar poligon noktalarnda olduu gibi rperlenerek krokileri dzenlenir. BHYY, md. 111; alma alan snr krk noktalar arasndaki a ve uzunluklar (detay olarak llenler hari) llr, snr krokisinde gsterilir; varsa yakndaki yer kontrol noktalarna balant lleri yaplr. BHYY, md. 112; Kadastro alma alan snrna rastlayan tanmazlarn snr ke noktalar llerek (en yakn snr betonu veya yardmc l betonlarndan llerek) gsterilir ve mal sahipleri belirtilir. Snrda bulunan veya snra yakn olan dere, tepe, kpr, yol ve benzerleri zel iaretleri ile komu kadastro alma alanlar adlar yazlarak gsterilir. BHYY, md. 113; Her kadastro alma alan iin dzenlenecek olan snr krokileri uygun yaklak lekte, pafta nitelikli altlklara izilir ve mrekkeplenir. Anlamazlk olan snrlar, anlamazlk sonulanncaya kadar kurun kalemle ve kesik izgilerle gsterilir (Bu tr snrlar zerindeki krk noktalara numara verilmez. Anlamazlk sonulandnda ortaya kacak yeni krk noktalara, alma alanndaki son krk

nokta numarasndan balayarak numara verilir ve kesinleen snr izgisi mrekkeplenir.). Snr tespit tutanaklarnda imzalar bulunan komu alma alanlarnn varsa belediye bakan yoksa muhtar ve ihtiyar kurulu yeleri ile bilirkiiler ve kadastro mdr, kontrol mhendisi yoksa fen kontrol memuru ile dzenleyen teknisyenler tarafndan imzalanr. Anlamazlk olan snrlar, gerekirse her iki iddia ayr ayr olmak zere kurun kalemle ve kesik izgilerle gsterilir. Anlamazlk sonulandnda kesinleen snrlar mrekkeplenir. BHYY, md. 114; Kadastro alma alan mahalle birimi ise; bu birimde de snr belirleme lleri yukarda belirtilen esaslara gre yaplr. Snrlanacak mahalle biriminin, ayn idari snr ierisindeki dier komu mahalleler arasndaki snrlar, salanacak haritalardan ve mahalle snrlarn gsterir belgelerden yararlanlarak, llmeden ve snr noktalarna zemin tesisi yaplmadan belirlenir. Yararlanlacak olan haritalarn yeterli olmamas durumunda, 110. maddedeki esaslar ierisinde belirlenmek zere llr ve bu ller daha nce belirlenmi dier snrlarla ilikilendirilir. BHYY, md. 115; Gerektiinde birden ok mahalle birimindeki kadastro alma alan snr ayn altlk zerinde gsterilebilir. Kadastro alma alan iinde, ilk parsel iin kadastro tutanann dzenlenmesinden sonra idari tekilat ve taksimatta yaplan deiiklik, balanan kadastroyu durdurmaz. 6.3.4. Tapu, Vergi Kayd, Harita ve Dier Belgelerin karlmas

alma alannda ie balamadan nce, kadastro mdr tarafndan grevlendirilen yeterli sayda memur, kadastrosu yaplacak mahalle ya da kye ait tm tapu ve vergi yazm kaytlarn kartrlar. Bu kaytlar tarih srasna gre alma alan iin dzenlenen tapu ve vergi kayt defterine yazarlar. Tapu kaytlarnn harita veya krokisi varsa bunlar da tapu kayt defterinde belirtilir. karlan kaytlarn sa st kenarna, krmz kalemle KADASTRO yazlr. Belediye, zel idare, vergi dairesi ve ky muhtarlklar vergi kaytlarnn kartlmas esnasnda gerekli tm kolaylklar gstermek zorundadr. alma alan snrnda orman bulunduu takdirde, durum almaya balamadan iki ay nce Orman Genel Mdrlne bildirilerek, ilgili yerin orman snr haritas varsa bu haritalarn gnderilmesi, yoksa orman snrlarnn, orman kadastro komisyonlarnca tespit edilerek haritasna ilenmesi istenir. Yazda ayrca, bu haritalarn elde edilememesi durumunda, orman idaresince snrlarn arazide iaretlenmesi istenir. Bu takdirde ly kadastro rgt yapar. Orman idaresince bunlarn hibiri yaplmad takdirde orman snrlar kadastro teknisyenlerince belirlenir82. Kadastro mdr ayrca, btn resmi daireler, belediyeler, vakflar, zel idareler ve iletmeler tarafndan yaplm harita ve planlar ile bunlara ait belgelerden alma
82

Tde, T., Byk, C., (1994), a.g.e., sayfa 322

alanna ait olanlarnn birer rneini yazl olarak ister ve tespit ve snrlandrma almalar srasnda bir temsilci eleman bulundurmalarn belirtir. Tm bunlarn yan sra kadastro mdr, mahalli hukuk mahkemesinden, bu alma alannda tanmazlar hakknda grlmekte olan kadastro ile ilgili davalarla, hkme balanm olup ta henz kesinlemeyen davalarn listesini alr ve bunu dier belgelerle birlikte kadastro teknisyenliine verir. Listenin alnmasndan sonra o alma alannda bulunan tanmazlar hakknda mahalli hukuk mahkemelerine alan davalar, derhal kadastro mdrne bildirilir. Kadastro mdr, bu listelerdeki daval tanmazlarn tespiti yapldktan sonra, bunlarla ilgili tutanaklar bir hafta iinde kadastro mahkemelerine gnderir ve bu durumdan listenin alnd mahalli mahkemeyi bilgilendirir. 6.3.5. Parselleri Snrlandrlacak Mevkii ya da Ada lan

Kadastro teknisyenleri, hangi mevkii veya adada kadastro almasna balayacaklarn en az 7 gn nceden allm aralarla ilgili ky veya mahallede ilan ettirir ve ilann yapldna dair bir tutanak dzenler. almalara aydan fazla ara verilmesi halinde ilan yenilenir. Ada ya da mevkii ilannda ilgili mahalle ya da kyn hangi ada ya da mevkiinde bulunan tanmazlarn kadastro ilemine hangi gn ve saatten itibaren balanaca ve bunun yan sra bu ada veya mevkide tanmaz bulunan kiiler ile hak iddiasnda bulunanlarn veya temsilcilerinin: Snrlar belli olmayan tanmazlarn ke noktalarna mahallin rf ve adetlerine uygun kalc iaretler koymalar, almalar srasnda, snrlar gstermek ve varsa iyelik ve iyelikten gayri ayni ve ahsi haklarn kantlayc tapu, senet, vergi kayd, emlak vergisi beyannamesi ve sair ne gibi belgeleri varsa bunlar ibraz etmek iin tanmazlarnn banda hazr bulunmalar, bulunmayanlara ait snrlandrma ve tespit ilemlerinin yokluklarnda yaplaca, Kadastro harlarnn; emlak vergisi beyan deeri zerinden, tapulu ve tapusuz yerler iin farkl oranlarda ve tanmazlarnn banda bulunanlardan bulunmayanlara gre daha dk oranda alnaca, Snrlandrma ve tespitlere kar, kadastro ekibinin alma alanndaki grevleri sona erdii tarihe kadar yaplacak itirazlar kadastro komisyonunda inceleneceinden, itirazlar olanlarn bu sre iinde belgeleri ile birlikte kadastro teknisyenliine veya kadastro mdrlne bavurmalar, itiraz sonularnn taraflara tebli edilmeyip ask cetvellerinde gsterilecei, bu tarihten sonraki itirazlarn ise kadastro sonularnn gsterildii 30 gnlk ilan sresi iinde kadastro mahkemesinde dava amak suretiyle yaplaca

duyurulur. BHYY, md. 116, 117, 118, 119, 120, 121 ve 122 uyarnca ada blmleri ve krokisi hazrlanr. BHYY, md. 116; Kadastro adas, evresi kamuya ait cadde, sokak, yol, kanal, ark, dere, gl, deniz gibi doal yapay snrlarla, kadastro alma alan snr ile veya Devlet Demir yollar arazisi ile evrili parseller topluluudur.

BHYY, md. 117; Kadastro alma alan iinde kalan alann tm kadastro adalarna blnr. BHYY, md. 118; Kadastro alma alan snrlar iinde kalan adalara, snrlandrma srasna gre 101den balayarak ada numaras verilir. l, ile, bucak belediyeleri veya ky snrlar iindeki tm mahallelerin snrlandrma ilemleri tamamlanncaya kadar adalara verilen numaralar aralksz birbirini izler (Bir mahalledeki adalar srekli numaralandrlmadan baka bir mahalledeki adalara numara verilmez.). BHYY, md. 119; Ek snrlandrma krokilerinin dzenlenmesi srasnda; a) ki veya daha fazla adann birlemesi durumunda oluan yeni adaya, birleen eski adann en kk numaras verilir. Dier numaralar, daha sonra oluan ya da oluacak adalara verilmek zere saklanr. b) Bir adann iki veya daha fazla adaya blnmesi durumunda, eski ada numaras, adalardan uygun grlecek birinde braklarak, dier adalara varsa eskiden iptal edilmi ada numaralarndan kalan numaralar, yoksa en son ada numarasn izleyen ada numaralar verilir. BHYY, md. 120; Snrlandrlmas biten alma alanlar iin, pafta nitelikli altlklara uygun ve yaklak lekte olmak zere ada blm krokisi dzenlenir. Birka mahallenin ada blm krokileri bir altlk zerinde gsterilebilir (Baknz rnek 5, DZENLE1). BHYY, md. 121; Ada numaralarnda karklk ve tekrar olmamas iin, hangi adann hangi paftada bulunduunu gsterir bir izelge dzenlenir. Bu izelgeler ada numarasna gre hazrlanr. BHYY, md. 122; alma alan snr ve ada blmleri krokileri birer asl er kopya olarak dzenlenir. Asllar merkeze gnderilir. rneklerinden bir takm kadastro mdrlnde braklr, bir takm ilgili belediye bakanl ya da ky muhtarlna, bir takm da kadastro mahkemesine teslim edilir. 6.3.6. Hazrlanmas Teknik ve yasal ilemlerden oluan parsel snrlandrma krokileri ve iyelik tutanann hazrlanmas, kadastro almalarnn en uzun ve kapsaml blmn oluturur. 6.3.6.1. Teknik lemler (Parsel Snrlandrma Krokisi) Parsel Snrlandrma Krokisi ve yelik Tutanann

BHYYnin aadaki maddeleri uyarnca parsel snrlandrma krokileri hazrlanr.

BHYY, md. 123; Tanmaz mal snrlandrma, bir tanmaz mala ait tapu kaydnda, vergi kaydnda veya herhangi bir resmi belgede belirtilen snrlarn arazide gsterilmesi, bu snrlarn arazide iaretlenmesi ve bu duruma gre de kroki olarak bir kada izilmesi ilemlerinden oluur. Snrlandrma ada esasna gre yaplr (Yani, her snrlandrma krokisinde 1 ada bulunur.). BHYY, md. 124; Snrlandrma ilemleri, l ilemleri ile birlikte veya l ilemlerinden ayr olarak yrtlebilir. Kadastro planlarnn zel sektre yaptrlmas durumunda snrlandrma, l ilerinden nce yaplr. BHYY, md. 126; Snrlandrma krokileri ierdikleri bilgiler bakmndan ak, kesin ve duraksamaya (tereddde) yer vermeyecek biimde dzenlenir. BHYY, md. 127; Snrlandrma krokilerinde, tanmaz mallarn snr ve cinsleri, snr iaretleri, aidiyetleri ve iinde bulunan doal ve yapay tesisler yaklak lekte, irtifak haklar ve belirsiz snrlar rper lleri ile gsterilir. Bu krokiler, kuzeye ynlendirilmi olarak 297 mm x 420 mm boyutlarnda basl katlara yaplr (Baknz rnek 6, sayfa DZENLE2). BHYY, md. 128; Bir tek kada smayan byk adalarn birka kada izilmesi zorunlu olduunda, her para kada 1den balayarak parantez iinde yazl numara verilir. Her para krokide dier paralarn ilgili snr izgileri ve parsel numaralar gsterilir. Her kada, paralarn birleme durumunu gsterir bir indeks kroki izilir. Bir parselin birka krokide gsterilmesi durumunda, parselin her para krokideki birleme noktalar A, B, C, D gibi harflerle iaretlenir (Baknz rnek 7, DZENLE 1). BHYY, md. 129; Bir ada iindeki btn parsellere 1den balayarak parsel numaras verilir. Parsel numaralar adann kuzey batsndan balar ve saat ibresi ynnde devam eder. BHYY, md. 130; Snrlandrma krokilerinde iyelik snr izgileri ve snrlardaki tesisler zel iaretlerine gre gsterilir ve krokiler siyah renkte mrekkeplenir. BHYY, md. 131; Snr krk ve ke noktalar, noktada zel bir tesis varsa zel iaretleriyle, yoksa nokta ile gsterilir. Belirli olmayan snr krk ve ke noktalar en az deimez noktadan rperlenir. BHYY, md. 132; Snrlandrma krokilerinde mecralar, ak ve kapal geitler, su borular, kablo, elektrik ve telefon hatlar, damlalk, tnel, aydnlk gibi her trl irtifak haklar uzunluk ve genilikleri ile gsterilir ve gerekirse rperlenir. Bu tesislerden sadece irtifak hakk kurulmu olanlar kadastro paftalarna aktarlr.

BHYY, md. 133; Demiryollarna getikleri her ky ve mahallede ayr ada ve parsel numaras verilir ve snrlandrma krokileri ayrca yaplr. Bir kadastro alma alan iindeki demiryolunun iki veya daha fazla paralara ayrlmas durumunda, paralardan her birine ayr ada ve parsel numaras verilir. ki kadastro alma alannn ortak snrna rastlayan demiryolu, alma alanlarndan birine katlr. BHYY, md. 134; Yaplarn sokak ksm hari iyelik snrndaki duvarlar aidiyeti ile gsterilir. BHYY, md. 135; Sokak kaplar kapnn bulunduu yerde sadece ince bir okla gsterilir ve kap numaralar okun altna yazlr. BHYY, md. 136; Belli edilmemi olan imar ada, parsel keleri ve adalar iindeki baz parsel snrlar, kesin olarak gsterilmemi olan yangn yerleri ile tarla, ba, bahe iken adalar tekili suretiyle parseller meydana getirilen ve poligon tesisleri olmayan yerlerde kadastro snrlandrma ekibi tarafndan btn adalarn ke noktalarna ve adalar iindeki gerekli grlen nemli krk noktalara, mevcut planlar uygulanmak suretiyle ada ve parsel ke noktas belirtme tesisi konur. aretleme ilemi belediye harita kadastro mhendisi veya fen memuru, yoksa yetkili bir eleman ile birlikte yaplr. Snrlandrma ekibince bu iaretlere gre gerekli l ve rper ileri yaplarak snrlandrma krokileri dzenlenir. Tesislerin ksa zamanda kaybolma olasl varsa, snrlandrma ve l ileri bir arada yrtlr. Bu yerlere ait snrlandrma krokileri, snrlandrmaya katlan belediye yetkililerince de imzalanr. BHYY, md. 137; yelik snrlar belli edilmeyen ve harita ya da plan bulunmayan yangn ve afet yerleri tek parsel olarak snrlandrlr. BHYY, md. 138; Tescil edilmi tapu haritalar bulunan parsellerin snrlandrlmasnda bu haritalar gz nne alnr ve snrlandrma ona gre yaplr. Zemine uygulanamayan tapu haritalarndan eklen yararlanlr ve durum tapu haritas zerinde aklanr. Tapu haritalar ilgili kadastro tutanana eklenir. Tapu haritas olan parseller, snrlandrma krokisinin uygun bir yerinde gsterilir (Snrlandrma krokisinin uygun bir yerine Bu parsellerin tapu haritas vardr biiminde aklama yaplr.). BHYY, md. 139; Snrlandrma krokisi zerinde, kar ada cepheleri siyah ini mrekkebi ile ince olarak izilir ve ada numaralar yazlr. BHYY, md. 140; Sokak adlar ya da numaralar, belediyeden alnarak uygun bir yerine ini mrekkebi ve blok harfleri ile yaz yazlr.

BHYY, md. 141; Snrlandrma krokilerinde btn yaplar yap malzemesi trleri ve kat says ile, deniz kenarlar, nehirler, dereler, su kanallar, kuyular, havuzlar vb. yapay ve doal btn tesisler zel iaretleri ile gsterilir. Akarsularn ak yn bir okla iaretlenir. BHYY, md. 142; Snrlandrma krokilerinde, kat haklar bulunan parsellere ait kat hakk krokileri, her parsel iin ayr basl katlara yaplr ve bu durum, parsellerin bulunduu snrlandrma krokisinde belirtilir. BHYY, md. 143; Kat haklarn gsterir tamamlayc krokilerde tanmaz mallara parsel numaras verilmez, sadece snrlandrma krokilerinde olduu gibi kap numaralar gsterilir. Tamamlayc krokilerin uygun bir yerine ...... nolu tanmaz maln yararna ve krokideki rperlerine gre ..... parsellerin zerinde ve ....... metre yksekliinde kat hakk vardr sz yazlr. BHYY, md. 144; Ada snrlandrma krokisinin uygun bir yerine zerine kat hakk bulunan parsellerin numaralar yazlarak karlarna bu parselin aleyhine ve kat hakkn gsteren krokideki rperlerine gre ...... metre ykseklikte ........ ve ........ kap nolu tanmaz mallar vardr szckleri yazlr. BHYY, md. 145; Kat saysnn fazla olmas durumunda, leh ve aleyhte haklar belirtilerek krokileri dzenlenir. BHYY, md. 146; zerinde kat hakk bulunan tanmaz mallarn snrlandrma krokileri aadaki gibi yaplr: Zemin ve katlara ait snrlandrma krokilerinde tanmaz mallarn snrlar, d ve i beden duvarlar, ara duvarlar hari olmak zere, iten ie llr. Bu krokilerde duvarlarn kalnlklar gsterilir. Zemin snrlandrma krokilerinde duvarlara, giri ve avlu ile balants bulunmas durumunda ayn parsel numaras; duvarlarn avlu ile ya da birbirleri ile balants olmamas durumunda, ayr parsel numaras verilir. Parsel numaras alan bu duvarlar, kale duvarlar gibi taranr, yap cinsleri belirtilir. Katlarn snrlandrma krokilerinde d ve i beden duvarlar, zemin snrlandrma krokisinde olduu gibi gsterilir ve taranr. Bunlara ayrca parsel numaras verilmez.

BHYY, md. 147; Kat mlkiyeti uygulanan alanlarda snrlandrma krokileri aadaki gibi dzenlenir: Kat iyelii durumu dnlmeden, normal bir parsel gibi tanmaz maln snrlandrma krokisi ada iindeki dier parseller ile birlikte yaplr. Bu snrlandrma krokisinin uygun bir yerine ....... numaral parsellerde kat iyelii kuruludur. szleri yazlr. Tapuda kat iyeliinin kuruluuna esas olan kat planlar projesi, bamsz blmlerin snrlandrma krokisi yerine kullanlr. Katlar iin ayrca snrlandrma krokileri yaplmaz. Bamsz blmlerin tespitinde bu planlar ile kat iyeliinin kuruluunda kullanlan ilgili dier belgelerden ve zemin snrlandrma krokilerinden yararlanlr .

BHYY, md. 148; Yaplam alanlarda snrlandrma krokileri l srasnda yaplabilir. Bu durumda dzenlenen l krokilerinin altlar kadastro ekibinin tm yeleri tarafndan imzalanr. l ileri zel sektre yaptrlacak yerlerde, l ilerinde nce snrlandrma krokisi dzenlenmesi zorunludur. Snrlandrma krokisi yerine geen l krokileri, siyah renkte mrekkeplenir. BHYY, md. 149; Aralarnda anlamazlk olan parsellerin snrlar, snrlandrma krokilerinde kurun kalemle ve kesik izgilerle gsterilir. Anlamazlk giderildikten sonra kroki mrekkeplenir. BHYY, md. 150; Snrlandrma krokilerinde kaznt ve silinti yaplmaz. Herhangi bir ekilde yaplm olan yanllklar aadaki ekilde dzeltilebilir: a) Yanl mrekkeplenen izgiler (X) iareti ile iptal edilerek, dorusu uygun biimde izilir. b) Rakam ve yazlardaki yanllklar, okunurluu kaybolmayacak ekilde, dz siyah bir izgi ile iptal edilir ve dorusu uygun biimde yazlr. Yaplan dzeltmeler, snrlandrma krokilerinin uygun bir yerinde aklanr ve aklamann alt kadastro ekibi elemanlar tarafndan imzalanr. BHYY, md. 151; Snrlandrma krokileri iin ek snrlandrma krokisi yaplmas gereken durumlarda, hangi parsel ya da parseller iin ek krokiler yaplm ise, asl snrlandrma krokisinde o parsel numaralarn iine alacak ekilde bir daire izilir. Asl snrlandrma krokisinin uygun bir yerine ......... numaral parsellerin ek snrlandrma krokileri vardr szleri yazlr. Ek snrlandrma krokileri de kadastro ekibi ya da kadastro komisyonu tarafndan imzalanr. BHYY, md. 152; Snrlandrma krokileri ve ek snrlandrma krokileri bir asl iki suret olarak hazrlanr. Asl snrlandrma krokisi TKGMne, bir suret tapu sicil mdrlne verilir. 6.3.6.2. Yasal lemler

Parsel snrlandrma krokisi ve iyelik tutanann hazrlanmas almalarndaki; yasal ilemler ekimesiz (davasz) ve ekimeli (daval) tanmazlar olarak ikiye ayrlr. a. ekimesiz (Davasz) Parsellerin Snrlandrlmas ve yelik Tutanaklarnn Hazrlanmas Kadastro teknisyenleri ilan edilen gn ve saatte muhtar ve bilirkiilerle beraber belirtilen ada ya da mevkie giderler. KK, md. 7 uyarnca kadastro teknisyenleri, hazr bulunduklar takdirde mal sahipleri ile ilgililerin huzurunda, varsa harita, tapu ve vergi kaytlar ile dier belgeleri, en az bilirkii ile muhtarn bilgilerinden yararlanarak

inceler ve mahallinde uygular. Teknisyenler, ilgilisine alnd belgesi vererek elde ettikleri belgeleri deerlendirerek tanmazn yasal durumunu tespit ederler. Kanaatlerini her tanmaz iin dzenleyecekleri kadastro tutanann edinme sebebi stununda aklarlar. Bylece KK hkmlerine gre tanmaz snrlandrr ve hak sahiplerini tayin ederler. Snrlandrma, kadastral harita veya bytlm fotoraf veya rperli kroki zerinde gsterilir; anlamazlk olan snrlar ayrca belirtilir. Kadastro teknisyenleri, bilirkiilerin bilgi ve beyanlar ile kanaate varamadklar durumda, bunlarn beyanlarna bal olmakszn, dier kimselerin bilgi ve tanklklarna bavurabilirler. Ancak bu durumun kayt ve belgelere dayandrlarak yaplmas ve nedenlerinin kadastro tutananda aklanmas zorunludur. Bu almalara, hazine hukukunun korunmas amacyla istedikleri takdirde Maliye Bakanl ile Orman Genel Mdrlnn temsilcileri de gzlemci olarak katlabilirler. Eer bu temsilciler gzlemci olarak hazr bulunmularsa, gerektiinde bunlarnda bilgilerine bavurulup tutanan ilgililer stununa imzalar alnr. Kadastro tutananda aadaki bilgiler bulunur: 1. Tanmazn; -li, -lesi, -Mahalle/Ky, -Mevkii/Soka, -Ktk sayfa no, -Ada, -Parsel, -Pafta no, -Harca esas deeri, -Yzlm, -Kadastro harc oran ve tutar, 2. Tespit dayana belgeler; -Tapu kaydnn zabt defterindeki83 tarih, sra, cilt, sayfa ve yzlm, -Tapu kaydnn alma defterindeki cilt no, sayfas, -Kanuna gre deerlendirilecek vergi kaydnn mevki, no, yl ve yzlm, -Tutanaa eklenen belgelerin eidi, tarihi, says ve ek adedi, 3. yelikte gayri ayni ve ahsi haklar, -erhler, -rtifak haklar ve tanmaz mkellefiyeti, -Beyanlar, 4. Tanmaz rehinlerinin harfi, rehinin mahiyeti (iyz), tesis tarihindeki alacaklnn ad ve soyad, bor miktar, faizi, derecesi, sresi, kayt tarih ve no, dnceler, 5. Edinme sebebi,
Henz kadastrosu yaplmam yerlerde ktk yerine zabt defteri ve kat mlkiyeti zabt defteri tutulur. Tanmazlarn snrlar snr komular yazlarak gsterilir.
83

6. Yaplan inceleme sonucunda belirlenen hak sahiplerinin ad, soyad, baba ad, hissesi, nfus kayd, adresi, 7. Grevlilerin ad, soyad ve imzas, 8. Beyanda bulunan ilgililerin ad, soyad ve imzas, 9. Tutana kontrol eden elemann ad, soyad ve imzas, 10. Snrlandrma ve tespite itiraz edenin ad, soyad, baba ad ve itirazn nedeni, 11. tiraz edilen belgenin nitelii ve tarihi, 12. Snrlandrma ve tespitin sonucu, 13. Okuyan ve tescil edenlerin ad, soyad, imzas, 14. Tescili kontrol edenlerin ad, soyad, imzas. Kadastro teknisyenleri arasnda gr ayrl olduu veya taraflarn dayandklar kayt ve belgeler ayn kuvvet ve mahiyette (gereklikte) grld takdirde tanmaza ait tutanak gerekesi ile birlikte zmlenmek zere kadastro komisyonuna gnderilir. alma alan snr iinde veya bitiiindeki tanmazlar ile dnda toplu olarak bulunan tanmazlardan kadastro tutana dzenlenmeyen yerlerin kadastroya tabi olmas yolunda iddia olursa, KK gereince snrlandrma ve tespit yaplarak tutanak dzenlenir ve iddia nedenleri aklanarak kadastro komisyonuna verilir. Kadastro tutana dzenlenip ekipteki grevlilerce imzalandktan sonra KK ve bu Kanuna dayanlarak karlan ynetmeliklerde belirlenen ayrcalklar dnda deiiklik ya da ek yaplmaz. Ancak, KK, md. 40 uyarnca, adna tespit edilen kimse tarafndan yaplan devir ve temlikler dikkate alnr. Malik hanesi yeni duruma gre deitirilir. Tutanan edinme sebebinde ilgililerin haklarn etkilemeyen adi yazm hatalar ile eksikliklerin sonradan farkna varlrsa, bunlar, kadastro teknisyenlerince durum aklanmak ve tutana imzalam olan muhtar ve bilirkiilerin imzalar alnmak suretiyle dzeltilir. Snrlandrma ve iyelik tespiti ilemleri aadaki tanmazlar iin gerekletirilir: Tapuda kaytl tanmazlar (KK, md. 13), Tapuda kaytl olmayan tanmazlar (KK, md. 14), Kamu mallar (KK, md. 16 ve 18), Devletin hkm ve tasarrufu altndaki araziler, hya edilen tanmazlar (KK, md. 17), Toplu yaplar (KK, md. 44).

Tapuda Kaytl Tanmazlar

Tapuda kaytl tanmaz: A) Kayt sahibi veya miraslar zilyet84 bulunuyorsa; a) Kayt sahibi adna, b) Kayt sahibi lm ise miraslar adna (Miraslarn belirlenmesi; ibraz edilmesi (gsterilmesi) halinde veraset (hak sahibi olma) belgesine gre, veraset belgesi yoksa muhtar ve bilirkii beyanlarnn ky nfus defteri ya da nfus idarelerinden alnacak vukuatl nfus kayt rneklerindeki bilgilerle karlatrlp uyum salandktan sonra yaplr.), c) Miraslar tayin edilemezse, l olduu yazlmak suretiyle kayt sahibi adna, B) Kayt sahibi veya miraslardan bakas zilyet bulunuyorsa; a) Kayt sahibi veya miraslarnn kadastro teknisyeni huzurunda onay vermeleri halinde zilyet adna, b) Zilyet, tanmaz, kayt malikinden veya miraslarndan veya temsilcilerinden tapu d bir yolla iktisap ettiini (kazandn), onlarn beyan veya herhangi bir belge ile veya bilirkii veyahut tank szleriyle ispat ettii ve ayrca en az on yl boyunca ekimesiz, aralksz ve malik sfatyla zilyet bulunduu takdirde, zilyet adna, c) Kayt sahibi yirmi yl nce lm veya gaipliine (kayplna) hkm verilmi veyahut tapu sicilinden malikin kim olduu anlalamam ise, ekimesiz ve aralksz yirmi yl sreyle ve malik sfatyla zilyet bulunan kimse adna tespit olunur. Hak sahiplerine kolaylk salanmas amacyla, noter tarafndan tespit ve tevsik edilen (belgelendirilen) onay beyan veya dzenlenen sat vaadi senedi teknisyen huzurunda yaplm kabul saylr (KK; md.13). alma alan ilannn yapld gnden sonraki tarihli tapu d szlemelerle yaplan devir ve temlikler kabul edilmez. Snrlandrlmam orman snrlar iinde kalan tapulu tanmazlarn, baka bir art aranmakszn, hak sahipleri adna snrlandrma ve tespiti yaplr. Zilyet adna tespitlerde, mevcut ve her trl kstlama ve snrl ayni haklar sakl tutulur. Bu tr haklar kadastro tutananda belirtilerek yeni ktklere aynen geirilir. Tanmaz zerinde iyeden baka birine ait bina, it, duvar, kuyu vb. muhdesat var ise bunun sahibi, cinsi, ihdas tarihi ve edinme sebebi belirtilerek tutanan ve ktn beyanlar hanesinde gsterilir. Taraflarn onay halinde kadastro teknisyenleri ya da kadastro komisyonlar ikili kullanmay, anlamalar erevesinde, tek iyelie dntrebilir. Tapuda Kaytl Olmayan Tanmazlar
84

TMK, md. 973 zilyetlii u ekilde aklar: Bir ey zerinde fiili hakimiyeti bulunan kimse o eyin zilyedidir. Tanmaz zerindeki irtifak haklarnda ve tanmaz yklerinde hakkn fiilen kullanlmas zilyetlik saylr.

Tapuda kaytl olmayan ve ayn alma alan iinde bulunan ve toplam alan sulu topraklarda 40, kuru topraklarda 100 dnme kadar olan (40 ve 100 dnm dahil) bir veya birden fazla tanmaz, ekimesiz ve aralksz en az yirmi yldan beri malik sfatyla zilyetliini belgelerle veya bilirkii veyahut tank beyanlaryla ispat eden zilyedi adna tespit edilir. Sulu veya kuru toprak ayrm, 3083 sayl Sulama Alanlarnda Arazi Dzenlemesine Dair Tarm Reformu Kanunu hkmlerine gre yaplr: Tanmazn, 40 ya da 100 dnm kapsam dnda kalan ksmnn zilyedi adna tespit edilebilmesi iin, delillendirme koullar dnda ayrca u belgelerden birine dayandrlmas gerekir: a. b. c. d. e. f. g. h. 31.12.1981 tarihine veya daha nceki tarihlere ait vergi kaytlar, Onayl irade suretleri ile fermanlar, Geerli mtevelli, sipahi, mltezim, temessk veya senetleri, Kaytlar bulunmayan tapu ve kaldrlan hazinei hassa senetleri veya geici tasarruf ilmhaberleri, Onaysz tapu yoklama kaytlar, Mlkname, muhasebat atika kalemi kaytlar, Mubayaa, istihkam ve ihbar hccetleri, Evkaf idarelerinden tapuya devredilmemi tasarruf kaytlar.

Tapuda kaytl olmayan tanmazlarn devir ve temliki, kadastro tutanann dzenleme tarihine kadar kabul edilerek tespit, son zilyedi adna yaplr. KK, md. 15 uyarnca; tapuda kaytl tanmazlarn iyeleri veya bunlarn miraslar arasnda, tapuda kaytl olmayan tanmazlarn ise KK uyarnca belirlenen zilyetleri arasnda taksim edildikleri belgelerle veya bilirkii veyahut tank beyanlar ile sabit olduu durumda, bu mallar taksim gereince zilyetler adna tespit olunur. Hissedarlar arasndaki taksimlerde, taksim sonucu her hissedara hangi tanmazn isabet ettii, miraslar arasndaki taksimlerde ise her mirasnn miras payna karlk ald tanr ve tanmazlar, kadastro tutanann edinme sebebi stununda aklanr85. Tanmaz tapuda kaytl olsun olmasn, onun ayrlmas mmkn bir ksmnn veya belli bir paynn, KKda zilyet lehine kabul edilen nedenlere iktisab uygundur. tirak halinde iyelik hkmlerinin sz konusu olduu hallerde, itirakilerden biri veya birkann belirli bir tanmazdaki hissesinin dier itirakilere devir ve temliki; tapulu tanmazlarda yazl, tapusuzlarda ise her trl delille ispat edilebilir. Bu durum, kadastro tutanann edinme sebebi stununda aklanr. yelik stununda itirak hali zlmeden payn devreden mirasnn ad yerine devralan mirasnn ad yazlarak tespit yaplr. Ayrma ilemi gerektiren tapulu ve tapusuz tanmazlarn taksimlerinde ayrma tarihindeki imar mevzuatna gre ilem yaplr.
85

Tde, T., Byk, C., (1994), a.g.e., sayfa: 346

Kamu Mallar Kamunun ortak kullanmasna veya bir kamu hizmetinin grlmesine ayrlan yerlerle Devletin hkm ve tasarrufu altnda bulunan sahipsiz yerlerden: a. Kamu hizmetinde kullanlan, btelerinden ayrlan denek veya yardmlarla yaplan resmi bina ve tesisler (Hkmet, belediye, karakol, okul binalar, ky odas, hastane veya dier salk tesisleri, ktphane, kitaplk, namazgah, cami, genel mezarlk, eme, kuyular, yunak ile kapanm olan yollar, meydanlar, pazar yerleri, park ve baheler, boluklar ve benzeri hizmet alanlar) kayt, belge veya zel kanunlarna gre Hazine, kamu kurum ve kurulular, il, belediye, ky veya mahalli idare birlikleri tzel kiilii adlarna tespit olunur. b. Mera, yaylak, klak, otlak, harman ve panayr yerleri gibi paral veya parasz kamunun yararlanmasna tahsis edildii veya kamunun kadimden beri yararland belgelerle veya bilirkii veya tank beyan ile ispat edilen orta mal tanmazlar snrlandrlr, parsel numaras verilerek yzlm hesaplanr ve bu gibi tanmazlar zel siciline yazlr. Bu snrlandrma, tescil mahiyetinde olmad gibi bu suretle belirlenen tanmazlar, zel kanunlarnda yazl hkmler sakl kalmak kaydyla zel iyelie konu tekil etmezler. c. Yol, meydan, kpr gibi orta mallar ise haritasnda gsterilmekle yetinilir. d. Devletin hkm ve tasarrufu altnda bulunan kayalar, tepeler, dalar (bunlardan kan kaynaklar) gibi, tarma elverili olmayan sahipsiz yerler ile deniz, gl, nehir gibi genel sular tescil ve snrlandrmaya tabi deildir, istisnalar sakldr. e. Devletin hkm ve tasarrufu altnda bulunan ormanlar, bu Kanunda hkm bulunmayan hallerde, zel kanunlar hkmlerine tabidir. Devletin Hkm ve Tasarrufu Altndaki Araziler zel ve tzel kiiler adna iktisap koullar gereklemeyen ve tescile tabi bulunan tanmazlar ile tarm alanna dntrlmesi veya ekonomik yarar salanmas mmkn olan yerlerin hazine adna tescil edilecei KK, md. 18 ile hkme balanmtr. zel kanunlar hkmlerine tabi olan ormanlar Devletin hkm ve tasarrufu altnda bulunur. alma alan snrlar iinde kalan Devlet ormanlar snrlandrlarak orman zellii ile hazine adna tespit ve tescil edilir. Snrlandrlm ormanlar iin tahdit haritasndaki snrlar esas alnarak bulunduu adann son parsel numaras verilmek suretiyle tapu ktne aynen aktarlr. Tarm alanna dntrlmesi ya da ekonomik yarar salanmas mmkn olan hali arazi ya da ham toprak gibi nitelikli yerler hazine adna tespit edilir ve tutanakta bu husus ayrntl olarak aklanr. Snrlandrlm Devlet ormanlar iinde kalan ve snrlandrma tutanaklarnda da kabul edilmeyen zel iyelie konu tanmazlar, tapulu olsa dahi, kadastrolamaya tabi tutulmaz. Ayrca Devletin hkm ve tasarrufu altnda bulunan dalar, tepeler, kayalar,

bunlardan kan kaynaklar gibi tarma uygun olmayan sahipsiz yerler ile deniz, gl, nehir gibi genel sular tescil ve snrlandrma dnda tutulur. Orta mallar, hizmet mallar, ormanlar ve Devletin hkm ve tasarrufu altnda olup ta bir kamu hizmetine tahsis edilen yerler ile kanunlar uyarnca Devlete kalan tanmazlar, tapuda kaytl olsun olmasn kazandrc zaman am yolu ile iktisap edilemez. hya Edilen Tanmazlar Orman saylmayan Devletin hkm ve tasarrufu altnda bulunan ve kamu hizmetine tahsis edilmeyen araziden, masraf ve emek sarf ile imar ve ihya edilerek tarma elverili hale getirilen tanmazlar, tapuda kaytl olmayan tanmazlarn tespiti ile ilgili koullar mevcut ise imar ve ihya edenler veya halefleri adna, aksi takdirde hazine adna tespit edilir. l, ile ve kasabalarn imar plannn kapsad alanlarda kalan tanmazlarda bu hkm uygulanmaz. Toplu Yaplar Kooperatif, irket ya da tzel kiilie sahip olmayan ahs topluluklarnn birden fazla yap ve tesis yaparak sahip olduklar tanmazlarn, kendi imar ya da vaziyet planlar dikkate alnarak ve gerektiinde birletirilerek ya da paralara ayrlarak, Kat Mlkiyeti Kanunu hkmlerine gre kat iyelii ya da kat irtifak tesis edilip bamsz blmler eklinde kadastro tespitleri yaplr. Bu ekilde tespitler iin tzel kiilerin genel kurullarnn oy okluu ile geen ynetim kurulu karar, ahs topluluklarnda ise oy okluu ile alnan karar gerekir. Bamsz blm olarak tespit yaplabilmesi iin: Tzel kiilie sahip yap kooperatifleri ve irketlerin ynetim kurullarnca alnp genel kurullarnn oy okluu ile kabul edilen ynetim kurulu karar bulunmaldr. Tzel kiilie sahip olmayan ahs topluluklarnn malik olduu tanmazlarda ise, maliklerin adet ve pay olarak yardan bir fazlasnn noterlerce dzenlenmi yazl onaylar gerekir. ahs topluluklarna ait tanmazlarda, talepte bulunan paydalarn, ynetim plann imzalamas yeterlidir. Ayrca, bamsz blmleri gsterir noterden onayl liste aranmaz. Kayden malik olduklar paylar arsa pay olarak kabul edilir. Kat Mlkiyeti Kanununun 12. ve 14. maddelerinde saylan belgeler mevcut olmaldr.

Daha nce kadastrosu yaplm bu gibi tanmazlarn, tzel kiilerin ya da topluluk temsilcilerinin talebi zerine TKGMnn izni alnmak suretiyle ikinci defa kadastrosu yaplr. Kat iyelii esasna gre yaplacak tespitlerde ana tanmaz ve her bamsz blm iin ayr ayr kadastro tutana dzenlenir ve bamsz blmlere ait tutanaklar ana tanmaz iin dzenlenen tutanaa eklenir. Ana tanmaz iin dzenlenecek tutanan edinme sebebinde, bamsz blmlerin kime ait olduu, arsa paylar ve edinme nedenleri etraflca alanr ve iyelik stununda malikleri ve paylar gsterilir. Bamsz blmler iin dzenlenecek tutanaklarda bamsz blm numaras parsel numaras ile kesirli (1/1, 1/3 gibi) yazlr. Edinme sebebinde ise o bamsz blmn

tespit ekli aklanr. Ask cetvellerinde bamsz blmlerin tespit sonular yazlp tapu ktne yazm ilemleri Kat Mlkiyeti Kanunu hkmlerine gre yaplr. Snrlandrma ve iyelik tespiti ilemlerinde tapu kaytlar ve dier belgelerin kapsad yerin tayininde (belirlenmesinde), KK, md. 20 uyarnca aadaki ekilde hareket edilir: Kayt ve belgeler, harita, plan ve krokiye dayanmakta ve bunlarn yerlerine uygulanmas olanakl ise, harita, plan ve krokideki snrlara uyulur. Harita, plan ve krokiye dayanmayan kayt ve belgelerde belirtilen snrlar mahalline uygulanabiliyor ve bu snrlar iinde kalan yer hak sahibi tarafndan kullanlyor ise, kayt ve belgelerde gsterilen yer esas alnarak tespit yaplr. Harita, plan ve krokiye dayanmayan kayt ve belgelerde belirtilen snrlar, deiebilir ve geniletilmeye elverili nitelikte ise, bunlarda gsterilen miktara itibar olunur. Ancak, deiebilir ve geniletilmeye elverili snrdaki tanmazlarn kaytlar, fiziki yaplar ve konumlar itibariyle belli bir yeri kapsyorsa, tespit o snr esas alnarak yaplr. Hazinece, zel kanunlar hkmlerine gre deimez ve genilemeye uygun olmayan snrlarla miktar zerinden satlan, tefviz (datma) veya tahsis veya parasz datlan tanmazlarda kan fazlalk, tanmazla birlikte sat; tefviz, tahsis ve datm tarihinden itibaren on yl gemi ise, miktarna baklmakszn kayt sahibi adna tespit edilir. 10 yllk sre dolmam ise miktar fazlas zilyedin gsterecei taraftan (tespit srasnda zilyet hazr bulunmaz ise zilyedin yararna uygun den taraftan) blnerek maliye hazinesi adna kayt edilir.

KK, md. 21e gre kayt ve belgelerde yazl miktara uyulmas gereken hallerde, kayt ve belgeler deiebilen ve geniletilmeye elverili snr ieriyorsa miktar fazlas o taraftan ifraz edilir. Deimeyen ve geniletilmeye elverili olmayan snrl kayt ve belgelere dayanan tespitlerde, miktara itibar edilmesi gerektii takdirde, miktar fazlas zilyedin gsterecei taraftan ifraz edilir. Zilyet, tespit srasnda hazr bulunmaz veya tercih hakkn kullanmaktan kanrsa ifraz, zilyedin yararna uygun den taraftan yaplr. b. ekimeli (Daval) Parsellerin Tespiti Tanmaz iyeliine ve snrl ayni haklara, Tapuya tescil ya da erh edilecek veyahut beyanlar hanesinde gsterilecek dier haklara, Snr ve lm uyumazlklarna ilikin

kadastroyu ve tapu sicilini ilgilendiren benzeri davalara konu tanmazlar ekimeli saylr86. alma alannda ie balamadan nce KK, md. 5 uyarnca kadastro mdr tarafndan, mahalli hukuk mahkemesinden, bu alma alannda tanmazlar
86

Baknz: Daval Tanmaz Mal Tutanaklarnn Kadastro Mahkemesine Devri Hakknda Ynetmelik, madde: 3

hakknda grlmekte olan kadastro ile ilgili davalarla, hkme balanm olup ta henz kesinlemeyen davalarn listesi yazl olarak istenir. Yerel hukuk mahkemelerince dzenlenecek listelerde; davann esas numaras, davac ve davalnn ad, soyad ve adresleri, davann konusu, daval tanmazn mevkii ve snrlar ile varsa davaya dayanak belgelerin cinsi, tarih ve numaras belirtilir. Dava listeleri mdr ya da mdr yardmcs tarafndan incelenir. Kadastro mahkemesi grevi iine giren ve ekimeli parsellere konu olan davalar tespit edildikten sonra bu liste ve davalarla ilgili belgeler kadastro teknisyenlerine imza karl teslim edilir87. Kadastro teknisyenlerine teslim edilen daval tanmazlarn snrlandrma ve tespiti dava konusuna gre aadaki ekilde yaplr88: a. Dava iyelie ynelik ise; tanmaz teknisyenlerce llr, taraflarn iddialar, varsa belgeleri muhtar ve bilirkii beyanlarna gre deerlendirilir. Sonular ve varacaklar kanaatleri tutanan edinme sebebi stununa etraflca aklanr. Davann dosya numaras belirtilerek maliki tayin edilmeden (iyelik tablosu doldurulmadan) kadastro tutana dzenlenir. b. Dava snra ve yzlmne ynelik ise; tanmaz teknisyenlerce llr, taraflarn iddialar, varsa belgeleri muhtar ve bilirkii beyanlarna gre deerlendirilir. Tanmazn iyesi tayin edilerek kadastro tutana dzenlenir. Davaya konu snrlar paftasnda mrekkeplenmeden kurun kalemle iaretlenir. Ancak yzlm hesaplanmaz. Taraflarn iddia ettikleri snrlar ile zeminde mevcut olan snr ayr bir kroki zerinde gsterilir ve bu kroki kadastro tutanana eklenir. c. Davann iyelikle birlikte snra da ynelik olmas halinde; a ve bde akland ekilde, tanmazn iyelii tayin edilmeden davaya konu snrlar paftasnda kurun kalemle iaretlenir. Yzlm hesaplanmaz. d. Davann snrl ayni haklara, tapuya tescil ya da erh edilecek veyahut beyanlar hanesinde gsterilecek haklara ynelik olmas halinde; teknisyenlerce, tanmazn snrlar belirlenir, maliki tayin edilir, davann konusu ile dosya numaras kadastro tutanann edinme sebebi stununda ayrntl olarak aklanr. Bu tanmazlara ait kadastro tutanaklar, kadastro mahkemesine gnderilmek zere pafta rnekleri ile birlikte en ge 7 gn iinde kadastro mdrne teslim edilir. Daval olan tutanaklarn sa st kesine krmz kalemle davaldr yazldktan sonra tutanan dava dosyas ile kolayca birlemesini salamak iin mahkemenin ad ve esas numaras yazlr. Daval tanmaza ait tutanak ve eklerinin asllar kadastro mdrnce en ge 7 gn iinde kadastro mahkemesine gnderilir. Ayrca, davann grlmekte olduu mahalli mahkemeye de bilgi verilir. Mahalli mahkemede grlmekte olan dava ayn alma alannda birden fazla tanmaz ilgilendiriyorsa her bir parselin kadastro tutana dzenlendike ayr ayr kadastro mahkemesine gnderilir89.

87

Baknz: Daval Tanmaz Mal Tutanaklarnn Kadastro Mahkemesine Devri Hakknda Ynetmelik, madde: 4 88 Baknz: Daval Tanmaz Mal Tutanaklarnn Kadastro Mahkemesine Devri Hakknda Ynetmelik, madde: 5 89 Baknz: Daval Tanmaz Mal Tutanaklarnn Kadastro Mahkemesine Devri Hakknda Ynetmelik, madde: 6

Daval tanmazlara ait kadastro tutana ile ekler almalarn tamamlanmasndan sonra, dier belgelerle birlikte tapu sicil mdrlne devredilir. Bir rnei de aslna uygunluu onaylanarak kadastro mdrlnde saklanr. Dava listesi kadastro mdrlne verildikten sonra mahalli hukuk mahkemelerinde alan davalara ilikin ilemler Daval Tanmaz Mal Tutanaklarnn Kadastro Mahkemesine Devri Hakknda Ynetmelik, madde 7 uyarnca aadaki gibi yaplr:
a.

b.

c.

d.

e.

Kadastro tutana henz dzenlenmeden dava alm ise; o alma alannda bulunan tanmazlarla ilgili olarak yeni alan davalarn mahkemelerce kadastro mdrlne bildirilmesi zerine, kadastro mdrnce bu listeler derhal kadastro teknisyenlerine verilir. Davann mahiyetine gre, teknisyenlerce snrlandrma ve tespit ilemleri tamamlanr ve daval tutanaklar kadastro mahkemesine verilir. Kadastro tutanann dzenlenmesinden nce dava alm, ancak tutanak dzenlendikten sonra kadastro mdrlne bildirilmi ise; teknisyenlerce kadastro tutanann malik stunu krmz kalemle izilerek mahkemenin ad ve esas numaras yazlr. Tutanan uygun bir yerine kadastro ekibince erh verilerek parsel daval hale getirilir. Daval tutanaklar kadastro mahkemesine devredilir. Kadastro tutanann dzenlenmesinden sonra dava alm ise; tutanak zerinde herhangi bir ilem yaplmadan derhal mahalli mahkemeye aklayc bir yaz ile kadastro tutanann dzenlendii bildirilir. Ask ilan sresi iinde dava alm ise; bu sre iinde tanmazlarla ilgili olarak kadastro mahkemesinde dava alabileceinden, bu sre iinde mahalli hukuk mahkemesinde alan davalar hakknda kadastro mdrlklerince kadastro tutana zerinde bir ilem yaplmaz. Dava konusu tanmazn tespitinin yaplarak 30 gnlk ask ilanna alnd konusunda davann ald mahkemeye ayrntl bilgi verilir. Daval olduu halde tutanaklar kesinletirilmi ise; dava listesine dahil edilmeyen ya da daval olduu mahkemelerce bildirildii halde bu husus gz nnde bulundurulmayarak tespitleri kesinletirilen tanmazlar bulunabilir. Bunlar, devredilmise tapu sicil mdrlnce, devredilmemi ise kadastro mdrlnce ilgili parselin tapu kt sayfasnn beyanlar hanesine, tespitin daval olmas nedeniyle kesinlemedii yazlarak snrlandrlr. Ayrca, daval tutanaklar kadastro mahkemesine devredilir.

Tanmaz tapu ktne tescil edildikten sonra el deitirmi ise hibir ilem yaplmadan ilgililerine mahkemeye bavurmalar gerektii bildirilir. Kadastro mahkemesinde snr uyumazl nedeniyle alm davalarda, ilgililerin talebi zerine dava konusu tanmazn anlamazlk dnda kalan ksm KK, madde 30 uyarnca mahkemece ayrlabilir. Mahkeme, ayrma ilemini yapmak zere kadastro mdrlne talepte bulunur. Kadastro mdrl bu ayrmann imara uygunluunu yetkili mercilerden saladktan sonra ayrm yapar ve sonucunu mahkemeye iletir. Mahkemenin bildirisi zerine ihtilafsz ksma son parsel numaras verilerek tescili yaplr90.
90

Baknz: Daval Tanmaz Mal Tutanaklarnn Kadastro Mahkemesine Devri Hakknda Ynetmelik, madde: 8

6.3.6.3.

Kroki, Tutanak ve lmlerin Kontrol

Teknik, idari ve hukuksal konular ieren kontrol ilemleri KK, md. 8 ve Tanmaz Mallarn Snrlandrma, Tespit ve Kontrol leri Hakkndaki Ynetmelik, madde 22 uyarnca gerekleir: Kadastro almalar esnasnda kontrol elemanlar tarafndan, tutanak ve bunlar tamamlayan belgeler zerinde ve gerektiinde arazide yaplan incelemelerde tespit edilen teknik, idari ve hukuki noksan ve yanllklar, kadastro ekibine tamamlattrlr veya dzeltilir. Yaplan ilem, ilgililerin haklarn etkilemekte veya kontrol elemanlar ile kadastro teknisyenleri arasnda gr ayrl bulunmakta ise, tutanak, ekleri ile birlikte kadastro komisyonuna gnderilir. Kontrol belirli periyotlarla yaplr. Teknik kontrol ilemleri harita mhendisleri, bunlar yoksa fen kontrol memurlar ya da her ikisi tarafndan; hukuki kontrol ise tasarruf kontrol memurlar tarafndan gerekletirilir. Eksiklikler ve yanllklar kadastro ekibine tamamlattrlr ya da dzelttirilir. Kontrol sonular her alma alan iin tutulan onayl kontrol defterine yazlr. Yaplacak dzeltme ilemi ilgililerin haklarn etkiliyor veya kontrol elemanlar ile kadastro ekibi arasnda gr ayrl bulunuyorsa, kadastro tutana ekleri ile beraber konunun zmlenmesi ve ilemlerin daha salkl bir ekilde yrtlebilmesi iin kadastro komisyonuna devredilir. 6.3.6.4. Kadastro Tespitine tiraz

KK, md. 9 uyarnca, kadastro tutana dzenlendikten sonra kadastro ekibi alma alannda ilerini bitirinceye kadar tespitlere itiraz edilebilir. Bu, kadastro almalarnn hzla sonulandrlmas ve kadastro komisyonlarnda i birikimini nlemeyi amalamaktadr. Snrlandrma ve tespite itiraz, kadastro teknisyenliine veya kadastro mdrlne yaplr. tiraz zerine kadastro tutana ve ekleri en ge on gn iinde kadastro komisyonuna intikal ettirilir. tiraz sadece uygulanan belgelerin geerlilii hakknda yaplabilir. Geliigzel itirazlarn nlenmesi amacyla, sadece belgeye dayal itirazlar komisyonca incelenir. tirazlar yerinde grlmeyen kiilerin ilan sresi iinde de dava ama hakk sakldr. 6.3.6.5. Kadastro Harlarnn Belirlenmesi tanmazlarn tespiti srasnda, ilgililerince

Kadastro alma alanlarndaki belediyelere verilen;

a. Emlak vergisi beyannamesi, b. Ky beyan defteri ya da c. Belediye ya da ky muhtarlklarnca onayl ilgililerince ibraz edilecek belgelerdeki

yazl emlak vergisi deer miktarlar, kadastro harc ve yarglama giderlerine matrah olmak zere kadastro tutanann ilgili stununa teknisyenlerce ilenir. lgililerince son beyan dneminde Vergi beyannamesi verilmeyen, Payl olup ta bir ksm paydalarca beyanda bulunulmayan ya da Beyan tarihinden sonra zellii deien

tanmazlar tespit edilmi olabilir. Bunlarn her ada ya da mevkiin bitiminde teknisyenlerce, ada ve parsel numaras, mevki ve sokak ad, alan ve zellikleri yazlarak dzenlenecek bir listesi kadastro mdrne teslim edilir. Kadastro mdr de bunlar en ksa srede kadastro komisyonuna havale ederek, kadastro harc ve yarglama giderlerine esas olmak zere, emlak vergisi deerlerinin belirlenmesini ister. Kadastro komisyonunun saptad emlak vergisi deeri de dikkate alnarak her parsel iin kadastro harc tahakkuk ettirilir91. 6.3.6.6. Kadastro Komisyonunun Grevleri

KK, md. 3 uyarnca kurulan kadastro komisyonlarnn grevleri ilgili kanun ve bu konuda hazrlanm ynetmelik92 hkmlerine gre unlardr93: Kadastro teknisyenleri arasnda gr ayrl olduu veya taraflarn dayandklar kayt ve belgeler ayn kuvvet ve mahiyette grlmesi nedeniyle KKnin 7/3. maddesi gereince zmlenmek zere gnderilen iler, alma alan snrlar iinde veya bitiiindeki tanmazlar ile dnda toplu olarak bulunan tanmazlardan kadastro tutana dzenlenmeyen yerlerin, kadastroya tabi olmas yolunda iddia olursa, KKnin 7/4. maddesi uyarnca dzenlenen tutanaklarn geometrik ve yasal konularnn zmlenmesi, Kontrol ilemleri srasnda, kontrol elemanlar ile kadastro teknisyenleri arasnda KKnin 8. maddesinde aklanan konularda gr ayrl bulunmas nedeniyle bu aykrln giderilmesine, KKnin 9. maddesi uyarnca kadastro tespitlerine yaplan itirazlarn zmlenmesi, Kadastrosu yaplan yerlerde, son beyan dnemi emlak vergisi deeri belli olmayan tanmazlara, kadastro ve dava harc ile yarglama giderlerine esas olmak zere vergi kymet takdir edilmesi iin gnderilen iler.

Kadastro komisyonu, kendisine intikal eden ileri itirazl ilemler ve itiraz d ilemler olarak iki ayr grupta inceler: Komisyon, kendisine intikal eden ilerle itirazl tutanaklar, intikal tarihinden itibaren bir ay iinde ya da gereke gstermek suretiyle, en ge alma alannda kadastro ekibinin faaliyeti sona erinceye kadar sonulandrlr. Kadastro tespitlerine yaplan itirazlar ancak iki halde incelenir:
91

Baknz: Emlak Vergisi Deeri Bulunmayan Tanmaz Mallarn Kymetinin Takdiri Hakknda Ynetmelik 92 Baknz: tirazlar nceleyecek Kadastro Komisyonunun Kuruluu ve Grevleri Hakknda Ynetmelik 93 Baknz: Kadastro Kanununun 7/3, 7/4, 8 ve 9. maddeleri

Tespite esas alnan belgenin geersiz olduu ileri srlebilir. Tespit, bir belgeye ya da bilirkii beyanlarna dayal olarak yaplmakla beraber tanmaz zerinde hak iddia eden kimse belgeye dayanabilir.

Komisyonun buradaki incelemesi yalnzca, belgenin yasal durumu ve bu yere ait olup olmad hususu ile snrldr. Komisyon, gnderilen tutanaktaki bilgilerden, gerektiinde tutanakta beyanlar alnan kimselerin de grlerinden yararlanmak suretiyle hak sahibini belli eder. Ayn parsel iin birden fazla itiraz yaplmas halinde, itirazlar henz sonulandrlmam ise, birlikte incelenerek sorun zmlenir. tirazlarn sonuca balanmasndan sonra yaplacak itirazlar ise ayrca incelenip yeniden komisyon tutana dzenlenir. Ancak, ask cetvellerinde btn itirazlar incelenerek en son durum gsterilir94. tiraz d ilemlerde komisyon incelenme ve aratrma ile snrlandrlmamtr. Gerektiinde yerinde uygulama, soruturma ve inceleme yapp bilirkii, muhtar ve nc kiileri dinleyerek gerek hak sahibini belirler. Kadastro komisyonu tarafndan sonulandrlan emlak vergisi deeri bulunmayan tanmazlarn kymet takdiri ileri de itiraz d ilemlerdendir. Mdrlke kadastro komisyonuna intikal ettirilen listelerdeki tanmazlara kadastro ve mahkeme harc ve yarglama giderlerine esas olacak matrah belirlenir. Matrah belirlenirken:

Vergi daireleri ya da belediyelerde bulunan emlak vergisi asgari m 2 birim deerleri cetveli, Binalarn m2 inaat maliyet bedelleri, Bina anma pay oranlarn gsteren cetveller, Tanmazn yzlm ve zellikleri, Komu parsellerin beyan edilen deerleri

gz nnde tutulur. Gerektiinde mahallinde aratrma yaplr ve bilirkiilerden de yararlanlr95. Kadastro komisyonunca takdir edilen bu deerler teknisyenler tarafndan kadastro tutanana ilenir. Tutanaklar devredilmi ise bu ii mdrlk yapar. Grlmekte olan davalarn konusunu tekil eden tanmazlarn yarglama giderlerine esas olmak zere kadastro mahkemelerince kymetinin belirlenmesi istenmesi halinde, bu tanmazlara kymet takdir edilir ve en ge bir ay iinde ilgili mahkemeye bildirilir. Kadastro komisyonlarnca takdir edilen bu deerlere maddi hesap hatalar dnda itiraz edilemez. Matrahn tespitinde ya da harcn tahakkukunda meydana getirilen maddi hesap hatalar nedeniyle 30 gnlk ask ilan sonuna kadar yaplacak itirazlar kadastro mdr tarafndan incelenip dzeltilir. tiraz eden kimse, itiraz iin dorudan bavurduu zaman, kendisine tebligat yaplmayaca, sonucun ask
94

Baknz: tirazlar nceleyecek Kadastro Komisyonunun Kuruluu ve Grevleri Hakknda Ynetmelik, madde 8 95 Baknz: Emlak Vergisi Deeri Bulunmayan Tanmaz Mallarn Kymetinin Takdiri Hakknda Ynetmelik, madde 4

ilannda aklanaca belirtilir. tiraz edenin, ayrca 30 gnlk ask ilan sresince kadastro mahkemesine dava ama hakk vardr. Kadastro tutanana yaplan itirazlarn geri alnmasnn istenilmesi halinde, komisyonca kimlik tespiti yaplr, itirazn geri alnma nedeni aklanarak bir tutanak dzenlenir ve itirazn geri alann imzas alnarak itiraz kaldrlr. Dzenlenen bu tutanak ta kadastro tutanana eklenir. Tutanan ve itiraz kayt defterinin ilgili stununa itirazn kaldrld iaret edilir. tirazl ve itiraz d ilemlerde hak sahibi belirlendikten sonra yeniden komisyon tutana dzenlenir. lgililerince imzalanan bu tutanakta komisyon yeleri arasnda gr ayrl olduu takdirde, tam ye says ile toplanlr ve oy okluuna dayal olarak tutanak dzenlenir. Komisyonca dzenlenen tutanaklarn sonucu ask ilannda belirtilir. Ayn kuvvet ve mahiyetteki belgelerin uygulanmasnda sonuca varlamayan ya da zm yasalarla mahkemelerin takdirine braklan konularda kadastro komisyonu tarafndan gereke gsterilmek suretiyle dzenlenecek komisyon tutana ekleri ile birlikte kadastro mahkemesine devredilir. 6.3.6.7. Ask lan

KK, md. 11 uyarnca kadastro mdr, snrlandrma ve tespit sonucu dzenlenen kadastro tutanaklarna dayanarak, ask cetvellerini dzenler. Bu cetvelleri ve pafta rneklerini, mdriyette ve ayrca muhtarn alma yerinde 30 gn sre ile ilan ettirir. tiraz olanlarn ilan sresi iinde kadastro mahkemesinde dava aabileceklerini belirtir. Bu ilanda kadastro harlar da gsterilir. Kadastro mdr bu ilemleri, kadastro ekibinin alma alanndaki iini bitirdii tarihten itibaren en ge ay iinde yapmak zorundadr. Mdr, Genel Mdrln iznini alarak kadastrosu henz tamamlanmayan alma alanlarnda mahalle, bucak merkezi ve kyde, bir ada veya mevkiden daha kk olmamak zere kadastro almalar sonulanan tanmazlara ait ksmi ilan ayn esaslara gre yapabilir. KK uyarnca yaplan ilanlar, ilgili gerek kiilere, kamu ve zel hukuk tzelkiilerine ahsen tebli edilmi saylr. 6.3.6.8. Kadastro Mahkemesinin Grevleri ve Tutanaklarn Kesinlemesi

KK, md. 24 uyarnca kurulan kadastro mahkemesi aadaki davalara bakar ve sonulandrr (KK, md. 26): a. KK, md. 10/4 uyarnca, ayn kuvvet ve mahiyetteki belgelerin uygulanmasnda sonuca varlamayan veya zm kanunlarla mahkemelerin takdirine braklan konulara ilikin kadastro komisyonu tarafndan gnderilen tutanaklara ait davalar. b. KK, md. 11de belirtilen, 30 gnlk ask ilan sresi iinde kadastro mahkemesinde alan davalar. c. KK, md. 27 uyarnca mahalli hukuk mahkemelerinden kadastro mahkemelerine devredilen dava ve dosyalar.

d. Kadastro mahkemelerine dava aldktan sonra, tespitten nceki haklara dayanarak, asl mdahil olarak katlanlarn iddialarna dair uyumazlklar. Kadastro mahkemelerinin sonulandrd davalara ait kararlar kesindir. Yargtayda bunlara kar itiraz edilemez. tiraz edilmeyen ve daval olmayan kadastro tutanaklar, snrlandrmalar ve tespitler 30 gnlk ask ilan sonunda kesinlik kazanr. Kesinlik kazanan kadastro tutanaklar mdr tarafndan onaylanr. Daval tanmazlara ait tutanaklar, snrlandrma ve tespitler ancak kadastro mahkemesinin karar sonucunda kesinleir. almalarn bitiminden sonra, uygulanamayan tapu kaytlarnn uygulanamama nedenleri aklanmak suretiyle dzenlenen tutanak muhtar, bilirkiiler ve kadastro teknisyenlerince imzalanr. Zemine uygulanamayan tapu kaytlarnn zabt defterlerindeki uygun bir yere krmz kalemle uygulanamad diye iaret dlr. Ayrca, alma alannda kadastrosu yaplmayan tanmaz kalmadna, snrlandrma ve tespit ilemlerinin tamamlandna ilikin bir tutanak tutularak imzalanr. Tutulan bu zabttaki bilgiler ve alma alanna ait tapu kayt defterlerine gre 30 gnlk ask ilanndan sonra, tescil ileminden nce tapu sicil mdrlndeki tapu kaytlarna gerekli revizyonlar ilenir. Revizyon yaplan kaytlarn uygun bir yeri ile kayt defterleri ileyen kiilerce imzalanr. 6.3.6.9. Hak Drc Sre

Kadastro tutanaklarnn kesinlemesi ve hak drc sre, KK, madde 12 uyarnca hkme balanmtr: 30 gnlk ilan sresi getikten sonra, dava almayan kadastro tutanaklarna ait snrlandrma ve tespitler kesinleir. Kadastro mdr tarafndan onaylanarak kesinleen tutanaklar ile kadastro mahkemesinin kesinlemi kararlar; kesinleme tarihleri tescil tarihi olarak gsterilmek suretiyle en ge 3 ay iinde tapu ktklerine kaydedilir. Bu tutanaklarda belirtilen haklara, snrlandrma ve tespitlere ait tutanaklarn kesinletii tarihten itibaren on yl getikten sonra, kadastrodan nceki hukuki sebeplere dayanarak itiraz olunamaz ve dava alamaz. Kadastrosu tamamlanan alma alan ierisinde kalan eski tapu kaytlar, ileme tabi kayt niteliini kaybederler. Bu kaytlara dayanlarak kadastro ve tapu sicil mdrlklerinde ilem yaplamaz. Kesinlememi tutanaklar herhangi bir nedenle tapuya tescil edilmise, iddia ve tanmazn niteliine baklmakszn, tanmaz tescil tarihinden itibaren 20 yl mddetle malik sfatyla zilyetliinde bulundurulanlar ile bunlarn akdi ve kanuni halefleri alm ve alacak olan davalarda medeni kanunun tapuya itimat prensibinden yararlanrlar. Hak drc sre, kanunun belirledii srede bir dava almamas halinde hakkn kendisinin sona ermesidir. Kanunun n grd belli bir sre iinde hak istenmedii

takdirde, artk o hakk isteme yetkisinin sona ermesi ise hak drc sreye benzeyen zaman amdr96, 97. Tde ve Byk hak drc srenin zelliklerini aadaki gibi sralamtr: a. Hak drc sre kanun dzeni ile ilgilidir. b. Hakim, hak drc sreyi resen gznnde bulundurmaldr. c. Hak drc sreye uymama hakkn kaybna neden olur. Hak drc srenin balangc tutanan kesinletii tarihtir. Buna gre, hak drc sre daval tanmazlarda, kadastro mahkemesinin kararnn kesinletii tarihten itibaren balar. 6.4. Son lemler

Kadastroda teknik ve yasal ilemlerin kesinlemesinden sonra gerekletirilen Tapu ktne tescil, Eski tapu kaytlarnn kapatlmas, apl tasarruf belgelerinin ilgililere datlmas ve Devir ve teslim

almalar son ilemleri oluturur. 6.4.1. Tapu Ktne Tescil

Tescil ilemleri kadastro mahkemesince kesinleen veya ilan sresince itiraz edilmeden kesinleen tutanak ve eklerine dayanarak yaplr. Komisyon tarafndan iki nsha tescil dosyas hazrlanr. Kesinleme tarihleri tescil tarihleri olarak gsterilmek suretiyle en ge 3 ay iinde ada ve parsel srasna gre tapu ktklerine kaydedilir. Daval olup kadastro mahkemesine intikal etmi bulunan tanmazlarn ktk sayfalarnn itirazla ilgili hanesi bo braklr. lgili davann esas numaras, ktk sayfasnn beyanlar hanesinde kurun kalemle belirtilir. Kadastro tutanaklarnda belirtilen haklara, snrlandrma ve tespitlere ait tutanaklarn kesinletii tarihten itibaren 10 yl getikten sonra, kadastrodan nceki yasal nedenlere dayanarak itiraz olunamaz ve dava alamaz (KK, md.12). Devlete ait ormanlar har ve resm alnmakszn hazine adna tapuya tescil edilir. Orman tapular birisi dosyasna konmak, dieri ise asl ile beraber Orman Genel Mdrlne gnderilmek zere iki nsha hazrlanr. Kadastrosu yaplan ormanlarla

96 97

Tde, T., Byk, C., (1994), a.g.e., sayfa: 365 zmen, .,orbal, H., (1988), 3402 sayl Kadastro Kanunu erhi, sayfa: 225, Feryal Matbaas, Ankara

ilgili olarak, Orman Genel Mdrlnde orman kadastrosu sicil defteri, ilelerde ile orman kadastro dosyalar, ayrca belde/ky orman kadastrosu dosyalar dzenlenir98. 6.4.2. Eski Tapu Kaytlarnn Kapatlmas

Kadastrosu tamamlanan alma alan iinde kalan eski tapu kaytlar kapatlarak, ileme tabi kayt niteliini kaybederler. Bu kaytlara dayanlarak ilem yaplamaz. 6.4.3. apl Tasarruf Belgelerinin lgililerine Datm

Tanmaza ait konum, ktk, vergi, kymet, iyelik bilgileri yan sra tanmazn komu parsel ve yollarla olan durumunu gsteren krokisinin de bulunduu apl tasarruf belgeleri tescil ilemleri tamamlandktan sonra ilgililerine datlr. 6.4.4. Devir ve Teslim

Kadastrosu biten alma alanlarna ait btn tutanak ve ekleri ile paftalar mahalle ya da ky itibariyle ve ada, parsel srasnca ayr klasrlerde toplanarak ve bir cetvele bal olarak tapu sicil mdrlne devredilir. Devir teslim iin nsha tutanak dzenlenir. Bunlar kadastro ve tapu mdrleri tarafndan imzalanr. Pafta ve fenni belgelerin asllar kadastro mdrlnde saklanr. Kadastro paftalarnn birer rnekleri ile hazrlanan tapu ktklerinin birer kopyas TKGMne gnderilir. Bunlarn dnda nirengi rper krokileri, nirengi ve poligon kanavalar, nirengi ve poligon zet izelgeleri, kadastro alma alan snr krokileri, ada blm krokileri, snrlandrma krokileri, l krokileri, snr ke noktalarnn koordinat zet izelgeleri, yzlm hesap izelgeleri, mahalle ya da ky klasrlerinin birer rnekleri de TKGMne gnderilir. Har izelgelerinin birer kopyas yerel vergi dairesine gnderilir.

98

Tde, T., Byk, C., (1994), a.g.e., sayfa: 393

7. KADASTRO HATALARI VE DZELTLMES Kadastro almalar srasnda l, izim ve hesaplamadan doan teknik hatalar meydana gelebilir. Tanmaz iyelerinin gereksiz yere mahkemeye gitmelerini nlemek, bu gibi hatalarn idari yolla dzeltilmesi amacyla KKnun 41. maddesi bu hatalarn dzeltilmesini hkme balamtr. 41. maddeye gre, Kadastrolar kesinlemi tanmazlarda vasf (nitelik) ve iyelik deiiklii dnda kalan l, tersimat (izim) ve hesaplamalardan doan hatalar, ilgilinin bavurusu ya da kadastro mdrlnce resen dzeltilir. Dzeltme, tanmaz iyeleri ile dier hak sahiplerine tebli olunur. Tebli tarihinden balayan 30 gn iinde dzeltmenin kaldrlmas yolunda sulh mahkemesinde dava almad takdirde, yaplan dzeltme kesinleir. Bu maddenin uygulanmasnda, 12. maddede belirtilen hak drc sre aranmaz. 41. maddede nitelik ve iyelik deiiklii douran hatalar dzeltme d tutulmutur. Ancak tanmazlarn teknik belgelerine uyularak kadastro paftalarnda yaplan snr ve yzlm dzeltmelerinin, tanmaz iyeliinde deiiklie neden olduu yorum ve gerekesiyle uygulamada sorunlar yaanmaktadr. Uygulamada, izgisel olarak retilmi kadastro haritalarnn, l deerlerinden yararlanarak ya da paftasndan deer alnarak ve elde edilen deerlerin zeminle karlatrlmas yaplarak, paftalarn saysallatrlmasna ihtiya duyulmaktadr. Saysallatrma ilemleri srasnda, parsellerin paftadaki snr ve yzlm miktarlarnda dzeltme yaplabilmektedir. Saysallatrma ilemi nedeniyle ortaya kacak dzeltmelerin, ortaya kan yorum ve gr ayrlklarnn giderilmesi iin hak kaybna meydan vermeyecek ve pratik olarak zmlenmesini salayabilecek ekilde yasal dzenlemeye gidilmesinde yarar vardr99. alma alan iinde, kadastro kesinletikten sonra ortaya kan hatalarn dzeltme ilemlerinde, KK, md. 12de hkme balanm olan 10 yllk hak drc sre dikkate alnmaz. Dzeltmeye konu olan kadastro hatalar unlardr100:
99 100

l, ile, mahalle adlarnn yanl yazlmas, Pafta, ada, parsel numaralarnn yanl yazlmas, lein yanl yazlmas, Kenar koordinatlarnn yanl yazlmas,
VIII. Be Yllk Kalknma Plan Harita Tapu ve Kadastro Sektr zel htisas Komisyonu Raporu lger, E., (1997), Kadastro Bilgisi Ders Notlar, sayfa: 153, stanbul

Snrlandrmann yanl yaplmas (parsel snrlarnn tam olarak saptanamamas ya da nereden getiklerinin ve birbirlerinden ne gibi tesislerle ayrldklarnn veya snrlardaki it, duvar vb. tesislerin snrlandrma krokisinde yanl belirtilmesinden doan kazalar), yelik bilgilerinin yanl belirtilmesi (beyannamelerde ilgili parsellerinin iyelerinin adlar, soyadlar, cinsiyeti, baba adlar veya paylarnn yanl yazlmas ya da iki adndan yalnz birinin kaydedilmesi, parsel deerinin doru belirlenmemesi), Mal sahibinin adnn hi yazlmamas, Bilirkiilerin, yemin ettirilmeden altrlmas, lan sresinin ksa tutulmas nedeniyle usul hatasnn ortaya kmas, lmlerin yanl yaplmas (prizmatik/kombine ya da kurulsal/takeometrik lmlerde yanl nokta llmesi, nokta atlanmas, nokta numaralarnn yanl yazlmas, mira, a ya da uzunluk llerinde hata yaplmas vb.), Hesaplarn yanl yaplmas (poligon, kk nokta, yzlmlerinin vb. hatal hesaplanmas), yelik snrnn yanl geirilmesi (krk noktalarn yanl birletirilmesi vb.), Snrlarn yanl mrekkeplenmesi, Deiikliklere ilikin geometrik verilerin doru ilenmemesi, Tanmazlar devir ve temliki esnasnda yanllklar yaplmas.

Teknik hatalar taraflarn kusuru olmakszn grevli memurlarn dikkatsizliinden kaynaklanyor ise bro ve zeminde gerekli incelemeler yapldktan ve bir tutanakla durum belirlendikten sonra gerekli dzeltmeler kadastro ve tapu sicil mdrlkleri tarafndan yaplr. Tanmaz iyesinin teknik hatay fark ederek bavurmas ya da rperli kroki veya ap istemi srasnda yanlln anlalmas halinde de bro ve zeminde gerekli incelemeler yaplp bir tutanakla durum belirlendikten sonra kadastro ve tapu sicil mdrlkleri tarafndan gerekli dzeltmeler yaplr. Ayrca, kadastro mdrl tarafnda durum taraflara tebli edilir. Taraflar, 30 gn iinde sulh hukuk mahkemesinde dava aarlarsa verilecek karar beklenir. Mahkemeye gidilmemesi halinde 30 gn sonra kesinleen dzeltme karar tescil iin tapu sicil mdrlne gnderilir. Kadastro hatalarnn dzeltilmesi ilemleri yaplrken ilgili mal sahipleri yanlln giderilmesi iin yazl onay verirlerse o zaman 30 gn beklemeden karar kesinletirilir. Hatalar birden fazla parseli ilgilendirdiinde taraflar adreslerinde bulunamyor ya da adresleri saptanamyorsa gazete ilan ile bildirim yaplarak hatalar dzeltilir. Kadastro mdrl tarafndan bizzat fark edilen hatalar iin de ayn ilemler yaplr. Gerek kadastro gerekse tapu sicil mdrlklerinin neden olduklar hatalarn dzeltilmesinden hi bir har alnmaz. Dier idarelerin dzenledikleri belgelere dayal olarak meydana gelen hatalar iin dzeltme harc alnr.

8. KADASTRONUN YAATILMASI Kadastro en son durumu gsterdii takdirde, Devletin tanmaz iyeliini gvence altna almas ilkesi yerine getirilmi olur. Ayrca, toprakla ilgili her trl plan ve projeye altlk tekil eder diye tanmladmz AKnun grevini tam olarak yerine getirebilmesi iin de en son kadastral durumlara ihtiya vardr. nk, olduka dinamik bir yapya sahip olan tanmazlar zerindeki deiiklikler dzenli olarak izlenip ilgili altlklara ilenmezse belli bir sre sonra geerliliini kaybeder. Yaplan kadastro almalarnn geerliliini srdrmesi iin yaplacak i kadastronun yaatlmasn salamaktr. Kadastronun yaatlmas; a. Kadastronun gncelletirilmesi ve b. Kadastronun yenilemesi ile gerekletirilir. 8.1. Kadastronun Gncelletirilmesi

Kadastro hizmetlerinin tamamlanmasndan sonra, tanmazlar zerinde meydana gelen snr deiiklikleri, ifraz, tevhit, imar uygulamas, cins deiiklii, tesis inas gibi geometri, kullanm tr ve tasarrufu etkileyen deiikliklerin kadastro belge ve haritalar zerinde izlenmesi ve bu suretle kadastronun yaatlmas ve gncel tutulmas gerekmektedir. Kadastro belge ve haritalarnda meydana gelen deiiklikler orijinal paftaya kurun kalemle, saydam paftalara mrekkeple izilir. Mahalle ya da birlik klasrleri de yeni duruma gre dzeltilir. Kadastro hizmetinin tamamlanmasndan sonra meydana gelen bu deiiklikleri, kadastro mdrlklerinin kendiliinden dikkate almas ve paftalarnda gncel durumu izlemesi zorunluluu bulunmadndan, kadastro haritalar zaman iinde gncelliini yitirmektedir. Tanmazlar zerine meydana gelen her deiiklii kadastro paftas ve tapu siciline dzenli olarak aktaracak bir sistem ve dzenlemeye ihtiya vardr. Kadastrosu tamamlanm olan yerlerde, ilgililerinin isteklerine gre yaplan kadastro parsellerinin zerindeki tesis, snr ve ekil deiiklikleri gibi talebe bal deiiklik de kadastro mdrlklerince yrtlmektedir. Bu nedenle kadastronun gncel tutulmas ve yenilenmesi gibi almalar aksayabilmektedir. Talebe bal deiiklik ilemlerinde, zel sektrn olanak ve gcnden yararlanlarak bu aksaklklar giderilebilir. Devletin aslen yapmakla ykml olmad bu tr hizmetleri bizzat yapmak yerine, yaptran, yol gsteren ve denetleyen konumunda olmas gerektiinden, sz konusu deiiklik ilemlerinin lisansl harita ve kadastro

mhendislik brolarnca yaptrlmasn temin edecek yasal dzenlemeye gereksinim vardr101. 8.1.1. Geometrik ekil Deiiklii

Tanmazlarn snrlar, alan veya boyutunda deiikliklere neden olan geometrik ekil deiiklii; Mal sahibinin istei ya da Kamu yarar amacyla zorunlu

olarak oluur. Geometrik ekil deiikliine neden olan baz ilemler unlardr: Ayrma ve birletirme, Arsa ve arazi dzenlemeleri, Yola terk, Kamulatrma, Vb.

Geometrik ekil deiikliklerinin bazlar lmeyi gerektirirken bazlar da lmeyi gerektirmez. Bir parselin geometrisinin (ekli) deitii ve yeni eklin belirlenmesi iin mutlaka lme ileminin gerektii lmeyi gerektiren geometrik ekil deiikliklerine ayrma, arsa ve arazi dzenlemeleri, yola terk, kamulatrma rnek verilebilir. Birletirme ise lmeyi gerektirmeyen geometrik ekil deiikliidir. 8.1.2. Kullanma Tr (Cins) Deiiklii

Tanmazlarn ba, bahe, tarla vb. iken arazi; arazi iken arsa; arsa iken yapl arsa; yapl iken yapsz arsa olmas durumunda paftasnda ve tapu sicilinde yaplan deiiklikler kullanma tr deiikliini oluturur. Kullanm tr deiiklikleri baz durumlarda lmeyi gerektirirken bazen de lmeyi gerektirmez. lmeyi gerektirmeyen kullanma tr deiikliklerinde yalnzca tapu ktne dzeltme yaplr ve ilgili vergi dairesine durum bildirilir. lmeyi gerektiren kullanma tr deiikliklerinde ise ilem sonucu kadastro ve tapu ktne ilenir. Vergi dairesine de haber verilerek vergi tr yeni duruma gre dzeltilir. Eer yaplan yapnn komu parsele tecavz ettii anlalrsa nitelik deiiklii tapu ktne ilenmekle birlikte ktn beyanlar hanesine yapnn tecavz ettii belirtilir.

101

VIII. Be Yllk Kalknma Plan Harita Tapu ve Kadastro Sektr zel htisas Komisyonu Raporu

8.1.3.

Tasarruf Deiiklii

Tasarruf deiiklikleri, yalnzca tapu sicili zerinde deiiklik yaplmasn gerektiren, kadastral harita zerinde herhangi bir deiiklik gerektirmeyen, l yaplmasna ihtiya duyulmayan deiikliklerdir. Alm-satm, trampa, hibe, rehin vb tasarruf tr deiikliklerine rnek olarak verilebilir. Gerektiinde ilgili vergi dairesine de ileme ait bilgi verilir. 8.2. Kadastronun Yenilenmesi

Kadastronun yaayan ve devamllk gerektiren bir hizmet olmas iin retilmi olan tapulama ve kadastro paftalarnn teknik nedenlerin yan sra toplumun sosyoekonomik yapsndaki dinamizmine paralel olarak da gnn koullarna ve teknolojisine uygun hale getirilmesi, yenilenmesi gereklidir. Meydana gelen deiikliklerin srekli ve dzenli olarak ilenilmedii, harita ve sicillerdeki durumun arazideki deiimin gerisinde kald, yaatlmas iin gerekli nlemler alnmayan kadastro l ve belgeleri bir sre sonra geerliliklerini yitirerek, toprakla ilgili plan ve projelerin gereklerini karlayamaz duruma derler. Gemite retilen tapulama ve kadastro paftalar, hzl kentleme, imar plan uygulamalar, buna bal olarak tanmazlarn deerlerinin artmas, daha hassas l ve planlara gerek duyulmas gibi nedenlerle gnmzn gereksinmelerine yant veremezler. Ortaya kan pafta zemin uyuumsuzluklarnn zmlenebilmesi, gnmz koullarna yant verebilmesi iin kadastronun yenilenmesi gereklilii ortaya kmaktadr. lkemizde yenileme almalar, 1983 tarih ve 2859 sayl Tapulama ve Kadastro Paftalarnn Yenilenmesi Hakkndaki Kanun ile 21 Mart 1995 tarih ve 22234 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Tapulama ve Kadastro Paftalarn Yenileme Ynetmelii hkmleri uyarnca yaplmaktadr. TMKnin 719. maddesinde ve 3402 sayl Kadastro Kanununda yenilemeye ilikin bir dzenleme bulunmamaktadr. Yenileme almalar, her ne kadar 2859 sayl Kanun kapsamnda yaplyor ise de 3194, 2981, 3083 sayl Kanunlar kapsamnda yaplan dzenleme almalaryla da paftalarn yenilenmesi sz konusu olmaktadr. 2859 sayl Tapulama ve Kadastro Paftalarnn Yenilenmesi Hakknda Kanunun 1. maddesinde;

Teknik nedenlerle yetersiz kalan, Uygulama niteliini kaybeden veya eksiklii grlen, En az bir mevki veya ada biriminde, zemindeki snrlar geree uygun ekilde gstermeyen

tapulama ve kadastro haritalar yenilenir denerek yenilemenin amac da belirlenmitir. Ayrca Kanunun 4. maddesinde yer alan, Yenileme yalnz teknik almalar kapsar. Tapu siciline gemi veya gememi iyelik veya iyelie ilikin haklar inceleme konusu olamaz. hkm ile yenileme almalarnn kapsam belirlenmitir.

2859 sayl Kanun ve yenileme ilemlerinin esaslarn ve uygulanacak teknik yntemleri gstermek zere 16.12.1983 gn ve 18253 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle konan Tapulama ve Kadastro Paftalarnn Yenileme Ynetmelii sadece tapulama ve kadastro paftalarnn yenilenmesini ngrmektedir. Yenileme ilemleri, tapu sicilindeki durumun zemindeki durumla uyum salamasna yneliktir. Bunun iin, 2859 sayl Kanunun 4. maddesinde; Yenileme ilemi srasnda ilk kadastro veya tapulamann tahdit ve tespit ettii parsel snrlarna itibar olunmas esas alnr. Parselin zemindeki snrlar deimemi ise lmleme sonucunda bulunan deerler aynen kabul edilir. Parselin zemindeki snrlar deimi veya iaretsiz ise ilk kadastro veya tapulamann pafta ve fenni belgelerinden yararlanarak snrlar tespit edilir. hkmleri yer almaktadr. Bu hkmlerden kadastronun yenilenmesinin yeniden kadastro anlamna gelmedii ak bir ekilde anlalmaktadr. 3402 sayl KK, md. 22/1de, nceden kadastrosu ya da tapulamas yaplm bir yerde yeniden kadastro yaplamayaca, yaplmsa da bunun btn sonularyla hkmsz saylaca hkme balanmtr. Kadastrodan beklenen ama; tanmazlar zerindeki haklarn gerek durumunun gsterilmesi ile iyelik snrlarnn gvenliini salayacak nitelikte doru haritalarn dzenlenmesidir. Ancak TMKnin 719. maddesinde, plan ve zemin arasnda fark olduunda asl olan plandr hkm yer aldndan, mevcut kadastro haritalarnn zemindeki ayrntlar doru biimde gstermemesinden kaynaklanan sorunlarn yaand bilinmektedir. TMK ve Tapu Sicil Tz hkmlerine gre, plan, tapu sicilinin ana siciller blmnde yer almaktadr. Tapu ktnn hukuka ve evraklara uygun, hatasz tutulmas zorunlu olup tapu sicilini oluturan haritann da ayn derecede doru, hatasz ve teknik belgelerine uygun olma zorunluluu vardr. Teknik belgelerine uymayan, gerei yanstmayan, hatal ve eksik olduu anlalan kadastro haritasnn, iyelik gvenliini salamas olanakl deildir. Bu nedenle, haritann, snrlar aynen yanstacak ekilde hatasz oluturulmas asldr. Eer harita hatal ise, kadastronun amacna ulamas olanakl olmayp tapu sicilinin asli unsurlarndan birisi eksik kalm saylr. Bu nedenle; daha nce kadastro ya da tapulamas yaplan yerlerdeki haritalarn, teknik nedenlerle yetersiz kalmas, eksikliinin grlmesi ya da zemindeki snrlar geree uygun ekilde gstermediinin belirlenmesi durumunda, hatalarn giderilerek haritalarn salkl hale getirilmesi gerekmekte olup halen yrrlkte olan 2859 sayl Yenileme Kanunu bu ihtiyac karlamaya yeterli olmadndan, 3402 sayl Kadastro Kanununun 22. maddesinde yer alan ikinci kez kadastro yaplamaz hkmne ayrcalk getirilerek, gerekli hallerde ikinci kez kadastro yaplmasn salayacak yasal dzenlemeye ihtiya bulunmaktadr102. lkemizde, yenilemeyi gerektiren sorunlar teknik ve sosyo-ekonomik sorunlar olarak ele alnabiliz103:
102 103

VIII. Be Yllk Kalknma Plan Harita Tapu ve Kadastro Sektr zel htisas Komisyonu Raporu VIII. Be Yllk Kalknma Plan Harita Tapu ve Kadastro Sektr zel htisas Komisyonu Raporu

Teknik Sorunlar Nirengi poligon gibi yer kontrol noktalarna ait tesislerin kaybolmas ya da ihya edilemez olmas, Kadastro almalar srasnda yaplan l ve tersimat hatalar ve bunlara bal olarak meydana gelen zeminle pafta arasndaki uyumazlklar ve sabit snrlarda bile uygulama kabiliyeti olmay, Kullanlan pafta altlklarnn ypranmas, anmas, kalitesiz olular nedeniyle kullanlamaz duruma gelmeleri, kullanlmas halinde yanlma snrlar dnda hatalara neden olmas, Plan leklerinin ihtiyaca yant verememesi, byltme durumunda ise yanlma snr dnda hatalarn olumas, Kadastronun balad yllarda eitilmi elemann ve teknik donanm yetmezlii, Kadastro sonrasnda yaplan deiikliklerin gncelletirilememesi, nceki paftalarn plan hassasiyetinin artrlamamas, bu pafta bilgilerinin bilgisayar ortamna aktarlamamasdr.

Sosyo-Ekonomik Sorunlar Kyden kente g, ehirlerin hzl bymesi, Plansz kentleme, mar plan uygulamalar, Tanmazlardaki deer artlar.

Yaplan almalar sonucunda Trkiye genelinde mahalle ve ky kapsamnda yenilenmesi gerekenler alanlar aada gsterilmitir104. Potansiyel olarak yenilenecek alanlar
MAHALLE
Toplam Birim 359 Toplam Parsel 421825 Toplam Dnm 3288764 Toplam Pafta 4936

KY
Toplam Birim 4310 Toplam Parsel 4732503 Toplam Dnm 45242481 Toplam Pafta 80758

GENEL TOPLAM
Toplam Birim 4669 Toplam Parsel 5154328 Toplam Dnm 48531245 Toplam Pafta 85696

Yenileme ilemleri sreci aadaki ekilde sralanabilir: 1. Yenileme isteinin bildirilmesi, 2. Yenileme isteklerinin incelenmesi, 3. Yenilemeye karar verilmesi, 4. Yenileme ilan, 5. Kayt ve belgelerin toplanmas, 6. Tapuya erh konulmas, 7. Mahkemelerden dava listelerinin istenmesi, 8. lke nirengi ana balama iin n hazrlk ilemleri, 9. Snrlarn belirlenmesi,
104

VIII. Be Yllk Kalknma Plan Harita Tapu ve Kadastro Sektr zel htisas Komisyonu Raporu

10. l, hesap ve izim ilemleri, 11. Parsellerin dzenlemesi, 12. Plan aplikasyonu, rlve lleri ve izim, 13. Yenileme tutana ve rapor dzenlenmesi, 14. Daval tanmazlar, 15. Yeni paftalarn kontrol, geerlik kazanmas ve ilan, 16. Eski paftalarn geersiz saylmas, 17. Yenilemeye itirazlar, 18. Davalarn tapu ktnde belirtilmesi, 19. Tapu ktnde dzeltme, 20. Hak sahiplerine duyuru, 21. Merkeze gnderme.

9. ORMAN KADASTROSU Orman kadastrosu, tanmaz kadastrosunun nemli bir boyutudur. Ancak buna karn, lkemizde orman kadastrosu ilemleri, TKGM tarafndan deil, Orman Genel Mdrlnn (OGM) grev ve yetkisinde yrtlmektedir. AKnun amalarnn aksine lkemizde; iki boyutlu (X, Y) kadastral haritalara dayal olarak tanmazlarn snrlarnn yalnzca haritada grafik olarak gsterilerek saptanmas, lke yzey alarna dayal olmayan ve standart birlik iinde retilmemi bilgilerle, yalnzca TMKnun ngrd tzel (hukuki) amal bir tapu sicilinin kurulmasna indirgenen Trkiye kadastrosunun amacnda, ormanlarn snrlandrlmas yer almamaktadr105. 9.1. Orman Nedir?

Ormanlar, eitli fayda ve fonksiyonlar nedeniyle toplum asndan son derece nemli, yenilenebilir doal kaynaklardandr. Biyolojik adan orman, geni alanlarda kendine zg bir iklim yaratabilen, belli ykseklik, yap ve sklktaki aalarn, aak, al ve otsu bitkiler, yosun, erelti ve mantarlar, topran altnda ve stnde yaayan mikroorganizmalar ve eitli bcek ve hayvanlarla, orman toprann birlikte oluturduu bir yaam birlii (Biosonse) olarak tanmlanabilir. Hukuki adan ise orman tanmlamak olduka zordur. nk, aa bulunan her yere orman denemeyecei gibi, aa bulunmayan baz alanlarn da orman kapsamna sokulmas gerekmektedir. Hukuki adan orman; asli unsurun arazi olduu, aa ve aak topluluklarnn mtemmim cz (tamamlayc para) olarak yer ald bileik eya olarak nitelendirilir106. Yrrlkteki 6831 sayl Orman Kanununa gre; tabii olarak yetien ya da emekle yetitirilen aa ve aak topluluklar yerleriyle birlikte orman saylr. Ancak; Sazlklar, Step nebatlaryla rtl yerler, Her eit dikenler, Parklar, ehir mezarlklaryla, kasaba ve kylerin hudutlar iinde bulunan eski (kadim) mezarlklardaki aa ve aaklarla rtl yerler,

105

Kktrk, E., (1999), Ormanlarn Snrlandrlmas ve Kadastro almalar, TMMOB, HKMO, Yedinci Harita Kurultay, Sayfa: 4, Ankara. 106 Cebeci, U., (2000), Orman Kadastrosu, sayfa: 2, Lisans Bitirme almas, YT, stanbul

Sahipli arazide bulunan ve civardaki ormanlarda tabii olarak yetimeyen aa ve aak nevilerinin bulunduu yerler, Sahipli ziraat arazisi olarak kullanlan ve dank, yer yer kme ve sra halinde bulunan her nevi aa ve aaklarla rtl yerler, Devlet ormanlarna bitiik olmayan ve yzlm 3 hektardan yukar bulunmayan sahipli arazideki her nevi aa ve aaklar, Sahipli arazide ve evrenin zelliklerine gre yetimi veya yetitirilecek olan fstk amlar ve palamut meelikleri dahil olmak zere her nevi meyveli aa ve aaklar, Sahipli arazideki al ve asz zeytinliklerle, zel kanunu gereince, devlet ormanlarndan ayrt edilen ve edilecek olan imar, slah, temlik koullar yerine getirilmi bulunan yabani zeytinlikler ve 6777 sayl Kanunda belirtilen yabani veya alanm fstklk, sakzlk ve harnupluklar, Funda veya makilerle rtl orman ve toprak muhafaza karakteri tamayan yerler

Orman Kanununun 1. maddesine gre orman saylmaz. Saladklar toplumsal yararlar nedeniyle toplumun ortak mal kabul edilen ve bu nedenle devletin gzetim ve denetimi altnda bulunan ormanlk alanlarn, yurdumuzda kaplad alan 20 199 296 hektardr (lkemiz yzlmnn % 26s). Bu alanlarn tamam verimli orman niteliinde olmayp rn verebilen orman alan 8.9 milyon hektardr. Geriye kalan 11.3 milyon hektar orman alan ise verim gc dk ormanlardan ya da tamamen verimsiz, bozuk, makilik ve allklardan olumutur107. 9.2. Orman Kadastrosu almalarnda Yasal Dayanaklar

lke genelinde, ormanlarn snrlandrlmas ve kadastro almalarn dzenleyen ve etkileyen be temel yasal dayanak vardr: 1. 2. 3. 4. 5. Anayasa, TMK, Orman Kanunlar, Orman Kyllerinin Kalknmalarnn Desteklenmesi Hakknda Kanun, Kadastro Kanunu (KK). 9.2.1. Anayasalarmzda Orman Kadastrosu

Ormanlarla ilgili ilk anayasal dzenleme 1961 Anayasasnn 131. maddesiyle yaplmtr. 131. maddede; Devlet, ormanlarnn korunmas ve ormanlk sahalarnn geniletilmesi iin gerekli kanunlar koyar ve nlemleri alr. Btn ormanlarn gzetimi devlete aittir. Devlet ormanlar Kanuna gre devlete ynetilir ve iletilir. Devlet ormanlarnn iyelii, ynetimi ve iletilmesi zel kiilere devir olunamaz. Bu ormanlar zaman am ile mlk edinilemez ve kamu yarar dnda irtifak hakkna konu olamaz.
107

Cebeci, U., (2000), a.g.e., sayfa: 2

Ormanlara zarar verebilecek hibir faaliyet ve eyleme msaade edilemez. Orman sular iin genel af karlamaz, ormanlarn tahribine yol aacak hibir siyasi propaganda yaplamaz, ... hkm yer almtr. Bu madde 17.04.1970 tarih, 1255 sayl yasa ile deiiklie uramtr. Bu yasaya gre; Anayasann yrrle girdii tarihten nce bilim ve fen bakmndan orman niteliini tam olarak kaybetmi olan tarla, ba, meyvelik, zeytinlik gibi eitli tarm alanlarnda veya hayvanclkta kullanlmasnda yarar bulunan topraklarla, ehir, kasaba ve ky yaplarnn toplu olarak bulunduu yerler dnda orman snrlarnda hibir daraltma yaplamaz. Bu deiiklik ile bilim ve fen bakmndan orman niteliini tam olarak yitiren, tarm ve hayvanclkta kullanlmasnda yarar grlen orman alanlarnn orman rejimi dna karlmas ilkesi getirilmitir. 1982 Anayasasnn 169 ve 170. maddelerinde ormanlarn korunmas ve gelitirilmesi, orman kylsnn korunmas ile ilgili maddeler yer almtr. 169. maddede orman ile ilgili genel hususlar belirtildikten sonra orman olarak korunmasnda bilim ve fen bakmndan hibir yarar grlmeyen, aksine tarm alanlarna dntrlmesinde kesin yarar olduu tespit edilen yerler ile 31.12.1981 tarihinden nce bilim ve fen bakmndan orman niteliini tam olarak kaybetmi olan tarla, ba, meyvelik, zeytinlik gibi eitli tarm alanlarnda veya hayvanclkta kullanlmasnda yarar olduu tespit edilen araziler, ehir, kasaba ve ky yaplarnn toplu olarak bulunduu yerler dnda, tarm alanlarnda daraltma yaplamayaca belirtilmitir. 170. maddede ise; Ormanlar iinde veya bitiiindeki kyler halknn kalkndrlmas, ormanlarn ve btnlnn korunmalar bakmlarndan, ormann gzetilmesi ve iletilmesinde devletle bu halkn ibirliini salayc nlemlerle, 31.12.1981 tarihinden nce bilim ve fen bakmndan orman niteliini tam olarak kaybetmi yerlerin deerlendirilmesi; bilim ve fen bakmndan orman olarak korunmasnda yarar grlmeyen yerlerin tespiti ve orman snrlar dna kartlmas, orman iindeki kyler halknn ksmen veya tamamen bu yerlere yerletirilmesi iin devlet eliyle anlan yerlerin ihya edilerek bu halkn yararlanmasna tahsisi kanunla dzenlenir. Devlet bu halkn iletme ara ve gereleriyle, dier girdilerinin salanmasn kolaylatrc nlemler alr. Orman iinden nakledilen kyler halkna ait araziler devlet orman olarak derhal aalandrlr. denmektedir. Anayasann 170. maddesinde izilen ereve dahilinde 1983 ylnda 2924 sayl Kanun yrrle girerek, orman rejimi dna karlan yerlerin deerlendirilmesi esaslarn getirmitir108. 9.2.2. TMKde Orman Kadastrosu

TMKnin; iyesi nesneler ve kamu mallar (md. 715), dikilen bitkiler (md. 729), aa, dal ve kklerin komu topraa gemesi (md. 740), orman ve mera (md. 751), topran iyiletirilmesi (md. 755), ormanlar (md. 818) balkl maddeleri orman kadastrosunu ilgilendirir109.
108 109

Cebeci, U., (2000), a.g.e., sayfa: 5 Baknz: TMK ilgili maddeleri

715. madde Sahipsiz yerler ile yarar kamuya ait olan mallar, Devletin hkm ve tasarrufu altndadr... ormanlarn Devletin hkm ve tasarrufu altnda olduunu hkme balamtr. 9.2.3. Kanunlarmzda Orman Kadastrosu

9.2.3.1.

08.02.1937 tarih ve 3116 sayl Orman Kanunu

lkemizde orman alanlarnn snrlandrlp gvence altna alnmas almalar ada ve teknik boyutta bu Kanun ile balamtr. Ormanlarn snrlandrlmas ilemlerine ilk kez bu Kanunda yer verilmi ve bu ilemlerin 1937 tarihinden itibaren 10 yl iinde bitirilmesi ngrlmtr. Ormann hukuki tanm ilk kez bu Kanunla yaplmtr. Bu Kanunda yer alan ormanclkla ilgili esaslarn ou bugn yrrlkte olan 6831 sayl Orman Kanununda yer almtr. Bu Kanuna gre orman snrlarnn llp plana balanmas ilemleri, orman snrlarn birletiren dorultularn (hatlarn), manyetik kuzey ile yaptklar alarn ve optik yoldan uzaklklarn llmesi eklinde tanmlanabilen puslal kat mesafe ynteminin uygulanmasyla balamtr. Bu yntem 1965 ylna kadar tek bana ve o tarihten sonra fotogrametrik yntemle birlikte 1974 ylna kadar devam etmitir110 Bu Kanunda deiiklik yapan kanunlar unlardr111:

16.03.1938 tarih ve 3444 sayl Kanun, 09.07.1945 tarih ve 4785 sayl Kanun, 24.03.1950 tarih ve 5658 sayl Kanun, 24.03.1950 tarih ve 5653 sayl Kanun. 31.08.1956 tarih ve 6831 sayl Orman Kanunu

9.2.3.2.

Halen yrrlkte bulunan Kanundur. Bu Kanunda deiiklik yapan kanunlar unlardr112:

19.07.1971 tarih ve 1444 sayl Kanun, 20.06.1973 tarih ve 1744 sayl Kanun, 05.06.1975 tarih ve 1906 sayl Kanun, 14.04.1982 tarih ve 2655 sayl Kanun, 23.09.1983 tarih ve 2896 sayl Kanun, 05.06.1986 tarih ve 3302 sayl Kanun, 22.05.1987 tarih ve 3373 sayl Kanun, 03.11.1988 tarih ve 3493 sayl Kanun.

110 111

Cebeci, U., (2000), a.g.e., sayfa: 6 Kktrk, E., (1999), a.g.e., sayfa: 2 112 Cebeci, U., (2000), a.g.e., sayfa: 7

9.2.4.

17.10.1983 tarih ve 2924 sayl Orman Kyllerinin

Kalknmalarnn Desteklenmesi Hakknda Kanun Bu Kanunla tarm alanlarna dnm yerlerin deerlendirilmesinde; tarla, ba, bahe, meyvelik, zeytinlik, fndklk, fstklk (antepfst) gibi tarm alanlar ve buralardaki yap ve tesislerin yerleri, orman snrlar dna karldklar tarihteki fiili durumlarna gre ifraz edilerek, bu yerleri kullanan kiilere, rayi bedelleri pein ya da on yllk sre iinde ve eit taksitle alnmak zere Orman Bakanlnca satlr hkm getirilmitir. Bu Kanunda deiiklik yapan yasalar unlardr: 28.08.1991 tarih ve 3763 sayl Kanun, 04.11.1995 tarih ve 4127 sayl Kanun. 9.2.5. 21.06.1987 tarih ve 3402 sayl Kadastro Kanunu

Bu Kanunun 4. maddesiyle kadastro alma alan snrnda orman bulunduu takdirde, bu yerlerin orman snrlamas ve orman snr karma ilemlerinin 6831 sayl Orman Kanunu hkmlerine gre, orman kadastro komisyonlarnca tespit ve haritasna ilenerek, tutanaklar ile kadastro ekiplerine teslim edilecei, ancak 2 ay iinde orman kadastro komisyonlarnca orman snrlarnn belirlenememesi halinde kadastro ekiplerince belirlenecei ve kadastro ekiplerince bu ekilde tespit ve ilan edilen yerlerde orman kadastro ilemlerinin de tamamlanm saylaca hkm getirilmitir. 9.3. Ormanlarn Snrlandrlmas ve Kadastrosu Kavramalarna Yaklamlar

Trkiye kadastrosunun temelinde, ormanlarn snrlandrmas ve kadastrosu yer almamaktadr. Devlet ormanlar ve devlet orman saylan yerlere ilikin her eit iler (buna ormanlarn snrlandrlmas ve kadastrosu da dahildir) Orman Genel Mdrlnn (OGM) grevleri arasnda bulunmaktadr. Bu grev, 6831 sayl Orman Kanununun 7. maddesi uyarnca orman kadastro komisyonlarnca yerine getirilmektedir. lkemizdeki ormanlarn snrlandrlmas ve kadastrosu almalar, FIG tarafndan yaplan kadastro tanmlamasnn aksine, tek bir kadastro rgt (tek elden) tarafndan deil, farkl kurumlarn grev, yetki ve sorumluluu altnda, farkl yasal altlklara bal olarak yerine getirilmektedir. Genel kadastrodan ayr, orman kadastrosu domutur. Bunun temel nedeni olarak lkemizde AKnun kurulamam olmas gsterilebilir. Trkiye kadastrosuna yn veren 766 sayl Tapulama Kanununa gre ormanlar, sahipsiz kayalar, tepeler, dalar yazm d brakmtr. Mera, yaylak, klak, otlak, harman yeri, Pazar ve panayr yerleri gibi orta mallar da tapuya tescil amac tamayan snrlandrma ilemine bal klnmtr. Kimsenin zel mal olmayan ve kamunun kullanmna ayrlan bu yerler, eski TMK, 912. madde ...onlara ilikin ve tapuya tescili gerekli bir nesnel hak bulunmadka, tapuya tescile bal deildirler. hkm gereince tescil d braklmtr. Yeni TMK, md. 715e gre bu yerlerin benimsenmesi, iletilmesi ve kullanlmas iin zel kurallar konur hkm getirilmitir.

6831 sayl Orman Kanununun, 22.5.1987 tarih ve 3373 sayl yasa ile deitirilen 11. maddesi Devlet ormanlarnn tescile tabi tutulmas hkmn getirmitir. Bu yasadan 3 ay sonra yrle giren 3402 sayl KK, 22. maddesi ile de ormanlar tescile konu olmutur. Ormanlarn tescili, 3402 sayl KK uyarnca karlan, Tanmaz Mallarn Snrlandrma, Tespit ve Kontrol leri Hakknda Ynetmeliinin alma alan ierisindeki ormanlar balkl 17. maddesi ile alma alan snrlar iinde kalan tahdit grmemi Devlet ormanlar snrlandrlarak orman vasf ile Hazine adna tespit ve tescil edilir. Tahdit grm ormanlarn ise, tahdit haritasndaki snrlar esas alnarak Kadastro Kanununun 22 nci maddesine gre, bulunduu adann son parsel numaras verilmek suretiyle ktne aynen aktarlr. hkme balanmtr. Bylece snrlandrma kavramndan kadastro kavramna geilmitir. Tokmanoluna gre, orman kadastrosu adyla ayr bir kadastro yoktur ve bu almalar genel kadastronun bir parasn oluturduundan her ikisinin de iie almas doal klnmaldr. Dolaysyla, orman kadastrosunda, llp haritaya ilenecek tanmaz orman alan, adna iyelik belgesi dzenlenecek taraf ise devlettir. Edine gre, orman kadastrosu, genel kadastronun yaln bir uygulamas biiminde deerlendirilmelidir. Kzlay ise, orman kadastrosu adyla srdrlen almalarn temelinin ormann niteliinin belirlenmesi olduu, etkinliklerin bir harita almasn gerektirmedii, yaplan haritalar zerinde orman snrlarnn ve bu snrlar iinde kalan alanlarn ilenmesinden olutuu dncesindedir113. 9.3.1. Ormanlarn Kadastrosu ve 2/B Uygulamas

Orman kadastrosu ve Orman Kanununun 2/B maddesi uygulamas yaplacak il ve ileler, iyelik ihtilaflarnn youn olduu yerler ile devlet yatrm alanlarna, tapulama ve kadastro almalarnn programa alnd yerlere ncelik verilerek Orman Genel Mdrlnn teklifi, Orman Bakanlnn onay ile belirlenir. Orman kadastrosu ve Orman Kanununun 2/B maddesi uygulamasnn yaplaca ilgili ilelerde, alma balamadan en az bir ay nce radyo ile, belediye yayn aralar ya da belediye ilan tahtasnda ask suretiyle ilan olunur. lan edilen ilelerdeki alma yaplacak belde ve kylerde, almann balamasndan en az 15 gn nce bu belde ve kylerin uygun yerlerine aslacak ilan kad ile duyurulur. Ayrca bu almalar Orman letme Mdrl ile Maliye Bakanlnn mahalli birimlerine almaya balamadan 15 gn nce ilgili Orman Kadastro Komisyonu Bakanlnca yaz ile bildirilir114. Orman kadastro komisyonlar, snrlandrma ve kadastro almalar ncesi, alma alan ile ilgili olarak 2/B Ynetmelii, md.17, 18, 19 uyarnca;

Devlet orman iletme mdrlklerinden, Tapu sicil ve kadastro mdrlklerinden, l ve ilelerden

belge ve bilgileri isterler.


113 114

Kktrk, E, (1999), a.g.e., sayfa: 6 Cebeci, U., (2000), a.g.e., sayfa: 10

9.3.2.

Orman Kadastro Komisyonu ve Grevleri

Blgelerindeki orman kadastro almalarn yapan veya yaplmasna katkda bulunan orman kadastro komisyonlar 6831 sayl kanunun 7. maddesi uyarnca (Bu madde, 22.05.1987 tarih ve 3373 sayl kanunun 4. maddesi ile deiiklie uramtr.) bir bakan ve drt yeden oluur:

Bir orman yksek mhendisi ya da orman mhendisi (bakan), Bir orman yksek mhendisi ya da orman mhendisi veya bunlarn bulunmamas halinde orman teknikeri, Bir ziraat yksek mhendisi ya da ziraat mhendisi veya bunlarn bulunmamas halinde orman teknisyeni, Mahalli ziraat odalarnca bildirilecek bir temsilci, Beldelerde belediye encmenince, kylerde ky muhtarlnca bildirilecek bir temsilci.

Bu komisyonda kadastro almalarnn hukuki ve teknik ynn ieren bir eitim alm olan harita mhendisi bulunmamaktadr. Harita hizmetleri, Orman kadastro komisyonlarnn emrine ayrca yeteri kadar teknik eleman ve memur verilir. hkm uyarnca istihdam edilen harita teknisyenleri tarafndan yerine getirilir. yelik kadastrosunda ise, faaliyetlerde kadastro mhendislerinin kontrol, denetim ve onay esastr115. Bir yerin orman olup olmadnn saptanmas ve belirlenmesi ne kadar orman mhendislerinin uzmanlk alanna giriyorsa, snrlar kesinlemi ormanlarn tahdit haritalarnn ya da memleket haritalarnn ya da hava fotoraflarnn araziye uygulanmas da, o kadar harita mhendislerinin ii ve grevidir. Orman Kanununda yaplan her kanun deiiklii ile, daha nceleri yaplan orman snrlandrma almalar tartmal duruma getirilmektedir. Orman kadastro almalarnn kadastro tekniine, yrrlkteki ynetmelik ve haritaclk standartlarna uygun yrtlmemesi de bylesi bir sonu dourmaktadr. almalarda, harita mhendislerinin bilgi, deneyim ve potansiyellerinden gerei gibi yararlanlmad yarg kararlarna da girmitir. Sorunun salkl bir biimde zm asndan, konuya taraf olan Orman Genel Mdrl ve TKGM arasnda kurumsal ibirlii ve egdm dzeneinin salkl bir biimde bir an nce kurulmas zorunludur116. Kadastro komisyonlarnn grevleri 6831 sayl Kanunun 7. maddesi ve 2/B ynetmeliinin 8. maddesi uyarnca aadaki ekilde belirlenmitir: Ormanlarn iinde ve bitiiinde bulunan her eit tanmazlarn ormanlarla ortak snrlarn saptamak ve belirlemek, 6831 sayl Orman Kanununun 2/B maddesi uyarnca, orman saylan yerlerden orman snr dna karlmas gereken yerleri belirlemek, Orman tahdit ya da kadastrosu daha nce yaplm yerlerde, orman snr noktalarn aplike etmek, 6831 sayl Orman Kanunu 2/B maddesi uygulamas sonunda ortaya kan yeni orman snrlarn tespit etmek,

115 116

Tde, T., Byk, C., (1994), a.g.e., sayfa: 376 Kktrk, E., (1999), a.g.e., sayfa: 13, 20

Snrlandrmas ya da kadastrosu yaplan l ve haritalar gnn tekniine uymayan, uygulamada glk ekilen orman snr hattnn haritalarn tekniine uygun olarak yapmak. 9.3.3. Orman Snrlarnn aretlenmesi ve Nitelik Belirlenmesi

Mevcut belge ve bilgiler nda, orman olan yerler belirlenerek bunlarn d ve i snrlar orman kadastro ekipleri tarafndan arazide belirlenerek snr noktalarna zel iaretler dikilir. Bu srada bilirkiilerin de grlerine bavurularak, 6831 sayl Kanunun 1. maddesi ve ilgili ynetmeliin 20. maddesi uyarnca orman tanmna giren yerlerin hangi nitelikte orman alan olduu belirlenerek tutanaklara yazlr. Ayrca, orman olup ta, 6831/2-B maddesi gereince orman snrlar dna kartlmas gereken yerler de belirlenir. Orman iinde ve bitiiindeki tanmazlarda nitelik belirlenirken, 3402 sayl Kanun uygulamalarnda dikkate alnan zilyetlii ispat belgeleri burada da dikkate alnr117. 9.3.4. Orman Snrlar Dna karlacak Yerlerin Belirlenmesi

05.06.1986 tarih ve 3302 sayl Kanunla deiik, 6831 sayl Kanunun 2. maddesine gre ncelikle orman iindeki kyler halknn ksmen veya tamamen yerletirilmesi maksadyla, orman olarak korunmasnda bilim ve fen bakmndan hibir yarar grlmeyen aksine tarm alanlarna dntrlmesinde yarar olduu tespit edilen yerler ile halen orman rejimi iinde bulunan funda ve makilerle rtl yerlerden tarm alanlarna dntrlmesinde yarar olduu tespit edilen yerler, 31.12.1981 tarihinden nce bilim ve fen bakmndan orman niteliini tam olarak kaybetmi yerlerden, tarla, ba, bahe, meyvelik, zeytinlik, fndklk, fstklk (antepfst, am fst) gibi eitli tarm alanlar veya otlak, klak, yaylak gibi hayvanclkta kullanlmasnda yarar olduu tespit edilen arazilerle ehir, kasaba ve ky yaplarnn toplu olarak bulunduu yerleim alanlar

orman snrlar dna kartlr. Bu yerler dnda orman snrlarnda hibir daraltma yaplamaz. Bu madde hkmleri, koruma orman, milli park orman olarak ayrlan, izin ve irtifak hakk tesis edilen ormanlk alanlarda ve orman rejimi iine alnan yerlerde bu niteliklerin devam sresince, yanan orman sahalarnda ise hibir ekilde uygulanmaz. Orman snrlar dna kartlan bu yerler, devlete ait ise hazine adna, amme messeselerine ait ise bu messeseler adna, zel orman ise iyeleri adna orman snrlar dna kartlr. Orman tahdit ve kadastrosu evvelce yaplm yerlerde yaplan 2/B uygulamasnda da ile, belde ve ky btnl esastr. Orman kadastrosu ve 2/B uygulamas tamamlanm ve kesinlemi belde ve kylerde bu amala tekrar alma yaplamaz.
117

Tde, T., Byk, C., (1994), a.g.e., sayfa: 383

Ancak kanunlarda deiiklik yapld takdirde yeni kanun deiikliklerinin uygulamas yaplr. Evvelce snrlamas yaplm, fakat orman tahdit veya kadastrosuna itiraz nedeni ile mahkemeye intikal etmi olan 2/B maddesini tayan yerler, ileride mahkemelerce verilecek kararlar sakl kalmak kouluyla hazine adna orman snrlar dna karlr. 9.3.5. Orman Kadastrosu ve 2/B Maddesi Uygulamalar

almalarnda Teknik Esaslar Orman kadastrosu ve 2/B maddesi uygulamalarnda yersel metot esastr. lgili kurulularca 1/5000 lekli standart toporafik haritas yaplaca bildirilen yerler orman alanlarna rastlyor ve buralarda da orman kadastrosu ve 2/B uygulamas yaplyorsa orman snr veya balant noktalarna hava iareti tesis edilmek suretiyle fotogrametrik metotla da alma yaplabilir. Fotorafta kmayan snr noktalar ile balant noktalar arasndaki orman snrlar yersel olarak llr. Ancak fotogrametrik yntem saptanan kaba hatalar nedeni ile 1983 ylnda terkedilmitir. Gnmzde ncelik arz eden baz yerlerde istenilen hassasiyet saland takdirde dorudan fotogrametrik yntemden yararlanlabilmektedir. 1/5000 lekli standart toporafik harita veya daha byk lekli haritalarn mevcut olduu yerlerde yaplacak almalarda orman snrlar haritada belirgin ise bu snrlara komisyonca aynen uyulduu takdirde ayrca lme yaplmaz. Orman snrlarnn ksa aralklarla deitii yerlerde harita ve arazide mevcut belirgin noktalardan faydalanarak ta lme yaplabilir. Orman kadastrosu ve 2/B maddesi uygulama haritalarnn 1/5000 lekli olarak hazrlanmas esastr. Ancak 1/5000 lekli haritalarn bulunmad yerlerde 1/10000 lekli haritalar yaplr. Kymetli arazilerde byk lekli haritalar yaplabilir. 9.3.6. Bitirilmesi Orman kadastro komisyonu snrlama ve 2/B maddesi uygulamalarnn bitiminde durumu Orman Blge Mdrlne bildirir. Orman Blge Mdrl gerekli incelemeleri yaparak varsa ekli ve hukuki noksanlklarn dzeltilmesi iin gereke ve belgelerini komisyona verir ve bu noksanlklarn dzeltilmesini komisyondan ister. Komisyon belge ve gerekeleri inceler, deitirilecek bir husus varsa evvelce alm olduu karar iptal eder, gerekli dzeltmeleri yaparak karara balar. Orman kadastrosu ve 2/B maddesi uygulama dosyasnn bir nshas onaylanmak zere Orman Blge Mdrlnce ilgili valilie gnderilir. Orman kadastrosu ilemleri valiliin onay ile yrrle girer, ilgili ky ve beldelerin uygun yerlerinde aslmak suretiyle ilan edilir. Bu tutanak ve kararlara kar ask tarihinden itibaren 6 ay iinde kadastro mahkemelerine, kadastro mahkemesi olmayan yerlerde kadastro Orman Kadastrosu ve 2/B Maddesi Uygulamalarnn

davalarna bakmakla grevli mahkemeye bavuru ile snrlamaya ve 6831 sayl Orman Kanununun 2. maddesine gre orman snrlar dna karma ilemlerine, Orman Bakanl ile hak sahibi gerek ve tzel kiiler itiraz edebilmektedir. 6 ay iinde itiraz davas almad takdirde komisyon kararlar aynen kesinleecek olup bu sre hak drc sredir. Ancak tapulu tanmazlarda tapu sahipleri 10 yllk sre iinde dava aabilirler. Snrlamaya yaplan itiraz davalar her trl har ve resimlerden muaf olmasna ramen, 2/B maddesi uygulamalarnda yaplan itiraz davalar har ve resme tabidir. 9.3.7. 2/B Maddesi Uygulamalarnn Deerlendirilmesi

Bilim ve fen bakmndan niteliini kaybeden ormanlarn, orman snrlar dna karlmas 1961 Anayasasnn 131. maddesinin 17.4.1970 tarihinde karlan 1255 sayl Kanunla deitirilmesiyle benimsenip 4.7.1973 tarihinde yaymlanan 1744 sayl yasann 2 maddesinde yerini almtr. Ayn konu, 7 Kasm 1982 tarihli Anayasann 169, 170. maddelerinde yer alm ve balca 27.9.1983 tarih ve 2896 ile 19.6.1986 tarih ve 3302 sayl Kanunlarla uygulamas srdrlmtr. 1961 Anayasasnn 17.4.1970 tarih ve 1255 sayl Kanun ile deitirilen 131. maddesinde, Anayasann yrrlk tarihinden nce (15.10.1961)nitelik kaybeden yerler denilmi, 1982 Anayasasnda ise 31.12.1981 tarihinden nce nitelik kaybeden yerler esas alnarak nitelik kaybna devamllk kazandrlmtr. Orman Genel Mdrl kaytlarna gre 1988 yl sonuna kadar fiili olarak 431 111 hektar alan orman niteliini kaybettii gerekesi ile orman snrlar dna karlmtr. Orman ile ilgili kanunlarda, gerek ormann tanm, gerekse 2/B maddesi ile orman saylan yerlerin orman rejiminden karlma kriterleri zellikle seim dnemlerinde yaplan yasal dzenleme ve deiikliklerle ve her deiiklik sonucu zellikle orman kylsnn kalkndrlmas ad altnda Orman Kanununda yaplan 22 kkl deiiklik ile ormanlarmzn snrlar srekli geri ekilerek ormanlk alanlarda byk kayplar meydana getirilmitir. Bu kayplarn 600 bin hektara ulaaca Orman Genel Mdrl yetkililerince tahmin edilmektedir118. 9.3.8. Orman Tahdit (Snrlandrma) ve Kadastrosu ile 2/B

Maddesi Uygulamalarnn Yllara Gre Dalm Orman tahdit (snrlandrma) ve kadastrosu ile 2/B maddesi uygulamalarnn yllara gre dalm incelendiinde aadaki sonular elde edilmitir119: Yllar 1937-1950 aras
118 119

Kanun No 3116

Yaplan Orman Kadastrosu (ha.) 3 582 386

Cebeci, U., (2000), a.g.e., sayfa: 15, 25, 26 Cebeci, U., (2000), a.g.e., sayfa: 18

1950-1957 aras 1957-1974 aras 1974-1984 aras 1984-1986 aras 1986 1987-1999 aras Toplam

5653 6831 1744 2896 3302 3302 ve 3373

255 316 2 569 449 2 831 358 312 574 136 938 5 349 008 15 037 029

10. KADASTRO BLG SSTEM Gnmzde bilginin nem kazanmas ile birlikte bu bilgilere hzl, kolay, doru ve standart bir eriimde nem kazanmtr. Kadastro almalarnda da byle bir eriimin salanabilmesi ve bilgi ve belgelerin analizi ile istenildii ekilde sorgulanmasnn gereklilii olmazsa olmaz bir gerektir. Bu gereksinimleri karlayabilmek iin mekana dayal bilgi sistemlerinin temelini oluturan kadastro bilgi sisteminin kurulmas kanlmaz bir gerekliliktir. Gelimi lkelerde, bilgisayar teknolojisine paralel gelien ve uygulama alan bulan araziye ilikin bilgi sistemlerinin temelini, parsel baznda bir bilgi sistemi olarak tanmlanacak olan kadastro oluturmaktadr120. 10.1. Bilgi ve Bilgi Sistemi Trke szlk bilgiyi, 1. nsan aklnn erebilecei olgu, gerek ve ilkelerin btnne verilen ad, malumat. 2. renme, aratrma veya gzlem yolu ile elde edilen gerek, malumat, vukuf... olarak tanmlamaktadr121. Bilgiler; 1. Mevcut bilgiler: a. Sabit bilgiler (rnein zel isimler gibi), b. Deiken bilgiler (scaklk ve basn bilgileri gibi) c. Birikimli bilgiler (Tanmaz sicilleri gibi). 2. retilen bilgiler (koordinat ve alan bilgileri, yenileme bilgileri), 3. Planlanan bilgiler (imar planl gibi) olmak zere grupta toplanr ve ortak zellikleri de hepsinin insan gereklerini karlamaya ynelik olmasdr122. Bilgi sistemleri, tm kurum ve kurulularn amalar dorultusunda kurmak iin altklar nemli bir teknolojik yapdr. Bilgi sistemi, tm organizasyonlarn ynetimsel fonksiyonlarn desteklemek iin bilgiyi toplayan, depolayan, reten ve datan bir mekanizma olarak tanmlanr. Alk, ise bilgi sistemini kullanc, donanm ve yazlm bileenlerinden oluan kapal bir sistem olarak tanmlamtr. ekil 3de grld gibi bilgi sistemlerini temelde iki gruba ayrmak olasdr123:
120 121

neren, D., (2000), Kadastro Bilgi Sitemi, Bitirme Projesi almas, sayfa: 48, YT, stanbul. Milliyet Trke Szlk, sayfa: 186 122 Tde, T., Byk, C., (1994), a.g.e., sayfa: 475 123 neren, D ., (2000), a.g.e., sayfa: 4, 5

1. Mekansal olmayan bilgi sistemleri 2. Mekansal bilgi sistemleri Mekansal olmayan bilgi sistemleri yalnz ynetimsel fonksiyonlar, mekansal bilgi sistemleri ise objelerin X, Y, Z koordinat verileri ile bunlarn tanmsal bilgilerini ierirler. Corafi bilgi sistemi (CBS), yeryz referansl verileri idare etmek iin girdi, veri ynetimi, ileme, analiz ve kt yeteneklerine sahip bilgisayar bazl bir sistemdir. Corafi bilgi sistemi, konuma dayal, gzlem ve lmeler sonucunda elde edilen, grafik ve grafik olmayan verileri bir btn iinde ilemeye yarayan teknolojik bir aratr. Bilgi Sistemlerinin Snflandrlmas124
BLG SSTEMLER

Mekansal Olmayan Bilgi Sistemleri (rn. Hesaplama Sistemleri)

Mekansal Bilgi Sistemleri

Corafi Bilgi Sistemleri (CBS, Kk lek)

Dier Mekansal Bilgi Sistemleri (rn. Cad-Cam)

Dier Corafi Bilgi Sistemleri (rn. Sosyo Ekonomik)

Arazi Bilgi Sistemleri (ABS, Byk lek)

Parsel Baznda Arazi Bilgi Sistemleri

Dier Arazi Bilgi Sistemleri (rn. Orman, Teknik Altyap, Jeoloji vb.)

KADASTRO BLG SSTEM

124

lger, E., (1997), a.g.e., sayfa: 26

Arazi bilgi sistemi (ABS), corafi bilgi sisteminin zel bir eklidir. Arazi bilgi sistemi veya arazi ile ilikili bilgi sistemi, CBS literatrnde mal sahipleri bilgilerini de ieren bir sistem olarak tanmlanmaktadr. Bu anlam ile ABS, detayl mal sahipleri bilgilerini de idare edecek ekilde tasarlanan, CBSnin zel bir eklidir125. ABSnin kapsayaca bilgi kmeleri unlardr126: 1. Jeodezik veriler Geometrik veriler (konum, biim) Semantik veriler (gsterim, yzlm, deer, kullanm biimi)

2. yelik verileri yelik bilgileri Ayni haklar Kstlamalar

3. Doal kaynaklarla ilgili veriler Jeolojik zellikler Zemin zellikleri Su durumu Orman durumu klim

4. Teknik tesislere ait veriler Yeralt ve yerst hatlar Enerji ve sanayi tesisleri Konut alanlar Ticaret ve iyeri alanlar Trafik tesisleri

5. evreyi etkileyen faktrlere ait veriler Su kalitesi Hava kirlilii Grlt Trafik younluu

6. Ekonomik ve sosyo-politik veriler


125 126

Nfus younluu ve geim kaynaklar Eitim ve kltr tesisleri

neren, D., (2000), a.g.e., sayfa: 5 Tde, T., Byk, C., (1994), a.g.e., sayfa: 479

Salk durumlar

ABSnin harita, tapu, kadastro sektrndeki en nemli uygulama alan, parsel baznda bir bilgi sistemi olarak tanmlanabilecek kadastro bilgi sistemidir (KBS). Kadastro bilgi sistemi, kadastral ilemleri esas alarak, parsel baznda parsel-iye arasndaki ilikileri dzenler. Her kadastro sisteminde temel bileen mevcuttur127: 1. Kadastral parsel, 2. Kadastral kayt, 3. Ariv. 10.2. lkemizde Kadastro Bilgi Sistemi almalar Sektrmzde mekansal bilgi sistemi oluturulmasna ynelik ilk almalar TKGM tarafndan 1986 ylnda hazrlatlan HAKAR projesinde yerini almtr. Topraa dayal btn yatrmlara altlk oluturan kadastro bilgilerine, hzl, kolay, doru ve standart bir ekilde eriim, analiz, sorgulama ve sunum gnmzn bir gereidir. olgusu HAKAR projesi ile olgunlam, 1990-1994 yllarn kapsayan 6. Be Yllk Kalknma Plan zel htisas Komisyonu Raporunda aada bir ksm ile zetlenen kapsaml bir ekilde yer almtr: Kadastro retiminin temel hedefi KBSyi oluturmaktr. Kadastrodan beklenen topraa ilikin her trl projelendirme almalarnn ihtiya duyduu verilerin elde edilmesi ve kullanclara mekan boyutu ile sunulabilmesi, ancak kadastronun ok ynl kadastroya ya da daha doru deyimi ile KBSne kavuturulmas ile olanakldr. Plan dneminde, KBSne toplanmas ngrlen bilgi ve belgelerin kesinletirilmesi, standartlarn belirlenmesinin ardndan, daha nce retilmi olan kadastro bilgi ve belgelerinde bulunmayan, baka kurulularca daha nce retilmi olan ya da yeniden toplanmas gereken bilgilerin belirlenerek toplanlmasna geilecektir. KBSnin hem harita hem de tapu bilgilerini ierdii dikkate alnarak ngrlen sistemin KBS biiminde ve bu ad altnda oluturulmas ve bilgi sistemi hedefinin srekli gz nnde tutulmas gerekmektedir. Kadastro hizmetlerinde standardizasyon ve ariv birliini salamak, mkerrer harita yapmn nlemek, talep edilecek harita, kadastro ve tapu bilgilerinin sratli, doru ve eksiksiz olarak karlanmasn salamak amacyla 6. Be Yllk Kalknma Plan dnemi balangcnda KBS Kanunu yrrle konmaldr.

TKGM tarafndan gittike artan saysal bilgi ihtiyac nedeniyle 1990 ylnda Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi Oluturma Projesi (TAKBS) hazrlanarak yatrm btesine girmitir. TAKBS projesi, kurulacak olan tapu ve kadastro bilgi sistemini oluturma iin ereve projedir. TAKBS ile, ile ve blge tapu ve kadastro bilgi sistemlerinin birbirine balanmas, kadastro ve tapu verilerinin ilikilendirilerek, ile TAKBSlerden gelen verilerin blge TAKBSlerinden kullanc evresine sunulmas, ulusal tapu ve kadastro bilgi sisteminin oluturulmas amalanmaktadr. Bu bilgi sistemi dier bilgi sistemlerine de balanarak ulusal bilgi sisteminin nemli bir paras ve kent bilgi
127

neren, D., (2000), a.g.e., sayfa: 6

sisteminin altl olacaktr. TAKBS projesinde imdiye kadar yaplan almalarn asl hedefi kurulacak olan bilgi sisteminin ihtiya duyaca altlk bilgileri veri tabannda gncel tutmak olmutur. Bu sistem iin TKGM tarafndan zmlenebilecek problemler olduu gibi btn meslek evrelerinin ve dier disiplinlerin ortak zm aramalar gereken vatandalk numaras, harita bilgileri iin standartlar oluturulmas, bilgi ve veri deiim standartlarnn belirlenmesi, teknik, hukuksal, kurumsal ve kurumlar aras ibirlii vb. problemler bulunmaktadr128. Gnmz itibariyle, TKGMde TAKBS balamnda yaplan almalar aada sunulmutur 129: TKGMce, TAKBS;

TKGMnin tapu ve kadastro teknii ile ilgili ilemlerini standartlatrarak tapu sicil ve kadastro mdrlklerinde (eflikler dahil) yrtlen ilemlerin mevzuata uygun bir ekilde ve bilgisayar ortamnda yrtlmesini salayacak; gelitirilecek uygulama yazlmlarna dahil edilecek kontrol ve uyar mekanizmalar ile memurun yapt ilemle ilgili riskini minimize edecek veya ortadan kaldracak; ilgili memura ekran zerinden yapt ilemle ilgili en son mevzuat destei salayacak, yaplan ilemle ilgili aklayc bilgi salayarak kendi ekran zerinden bilgisayar destekli eitim imkan getirecek, mdrlklerin ve mdrlk personelinin performansnn st hiyerari tarafndan izlenebilmesini salayacak, merkezde oluan bilgileri kullanarak blge mdrlkleri ve genel mdrlk merkez birimleri iin karar destek fonksiyonlar ve raporlar retecek, herhangi bir kamu kuruluu iin tanmaz ile ilgili stratejik konularda anlk istatistiki sonular retecek, mali su aratrmalar ve mal varl sorgulamalarn tek bir merkezden yaparak, tapu sicil mdrlklerini bu tr i yklerinden arndracak, gelitirilecek Vatanda Bilgi Sistemi (TAPUNET) uygulamasyla vatandan kendi evinden, iyerinden veya internet cafelerden sahip olduu tanmazla ilgili en son bilgileri grmelerini, bavuru ncesinde tapu ve kadastro ilemleri ile ilgili bilgi ve belge edinmelerini salayacak,

ilemleri Corafi Bilgi Sistemi/Arazi Bilgi Sistemi mantnda gerekletirecek entegre bir bilgi sistemi'dir. eklinde tanmlanmtr ok katmanl hiyerarik yapya ve lke geneline dalm tara tekilatna sahip kurumlarn ynetsel ve ilevsel faaliyetlerinin Entegre Bilgi Sistemi mant ile otomasyona tabi tutulmas ile retilen ya da sahip olunan bilginin;
128 129

grnr, paylalabilir, deerlendirilebilir, karar retilebilir

Ylmaz, S., Yldz, A., sayfa: 322 www.tapu.gov.tr

hale dntrlebilecei belirtilmi, Avrupa Topluluuna giri srecinde veri standardnn salanmas ve retilen verinin paylalmasnn byk nem tad, ayrca TAKBSin strateji ve lke gvenlii iin de ok nemli bir proje olduu vurgulanmtr. TAKBS Projesinin amalar ise aadaki ekilde sralanmtr: Arazi ve araziye ilikin her trl faaliyetler ve karar verici mekanizmalar iin gerekli olan, mevcut durumu yanstan geerli ve gvenilir arazi bilgilerinin salanmas, tapu kaytlar ve kadastro haritalarn gncel tutulmas, tm bilgilerin veri tabanna aktarlmas, bilgilerin gncel olarak bilgisayar ortamnda tutulmas ve bunlarn bilgi sistemleri teknolojisi kapsamnda yeniden deerlendirilmesi ve kullanma sunulmas, Tapu ve kadastro almalarnn ve bilgilerinin, d kullanclarn da katlmyla ok Amal Arazi Bilgi Sistemine dntrlmesi, bu bilgilerin gvenli ortamda tutulmas ve gvenli bir ekilde eriiminin salanmas, TKGM hizmetlerinin daha salkl, hzl, gvenilir ve etkin bir ekilde plnlanmas, ynetilmesi ve faaliyete geirilmesi, dier kurum ve kurululara vermekte olduu verilerin daha yaygn bir ekilde kullanmnn salanmas. ekil TAKBS Nedir?130
KURUM VZYONU (lkenin her yerinden ilem yapabilme) KARAR DESTEK SSTEMLER (Performans zleme ve eitli zel Analizler) leri Bilgi Teknolojileri Kullanl Ekranlar Kapsaml Analiz Kurumsal Yapya Uygun Tasarm Kontrol ve Uyar Mekanizmas Tanabilir Sistem Tasarm Kullanc Destek Servisleri CBS ABS TAPUNET (Vatanda Bilgi Sistemi)

Mevzuata Uygunluk

UYGULAMA STANDARDZASYONU (lkenin her yerinde ayn ilem, ayn uygulama) D Kullanclar (TAKBS Veri Szl)

Tm kamu kurum ve kurulular tarafndan iyelie ait szel bilgiler ile iyelik snrlarn (arazinin geometrisini) ieren harita bilgileri kullanlmaktadr. Bu ise kurumlarn tapu ve kadastro mdrlklerinden veri alverii ihtiyacn ortaya karmaktadr. Bu anlamda temel grevlerinden biri kamu kurum ve kurulular arasnda koordinasyonu
130

www.tapu.gov.tr

salamak olan Babakanlk, bilgi teknolojileri projelerinde standart oluturmak, ayn verinin tekrar edilerek farkl kurulularca retilmesiyle oluacak maddi ve manevi kayplar ortadan kaldrmak, verilerin sorumlusu olan kurulu tarafndan bir kez retilmesini ve ihtiyac olan dier kurum ve kurulularn ihtiyalar lsnde kullanmasn salanmak zere KAMUNET projesini balatmtr. Bu balamda, bata belediyelerin kurmak istedikleri Kent Bilgi Sistemleri olmak zere, bir ok kamu projelerinde tapu ve kadastro verilerinin altlk olarak kullanlmas gerekecektir. TAKBS Projesi ile lke kalknmas asndan da byk nem tayan ve kamu kurum ve kurulularnn ihtiyac olan veriler, verinin sorumluluuna sahip olan Tapu ve Kadastro Genel Mdrl birimleri tarafndan salkl ve doru bir biimde retilecek, gncel tutulacak ve kullanm haklar erevesinde ihtiyac olanlarn kullanmna sunulacaktr131. TAKBSin d kullanclar TKGMnin web sayfasnda aadaki birimler olarak sralanmtr: Vatanda Bakanlklar Telekom Teda Orman Genel Mdrl Bota Bankalar Su ve kanalizasyon idaresi Doalgaz idaresi Vd.

8. Be Yllk Kalknma Plan Harita, Tapu ve Kadastro zel htisas Komisyonu Raporunda da bilgi sistemleri zellikle getirecei yararlar ynnden ele alnm, konu aadaki ekilde zetlenmitir: Tapu ve kadastro tabanl bilgi sisteminin,

Tanmaz iyelerine, Tanmazlardan sadece zilyet sfatyla yararlananlara, Tanmaz edinmek isteyenlere, Kent ve il ynetimlerine, Hukuk uygulamalarna, Mhendislik hizmetlerine, Hazineye, Kentsel ve krsal alanda bulunan btn kamu kurum ve kurulularna

dolaysz ve dolayl olarak getirecei; adalet, huzur, refah ve gven gibi saysz karlar olacaktr. nk ok amal kadastro ile, tanmazlardan vergi toplamann yannda arazi ekonomisi, arazi planlamas, arazi istatistii ve arazi ynetimi gibi lke
131

www.tapu.gov.tr

ekonomisine ve kullanclarn karlarna gerekletirilmesi salanm olacaktr.

katkda

bulunacak

oluumlarn

Tapu ve kadastro bilgi sistemi tabanl bir bilgi sistemi ile ekonomik ve sosyal faaliyetlere salanacak yararlar aadaki ekilde sralanmtr: a) b) c) d) e) f) g) h) i) j) k) l) m) n) o) p) Kentsel ve krsal alanda salam bir iyelik dzeni kurulmas, Kentsel ve krsal alanda planl ve dzenli kullanm, yelik ve kullanm uygulamalarndan doal anlamazlklara kalc zm, Devlet gvencesinde temliki tasarruflar, Tarmsal retim planlamalar, Tarmda rn deerlendirmesi ve pazarlamalarna nceden karma amacyla doru rekolte tahminleri, Kamu mallarnn belirlenmesi ve verimli iletilmesi, Orman arazilerinin korunmas ve ormancln gelitirilmesi, Mera, yaylak ve klak yelerinin ama d kullanlmalarnn nlenmesi, buna bal olarak hayvancln gelitirilmesi, Kylarn planlanmas ve amac dorultusunda kullanlmas, Atl duran hazine arazilerinin kullanma almas, Kentlerdeki gecekondulamann nlenmesi ve mevcut gecekondu blgelerinin slah, Tanmazlarla ilgili vergilerin sadece verenden deil, vermesi gereken herkesten alnmasnn salanmas, Tarm topraklarnn belirlenmesi ve tarm d amalar iin kullanmnn nlenmesi, Doal afete urayabilecek yerlerin belirlenmesi ve bu yerlerden yararlanmak amacyla planlar yaplrken bu durumun gz ard edilmemesi, Tanmaz kullanmnn kurallara balanmas ve kuralszlk sebebiyle doan sosyal ve toplumsal problemlerin nlenmesi.

Gnmzde, kadastro almalar sadece snr kadastrosu almalar olmayp lke bilgi sistemleri iin kendinden beklenen hizmetleri de ierecek, ok amal kadastro almalar gibi kadastroda yeni anlaya paralel almalar olmaldr. Kadastro, yeniliklere ak, salkl, gncel ve hassas bilgilere sahip yeni politikalarla planlanmaldr. AKye paralel lkemizde de kadastro sisteminin, gnden gne deien taleplere hzl ve kapsaml bir ekilde yant verebilmesi gerekmektedir. Vergi, yarg, arazi ve arsa dzenlemeleri, belediye teknik hizmetleri, kamulatrma, tanmaz deerlemesi, yatrm planlamas, vb. faaliyetlerin hazrlanmas ve gerekletirilmesi, izgisel olarak yrtlen kadastro hizmetlerinin saysal hale getirilmesi, bir veri taban ynetim sistemi iinde tutulmas ve sorgulanabilmesi amacyla TKGM bnyesinde, gerektiinde birbirleri ile balant kurabilecek iki adet uygulama almasna balanmtr: 1. Kadastro otomasyon uygulamalar 2. Tapu sicil otomasyon uygulamalar 10.2.1. Kadastroda Otomasyon Uygulamalar

Kadastro hizmetlerinde bilgi sisteminin ilk admn oluturan kadastro otomasyonuna geilmesi amac ile Kadastro Otomasyon Projesi yaplmtr. Bu projeye gre, blge

mdrlklerinde "otomasyon" birimleri otomasyon projesi tamamlandnda,

oluturulmaya

balanmtr.

Kadastro

Saysal kadastro retimi, Kadastro sonras kaytlarn bilgisayar ortamnda oluturulmas, Mevcut kadastro bilgi, belge ve haritalarnn saysallatrlmas, Trkiye genelinde tm kadastro mdrlklerinin tam otomasyona geirilmesi

amalanmaktadr132. Kadastroda otomasyon uygulamalar drt ilem admndan olumaktadr133: 1. Bilgi Toplama - Araziden bilgi toplama Elektronik l aletleri Fotogrametri GPS - Mevcut belge ve bilgilerden saysallatrma 2. Toplanan Bilgilerin Deerlendirilmesi: Veri kaydediciler ile toplanan arazi bilgileri aktarma programlar yardm ile bilgisayar ortamna aktarlmaktadr. 3. Toplanan Bilgilerin Kalite Kontrol ve Dzenlemeler Dzeltmeler Koordinat hesaplamalar Dnmler Dengelemeler Uygun izimler oluturulmas (TKGMnce tescile konu haritalar iin uyulmas gereken asgari standartlar ve formatlar (dier harita yapan kurum ve kurulularn standartlar ile uyuuyor mu?), harita yapmnda izlenecek yntemler ve kontrollerin nasl yaplaca belirlenmitir.) Parsel alanlarnn hesaplanmas 4. Bilgi Sunma Kadastral bilgileri TKGM format olarak kabul edilen formatta ve manyetik ortamlarda kullanma sunmak. Kadastroda otomasyon almalarnda aadaki sonular ortaya kmtr:
132 133

Donanm seme konusunda problem yaanmamaktadr. Donanmlarn, olanaklar lsnde ileri teknoloji rn ve dk maliyetli olmas tercih edilmektedir. Kullanlan yazlm gelitirme daha doru bir yol gibi grnmekle birlikte zaman kayb ve gelime dneminin olduka uzun olmas sonucuyla karlalmaktadr. Yurt dnda retilmi genel amal CAD programlarndan bir paket program gibi yararlanmak ve paketi kullanabilmek iin uygulama programlar gelitirmek her zaman tam anlam ile problemi zememektedir. Yurt iinde zel sektrce hazrlanm haritaclk programlar yabanc meneli programlara gre daha sorunsuz alabilir durumdadr.
VIII. Be Yllk Kalknma Plan Harita Tapu ve Kadastro Sektr zel htisas Komisyonu Raporu Ylmaz, S., Yldz, A., sayfa: 322

Tm kadastro birimlerinin tam otomasyonunun salanmas 10 yl olarak hesaplanmtr (Burada olaya nesnel bir yaklam sz konusu deildir. Yaplan kadastro almalarnn ou kullanlamaz durumda iken byle bir sre gereki olamaz.) Projenin donanm maliyeti yaklak olarak 20 milyon $dr. 10.2.2. Tapu Sicil Otomasyon Uygulamalar

Bir yl ierisinde yaklak 12 milyon kiiye hizmet verilmekte olup yaplan bavurular, mmkn olan en ksa srede yerine getirilmektedir. Bu hizmetlerin daha sratli ve etkin bir ekilde yaplmasn salamak amacyla, tapu sicil mdrlklerinde otomasyon almalar devam etmektedir. Bugn 250 tapu sicil mdrlnde (zellikle stanbul, Ankara, zmir gibi illerimizde) tm kaytlar bilgisayar ortamna girilmi olup otomasyon almalar hzla yaygnlamaktadr. Otomasyon almalarndaki ama sadece sistem birliini ve bilgi standardn salamak deil, belediyelere, Maliye Bakanlna, mahkemelere ve dier kullanclara, istedikleri bilgileri zamannda, tam, doru ve gncel olarak istendiinde manyetik ortamda sunmaktr. Otomasyon almalarnn bir dier amac da, i sahiplerine an gereklerine uygun hizmet sunmak ve mdrln ileyiinde %50-60 orannda i kolayl ve verim art salamaktr. Bilgi almalarndaki temel hedef ise; ok yakn gelecekte kurulmas kanlmaz olan bilgi sisteminin ihtiya duyduu altlk bilgileri oluturmaktr134. Tapu sicil sisteminde otomasyonun amalar aadaki ekilde sralanabilir135: Mevcut karteks sistemini ortadan kaldrarak, gnlk ilemleri bilgisayar ortamnda ok daha hzl, gvenilir bir biimde gerekletirerek a yakalamak, %30-%40 civarnda i kolayl ve verim art salamak, Bilgileri bilgisayar ortamnda gncel tutmak, Ktklere ve gerekli belgelere hzla ulamak ve ilemi bilgisayar ortamnda srdrmek, Uygulamada doacak aksaklklar belirlemek ve zm bulmak, Sistem birlii ve bilgi standard salamak, Grafik bilgilerle uyum salayacak verileri toplamak, Belediyelere, Maliye Bakanlna, mahkemelere ve dier kullanclara zamannda, tam, doru ve gncel bilgileri saysal formda sunmak.

Bilgiler, Maliye Bakanl, belediyeler ve mahkemelere bilgi formlar yerine manyetik ortamda veya on-line hatlar ile iletilecektir. Maliye Bakanlna manyetik ortamda veya on-line hatlar ile iletilen bilgiler, etkin vergi denetimi amacyla kullanlabilecektir. Bu almalar paralelinde oluturulan tapumatik ile iyeye aadaki kolaylklar salanacaktr:
134 135

www.tapu.gov.tr Ylmaz, S., Yldz, A., sayfa: 322

Tapu kaydn ekranda inceleyecek, Tapu kaydnn dkm alabilecek, Bavuruda bulunabilecek, Tapu senedi alabilecek. Tapu ilemleri hakknda bilgi edinebilecektir. 10.2.3. lkemizdeki Kadastro Bilgi Sistemi almalarnn

Deerlendirilmesi Oluturulacak kadastro bilgi sisteminde (KBS) teknik adan en byk problemi mevcut paftalarn ounun kullanlabilir durumda olmamas oluturmaktadr. Kadastro paftalarnn, yerine gre yersel, fotogrametrik, uydu bazl sistemler kullanarak, gerektiinde kartografik saysallatrma ile yenilenmesi gerekmektedir. Ayrca, arazi ve arsa dzenlemeleri sonucunda oluan yeni durumlar da kadastronun yenilenmesinde nemli katklar salamaktadr. Bunlarn yan sra teknik ve yasal boyutlar iyice deerlendirilip gerekli altlklar hazrlandktan sonra ikinci kadastro kavram gndeme getirilmelidir. Ulusal lke temel jeodezik a brakn oluturulacak KBS, mevcut duruma bile beklenen duyarllkta yant vermemektedir. Yeni bir lke temel jeodezik a oluturularak tm kadastro almalar bu aa dayandrlmaldr. Tespit ve tescil verileri ile kstl kadastro verilerinin kapsam AKya yant verebilecek ekilde geniletilmelidir. Bu balamda oluturulan kadastral haritalar da topraa yatrm yapan kurulularn gereklerin karlayacak ekilde ok amal olarak retilmelidir. Bilgi sistemlerinin en nemli zelliklerinden biri de gncel veriye sahip olmalardr. KBSde dzenli bir gncelleme almas iin yasal dayanaklar oluturulmaldr. KBSye hazrlk amac ile dier veri retici ve kullanc kurumlarla egdm halinde aadaki standartlar oluturulmaldr136: Terminoloji standard, Veri modeli standard, Veri snflandrma standard, Veri kalitesi standard, Deiim format. Yukarda saylanlarn yan sra nitelikli ve yeter sayda insan gcn salayabilmek KBSnin hem kurulmas hem de yaatlmas iin olduka nemlidir.

136

neren, D., (2000), a.g.e., sayfa: 62

11. Teknik Altyap Kadastrosu Hzl kentleme, daha ok nfusa daha geni kentsel alanlarda, yeni teknik altyap olanaklarnn salanmasn zorunlu klmtr. Eksik verilerle kentlerin planlanmas ve planlama srecinde teknik altyapnn gz nne alnmamas, kentleri ve belediye ynetimlerini iinden klmaz sorunlarla kar karya getirmektedir. Byk kentler iinde, konut blgelerinde srekli younluk artlar sonucu, fiziksel evre koullar giderek ktlemekte, teknik ve sosyal altyap yetersizlii kentsel yaam zorlatrmaktadr. Teknik altyap donatlarnn yerletirilmesi iin; Trafik alanlarnn altnda bulunan yeralt mekannn gittike daralmas, Yerletirilen donatlarn niteliinin ve niceliinin ykselmesi, Bireysel her kurumun deimez, kesin iletme planlarna sahip olmamas

gibi nedenler, teknik altyap donatlar iin deimez bir haritalama sistemine olan gereksinmeyi giderek arttrmaktadr. Toplumumuz iin altyap sistemi daha karmak, daha pahal ve daha gerekli biime geldike, btncl, doru ve gnn koullarna uygun bir bilgi sistemine duyulan gereksinim daha da artmaktadr. Bu gereksinme, altyapnn tm elemanlaryla ilgili her trl temel bilgiye ihtiyac olan Yerel planlamac, Proje yneticisi ve Karar organlarna

konu hakknda yeterince ak fikir verecek ekilde oluturulmal, gncel olanla ileride deime olasl olan elemanlar hakknda bilgi vermelidir. Kurulmas kanlmaz teknik altyap kadastrosu zet olarak; Var olan yeralt mekann en uygun kullanlmasn, Teknik altyap tesislerinin deitirilmesi, aranmas, bakm, onarm srasnda gvenilirliin ykselmesini, Kurumlar ve yaplan iler arasnda egdm, Zararn ve maliyetin azaltlmasn, ABS kurulmasnda temel elerden biri olan teknik altyapya ilikin verilerin elde edilmesini

salar137. 11.1. Teknik Altyap, Teknik Altyap Kadastrosu Teknik altyap; temiz su, pis su, havagaz, doalgaz, telefon, kablolu TV, merkezi stma, vb. hatlar ile su kazanma, artma ve p yok etme tesislerine verilen genel isimdir.
137

lger, E., (1997), a.g.e., sayfa: 42

Fischer ve Hflingere gre teknik altyap kadastrosu; boyutlu teknik altyap tesislerinin hem konumsal hem de ykseklikleri ile belirlendii, geometrisinin birleik, grafik ve saysal olarak gsterildii, gnlk kullanm iin yeterli nitelik ve nicelikte bir gsterimle donatld AKnun bir blmdr. 11.2. lkemizde Teknik Altyap Kadastrosuna Yaklam Teknik altyap tesisleri, TMKnin 704. maddesine gre belirlenen tanmazlar snfna girmemektedir. Bir ksm evrelerde, Trkiyede, kadastro paftalarna tersim edilmeyen, kte gemeyen ve iyelie konu olmayan tanmazlarla kadastronun uramad, bu nedenle teknik altyap tesislerinin llmesi ve haritalanmasnn da bir kadastro faaliyeti olmad gr savunulmaktadr. Teknik altyap tesislerinin kadastro ile ilgisi; tapulu arazilerden gemeleri nedeniyledir. Bu durumda olanlar ya kamulatrlr ya da irtifak hakk tesis edilir (TMK, md. 744, 727). Teknik altyap hatlarnn tamamnn kadastro ile ilgisi olmasa bile, bunlarn belirli bir kurum tarafndan llerek haritalarnn ya da bilgi sistemlerinin oluturulmas gerekir138. 1/2500 ve Daha Byk lekli Harita ve Planlarn Yaplmasna Ait Teknik Ynetmeliin 271. maddesinde, yeraltnda bulunan kanalizasyon, su, elektrik, havagaz tesislerinin grnen ksmlarnn prizmatik olarak llmesi ngrlmtr. 6 ubat 1972de 1097 sayl Trk Standard ile teknik altyap tesislerinin yolun neresine, birbirine gre hangi derinlik ve uzaklkta yerletirilmesi gerektii bir standarda balanmtr. 1984 ylnda karlan 3030 sayl Kanun ile merkezi anlamda bir teknik altyap kadastrosu kurulmas ngrlmtr. Bu Kanunda, bykehir ve ile belediyelerinin grevleri iinde bykehir dahilinde su, kanalizasyon, her nevi gaz, merkezi stma ve toplu tama hizmetlerini yrtmek ve bu amala gerekli tesisleri kurmak, kurdurmak, iletmek veya ilettirmek saylmtr. Ayrca, bykehir dahilindeki altyap ile kara ve deniz tamacl hizmetlerinin bir koordinasyon iinde yrtlebilmesi iin Altyap Koordinasyon Merkezi (AYKOME) ve Ulam Koordinasyon Merkezlerinin (UKOME) kurulmas hkme balanmtr. 11.3. Teknik Altyap Kadastrosunun Teknik lemleri Genelde kamusal alanlara yerletirilen teknik altyap donatlarnn geecei alanlarn doru yerleri; zel iyelie konu olan tanmazlarn snrlarnn belirlenmesi ile olanakldr. Planclarn; hem geliim ynn izleyebilmek hem de planlarn gereki olmasn salamak iin teknik altyap hatlarnn planlanmasn yaparken iyelik snrlarnn gz nne alnmas gerekmektedir. Teknik altyap tesislerinin llmesi yatay ve dey konum belirleme eklinde olmaldr. Tm teknik altyap tesisleri ve yollardaki donatlar jeodezik aa dayal olarak llmelidir. Teknik altyap tesislerine ait aadaki veriler krk, balang,
138

Tde, T., Byk, C., (1994), a.g.e., sayfa: 463

bitim noktalar, boyut deitirdikleri yerlerin konum ve ykseklikleri ile belirlenmeli ve llmelidir139:

Konum verileri, Soyut veriler: Sabit noktalar; trigonometrik kestirme ve poligon noktalar, ykseklik noktalar, blge, kadastro ve tanmaz snrlar vb., Arazideki nesneler: Binalar, yollar, kaldrmlar, demiryolu, tramvay yolu, kprler, fabrikalar vb., Arazi altndaki nesneler: Metro, alt geitler, kanallar, su, havagaz, petrol, stma, iletiim, elektrik, trafik sinyalizasyon vb. hatlar, bunlarn ev balantlar, Arazi zerindeki nesneler: Kanal bacalar, zgaralar, yangn musluklar, vanalar, elektrik direkleri, st geitler, Dier veriler: Hatlarla ilgili haklar; irtifak haklar, ykmllkler; malzeme cinsi, ap, gerilim, kablo says vb.

Teknik altyap tesislerine ait konum bilgileri farkl renk ve kalnlkta zel iaretleri ile yap younluuna uygun olarak seilen lekler kullanlarak haritada gsterilmelidir. Yaplamann bulunduu alanlarda yap younluuna gre 1/200 ile 1/500 arasnda, yaplamam alanlarda ise 1/1000 ile 1/5000e kadar lekler kullanlmaldr. Gncel, doru ve gvenilir veri ve bilgiye ulam iin teknik altyap tesislerinde oluan deiiklikler, yanllklar ksa zamanda etkileimli olarak dzeltilmeli ve sonular veri tabannda saklanmaldr. Oluturulacak bir teknik altyap veri taban veri trleri aadaki ekilde gsterilmitir140. ekil: Teknik Altyap Veri Trleri
Teknik Altyap Veri Trleri

Donatlara likin zel Veriler Malzeme Cinsi Deme Tarihi Yk Alabilirlii Bakm Kaytlar Boru ap

Toporafik Kadastral Veriler Yaplarn D Snrlar, Duvarlar, itler Arazi Kullanm Biimi Sokak Adlar Yaplar Yaya ve Platform Snrlar Aalar eitli TA Hatlarnn Yerstndeki Ayrlmaz Blmlerinin (Direkler, Kapaklar, Bacalar vb.) Yerleri (X,Y,Z) Hatlarn Deiim Yerlerinin Koordinatlar (X, Y, Z)

Tketicilere Ynelik Veriler Tketicilerin Adresleri Tketim Miktarlar

139 140

lger, E., (1997), a.g.e., sayfa: 54, 58 lger, E., (1997), a.g.e., sayfa: 63

Teknik altyap veri trlerinden toporafik kadastral veriler kadastro sistemi iinde de yer almaktadr. Bunlar ayn jeodezik aa dayal, ortak l yntem ve teknikleri kullanlarak edinilmektedirler. Bu da teknik altyap sistemine, ulusal kadastro sisteminin bir paras olarak baklmasn gerektirir. Ksaca oluturulacak bir teknik altyap bilgi sistemi (TABS); kadastro bilgi isteminin (KBS) bir esi, KBSde ABSnin temelidir. Sonuta ABS hem teknik altyapya hem de kadastroya ilikin verileri iermektedir141. ekil TABS/KBS/ABS likisi

ABS
KBS
TABS

141

lger, E., (1997), a.g.e., sayfa: 64

12. AFET KADASTROSU Afet kadastrosu, deprem, yangn, su basmas, yer kaymas, kaya dmesi, ve benzeri afetler sonucunda, yaplar ve kamu tesisleri genel hayata etkili olacak derecede zarar gren veya grmesi olas olan yerlerdeki afetzedeler iin seilen yeni yerleim yerlerinden kadastro grmemi olanlarn; Bayndrlk ve skan Bakanlnn talebi zerine, 7269/1051 sayl Kanunun 18. maddesi uyarnca kadastrolanmasdr142. Bu ilerin doru ve haka yaplabilmesi iin afetten nce o blgelerde kadastro almalarnn bitirilmesi ncelikli koullardan biridir. 3402 sayl Kadastro Kanununda afet kadastrosu ile ilgili bir madde bulunmamaktadr. 7269 sayl Afetler Kanununun 17.7.1968 tarih, 1051 sayl Kanunla deiik 18. maddesine gre, Afet sebebiyle, mar ve skan Bakanlnca lzum grlecek yerlerin kadastrosu, ilanlarn yaplmasna, kadastro komisyonlarnn kurulmasna lzum kalmakszn kadastro paftalarna, belediyece / ky ihtiyar heyetince iki bilirkii verilmek ve tasarruf tetkikleri mahalli kadastro mdr ve tapu memuru tarafndan ifa olunmak suretiyle 2613 sayl Kadastro ve Tapu Tahriri Kanununa gre ncelikle TKGMnce yaplr.. 2613 sayl Kanun yrrlkte olmad iin yerine 3402 sayl Kanun uygulanr. Afet nedeniyle belirlenen yerlerin kadastrosunda ilemlerin hzlandrlmas ve zaman kaybnn nlenmesi amacyla, 18. maddede hkme balanan ve 3402 sayl KKnun genel uygulamasndan deiik olarak getirilen noktalar unlardr143: lanlarn yaplmas, Kadastro komisyonlarnn kurulmas, Kadastro ekibine iki bilirkii verilmesi, Tasarruf kontrollerinin yaplmas, Tespitlerin 3402 sayl KK hkmlerine gre yaplmas, Anlamazlklarn kadastro mahkemesi yerine mahalli zmlenmesi.

mahkemelerde

7269 sayl Afetler Kanununun 17.7.1968 tarih, 1051 sayl Kanunla deiik 2. maddesine gre, su basknna uram veya urayabilir yerler Bayndrlk ve skan Bakanlnn teklifi zerine Devlet Su lerinin bal bulunduu bakanlka, dier tabi afetler veya afet olabilecek yerler ise Bayndrlk ve skan Bakanlnn teklifi zerine Bakanlar Kurulunca kararlatrlr. Bu yerlerin snrlar imar planna, imar plan bulunmayan kasaba ve kylerde harita ve krokilere ilenerek Bayndrlk ve skan Bakanlnn istei zerine ilgili Valilike ilan olunur. Afet blgesi ilan edilen yerlerin halihazr harita ve imar planlarn yapmaya, deitirmeye Bayndrlk ve skan
142 143

www.tapu.gov.tr Altndal, ,,,,,,,,,,,,,,,,,sayfa: 10, Mlkiyet Dergisi, Ankara.

Bakanl yetkilidir. Yerel zelliklerinden dolay yangn afetine uramas olas alanlar ehir ve kasabalarda belediye meclisleri, kylerde ihtiyar heyetleri tarafndan tespit edilip kaymakamlarn dncesi alndktan sonra valilerin onay zerine ilgili blgelerde ilan edilir. Afet blgesi ilan edilen yerin bulunduu ilenin, KK, 2. maddesine gre blge ilan yaplmam ise blge ilan yaplmadan afet kadastrosuna balanr. Afet kadastrosu ilemlerinde gr ayrlklarnn giderilmesi ve tespite itiraz nedeniyle kadastro komisyonlarnn kurulmasna gerek yoktur. Afet kadastrosu ilemleri iin 2 kiilik kadastro ekibi yeterlidir. 3402 sayl KKnda kadastro ekibi; en az iki kadastro teknisyeni, mahalle veya ky muhtar ile bilirkiiden olumaktadr. Afet kadastrosu ilemlerinde dzenlenen tutanaklarn tasarruf kontrolleri kadastro komisyonu yerine ilgili kadastro mdr ve tapu memuru tarafndan yaplr. Uygulamada TKGMnce ilgili kadastro mdrl grevlendirilmekte, tapu memurlarna gerek grlmemektedir. Afet kadastrosunda snrlandrma ve tespitler KKnun ilgili maddeleri ile ynetmeliklere uygun olarak yaplr. mar plan olan yerlerin tespitinde imar mevzuat ve teknik ynetmelikler dikkate alnr. Afetler Kanununun 21. maddesi uyarnca afet blgesinde ilgili idareye kamulatrma mevzuat dahilinde kamulatrma yetkisi verilmitir. Afet kadastrosu nceinde ilgili idarenin Kamulatrma Kanununun 9. maddesine gre kadastro grmemi yerlerde kamulatrma yapmas durumunda, idareden kamulatrma ile ilgili evrak, belge ve kaytlar alnarak kadastroda uygulanmaldr. Afet kadastrosu ky ve mahallelerden afete maruz kalan evlerin yerleim sahalar ile snrl olduu iin mevzii bir kadastro uygulamasdr. Uygulama Bayndrlk ve skan Bakanl ile TKGMnn bal bulunduu bakanlk arasnda ortaklaa tespit edilecek esaslar dahilinde yaplr. Afet protokol gereince bu uygulamalarda kadastro harc alnmaz, masraflar Bayndrlk ve skan Bakanlnca karlanr144. Afet kadastrodan sonra olmu ise nemli bir problem yoktur. Eski llere gre snrlar yeniden tesis edilebilir. Blgenin nceden kadastrosu yaplmam ise tespitler, mahalli bilirkiiler yardmyla ve mevcut bilgi ve belgelerden yararlanlarak yaplr. Afet kadastrosu bir kadastro yapmndan ok bir eit aplikasyon ilemidir. Kadastronun varlna ve niteliine gre yaplan aplikasyonun hassasiyeti ve doruluu deiir. Eer kadastro ok nceden yaplm, nirengi, poligon gibi sabit tesislere dayandrlmam ve gncelleme ilemleri de gereklememi ise parsellerin aplikasyonu g ve nispeten kaba olacaktr. Hisseli arsalar zerinde yaplm ve paftasna ilenmemi ve afet sonras tamamen yklm binalar ile kadastro grmemi alanlardaki binalarn aplikasyonu ok daha kaba olacaktr145.

144 145

Tde, T., Byk, C., (1994), a.g.e., sayfa: 470 Tde, T., Byk, C., (1994), a.g.e., sayfa: 471

13. LGL KANUN VE YNETMELKLER


TRK MEDEN KANUNU Kanun No Kabul Tarihi : 4721 : 22.11.2001

DRDNC KTAP EYA HUKUKU BRNC KISIM MLKYET BRNC BLM GENEL HKMLER A. Mlkiyet hakknn ierii MADDE 683.- Bir eye malik olan kimse, hukuk dzeninin snrlar iinde, o ey zerinde diledii gibi kullanma, yararlanma ve tasarrufta bulunma yetkisine sahiptir. Malik, maln haksz olarak elinde bulunduran kimseye kar istihkak davas aabilecei gibi, her trl haksz elatmann nlenmesini de dava edebilir. B. Mlkiyet hakknn kapsam I. Btnleyici para MADDE 684.- Bir eye malik olan kimse, o eyin btnleyici paralarna da malik olur. Btnleyici para, yerel detlere gre asl eyin temel unsuru olan ve o ey yok edilmedike, zarara uratlmadka veya yaps deitirilmedike ondan ayrlmasna olanak bulunmayan paradr. II. Doal rnler MADDE 685.- Bir eyin maliki, onun rnlerinin de maliki olur. rnler, dnemsel olarak elde edilen doal veya hukuk rnler ile bir eyin zglendii amaca gre detler gerei ondan elde edilmesi uygun grlen dier verimlerdir. Doal rnler asl eyden ayrlncaya kadar onun btnleyici parasdr. III. Eklenti 1. Tanm MADDE 686.- Bir eye ilikin tasarruflar, aksi belirtilmedike onun eklentisini de kapsar. Eklenti, asl ey malikinin anlalabilen arzusuna veya yerel detlere gre, iletilmesi, korunmas veya yarar salamas iin asl eye srekli olarak zglenen ve kullanlmasnda birletirme, takma veya baka bir biimde asl eye bal klnan tanr maldr. Eklenti, asl eyden geici olarak ayrlmakla bu niteliini kaybetmez. 2. Eklenti saylmayanlar MADDE 687.- Asl eye zilyet olan kimsenin sadece geici olarak kullanmas veya tketmesi iin zglenen ya da asl eyin zel nitelii ile herhangi bir ilikisi bulunmadan sadece korunmak, satlmak veya kiraya verilmek zere onunla birletirilen eyler eklenti saylmaz. C. Birlikte mlkiyet I. Payl mlkiyet 1. Genel kurallar MADDE 688.- Payl mlkiyette birden ok kimse, madd olarak blnm olmayan bir eyin tamamna belli paylarla maliktir. Baka trl belirlenmedike, paylar eit saylr. Paydalardan her biri kendi pay bakmndan malik hak ve ykmllklerine sahip olur. Pay devredilebilir, rehnedilebilir ve alacakllar tarafndan haczettirilebilir. 2. Ynetim ve tasarruf a. Anlamalar MADDE 689.- Paydalar, kendi aralarnda oybirliiyle anlaarak yararlanma, kullanma ve ynetime ilikin konularda kanun hkmlerinden farkl bir dzenleme yapabilirler. Ancak, byle bir anlamayla paydalarn aadaki hak ve yetkileri kaldrlamaz ve snrlandrlamaz:

1. Payl mlkiyet konusu eyann kullanlabilirliinin ve deerinin korunmas iin zorunlu olan ynetim ilerini yapmak ve gerektiinde mahkemeden buna ilikin nlemlerin alnmasn istemek, 2. Eyay bir zarar tehlikesinden veya zararn artmasndan korumak iin derhl alnmas gereken nlemleri btn paydalar hesabna almak. Tanmazlarla ilgili anlamalar imzalarnn noterlike onaylanmas kouluyla paydalardan birinin bavurusu zerine tapu ktne erh verilebilir. b. Olaan ynetim ileri MADDE 690.- Paydalardan her biri olaan ynetim ilerini yapmaya, zellikle kk onarmlar yaptrmaya ve tarmsal ileri yrtmeye yetkilidir. Zorunlu ve ivedi ilerin yaplmasna ilikin kanun hkmleri sakl kalmak kaydyla, paydalarn ounlukla alaca kararla olaan ynetim ilerinde yetkiyle ilgili farkl dzenleme getirilebilir. c. nemli ynetim ileri MADDE 691.- letme usulnn veya tarm trnn deitirilmesi, ad kiraya veya rn kirasna ilikin szlemelerin yaplmas veya feshi, topran slah gibi nemli ynetim ileri iin pay ve payda ounluuyla karar verilmesi gerekir. Olaan ynetim snrlarn aan ve payl maln deerinin veya yarar salamaya elverililiinin korunmas iin gerekli bakm, onarm ve yap ilerinde de ayn ounluk aranr. Pay ve paydalarn eitlii hlinde hkim, paydalardan birinin istemi zerine btn paydalarn menfaatini gzeterek hakkaniyete uygun bir karar verir; gerekli grd ilerin yaplmas iin paydalar arasndan veya dardan bir kayym atayabilir. d. Olaanst ynetim ileri ve tasarruflar MADDE 692.- Payl maln zglendii amacn deitirilmesi, korumann veya olaan ekilde kullanmann gerekli kld ly aan yap ilerine giriilmesi veya payl maln tamam zerinde tasarruf ilemlerinin yaplmas, oybirliiyle aksi kararlatrlm olmadka, btn paydalarn kabulne baldr. Paylar zerinde tanmaz rehni veya tanmaz yk kurulmusa, paydalar maln tamamn benzer haklarla kaytlayamazlar. 3. Yararlanma, kullanma ve koruma MADDE 693.- Paydalardan her biri, dierlerinin haklar ile badat lde payl maldan yararlanabilir ve onu kullanabilir. Uyumazlk hlinde yararlanma ve kullanma eklini hkim belirler. Bu belirleme, payl maln kullanlmasnn zaman veya yer itibaryla paydalar arasnda blnmesi biiminde de olabilir. Paydalardan her biri, blnemeyen ortak menfaatlerin korunmasn dier paydalar temsilen salayabilir. 4. Giderler ve ykmllkler MADDE 694.- Payl mlkiyetten doan veya payl mal ilgilendiren ynetim giderleri, vergiler ve dier ykmllkler, aksine bir hkm bulunmadka, paydalar tarafndan paylar orannda karlanr. Payna denden fazlasn demi bulunan payda, dierlerine paylar orannda rcu edebilir. 5. Kararlarn balaycl MADDE 695.- Yararlanma, kullanma ve ynetime ilikin konularda paydalarn yaptklar dzenleme ve aldklar kararlar ile mahkemece verilen kararlar, sonradan payda olan veya pay zerinde ayn hak kazanan kimseleri de balar. Tanmazlarda yararlanma, kullanma ve ynetime ilikin kararlarn sonradan payda olan veya pay zerinde ayn hak kazananlar balamas iin, bunlarn tapu ktne erh edilmesi gerekir. 6. Paydalktan karma a. Paydan karlmas MADDE 696.- Kendi tutum ve davranlaryla veya maln kullanlmasn brakt ya da fiillerinden sorumlu olduu kiilerin tutum ve davranlaryla dier paydalarn tamamna veya bir ksmna kar olan ykmllklerini ar biimde ineyen payda, bu yzden onlar iin payl mlkiyet ilikisinin devamn ekilmez hle getirmise, mahkeme kararyla paydalktan karlabilir. Davann almas, aksi kararlatrlm olmadka, pay ve payda ounluuyla karar verilmesine baldr. Hkim, karma istemini hakl grd takdirde, karlacak paydan payn karlayacak ksm maldan ayrmaya olanak varsa, bu ayrmay yaparak ayrlan parann payl mlkiyetten karlana zglenmesine karar verir. Aynen ayrlmasna olanak bulunmayan maldaki payn dava tarihindeki deeriyle kendilerine devrini isteyen payda veya paydalar bu istemlerini paydalktan karma istemi ile birlikte ileri srmek zorundadrlar. Hkim, hkm vermeden nce re'sen belirleyecei uygun bir sre iinde pay deerinin denmesine veya tevdiine karar verir. Davann kabul hlinde payn istemde bulunan adna tesciline hkmolunur. Pay karlayacak ksm maldan aynen ayrlamaz ve bu pay isteyen payda da bulunmazsa hkim, davalya payn devretmesi iin bir sre belirler ve bu sre iinde devredilmeyen payn ak artrmayla satna karar verir. Sat karar, cebr icra yoluyla paraya evirmeye ilikin hkmler uyarnca yerine getirilir. b. Dier hak sahiplerinin karlmas MADDE 697.- Bir paydan karlmasna ilikin hkmler, kyas yoluyla, pay zerinde intifa veya dier bir ayn ya da tapuya erh edilmi kiisel yararlanma hakk sahipleri hakknda da uygulanr. Ancak, devri caiz olmayan bir hakkn uygun bir tazminat karlnda sona ermesine karar verilir. 7. Payl mlkiyetin sona ermesi a. Paylama istemi MADDE 698.- Hukuk bir ilem gereince veya payl maln srekli bir amaca zglenmi olmas sebebiyle payl mlkiyeti devam ettirme ykmll bulunmadka, paydalardan her biri maln paylalmasn isteyebilir. Paylamay isteme hakk, hukuk bir ilemle en ok on yllk sre ile snrlandrlabilir. Tanmazlarda payl mlkiyetin devamna ilikin szlemeler, resm ekle baldr ve tapu ktne erh verilebilir. Uygun olmayan zamanda paylama isteminde bulunulamaz. b. Paylama biimi

MADDE 699.- Paylama, maln aynen bllmesi veya pazarlk ya da artrmayla satlarak bedelinin bllmesi biiminde gerekletirilir. Paylama biiminde uyuma salanamazsa, paydalardan birinin istemi zerine hkim, maln aynen blnerek paylatrlmasna, blnen paralarn deerlerinin birbirine denk dmemesi hlinde eksik deerdeki paraya para eklenerek denkletirme salanmasna karar verir. Blme istemi durum ve koullara uygun grlmezse ve zellikle payl maln nemli bir deer kaybna uramadan blnmesine olanak yoksa, ak artrmayla sata hkmolunur. Satn paydalar arasnda artrmayla yaplmasna karar verilmesi, btn paydalarn rzasna baldr. c. ntifa hakk sahibinin durumu MADDE 700.- Bir paydan kendi pay zerinde intifa hakk kurmas hlinde, dier paydalardan biri intifa hakknn kurulduunun kendisine tebliinden balayarak ay iinde paylama isteminde bulunursa; sat yoluyla paylamada intifa hakk, buna ilikin paya decek bedel zerinde devam eder. II. Elbirlii mlkiyeti 1. Kaynaklar ve nitelii MADDE 701.- Kanun veya kanunda ngrlen szlemeler uyarnca oluan topluluk dolaysyla mallara birlikte malik olanlarn mlkiyeti, elbirlii mlkiyetidir. Elbirlii mlkiyetinde ortaklarn belirlenmi paylar olmayp her birinin hakk, ortakla giren mallarn tamamna yaygndr. 2. Hkmleri MADDE 702.- Ortaklarn haklar ve ykmllkleri, topluluu douran kanun veya szleme hkmleri ile belirlenir. Kanunda veya szlemede aksine bir hkm bulunmadka, gerek ynetim, gerek tasarruf ilemleri iin ortaklarn oybirliiyle karar vermeleri gerekir. Szlemeden doan topluluk devam ettii srece, paylama yaplamaz ve bir pay zerinde tasarrufta bulunulamaz. Ortaklardan her biri, toplulua giren haklarn korunmasn salayabilir. Bu korumadan btn ortaklar yararlanr. 3. Sona ermesi MADDE 703.- Elbirlii mlkiyeti, maln devri, topluluun dalmas veya payl mlkiyete geilmesiyle sona erer. Paylatrma, aksine bir hkm bulunmadka, payl mlkiyet hkmlerine gre yaplr. KNC BLM TAINMAZ MLKYET BRNC AYIRIM TAINMAZ MLKYETNN KONUSU, KAZANILMASI VE KAYBI A. Tanmaz mlkiyetinin konusu MADDE 704.- Tanmaz mlkiyetinin konusu unlardr: 1. Arazi, 2. Tapu ktnde ayr sayfaya kaydedilen bamsz ve srekli haklar, 3. Kat mlkiyeti ktne kaytl bamsz blmler. B. Tanmaz mlkiyetinin kazanlmas I. Tescil MADDE 705.- Tanmaz mlkiyetinin kazanlmas, tescille olur. Miras, mahkeme karar, cebr icra, igal, kamulatrma hlleri ile kanunda ngrlen dier hllerde, mlkiyet tescilden nce kazanlr. Ancak, bu hllerde malikin tasarruf ilemleri yapabilmesi, mlkiyetin tapu ktne tescil edilmi olmasna baldr. II. Kazanma yollar 1. Hukuk ilem MADDE 706.- Tanmaz mlkiyetinin devrini amalayan szlemelerin geerli olmas, resm ekilde dzenlenmi bulunmalarna baldr. lme bal tasarruflar ve mal rejimi szlemeleri, kendilerine zg ekillere tbidir. 2. gal MADDE 707.- Tapu ktne kaytl bir tanmazn mlkiyetinin igal yoluyla kazanlmas, ancak kaydnn malikin istemiyle terkin edilmi olmasna baldr. Tapuya kaytl olmayan tanmazlar zerinde igal yoluyla mlkiyet kazanlamaz. 3. Yeni arazi olumas MADDE 708.- Birikme, dolma, toprak kaymas veya kamuya ait sularn yatanda ya da seviyesinde deime gibi sebeplerle sahipsiz yerlerde yeniden oluan yararlanmaya elverili arazi Devlete ait olur. Devlet, bu araziyi kamusal bir saknca bulunmad takdirde ncelikle arazisi kayba urayana veya bitiik arazi malikine devredebilir. Toprak paralarnn kendi arazisinden koptuunu ispat eden malik, bunlar, durumu rendii tarihten balayarak bir ve her hlde oluumun gerekletii tarihten balayarak on yl iinde geri alabilir. 4. Arazi kaymas a. Genel olarak MADDE 709.- Arazi kaymas snr deiikliini gerektirmez.

Arazi kaymas sebebiyle bir tanmazdan dierine gemi olan arazi paralar ve dier cisimler hakknda srklenen eylere ve karmaya ilikin hkmler uygulanr. b. Heyeln MADDE 710.- Arazi kaymasnn snr deiikliine yol amayaca ilkesi, yetkili makamlarca heyeln blgesi olduu belirlenen yrelerde uygulanmaz. Bu yrelerin belirlenmesi srasnda yredeki arazinin yaps gz nnde tutulur. Bir tanmazn byle bir yrede bulunduu, ilgililere uygun biimde bildirilir ve tapu ktnn beyanlar stununa yazlr. c. Snrn yeniden belirlenmesi MADDE 711.- Snr, arazi kaymas sebebiyle gerei yanstmyorsa; ilgili tanmaz maliki, snrn yeniden belirlenmesini isteyebilir. Fazlalk ve eksiklikler denkletirilir. 5. Kazandrc zamanam a. Olaan zamanam MADDE 712.- Geerli bir hukuk sebep olmakszn tapu ktne malik olarak yazlan kii, tanmaz zerindeki zilyetliini davasz ve aralksz olarak on yl sreyle ve iyiniyetle srdrrse, onun bu yolla kazanm olduu mlkiyet hakkna itiraz edilemez. b. Olaanst zamanam MADDE 713.- Tapu ktnde kaytl olmayan bir tanmaz davasz ve aralksz olarak yirmi yl sreyle ve malik sfatyla zilyetliinde bulunduran kii, o tanmazn tamam, bir paras veya bir pay zerindeki mlkiyet hakknn tapu ktne tesciline karar verilmesini isteyebilir. Ayn koullar altnda, maliki tapu ktnden anlalamayan veya yirmi yl nce lm ya da hakknda gaiplik karar verilmi bir kimse adna kaytl bulunan tanmazn tamamnn veya blnmesinde saknca olmayan bir parasnn zilyedi de, o tanmazn tamam, bir paras veya bir pay zerindeki mlkiyet hakknn tapu ktne tesciline karar verilmesini isteyebilir. Tescil davas, Hazineye ve ilgili kamu tzel kiilerine veya varsa tapuda malik gzken kiinin miraslarna kar alr. Davann konusu, mahkemece gazeteyle bir defa ve ayrca tanmazn bulunduu yerde uygun ara ve aralklarla en az defa iln olunur. Son ilndan balayarak ay iinde yukardaki koullarn gereklemediini ileri srerek itiraz eden bulunmaz ya da itiraz yerinde grlmez ve davacnn iddias ispatlanm olursa, hkim tescile karar verir. Mlkiyet, birinci fkrada ngrlen koullarn gerekletii anda kazanlm olur. Davallar ve itiraz edenler, ayn davada kendi adlarna tescile karar verilmesini isteyebilirler. Kararda, tescili istenilen tanmazn nitelii, yeri, snrlar ve yzlm belirtilir ve karara, uzmanlarca dzenlenen teknik bilgileri ieren krokisi de eklenir. zel kanun hkmleri sakldr. c. Srelerin hesab MADDE 714.- Kazandrc zamanam srelerinin hesaplanmasnda, kesilmesinde ve durmasnda, Borlar Kanununun zamanamna ilikin hkmleri kyas yoluyla uygulanr. 6. Sahipsiz yerler ve yarar kamuya ait mallar MADDE 715.- Sahipsiz yerler ile yarar kamuya ait mallar, Devletin hkm ve tasarrufu altndadr. Aksi ispatlanmadka, yarar kamuya ait sular ile kayalar, tepeler, dalar, buzullar gibi tarma elverili olmayan yerler ve bunlardan kan kaynaklar, kimsenin mlkiyetinde deildir ve hibir ekilde zel mlkiyete konu olamaz. Sahipsiz yerler ile yarar kamuya ait mallarn kazanlmas, bakm, korunmas, iletilmesi ve kullanlmas zel kanun hkmlerine tbidir. III. Tescili isteme hakk MADDE 716.- Mlkiyetin kazanlmasna esas olacak bir hukuk sebebe dayanarak malikten mlkiyetin kendi adna tescilini istemek hususunda kiisel hakka sahip olan kimse, malikin kanmas hlinde hkimden, mlkiyetin hkmen geirilmesini isteyebilir. Bir tanmazn mlkiyetini igal, miras, kamulatrma, cebr icra veya mahkeme kararna dayanarak kazanan kii tescili dorudan doruya yaptrabilir. Bir tanmazn mlkiyetinde eler arasndaki mal rejimi dolaysyla meydana gelen deiiklikler, elerden birinin istemiyle tapu ktne dorudan tescil olunur. C. Tanmaz mlkiyetinin kayb MADDE 717.- Tanmaz mlkiyeti, terkin veya tanmazn tamamen yok olmasyla sona erer. Kamulatrma hlinde mlkiyetin ne zaman sona erecei zel kanunla belirlenir KNC AYIRIM TAINMAZ MLKYETNN ER VE KISITLAMALARI A. Tanmaz mlkiyetinin ierii I. Kapsam MADDE 718.- Arazi zerindeki mlkiyet, kullanlmasnda yarar olduu lde, stndeki hava ve altndaki arz katmanlarn kapsar. Bu mlkiyetin kapsamna, yasal snrlamalar sakl kalmak zere yaplar, bitkiler ve kaynaklar da girer. II. Snrlar 1. Snrlarn belirlenmesi

MADDE 719.- Tanmazn snrlar, tapu plnlar ve arz zerindeki snr iaretleriyle belirlenir. Tapu plnlar ile arz zerindeki iaretler birbirini tutmazsa, asl olan plndaki snrdr. Bu kural, yetkili makamlarca heyeln blgesi olduu belirlenen yrelerde uygulanmaz. 2. Snr belirleme ykmll MADDE 720.- Her arazi maliki, komusunun istemi zerine belli olmayan snrlarn belirlenmesi iin tapu plnlarnn dzeltilmesine veya arz zerine snr iaretleri konulmasna katkda bulunmakla ykmldr. 3. Snrlklar zerinde payl mlkiyet MADDE 721.- ki tanmaz birbirinden ayrmaya yarayan duvar, parmaklk, it gibi snrlklar, aksi ispat edilmedike, her iki komunun payl mal saylr. III. Arazideki yaplar 1. Arazi ve yap malzemesi a. Mlkiyet ilikisi MADDE 722.- Bir kimse kendi arazisindeki yapda bakasnn malzemesini ya da bakasnn arazisindeki yapda kendisinin veya bir bakasnn malzemesini kullanrsa, bu malzeme arazinin btnleyici paras olur. Ancak, sahibinin rzas olmakszn kullanlm olan malzemenin sklmesi ar zarara yol amayacaksa, malzeme sahibi, gideri yapy yaptrana ait olmak zere bunlarn sklp kendisine verilmesini isteyebilir. Ayn koullar altnda arazinin maliki de, rzas olmakszn yaplan yapda kullanlan malzemenin, gideri yapy yaptrana ait olmak zere sklp kaldrlmasn isteyebilir. b. Tazminat MADDE 723.- Malzeme sklp alnmazsa arazi maliki, malzeme sahibine uygun bir tazminat demekle ykmldr. Yapy yaptran arazi maliki iyiniyetli deilse hkim, malzeme sahibinin urad zararn tamamnn tazmin edilmesine karar verebilir. Yapy yaptran malzeme sahibi iyiniyetli deilse, hkimin hkmedecei miktar bu malzemenin arazi maliki iin tad en az deeri gemeyebilir. c. Arazinin mlkiyetinin malzeme sahibine verilmesi MADDE 724.- Yapnn deeri aka arazinin deerinden fazlaysa, iyiniyetli taraf uygun bir bedel karlnda yapnn ve arazinin tamamnn veya yeterli bir ksmnn mlkiyetinin malzeme sahibine verilmesini isteyebilir. 2. Takn yaplar MADDE 725.- Bir yapnn bakasna ait araziye tarlan ksm, eer yapy yapan malik tarlan arazi zerinde bir irtifak hakkna sahip bulunuyorsa, ona ait tanmazn btnleyici paras olur. Byle bir irtifak hakk yoksa, zarar gren malik tamay rendii tarihten balayarak onbe gn iinde itiraz etmedii, ayn zamanda durum ve koullar da hakl gsterdii takdirde, takn yapy iyiniyetle yapan kimse, uygun bir bedel karlnda taan ksm iin bir irtifak hakk kurulmasn veya bu ksmn bulunduu arazi parasnn mlkiyetinin kendisine devredilmesini isteyebilir. 3. st hakk MADDE 726.- Bir st irtifakna dayal olarak bakasna ait bir arazinin altnda veya stnde srekli kalmak zere ina edilen yaplarn mlkiyeti, irtifak hakk sahibine ait olur. Bir binann bal bana kullanlmaya elverili bamsz blmleri zerinde kat mlkiyeti veya kat irtifak kurulmas, Kat Mlkiyeti Kanununa tbidir. Bamsz blmler zerinde ayrca st hakk kurulamaz. 4. Mecralar MADDE 727.- Su, gaz, elektrik ve benzerlerinin mecralar, iletmenin bulunduu tanmazn dnda olsalar bile, aksine bir dzenleme olmadka o iletmenin eklentisi ve iletme malikinin mal saylr. Komuluk hukukunun gerektirdii hller dnda bir tanmazn byle bir mecra ile ayn hak olarak yklenmesi, ancak bir irtifak hakk kurulmas suretiyle olabilir. rtifak hakk, mecra dardan grlmyorsa tapu ktne tesciliyle, dardan grlyorsa noterce dzenlenecek szlemeye dayanlarak mecrann yaplmasyla doar. 5. Tanr yaplar MADDE 728.- Bakasnn arazisi zerinde kalc olmas amalanmakszn yaplan kulbe, bfe, ardak, baraka ve benzeri hafif yaplar, bunlarn malikine aittir. Bu tr yaplar, tanr mal hkmlerine tbi olur ve tapu ktnde gsterilmez. IV. Araziye dikilen fidanlar MADDE 729.- Bir kimse bakasnn fidann kendi arazisine ya da kendisinin veya bir nc kiinin fidann bakasnn arazisine dikerse, bakasnn malzemesini kullanarak yaplan yaplara veya tanr yaplara ilikin hkmler bunlar hakknda da uygulanr. Aalar ve ormanlar st hakkna konu olamaz. V. Tanmaz malikinin sorumluluu MADDE 730.- Bir tanmaz malikinin mlkiyet hakkn bu hakkn yasal kstlamalarna aykr kullanmas sonucunda zarar gren veya zarar tehlikesi ile karlaan kimse, durumun eski hline getirilmesini, tehlikenin ve urad zararn giderilmesini dava edebilir. Hkim, yerel dete uygun ve kanlmaz taknlklardan doan zararlarn uygun bir bedelle denkletirilmesine karar verebilir. B. Tanmaz mlkiyetinin kstlamalar

I. Genel olarak MADDE 731.-Tanmaz mlkiyetinin kanundan doan kstlamalar, tapu siciline tescil edilmeksizin etkili olur. Bu kstlamalarn ortadan kaldrlmas veya deitirilmesi, buna ilikin szlemenin resm ekilde dzenlenmesine ve tapu ktne erh verilmesine baldr. Kamu yarar iin konulan kstlamalar kaldrlamaz ve deitirilemez. II. Devir hakknn kstlamalar 1. Yasal nalm hakk a. nalm hakk sahibi MADDE 732.- Payl mlkiyette bir paydan tanmaz zerindeki payn tamamen veya ksmen nc kiiye satmas hlinde, dier paydalar nalm hakkn kullanabilirler. b. Kullanma yasa, feragat ve hak drc sre MADDE 733.- Cebr artrmayla satlarda nalm hakk kullanlamaz. nalm hakkndan feragatin resm ekilde yaplmas ve tapu ktne erh verilmesi gerekir. Belirli bir satta nalm hakkn kullanmaktan vazgeme, yazl ekle tbidir ve sattan nce veya sonra yaplabilir. Yaplan sat, alc veya satc tarafndan dier paydalara noter araclyla bildirilir. nalm hakk, satn hak sahibine bildirildii tarihin zerinden ay ve her hlde satn zerinden iki yl gemekle der. c. Kullanlmas MADDE 734.- nalm hakk, alcya kar dava alarak kullanlr. nalm hakk sahibi, adna payn tesciline karar verilmeden nce, sat bedeli ile alcya den tapu giderlerini, hkim tarafndan belirlenen sre iinde hkimin belirleyecei yere nakden yatrmakla ykmldr. 2. Szlemeden doan nalm hakk MADDE 735.- Tapu ktne erh verilen szlemeden doan nalm hakk, erhte belirtilen srede ve belirtilen koullara gre her malike kar kullanlabilir. Ktkte koullar belirtilmemise tanmazn nc kiiye satndaki koullar esas alnr. erhin etkisi her durumda, erhin verildii tarihin zerinden on yl gemekle sona erer. Yasal nalm hakknn kullanlmasna ve vazgemeye ilikin hkmler szlemeden doan nalm hakknda da uygulanr. 3. Alm ve geri alm haklar MADDE 736.- Tapu ktne erh verilen alm ve geri alm haklar, erhde belirtilen sre iinde her malike kar kullanlabilir. erhin etkisi, her durumda, erhin verildii tarihin zerinden on yl gemekle sona erer. III. Komu hakk 1. Kullanma biimi MADDE 737.- Herkes, tanmaz mlkiyetinden doan yetkileri kullanrken ve zellikle iletme faaliyetini srdrrken, komularn olumsuz ekilde etkileyecek taknlktan kanmakla ykmldr. zellikle, tanmazn durumuna, niteliine ve yerel dete gre komular arasnda ho grlebilecek dereceyi aan duman, buu, kurum, toz, koku kartarak, grlt veya sarsnt yaparak rahatszlk vermek yasaktr. Yerel dete uygun ve kanlmaz taknlklardan doan denkletirmeye ilikin haklar sakldr. 2. Kaz ve yaplar a. Kural MADDE 738.- Malik, kaz ve yap yaparken komu tanmazlara, onlarn topraklarn sarsmak veya tehlikeye drmek ya da zerlerindeki tesisleri etkilemek suretiyle zarar vermekten kanmak zorundadr. Komuluk hukuku kurallarna aykr yaplar hakknda takn yaplara ilikin hkmler uygulanr. b. zel kurallar MADDE 739.- Kaz ve yaplarda uyulmas gerekli kurallar zel kanunlarla belirlenir. 3. Bitkiler a. Kural MADDE 740.- Komunun arazisine taarak zarar veren dal ve kkler, onun istemi zerine uygun bir sre iinde kaldrlmazsa, komu bu dal ve kkleri kesip kendi mlkiyetine geirebilir. Ekilmi veya zerine yap yaplm arazisine dallarn tamasna katlanan komu, bu dallarda yetien meyvalar toplama hakkna sahip olur. Komu ormanlar hakknda bu hkmler uygulanmaz. b. zel kurallar MADDE 741.- Komu tanmaz maliklerinin bitki dikerken uymak zorunda olduklar kurallar zel kanunlarla belirlenir. 4. Doal olarak akan su MADDE 742.- Tanmaz maliki, st taraftaki araziden kendi arazisine doal olarak akan sularn ve zellikle yamur, kar ve tutulmam kaynak sularnn akna katlanmak zorundadr. Komulardan hibiri bu sularn akn dierinin zararna deitiremez. stteki arazi maliki, alt taraftaki tanmaza gerekli olan suyu, ancak kendi tanmaz iin zorunlu olduu lde tutabilir. 5. Fazla suyun aktlmas

MADDE 743.- Bir arazinin suyu teden beri alt taraftaki araziye doal bir ekilde akmakta ise, alt taraftaki arazi maliki, st taraftaki araziden fazla suyun boaltlmas srasnda da bu sular tazminat isteme hakk olmakszn kabul etmek zorundadr. Alt taraftaki arazi maliki boaltma dolaysyla akan sulardan zarar grmekte ise, gideri stteki arazi malikine ait olmak zere, kendi arazisinde yaplacak mecrayla suyun aktlmasn isteyebilir. Bataklklarn kurutulmas hakkndaki zel kanun hkmleri sakldr. 6. Mecra geirilmesi a. Katlanma ykmll MADDE 744.- Her tanmaz maliki, urayaca zararn tamamnn nceden denmesi kouluyla, su yolu, kurutma kanal, gaz ve benzerlerine ait borularn, elektrik hat ve kablolarnn, baka yerden geirilmesi olanaksz veya ar lde masrafl olduu takdirde, kendi arazisinin altndan veya stnden geirilmesine katlanmakla ykmldr. Mecra geirilmesinin kamulatrma kurallarna bal olmas hlinde, bu Kanunun mecralara ilikin komuluk hkmleri uygulanmaz. Mecray geirme hakk, hak sahibinin istemi zerine ve giderleri demesi kouluyla tapu ktne tescil edilir. b. Ykml tanmaz malikinin menfaatinin korunmas MADDE 745.- Ykml tanmaz maliki, kendi menfaatinin hakkaniyete uygun bir biimde gzetilmesini isteyebilir. Arazinin zerinden geecek mecralarda olaanst durumlar varsa malik, bu mecralarn zerinden geirilecei arazi parasnn uygun bir ksmnn, zararn tam olarak karlayacak bir bedelle satn alnmasn isteyebilir. c. Durumun deimesi MADDE 746.- Durum deiirse, ykml tanmaz maliki, mecrann kendi yararna olarak baka bir yere nakledilmesini isteyebilir. Yer deitirme giderleri, kural olarak mecra hakk sahibine aittir. zel durumlar hakl gsterdii takdirde, tanmaz maliki de giderlerin uygun bir ksmna katlmakla ykml tutulabilir. 7. Geit haklar a. Zorunlu geit MADDE 747.- Tanmazndan genel yola kmak iin yeterli geidi bulunmayan malik, tam bir bedel karlnda bir geit hakk tannmasn komularndan isteyebilir. Bu hak, ilk nce kendisinden bu geidin istenmesi nceki mlkiyet ve yol durumuna gre en uygun den komuya kar ve daha sonra bundan en az zarar grecek olana kar kullanlr. Zorunlu geit iki tarafn menfaati gzetilerek belirlenir. b. Dier geit haklar MADDE 748.- Tanmaz malikinin tanmazn iletme veya iyiletirme ya da tanmaz zerinde yap yapma amacyla komu tanmaza geici olarak girme hakk ile tarla yolu, hayvan sulama yolu, k geidi, tomruk kaydrma yolu ve oluu ve bunlara benzer dier geitler zel kanun hkmlerine tbidir. zel kanun hkm yoksa yerel det uygulanr. Dorudan doruya kanundan kaynaklanan geit haklar, tapu ktne tescil edilmeksizin doar. Ancak, bunlardan srekli nitelikte olanlar beyanlar stununda gsterilir. 8. Snrlklar MADDE 749.- Snrlklar zerinde payl mlkiyete ilikin hkmler sakl kalmak zere; her arazi maliki, tanmaznn snrnn it veya duvar gibi snrlklarla evrilmesi iin yaplan giderleri karlar. Arazinin snrlklarla evrilmesi ykmll ve biimine ilikin zel kanun hkmleri sakldr. 9. Katlma ykmll MADDE 750.- Her tanmaz maliki, komuluk hukukundan doan yetkilerin kullanlmas iin gerekli ilere ve bunlarn giderlerine, kendi yararlanmas orannda katlmakla ykmldr. IV. Bakasnn arazisine girme hakk 1. Orman ve meraya girme MADDE 751.- Yetkili makamlar tarafndan bitki rtsn korumak amacyla yasaklanmadka, herkes bakasnn orman ve merasna girebilir ve oralarda yetien yaban meyve, mantar ve benzeri eyleri, yerel detlerin izin verdii lde toplayp alabilir. Avlanmak ve balk tutmak iin bakasnn arazisine girme, zel kanun hkmlerine tbidir. 2. Srklenen eyler ile benzerlerinin alnmas MADDE 752.- Su, rzgr, veya dier doal glerin etkisiyle ya da rastlant sonucunda bakasnn arazisine srklenen veya den eyler ile buraya giren byk ve kk ba hayvan, ar oulu, kanatl hayvan ve balk gibi hayvanlarn hak sahipleri tarafndan aranp alnmasna, arazi maliki izin vermek zorundadr. Arazi maliki, bu yzden urad zararn denkletirilmesini istemek ve denkletirme bedeli kendisine deninceye kadar o eyleri hapsetmek hakkna sahiptir. 3. Zorunluluk hlinde MADDE 753.- Bir kimse kendisini veya bakasn tehdit eden bir zarar veya o anda mevcut bir tehlikeyi ancak bakasnn tanmazna mdahale ile nleyebilecek ve bu zarar ya da tehlike tanmaza mdahaleden doacak zarardan nemli lde byk ise, malik buna katlanmak zorundadr. Malik, bu yzden urad zarar iin hakkaniyete uygun bir denkletirme bedeli isteyebilir. V. Kamu hukuku kstlamalar 1. Genel olarak

MADDE 754.- Tanmaz mlkiyeti hakknn kamu yarar iin kstlanmas, zellikle yap, yangn, doal afetler ve salkla ilgili kolluk hizmetlerine; orman ve yollara, deniz ve gl kylarndaki ana ve tali yollara snr iaretleri ve nirengi noktalar konulmasna; topran iyiletirilmesine veya blnmesine, tarm topraklarnn veya yapya zg arsalarn birletirilmesine; eski eserler, doal gzellikler, manzaralar, seyirlik noktalar ve ender doa antlar ile imeler, lcalar, maden ve kaynak sularnn korunmasna ilikin mlkiyet kstlamalar, zel kanun hkmlerine tbidir. 2. Topran iyiletirilmesi MADDE 755.- Su yollarn dzeltme, sulama, bataklk yerlerini kurutma, yol ama, orman yetitirme, arazileri toplulatrma gibi iyiletirme ileri, ancak ilgili maliklerin ortak giriimleriyle yaplabilecekse, arazinin yarsndan fazlasna sahip bulunmak kouluyla maliklerin te ikisinin bu yolda karar vermeleri gerekir. Dier malikler de bu karara uymak zorundadr. Alnan karar, tapu ktnn beyanlar stununda gsterilir. Bu konulara ilikin zel kanun hkmleri sakldr. C. Kaynak ve yeralt sular I. Mlkiyet ve irtifak hakk MADDE 756.- Kaynaklar, arazinin btnleyici paras olup, bunlarn mlkiyeti ancak kaynadklar arazinin mlkiyeti ile birlikte kazanlabilir. Bakasnn arazisinde bulunan kaynaklar zerindeki hak, bir irtifak hakk olarak tapu ktne tescil ile kurulur. Yeralt sular, kamu yararna ait sulardandr. Arza malik olmak, onun altndaki yeralt sularna da malik olmak sonucunu dourmaz. Arazi maliklerinin yeralt sularndan yararlanma biimi ve lsne ilikin zel kanun hkmleri sakldr. II. Kaynaklara zarar verilmesi 1. Tazminat MADDE 757.- nemli lde yararlanlan veya yararlanmak amacyla suyu biriktirilen kaynaklar veya kuyular kaz, yap veya benzeri faaliyetler yznden ksmen olsun keserek ya da kirleterek malikine veya onda hak sahibi olana zarar veren kimse, bu zarar gidermekle ykmldr. Zarar kasten veya ihmal yoluyla verilmemise ya da zarar grenin de kusuru varsa hkim, tazminatn gerekip gerekmediini, gerekiyorsa miktar ve trn takdir eder. 2. Eski duruma getirme MADDE 758.- Bir tanmazda oturmak, onu iletmek veya bir yerin ime ya da kullanma suyunu salamak iin gerekli olan kaynaklar kesilir ve kirletilirse, kaynan olabildii lde eski duruma getirilmesi istenebilir. Bunlar dnda eski duruma getirme, ancak zel hller hakl gsterdii takdirde istenebilir. III. Ayn yataktan beslenen kaynaklar MADDE 759.- Deiik maliklere ait komu kaynaklar, ortak bir ana kaynaktan beslenmekte ise maliklerden her biri, bu kaynaklarn birlikte tutulmasn ve suyun hak sahiplerine o zamana kadarki yararlanmalar orannda datlmasn isteyebilir. Hak sahipleri, ortak tesis masraflarn yararlanmalar orannda stlenirler. Birinin kar kmas hlinde, hak sahiplerinden her biri, dier kaynaklardaki su azalacak olsa bile, kendi kaynandaki suyun tutulup aktlmas iin gerekli ileri yapabilir ve kendi kaynana gelen suyun miktar bu iler sonunda oald takdirde, ancak bu oalma orannda bir bedel vermekle ykml olur. IV. zel kanun hkmleri ve yerel det MADDE 760.- zel mlkiyete tbi arazide bulunan kaynak, kuyu veya derelerden komularn ve dier kiilerin su ime, su alma veya hayvan sulama ya da benzer yollarla yararlanmalar zel kanun hkmlerine tbidir. zel kanun hkm yoksa yerel det uygulanr. V. Zorunlu su MADDE 761.- Evi, arazisi veya iletmesi iin gerekli sudan yoksun olup, bunu ar zahmet ve gidere katlanmakszn baka yoldan salayamayan tanmaz maliki, komusundan, onun ihtiyacndan fazla olan suyu tam bir bedel karlnda almasn salayacak bir irtifak kurulmasn isteyebilir. Zorunlu su irtifaknn kurulmasnda ncelikle kaynak sahibinin menfaati gzetilir. Durum deiirse, kurulmu irtifak hakknn deitirilmesi veya kaldrlmas istenebilir. NC KISIM ZLYETLK VE TAPU SCL BRNC BLM ZLYETLK A. Zilyetlik kavram ve trleri I. Kavram MADDE 973.- Bir ey zerinde fiil hkimiyeti bulunan kimse onun zilyedidir. Tanmaz zerindeki irtifak haklarnda ve tanmaz yklerinde hakkn fiilen kullanlmas zilyetlik saylr. II. Trleri 1. Asl ve fer' zilyetlik MADDE 974.- Zilyet, bir snrl ayn hak veya bir kiisel hakkn kurulmasn ya da kullanlmasn salamak iin eyi bakasna teslim ederse, bunlarn ikisi de zilyet olur. Bir eyde malik sfatyla zilyet olan asl zilyet, dieri fer' zilyettir.

2. Dolayl ve dolaysz zilyetlik MADDE 975.- Bir eyde fiil hkimiyetini dorudan doruya srdren kimse dolaysz zilyet, baka bir kii aracl ile srdren kimse dolayl zilyettir. III. Geici olarak kesilme MADDE 976.- Fiil hkimiyetin geici nitelikteki sebeplerle kullanlmamas veya kullanma olanann ortadan kalkmas zilyetlii sona erdirmez. B. Zilyetliin devri I. Hazrlar arasnda MADDE 977.- Zilyetlik, eyin veya ey zerinde hkimiyeti salayacak aralarn, edinene teslimi veya edinenin nceki zilyedin rzasyla ey zerinde hkimiyeti kullanacak duruma gelmesi hlinde devredilmi olur. II. Hazr olmayanlar arasnda MADDE 978.- Temsilciye yaplan teslim, temsil edilene yaplm gibi zilyetlii geirir. III. Teslimsiz devir MADDE 979.- Bir nc kii veya zilyetlii devreden, zel bir hukuk ilikiye dayanarak zilyet olmakta devam ederse zilyetlik, teslim gereklemeksizin kazanlm olur. Zilyetliin bu yolla devri, zilyet olmakta devam eden nc kiiye kar, ancak durumun devreden tarafndan kendisine bildirildii andan balayarak hkm dourur. nc kii, zilyetlii devredene kar ileri srebilecei sebeplerle eyi edinene vermekten kanabilir. IV. Emtiay temsil eden senetlerin teslimi MADDE 980.- Bir taycya veya umum maazaya braklm emtiay temsil eden kymetli evrakn teslimi, emtiann teslimi gibi sonu dourur. Kymetli evrak iyiniyetle teslim alan kimse ile emtiay iyiniyetle teslim alan kimse arasnda uyumazlk karsa emtiay teslim alan tercih olunur. C. Zilyetliin hkmleri I. Korunmas 1. Savunma hakk MADDE 981.- Zilyet, her trl gasp veya saldry kuvvet kullanarak defedebilir. Zilyet, rzas dnda kendisinden alnan eyi tanmazlarda el koyan kovarak, tanrlarda ise eylem srasnda veya kaarken yakalanann elinden alarak zilyetliini koruyabilir. Ancak, zilyet durumun hakl gstermedii derecede kuvvet kullanmaktan kanmak zorundadr. 2. Zilyetliin gasbnda dava hakk MADDE 982.- Bakasnn zilyet bulunduu bir eyi gasbeden kimse, o ey zerinde stn bir hakka sahip olduunu iddia etse bile onu geri vermekle ykmldr. Daval, o eyi davacdan geri almasn gerektirecek stn bir hakka sahip olduunu derhl ispat ederse onu geri vermekten kanabilir. Dava, eyin geri verilmesine ve zararn giderilmesine ynelik olur. 3. Zilyetlie saldrya dava hakk MADDE 983.- Saldrda bulunan, ey zerinde bir hak iddia etse bile; zilyetlii saldrya urayan, ona kar dava aabilir. Dava, saldrnn sona erdirilmesine, sebebinin nlenmesine ve zararn giderilmesine ynelik olur. 4. Dava hakknn dmesi MADDE 984.- Gasp ve saldrdan dolay dava hakk, zilyedin fiili ve failini renmesinden balayarak iki ay ve her hlde fiilin zerinden bir yl gemekle der. II. Zilyetlik dolaysyla hakkn korunmas 1. Mlkiyet karinesi MADDE 985.- Tanrn zilyedi onun maliki saylr. nceki zilyetler de zilyetlikleri sresince o tanrn maliki saylrlar. 2. Fer' zilyetlikte karine MADDE 986.- Bir tanra malik olma iradesi bulunmakszn zilyet olan kimse, tanr kendisinden iyiniyetle ald kiinin mlkiyet karinesine dayanabilir. Tanra bir snrl ayn hak veya kiisel hak iddiasyla zilyet bulunan kimsenin iddia ettii hakkn varl karine olarak kabul edilir. Ancak, zilyet bu karineyi eyi kendisine vermi olan kiiye kar ileri sremez. 3. Davaya kar savunma MADDE 987.- Bir tanrn zilyedi, kendisine kar alan her davada stn hakka sahip olduu karinesine dayanabilir. Gasp veya saldrya ilikin hkmler sakldr. 4. Tasarruf yetkisi ve tanr davas a. Emin sfatyla zilyetten edinme bakmndan MADDE 988.- Bir tanrn emin sfatyla zilyedinden o ey zerinde iyiniyetle mlkiyet veya snrl ayn hak edinen kimsenin edinimi, zilyedin bu tr tasarruflarda bulunma yetkisi olmasa bile korunur. b. Kaybedilen veya alnan eya bakmndan

MADDE 989.- Tanr alnan, kaybolan ya da iradesi dnda baka herhangi bir ekilde elinden kan zilyet, o eyi elinde bulunduran herkese kar be yl iinde tanr davas aabilir. Bu tanr, ak artrmadan veya pazardan ya da benzeri eya satanlardan iyiniyetle edinilmi ise; iyiniyetli birinci ve sonraki edinenlere kar tanr davas, ancak denen bedelin geri verilmesi kouluyla alabilir. Dier konularda iyiniyetli zilyedin haklarna ilikin hkmler uygulanr. c. Para ve hamile yazl senetlerde MADDE 990.- Zilyet, iradesi dnda elinden km olsa bile, para ve hamile yazl senetleri iyiniyetle edinmi olan kimseye kar tanr davas aamaz. d. yiniyetli olmama hlinde MADDE 991.- Bir tanrn zilyetliini iyiniyetle edinmemi olan kimseye kar nceki zilyet, her zaman tanr davas aabilir. Eer nceki zilyet de, zilyetlii iyiniyetle edinmemi ise sonraki zilyede kar tanr davas aamaz. 5. Tanmazlarda karine MADDE 992.- Tapuya kaytl tanmazlarda, hak karinesinden ve zilyetlikten doan dava ama hakkndan yalnz adna tescil bulunan kimse yararlanr. Bununla birlikte tanmaz zerinde fiil hkimiyeti bulunan kimse, gasp veya saldr sebebiyle dava aabilir. III. Sorumluluk 1. yiniyetli zilyet bakmndan a. Yararlanma MADDE 993.- yiniyetle zilyedi bulunduu eyi, karineyle mevcut hakkna uygun ekilde kullanan veya ondan yararlanan zilyet, o eyi geri vermekle ykml olduu kimseye kar bu yzden herhangi bir tazminat demek zorunda deildir. yiniyetli zilyet, eyin kaybedilmesinden, yok olmasndan veya hasara uramasndan sorumlu olmaz. b. Tazminat MADDE 994.- yiniyetli zilyet, geri vermeyi isteyen kimseden ey iin yapm olduu zorunlu ve yararl giderleri tazmin etmesini isteyebilir ve bu tazminat deninceye kadar eyi geri vermekten kanabilir. yiniyetli zilyet, dier giderler iin tazminat isteyemez. Ancak, eyin geri verilmesinden nce kendisine bu giderler iin bir tazminat nerilmezse, kendisi tarafndan o eyle birletirilen ve zararszca ayrlmas mmkn bulunan eklemeleri o eyi geri vermeden nce ayrp alabilir. Zilyedin elde ettii rnler, yapt giderler sebebiyle doan alacaklarna mahsup edilir. 2. yiniyetli olmayan zilyet bakmndan MADDE 995.- yiniyetli olmayan zilyet, geri vermekle ykml olduu eyi haksz alkoymu olmas yznden hak sahibine verdii zararlar ve elde ettii veya elde etmeyi ihmal eyledii rnler karlnda tazminat demek zorundadr. yiniyetli olmayan zilyet, yapt giderlerden ancak hak sahibi iin de zorunlu olanlarn tazmin edilmesini isteyebilir. yiniyetli olmayan zilyet, eyi kime geri vereceini bilmedii srece ancak kusuruyla verdii zararlardan sorumlu olur. IV. Kazandrc zamanamndan yararlanma MADDE 996.- Kazandrc zamanamndan yararlanma hakkna sahip olan zilyet, zilyetlii kendisine devreden ayn yetkiye sahip idiyse onun zilyetlik sresini kendi sresine ekleyebilir. KNC BLM TAPU SCL A. Kurulmas I. Sicil bakmndan 1. Genel olarak MADDE 997.- Tanmazlar zerindeki haklar gstermek zere tapu sicili tutulur. Tapu sicili, tapu kt ve kat mlkiyeti kt ile bunlar tamamlayan yevmiye defteri ve belgeler ile plnlardan oluur. Sicilin rnei, nasl tutulaca ve yardmc siciller tzkle belirlenir. 2. Tanmazlarn kaydedilmesi a. Kaydedilecek tanmazlar MADDE 998.- Tapu siciline tanmaz olarak unlar kaydedilir: 1. Arazi, 2. Tanmazlar zerindeki bamsz ve srekli haklar, 3. Kat mlkiyetine konu olan bamsz blmler. Arazinin tapu siciline kayd, zel kanun hkmlerine tbidir. Bamsz ve srekli haklarn kaydedilmesi iin gerekli koullar ve usul tzkle belirlenir. Sreklilik koulunun gereklemesi iin hakkn sresiz veya en az otuz yl sreli olmas gerekir. Kat mlkiyetine konu olan bamsz blmlerin tanmaz olarak kayd, zel kanun hkmlerine tbidir. b. Kaydedilmeyecek tanmazlar MADDE 999.- zel mlkiyete tbi olmayan ve kamunun yararlanmasna ayrlan tanmazlar, bunlara ilikin tescili gerekli bir ayn hakkn kurulmas sz konusu olmadka kte kaydolunmaz. Tapuya kaytl bir tanmaz, kayda tbi olmayan bir tanmaza dnrse, tapu sicilinden karlr. 3. Sicilin unsurlar a. Tapu kt MADDE 1000.- Her tanmaza ktkte bir sayfa ayrlr ve sayfa numaralar birbirini izler.

Bir tanmazn blnmesi veya birden ok tanmazn birletirilmesi hlinde uyulacak usul tzkle belirlenir. Ktn her sayfasndaki zel stunlara unlar tescil edilir: 1. Mlkiyet, 2. Tanmaz zerinde kurulmu olan veya o tanmaz lehine baka tanmaz zerinde kurulmu bulunan irtifak haklar ile tanmaz yk, 3. Tanmaz zerindeki rehin haklar. Eklentiler, malikin istei zerine beyanlar stununa kaydedilir. Yaplan bu kayt, ancak ktkte hak sahibi olarak grnenlerin rzasyla ktkten silinebilir. Ayn malike ait olan birden ok tanmaz, snrlar birbirine bitiik olmasa bile, malikin istemiyle ktkte ortak bir sayfaya kaydedilebilir. Bu sayfaya yaplan rehin tescilleri, o sayfada kaytl bulunan btn tanmazlar balar; ayn sayfada kaytl bu gibi tanmazlardan bir ksm malikin istemi zerine veya mahkeme kararyla o sayfadan karlrsa, karlan tanmazlar zerinde tescil edilmi bulunan haklar sakl kalr. b. Kat mlkiyeti kt MADDE 1001.- Kat mlkiyetine konu olan bamsz blmler, ayrca tutulacak kat mlkiyeti ktne yazlr. zel kanun hkmleri sakl kalmak zere, ktkte yaplacak ilemler hakknda tapu ktne ilikin hkmler uygulanr. c. Yevmiye defteri ve belgeler MADDE 1002.- Tapu ktne tescil istemleri, isteyenin kimlii ve istemin konusu belirtilerek istem srasna gre derhl yevmiye defterine yazlr. Bu ilemlerin dayana olan belgeler, zenle sraya konulur ve saklanr. d. Pln MADDE 1003.- Bir tanmazn kte kayd ve belirlenmesinde resm bir lme dayanan pln esas alnr. Plnlarn nasl hazrlanaca tzkle belirlenir. II. Tapu sicilinin tutulmas 1. Bir blgede MADDE 1004.- Tanmazlar, bulunduklar blgenin tapu siciline kaydedilir. 2. Birden ok blgede MADDE 1005.- Birden ok blgede bulunan tanmaz, dier blge sicillerine kaytl olduu belirtilmek suretiyle her blgedeki sicile ayr ayr kaydedilir. Byle bir tanmaza ilikin tescil istemleri ve tescil ilemleri tanmazn byk ksmnn bulunduu blgede yaplr ve yaplan tescil kte ilenmek zere dier blgelerdeki tapu idarelerine bildirilir. III. Tapu idareleri 1. Kurulu MADDE 1006.- Tapu idarelerinin kurulu, ileyi ve hizmetlerinin yrtlmesi, zel kanun hkmlerine tbidir. 2. Sorumluluk MADDE 1007.- Tapu sicilinin tutulmasndan doan btn zararlardan Devlet sorumludur. Devlet, zararn domasnda kusuru bulunan grevlilere rcu eder. Devletin sorumluluuna ilikin davalar, tapu sicilinin bulunduu yer mahkemesinde grlr. B. lemler I. lemlerin konusu 1. Tescil MADDE 1008.- Tanmaza ilikin aadaki haklar, tapu ktne tescil edilir: 1. Mlkiyet, 2. rtifak haklar ve tanmaz ykleri, 3. Rehin haklar. 2. erhler a. Kiisel haklarda MADDE 1009.- Arsa pay karl inaat, tanmaz sat vaadi, kira, alm, nalm, gerialm szlemelerinden doan haklar ile erh edilebilecei kanunlarda aka ngrlen dier haklar tapu ktne erh edilebilir. Bunlar erh verilmekle o tanmaz zerinde sonradan kazanlan haklarn sahiplerine kar ileri srlebilir. b. Tasarruf yetkisinin kstlanmasnda MADDE 1010.- Aadaki sebeplere dayanan tasarruf yetkisi kstlamalar, tapu ktne erh verilebilir: 1. ekimeli haklarn korunmasna ilikin mahkeme kararlar, 2. Haciz, ifls karar veya konkordato ile verilen sre, 3. Aile yurdu kurulmas, art miras atanmas gibi erh verilmesi kanunen ngrlen ilemler. Tasarruf yetkisi kstlamalar, erh verilmekle tanmaz zerinde sonradan kazanlan haklarn sahiplerine kar ileri srlebilir. c. Geici tescil erhi MADDE 1011.- Aadaki hllerde geici tescil erhi verilebilir: 1. ddia edilen bir ayn hakkn gvence altna alnmas gerekiyorsa, 2. Tasarruf yetkisini belirleyen belgelerdeki noksanlklarn sonradan tamamlanmasna kanun olanak tanyorsa. Geici tescil erhi, btn ilgililerin raz olmasna veya hkimin karar vermesine baldr. erhin konusu olan hak sonradan gerekleirse, erh tarihinden balayarak nc kiilere kar ileri srlebilir.

Geici tescil erhi verilmesi istemi zerine hkim, taraflar dinleyerek veya dosya zerinde inceleme yaparak erhe konu olan hakkn varlnn kabul edilebilecei kanaatna varrsa, erh karar verir. Kararda erhin etki bakmndan sresi ve ierii belirlenir; gerektiinde mahkemeye bavurulmas iin bir sre verilir. 3. Beyanlar MADDE 1012.- Bir tanmazn eklentileri, malikin istemi zerine ktkteki beyanlar stununa yazlr. Bu kaydn terkini, ktkte hak sahibi grnen btn ilgililerin rzasna baldr. Tanmaz mlkiyetine ilikin kamu hukuku kstlamalarnn beyanlar stununa yazlmas ve bu stuna yazlabilecek dier hususlar tzkle belirlenir. zel kanun hkmleri sakldr. II. Tescilin ve terkinin koullar 1. stem a. Tescil iin MADDE 1013.- Tescil, tasarrufa konu olan tanmaz malikinin yazl beyan zerine yaplr. Edinen kimse, kanun hkmne, kesinlemi mahkeme kararna veya buna edeer bir belgeye dayanyorsa, bu beyana gerek yoktur. Bir ayn hakk tescilden nce kazanan kimse, gerekli belgeleri ibraz ederek tescili isteyebilir. b. Terkin ve deiiklik iin MADDE 1014.- Bir tescilin terkin edilmesi veya deitirilmesi, ancak bu kaydn kendilerine hak salad kimselerin yazl beyan zerine yaplabilir. 2. Yetkinin ve sebebin belirlenmesi MADDE 1015.- Tescil, terkin ve deiiklik gibi tasarruf ilemlerinin yaplabilmesi, istemde bulunann, tasarruf yetkisini ve hukuk sebebi belgelemi olmasna baldr. stemde bulunan kimse, kendisinin, sicilde hak sahibi grnen kii veya bu kiinin temsilcisi olduunu ispat etmek suretiyle tasarruf yetkisini belgelemi olur. Hukuk sebebin belgelenmesi, bu sebebin geerlilii iin gerekli ekle uyulduunun ispat suretiyle olur. 3. Belgelerin tamamlanmas MADDE 1016.- Tasarruf yetkisine ve hukuk sebebe ilikin belgeler tamam deilse istem reddedilir. Bununla birlikte, hukuk sebebe ilikin belgeler tamam olmasna ramen, tasarruf yetkisini belirten belgenin tamamlanmas gereken hllerde, malikin rzas veya hkimin kararyla geici tescil erhi verilebilir. III. Tescilin biimi 1. Genel olarak MADDE 1017.- Kte tesciller, istem tarihine ve srasna gre yaplr. Sicildeki kaydn bir rnei isteyen ilgiliye verilir. Tescil ve terkin ile verilecek rneklerin ekli tzkle belirlenir. 2. Tanmaz lehine irtifaklarda MADDE 1018.- Tanmaz lehine irtifaklarn tescil ve terkini hem ykl, hem yararlanan tanmazlarn sayfalarna kaydedilir. IV. Tebli zorunluluu MADDE 1019.- Tapu memuru, ilgililerin bilgisi dnda yapt ilemleri onlara tebli etmekle ykmldr. lgililerin bu ilemlere kar itiraz sresi, kendilerine yaplan tebli tarihinden ilemeye balar. C. Tapu sicilinin akl MADDE 1020.- Tapu sicili herkese aktr. lgisini inanlr klan herkes, tapu ktndeki ilgili sayfann ve belgelerin tapu memuru nnde kendisine gsterilmesini veya bunlarn rneklerinin verilmesini isteyebilir. Kimse tapu sicilindeki bir kayd bilmediini ileri sremez. D. Tescilin etkileri I. Tescilin yaplmamasnn sonular MADDE 1021.- Kurulmas kanunen tescile tbi ayn haklar, tescil edilmedike varlk kazanamaz. II. Tescilin sonular 1. Genel olarak MADDE 1022.- Ayn haklar, kte tescil ile doar; sralarn ve tarihlerini tescile gre alr. Tescilin etkisi, kanunen ngrlen belgeler isteme eklenmi veya geici tescil hlinde belgelerin uygun zamanda tamamlanm olmas kouluyla yevmiye defterine yaplan kayt tarihinden balar. Bir hakkn ierii, tescilin snrlar iinde, dayand belgelere gre veya dier herhangi bir yolla belirlenir. 2. yiniyetli nc kiilere kar MADDE 1023.- Tapu ktndeki tescile iyiniyetle dayanarak mlkiyet veya bir baka ayn hak kazanan nc kiinin bu kazanm korunur. 3. yiniyetli olmayan nc kiilere kar MADDE 1024.- Bir ayn hak yolsuz olarak tescil edilmi ise, bunu bilen veya bilmesi gereken nc kii bu tescile dayanamaz. Balayc olmayan bir hukuk ileme dayanan veya hukuk sebepten yoksun bulunan tescil yolsuzdur.

Byle bir tescil yznden ayn hakk zedelenen kimse, tescilin yolsuz olduunu iyiniyetli olmayan nc kiilere kar dorudan doruya ileri srebilir. E. Terkin ve deitirme I. Yolsuz tescilde MADDE 1025.- Bir ayn hak yolsuz olarak tescil edilmi veya bir tescil yolsuz olarak terkin olunmu ya da deitirilmi ise, bu yzden ayn hakk zedelenen kimse tapu sicilinin dzeltilmesini dava edebilir. yiniyetli nc kiilerin bu tescile dayanarak kazandklar ayn haklar ve her trl tazminat istemi sakldr. II. Ayn haklarn sona ermesi MADDE 1026.- Bir ayn hakkn sona ermesiyle tescil her trl hukuk deerini kaybettii takdirde, ykl tanmaz maliki, terkini isteyebilir. Tapu memuru bu istemi yerine getirirse, her ilgili, bu ilemin kendisine teblii tarihinden balayarak otuz gn iinde terkine kar dava aabilir. Tapu memuru, re'sen hkime bavurarak ayn hakkn sona erdiinin belirlenmesine ilikin karar verilmesini istemeye ve hkimin verecei karara dayanarak terkin ilemini yapmaya yetkilidir. III. Dzeltme MADDE 1027.- lgililerin yazl rzalar olmadka, tapu memuru, tapu sicilindeki yanll ancak mahkeme kararyla dzeltebilir. Dzeltme, eski tescilin terkini ve yeni bir tescilin yaplmas biiminde de olabilir. Tapu memuru, basit yaz yanllklarn, tzk kurallar uyarnca re'sen dzeltir. Yrrlkten kaldrlan kanun MADDE 1028.- 17 ubat 1926 tarihli ve 743 sayl Trk Kanunu Medensi yrrlkten kaldrlmtr. Yrrlk MADDE 1029.- Bu Kanun 1 Ocak 2002 tarihinde yrrle girer. Yrtme MADDE 1030.- Bu Kanun hkmlerini Bakanlar Kurulu yrtr.

Tapu Kanunu Kanun No Tarihi Resmi GazeteTarihi Resmi Gazete Says : 2644 : 22/12/1934 : 29/12/1934 : 2892

Madde 1 - Gayrimenkullerin tescilinde o gayrimenkul Devlete ait ise bulunduu yerdeki en byk mal memuru, hususi idareye ait ise vali, evkafa ait ise evkaf mdr veya memuru, belediyeye ait ise belediye reisi, kye ait ise muhtar ve mahsus kanunla teekkl etmi dier hkmi ahslara ait ise bunlarn kanuni mmessilleri salahiyetlidirler. Bu mmessillerin salahiyetlerini kullanma eklini gsteren kanunlar hkm yerinde durmaktadr. Madde 2 - Hkmi ahslarn tapu ilerinde merkez veya ubelerinin bulunduklar yerin en byk mlkiye amirinden nizamnamelerine gre gayrimenkul tasarrufuna izinli olduklarna ve tescil iini yapacak mmessilin salahiyetine dair alnacak belgenin verilmesi mecburidir. Ticaret irketleri bu belgeyi ticaret sicil memurundan alrlar. Madde 3 - Mevcudiyetleri Trkiye Cumhuriyeti Hkmetince tannm olan yabanclara ait dini, ilmi, hayri messeselerin fermanlara ve Hkmet kararlarna msteniden sahiplendikleri gayri menkuller bu belgelerin snrlar dna kmamak ve Hkmetin izni alnmak art ile messeselerin hkmi ahsiyetleri namna tescil olunabilir. Madde 4 - Madenlerin tesciline ait muamelelerde mahsus kanun ve nizamlarna gre verilecek belgelerin ktisat Vekaletince tasdik edilmi olmas arttr. Madde 5 - (Mlga: 4/11/1990 - 3678/31 md.) Madde 6 - (Mlga: 11/6/1945 - 4753/64 md.) Madde 7 - (Mlga: 16/2/1995 - 4070/15 md.) Madde 8 - Denizden doldurulmak istenilen yerler iin o yerin en byk mal memurundan izin almak lazmdr. Bu izin doldurulacak yer belediye snr iinde ise belediyenin, liman da alkadar ediyorsa liman daireinin veya deniz ticareti idareinin ve mstahkem mevki kumandanl olan yerlerde mstahkem mevki kumandanlnn muvafakatlar alndktan sonra 3 yl mddetle verilir. Belediye snr dnda ise alkalarna gre vilyet veya kaza idare heyetlerinin muvafakat alnr. zinle doldurulan bu yerler izin veren dairelerden alnacak belgeler zerine deer baha aranmakszn dolduran namna tapu sicillerine geirilir. yl iinde makbul bir zr olmakszn doldurma iini bitirmeyenlerin bu yerlerden eli ektirilir. Madde 9 - zinsiz doldurulmu olan yerlerin tescilinde mahzur olmad alakal daire ve heyetlerce kabul olunursa doldurulan yerlerin doldurulmu olduu halindeki deer bahasnn onda biri alnmak art ile dolduran namna tescili yaplr. Madde 10 - Deniz kysnda teressbattan veya denizlerin med ve cezrinden dolmu yerlerin satlmasnda mahzur olmad sekizinci maddede yazl alakal dairelerce bildirildii takdirde o yerlerin kendi gayri menkulne bitiik olan ksmn o gayrimenkul sahibinin kendisine yaplacak tebligattan itibaren iki sene iinde takdir olunacak deer baha ile almaa hakk vardr. Bu yerleri satn alanlarn o yeri korumak iin rhtm inas hakk olacaktr. Madde 11 - Sahipli bir gayri menkuln n veya bitiii doldurulmak istenildii takdirde sahibinden bakasna izin verilemez. zinsiz olarak sahibi tarafndan doldurulan byle bir yerin tescilinde mahzur olmad alkal daire ve heyetlerce bildirildii takdirde doldurulan yerin doldurulmu olduu haldeki kymetinin onda biri alnp doldurann veya doldurann yerine geenin namna asl mlk ile birletirilerek tescil olunur. Devlet, vilyet, belediye veya ky meclisince shhi, itimai veya iktisadi sebeplerle yaplacak doldurma ilerinde yukardaki fkrada yazl gayrimenkul sahiplerine doldurmaa yetecek mhlet verilerek doldurma teklif olunur. Bu mddet iinde doldurmadklar takdirde bu haklar kalmaz. Madde 12 - Bir gayrimenkulun nnde veya bitiiinde olup ta sahibi tarafndan doldurulmak istenilen yerin doldurma ii bitirilmeksizin o gayrimenkul bir bakasnn iyeliine geer veya ayni bir hakla takyit olunursa, baka suretle mukavele bulunmad takdirde bu muamele iin artlar mahfuz olmak zere doldurulan yerde de sri olunur. Madde 13 - Devlete veya vilyet ve belediyelerce yaplan liman, dalgakran, inaatile temizleme ve taramadan meydana gelecek arazi hususi kanunlarndaki hkmlere baldr. Madde 14 - 8, 9, 10, 11 ve 12 nci maddeler hkm bataklk olmayan gl ve nehir kenarlarnda da caridir. u kadar ki nehrin asl yatan ve sularn akntsn bozmad ve alt taraflara ve bakalarna mazarratt olmayaca hakknda fenni rapor aranr. Bal bana tasarruf olunabilecek deniz, gl veya nehir metrukt bulunan sahipsiz yerler sahipli bir gayri menkuln nnde veya bitiiinde bulunursa o gayrimenkul sahibine deer baha ile satn almas teklif olunur. Bir yl iinde talip olmad takdirde bakalarna satlr. Bu yerler bal bana tasarruf olunmayacak halde ise takdir olunacak deer baha ile bitiiindeki gayrimenkul sahiplerine temlik olunarak kendileri borlandrlr. Gl veya nehrin istil veya tahrip ettii yerlerin sahiplerine Kanunu Medeninin 636 ve 637 nci maddeleri hkm yerinde durmak zere mukabil tarafta bu sebeplerden meydana gelmi arazi var ise muadili parasz verilebilir. Madde 15 - (Birinci fkra Mlga: 18/1/1950 - 5516/12 md.) Sahipli arazide husule gelen bataklklarn shhi sebeplerinden dolay kurutulmas zarureti tahakkuk edince Devlet veya vilyet tarafndan verilecek msait bir mhlet iinde sahipleri kurutmadklar takdirde o bataklk Devlet veya vilyet tarafndan kurutulur. Sahiplerinden kurutma masrafna itirak edenlerin arazisi kendilerine verilir. Masrafa itirak etmeyenlerin arazisi kurutann mlk olur. (Deiik: 18/10/1962 -79/1 md.) Bu takdirde, gayri menkuln bataklk halindeki gerek karl olarak arazi sahibine denecek bedelinin tespitinde 6830 sayl stimlk Kanunu hkmleri uygulanr. Madde 16 - Hususi kanunlarnda msaade edilenleri hari olmak zere Devlete, belediyelere ve kylere ait orman, koru ve baltalklardan tarla alamaz ve hususi bina yaplamaz. ahslara ait ormanlarda dahi ait olduu vekletten izin alnmadka tarla alamaz. Madde 17 - Erbab vukufa takdir ettirilen deer bahalarn ikinci derecede tasdiki belediyelerce seilecek iki zatn da itirakiyle mahalli idare heyetlerine aittir. Madde 18 - Bu kanunda yazl vergi kymetleri 1837 numaral Bina Vergisi ve 1933 numaral Arazi Vergisi Kanunlar mucibince vergiye matrah olan kymettir. Madde 19 - Deer bahalar msavi taksitlerle be yl iinde vergi ile birlikte Tahsili Emval Kanununa gre tahsil olunur. ki seneye ait taksit denince gayrimenkul sahibi namna tescil edilir ve geri kalan taksitler iin o gayrimenkul ipotekli olur. Madde 20 - Bu kanunun nerinden evvel muamelesi bitipte tahakkuk ettirilmi olan deer bahalar dahi 19 uncu maddede yazl ekilde taksitle tahsil olunur. Madde 21 - Ky ve belediye snrlar iinde kapanm yollarla yol fazlalar ky veya belediye namna tescil olunur. Madde 22 - Kadastro veya tapu tahriri yaplm olan yerlerle tapu senet veya kaytlarna sahiplerinin fotoraf yaptrlm olan gayri menkullerin vuku bulacak tasarruf muameleleri iin belediye veya ky ilmhaberleri aranmaz. Kanunu Medeninin mer'iyeti tarihine kadar musakkaf ve hkmde olan ba ve bahe ve arsalarn on be, dier arazinin on seneden daha az bir mddet

iinde husul bulmu olan iktisap sebeplerine veya Kanunu Medeninin meriyetinden sonra drlm olan kaytlara mstenit tasarruf muameleleri iin dahi byle yaplr. Ancak bu muamelelerde kayt sahibinin fotoraf vermesi ve bu fotorafn kayda yaptrlmas lzmdr. Bu ereve dnda kalan muamelelerle 2 nci fkradaki hallerde fotoraf veremeyenler iin gayri menkuln sahibi olduuna ve bakasnn alakas bulunmadna dair belediye veya ky ilmhaberi almak lzmdr. Madde 23 - lmhaber alnmas lzm gelen muameleler iin belediye veya ihtiyar meclisi ilmhaberi tasdikten imtina ederse bu imtina sebeplerini erh ile izaha mecburdur. Bunu yapamazsa hakknda kanuni takibat yaplr. Tapu idareleri yapacaklar tetkik ve tahkik zerine bu sebeplerin kanuni olmadn anlarlarsa ii tapu komisyonuna verirler. Komisyon da sebeplerin kanuni olmadna karar verirse tapu idarelerince muamele yaplr. Aksine karar verirse tapu idareleri 1515 numaral kanunun uml dndaki hallerde alkaly mahkemeye gnderir. Kaza tapu komisyonlarnn kararlarna kar alakallarn vilyet tapu komisyonlarna itiraz haklar vardr. Madde 24 - Kylerde bulunan metruk ve kimsesiz mezarlklarla vakfa ait umumi mezarlklar kyn manevi ahsiyeti namna tescil olunur. Madde 25 - 1580 sayl Belediye Kanununun 159 uncu maddesi ile 2510 sayl skn Kanununun 21 inci maddesi dnda kalan mera, baltalk gibi ky orta mal saylan yerlerin tescili ve alm satm ekilleri hakknda hususi hkmler konulacaktr. Madde 26 - (Deiik: 6/1/1954 - 6217/1 md.) yelie, iyeliin gayri ayn haklara ve mterek bir arzn hissedarlar veya birbirine muttasl gayri menkullerin sahipleri arasnda bunlardan birinin veya bir kann o gayrimenkul zerinde mevcut veya ina edilecek binann, muayyen bir katndan veya daireinden yahut mstakilen istimale elverili bir blmnden mnhasran istifadeinin temin gayesiyle Medeni Kanunun 753 nc maddesi hkmlerine gre irtifak hakk tesisine veya tesisi vadine mtedair resmi senetler tapu sicil muhafzlar veya memurlar tarafndan tanzim edilir. Alkallarn istei halinde resmi senedi tanzim iin memurlar ikametgahlara giderler, bu srada gelecek haciz ve tahdit kararlar resmi senedi yapmak iin ikametgaha gitmi olan memura tebli olunur. (Ek:02.04.1998-4358/3 md) Resmi senede taraflarn kimlik bilgileri ile birlikte vergi kimlik numaralar da kaydedilir. (Deiik: 6/3/1981 - 2421/1 md.) Resmi senedi, taraflar ile hazrlayan memur ve tapu sicil muhafz imzalar. Taraflarn kimliklerinde pheye dlen hallerde tank getirilmesi istenebilir. Kanunlarn tank bulundurulmasn zorunlu kld hkmler sakldr. 11 Ocak 1926 tarihli ve 711 sayl Kanun gereince yaplacak akitlerde de ayn usul uygulanr. Birinci fkrada beyan olunan irtifak hakk tesisi vaitleri tapu siciline re'sen erh verilir. Bunlardan irtifak hakk tesisi vadine mtedair resmi senetler tapuya erh verilmekle, taalluk ettii gayri menkuln sonraki maliklerini de ilzam eder. Noterlik Kanununun 44 nc maddesinin (B) bendi mucibince noterler tarafndan tanzim edilen gayrimenkul sat vadi szlemeleri de taraflardan biri isterse gayrimenkul siciline erh verilir. erhten itibaren be yl iinde sat yaplmaz veya irtifak hakk tesis ve tapuya tescil edilmezse ibu erh tapu sicil muhafz veya memuru tarafndan re'sen terkin olunur. (Ek: 26/4/1984 - 3000/1 md.) Konut yapanlara, ihracatlara, turizm tesisi yapanlarla iletmecilerine, sanayicilere, esnaf ve sanatkrlara konular ile ilgili olarak bankalarca veya kamu kurum veya kurulularnca (Ordu Yardmlama Kurumu dahil) alacak kredilere karlk teminat gsterilen gayri menkullerin ipotek ilemleri, resmi senet tanzim edilmeksizin alacakl ile borlu ve varsa kefilleri arasnda yaplan kredi veya bor szlemelerine istinaden, ilgililerin talebi zerine, tapu sicil muhafzlklarnca tapuya tescil edilir. (Ek: 12/3/1985 - 3163/1 md.) Tarmsal kredi sebebiyle bankalar veya kamu kurum ve kurulular lehine teminat olarak gsterilen gayri menkullerin ipotek ilemlerinde de bu usule uyulur. Madde 27 - Tapu Sicil Muhafz veya memurlar tarafndan yaplan resmi senetlere iki tarafn ve tapu senetleriyle akte mstenit olmayan iktibaslarda kaytlara sahibinin 6x4 byklnde ve mmkn olan yerlerde fotoraflar yaptrlr. Bu imkn idare heyeti tayin eder. Tapu sicil muhafzlar veya memurlar da kklk ve sair makbul mazeretleri gz nne alabilirler. 1515 numaral kanunun mulne girmeyen fotorafsz tapu kayt ve senetlerine fotoraf yaptrlmak istenildike tapu memurluunca hviyet bilinmeyenler iin hviyetleri tasdik ettirilerek fotoraf yaptrlr. Madde 28 - Akte ve tescile mteallik tapu ileri idari emirlerle durdurulamaz. Madde 29 - (Mlga : 25/2/1952 - 5887/126 md.) Madde 30 - Plan ve resmi mesahaya istinat etmeyen gayrimenkul mallarda eskiden beri malum ve muayyen olan hududa itibar olunur. Borlar Kanununun 215'inci maddesi hkm yerinde durmaktadr. Madde 31 - (Deiik: 25/1/1950-5520/1 md.) Gayrimenkul mallarn yz ls tapu sicilinde yazl miktardan fazla kp ta bu fazlaln bitiik araziye el uzatmaktan ileri gelmediine ve snrca da bir deiiklik olmadna mahkemece karar verilirse sicile karar vehile kaydolunur. Mahkeme gayri menkuln banda incelemeler yapar ve bitiik gayrimenkul maliklerini dinler. Mahkeme kararna, tapu fen memurlarna ve bunlar yoksa yetkili fen memurlarna veya mhendislere yaptrlacak o yere ait harita da eklenir. tiraz halinde genel hkmler erevesinde dava alr. Madde 32 - Plan veya resmi ekilde yaplm haritas bulunan gayri menkullerin gerek kazaen ve gerekse rzaen paralara ayrlmasnda harita yaplmas mecburidir. ehir ve kasabalarn belediye snrlar iinde olup ta tapu fen memuru bulunan yerlerde plan ve haritaya bal olmayan gayri menkullerin paralara ayrlmasnda harita yaplr. Belediye snrlar dnda bulunan gayri menkullerden kazai ekilde paralara ayrlanlarn haritasn yaptrmak hakimin takdirine baldr. Madde 33 - Kanunu Medeninin 934, 935 inci maddelerine gre sicillin tashihine ve bir ayni hakkn skut edip etmediinin tayinine dair tapu sicil muhafz veya memuru tarafndan mahkemeye yaplacak mracaatlar ve bunun zerine verilecek kararlardan bir gna har ve resim alnmaz ve bunlara damga pulu yaptrlmaz. Madde 34 - Bedelli kitlerde ve bir akdin yaplmas dierinin yaplm olmasna bal olan hallerde alakallar tapu sicil muhafz veya memurunu yedi adil yapabilirler. Bu takdirde memur tarafndan parann hak sahiplerine verilmesi Akitlerin tamam olmasn baldr. Akitler tamam olmazsa memur paray kimden alm ise alkallar dalmadan huzurlarnda derhal ona geri verir ve taalluk ettii muameleleri bozar. Madde 35 - Tahdidi mutazammn kanuni hkmler yerinde kalmak ve karlkl olmak artyla yabanc hakiki ahslar Trkiye'de gayrimenkul mallara temellk ve tevars edebilirler. (Ek fkra: 21/6/1984-3029/1 md.; iptl: An. Mah. 13/6/1985 tarih ve E. 1984/14, K. 1985/7 sayl Karar ile) (Ek fkralar: 22/4/1986 - 3278/1 md.; iptl: An. Mah 9/10/1986 tarih ve E. 1986/18, K. 1986/24 sayl Karar ile) Madde 36 - Yabanc hakiki ahslar bir kye bal olmayan mstakil iftilere ve ky snrlar dnda kalan arazinin otuz hektardan ouna ancak hkmetin izniyle sahip olabilirler. Kanuni miras bu hkmden dardr. Ad geen iftliklere ve arazinin otuz hektardan ziyadeine vasiyet suretiyle veya mensup miras sfatyla yabanc hakiki ahslarn sahip olabilmesi de hkmetin iznine bal olup izin verilmezse iftlik ve bu fazla miktar tasfiye suretiyle bedele evrilir.

Madde 37 - Yabanc hakiki ahslarn intikal ileri Trkiye Cumhuriyeti mahkemelerinden verilen veyahut kendi salhiyetli makamlarndan verilip de Trk kanunlarnn veraset usul hakkndaki hkmlerine uygun olduu Trk mahkemelerince tasdik edilen veraset senetlerine istinaden yaplr. Madde 38 - 8 cemaziylevvel 1275 tarihli tapu nizamnamesi ve zeyillerinin ve 28 recep 1291 tarihli emlk nizamnamesinin ve 7 muharrem 1293 tarihli arazi hakkndaki fkarat nizamiyenin ve 8 recep 1276 tarihinde iradesi km olan tapu senedat hakkndaki talimatnamenin ve 28 recep 1276 tarihinde iradesi km olan tarifnamenin ve emvali gayri menkullerin tasarrufuna dair 3 mart 1329 tarihli muvakkat kanununun ve defter hane idarelerinin tekilat ve tensikatna dair 17 Temmuz 1323 tarihli nizamname ile zeyillerinin ve emvali gayrimenkul erin muamelt tasarrufiyesinde tapu senedat ile kaytlarna alkadarnn fotoraflar yaptrlmasna dair 30 knunusani 1926 tarihli kanunun Kanunu Medeni ile Kanunu Medeninin tatbikine ait kanun ve Borlar Kanunu ile ortadan kalkmam olan hkmleriyle baka kanunlarn bu kanuna uygun olmayan hkmleri kaldrlmtr. Geici Madde 1 - (2644 sayl Kanunun numarasz Muvakkat maddesi olup teselsl iin numaralandrlmtr.) Bu kanunun mer'iyetinden evvel alarak tarla veya ba ve bahe haline konulmu olup ta henz muamelesi bitmemi yerler hakknda da bu kanunun 6 nc maddesi hkmleri tatbik olunur. Madde 39 - Bu kanun hkmleri, nerolunduu tarihten itibaren yrmee balar. Madde 40 - Bu kanun hkmlerini Adliye, Dahiliye, Maliye Bakanlar yerine getirir.

Kadastro Kanunu Kanun No Tarihi Resmi GazeteTarihi Resmi Gazete Says BRNC BLM Genel lke Ama Madde 1 - Bu Kanunun amac, memleketin kadastral topografik haritasna dayal olarak tanmaz mallarn snrlarn arazi ve harita zerinde belirterek hukuki durumlarn tespit etmek ve bu suretle Trk Meden Kanununun ngrd tapu sicilini kurmaktr. KNC BLM Kadastro almalar Kadastro blgelerinin belirlenmesi ve ilan Madde 2 - Her ilin merkez ilesi ile dier ilelerinin idar snrlar iinde kalan yerler kadastro blgelerini tekil eder. Kadastrosu yaplacak blgeler ana plana uygun olarak Tapu ve Kadastro Genel Mdrlnn teklifi ve bal bulunduu Bakann onay ile belirlenir. Kadastrosuna balanacak blgeler en az bir ay nceden Resmi Gazete, Radyo veya Televizyonda, blge merkezi ve bal bulunduu ilde, varsa yerel gazetede ilan olunur ve ayrca allm vastalarla duyurulur. Kadastro ekibi ve komisyonunun kuruluu Madde 3 - Kadastro ekibi; en az iki kadastro teknisyeni; mahalle veya ky muhtar ile bilirkiiden oluur. Muhtarn dier bir kadastro ekibi ile almas veya herhangi bir sebeple hazr bulunmamas halinde, yerine kanuni vekili katlr. Belediyesi olan yerlerde belediye meclisi, kylerde ise ky dernei tarafndan en ge on be gn iinde alt bilirkii, alma alannda birden ok ekibin grev yapmas halinde her ekip iin ayrca bilirkii seilir. Seilen bilirkiilerin 40 yan bitirmi olmas ve kastl veya yz kzartc bir sutan kesinlemi mahkumiyeti bulunmamas gerekir. Bilirkiilerin zamannda seilememesi veya bilirkiiliklerine mani hallerin bulunmas halinde, blgenin mlk amiri tarafndan ayn sayda bilirkii belirlenir. Seilen bilirkiiler kadastro ekibinin almas srasnda; kendisine, eine, usul ve fruuna, kardeine, kardeinin ocuklarna ve einin usul ve fruuna ait tespitler ile bunlarn hak iddia ettii tespitlerde ve ayrca hak iddia edenlerden biri ile kendisi veya usul ve fruu arasnda davas bulunanlara ait tespitlerde de bilirkii olarak dinlenemezler. Bilirkiilie mani yukardaki haller, kadastro teksisyeni, muhtar ve dier grevliler ile bunlarn yerine kaim olanlar hakknda da uygulanr. Kadasto komisyonu; kadastro mdr veya yardmcsnn bakanlnda, bir kadastro yesi ve itirazn mahiyetine gre kontro mhendisinden veya tasarruf kontrol memurundan oluur. Kontrol mhendisinin bulunmamas halinde yerine fen kontrol memuru katlr. Bu maddede unvanlar belirtilen memurlar bu maksatla alm okul veya kurslardan mezun olanlar arasndan atanrlar. Kadastro komisyonlarnda veya kadasatro hizmetlerinde grevli personele, arazide fiilen altklar srelere mnhasr olmak zere, 657 sayl Devlet Memurlar Kanununda yer alan 1 inci derecenin son kademesi gsterge rakamnn (ek gsterge dahil), bte kanunlarnda Devlet memurlar maa iin belirlenen katsay ile arpm sonucu bulunacak miktarn yarsn amamak zere, her yl Tapu ve Kadastro Genel Mdrnn teklifi ve bal olduu Bakanln onay ile hizmettin arl ve sorumluluuna gre tespit edilecek miktarda aylk denek ayrca denir. Kadastro alma alan, ilan ve itiraz Madde 4 - Kadastro blgesindeki her ky ile belediye snrlar iinde bulunan mahallelerin her biri, kadastro alma alann tekil eder. Kadastro mdr, kadastrosuna balanacak mahalleyi veya ky, en az 15 gn nce blge merkezi ile alma alan ve komu ky, mahalle ve belediyelerde allm vastalarla duyurur. Bu duyuruda alma snrlarnn tespitine hangi gn ve saatte balanaca belirtilir. Kadastro alma alan snrnda orman bulunduu takdirde; durum almaya balamadan iki ay nce Orman Genel Mdrne bildirilir. Bu yerlerin orman snrlamas ve orman snrlar dna karma ilemleri 6831 sayl Orman Kanunu hkmlerine gre ormar kadastro komisyonlarnca tespit ve haritasna iaretlenerek tutanaklar ile birlikte kadastro ekiplerine teslim edilir. Bu yerlerin l ve harita ilemleri yukardaki snrlar esas alnarak kadastro ekiplerince ikmal edilir. ki ay iinde kadastro komisyonlarnca orman snrlarnn belirlenmemesi halinde kadastro alma alan snrlar kadastro ekiplerince belirlenir ve almalar bu Kanun hkmlerine gre yrtlr. Kadastro ekiplerince bu ekilde tespit ve ilan edilen yerlerde orman kadastro ilemleri de ikmal edilmi saylr. Orman kadastrosu kesinlemi yerlerde bu snrlara aynen uyulur. Kadastro ekibi; kadastro alma alan snrnn tespitinde il ve ilelerin belediye snrlar ile ky snrlarn dikkate alr. Bu snrlar mahalle, belediye, ky idari snrlar saylmaz. Snr tespitlerinde; komu mahalle veya kyn bilgi ve belgelerinden istifade edilir. Tespit edilen snr; harita veya l krokisinde gsterilir. Kadastro teknisyenlerince tespit edilen snra yedi gn ierisinde kadastro mdrl nezdinde itiraz edilebilir. Kadastro mdr, bu itiraz inceleyerek yedi gn ierisinde karara balar. lgililer hazrsa tefhim, deilse derhal tebli edilen bu karara kar yedi gn ierisinde kadastro mahkemesine itiraz edilebilir. Bu itiraz, durumasz ve gerektiinde mahallinde ineleme yaplarak, onbe gn iinde kesin karara balanr. Ancak; tespit edilen bu snra kar kesinlemi mahkame karar var ise ayn konuda itirazda bulunulamaz. Kadasatro alma alan iinde, iki parsel iin kadastro tutanann dzenlenmesinden sonra idar tekilat ve taksimatta yaplan deiiklik, balanan kadastroyu durdurmaz. Dava listesi ve dier belgelerin alnmas Madde 5 - Kadastro mdr, alma alannda ie balamadan nce mahalli hukuk mahkemesinde, bu alandaki tanmaz mallar hakknda grlmekte olan kadastro ile ilgili davalarla hkme balanm olup da henz kesinlemeyen davalarn listesini alr ve bunu alma alan ile ilgili tm tapu, vergi, harita ve dier belge rnekleri ile birikte kadastro teknisyenliine verir. Listenin : 3402 : 21/06/1987 : 09/07/1987 : 19512

mdr tarafndan alnmasndan sonra o alma alannda bulunan tanmaz mallar hakknda mahalli hukuk mahkemelerine alan davalar, derhal kadastro mdrne bildirilir. Bu halde de kadastro mdr, yukardaki fkra hkm uyarnca ilem yapar. Kadastro mdr, bu listedeki daval tanmaz mallarn tespiti yapldktan sonra, bunlarla ilgili tutanaklar bir hafta iinde kadastro mahkemesine gnderir ve durumdan listenin alnd mahalli mahkemeyi haberdar eder. NC BLM Snrlandrma ve Tespit leri Mevki veya ada ilan Madde 6 - Kadastro teknisyenleri, kadastrosuna balayacaklar mevki veya adalar en az yedi gn nceden allm vastalarla ilgili ky veya mahallede ilan ettirir. almalara aydan fazla ara verilmesi halinde ilan yenilenir. Tanmaz mallarn snrlandrlmas Madde 7 - Kadastro teknisyeneri, hazr bulunduklar takdirde mal sahipleri ile ilgililerin huzurunda, varsa harita, tapu ve vergi kaytlar ile dier belgeleri, en az bilirkii ile muhtarn bilgilerinden yararlanarak inceler ve mahalline uygular. Teknisyenler, elde ettikleri bilgi ve buna dair kanaatleri her tanmaz mal iin dzenleyecekleri kadastro tutanana yazarak bu Kanun hkmlerine gre tanmaz mal snrlandrr ve hak sahiplerini tayin eder. Snrlandrma, kadastral harita veya bytlm fotoraf veya rperli kroki zerinde gste-rilir; ihtilafl snrlar ayrca belirtilir. Kadastro teknisyenleri, bilirkiilerin bilgi ve beyanlaryla kanaate varamadklar takdirde, bunlarn beyanlarna bal olmakszn, dier kimselerin bilgi ve ahadetlerine bavurulabilir. Ancak, bilirkiilerin bilgi ve beyanlarna uymayan tespitlerde, durumun kayt ve belgelere dayandrlmas ve ayrca sebeplerinin kadastro tutananda aklanmas zorunludur. Kadastro teknisyenleri arasnda gr ayrl olduu veya taraflarn dayandklar kayt ve belgeler ayn kuvvet ve mahiyette grld takdirde tanmaza ait tutanak gerekesi ile birlikte zmlenmek zere kadastro komisyonuna gnderilir. alma alan snr iinde veya bitiiindeki tanmaz mallar ile dnda toplu olarak bulunan tanmaz mallardan kadastro tutana dzenlemeyen yerlerin kadastroya tabi olmas yolunda iddia vaki olursa, bu Kanun gereince tahdit ve tespiti yaplarak tutanak dzenlenir ve iddia sebepleri aklanarak kadastro komisyonuna tevdi edilir. Bu almalara, istedikleri takdirde Maliye ve Gmrk Bakanl ile Orman Genel Mdrl temsilcilikleri de gzlemci olarak katlabilirler. Kontrol Madde 8 - Kadastro almalar esnasnda kontrol elemanlar tarafndan, tutanak ve bunlar tamamlayan belgeler zerinde ve gerektiinde arazide yaplan incelemede tespit edilen teknik, idar ve hukuki noksan ve yanllklar, kadastro ekibine tamamlattrlr veya dzeltttirilir. Yaplan ilem, ilgililerin haklarn etkilemekte veya kontrol elemanlar ile kadastro teknisyenleri arasnda gr ayrl bulunmakta ise, tutanak, ekleri ile birlikte kadastro komisyonuna gnderilir. Kadastro tespitine itiraz Madde 9 - Kadastro tutana dzenlendikten sonra kadastro ekibi alma alannda ilerini bitirinceye kadar tespitlere itiraz edilebilir. tiraz, kadastro teknisyenliine veya kadastro mdrlne yaplr. Bu durumda itirazla ilgili tutanak veya ekleri en ge on gn iinde kadastro komisyonuna intikal ettirilir. tiraz sadece uygulanan belgelerin geerlilii hakknda yapbalilir. Bir belgeye dayanmayan itirazlar incelenmez. tiraz edenin ilan sresi iinde dava ama hakk sakldr. Komisyon incelemesi Madde 10 - Komisyon, kendisine intikal eden ilerle itirazl tutanaklar, intikal tarihinden itibaren en ge bir ay iinde veya gereke gsterilmek suretiyle kadastro ekibinin alma alanndaki faaliyetleri sona erinceye kadar incelemek zorundadr. Bu incelemeler sonucunda eski tutanan yerine kaim olmak zere hak sahibinin belirleyeci yen bir tutanak dzenlenir. Gerektiinde bilirkiilerin ve muhtarn bilgilerinden yararlanabilir. Belgeye kar ahit dinlenmez. Komisyon, tam ye says ile toplanarak oy okluu ile tespit yapar, sonu ask ilan ile ilgililere duyurulur. Ayn kuvvet ve mahiyetteki belgelerin uygulanmasnda sonuca varlmayan veya zm kanunlarla mahkemelerin takdirine braklan konular, kadastro komisyunu tarafndan gereke gsterilmek suretiyle tutanak ve ekleri ile birlikte kadastro mahkemesine devredilir. Kadastro sonularnn ilan Madde 11 - Kadastro mdr, kadastro tutanaklarna gre yaplan tespitlere dayanarak, ask cetvellerini dzenler; bu cetvelleri ve pafta rneklerini, mdriyette ve ayrca muhtarn alma yerinde 30 gn sre ile ilan ettirir; itiraz olanlarn ilan sresi iinde kadastro mahkemesinde dava aabileceklerini belirtir. Bu ilanda kadastro harlar da gsterilir. Kadasatro mdr bu ilemleri, kadastro ekibinin alma alanndaki iini bitirdii tarih-ten itibaren en ge ay ierisinde yapmak zorundadr. Mdr, Genel Mdrln iznini alarak, kadastrosu henz tamamlanmayan alma alanlarnda mahalle, bucak, merkezi ve kyde bir ada veya mevkiden daha kk olmamak zere kadastro almalar sonulanan tanmaz mallara ait ksmi ilan yukardaki esaslara gre yapabilir. Bu Kanun gereince yaplan ilanlar, ilgili gerek kiilere, kamu ve zel hukuk tzelkiilerine ahsen tebli edilmi saylr. Kadastro tutanaklarnn kesinlemesi ve hak drc sre Madde 12 - 30 gnlk ilan sresi getikten sonra, dava almayan kadastro tutanaklarna ait snrlandrma ve tespitler kesinleir. Kadastro mdr tarafndan onaylanarak kesinleen tutanaklar ile kadastro mahkemesinin kesinlemi kararlar; kesinleme tarihleri tescil tarihi olarak gsterilmek suretiyle en ge 3 ay iinde tapu ktklerine kaydedilir. Bu tutanaklarda belirtilen haklara, snrlandrma ve tespitlere ait tutanaklarn kesinletii tarihten itibaren on yl getikten sonra, kadastrodan nceki hukuki sebeplere dayanarak itiraz olunamaz ve dava alamaz. Kadastrosu tamamlanan alma alan ierisinde kalan eski tapu kaytlar, ileme tabi kayt niteliini kaybederler. Bu kaytlara dayanlarak kadastro ve tapu sicil mdrlklerinde ilem yaplamaz. Kesinlememi tutanaklar herhangi bir nedenle tapuya tescil edilmise, iddia ve tanmazn niteliine baklmakszn, tanmaz tescil tarihinden itibaren 20 yl mddetle malik sfatyla zilyetliinde bulundurulanlar ile bunlarn akdi ve kanuni halefleri alm ve alacak olan davalarda medeni kanunun tapuya itimat prensibinden yararlanrlar.

DRDNC BLM yelik Hakknn Tespitine likin Esaslar Tapuda kaytl tanmaz mallarn tespiti Madde 13 - Tapuda kaytl tanmaz mal: A) Kayt sahibi veya miraslar zilyet bulunuyorsa; a) Kayt sahibi adna, b) Kayt sahibi lm ise miraslar adna, c) Miraslar tayin olunamazsa, l olduu yazlmak suretiyle kayt sahibi adna, B) Kayt sahibi veya miraslarndan bakas zilyet bulunuyorsa; a) Kayt sahibi veya miraslarnn kadastro teknisyeni huzurunda muvafakatlar halinde zilyet adna, b) Zilyet, tanmaz mal, kayt malikinden veya miraslarndan veya mmessillerinden tapu d bir yolla iktisap ettiini, onlarn beyan veya herhangi bir belge ile veya bilirkii veyahut tank szleriyle ispat ettii ve ayrca en az on yl mddetle ekimesiz, aralksz ve malik sfatyla zilyet bulunduu takdirde, zilyet adna, c) Kayt sahibi yirmi yl nce lm veya gaipliine hkm verilmi veyahut tapu sicilinden malikin kim olduu anlalmam ise, ekimesiz ve aralksz yirmi yl mddetle ve malik sfatyla zilyet bulunan kimse adna tespit olunur. Noter tarafndan tespit ve tevsik edilen muvafakat beyan veya dzenlenen sat vaadi senedi teknisyen huzurunda yaplm muvafakat saylr. Tapuda kaytl olmayan tanmaz mallarn tespiti Madde 14 - Tapuda kaytl olmayan ve ayn alma alan iinde bulunan ve toplam yzlm sulu toprakta 40, kuru toprakta 100 dnme kadar olan (40 ve 100 dnm dahil) bir veya birden fazla tanmaz mal, ekimesiz ve aralksz en az yirmi yldan beri malik sfatyla zilyetliini belgelerle veya bilirkii veyahut tank beyanlaryla ispat eden zilyedi ad na tespit edilir. Sulu veya kuru toprak ayrm, 3083 sayl Kanun hkmlerine gre yaplr. Tanmaz maln, yukardaki fkrann kapsam dnda kalan ksmnn zilyedi adna tespit edilebilmesi iin, birinci fkra gereince delillendirilen zilyetliin ayrca aadaki belgelerden birine dayandrlmas lazmdr. 1) 31.12.1981 tarihine veya daha nceki tarihlere ait vergi kaytlar. 2) Tasdiki irade suretleri ile fermanlar, 3) Muteber mtevelli, sipahi, mltezim, temessk veya senetleri, 4) Kaytlar bulunmayan tapu veya mlga hazinei hassa senetleri veya muvakkat tasarruf ilmuhaberleri, 5) Tasdiksiz tapu yoklama kaytlar, 6) Mlkname, muhasebat atika kalemi kaytlar, 7) Mubayaa, istihkm ve ihbar hccetleri. 8) Evkaf idarelerinden tapuya devredilmemi tasarruf kaytlar. Taksim ve ksmi iktisap hali Madde 15 - Tapuda kaytl tanmaz mallarn malikleri veya bunlarn miraslar arasnda, tapuda kaytl olmayan tanmaz mallarn ise ondrdnc madde gereince belirlenen zilyetleri arasnda taksim edildikleri belgelerle veya bilirkii veyahut tank beyanlar ile sabit olduu takdirde, bu mallar taksim gereince zilyetleri adna tespit olunur. Tanmaz mal tapuda kaytl olsun veya olmasn, onun ayrlmas mmkn bir ksmnn veya belirli bir paynn, bu Kanunda zilyet lehine kabul edilen sebeplerle iktisab caizdir. tirak halinde iyelik hkmlerinin sz konusu olduu hallerde, itirakilerinden biri veya birkann belirli bir tanmaz maldaki hisseinin dier itirakilere devir ve temlik; tapulu tanmaz mallarda yazl, tapusuzlarda ise her trl delille ispat edilebilir. Ayrmay gerektiren taksimlerde ayrma tarihindeki imar mevzuat dikkate alnr. Kamu mallar Madde 16 - Kamunun ortak kullanmasna veya bir kamu hizmetinin grlmesine ayrlan yerlerle Devletin hkm ve tasarrufu altnda bulunan sahipsiz yerlerden: A) Kamu hizmetinde kullanlan, btelerinden ayrlan denek veya yardmlarla yaplan resmi bina ve tesisler, (Hkmet, belediye, karakol, okul binalar, ky odas, hastane veya dier salk tesisleri, ktphane, kitaplk, namazgah, cami, genel mezarlk, eme, kuyular, yunak ile kapanm olan yollar, meydanlar, pazar yerleri, parklar ve baheler ve boluklar ve benzeri (hizmet mallar) kayt, belge veya zel kanunlarna gre Hazine, kamu kurum ve kurumular, il, belediye, ky veya mahalli idare birlikleri tzelkiilii, adlarna tespit olunur. B) Mera, yaylak, klak, otlak, harman ve panayr yerleri gibi paral parasz kamunun yararlanmasna tahsis edildii veya kamunun kadimden beri yararland belgelerle veya bilirkii veya tank beyan ile ispat edilen (orta mal) tanmaz mallar snrlandrlr, parsel numaras verilerek yzlm hesaplanr ve bu gibi tanaz mallar zel siciline yazlr. Bu snrandrma, tescil mahiyetinde olmad gibi bu suretle belirlenen tanmaz mallar, zel kanunlarnda yazl hkmler sakl kalmak kaydyla zel mkliyete konu tekil etmezler. Yol, meydan, kpr gibi (orta mallar) ise haritasnda gsterilmekle yetinilir. C) Devletin hkm ve tasarrufu altnda bulunan kayalar, tepeler, dalar (bunlardan kan kaynaklar) gibi, tarma elverili olmayan sahipsiz yerler ile deniz, gl, nehir gibi genel sular tescil ve snrlandrmaya tabi deildir, istisnalar sakldr. D) Devletin hkm ve tasarrufu altnda bulunan ormanlar, bu Kanunda hkm bulunmayan hallerde, zel kanunlar hkmlerine tabidir. hya edilen tanmaz mallar Madde 17 - Orman saylmayan Devletin hkm ve tasarrufu altnda bulunan ve kamu hizmetine tahsis edilmeyen araziden, masraf ve emek sarf ile imar ve ihya edilerek tarma elverili hale getirilen tanmaz mallar 14 nc maddedeki artlar mevcut ise imar ve ihya edenler veya halefleri adna aksi takdirde hazine adna tespit edilir. l, ile ve kasabalarn imar plannn kapsad alanlarda kalan tanmaz mallarda bu hkm uygulanmaz. Hazine adna tespit Madde 18 - Yukardaki maddelerin hkmleri dnda kalan ve tescile tabi bulunan tanmaz mallar ile tarm alanna dntrlmesi veya ekonomik yarar salanmas mmkn olan yerler Hazine adna tespit olunur.

Orta mallar, hizmet mallar, ormanlar ve Devletin hkm ve tasarrufu altnda olup da bir kamu hizmetine tahsis edilen yerler ile kanunlar uyarnca Devlete kalan tanmaz mallar, tapuda kaytl olsun olmasn kazandrc zamanam yolu ile iktisap edilemez. Takyitler, snrl ayni haklar ve muhdesat Madde 19 - Tapuda kaytl tanmaz maln zilyet lehine tespitinde, mevcut ve her trl takyid ile snrl ayni haklar sakl tutulur. Eski tapu kaytlarndaki bu tr hak ve mkellefiyetler, kadastro tutananda belirtilerek yeni ktklere aynen geirilir. Tanmaz mal zerinde malikinden baka bir kimseye veya paydalarndan birine ait muhdesat mevcut ise bunun sahibi, cinsi, ihdas tarihi ve iktisap sebebi belirtilerek tutanan ve ktn beyanlar haneinde gsterilir. Taraflarn muvafakat halinde kadastro teknisyenleri veya kadastro komisyonu ikili kullanmay anlamalar erevesinde tek iyelie dntrlebilir. Kayt ve belgelerin kapsamn tayin Madde 20 - Tapu kaytlar ile dier belgelerin kapsad yeri tayinde; A) Kayt ve belgeler, harita, plan ve krokiye dayanmakta ve bunlarn yerlerine uygulanmas mmkn bulunmakta ise, harita, plan ve krokideki snrlar itibar olunur. B) Harita, plan ve krokiye dayanmayan kayt ve belgelerde belirtilen snrlar mahalline uygulanabilir ve bu snrlar iinde kalan yer hak sahibi tarafndan kullanlyor ise, kayt ve belgelerde gsterilen snrlar esas alnarak tespit yaplr. C) Harita, plan ve krokiye dayanmayan kayt ve belgelerde belirtilen snrlar, deiebilir ve genieltilmeye elverili nitelikte ise, bunlarda gsterilen miktara itibar olunur. Ancak, deiebilir ve geniletilmeye elverili snrlardaki tanmazmallarn kaytlar, fizik yaplar ve konumar itibariyle belli bir yeri kapsyorsa, tespit o snr esas alnarak yaplr. D) Hazinece, zel kanunlar hkmlerine gre deimez ve genilemeye msait olmayan snrlarla miktar zerinden satlan, tefviz veya tahsis veya parasz datlan tanmaz mallarda kan fazlalk, tanmaz malla birlikte sat; tefviz, tahsis ve datm tarihinden itibaren on yl gemi ise miktarna baklmakszn kayt sahibi adna tesbit edilir. Bu maddede yazl tanmaz mallarda meydana gelen fazlalklar hakknda artlar uygun bulunduu takdirde, 14 nc ve 17 nci madde hkmleri uygulanr. Miktar fazlasnn ifraz Madde 21 - Kayt ve belgelerde yazl miktara itibar edilmesi gereken hallerde, kayt ve belgeler deiebilen ve geniletilmeye elverili snr ihtiva ediyorsa miktar fazlas o taraftan ifraz edilir. Deimeyen ve geniletilmeye elverili olmayan snrl kayt ve belgelere dayanan tespitlerde, miktara itibar edilmesi gerektii takdirde, miktar fazlas zilyedin gsterecei taraftan ifraz edilir. Zilyed tespit srasnda hazr bulunmaz veya tercih hakkn kullanmaktan kanrsa ifraz, zilyedin yararna uygun den taraftan yaplr. Evvelce kadastrosu yaplan yerler Madde 22 - Evvelce tespit, tescil veya snrlandrma suretiyle kadastrosu veya tapulamas yaplm olan yerlerin yeniden kadastrosu yaplamaz. Bu gibi yerler ikinci bir defa kadastroya tabi tutulmusa, ikinci kadastro btn sonularyla hkmsz saylr ve Trk Medeni Kanununun 934 nc maddesine gre ilem yaplr. Sreinde dava almad takdirde, ikinci defa yaplan kadastro, tapu sicil mdrlnce resen iptal edilir. Tapulama veya kadastro almalarnda tespit d braklan tapuda kaytl tanmaz mallar ile kamu kurum ve kurulularna ait yerlerin bu Kanun hkmleri gereince kadastrosu yaplr. Daha nce sadece kadastro tahriri yaplan veya 23.6.1983 tarih ve 2859 sayl Kanuna gre yenileme yaplacak yerler ile 2981 sayl Kanun ve deiiklikleri hkmlerine tabi yerlerde bu madde hkm uygulanmaz. Tahditleri yaplarak kesinlemi ve tescil edilmi ormanlara ait kayt ve belgeler tapu ktne olduu gibi aktarlr. Dier Kanun hkmlerinin uygulanaca haller Madde 23 - Bu blmde aksine hkm bulunmayan hallerde, Trk Medeni Kanunu ile dier kanunlarn iktisap ve tescile ilikin hkmleri uygulanr. BENC BLM Uyumazlklarn Kadastro Mahkemesinde zmlenmesi Adli kurulu Madde 24 - Genel mahkemelere ait olup da bu Kanunun uygulanmas ile ilgili dava ve ilere, belirlenen usul ve esaslara gre bakmak zere her kadastro blgesinde tek hkimli ve Asliye Mahkemesi sfatn haiz yeter sayda kadastro mahkemesi kurulur. Bu mahkeme hkimleri 2802 sayl Hkimler ve Savclar Kanunu hkmlerine tabidir. Genel olarak grev Madde 25 - Kadastro mahkemesi; tanmaz mal iyeliine ve snrl ayn haklara, tapuya tescil veya erh edilecek veyahut beyanlar haneinde gsterilecek sair haklara snr ve l uyumazlklarna, kadastroya ve tapu sicilini ilgilendiren benzeri davalara ve zel kanunlarca kendisine verilen ilere bakar; Kadastro veya kadastro ile ilgili verasete ait uyumazlklar zmleyebilecei gibi, istek zerine veraset belgesi de verebilir. Kadastro mahkemesi, yalnz kadastro ilerine mnhasr olmak zere; A) Velisi veya vasisi bulunmayan kklere ve kstllara kayym tayin eder. Bunlarn menfaatleri korumak amacyla Trk Medeni Kanunun hkimin iznini art kld hallerde bu izni verir. B) Hukuk Usul Muhakemeleri Kanununun 465 ve bunu takip eden maddeleri gereince adli yardm taleplerini inceleyerek kabul edebilir. C) Tutana dzenlenen tanmaz mallara ait ihtiyat tedbir karar verebilir. Bu karar hemen o yerin kadastro ve tapu sicil mdrlklerine bildirir. Tedbir karar alan taraf karar gnnden itibaren usuln ngrd sre iinde kadastro mahkemesinde dava amad takdirde tedbir kendiliinden hkmsz kalr. Bu Kanunun 26 ve 40 nc madde hkmleri sakl kalmak zere, kadastro tutanann dzenlenmesi gnnden ve tutanak sonradan tamamlanm ve dzeltilmi ise, o gnden sonra doan haklara dair istekler, taksim, uyuun giderilmesi veya muhdesata bal olarak anmaz mal iktisap, muhdesatn yklp kaldrmas ve benzeri nitelikte olan ve mahkemeden yenilik dorucu hkm almay gerektiren dava ile ilgili isteklerin incelenmesi, kadastro mahkemesinin grevi dndadr.

Zaman bakmndan grev ve yetki Madde 26 - Kadastro Mahkemesi; A) 10 uncu maddeye gre kadastro komisyonu tarafndan gnderilen tutanaklara ait davalar, B) 11 inci maddede belirtilen ask ilan iinde alan davalar, C) Mahalli hukuk mahkemelerinden 27 nci madde uyarnca Kadastro Mahkemesine devredilen dava ve dosyalar, D) Kadastro Mahkemelerine dava aldktan sonra, tesbitten nceki haklara dayanarak, asli mdahil olarak katlanlarn iddialarna dair uyumazlklar, nceler ve karara balar. Kadastro ilerinde 3553 sayl Kanun hkmleri uygulanmaz. Kadastro mahkemesinde grlmekte olan bir dava konusu tanmaz mal 40 nc madde uyarnca bakasna devredildii takdirde, davaya devralan devam eder. Kadastro mahkemesinin yetkisi her tanmaz mal hakknda kadastro tutanann dzenlendii gnde balar. Bu yetkiyi blgenin idar snrlar belli eder. Yeni ile kurulup, tekilatlanarak faaliyete gemesi hali hari, idar kuruluta yaplan deiiklik sebebiyle daha sonra baka bir blgeye balanan tanmaz mallara ilikin uyumazlklar, kadastroya balama gnnde yetkili olan kadastro mahkemesi tarafndan karara balanr. Mahalli mahkemelerde grlmekte olan davalarn devri ve eksik idari iler hakknda yaplacak ilem Madde 27 - Mahalli hukuk mahkemelerinde grlmekte olan kadastro ile ilgili ve henz kesinlememi bulunan tanmaz mala ilikin davalar hakknda o tanmaz mal iin kadastro tutana dzenlendii tarihte bu mahkemelerin grevi sona erer ve davalara ait dosyalar mahkemesine resen devrolunur. Ayrca mracaata kalm davalarn yenilenmesi halinde de yukardaki hkm uygulanr. Kadastro hkimi, devredilen bu dava dosyalar ile beinci madde gereince mdr tarafndan gnderilen kadastro tutanaklarn birletirerek 11 inci maddede yazl ekle uygun olarak ask ilann yaptrr. lan sresi bitmeden durumaya balanamaz. Henz kesinlememi olan davalara, kaldklar noktadan bu Kanunda ngrlen esas ve usul daireinde devam olunur. Kadastro komisyonlar tarafndan 10 uncu madde uyarnca gnderilen tutanaklar iin de hemen ask ilan yaptrlarak 28 inci maddenin birinci fkras uyarnca ilem yaplr. Hkim, usul ve ekle ilikin eksiklikler sebebiyle tutanaklar kadastro mdrlne iade edemez. Kadastro davalarnda usul Madde 28 - Kadastro hkimi, ask sresi iinde alacak davalar ve kadastro mdr tarafndan mahkemeye tevdi olunacak tanmaz mallara ait kadastro tutanaklar ve mahall hukuk mahkemelerinden devredilen iler hakknda dava dosyas aar. lgililerin bavurusunu beklemeksizin kadastro tutanaklar ile uyumazln zmlenmesine etkili olabilecek kayt ve dier bilgileri ile dairelerden getirtir. Hkim, duruma gnn taraflara Tebligat Kanunun hkmlerine gre resen tebli eder. Davac gerek ve tzelkiiler, dava sebep ve delillerini dilekelerinde bildirmek zorundadr. Dilekede bu husus bidirilmemi ise, hkim gnderilecek davetiye ile dava sebep ve delillerini bildirmesini davacya tebli eder. Davac, ilk duruma oturumuna kadar dava sebep ve delillerini dileke ile veya ilk o turuma gelmek suretiyle bildirmez ise, hkim, davann almam saylmasna ve tespit gibi tescile karar verir. Bu hkm davetiyede aka belirtilir. 30 uncu madde ikinci fkras hkm sakldr. Davac, tespit srasnda yapt itiraz sebep ve delilleri ile bal deildir. Davann almam saylmas halinde davacnn hak drc sre iireinde mahall hukuk mahkemelerinde yeniden dava hakk sakldr. Yarglama usul Madde 29 - Kadastro mahkemesine gelmeyen tarafn yokluunda duruma yaplr. Taraflardan hi biri gelmez ise dosya ilemden kaldrlmaz. Hkim, toplanmas mmkn olan delilleri inceler ve 30 uncu madde hkmnce ii karara balar. Bir miras dierlerinin muvafakat olmadan dava aabilir ve yalnz bana davaya devam edebilir. Miraslarnn tayin edilmemesi sebebiyle l olduu belirtilerek kayt sahibi adna tespiti yaplan tanmaz mallar hakknda, lnn ismi aklanarak miraslar denilmek suretiyle miraslar aleyhinde dava alabilir. Dava srasnda, davalnn davadan nce ldnn anlalmas halinde davaya miraslar aleyhine devam edilir. Bu Kanunun tatbikinde ayrca aklk bulunmayan hallerde basit yarglama usul uygulanr. Kadastro mahkemeleri adli tatile tabi deildir. Deliller ve hakimin takdiri Madde 30 - Kadastro tutanaklarnda beyanlarna bavurulan kiiler, bu beyanlarna gereke gsterilerek itiraz edilmedike, yeniden dinlenmezler. Ancak hkim, kadastro tutanandaki beyanla, duruma srasnda toplad deliller arasnda eliki grrse, bunu gidermek iin tutanakta beyanlarna bavurulan kimseleri tank sfatyla yeniden dinleyebilir. Kadastro komisyonlarndan gnderilen tutanaklar ile mahalli mahkemelerden devredilen dosyalarn muhtevasndan malik tespiti yaplmad veya dava aan mirasnn dnda baka mirasarn da bulunduu anlald takdirde, hkim resen lzum grd dier delilleri toplayarak tanmaz maln kimin adna tescil edileceine karar vermekle ykmldr. Tanmaz maln l bir ahsa ait olduu anlalr ve mirsalar da tespit edilmezse, l olduu yazlmak suretiyle o ahsn adna tescil karar verilir. Kadastro mahkemesinde alm davalarda, ihtilaf tanmaz maln muayyen bir ksmna mnhasr kalyorsa, ilgililerin talebi zerine ve imar mevzuat da engel tekil etmedii takdirde intilafl olmayan ksm ifraz edilerek, davaya ihtilafl ksm zerinde devam edilir. Vekalet Madde 31 - Hukuk Usul Muhakemeleri Kanununun tand imknlar sakl kalmak ve davaya menfaatleri zt olmamak artyla, kadastro ilerinde kar ve koca birbirlerini vekil tayin edebilirler. Kadastro veya sulh hkimi tarafndan tasdik edilmi vekletnameler de geerlidir. Kamu kurum ve kurulular, taraf olduu ilerde; avukatlaryla, avukatlar bulunmad takdirde, daire amiri veya daire amirinin yetkili klaca memurlarca temsil edilir. Avukat veya dava vekili ile takip edilen davalarda veklet creti; davann nemi, veki-lin sarf ettii emek, taraflarn davada iyi niyetle hareket edip etmedii, hak ve eitlik kurallar gz nnde tutularak maktuan takdir ve tayin olunur. u kadar ki, takdir edilecek veklet cretinin miktar, keif yaplmsa, tanmaz maln deerine gre avukatlk cret tarifeinin tayin ettii nispi vekalet creti snrlarnn stnde olamaz.

Kararlarn teblii, kanun yollarna bavurma ve ilamlarn infaz Madde 32 - Kadastro mahkemesi kararlar Tebligat Kanunu hkmlerine gre resen taraflara tebli olunur. Bu kararlara kar kanun yollarna asliye mahkemelerindeki usule uygun olarak bavurulur. Mahkeme, kesinleen ilamlar dayanaklar olan dava dosyalar ile birlikte tescil edilmek zere ilgili kadastro veya tapu sicil mdrlne devreder. Mahkeme karar kadastro haritasnda deiiklii gerektiriyorsa, bu deiiklii gsteren ve mahkemece tasdiki gereken harita, ilama eklenir. Bu kanunun uygulanaca dier haller Madde 33 - Kadastro ilemlerinin bir blgede tamamlanasndan sonra veya i hacmi itibariyle kadastro mahkemesinin devamna ihtiya kalmadnn anlalmas halinde, Adalet Bakanl o blgede kadastro mahkemesini kaldrmaya ve grlmekte olan dava dosyalarn tanmaz mallarn bulunduu mahall asliye hukuk mahkemesine devretmeye yetkilidir. Bu mahkemede davaya bu Kanunda yazl usul ve esasa gre, kald noktadan devam olunur. Devredilen bu davalar ile kesinlememi kadastro tespitleri aleyhine sonradan mahalli mahkemelerde alacak davalarda, drdnc blm hkmleri uygulanr. Bu Kanunun uyguland yerler dnda bulunan tanmaz mallar hakknda da 14, 15, 17, 18, 20, 21 inci maddeler uygulanr. Bu Kanunun zilyede tand haklar kadastrosuna balanan blgede zilyedin leh ve aleyhine alan davalarda iddia ve defi olarak ileri srlebilir. Bu hkmler henz kesinlememi davalarda da uygulanr. Kesin hkm Madde 34 - Kadastro mahkemeleri kararlar, davada taraf olanlar ile taraflar dnda hak iddia ederek davaya mdahil sfatyla katlanlarn leh ve aleyhinde kesin hkm tekil eder. Taraf olmad halde lehine karar verilen ahs hakknda mahkemece tesis edilen hkm yukarda sz edilenleri de balar. ALTINCI BLM Mali Hkmler Veraset ve intikal vergisi Madde 35 - Bu Kanuna gre balama veya veraset suretiyle tespit edilen tanmaz mallar hakkndaki ilemler, veraset ve intikal vergisinin tahakkuk ve tahsiline baklmadan sonulandrlr. Ancak, kadastro mdr bu tanmaz mallarn listesini, tescillerden sonra bir ay iinde maliye dairesine vermekle ykmldr. Tescilin tapu sicil mdrlnde yaplmas halinde bu sorumluluk, tapu sicil mdrlne der. Yarglama giderleri, kadastro harc ve tahakkuku Madde 36 - Taraflardan her biri dava harcn, dinlenmesini talep ettii tank ve bilirkii cretini ve dier yarglama giderlerini karlamak zorundadr. Davac, hkim tarafndan belirlenecek sre iinde gerekli giderleri mahkeme vezneine yatrmad takdirde, onunla ilgili delillere dayanmaktan vazgemi saylr. Bu Kanun gereince resen yaplmas gereken soruturma ve tebligat ilemleri iin zaruri giderler, ileride haksz kacak taraftan alnmak zere bteye konulan denekten karlanr. Kadastro hkimi, dava harc, yarglama giderlerinin tespit ve hesaplanmasnda ilgili tanmaz mala ait son beyan dnemi emlak vergisi deerini esas alr. Hkim, hkmn kesinlemesinden itibaren onbe gn iinde giderin miktar ile mkellefin kimlii ve en son ikametgahn bir yaz ile maliyeye bildirir. Bu yazda belirtilen giderler maliye tarafndan yaplacak tebligattan balayarak iki ay iinde denir. Sresi iinde denmeyen giderler iin Amme Alacaklarnn Tahsil Usul Hakknda Kanun hkmleri uygulanr. Kadastro yaplan tanmaz mallara, emlak vergisi son beyan dnemi esas alnarak 492 sayl Harlar Kanununa ekli 4 sayl tarifede gsterilen oranlarda, kadastro harc tahakkuk ettirilir. Kadastrosu yaplan yerlerde, emlak vergisi deeri belli olmayan tanmaz mallara, kadastro ve dava harc ile yarglama giderlerine esas olmak zere kadastro komisyonunca kymet takdir edilir. Dner sermaye tekili Madde 37 - Tapu ve Kadastro Genel Mdrl bnyesinde veya Genel Mdrln ihtiya duyduu blge mdrlklerinde dner sermaye iletmeleri kurulabilir. Dner sermaye iletmeleri iin genel bteden 300 milyon lira sermaye tahsis olunmutur. Bu miktar Bakanlar Kurulu Kararyla be katna kadar artrlabilir. Bu suretle artrlan sermaye elde edilen krlarla karlanr. Dner sermaye, Tapu ve Kadastro Genel Mdrl bteine bu amala konulan denekler ile iletme faaliyetinden elde edilecek krlar, ba ve yardmlardan meydana gelir. Elde edilen krlar denmi sermaye, tahsis edilen sermaye miktarna ulancaya kadar sermayeye ilave olunur. Elde edilen ve her yl sonunda kullanlmayan gelir ertesi yl dner sermaye gelirine eklenir. Dner sermaye faaliyetlerinin gerektirdii gider veya harcamalar ile kiralama, satn alma, ara, gere, aratrma ve eitim giderleri ve dier gerekler dner sermayeden kalanr. Dner Sermayeden bunlar dnda herhangi bir harcama yaplamaz. Dner sermaye faaliyetlerine ilikin hizmetler Genel Mdrlk personeline ek grev olarak yaptrld takdirde, dner sermaye gelirlerinden denmek zere, kendilerine 100300 rakamlarnn memur aylklarna uygulanan katsay ile arpmndan elde edilecek tutardan, yaptklar hizmetin zelliine ve glne gre Genel Mdrn onay ile belirlenecek miktarda aylk ek grev creti verilebilir. Dner Sermaye iletmelerinin yetkileri Madde 38 - Dner Sermaye letmeleri; Tapu ve Kadastro Genel Mdrlnn hizmetlerine ncelik vermek ve aksatmamak kaydyla, kamu yararnn ve Milli ekonomimizin gerektirdii veya teknik olarak yaplmas mmkn olduu hallerde; kamu kurum ve kurulularndan veya yerli gerek ve tzelkiilerden sipari almaya ve her trl teknik ilemlere girimeye ve gerektiinde mtereken i yapmaya yetkilidir. Genel Mdrlke meydana getirilmi olan kadastral ve topografik harita, fotoraf, nirengi ve poligon deerleri, her trl bilgi ve belgeleri bedel karlnda verebilir, teknik aletleri, uaklar ve benzeri ara ve gereleri kiralayabilir. Dner sermaye ilemlerinde, 1050 sayl Muuhasebe-i Umumiye Kanunu ile 832 sayl Saytay Kanununun vizeye ilikin hkmleri uygulanmaz. Mali yln bitiminden balayarak iki ay iinde hazrlanacak bilano ve ekleri ile btn gelir ve gider belgeleri Saytaya; bilano ve eklerinin onayl birer rnei de ayn sre iinde Maliye ve Gmrk Bakanlna gnderilir.

ncelikli kadastro ve ihale Madde 39 - Kadastroya balanan blgelerde henz sras gelmeyen alma alanlar iindeki yatrmlarla ilgili mevki ve adalarn kadastro giderlerinin tamamnn ilgililerince veya istekte bulunan kamu kurum ve kurulularnca Tapu ve Kadastro Genel Mdrl Dner Sermaye letmesi hesabna yatrlmas halinde kadastrolar ncelikle yaplr. Onanm imar planlarnn kapsad alanlar ile kamulatrma karar kesinlemi olan ve toplu halde bulunan tanmaz mallarn kadastrosu, ilgili kamu kurum ve kuruluunun talebi zerine, bu Kanunun ngrd ilanlardan mevki veya ada ilan ile yetinilerek yaplp, 11 inci maddesine gre ilan edilir. Tapu ve Kadastro Genel Mdrl, bal olduu Bakanln onayn almak kayd ile, kadastronun fenni ilerinin bir ksmn veya tamamn gerek ve tzelkiilere ihale yolu ile yaptrabilir. Bu ihalelerde gelecek yllara sari taahhtlerde bulunabilir. YEDNC BLM eitli Hkmler Kadastro baladktan sonraki akit ve tescil ilemleri Madde 40 - alma alanlarnda, kadastroya baladktan sonra her trl akit ve tescil ilemleri tanmaz mallarn o andaki kadastro tespit durumu, kadastro mdrnden sorularak alnacak cevaba gre tapu sicil mdrlkleri tarafndan yaplr ve kayt rnekleri derhal kadastro mdrlne gnderilir. Kadasatro tespiti kayt sahibi veye mirasclarndan bakas adna yaplm ve kesinlememi ise, kadastro sonucunu beklemeleri, ilgililere tebli olunur; ancak ilgililer kadastro sonunda hsl olacak kesin durumu kabul edeceklerini noterde dzenlenmi bir belge ile veya tapu sicil mdr huzurunda tespit olunacak ifadeleri ile beyan ederek, aktin veya tescilin yaplmasn isterlerse, bu ilemler tapu sicil mdrlnde yaplr ve keyfiyet derhal kadastro mdrlne, dava alm ise kadastro mahkemesine bildirilir. ihtiyati tedbir, ihtiyati haciz ve benzeri kararlarla ilgili talepler tapu sicil mdrlnce derhal tapu siciline ilenmekle birlikte kadastro tutanana da geirilmek zere resen kadastro mdrlne veya dava alm ise kadastro mahkemesine bildirilir. Teknik hatalarn dzeltilmesi Madde 41 - Kadastrolar kesinlemi tanmaz mallarda vasf ve iyelik deiiklii dnda kalan l, tersimat ve hesaplamalardan doan fenni hatalar, ilgilinin mracaat veya kadastro mdrlnce resen dzeltilir. Dzeltme, tanmaz mal malikleri ile dier hak sahiplerine tebli olunur. Tebli tarihinden balayan 30 gn iinde dzeltmenin kaldrlmas yo-lunda sulh mahkemesinde dava almad takdirde, yaplan dzeltme kesinleir. Bu maddenin uygulanmasnda, 12 nci maddede belirtilen hak drc sre aranmaz. SEKZNC BLM Ceza Hkmleri Ceza Madde 42 - Bu Kanunda belirli ykmllkleri yerine getirmeyenler, eylemleri daha ar cezay gerektirmedii takdirde onbin liradan yirmibin liraya kadar, Kadastro almas veya itirazn incelenmesi srasnda arlan yerlere yahut kadastro mahkemesince davetiyede cret verilecei gsterildii halde zrsz olarak gelmeyen bilirkii veya tanklar, bebin liradan onbin liraya kadar para cezas ile cezalandrlr. Bu maddede belirtilen eylemler iin kadastrno srasnda, kadastro mdrnn yazs zerine, yarglama srasnda ise resen aratrma inceleme yaplarak kadastro hkimi tarafndan verilir. Tank ve bilirkiilerin gelmemelerini hakl gsteren sebeplerin varl halinde verilen ceza kaldrlr. Yalan beyan, hile ve desise Madde 43 - Kadastro tutanaklarnn dzenlenmesi srasnda sahibi olmad tanmaz mal kendi veya bakas adna kaydettirmek veyahut bir kimseye ait tanmaz mal bakas adna yazdrmak iin geree aykr beyanda bulunanlar hakknda Trk Ceza Kanununun 343 nc maddesinin birinci fkrasnda yazl ceza uyglanr. Kadastro tutanaklarnn dzenlenmesi srasnda bir kimse sahibi olmad bir tanmaz mal hile ve desise veya kendisine ait olmayan kayt ve belgeler kullanarak, kendisi veya bakas adna keydettirirse, eylemi daha ar cezay gerektirmedii takdirde, alt aydan yla kadar hapis ve ayrca bebin liradan yirmibin liraya kadar ar para cezas ile cezalandrlr. kinci fkrada yazl fiilleri; kanun veya yetkili makamlarca grevlendirilen kimselerin ilemesi halinde ceza te bir orannda artrlarak hkmolunur. DOKUZUNCU BLM ntikal ve Son Hkmler Toplu yaplarn kadastrosu Madde 44 - Kooperatif, irket veya tzelkiilie sahip olmayan ahs topluluklarnn birden ok yap ve tesis yaparak sahip olduklar tanmaz mallarn, kendi imar veya vaziyet planlar dikkate alnarak ve gerektiinde birletirerek veya paralara ayrarak, Kat yelii Kanunu hkmlerine gre bamsz blmler eklinde tespitleri yaplr. Bunun iin tzelkiilerin genel kurullarnn oy okluu ile geen ynetim kurulu karar veya ahs topluluklarnda oy okluu ile alnan karara dayanlarak kadastro tespitleri yaplr. Bu tespitler btn hissedarlar balar. Daha evvel kadastrosu yaplm bu gibi tanmaz mallarn, tzelkiilerin veya topluluk temsilcilerinin talebi zerine maksada uygun hale getirmek iin, ikinci defa kadastrosu yaplabilir. Bu Kanunun yrrle girdii tarihte ortaklarna yap yapmak amacyla kurulmu bulunan irketler, genel kurullarnn oy okluu kararyla, yap kooperatifleri ekline dnebilirler. irketlerin btn hak ve ykmllkleri kurulacak kooperatife aynen intikal eder. Bu maddenin uygulanmasnda, tzelkiiler, ahs topluluklar ile gerek kiiler arasnda yaplacak ifraz, tescil, cins deiiklii, el deitirme, hisse deiiklii gibi hukuki ilemlerden kadastro harc hari, hi bir vergi, resim ve har alnmaz. Orman iinde ve dndaki tanmaz mallarda iktisap Madde 45 - (ptal: ilgili Maddenin 1 ve 2 nci fkralar Anayasa Mahkemesinin 20/8/1988 gn ve 19905 Sayl Resmi Gazete'de Yaymlanan Karar ile ptal Edilmitir.)

Orman snrlar ierisinde kalan veya orman dna karlan alanlarda toprak tevzi yoluyla verilen yerler (lemleri tamamlanmam olsa dahi) baka bir art aranmadan hak sahipleri adna tespit ve tescil edilir. (ptal: Yukardaki fkrada geen "tapulu yerler" ibaresi Anayasa Mahkemesinin 20/8/1988 gn ve 19905 Sayl Resmi Gazete'de Yaymlanan, yine ayn fkrada geen "skn Suretiyle veya" ibaresi ise Anayasa Mahkemesinin 25/8/1988 gn ve 20263 Sayl Resmi Gazete'de yaymlanan kararlar ile iptal edilmitir. 6831 Sayl Orman Kanununun deiik 2 nci maddesinin (B) bendinin uygulanmasnda bu madde hkm tatbik edilir. 2634 sayl Turizmi Tevik Kanunu gereince belirtielen turizm alanlarnda, Orman Kanunlar hkmlerine gre tahsis edilen yerlerde ve imar planlarnn kapsad alanlarda kalan tanmaz mallar hakknda yukardaki fkralar hkmleri uygulanmaz. Hazine adna kaytl tanmaz mallarda iktisap Madde 46 - Kadastrosu yaplacak veya daha nce tapulama ve kadastrosu tamamlanmam bulunan yerlerde 766 sayl Kanunun 37 nci maddesi veya 4753 sayl Kanun ile ek ve tadilleri uyarnca Hazine adna kaydedilen tanmaz mallar bu Kanun hkmlerine gre doan iktisap artlarna istinaden zilyetleri adna tespit ve tescil olunur. Hazine adna tescil edilmi tanmaz mallardan iskn suretiyle veya toprak tevzii suretiyle verilen yerler (ilemleri tamamlanmam olsa dahi) baka bir art aranmakszn, hak sahipleri adna tespitve tescil olunur. Bu ekilde hak sahipleri adna tespit ve tescil ilemleri gerekleinceye kadarki sre iinde evvelce tahakkuk ettirilenler de dahil olmak zere ecri-misil alnmaz. Bu Kanunun yrrle girdii tarihte, Hazinenin iyeliinden km bulunan veya amme hizmetine tasis edilen tanmaz mallar hakknda bu madde uygulanmaz. lgililerin, daha nce kadastrosu yaplan yerlerde bu maddeye dayanan talep ve dava hakk, bu Kanunun yrrle girmesi tarihinden itibaren 2 yl gemekle der. Ynetmelikler Madde 47 - Bu Kanunun uygulanmasyla ilgili olarak aadaki konularda ynetmelikler karlr. A) Kadastro alma alan snrlarnn belirlenmesi, belgelerinin deerlendirilmesi, ihtilaflarn zm usul ve esaslar, komu alma alanlarnda yaplacak ilemler; B) Tutanak bilirkiilerinin seilme usul ve esaslar, yeminleri, yalar, ikamet sreleri, cretleri, bilirkiilii engelleyen haller; C) Mahall mahkemelerde daval tanmaz mallarn tutanaklarnn tanzim ekli, dosyalarn kadastro mahkemesine devri usull; D) Tanmaz mallarn snrlandrma ve tespitlerinde ve kontrol ilerinde takip edilecek teknik, hukuk ve idar usul ve esaslar, tutanaklarn muhteviyat, tutulma ekli, kayt ve belgelerin bulunmas, karlmas, deerlendirilmesi, muhafaza ve devri gibi ilemler, revizyon gren eski kaytlarn kapatlmas gibi hususlar, E) tirazlar inceleyecek kadastro komisyonunun kuruluu, grevi, yelerinin nitelii, alma ekli, mahallinde inceleme ve yeniden tutanak tanzimi usul ve esaslar; F) Bu Kanunla belirtilen ilanlarn yapl ekli, ilanlarda belirtilecek hususlar, aslaca yerler, duyurulacak kamu kurum ve kurulular; G) Dner sermaye iletmesinin faaliyet alanlar, gelir kaynaklar, mal ilemleri ile harcama usul ve esaslar; H) Kadastrosu yaplan yerlerde emlak vergisi kymeti belli olmayan tanmaz mallarn, kymetini takdir etme usul ve esaslar; ) Kadastro grevlilerinin tanmaz mallara girme ekli ve msaade verecek makamlar; K) Taksim sebebiyle ayrma ve birletirmelerde uygulanacak usul ve esaslar; L) Blge kontrolrlerinin ie alnma ve istihdamlar ile grev, yetki ve sorumluluklar, mfettiler refakatnda altrmaya ilikin usul ve esaslar. Kaldrlan kanun ve hkmler Madde 48 - 15 Aralk 1934 Tarih ve 2613 sayl Kadastro ve Tapu Tahriri Kanunu, 28 Haziran 1966 tarih ve 766 sayl Tapulama Kanunu ile 19 Temmuz 1972 tarih ve 1617 sayl Toprak ve Tarm Reformu ntedbirler Kanununun 20 nci maddesi yrrlkten kaldrlmtr. Dier kanunlarn, 2613 ve 766 sayl kanunlara yapt atflar bu Kanunun ilgili hkmlerine yaplm saylr. ONUNCU BLM Geici Hkmler Geici Madde 1 - Bu Kanunun yrrle girmesinden nce kurulmu tapulama mahkemeleri, kadastro mahkemesi adn alr ve alm davalar, bu Kanundaki hkmlere gre yrtr. Asliye hukuk mahkemelerinde bu Kanunun yrrle girmesinden nce 2613 sayl Kadastro ve Tapu Tahriri Kanununa gre alan veya mracaata braklan davalara, kadastro mahkemelerinde bu Kanundaki hkmler dorultusunda baklmaya devam olunur. Tapulama hkimleri ile tapulama mahkemelerinde yetkili olarak grev yapan hkimler yeniden bir atamaya veya yetkilendirilmeye gerek olmadan kadastro hkimi olarak grevlerini yrtrler. Bu hkm, tapulama mahkemelerinde grevli dier personel hakknda da uygulanr. Geici Madde 2 - Tapulama Kanununa gre birlik merkezinde duruma almasna karar verilmi olup, da duruma henz almamsa, ilk duruma iin birlik merkezine gidilmeyerek, dava bu Kanunun hkmlerine gre yrtlr. Geici Madde 3 - Bu Kanun gereince ihtiya duyulan kadrolarn ihdas ve mevcut kadrolardan yaplacak deiiklikler, 190 sayl Genel Kadro ve Usul Hakknda Kanun Hkmnde Kararname esaslarna gre 8 ay iinde gerekletirilir. Bu madde gereince, yeni kadrolarn ihdas ve mevcut kadrolarda yaplacak deiiklie kadar, Tapu ve Kadastro Genel Mdrlnde alan personel, bu Kanunda belirtilen unvanlarda grevlendirilebilir. Geici Madde 4 - Tapulama ve kadastro mahkemelerince bu Kanunun yrrle girmesinden nce kesin hkme balanm uyumazlklara bu Kanun uygulanmaz. Tapulama mahkemeleri ile kadastro mahkemesi sfatyla grev yapan asliye mahkemelerinde halen grlmekte olan davalar ile 10 yllk hak drc sre ierisinde alacak davalara bu Kanun hkmleri uygulanr. Bu Kanunun yrrlnden nce dzenlenmi tapulama tutanaklar ve kadastro beyannameleri ile verilmi bulunan komisyon kararlar geerliliklerini korurlar. Bunlara sresi iinde itiraz durumunda bu Kanun hkmleri uygulanr.

2613 sayl Kadastro ve Tapu Tahriri Kanunu ile dier kanunlar gereince zel kadastrosu yaplan ve tutanaklar kesinlemi bulunan tanmazlar iin 10 yllk hat drc sre gemi ise, bu Kanunun yrrle girdii tarihten itibaren bir yl iinde hak sahipleri dava aabilirler. Tapulama ve kadastrosu yaplp tespit d braklan yerlerde tapulu tanmazlarn maliklerinin talep etmesi halinde, bu Kanun hkmlerine gre bunarn kadastrosu yaplr. Geici Madde 5 - Bu Kanunun yrrle girmesinden nce 766 ve 2613 sayl Kanun hkmlerine gre kurulmu komisyonlara intikal etmi veya edecek itirazlar, bu komisyonlarda bu Kanun hkmlerine gre sonulandrlr. Tebligat ve ilanlar 766 ve 2613 sayl Kanun hkmlerine gre yaplr. Yrrlk Madde 49 - Bu Kanun yaymland tarihten ay sonra yrrle girer. Yrtme Madde 50 - Bu Kanun Bakanlar Kurulu yrtr.

Tapulama ve Kadastro Paftalarnn Yenilenmesi Hakknda Kanun Kanun No Tarihi Resmi GazeteTarihi Resmi Gazete Says : 2859 : 23/06/1983 : 25/06/1983 : 18088

Yenileme Madde 1 - Teknik nedenlerle yetersiz kalan, uygulama niteliini kaybeden veya eksiklii grlen ve en az bir mevki veya ada biriminde zemindeki snrlar geree uygun ekilde gstermedii tespit edilen tapulama ve kadastro paftalar, bu Kanun hklerine gre Tapu ve Kadastro Genel Mdrlnn teklifi ve ilgili bakann onay ile yenilenir. Buna gre tapu sicilinde gerekli dzeltmeler yaplr. lan Madde 2 - Yenilemeye tabi tutulacak birimlerin ile, ky veya mahallesi, mevzii, pafta ve ada numaralar en az bir ay nce Resmi Gazetede, blge merkezinde ve blgenin bal bulunduu il merkezinde allm vastalarla duyurulur, ayrca Ankara ve stanbul'da kan gnlk gazatede ve radyo ile ilan olunur. Yetki ve uygulanacak hkmler Madde 3 - Yenileme ilemleri, il ve ile belediye snrlar iinde 2613 sayl Kadasatro ve Tapu Tahrir Kanunundaki, bunun dnda kalan yerlerde 766 sayl Tapulama Kanunundaki usul ve esaslara ilikin hkmlere uyularak kadastro veya tapulama mdrlklerince yerine getirilir. Bu mdrlklerin bulunmad yerlerde Tapu ve Kadastro Genel Mdrlnce yetkili klncak mdrlklerce yenileme ilemi yaplr. Yenilemenin esaslar Madde 4 - Yenileme yalnz teknik almalar kapsar. Tapu siciline gemi veya gememi iyelik ve iyelie ilikin haklar inceleme konusu yaplamaz. Yenileme ilemi srasnda ilk kadastro veya tapulamann tahdit ve tespit ettii parsel snrlarna itibar olunmas esas alnr. Parselin zemindeki snrlar deimemi ise lmleme sonunda yeni bulunan deerler aynen kabul edilir. Parselin zemindeki snrar deimi veya iaretsiz ise ilk kadastro veya tapulamann pafta ve fenni belgelerinden yararlanlarak snrlar tespit edilir. Parsel snrlarnn tespit edilememesi halinde yol, dere ve benzeri tabii ve suni tesislerle evrili parseller topluluu bir btn olarak ele alnr. Bu topluluk iindeki parselerin konumu dikkate alnarak yzlm farkllklar her bir parselin sicilindeki yzlm ile orantl olarak btn parsellere datlmak suretiyle dengelenir. Bu ilemler srasnda parseller iindeki mevcut daimi yap ve tesislerin ayn parsel ierisinde braklmas, hak sahiplerinin birbirleri ile uyumazlk karmadan kabullendikleri yerleme biimlerinin olduu gibi muhafazas gznnde bulundurulur. Bu topuluk iindeki snrlar deimemi parseller dengelemeye dahil edilmeyip haklarnda nc fkra hkm uygulanr. tiraz ve davalar Madde 5 - Yenileme tespitlerine yaplacak itirazlar ve komisyon kararlarna kar alacak davalar 2613 sayl Kadastro ve Tapu Tahriri Kanunu ile 766 sayl Tapulama Kanununun ilgili hkmlerine gre sonulandrlr. Ancak, tapulama mahkemelerinin bulunmad yerlerde, tapulama komisyon kararlarna kar alacak davalar, o mahallin asliye hukuk mahkemelerince, 766 sayl Tapulama Kanunu hkmleri uyarnca zmlenir. Ynetmelik Madde 6 - Yenilemenin yapl biimi ve uygulanacak teknik yntemler bu Kanunun yaymndan itibaren ay ierisinde hazrlanp Resmi Gazetede yaymlanacak bir ynetmelikle dzenlenir. Yrrlk Madde 7 - Bu Kanun yaym tarihinde yrrle girer. Yrtme Madde 8 - Bu Kanun hkmlerini Bakanlar Kurulu yrtr.

TAPU SCL TZ Resmi Gazete Tarihi Resmi Gazete Says :07/06/1994 :21953

BRNC BLM Ama, Kapsam ve Ksaltmalar Ama Madde 1- Bu Tzn amac, Trk Medeni Kanununun ngrd tapu sicillerinin dzenli bir biimde tutulmasn salamaktr. Kapsam Madde 2- Bu Tzk, iyelik ve iyelik dndaki ayn ve ahs haklarn tapu siciline tescil edilme koullarn, tescil, deiiklik, terkin ve dzeltme ilemlerini kapsar. Ksaltmalar Madde 3- Bu Tzkte geen; a) Genel Mdrlk: Tapu ve Kadastro Genel Mdrl, b) Mdrlk: Tapu Sicil Mdrl, c) Mdr: Tapu Sicil Mdr, d) Ktk: Tapu Kt ve Kat yelii Kt, anlamnda kullanlmtr. KNC BLM Genel Hkmler Tapu Sicili Madde 4- Tapu sicili, tanmaz mal ile zerindeki haklarn durumlarn gstermek zere Devletin sorumluluu altnda tescil ve aklk ilkelerine gre tutulan sicildir. Sicil Blgeler Madde 5- Her ilenin idari snrlar bir tapu sicil blgesidir. Tapu sicili, blgesi iindeki her mahalle veya ky iin ayr ayr dzenlenir. Genel Mdrlk, ilemlerin ve nfus younluunun ok olduu ilelerde birden fazla mdrlk oluturabilir. Tapu Sicilinin Oluumu Madde 6 Tapu sicili, aada belirtilen ana ve yardmc sicillerden oluur: A) Ana Siciller: a) Tapu kt, b) Kat iyelii kt, c) Yevmiye defteri, d) Resmi belgeler (resmi senet, plan, mahkeme karar ve dierleri) B) Yardmc Siciller, a) Mal sahipleri sicili, b) Aziller sicili, c) Dzeltmeler sicili, d) Kamu orta mallar sicili. Genel Mdrlk gerekli grd yerlerde sicillerin bir ksmn ya da tamamn karteks ekinde veya bilgisayar ortamnda tuturmaya yetkilidir. Tapu Siciline Yazm Gereken Tanmaz Mal ve Haklar Madde 7 Tapu siciline aadakiler tanmaz mal ve hak olarak yazlr. a) Arazi, b) Bamsz blmler, c) Mstakil ve daimi haklar. Mevzuat erevesinde tescilleri zorunlu hale gelmedike Devletin hkm ve tasarrufu altnda bulunan yerlerle, kamunun ortak kullanmna ayrlm tanmaz mallar kte yazlamaz. Arazi Madde 8 Bir sicil blgesindeki arazi, tamamnn veya byk ksmnn bulunduu mahalle veya kyn ktne yazlr. Birden fazla sicil blgesinde kalan tanmaz mal, ilgili olduu her sicil blgesi ktne ayr ayr yazlr ve kaytl olduu dier sicil blgeleri de gsterilir. Bu tanmaz malla ilgili her trl talep byk ksmnn bulunduu mdrle yaplr. Bu mdrlke yaplan ilemler ilgili mdrlklere bildirilerek, tapu sicili zerinde gerekli deiikliin yaplmas salanr. Bamsz Blmler Madde 9 Ana tanmaz maln bamsz iyelie konu olan blmleri, kat iyelii ktnde ayr ayr sayfalara yazlr. Mstakil ve Daimi Haklar Madde 10 Mstakil ve daimi nitelii bulunan irtifak haklar, zerinde kurulduu tanmaz malla irtibatlandrlarak ktn ayr bir sayfasna tanmaz mal olarak yazlr. Bu ekilde kte tanmaz mal olarak yazlan mstakil ve daimi haklar, nc kiilere devir olunabilir, miraslara intikal edebilir ve zerlerinde her trl ayn ve ahs hak kurulabilir. NC BLM

stem ve Belgelenmesi stem Zorunluluu Madde 11 Kanunlarda veya bu Tzkte yazl istisnalar dnda, yazl istem olmadka tapu sicili zerinde ilem yaplmaz. stem, tescili bozucu veya hkmsz klc kayt ve arta balanamaz. Mdrlklere her trl ilem iin yaplacak bavurular, memur tarafndan bavuru belgesi doldurulmak, tarih atlmak, memur ve bavuruda bulunan tarafndan imzalanmak suretiyle yazl hale getirilir. Sar, dilsiz ve krler ile okuma yazma bilmeyenler tarafndan yaplacak bavurularda bu tzn 17 nci ve 18 nci maddeleri hkmleri uygulanr. stemde Bulunacaklar Madde 12 Kanuni istisnalar dnda, tapu sicilinde hak sahibi olan kiiler istemde bulunabilir. Tapu siciline yazmdan nce hak sahibi olmu kiiler de bu hakkn yazm iin gerekli belgelerle istemde bulunabilirler. Hak Sahibinin Belirlenmesi Madde 13 stem, mdr veya grevlendirecei bir memur tarafndan incelenerek hak sahibi tarafndan yaplp yaplmad saptanr. stemde bulunan hak sahibi gerek kii ise, nfus czdan veya pasaport istenilerek ktk, resmi senet ve tanmaz mal dosyasndaki belgelerde yer alan imza ve fotoraflara gre ayn kii olup olmad belirlenir. Nfus czdan ve pasaport dnda kimlik tespitinde kabul edilebilecek dier belgeleri belirlemeye Genel Mdrlk yetkilidir. stem vekaleten yaplmsa vekilden Noterlik Kanununa gre, dzenlenmi ve istem konusu ileri yapmaya yetkili olduunu ierir vekaletname istenir. Vekil, tevkil yetkisine dayal olarak bir bakasn vekil tayin etmi ise, ayrca dayana olan vekaletname de aranr. Vekilin kimlii saptandktan sonra tapu sicilindeki hak sahibi ile vekaletnamedeki mvekkilinin kimlii karlatrlr. stem bir tzel kii adna yaplm ise, talep edilen ilemi yapabileceini ve temsilcilerini belirten, kanunlarda yazl mercilerden alnm yetki belgesi aranr. stemde bulunan kii kanuni temsilci ise, yetkili olduunu belirten karar veya belge istenir. stem resmi kurulularca yaplrsa, kurulularn ve temsilcilerinin yetkilerinin olup olmad aratrlr. Tasarruf Yetkisinin Belirlenmesi Madde 14 stemde bulunanlarn medeni haklar kullanma ehliyetinin olup olmad aratrlr. Medeni haklar kullanma ehliyeti konusunda kukuya dlrse, mdr hkmet tabipliinden konu ile ilgili rapor isteyebilir. Akdi Gerektirmeyen lemlerde stem Belgesi Dzenlenmesi Madde 15 Akit yaplmasn gerektirmeyen ilemlerde istem sahibinin kimlik bilgileriyle adreini ieren istem belgesi dzenlenir. stem sahibi belgeyi, "okudum" ibareini yazarak imzalar. Belge, mdrle belgeyi dzenleyen memur tarafndan imza edilir ve daire mhr ile onanr. Akdi Gerektiren lemlerde Resmi Senet Dzenlenmesi Madde 16 Akdi gerektiren ilemlerde resmi senet dzenlenir. Resmi senede taraflarn kimlik bilgileri ve ikametgah adresleri eksiksiz yazlr. Dzenlenen resmi senet memur tarafndan mdr ve taraflarn huzurunda okunur. Taraflar isterlerse resmi senedi kendileri de alp okuyabilirler. Resmi senede taraflarn fotoraflar yaptrlr. Taraflar resmi senetteki imza yerine "okudum" ibareini yazdktan sonra, hem imza yerlerini ve hem de karlkl birbirlerinin fotoraf zerini imzalarlar. Taraflarn imzas alndktan sonra resmi senedi, mdr ve dzenleyen memur da imza ederler. Ayrca mdr, daire mhr ile kendi imza yerini ve fotoraflar mhrler. Tank Bulundurulmas Gereken Haller Madde 17 Akitli ve akitsiz ilemlerde; a) Taraflardan biri veya birka imza bilmiyorsa, b) Taraflardan biri veya birka okuma yazma bilmiyorsa, c) Taraflardan biri veya birka sar, kr veya dilsiz ise, d) Taraflarn kimliinde kukuya dlm ise, e) lnceye kadar bakma akitlerinde, f) Kanunlarn ngrd ilemlerde iki tank bulundurulur. lemin yapld dairede alanlar tanklk yapamazlar. Taraflardan birinin Trke bilmemesi halinde, ayrca yeminli tercman bulundurulur. Tanklar ve tercman da resmi senedi imza ederler. Resmi senede tank ve tercmann kimlik bilgileri ve ikametgah adresleri yazlr. Tank ve tercmann okuma yazma bilmesi ve temyiz kudreti bulunan reit kimselerden olmas gerekir. mza Bilmeyenin areti Madde 18 Taraflardan biri veya birka imza bilmiyorsa, sol elin ba parma, yoksa dier parmaklardan biri ilgili belgeye bastrlr ve hangi parman bastrld yazlr. Mhr kullanlmas halinde parman da bastrlmas zorunludur. Tanklar mhr ve parmak izini onaylarlar. kametgahta stem Belgesi Dzenlenmesi veya Akit Yaplmas Madde 19 Taraflardan birinin tapu idareine gelmesine engel bir durumu varsa ikametgahta istem belgeinin dzenlenmesi veya akdin yaplmas istenebilir. Bu halde bavuru belgeinde adres ve varsa telefon numaras da belirtilir. Mdr, akitli ilemlerde iki memuru ikametgahta ilem yapmalar iin grevlendirir. Memurlar belirtilen adrese gittikten sonra, o tanmaz malla ilgili kstlayc bir istem gelirse telefonla veya memur gnderilerek durum bildirilir. Taraflar akdi imza etmemi ise, gelen kstlama taraflara memur tarafndan bildirilir ve yevmiye defterine ilemden nce kaydedilir. Gelen kstlama, ilemin yaplmasna engel ise mdr istemi reddeder. Resmi Senedin erii

Madde 20 Resmi senede, ileme konu tanmaz mal ve taraflarn istei aka yazlr ve yevmiye defterine kaydedildii tarih, saat ve dakikas belirtilir. Resmi senette, silinti, kaznt, knt yaplamaz. Resmi senetlerdeki yanllk ve eksiklik akdin altna yazlarak taraflar ve memurlarca imzalanr. Resmi senet birka sayfa ise her sayfas ayr ayr imzalanr. Resmi Senet Dzenlenmesini Gerektirmeyen lemlerde Aranacak Belgeler Madde 21 Resmi senet dzenlenmesini gerektirmeyen hallerde ayni haklarn tescili iin; a) stem, kanuni veya mansup miraslar tarafndan yaplrsa hakim tarafndan verilmi veraset belgesi, b) stem, lehine vasiyet edilen tarafndan yaplrsa hakim tarafndan tescil iin yazlan yaz ile birlikte tenfiz karar ve vasiyetnamenin onayl bir rnei, c) Miras taksimi noter tarafndan yaplm ise szleme, miraslar arasnda yazl olarak yaplm olup da, miraslarn imzalar noterce onaylanmamsa tm miraslarn; imzalarn bir ksm onaylanm ise imzalar onaylanmam olanlarn bavurular, d) Hkmen yaplan kamulatrmalarda, kesinlemi mahkeme karar, e) Cebri icra veya ortakln giderilmesi yoluyla yaplan satlarda, tanmaz maln kime ihale edildiini belirten ve tescili ieren ilgili merciin yazs, f) Mahkeme kararna dayal tescillerde, kesinlemi mahkeme karar, aranr. Yevmiye Defterlerine Kayt Madde 22 Mdrle gelen istemler; a) Akitli ilemlerde, usulne uygun resmi senet dzenlenerek taraflarca imzalanmasndan, b) Akitsiz ilemlerde, istem belgeinin imzalanmasndan, c) Resmi kurumlarn akitsiz ilemlerine ait yazlarnn alnmasndan, sonra yevmiye defterine kaydedilir. Yevmiye defterine her sene banda, birden balayan sra numaras verilir. Yevmiye defterine; istemin nitelii, tarihi, saat ve dakikas, istemde bulunann ad, soyad ve adresi yazlr. Yevmiye defteri mdr tarafndan her i gn tarih atlarak alr ve i gn sonunda kapatlarak imzalanr. Yevmiye defteri ilem olmad gnlerde alp kapatlmaz. Yevmiye defterine, tapu sicili zerinde ilem yaplmasn gerektiren veya reddedilen istemler kaydedilir. Tapu sicili zerinde kaytl haklarn birbirlerine stnl, bu deftere yazm tarih ve sra numarasna gre belirlenir. Mdr daire dna karken veya izin ve rapor gibi nedenlerle grevinden ayrlrken yetki verdii memuru yevmiye defterine yazar ve imza eder. Mdr greve dnnce, greve baland yine yevmiye defterine yazar ve imza eder. Yevmiye defterine kaytlar siyah veya mavi mrekkepli kalemle yazlr. stemin Reddedilmesi Madde 23 Mevzuat ve bu Tzkte yer alan hkmlere uygun olmayan ve Trk Medeni Kanununun 921 inci maddesine gre geici erhe de imkan bulunmayan istemler, geciktirilmeden gerekesi, itiraz yeri ve sresi de belirtilmek suretiyle reddedilir. Ret karar, istem sahibine elden veya Tebligat Kanunu hkmlerine gre tebli edilir. Ret kararna, tebli tarihinden itibaren otuz gn iinde mdrln bal bulunduu st birime, bu birimin kararna kar da tebli tarihinden itibaren otuz gn iinde Genel Mdrle itiraz edilebilir. DRDNC BLM Tesciller Tescilin ekli Madde 24 stem, yevmiye defterine kaydedildikten sonra, ayni tarih ve yevmiye numaras ile kte tescil edilir. Tescil, siyah veya mavi mrekkepli kalemle ve kitap harfleriyle okunakl ekilde yazlr. Ktk zerinde kaznt, silinti, knt yaplamaz. Tescillerde yevmiye defterindeki sra numaras esas alnr. yelik Hakknn Tescili Madde 25 Ktk sayfas malik stunundaki devreden kiinin ad ve soyad, baba ad ile edinme nedeni, tarih ve yevmiye numaras krmz mrekkepli kalemle izilir ve yine krmz mrekkepli kalemle tarih ve yevmiye numaras yazlr. Malik stununun ilk bo satrna yeni malikin ad, soyad ve baba ad, edinme nedeni, tarih ve yevmiye numaras yazlr. Tzel kiilerin ad tam olarak yazlr. Mterek iyelikte pay miktar; paydalarn ad, soyad ve baba adndan sonraki ksmda, baya kesir olarak gsterilir. Bir payda sonradan baka paya sahip olduu takdirde, payn tescili srasnda paylarn toplam yazlr. tirak halinde iyelikte itiraki douran neden, malik isimlerinin ortak paranteze alnmasndan sonra belirtilir. Ortaklaa Kullanlan Yerlerin Tescili Madde 26 Sosyal tesis, ticari mahal yzme havuzu, tenis kortu gibi tanmaz mal veya bamsz blmleri ortaklaa kullanma ayrlm ise, malik stununa faydalanan tanmaz mallarn ada ve parsel veya bamsz blm numaral yazlr. Ortaklaa kullanlan yerler, faydalanan tanmaz mallarla ayn ada ve parsel ierisinde olabilecei gibi, ortak snr olmakszn ayr ada ve parsellerde de bulunabilir. Faydalanan tanmaz mallarn ktk sayfasnn beyanlar blmne, ortaklaa kullanlan tanmaz maln, hangi ada ve parsel veya bamsz blmle ortak olduu belirtilir. Ortaklaa kullanlan yerler, kanuni istisnalar dnda, faydalanan btn tanmaz mal maliklerinin birlikte istemleri olmadan mterek iyelie dntrlemez. mar Uygulanmasnn Tescili Madde 27 Kesinlemi imar parselasyon planlaryla ada datm cetvelleri, maliklerin rzas alnmadan re'sen tescil edilir. Tahsis Yoluyla Tescil Madde 28 Devlet veya kamu kurumlarnca datlan tanmaz mallar, ilgili kanuna uygun ekilde ve yetkili mercilerce verilen karar ve datm cetvellerine dayal olarak hak sahipleri adna tescil edilir. Arazi Toplulatrmalarnda Tescil Madde 29 Arazi toplulatrmalarnda yeni doan parseller, yetkili mercilerce onanan kesinlemi toplulatrma planlar ile yeni maliklerini gsteren cetvellere dayanlarak hak sahipleri adna tescil edilir. rtifak Haklar ve Tanmaz Mal Mkellefiyetinin Tescili Madde 30 rtifak haklar, ktk sayfasnda ayrlan zel stununa tescil edilir. ahsi irtifak haklar, ilgili tanmaz maln ktk sayfas irtifak haklar stununda mkellefiyet anlamna gelen "M' harfi ile gsterilir. Hak sahibinin ad, soyad, baba ad ve irtifak

hakknn eidi belirtilerek ve varsa sresi yazlarak tescil edilir. Bu haklarn tescilinde, ayrca her bir irtifak hakk iin A, B, C ... gibi harfler kullanlr. Arz irtifak haklar, lehine, irtifak hakk tesis edilen yararlanan (hakim) arazinin ktk sayfasnda hak anlamna gelen "H" harfi ile, aleyhinde irtifak hakk tesis edilen ykml (hadim) arazinin ktk sayfasnda ise, "M" harfi ile gsterilir. Yararlanan arazinin ktk sayfas irtifak haklar stununda hangi tanmaz mal aleyhine nasl bir irtifak hakk olduu tescil edilir. Gerekiyorsa plannda da gsterilir. Ykml tanmaz maln ktk sayfasnda ise hangi tanmaz mal lehine nasl bir irtifak hakk olduu tescil edilir. Tanmaz mal mkellefiyeti, ykml arazinin ktk sayfas irtifak haklar stununa tescil edilir. Hak sahibi ve kymeti belirtilir. Belirli bir tanmaz mal lehine, ykmllk sz konusu ise, ayn zamanda yararlanan tanmaz mal ktk sayfas irtifak stununda nitelii de belirtilerek tescil edilir. Rehin Haklarnn Tescili Madde 31 Tanmaz mal rehin haklarnn tescili, ktk sayfas zel ksmndan aadaki ekilde yaplr ; a) Her bir rehin hakk; A, B, C ... gibi harfler altnda tescil edilir. b) Tescilde, ipotek "", ipotekli bor senedi ". B.", irat senedi ".S." harfleriyle gsterilir. c) Alacaklnn ad, soyad ve baba ad, tzel kiinin nvan yazlr. potekli bor senedi hamiline yazl ise, bu durum belirtilir. d) Rehin miktar, varsa faiz oran, rehin derecesi, rehin mddeti ile tescil tarihi ve yevmiye numaras yazlr. Rehin hakknn tesisindeki artlarda yaplan deiiklie ait szlemelerle alacan ksmen denmesine ilikin istemler ve Borlar Kanununun 162 nci maddesi uyarnca yaplacak alacan temliki szlemeleri ve benzerleri, dnceler stununda belirtilir. Serbest dereceden yararlanma hakk veren szlemeler erhler stununda gsterilir. Mterek Rehnin Tescili Madde 32 Mterek rehnin tescili aadaki ekilde yaplr: a) Ayn malike ait birden ok tanmaz mal veya pay ayn alacak iin rehin edilirse; ilgili tanmaz mallarn ktk sayfalar rehin stununa alacak miktarnn tamam tescil edilmekle birlikte, dnceler stununda hangi tanmaz mallarla mtereken rehinli olduu belirtilir. b) Mtereken ve/veya mteselsilen borlu kimselere ait birden ok tanmaz mal veya pay ayn alacak iin rehin edilirse; ilgili btn tanmaz mal ktk sayfalar, rehin stununa alacak miktarnn tamam tescil edilmekle birlikte, dnceler stununda hangi tanmaz mallarla mterek rehinli olduu belirtilerek, mterek ve mteselsil bor olduu ayrca aklanr. c) Mterek ve/veya mteselsil bor durumu sz konusu olmakszn, ayn alacak iin birden ok kiilere ait tanmaz mal veya pay rehin edilirse, tanmaz mal veya paylardan her birinin bu alacan belli bir ksm iin rehin edilmesi gerekir. lgili tanmaz mallarn ktk sayfalar rehin stununa, rehin miktarndan tanmaz mala isabet eden miktar tescil edilir. stemde bulununlar her bir tanmaz maln ne miktar iin rehnedildiini belirtmezlerse, istem reddedilir. Payn Rehnedilmesi Madde 33 Mterek iyelie konu tanmaz mallarda payn rehnedilmesi halinde, kimin paynn rehinli olduu dnceler stununda belirtilir. Tanmaz mal paylara ayrlarak rehnedilemeyecei gibi, paydan pay da blnerek rehin edilemez. Kat irtifak kurulmu tanmaz mal zerinde, arsa paylar ayr ayr rehne konu olabilir. tirak halinde iyelikte, itirak zlmeden bir paydan pay rehnedilemez. Korunmu Miktar Madde 34 Daha sonra tesis edilecek rehin iin sakl derece braklmak istenirse rehindeki ekle uyulmakla beraber, ktk sayfas rehin stunu alacakl ad ksmna "korunmu miktar" ibaresi ve alacak stununa da miktar yazlr. Faiz ve mddet stunu bo braklr. Rehin Haklarna Ait Dnceler Madde 35 Rehin haklarna ait dnceler stunundaki rehinle ilgili belirtmeler, rehin hangi harf ile tescil edilmi ise o harf kullanlarak yazlr. Ayn rehin iin birden fazla belirtme yazlmas halinde de ayn harf kullanlr. Rehinle ykml pay devre konu olursa, dnceler stunundaki eski malikin ad izilip, devir ilemine ilikin tarih ve yevmiye ile rehne ait harf kullanlmak suretiyle yeni malikin ad yazlr. Rehnin terkini halinde dnceler stunundaki rehne ilikin belirtmeler de terkin edilir. Ayr Mdrlklerle lgili stem ve Yetki Madde 36 Ayr mdrlklerin yetki alanlarnda bulunan tanmaz mallarla ilgili mterek rehin, taksim ve trampa ilemleri, istem hangi mdrle yaplm ise, ilgili mdrlklerinden yetki alnmak suretiyle o mdrlke sonulandrlr ve tescilin yaplmas iin resmi senet ve dier belgelerin tasdikli birer rnei ilgili mdrlklere gnderilir. i ve Yklenici poteinin Tescili Madde 37 i ve yklenici ipoteklerinin tescilinde ktn rehin haklarna ait dnceler ksmnda "inaat ipotei" olduu belirtilir. Tescilin Kontrol Madde 38 Tescili yapan memur, akitli ilemlerde, resmi senedin, akitsiz ilemlerde de istem belgeinin arka yzndeki zel blmnde "Tescil tarafmdan yaplmtr" cmleinin altna adn, soyadn yazarak imza eder. Yaplan tesciller, mdr veya bu i iin grevlendirilen memur tarafndan, "Kontrol edilmitir" cmlesi yazlarak imza edilir. BENC BLM potekli Bor Senetleri, rat Senetleri ve Tanmaz Mal Karlk Gsterilerek karlan Senetler Deerlendirme Komisyonu Madde 39 potekli bor senedi ve irat senedi tesisi iin tanmaz maln kymeti, mdrn bakanlnda kurulacak bir komisyon tarafndan belirlenir. Bu komisyon; a) Kadastro mdrlnden varsa mhendis yoksa kontrol memuru, b) Defterdarlk veya mal mdrlnden bir temsilci, c) lgisine gre belediye encmeni veya il veya ile dare Kurulu tarafndan belirlenecek bir teknik eleman, d) Kymeti takdir olunacak tanmaz mal tarm arazisi ise tarm mdrlnce, arsa veya bina ise ticaret veya sanayi odas tarafndan belirlenecek bir teknik eleman, Olmak zere (be) kiiden oluur.

Komisyon yeleri, mdrn yazl talebi zerine ilgili idarelerce yedi gn ierisinde belirlenerek mdrle bildirilir. Komisyon; mdrn yelere yazl olarak bildirecei yer, gn ve saatte, ye tam says ile toplanr ve salt ounlukla alaca kararla deeri belirler. Karara katlmayan ye katlmama gerekeini yazmak zorundadr. potekli bor Senedi in Deer Belirleme Madde 40 Tanmaz maln deeri; a) Cinsi, b) Yzlm, c) Deerini etkileyecek nitelikleri, d) Emlak vergisi beyan deeri, e) Varsa resmi makamlarca yaplm deer takdiri, f) Getirecei gelir, g) Arsa ve arazilerde emsal sat deerleri, h) Binalarda resmi birim fiyatlar ve ypranma pay, esas alnarak bir rapora dayal olarak belirlenir. Tesis edilecek ipotekli bor senedi miktar, belirlenen deerden fazla olamaz. rat Senedi in Deer Belirleme Madde 41 rat senedi, tarmsal tanmaz mallar, binalar ve arsalar zerinde tesis edilebilir. rat senedi tarm arazisi zerinde tesis edilecekse, tanmaz maln gelir deerinin te ikisine varsa, zerindeki bina deerinin yarsnn eklenmesinden oluan miktar, tanmaz maln deeri kabul edilir. rat senedi imar alan iindeki tanmaz mal zerinde tesis edilecekse, tanmaz maln gelir deerine arsa ve varsa bina deerlerinin katlmasndan oluan toplamn yarsnn bete tanmaz maln deeri kabul edilir. Tanmaz mal arsa ise, rayi deerinin bete deeri kabul edilir. Tanmaz Maln Gelir Deerinin Belirlenmesi Madde 42 Tarm arazisinin gelir deeri, yllk olaan kira ile ortalama kira bedeli toplamnn yarsnn on (10) rakam ile arpmndan elde edilecek tutardr. Olaan kira, araziyi ileten kimsenin emek ve masrafna karlk makul bir kazan elde etmesine elverili olan kiradr. Ortalama kira, deeri belirlenecek arazinin geriye doru on senelik getirdii kira toplamnn onda biridir. Gelir deeri belirlenecek tanmaz mal kiraya verilmemi olur ve bulunduu blge iinde veya civar blgelerde karlatrma yoluyla olaan ve ortalama kiray da belirleme mmkn olmaz ise, genel haslatn ortalamas bulunur. Haslat ortalamasnn bulunmasnda, on ylda getirdii haslat gz nne alnr. Tarmn gerektirdii masraf dlp, kalan net haslat kabul edilerek on yllk toplam gelir gider deeri kabul edilir. En Yksek Deerin Belirlenmesi Madde 43 potekli bor senedi ve irat senedi tesisi iin belirlenecek deerler, emlak vergisine esas vergi deerinden fazla olamaz. Komisyon yelerinin creti ve Giderleri Madde 44 Komisyon yelerine, alacaklar gnler iin cret denir. Bu cret, Harcrah Kanununun birinci derecedeki memurlara ngrd miktarn katndan fazla olmamak zere genel mdrlke belirlenir. cret, keif ve inceleme giderleri ilgililer tarafndan denir. potekli Bor Senedi veya rat Senetlerinin Dzenlenmesi Madde 45 ipotekli bor senedi veya irat senedi, istem belgesi veya gerekiyorsa resmi senet dzenlendikten sonra dzenlenir. Bu senetlerde tanmaz maln kaytl bulunduu ktn sayfa numaras, mahallesi veya ky, soka, tr, nitelii, ada ve parsel numaralar, resmi deeri, tanmaz mal nceden snrlam ykmllkler ve tanmaz mala ilikin irtifak haklar ve rehin haklar yer alr. Bir senet iptal edilip de yerine yeniden senet verildiinde, yeni senette eski senedin yerine verildii belirtilir. potekli bor ve irat senetleri, tanmaz mal sahibiyle birlikte borlu tarafndan imzalanr. potekli bor ve irat senetleri tapu siciliyle karlatrlarak, kapsam sicil ieriine uygun olduu takdirde ilgili mdr ile yetkili hakim tarafndan imza edilir. Birden ok Tanmaz Maln Kstlanmasnda Senetler Madde 46 Ayn alacak iin ayn malike veya mterek ve/veya mteselsil borlu olan kimselere ait birden ok tanmaz mal zerinde ipotekli bor senedi veya irat senedi tesis edilirse tek bir senet verilir. Ayn alacak iin birden ok kiiye ait tanmaz mal veya pay zerinde mterek bor durumu sz konusu olmakszn ipotekli bor senedi veya irat senedi tesis edilirse, tanmaz mal kstlayan her alacak iin ayr senet verilir. Sonradan Tanmaz Mal lavesi Madde 47 Bir ipotekli bor senedinin veya irat senedinin tesisinden sonra, ayn blgede bulunan dier tanmaz mallarn ayn rehin hakkna dahil edilmesi, bu blmdeki hkmlere gre yaplr. Deiik Blgelerde Bulunan Tanmaz Mallarn Rehnedilmesi Madde 48 Deiik blgelerde, birden ok tanmaz mal zerinde ayn alacak iin ipotekli bor senedi veya irat senedi tesisinde istemin yapld mdrlk: a) Tanmaz mallarn bulunduu yer mdrlklerinden deer belirlemesinin yaptrlmasn ve kayt rneiyle birlikte gnderilmesini ister, b) stem belgeini veya gerekiyorsa, resmi senedi dzenler, c) stem belgesi veya resmi senedin dzenlenmesinden sonra 45 inci maddeye uygun olarak ipotekli bor veya irat senetlerini dzenler, d) Varsa resmi senedin yoksa istem belgeinin bir rnei ile imzal rehin senedini, dier mdrle gndererek rehin senedinin o yer mdr ile yetkili hakimin imzalamasndan sonra ilgilisine verilmek zere gnderilmesini ister. potekli Bor Senedi ve rat Senedinde Vekil Madde 49 potekli bor senedi veya irat senedinin tesisi srasnda; alacaklnn, borlunun ve tanmaz mal malikinin birlikte istemde bulunmalar halinde istem belgeinde veya resmi senette vekilin kimlii ve adresi aka yazlr. Ayrca vekilin ad rehin senedinde ve ktk sayfasnn rehin haklarna ait dnceler stununda belirtilir. Vekilin sonradan tayininde ilgililerin istemi veya mahkeme karar gerekir.

Senetlerin Alacaklya veya Vekile Verilmesi Madde 50 Mdr, borlunun ve kstlanan tanmaz mal sahibinin yazl istemi ile senedi alacaklya veya vekiline teslim eder. Senet hrac Halinde stem Madde 51 Trk Medeni Kanununun 845 inci maddesi uyarnca tertip halinde senet ihra edilirse, rehinle ilgili ilemlerden baka, karlan senetlerin adedi, tanmaz maln kaytl olduu ktk sayfasnn rehinler hanesine ait dnceler stununda belirtilir. Tahvilleri gvence altna almak zere karlan ipotekli bor veya irat senetleri, rehin olarak tescil edilirken, tahvillerin nama veya hamiline yazl olduu, alacakllar stununda ayrca belirtilir. Tahvillerin adet ve nitelii ile varsa alacakl ve borluyu temsil eden kiinin ad rehin haklarna dnceler stununda belirtilir. potekli Bor ve rat Senedi ile Kstl Tanmaz Maln fraz ve Taksimi Madde 52 potekli bor senedi ve irat senedi ile kstlanm tanmaz maln ifraz ve taksim halinde, 68, 69, 70 ve 71 inci maddelerde yazl hkmler uygulanr. Senetlerin ekli Madde 53 potekli bor ve irat senetlerinin ekilleri Genel Mdrlke belirlenir. ALTINCI BLM erhler erhler Stununda Belirtme Madde 54 Ktn erhler stununa kiisel haklar, temlik hakkn kstlayan veya yasaklayan erhler, tescille ilgili geici erhler ile kanunlarn ngrd hususlar yazlr. Kiisel haklarn erhi in Aranacak Belgeler Madde 55 Kiisel haklarn, ktk sayfasnn erhler stununa kayd iin; a) Satla birlikte tesis edilen geri alm hakk (vefa), bala birlikte tesis edilen balayana dn hakk (rcu) ve rehinle birlikte tesis edilen serbest dereceden istifade hakk iin resmi senet, b) Sat akdinden ayr olarak dzenlenen geri alm hakk (vefa) ba akdinden ayr olarak dzenlenen balayana dn hakk (rcu) ve rehinden ayr olarak dzenlenen serbest dereceden istifade hakk iin noterce dzenlenmi szleme, c) Alm (itira), szlemeden doan n alm (uf'a), sat vaadi, balama vaadi ve kat karl inaat hakk iin noterce dzenlenmi szleme, d) Kira ve haslat kiras iin kira szlemesi aranr. Temlik Hakkn Kstlayan erhler in Aranacak Belgeler Madde 56 Temlik hakkn kstlayan erhler iin; a) Haciz ve ihtiyati haciz iin yetkili merciin resmi yazs, b) Aile yurdu tesisi halinde mahkemece onanm senet, c) Nakil ile ykml miras tayini halinde vasiyetname rnei ve erhi ieren mahkeme yazs, d) Kanunlarn kstlayc erh verilmesini ngrd hallerde kanunda belirtilen belgeler aranr. Temlik Hakkn Yasaklayan erhler in Aranacak Belgeler Madde 57 Temlik hakkn yasaklayan erhler iin: a) htiyati tedbir iin mahkeme karar veya yazs, b) flasn veya konkordato ile verilen srenin erhi iin yetkili merciin resmi yazs, c) Kanunlarn yasaklayc erh verilmesini ngrd hallerde kanunda belirtilen belgeler aranr, Tescil ile lgili Geici erh Madde 58 Tescille ilgili geici erh mal sahibi ve ilgililerin istemi veya mahkeme kararyla yaplr. Kesin tescil, terkin olunacak erhin tarih ve yevmiye numaras ile yaplr. erhin ekli Madde 59 erhler, ktk sayfasndaki zel stunda, konusu, sresi, tarih ve yevmiye numaras ile varsa deeri gsterilerek yazlr. Geici erhler (G. .) harfleriyle gsterilir. erhle ykml tanmaz mal devre konu olursa, varsa erhler blmndeki eski malikin ad izilip, erhin tarihi ve yevmiye numaras deitirilmeksizin, devir ilemine ilikin tarih ve yevmiye numaras ile yeni malikin ad yazlr. YEDNC BLM Beyanlar Beyanlar Stununda Belirtme Madde 60 Ktn beyanlar stununa, mevzuatn yazlmasn ngrd hususlar ta-rih ve yevmiye numaras belirtilerek yazlr. Teferruatn Yazm Madde 61 Teferruat, iyelik hakk sahibinin yazl istemi zerine herhangi bir belge aranlmakszn ktn beyanlar stununa yazlr. Bu yazmda teferruatn adedi, cinsi ve kymeti gsterilir. Beyanlar stunu, teferruatn yazm iin yeterli olmaz ise, yazl istemin tarih ve yevmiye numaras belirtilerek, dosyasndaki istem belgeine yollama yaplr. Tesisi Artk Mmkn Olmayan Ayni Haklarn Yazm Madde 62 Trk Medeni Kanununun tanmaz mal sicilleri ile ilgili hkmlerine gre kurulmalar artk mmkn olmayan ayni haklar, tanmaz maln ktnn beyanlar stununa yazlr. Bu haklarn tasarruf ilemleri, mstakil ve daimi haklarn kayd usulne tabidir.

Vesayet Altna Alnma Madde 63 Mdrln, bir kiinin vesayet altna alndna veya vesayetin kaldrldna dair mahkeme kararlarndan yazl olarak bilgisi olursa, durum tanmaz mallarn ktnn beyanlar stununa, tarih ve yevmiye numaras da gsterilerek yazlr. i ve Yklenicinin e Balama Tarihi Madde 64 - i ve yklenicinin ie balama tarihi, ii veya yklenicilerden birinin istemi halinde inaatla ilgili szleme ve belediye yer teslim tutanann verilmesi zerine, tanmaz maln ktnn beyanlar stununa tarih ve yevmiye numaras ile birlikte yazlr. Bu durumdan tanmaz mal malikine bilgi verilir. SEKZNC BLM Tanmaz Mallarn Ayrlmas -Birlemesi - Taksimi Kaytlarn Nakli Tanmaz mallarn Ayrlmas Madde 65 Bir tanmaz maln ayrlmasnda her yeni parsel iin bir ktk sayfas alp resen tescil edilir. nceki sayfadaki kaytlar, aadaki hkmlere gre yeni sayfasna nakledilerek eski sayfa kapatlr. Tanmaz Mal Ayrlmasnda Faydalanan Tanmaz Mal Ynnden rtifak Haklarnn Nakli Madde 66 rtifak hakkndan istifade eden tanmaz mal paralara ayrldnda, irtifak hakk her ksm iin devam eder. Ancak bu haktan yalnz bir ksm tanmaz mal istifade edebiliyorsa, ykml tanmaz mal sahibi irtifak hakknn dier paralardan terkinini isteyebilir. Tapu idaresi bu istemi irtifak hakk sahibine tebli eder. Tebli tarihinden itibaren bir ay iinde itiraz edilmezse irtifak hakk terkin olunur. Tanmaz Maln Ayrlmasnda Ykml Tanmaz Mal Ynnden rtifak Haklarnn Nakli Madde 67 Ykml tanmaz maln ayrlmas halinde irtifak hakk her ksm iin devam eder. Ancak irtifak hakk bir ksm zerinde kullanlamazsa, o ksm maliki irtifak hakknn kendi tanmaz malndan terkin olunmasn isteyebilir. Tapu idaresi, bu istemi istifade eden irtifak hakk sahibine tebli eder. Tebli tarihinden itibaren bir ay iinde itiraz edilmezse irtifak hakk terkin olunur. Tanmaz Mallarn Ayrlmasnda Rehnin Nakli Madde 68 Tanmaz mallarn ayrlmasnda, rehin haklar yeni tanmaz mallarn hepsinin sayfalarna aynen nakledilir. Oluan parsellerin tapu ktk sayfalarnn dnceler stununda birbirleriyle balantlar belirtilir. Ayrma ve nakil ilemi, alacakllara hemen bildirilir. Tanmaz Maln Ayrlmasnda Rehnin Blnmesi Madde 69 Tanmaz maln ayrlmas srasnda zerinde bulunan rehnin de ayrlan paralarn kymeti orannda blnmesi istenirse, alacakl ile borlunun aralarnda yapacaklar szlemeye, szleme yoksa, talep eden tarafn mahkemeden alaca karara gre ilem yaplr. lem sonucu alacaklya hemen duyurulur. Tanmaz Mallarn Ayrma Yolu ile Taksiminde Rehnin Nakli Madde 70 Hisseli bir tanmaz maln paydalarndan bir veya birkann pay zerinde rehin hakk olup da, bu tanmaz mal paralara ayrlarak taksim edilirse, rehin hakk bununla ykml payda veya paydalara isabet eden tanmaz mallara aynen nakledilir. Rehin hakk ile ykml olmayan payda veya paydalara ait tanmaz mallar ise serbest braklr. lemin soncu alacaklya hemen duyurulur. Tanmaz Mallarn Aynen Taksiminde Rehnin Nakli Madde 71 Ayn hissedarlara ait birden fazla tanmaz mal mterek ve mteselsilen rehinli olup da, ayrlma sz konusu olmakszn taksim edilir ise, rehin btn tanmaz mallar zerinde olduu gibi muhafaza edilir. lemin sonucu alacaklya duyurulur. Ayn hissedarlara ait birden fazla tanmaz mal, mterek ve mteselsilen sorumlu olmakszn ayr ayr rehinli olup da aynen taksim edilir ise, rehin haklar bununla ykml payda veya paydalara isabet eden tanmaz mallara aynen nakledilir. lemin sonucu alacaklya hemen duyurulur . Faydalanan ve Ykml Tanmaz Mallarn Ayrlmas Madde 72 Faydalanan ve ykml tanmaz mallarn ayrlmasnda ktk sayfasnda mevcut hak ve ykmllk, oluan yeni parsellerin ktk sayfalarna aynen nakledilir ve beyanlar stunlarnda aralarndaki balant gsterilir. erhlerin ve Beyanlar Stunundaki Belirtmelerin Nakli Madde 73 Bir tanmaz maln ayrlmasnda zerindeki btn erhler ve beyan kaytlar, oluan parsellerin sayfalarna aynen nakledilerek aralarnda balant salanr. Beyan kayd ile ilgili olan parseller hukuken ve teknik adan belirlenebilir ise, sadece o parsellere nakledilmekle yetinilir. Yeni Parsel Oluumunu Gerektirmeyen Ayrlmalarda Haklarn Durumu Madde 74 Bir tanmaz maldan kamulatrma gibi bir nedenle haklarn ve ykmllklerin nakline gerek olmadan bir paras ayrlarak sicilden terkini gerekiyor ise, ktk sayfas, tanmaz maln dier ksm iin olduu gibi braklr. Ayrlan parann yzlm, ayrma tarihi ve yevmiye numaras ile ayrma nedeni tanmaz maln yzlm ksmnda gsterilir ve miktarndan dlr. Kamulatrma ileminin sonucunda, ktkteki btn hak sahipleri son durumdan haberdar edilir. Ayrca, bedelin datmnda dikkate alnmak zere, ilem kamulatrmay yapan idareye ve hak sahiplerine duyurulur. Tanmaz Mallarn Birletirilmesi ve zerindeki Haklarn Nakli Madde 75 Ayn veya deiik kiilere ait birbirine bitiik tanmaz mallarn birletirilmesi mmkndr. Birletirilecek tanmaz mallarn zerinde, rehin ve irtifak haklar gibi kaydedilmi haklar ile tanmaz mal ykmllkleri gibi erh edilmi haklar varsa, btn hak sahiplerinin ve rehnin alacakllarnn muvafakatlarnn alnmas zorunludur. Birletirilen tanmaz mallar zerindeki hak ve ykmllkler, yeni oluan tanmaz maln ktk sayfasna aynen nakledilir. Nakledilen haklar ve ykmllklerin paydalardan hangisine ait olduu da ayrca belirtilir ve eski sayfalar kapatlr. Ek Sayfa Almas

Madde 76 Bir tanmaz maln kaytl olduu ktk sayfasnn blmlerinden herhangi birisinin dolmas halinde, ilgili mahalle veya kyn son ktnde ilk bo sayfa alr ve sayfann numara blmndeki ek sayfa numaras ile karlkl balant salanr. Eklenen sayfada herhangi bir blmn dolmas halinde de yeni ek sayfa almas mmkndr. Alan ek sayfalarda tanmaz maln yzlm ve nitelii belirtilmez. Sayfa Kapatlmas ve Yeni Sayfa Almas Madde 77 Ayrma, birletirme, tanmaz mal kaydnn terkini ve nakli durumlarnda ktk sayfas kapatlr. Bunun iin "Sayfa No" stunu sol st keden saa apraz, "yelik" stununda maliklerden sonra gelen ilk bo satr da yatay olmak zere krmz mrekkepli kalemle ve ift izgi ile izilir. Beyanlar stununda kapatlma nedeni yine krmz mrekkepli kalemle aklanarak, ilemle ilgili tarih ve yevmiye numaras yazlr. Kapatlan ktk sayfas ile birlikte varsa ek sayfalar da ayn ekilde kapatlr. Bir tanmaz mala ait ktk sayfas ypranma veya kopma gibi nedenlerle kullanlamaz veya okunamaz hale gelirse, re'sen kapatlr ve yeni sayfa alr. Kapatlan sayfa ve sayfalar zerindeki terkin edilmemi haklar ve beyanlar, alan yeni sayfaya kendi tarih ve yevmiye numaralar deitirilmeden aynen nakledilir. Kapatlan sayfa zerinde ilem yaplamaz. DOKUZUNCU BLM Terkin - Senetlerin ptali - Deiiklik Terkin stemi Madde 78 Tapu sicilinde terkin, hak sahibinin veya yetkili makamn istemine ya da mahkeme kararna dayal olarak yaplr. potekli bor senedi ve irat senetlerinin terkininde bu senetlerin mdrle ibraz veya mahkemece hkmszlne karar verilmi olmas zorunludur. Kaytlarn terkininde tescil istemleriyle ilgili hkmler aynen uygulanr. Kanunda aka gsterilen haller ile erh edilmi ahsi haklarda ve tescil edilmi arzi ve ahsi irtifak haklarnda belli bir sre sz konusu ise, bu srenin dolmas halinde tanmaz mal malikinin istemi zerine de terkin ilemi yaplabilir. Terkinin ekli Madde 79 Tapu sicili zerinde yaplacak terkinler, terkin edilecek hakla ilgili kaydn zerinin krmz mrekkepli kalemle izilmesi ve altndaki satra yine krmz mrekkepli kalemle "terkin edilmitir" ibaresi ile tarih ve yevmiye numarasnn yazlmas ve mdrn veya grevlendirecei bir memurun imza etmesi ile olur. Hakkn tescilinde harf kullanlm ise terkininde de ayn harf kullanlr. potekli Bor Senedi ve rat Senedinin ptali Madde 80 Bir ipotekli bor senedi veya irat senedinin iptali, krmz mrekkepli kalemle apraz izgi ekilmek ve terkin edildii hususu yazlmak, terkine ilikin tarih ve yevmiye numaras belirtilmek ve mdr tarafndan imzalanmak suretiyle yaplr. Bir senet ypranm ve okunamayacak hale gelmi ise, ayn usulle ve zerinde iptal nedeni yazldktan sonra iptal edilip, yeniden verilme nedeni belirtmek suretiyle yeni senet verilir. Yeni senet mdr ve hakim tarafndan imzalanr. ptal edilen senetler ktk sayfasna ait dosyada saklanr. Kaydn Deitirilmesi Madde 81 Tapu sicilinde deiiklik, hak sahibinin veya yetkili makamn istemi ya da mahkeme kararna dayal olarak yaplr. Rehinler hakkndaki zel hkmler sakl kalmak kouluyla tapu sicilindeki deiiklikler, zerinin krmz mrekkepli kalemle izilip, deiiklik tarih ve yevmiye numarasyla yeni kaydn yazlmas suretiyle yaplr. nceki kayt bir harfle yazlr ise, yine ayn harf kullanlr. Rehinle lgili Deiiklikler Madde 82 Rehinli alacan ksmen denmesi veya rehnin miktar, faiz, derece, sre gibi unsurlarnda yaplacak deiiklikler, dnceler stununda ilgili rehnin harfi kullanlmak suretiyle belirtilir. potekli Bor Senedi ve rat Senedi zerinde Yaplacak Deiiklikler Madde 83 potekli bor ve irat senetleri kaytlarnn deitirilmesi, taraflarn anlamas ve senetlerin mdrle verilmesi ile yaplabilir. Anlama olmazsa mahkeme karar olmadan deiiklik yaplamaz. Kayt zerinde yaplan deiiklikler, senetler zerine de yazlmak suretiyle mdr ve hakim tarafndan imza edilir. Rehinli Alacan Temliki Madde 84 Rehinli alacan temliki halinde; ktk sayfasnn ilgili ksmnda eski alacaklnn ad, soyad ve baba ad krmz mrekkepli kalemle izilir ve zerine dncelere baknz anlamna gelen "D. B." harfleri, dnceler stununda da rehinle ilgili harfle yeni alacaklnn ad, soyad, baba ad, ileme ait tarih ve yevmiye numaras yazlr. ONUNCU BLM Dzeltmeler Ktk zerinde Dzeltmeler Madde 85 Ktk zerinde belgelere aykr tescil veya yazmn dzeltilebilmesi iin ilgililerin yazl olurunun alnmas ve yevmiye defterine kaydedilmesi gerekir. Belgeye aykr yazmn veya tescilin dzeltilmesine, ilgililerden birisinin yazl oluru olmazsa, mdr defterdarlk veya mal mdrlnden dzeltme iin dava almasn, talep eder. Hazine avukat bulunmayan yerlerde bu dzeltmeler iin mdrlk tarafndan resen dava alr. kinci ve nc fkralardaki durum, ayrca ktk sayfasnn beyanlar stununda belirtilir. Ktkte belgeine aykr olarak adi yazm hatas yapldnn ilem srasnda saptanmas halinde, mdrce nedeni dzeltmeler sicilinde aklanarak resen dzeltme yaplr. Sonradan Gelen Hak Sahiplerinin Durumu Madde 86 Yaplacak dzeltmeler hatal yazmdan sonra hak sahibi olmu kiilerin hakkn etkileyici nitelikte ise, bu hak sahiplerinin de yazl olurlar aranr. Kadastro Tespitleri Srasnda Yaplan Yanllklarn Dzeltilmesi Madde 87 Kadastro almalar srasnda meydana gelen yazm hatalaryla ad, soyad ve baba adndaki yanllk veya eksiklikler ilgilisinin bavurusu zerine;

a) Senetsizden tespitlerde; nfus kayt rnei ve tanmaz maln bulunduu mahalle veya ky muhtarlndan alnacak fotorafl ilmhaber, b) Kayda dayal tespitlerde; dayana kayt ve belgeler. ncelenerek, talebin gerek hak sahibinden geldiine kanaat getirilmesi artyla ve talep yevmiye defterine kaydedilmek suretiyle dzeltilebilir. Dzeltmenin ekli Madde 88 Yanl yazm okunacak ekilde krmz mrekkepli kalemle izilir ve ilk bo stuna dorusu yazlr. Kaznt, silinti, satr aralarna veya sayfa kenarna knt veya kayda ek yaplmak suretiyle dzeltme yaplamaz. Yevmiye defterine kaydedilerek yaplan dzeltmelerde tarih ve yevmiye numaras, dzeltmeler siciline kaydedilerek yaplanlarda ise bu sicilin numaras dzeltilen ilemin zerine yazlr. Dzeltme ile ilgili belgeler tanmaz mala ait dosyada saklanr. ONBRNC BLM Yardmc Siciller Mal Sahipleri Sicili Madde 89 Tanmaz mal maliklerinin ad, soyad, ikametgahlar ve sahip olduklar tanmaz mallarn ada, parsel, sayfa numaralar ile mahalle veya kyleri mal sahipleri siciline yazlr. Maliklerin soyadnn ba harfine gre her harf iin ayr bir defter alr. Kiinin bir-den fazla tanmaz mal varsa, tamam ayn stunda gsterilir. Bir tanmaz mal, malikinin iyeliinden knc krmz mrekkepli kalemle ada ve parsel numaras izilir. Ayrma ve birletirme ilemlerinde, eski ada , parsel ve sayfa numaralar izilip yeni numaralar yazlr. Tanmaz mal sahibi, ikametgahn deitirdiini bildirdiinde, mal sahipleri sicilinin ilgili ksmna yeni ikametgah yazlr. Aziller Sicili Madde 90 Vekaletten aziller, vekalet verenlerin soyadnn ba harflerine gre, her harf iin sicilde ayrlan blme yazlr. Azil belgesi geldiinde, mdr veya grevlendirecei memur tarafndan zerine alnd tarih, saat ve dakika hemen yazlarak aziller siciline kaydedilir. Dzeltmeler Sicili Madde 91 Yevmiye defterine yazlmas gerekmeyen dzeltmelerin sebebi, dzeltmeler siciline kaydedilir. Kamu Orta Mallar Sicili Madde 92 Mer'a, yaylak, klak gibi kamu orta mallar, zel siciline yazlr ve hangi ky veya belediye tahsisli olduu belirtilir. lgili belgeler zel dosyasnda saklanr. Dier Defterler Madde 93 Tapu dairelerinde ayrca tablo - mahzen defteri, yazma defteri ve idari snrlar kayt defteri de tutulur. Tablo - Mahzen Defteri Madde 94 Mdrlkte bulunan btn ktk, zabt defteri, yevmiye defteri ve resmi senet ciltleri ile yardmc siciller tablo mahzen defterine kaydedilir. Tablo - mahzen defterindeki yazmlar, her yl sonunda Genel Mdrle bildirilir. Yazma Defteri Madde 95 Yevmiye defteri ve aziller siciline yazlan ilem ve belgeler dnda tapu dairesine gelen ve giden btn yazlar ve istemler yazma defterine kaydedilir. dari Snrlar Kayt Defteri Madde 96 Yetkili mercilerce karara balanan idari snrlarla ilgili kararlar ve ky snrlar, idari snrlar defterine yazlr ve belgeleri zel dosyasnda saklanr. ONKNC BLM Sicillerin Saklanmas Sicil ve Defterlerin Saklanmas Madde 97 Bu tzkte yazl ana ve yardmc siciller ile defterler zenle saklanr ve imha edilemezler. Resmi Senetlerin Saklanmas Madde 98 Resmi senetler her yl tarih ve yevmiye srasyla ciltlenerek saklanr. Belgelerin Saklanmas Madde 99 Her tanmaz mal iin bir dosya alr ve dosya zerine mahalle veya ky ile ktk sayfas, ada ve parsel numaras yazlr. Tapu ilemleriyle, Dner Sermaye letmesine ait belgeler tarih ve yevmiye numarasna gre bu dosyaya konulur. Belgelere birden balayan numaralar verilir ve dosya kapann i ksmna hangi belgelerin hangi tarih ve yevmiye ileme ait olduu yazlr. Tanmaz mal dosyalar, arivde her mahalle veya ky itibariyle ktk sayfas numaras srasna gre dizilir. Bir belge birka tanmaz malla ilgili ise en kk sayfal tanmaz mal dosyasna konulur ve bu belgenin hangi dosyada olduu dier dosyalarda belirtilir. ONNC BLM rnekler ve Genel Mdrle Bilgi Verme Sicillerin Daire Dna karlmas Madde 100 Tapu sicilleri, tapu dairesi dna karlamaz. Devlete, gerek ve tzel kiilere ait bir hizmetin grlmesi, bir hakkn korunmas ve ispat gerektiinde, onayl rnekleri verilir Ancak mahkemelerce sicil veya belgelerin asl istenildii taktirde, rnekleri mdr tarafndan tasdik edilip, iade edilmek zere imza karlnda asllar verilir. Tapu Senedi ve rnekler

Madde 101 Tapu daireinde akitli veya akitsiz ilemlerle ilgili olarak dzenlenen tapu senedi veya ipotek belgelerinin birer rnei, mdr tarafndan hak sahipilerine verilir. lgilisinin istemi halinde de, tapu sicilini oluturan bilgi ve belgelerin rnei verilir. Belgelerin ekli Madde 102 Tapu ilemlerinde kullanlacak belgelerin ekilleri, Genel Mdrlk tarafndan belirlenir. Belgelerin Gnderilmesi Madde 103 Tapu senetleri ve ipotek belgelerinin fotorafsz birer rnei ile ipotek terkin ilemleri liste halinde, ilemi izleyen ayn ilk haftas iinde Genel Mdrle gnde-rilir. Genel Mdrlk blge arivleri oluturmaya yetkilidir. Ktk, Yevmiye Defteri ve Yardmc Sicillerin Onanmas Madde 104 Ktkler, yevmiye defteri ve yardmc siciller zerinde herhangi bir ilem yaplmadan nce, birbirini takip eden sayfa numaralar verilerek mdr tarafndan ka sayfadan ibaret olduklar son sayfaya yazlp tarih, imza ve mhrle onanr, sayfa aralar da ayrca daire mhr ile mhrlenir. Kadastro aamasnda oluturulan ktklerin onama ilemi kadastro mdr tarafndan yaplr. ONDRDNC BLM eitli Hkmler Kadastro Grmemi Tanmaz Maln Yazm Geici Madde 1 Henz kadastrosu yaplmam yerlerde ktk yerine zabt defteri ve kat iyelii zabt defteri tutulur. Tanmaz mallarn snrlar hudut komular yazlarak gsterilir. Tanmaz maln varsa resmi haritas veya plan dosyasnda saklanr. Kadastrosu Yaplmam Yerlerde Belgelerin Saklanmas Geici Madde 2 Kadastrosu yaplmam yerlerde, her ileme ait belgeler, o ilem iin ayr bir dosya iinde zeri tarih, sra ve yevmiye numaras yazlarak saklanr. lemlere ait dosyalar ayrca aylk olarak arivlenir. Kaldrlan Hkmler Madde 105 8/10/1930 tarih ve 10012 sayl Bakanlar Kurulu Karar ile yrrle konulan Tapu Sicilli Nizamnamesi yrrlkten kaldrlmtr. Yrrlk Madde 106 Trk Medeni Kanununun 910 uncu maddesine gre hazrlanp Dantay'ca incelenmi olan bu Tzk, Resmi Gazete'de yaym tarihinde yrrle girer. Yrtme Madde 107 Bu Tzk hkmlerini Bakanlar Kurulu yrtr.

Kadastro Bilirkiileri Hakknda Ynetmelik BRNC BLM Ama ve Dayanak Ama Madde 1 - Bu Ynetmeliin amac, kadastro alma alan ierisindeki tanmaz malarn snrlandrma ve tespitlerinde bilgisine bavurulmak zere, 3402 sayl Kadastro Kanununun 3 nc maddesi uyarnca kadastro ekiplerinde grevlendirilecek (kadastro mahkemeleri hari) bilirkiilerin seimi, nitelikleri, grev yapma usul ve esaslar ile denecek cretleri belirlemektir. Dayanak Madde 2 - Bu Ynetmelik, 3402 sayl Kadastro Kanununun 47/B maddesi hkm gereince dzenlenmitir. KNC BLM Genel Hkmler Bilirkii seimi iin talepte bulunulmas Madde 3 - Kadastro mdr, alma alannn ilann mteakip, alma alan belediye hudutlar iinde ise ilgili belediye bakanlndan, ky hudutlar iinde ise ky muhtarlndan, kadastro ekipleri ile birlikte grev yapmak zere onbe gn iinde alt adet bilirkii (alma alannda birden fazla ekip grev yapacaksa dier her ekip iin ayrca bilirkii) semelerini ve isimlerinin de bildirilmesini bir yaz ile ister. Bu yazda, bilirkii olarak seilecek kiilerin alma alan iinde bulunan tanmaz mallarn geometrik ve hukuki durumlarn bilen kimseler olmasn ve bu Ynetmelikte belirtilen engel hallerin bulunmamas gerektiini aklar; belediye hudutlar iinde grev yapacak bilirkiilerin belediye meclisince, kylerde grev yapacak bilirkiilerin ise ky derneince seilmeleri aka belirtilir. Bilirkiilerin seimi Madde 4 - a) Karar organlar tarafndan seilmesi: Bilirkii, belediye meclisi veya ky derneince salt ounlukla seilir. ounluk salanamad takdirde toplant ertesi gne braklr; ikinci toplantda bulunanlarn ounluu ile seilir. Seim sonular, kylerde ky karar defterinde, belediyelerde ise bu konuda alnacak meclis kararnda belirtilir. Belediye meclislerinin toplant halinde olmad zamanlarda, bilirkiiler, 1580 sayl Belediye Kanununun 83 nc maddesinin son fkras gereince belediye encmenince seilebilir. b) Mlki amir tarafndan belirlenmesi: Bilirkiilerin sresi iinde seilmemesi veya bilirkiiliklerine engel sebeplerinin bulunmas ya da ky veya mahalle snrlarnn deim olmas nedeniyle seilen bilirkiilerin ta-nmaz mallar hakknda yeterli bilgi verememeleri halinde, 3402 sayl Kadastro Kanununun 3 nc maddesinin 5 inci fkras gereince kadastro mdrnn talebi ile mlki amir tarafndan o ky veya mahalleden ya da mcavir veya yakn ky ve mahallelerden istenilen sayda bilirkii belirlenir. Bilirkiilerde aranacak nitelikler Madde 5 - Kadastro ekiplerinde grev alacak bilirkiiler; a- Trk vatanda olmas, b- 40 yan bitiri olmas, c- Medeni haklarn kullanma ehliyetinin bulunmas, d- En az on yldan beri o mahalle veya kyde ikamet etmesi, (Mlki amir tarafndan belirlenen kimselerde bu art aranmaz.) e- Zimmet, ihtilas, irtikap, rvet, hrszlk, inanc ktye kullanmak, dolanl iflas gibi yzkzartc bir sutan kesinlemi hkm giymemi olmas, f- Okuma - yazma bilmesi gerekir. Ancak, alma alan iinde okuma - yazma bilenler arasnda bilirkii olabilecek nitelikte kimse bulunmad takdirde, muhtar veya belediye bakanlnca kadastro mdrlne yazl olarak bildirilmek suretiyle, okuma - yazma bilmeyen kiilerde seilebilirler . Okuma - yazma bilmeyen bilirkiilerin, Kadastro Kanununa gre dzenlencek belgelere sol elinin ba parman, yoksa teki herhangi bir parman basmas imza yerine geer. Bu durumda, parmak izinin kime ve hangi el ve parmaa ait olduu ekipte grevli kadastro teknisyenleri ile muhtar tarafndan tasdik edilir. Kadastro mdrlnce, ky dernei veya belediye meclisince seilen bilirkiilerin ya durumlar nfus idaresinden, sabka durumlar ise cumhuriyet savclndan bir yaz ile sorulur. Yaplan aratrma sonucunda yukardaki artlar tamayan veya seildikten sonra bilirkii olma niteliklerini kaybedenlerin yerine yenileri setirilir. Bilirkiilere yemin ettirilmesi Madde 6 - Kadastro mdr, seilen veya belirlenen bilirkiileri bir yaz ile kadastro mahkemesine (blgede kadastro mahkemesi henz kurulmamsa sulh hukuk mahkemesine) gndererek, H.U.M.K. nun uygulamasnda olduu gibi "Kadastro tespitleri srasnda, kadastro bilirkiisi olarak bilgime bavurulduunda, grg, duygu ve bilgimi geree uygun ekilde bildireceime, oy ve dncemi tarafsz olarak aklayacama Allahm ve namusum zerine yemin ederim" eklinde yeminlerinin yaplmasn ister. Mahkemece, bilirkiinin yeminleri yaptrldktan sonra dzenlenecek yemin tutana kadastro mdrlne gnderilir. Bu tutanan asl mdrlk dosyasnda, bir rnei de ekip dosyasnda saklanr. Bilirkii olarak dinlenemiyecekler Madde 7 - Bilirkii seilen kimseler.

a) Kendisine, eine, usul ve furuuna, kardeine, kardeinin ocuklarna ve einin usul ve furuuna ait tanmaz mallarn tespitinde, b- Tespiti yaplan tanmaz mal zerinde hak iddia edenlerden biri ile arasnda dava veya husumet bulunanlar, c- Tespiti yaplan tanmaz mal zerinde hak idia edenlerle (a) bendinde yazl derecede hsml olanlar, d- 3402 sayl Kadastro Kanununun 16 nc maddesine gre belediye veya ky tzel kiilikleri adna yaplacak snrlandrma ve tespitlerde, belediye meclisi ve encmeni ile ky ihtiyar kurulu yesi olarak grev yapanlar bilirkii olarak dinlenemezler. Bilirkiilere cret denmesi Madde 8 -Kadastro ekibinde grev yapacak bilirkiilere Tapu ve Kadastro Genel Mdrlnce , 6245 sayl Harcrah Kanunu hkmlerine gre (madde 50/5) belirlenecek miktar zerinde altklar i gn hesabyla her ayn sonunda cretleri denir. Grevini yapmayan bilirkiilere uygulanacak hkmler Madde 9 - Kadastro almalarnda, grevli bilirkiilerin geerli mazeretleri olmakszn grevden kanmalar veya geree aykr beyanda bulunmalar halinde, Kadastro Kanununun 42 ve 43 nc maddeleri hkm uygulanr. Bu husus, almalara balanmadan nce kadastro mdr tarafndan bir yaz ile bilirkiilere duyurulur. NC BLM Yrrlk ve Yrtme Yrrlk Madde 10 - Bu Ynetmelik yaym tarihinde yrrle girer. Yrtme Madde 11 - Bu Ynetmelik hkmlerini Tapu ve Kadastro Genel Mdr yrtr.

Daval Tanmaz Mal Tutanaklarnn Kadastro Mahkemesine Devri Hakknda Ynetmelik BRNC BLM Ama ve Dayanak Ama Madde 1 - Bu ynetmeliin amac, 3402 sayl Kadastro Kanununun 5 inci maddesi uyarnca kadastro almalarna balamadan nce mahalli hukuk mahkemelerinde daval bulunan veya davalar karara balanp da henz kesinlemeyen tanmaz mallarn, tespiti ve kadastro tutanaklarnn tanzim ekli ile dosyalarnn kadastro mahkemelerine devri usuln belirlemektir. Dayanak Madde 2- Bu Ynetmelik, 3402 sayl Kadastro Kanununun 47/C maddesi hkm gereince dzenlenmitir. KNC BLM Genel Hkmler Davac saylacak tanmaz mallar Madde 3 - 3402 sayl Kadastro Kanununun 25 inci maddesi saylan, tanmaz mal mlkiyetine ve snrl ayni haklara, tapuya tescil veya erh edilecek veyahut beyanlar hanesinde gsterilecek sair haklara, snr ve l uyumazlklarna ilikin kadastroyu ve tapu sicilini ilgilendiren benzeri davalara konu tanmaz mallar, daval saylr. Dava listelerinin alnmas Madde 4 - alma alannda ie balamadan nce, bu alan ierisinde kalan tanmaz mallar hakknda, mahalli hukuk mahkemelerinde grlmekte olan davalarla hkme balanm olup da henz kesinlemeyen davalardan kadastro ile ilgili olanlarn listesi, kadastro mdr tarafndan bu mahkemelerden yazl olarak istenir. Mahalli hukuk mahkemelerince dzenenecek listelerde; davann esas numaras, davac ve davalnn ad-soyad ile adresleri, davann konusu, daval tanmaz maln mevki ve hudutlar ile varsa davaya dayanak belgelerin cinsi, tarih ve numaras belirtilir. Dava listeleri, mdr veya mdr yardmcs tarafndan incelenir, kadastro mahkemesi grev ierisine giren davalar tespit edildikten sonra bu liste ve davalarla ilgili belgeler kadastro teknisyenlerine imza karl teslim edilir. Dava listesinde kadastroyu ilgilendirmeyen dava bulunduu takdirde, durum ilgili mahalli mahkemeden sorularak alnacak cevaba gre ilem yaplr. Daval tanmaz mallarn snrlandrma ve tespiti Madde 5 - Davalnn konusuna gre: a- Dava mlkiyete ynelik ise; tanmaz mal teknisyenlerce llp taraflarn iddialar, varsa belgeleri muhtar ve bilirkii beyanlarna gre deerendirildikten sonra, sonular ve varacaklar kanaatlar tutanan edinme sebebi stununda etrafnca aklanmak ve davann dosya numaras belirtilmek suretiyle maliki tayin edilmeden (mlkiyet tablosu doldurulmadan) kadastro tutana dzenlenir. b- Dava hududa ve yzlmne ynelik ise (a) fkrasnda belirtildii ekilde gerekli lm ve inceleme yapldktan sonra, tanmaz maln maliki tayin edilmek suretiyle kadastro tutana dzenlenir, davaya konu hudutlar paftasnda mrekkeplenmeden kurun kalemle iaretlenip yzlm hesaplanmaz. Taraflarn iddia ettikleri snrlar ile zeminde mevcut olan snr ayr bir kroki zerinde gsterilip, bu kroki kadastro tutanana eklenir. c- Davann mlkiyetle birlikte hududu da (hudut ve yzlm) ynelik olmas halinde; (a) ve (b) fkralarnda akland gibi, tanmaz maln maliki tayin edilmeksizin davaya konu hudutlar paftasnda kurun kalemle iaretlenir ve yzlm hesaplanmaz. d- Davann snrl ayni haklara, tapuya tescil ve erh edilecek veyahut beyanlar hanesinde gsterilecek haklara ynelik olmas halinde; teknisyenlerce, tanmaz maln snrlar belirlenip maliki tayin edilir, davann konusu ile dosya numaras kadastro tutanann edinme sebebi stununda etraflca aklanr. Bu maddeye gre snrlandrma ve tespiti yaplan tanmaz mallara ait kadastro tutanaklar, kadastro mahkemesine gnderilmek zere pafta rnekleri ile birikte en ge 7 gn iinde kadastro mdrne teslim edilir. e- Daval olan tutanaklarn st sa kesine krmz kalemle ve dikkati ekecek ekilde (davaldr) szc yazldktan sonra, tutanan dava dosyas ile kolayca birlemesini salamak iin mahkemenin ad ve esas numaras yazlr. Daval tutanaklarn kadastro mahkemesine devri Madde 6 - Teknisyenlerce kadastro mdrne teslim edilen daval tanmaz mallara ait kadastro tutanaklar ile eklerinin kadastro mdrnce derhal fotokopisi veya rnekleri karlarak, asllar 3402 sayl Kadastro Kanununun 5 inci maddesinin son fkras uyarnca en ge 7 gn iinde kadastro mahkemesine gnderilir. Ayrca, davann grlmekte olduu mahali hukuk mahkemesine de bilgi verilir. Mahalli mahkemede grlmekte olan ayn alma alannda birden fazla tanmaz mal (parseli) ilgilendiriyor ise, her bir parselin kadastro tutana dzenlendike ayr ayr kadastro mahkemesine gnderilir. Ancak, kadastro mahkemesine bu dava ile ilgili baka tanmaz mallarn da (parsellerin) bulunduu ve kadastro tutanaklar dzenlendike bunlarn da gnde-rilecei hususu yazda aka belirtilir. Daval tanmaz mallara ait kadastro tutana ile eklerinin fotokopisi veya rnei, kadastro mdr tarafndan aslna uygunluu tasdik edilerek ayr bir dosyada saklanr ve almalarn tamamlanmasndan sonra, bu dosya dier evrak msbitelerle birlikte tapu sicil mdrne devredilir. Daval listeleri kadastro mdrlne verildikten sonra mahalli hukuk mahkemelerinde alan davalar Madde 7 - a) Kadastro tutana henz dzenlenmeden dava almsa; Dava listelerinin kadastro mdrlnce gnderilmesinden sonra, o alma alannda bulunan tanmaz mallarla ilgili olarak yeni alan davalarn mahkemelerce kadastro mdrlne bildirlmesi zerine, kadastro mdrnce bu listeler derhal kadastro teknisyenleine ve-rilir. Dava listelerinde belirtilen tanmaz mallarn kadastro tutana henz dzenlenmemi ise, davann

mahiyetine gre, teknisyenlerce bu Ynetmeliin 5 inci maddesi uyarnca snrlandrma ve tesbit yapldktan sonra 6 nc maddesine gre ileme yaplr. b) Kadastro tutanann dzenlenmesinden nce dava alm, ancak tutanak dzenlendikten sonra kadastro mdrlne bildirilmise; Teknisyenlerce, kadastro tutanann malik stunu krmz kalemle izilerek mahkemenin ad ve esas numaras yazl tutanan uygun bir yerine kadastro ekibince erh verilmek suretiyle parsel daval hale getirilir. Bundan sonra ynetmeliin 6 nc maddesine gre ilem yaplr. c) Kadastro tutanann dzenlenmesinden sonra dava almsa; Kadastro tutanann dzenlenmesinden sonra kadastro mahkemesinin grevi baladndan, tutanak zerinden herhangi bir ilem yaplmadan, derhal mahalli mahkemeye aklayc bir yaz ile kadastro tutanann dzenlendii bildirilir. d) Ask ilan sresi ierisinde dava; 30 gnlk ask ilanna alnan tanmaz mallarla ilgili olarak kadastro mahkemesinde dava alabileceinden, bu sre ierisinde mahalli hukuk mahkemelerinde alan davalar hakknda kadastro mdrlklerince kadastro tutana zerinde bir ilem yaplmaz. Dava konusu tanmaz maln tespitinin yaplarak 3402 sayl Kadastro Kanununun 11 inci maddesi uyarnca ilana alnd hususunda davann ald mahkemeye ayrntl bilgi verilir. e) Daval olduu halde tutanaklar kesinletirilmise; Kadastro ncesi daval olduu halde, dava listesine dahil edilmemesi veya daval olduu mahkemelerece bildirildii halde bu husus gznnde bulundurulmyarak tespitleri kesinletirilen tanmaz mallar bulunduu takdirde, devredilmise tapu sicil mdrlnce, devredilmemi ise kadastro mdrlnce ilgili parselin tapu kt sahifesinin beyanlar hanesine, tespitin daval olmas nedeniyle kesinlemedii yazlarak bu Ynetmeliin 5 ve 6 nc maddeleri uyarnca ilem yaplr. Tanmaz mal tapu ktne tescil edildikten sonra el deitirmi ise, hibir ilem yaplmadan ilgililerin mahkemeye bavurmlar gerektii tebli edilir. htilafsz ksmn ayrlmas Madde 8 - Kadastro mahkemesinde snr uyumazl nedeniyle alm davalarda, ilgililerin talebi zerine dava konusu tanmaz maln ihtilaf dnda kalan ksm, 3402 sayl Kanunun 30 uncu maddesi gereince mahkemece ayrlabilir. Mahkeme, ayrma ilemini yapmak zere kadastro mdrlne talepte bulunur. Kadastro mdrl bu ayrmann imara uygunluunu yetkili mercilerden saladktan sonra ayr m yapar ve sonucunu mahkemeye iletir. Mahkemenin bildirii zerine ihtilafsz ksma son parsel numaras verilerek tescili yaplr. NC BLM Yrrlk ve Yrtme Yrrlk Madde 9 - Bu ynetmelik yaym tarihinde yrrle girer. Yrtme Madde 10 - Bu Ynetmelik hkmlerini Tapu ve Kadastro Genel Mdr yrtr.

Tanmaz Mallarn Snrlandrma,Tespit ve Kontrol leri Hakknda Ynetmelik BRNC BLM Ama ve Dayanak Ama Madde 1 - Bu Ynetmeliin amac, 3402 sayl Kadastro Kanununa gre tanmaz mallarn snrlandrma, tespit ve kontrol ilerinde takip edilecek teknik, hukuki ve idari usul ve esaslar, tutanaklarn muhteviyat, tutulma ekli, kayt ve belgelerin bulunmas, karlmas, deerlendirilmesi, muhafaza ve devri gibi ilemleri ve revizyon gren eski kaytlarn kapatlmas hususlarn belirlemektir. Dayanak Madde 2 - Bu Ynetmelik, 3402 sayl Kadastro Kanununun 47/D maddesi hkm gereince dzenlenmitir. KNC BLM Genel Hkmler Kayt ve belgelerin karlmas ve yararlanma Madde 3 - Kadastro mdr, alma alannda ie balamadan nce, alma yaplacak mahalle veya kye ait tapu ve vergi kaytlarnn karlmas iin yeteri kadar memur grevlendirir. Grevlendirilen memurlarca, alma yaplacak mahalle veya kye ait tapu ve vergi tahrir kaytlar, tarih srasna gre, alma alanna ait tapu ve vergi kayt defterine yazlr. karlan kaytlarn sa kenarna rnei alndn belirtmek amacyla krmz kalemle "KADASTRO" ibaresi yazlr. Vergi kaytlarnn kartlmas srasnda, belediye, zel idare, vergi dairesi ve ky muhtarlklarnca gereken kolaylk gsterilir. Kayd karan ve kontrol eden tarafndan, doruluu ve bakaca karlmas gereken kayt bulunmad hususu tanzim edilen tapu ve vergi kayt defterinde belirtilerek imzalanr. Sonradan karlan veya ilgililerce ibraz edilen kaytlar bu deftere ilave edilip yazan kii tarafndan imzalanr. 1981 yl emlak vergisi beyan dnemine ait, kylerde emlak vergisi beyan defterlerinin, il ve ilelerde ise emlak vergisi beyannamelerinin rnei (fotokopisi) vergi dairelerinden (Belediyelere devredilmi ise belediyeden) teslim alnr. 1981 yl beyan dneminde beyanname verilmeyen tanmaz mallarn da, nceki beyan dnemlerine ait beyannameleri alnr veya tasdikli birer suretleri ilgililerinden istenir. karlan kaytlarn harita veya krokisi varsa, alma alan iin tanzim edilen tapu kayt defterinde belirtilir. Bu harita ve krokilerin birer rnei dizi pusulasna bal olarak bir dosya iinde muhafaza edilir. Ayrca , harita veya krokinin hangi tapu kaydna ait olduu ve bakaca harita ve kroki bulunmad hususu dizi pusulasnda belirtilerek imzalanr. Kadastro mdr, btn resmi daireler, belediyeler, zel idareler ve messeseler tarafndan yaplm harita ve planlar ile bunlara ait belgelerden alma alanna ait olanlarnn birer rneini yazl olarak ister ve ayrca almalar srasnda temsilci bulundurabileceklerini bildirir. Alnan belge ve haritalar, karlan tapu ve vergi kaytlar ile dava listeleri imza karlnda kadastro teknisyenlerine teslim edilir. Snrlandrma ve tespit Madde 4 - Kadastro teknisyenleri, ilan edilen gn ve saatte, belirtilen ada veya mevkiye, muhtar ve bilirkiilerle birlikte giderler. Hazr bulunduklar takdirde ilgilelerin mahallinde verdii belgeler de gznnde tutularak, varsa tapu ve vergi kaytlar ile dier belgeler, en az bilirkii ile muhtarn bilgilerinden yararlanmak suretiyle mahalline uygulanr ve teknik ynetmelie gre tanmaz maln snrlandrlmas yaplr. braz edilen belgeler, ilgili stununa ilenmek suretiyle kadastro tutanana eklenerek ilgilisine Ek- 3 deki alnd belgesi verilir. Teknisyenler, bilirkiiler ile ilgililerden elde edilecek tm bilgileri deerlendirip tanmaz maln hukuksal durumunu tespit ettikten sonra, kanaatlarn her tanmaz mal iin dzenleyecekleri kadastro tutanann edinme sebebi stununda izah ederler. Dzenlenen tutanaklar, muhtar ve bilirkiilerle varsa dnce ve tanklna bavurulan kimselerle birlikte teknisyenlerce imzalanr. Ayrca, muhtar ve bilirkiilere (edinme sebebinin bittii yerde ve bo satr brakmadan) kendi el yazlar ile "Okudum" ibaresi yazdrlktan sonra imza ettirilir. Ayn iktisap artlarna bal tutanaklar, edinme sebeplerine atf suretiyle dzenlenmez. Ancak gerektiinde sadece tutanan "edinme stunu" matbu hale getirilerek bo braklacak yerler teknisyenlerce doldurulmak suretiyle dzenlenebilir. Kadastro Kanununun 18 inci maddesi tarm alanna dntrlmesi veya ekonomik yarar salanmas mmkn olan yerler "Hali arazi" veya "Ham toprak" gibi vasflarla Hazine adna tespit edilir ve tutanakta bu huuss etrafnca akanr. Tanmaz mal maliklerinin hviyetinin tespitinde, nfus hviyet czdan veya nfus kayt rneinden yararlanlr. Ky nfusuna kaytl hak sahiplerini gerek kimlii nfus kayd ibraz edilmedii takdirde ky nfus defterinden tespit edilir. Dier kiilerin bilgilerine bavurma Madde 5 - Kadastro teknisyenleri, muhtar ve bilirkiilerin bilgi ve beyanlar ile kanaata varamadklar takdirde, nedeni tutanakta aka gsterilmek art ile dier kimselerin de bilgi ve ahadetlerine bavurabilirler. Ancak, muhtar ve bilirkiilerin bilgi ve beyanlarna aykr olarak yaplan tespitlerin kayt ve belgelere dayandrlmas, sebeplerinin kadastro tutananda aklanmas, bu ekilde yaplacak tespite muhtar ve bilirkiilerin muhalif olmalar halinde mahalefet erhi yazlmak suretiyle imzalarnn alnmas

gerekir. Muhtar veya bilirkiilerin kadastro tutanan imzalamaktan kanmas durumunda, bu husus tutanan uygun bir yerinde belirtilerek dier hazr bulunanlarca imzalanr. Snrlandrma ve tespit almalar srasnda Maliye ve Gmrk Bakanl ile Orman Genel Mdrl temsilcileri gzlemci olarak hazr bulunmularsa, gerektiinde bunlarn da bilgilerine bavurulup tutanan ilgililer stununa imzalar alnr. Bunlar ekip grevlisi yet-kisine haiz deildir. Tutanaklarn kapsam Madde 6 - Kadastro tutana; a) Tanmaz maln bal bulunduu il, ile, mahalle veya ky (alma alan) ile mevki veya sokan, b) Ktk sahifesi, pafta ada ve parsel numaras, yzlmn, kadastro harcna esas olan deerini, harcn tutarn ve niteliini, c) Snrlandrma ve tespite esas alnacak tapu ve vergi kayd, emlak beyannamesi ve tutanaa eklenen belgelerin adetleri ile eit, gn ve saysn, d) Edinme sebebini ve yaplan inceleme sonucunda belirlenen hak sahipilerinin kimliklerini, e) Snrlandrma ve tespitte grev alan, teknisyenler, muhtar, bilirkiiler, beyanda bulunan ilgililer ve tanklarn ad, soyad ve imzalarn, f) Kadastro mdr, kadastro yesi ve tespiti denetleme ile grevli kontrol elemannn ad, soyad ve imzalarn, g) Mlkiyetin gayri ayni ve ahsi haklar, erhler ve beyanlar, gayrimenkul rehinerini, h) Snrlandrma ve tespit ilerine itiraz edenlerin ad, soyad, baba ad, itiraz zeti, ibraz edilen belgelerin nitelii ve tarihini, i) Snrlandrma ve tespitinin sonucunu, j) Tapu ktne tescil edenler ile tescili kontrol edenlerin ad, soyad ve imzalarn kapsar. Komisyon tutana; Tanmaz maln bal bulunduu il, ile, mahalle veya ky (alma alan) ile mevki veya sokan, ktk sahifesi, ada, parsel ve pafta numarasn, komisyonca takdir edilen deerini, komisyonun tespit gerekesini, komisyon bakan ve yeleri ile hazr bulunanlar ad, soyad ve imzalarn, snrlandrma ve tespitin sonucunu, tapu ktne tescil edenler ile tescili kontrol edenlerin ad, soyad ve imzalarn, komisyonca belirlenen hak sahiplerinin kimliklerini kapsar. Tutanak ve matbu belgelerin tanzimi ve deitirilmesi Madde 7 - Kadastro ve komisyon tutanaklar Ek 1 ve 2 de belirlenmitir. Bu Ynetmelikte belirtilen tutanak ve matbu belgeler, Tapu ve Kadastro Genel Mdrlnce oaltlp kadastro mdrlklerine gnderilir. Gerektiinde, bu belgelerin ekil ve ieriinde Tapu ve Kadastro Genel Mdrlnce deiiklik yaplabilir. zin verilmedike, belgeler, mdrlkler ve dier zel ve tzel kiilerce baslamaz ve kullanlamaz. Tutanaklar zerinde yaplabilecek deiiklikler Madde 8 - Kadastro tutana dzenlenip ekipteki grevlilerce imzalandktan sonra, 3402 sayl Kadastro Kanunu ve bu Kanuna dayanlarak kartlan ynetmeliklerde belirlenen istisnalar dnda deiiklik ya da ilave yaplamaz. Ancak, Kadastro Kanununun 40 nc maddesi uyarnca adna tespit edilen kimse tarafndan yaplan devir ve temlikler dikkate alnarak malik hanesinde gerekli deiiklik yaplr. Tutanan edinme sebebinde, ilgililerin haklarn etkilemeyen adi yazm hatalar ile eksikliklerin sonradan farkna varlmas halinde, kadastro teknisyenlerince durum aklanmak ve tutana imzalanm olan muhtar ve bilirkiilerin imzalar alnmak suretiyle dzeltilir. Tapuda kaytl tanmaz mallarn tespiti Madde 9 - Tapuda kaytl t anmaz mal, kayt sahibinin zilyetliinde bulunuyorsa kayt sahibi adna, miraslarn zilyetliinde bulunuyorsa miraslara adna tespit edilir. Miraslarn belirlenmesi; ibraz edilmesi halinde veraset belgesine gre, veraset belgesi yoksa, muhtar ve bilirkii beyanlarnn ky nfus defteri veya nfus idarelerinden alnacak vukuatl nfus kayt rneklerindeki bilgilerle karlatrp mutabakat salandktan sonra yaplr. Beyan ve belgeler arasnda mutabakat salanmad takdirde tespit kayt maliki adna yaplp, malikin l olduu kadastro tutanann edinme sebebinde aklanarak beyanlar hanesinde gsterilir. Tapuda kaytl tanmaz mal kayt sahibi veya miraslarndan bakasnn zilyet ve tasarrufunda bulunuyorsa; zilyet, tanmaz mal, kayt malikinden veya miraslarndan veya mmessillerinden tapu d bir yolla iktisap ettiini, onlarn beyan veya herhangi bir belge ile veya bilirkii veyahut tank szleri ile ispat ettii ve ayrca, alma alannn ilanndan nce en az on yl mdetle ekimesiz, aralksz ve malik sfatyla zilyet bulunduu takdirde, zilyet adna tespit edilir. On yllk zilyedlik sresi dolmam ise kayt maliki veya miraslarnn muvafakatlar aranr. Muvafakat temin edildii takdirde muvafakat beyanlarna ilikin imzalar kadastro tutanann "Beyanda bulunan ilgililer" stununa alnmak ve edinme sebebi stununda aklanmak suretiyle zilyedi adna, aksi takdirde kayt maliki veya miraslar adna tespit yaplr. Kayt sahibi yirmi yl nce lm veya gaipliine hkm verilmi veyahut tapu sicilinden malikin kim olduu anlalamam olan tanmaz mallar, ekimesiz ve aralksz yirmi yl mddetle ve malik sfatyla zilyed bulunan kimse adna tespit edilir. Noterlerce tespit ve tevsik edilen muvafakat beyanlar veya sat vaadi senetlerinin kadastro teknisyenlerine ibraz halinde, ayrca kayt maliki veya miraslarnn muvafakat beyanlar aranmaz. Sat vaadi taraflara vecibe yklemise, yerine getirilmi olduu aranr. alma alan ilannn yapld gnden sonraki tarihi tayan tapu d szlemelerle yaplan devir ve temlikler kabul edilmez. Tapuda kaytl olmayan tanmaz mallarn tespiti Madde 10 - Kadastro Kanununun 14 nc maddesinde saylan belgeler dnda kalan ve zilyedlikle iktisab mmkn olan ve bir alma alan ierisinde toplam yzlm sulu toprakta 40, kuru toprakta 100 dnme kadar bir veya birden fazla tanmaz mal, zilyedlik artlar belgelerle veya bilirkii veyahut tank beyanlar ile ispat edildii takdirde, zilyedi adna tespit edilir. Sulu toprak (arazi) 3083 sayl Kanunda "Devlete sulanan arazi" olarak tanmlanmtr. Kiilerin kendi imkanlaryla sulad topraklar, kaydnda sulu tarla yazsa dahi kuru toprak olarak kabul edilir.

Zilyedin, bir alma alan ierisinde sulu ve kuru arazisi varsa ve tespitte hazr bulunuyorsa, beyan ve imzas kadastro tutanana alnarak tercihine gre, hazr bulunmad takdirde ise menfaatine uygun den taraftan, Kadastro Kanununun 14 nc maddesindeki 40/100 ilkesi gznnde bulundurularak (1 dnm sulu arazi=2,5 dnm kuru arazi) orant kurulmak suretiyle adna snrlandrma ve tespit yaplr. Bu ekilde yaplacak tespitler, malikin ad ve soyadna gre her alma alan iin ayr ayr dzenlenecek bir izelge veya deftere ilenmek suretiyle takip edilir. Tanmaz maln, yukardaki fkrann kapsam dnda kalan ksmnn zilyedi adna tespit edilebilmesi iin, birinci fkra gereince delillendiren zilyedliin ayrca aadaki belgelerden birine dayandrlmas lazmdr. A) 31.12.1981 tarihine veya daha nceki tarihlere ait vergi kaytlar, B) Tasdikli irade suretleri ile fermanlar, C)Muteber mtevelli, sipahi, mltezim, temesk veya senetleri, D) Kaytlar bulunmayan tapu veya mlga hazinei hassa senetleri veya muvakkat tasarruf ilmuhaberleri, E) Tasdiksiz tapu yoklama kaytlar, F) Mlkname, muhasebat atika kalemi kaytlar, G) Mubayaa, istihkam ve ihbar hccetleri, H) Evkaf idarelerinden tapuya devredilmemi tasarruf kaytlar, Tapuda kaytl olmayan tanmaz mallarn devir ve temliki, kadastro tutanann dzenlenme tarihine kadar kabul edilerek tespit son zilyedi adna yaplr. Taksim ve ksmi iktisap Madde 11 - Tapuda kaytl tanaz mallarn malikleri, miraslar veya haricen iktisap edenler arasnda, tapuda kaytl olmayan tanmaz mallarn ise, zilyedleri arasnda taksim edildii belge veya bilirkii ya da tank beyanlar ile anlald takdirde, taksim gereince tespit yaplr. Hissedarlar arasndaki taksimlerde, taksim sonucu hissedara hangi tanmaz maln isabet ettii, miraslar arasndaki taksimlerde ise her mirasnn miras payna karlk ald tanr ve tanmaz mallar, kadastro tutanann edinme sebebinde hi bir tereddte yer vermeyecek ekilde aklanr. tirak halinde mlkiyet olarak tasarruf edilen tanmaz mallarda, itirakilerden biri veya bir kann hissesinin dier bir itiraki veya itirakilere devir - temlik mmkndr. Bu durum, tutanan edinme sebebinde aklanarak, mlkiyet stununda itirak hali zlmeden hissesini devreden mirsann ismi yerine devralan mirasnn ismi tekrar yazlmak suretiyle tespit yaplr. Kamu mallarnn snrlandrma ve tespiti Madde 12 - Kamu hizmetinin grlmesine veya ortak kullanlmasna ayrlan yerler Devletin hkm ve tasarrufu altnda bulunan sahipsiz yerlerden, 3402 sayl Kanunun 16 nc maddesinin; (A) fkrasnda saylan tanmaz mallardan; hkmet, belediye, karakol, okul, kyodas, hastane, dier salk tesisleri, ktphane, kitaplk, namazgah, cami, genel mezarlk, eme, kuyu, yunak gibi bina ve tesisler ile pazar yeri, park, bahe ve benzeri yerler, kayt, belge veya zel kanunlarna gre Hazine, kamu kurum ve kurulular, il, belediye, ky veya mahalli idare birlikleri tzel kiilii adlarna, Kapanm yollar ile meydanlar, bulunduklar yere gre belediye veya ky tzel kiilii boluklar ise Hazine adna, Snrlandrlarak tespit ve tescili edilir. (B) fkrasnda saylan orta mal tanmaz mallar, ada ve parsel numaras verilmek suretiyle snrlandrlp yzlm hesaplanr dzenlenecek kadastro tutanann malik stununa "orta maldr" eklinde belirtme yaplarak" zel siciline" ilenir. Yol, meydan, kpr gibi orta malllar ise, haritasnda zel iaretiyle gsterilir. hya edilen tanmaz mallarn tespiti Madde 13 - l, ile ve kasabalarn imar plannn kapsad alanlar dnda olup da, kamuya ait orta mallar, hizmet mallar, ormanlar ve bir kamu hizmetine tahsis edilen yerler ile zel kanunlar uyarnca Devlete kalan tanmaz mallarn dnda kalan araziden, masraf ve emek sarf ile imar ve ihya edilerek tarma elverili hale getirilen tanmaz mallar, 3402 sayl Kanununun 14 nc maddesindeki artlarn gerekemesi halinde imar ve ihya edenler veya halefleri adna tespit edilir. mar ve ihya nedeniyle yapla tespitler ile belgesiz olarak yaplan tespitlerin yzlm toplamlar bir alma alan ierisinde sulu arazide, 40, kuru arazide 100 dnm geemez. Kayt ve belgelerin kapsamnn tayini Madde 14 - Tapu kaytlar ile dier belgelerin kapsad yeri tayinde; a- Kayt ve belgeler, harita, plan ve krokiye dayanmakta ve bunlarn uygulanmas mmkn ise, bu harita, plan ve krokideki snrlara itibar edilir. Kayt dayana bu belgelerin, yapm teknii, detay noksanlklar gibi sebeplerle ait olduu tanmaz mallarn fiili hudutlarna uygun olmadnn belirlenmesi halinde, "Hudutlar sabit tanmaz mallar iin" snrlandrma ihtilafsz fiili snrlara gre yaplr ve keyfiyet, ilgili harita, plan veya krokinin uygun bir yerine yazlarak kadastro teknisyenlerince imzalanr. Bu belgelerden birine dayanlmakla birlikte hudutlar sabit olmayan ya da snr ihtilaf bulununan tanmaz mallar ise, belirlenmesi gereken snrlar iin; bu belgelerin uygulanabilir olmas halinde aynen uygulanmak, aksi halde; ekil ve miktarlar ile kenar uzunluklar bir arada deerlendirilmek suretiyle tayin edilebilecek hatlara gre snrlandrlr.

Kamu kurum ve kurulularnca yaptrlm olan (Devlet Demiryollar, Karayollar gibi) harita ve planlar aynen uygulanr ve bunlarn bitiiindeki dier tanmaz mallarn mterek hudutlar bu uygulama sonucuna gre belirlenir. b- Harita, plan veya krokiye dayanmayan kayt ve belgelerde yazl hudutlar, mahalline uygulanabiliyor ve hak sahibi tarafndan ihtilafsz olarak kullanlyor ise bu sabit hudutlar esas alnarak; deiebilir ve geniletilmeye elverili ise tanmaz maln kaydnda yazl miktara itibar edilerek snrlandrma ve tespit yaplr. Hudutlar geniletilmeye elverili tanmaz mallarn kaytlar, fizik yaplar ve konumlar itibariyle belli bir yeri kapsyorsa, o snrlar esas alnr. c- Hazinece, zel kanunlar hkmlerine gre deimez ve genilemeye msait olmayan snrlarla miktar zerinden satlan, tefviz veya tahsis veya parasz datlan tanmaz mallarda kan fazlalk, tanmaz malla birlikte kullanlyor ve sat, tefviz, tahsis ve datm tarihinden itibaren de onyl gemi ise, tanmaz maln kayt miktarna baklmakszn tamam kayt sahibi adna; on yllk sre dolmamsa miktar fazlas zilyedin gsterecei taraftan (zilyed tespit srasnda hazr bulunmaz veya tercih hakkn kullanmaktan kanrsa zilyedin yararna uygun den taraftan) ifrazen Maliye Hazinesi adna tespit edilir. d- Miktar fazlas olaarak ayrlan tanmaz mallar, 3402 sayl Kanunun 14 ve 17 nci maddelerindeki artlarn tahakkuku halinde zilyedleri adna tespit edilir. Toplu yaplanlarn kadastrosu Madde 15 -Kooperatif, irket veya tzel kiilie sahip olmayan ahs topluluklarnn birden ok yap ve tesis yaparak sahip olduklar tanmaz mallarn, kendi imar veya vaziyet planlar dikkate alnarak ve gerektiinde birletirilerek veya paralara ayrlarak, Kat Mlkiyeti Kanunu hkmlerine gre kat mlkiyeti veya kat irtifak tesis edilerek bamsz blmler eklinde, tzel kiilerin genel kurullarnn oy okluu ile geen ynetim kurulu kararna, ahs topluluklarnda ise oy okluu ile alnan karara gre kadastro tespitleri yaplr. Bu maddeye gre bamsz blm olarak tespit yaplabilmesi iin; a- Tzel kiilie haiz yap kooperatifleri ve irketlerin, ynetim kurullarnca alnp genel kurullarnn oy okluu ile kabul edilen ynetim kurulu kararnn, b- Tzel kiilie sahip olmayan ahs topluluklarnn malik olduu tanmaz mallarda ise, maliklerin adet ve hisse olarak yardan bir fazlasnn noterlerce dzenlenmi yazl muvafakatlarnn, c- Kat Mlkiyeti Kanununun 12 veya 14 nc maddelerinde saylan belgelerin, Kadastro teknisyenlerine ibraz edilmesi gerekir. ahs topluluklarna ait tanmaz mallarda, ynetim plann talepte bulunan hissedarlarn imzalanmas yeterlidir. Ayrca, bamsz blmleri gsterir noterden tasdikli liste de aranmaz, kayden malik olduklar hisseler arsa pay olarak kabul edilir. Daha nce kadastrosu yaplm bu gibi tanmaz mallarn, tzel kiilerin veya topluluk temsilcilerinin talebi zerine, Genel Mdrln izni alnmak suretiyle ikinci defa kadastro yaplr. Kat mlkiyeti esasna gre yaplacak tespitlerde, ana tanmaz mal ve her bamsz blm iin ayr ayr kadastro tutana dzenlenir ve bamsz blmlere ait tutanaklar ana tanmaz mal iin dzenlenen tutanaa eklenir. Ana tanmaz mal iin dzenlenecek tutanan edinme sebebinde, bamsz blmlerin kimlere ait olduu, arsa paylar ve edinme nedeneri etraflca aklanr ve mlkiyet stununda malikleri ve hisseleri gsterilir. Bamsz blmler iin dzenlencek tutanaklarda, bamsz blmn numaras parsel numaras ile taksimli (1/1, 1/2, 1/3 gibi) yazlr. Edinme sebebinde ise o bamsz blmn tespit ekli aklanr. Ask cetvevellerine bamsz blmerin tespit sonular yazlp, tapu ktne yazm ilemleri Kat Mlkiyeti Kanunu hkmlerine gre yaplr. Orman iinde ve dnda kalan tanmaz mallarn kadastrosu Madde 16 - Orman iinde ve dnda kalan zel mlkiyet konu tanmaz mallarn snrlandrma ve tespiti aadaki esaslara gre yaplr. a- Tahdit grm Devlet ormanar iinde kalan ve tahdit zabtlarnda da kabul edilmeyen zel mlkiyete konu tanmaz mallar tapulu olsa dahi kadastroya tabi tutulmaz. (Tapu maliklerinin 10 yllk dava hakk sakldr.) (3402 Sayl Kanunun 45/1 ve 2 nci fkralar tamamen 3 nc fkrasndaki "tapulu yerler" "skn suretiyle veya" ibareleri iptal edildiinden uygulama kabiliyeti kalmamtr. b- Tahdit grmemi orman snrlar iinde kalan tapulu tanmaz mallarn baka bir art aranmakszn hak sahipleri adna snrlandrma ve tespiti yaplr. (3402 Sayl Kanunun 45/1 ve 2 nci fkralar tamamen 3 nc fkrasndaki "tapulu yerler" "skn suretiyle veya" ibareleri iptal edildiinden uygulama kabiliyeti kalmamtr. c- Tahdit grmemi orman snrlar ierisindeki, iskn suretiyle veya toprak tevzii yoluyla verilen tanmaz mallar eitli nedenlerle ilemleri tamamlanmam olsa dahi zilyetlik ve mlk edinme artlar mevcutsa, iskn veya belirtmelik tutananda veya yetkili merciden ve-rilen belgede ismi yazl kimseler veya bunlarn kanuni miraslar adna tespit edilir. (3402 Sayl Kanunun 45/1 ve 2 nci fkralar tamamen 3 nc fkrasndaki "tapulu yerler" "skn suretiyle veya" ibareleri iptal edildiinden uygulama kabiliyeti kalmamtr. d- Deiik 6831 sayl Orman Kanununun 2 nci maddesi (B) bendi gereince orman snrlar dna karlm veya karlacak yerlerdeki, ehir, kasaba ve ky yerleim sahalar ile tarm arazileri, 31 Aralk 1981 tarihinden neki vergi kayd veya geerli bir belgeye dayanmak ve Kadastro Kanununun 14 nc maddesindeki zilyedlik artlar bulunmak kouluyla zilyedleri adna tespit edilir. u kadar ki zilyedlik mddeti 31 Aralk 1981 tarihinden nce dolmu olmaldr. Evvelce orman snrlar dna kartlarak hazine adna tescil edilen veya edilmeyen yerlerde de bu fkra hkm uygulanr. alma alan ierisindeki ormanlar

Madde 17 - alma alan snrlar iinde kalan tahdit grmemi Devlet ormanlar snrlandrlarak orman vasf ile Hazine adna tespit ve tescil edilir. Tahdit grm ormanlarn ise, tahdit haritasndaki snrlar esas alnarak Kadastro Kanununun 22 nci maddesine gre, bulunduu adann son parsel numaras verilmek suretiyle ktne aynen aktarlr. Hazine adna kaytl tanmaz mallar Madde 18 - Kadastrosu yaplacak veya daha nce tapulama veya kadastrosu tamamlanm bulunnan yerlerde, 766 sayl Kanunun 37 nci maddesine gre veya 4753 sayl Kanun ile ek ve tadilleri uyarnca topraksz iftilere datlmak zere Hazine adna tesil edilmi olup da kayden Hazinenin mlkiyetinde bulunan ve bir kamu hizmetine tahsis edilmemi olan tanmaz mallarn; Kadastrosu yaplacak yerlerde: a- Kiilerin zilyedliinde iken, 4753 sayl Kanun ile ek ve tadillerine gre datlmak zere Hazine adna tescil edilmi yerlerin, Hazine adna tapuya tescil edildii tarihe kadar, 3402 sayl Kadastro Kanununun 14 nc maddesindeki zilyedlik artlar olumu ise zilyedi adna, b- Hazine adna tescil edilmi tanmaz mallardan iskn suretiyle veya toprak tevzii suretiyle verilen yerler, ilemleri tamamlanmam olsa dahi, varsa iskn defterleri, datm cetvelleri veya ilgili idarelerce dzenlenmi herhangi bir belgeye istinaden baka bir art aranmakszn hak sahibi adna, Snrlandrma ve tespit yaplr. Kadastro veya tapulama yaplm yerlerde: Kadastro veya tapulamas yaplm yerlerin ikinci defa kadastrosu yaplamayacandan: a- Evvelce yaplan tapulama srasnda 766 sayl Kanunun 37 nci maddesinin 1 nci fkrasna gre, 27 Mart 1950 tarihinden nce imar ve ihya edilip de Hazine adna tespit ve tescil olunan ve ayrca tapu ktnn beyanlar stununda ihya edenlerle kanuni veya akdi halefleri gsterilen tanmaz mallarn, b- 4753 sayl Kanun ile ek ve tadilleri uyarnca Hazine adna tesis edilmi tapu kaytlarna istinaden kadastro veya tapulama sonucu Hazine adna tespit ve tescil edilmi tanmaz mallardan, toprak tevzi komisyonlarnca Hazine adna tescil edildii tarihe kadar 3402 sayl Kadastro Kanununun 14 nc maddesindeki zilyedlik artlar olumu olanlarnn, Hak sahiplerince idari yoldan tescil talebinde bulunulmas halinde, kadastro mdrlklerince gerekli aratrma yaplp hak sahibi belirlendikten sonra, Hazine adna yaplm olan tescilin tashihen dzeltilmesi iin durum mahalli maliye kuruluundan sorularak alnacak cevaba gre ilem yaplr. Kadastrosu ve tapulamas yaplm yerlerdeki bu gibi tanmazn mallarla ilgili talep ve dava hakk, Kadastro Kanununun yrrle girdii tarihten itibaren iki yl gemekle decei ve idareye yaplan talep de bu sreyi durdurmayacandan, sre dolmadan evvel talebin idari, yoldan karlanmamas halinde dava almas gerektii talep srasnda ilgilisine hatrlatlarak talebin uygun bir yerine bu husus yazlp imzas alnr. Hkme balanm uyumazlklar Madde 19 - Kadastro Kanununun yrrle girmesinden nce tapulama, kadastro veya genel mahkemelerce kesin hkme balanm tanmaz mallara bu Ynetmelik hkmleri uygulanmaz. Kadastro tutana dzenlenmeyen yerler Madde 20 - alma alan iinde ve bitiiinde tanmaz mallar ile dnda toplu olarak bulunan tanmaz mallardan kadastro tutana dzenlenmeyen yerlerin, kadastroya tabi olmas yolunda iddia vaki olursa, bu tanmaz mal bir baka alma alannda deilse, snrlandrma ve tespiti yaplarak iddia sebepleri aklanmak suretiyle dzenlenen kadastro tutanana itiraz edilmese dahi kadastro komisyonunda incelenmek zere tutanak ve ekleri kadastro mdrne teslim edilir. Bu gibi yerler, kadastro komisyonunca incelenerek eski tutanan yerine kaim olmak zere yeni bir tutanak dzenlenir. Komisyona intikal ettirilecek iler Madde 21 - Kadastro teknisyenleri arasnda tanmaz maln geometrik ve hukuksal durumu hakknda gr ayrl olduu veya taraflarn dayandklar kayt ve belgeler ayn kuvvet ve mahiyette grld takdirde, tanmaz mala ait kadastro tutananda aklama yaplp, malik tablosu doldurulmadan veya ihtilaf snra ait ise snrlar kesinletirilmeden, konu kadastro komisyonunda zmlenmek zere tutanak ve ekleri en ge 7 gn iinde kadastro mdrne teslim edilir. Kontrol ileri Madde 22 - Kadasatro mdr, alma yaplacak alanlarla ilgili bir kontrol plan yapar ve her alma alan iin, kadastro ekibine tasdikli bir kontrol defteri verir. Bu planda mhendis ve kontrol memurlarnn hangi mahalle veya kylerin kontrolundan sorumlu olduklar belirtilir. Mdr, almalarn her aamasnda bizzat veya mdr yardmcs, kontrol mhendisi, kontrol memurlar veya kadastro yesi araclyla denetim yapar ve gerekli grd nlemleri alr. Mhendis ve fen kontrol memurlar kontrol mhendisine kar sorumlu olup, kontrol mhendisleri, arazi ve bro almalarn fenni ynden devaml izleyip kontrol ederek grd aksaklk ve eksikliklerin giderilmesini salar, kontrol ettii belgeleri imzalar ve yapt kontrollar kontrol defterinde gsterir. Kontrol elemanlar, tutanak ve bunlar tamamlayan belgeler zerinde ve gerektiinde arazide yaplan incelemede tesbit edilen teknik, hukuki, idari noksan ve yanllklar kadastro ekibine tamamlattrr veya dzelttirir. Yaplan ilemleri kontrol defterinde gstererek tutanaktaki ilgili stunu imzalarlar. Kontrol elemanlar, kontrol srasnda eksik veya gerekli grdkleri bilgi ve belgeleri tamamlamak zere kadastro mdrnn izni ile ilgili tapu sicil mdrl ve dier kurumlarn mahalli kurulularna gidebilir.

Kontrol mhendisi, mhendis ve kontrol memurlar ile kadastro teknisyenleri arasnda gr ayrl karsa veya kontrol sonucu yaplmas istenen dzeltmeler ilgililerin haklarn etkiliyorsa, durum kontrol defterine yazlp tutanak ekleri ile birlikte kadastro komisyonuna gnderilir. Tutanak ve haritalarn imzalanmas Madde 23 - alma alanndaki almalarn bitiminden evvel: a- Kadastro tutanaklarnn btn stunlarnn eksiksiz doldurulup doldurulmad kadastro yesi tarafndan incelenip grlen noksanlklar ilgili teknisyenlere tamamlattrlr ve bu incelemenin yapld tutanan mahsus stununa el yazs ile yazlarak imzalanr. Bu ilemin yerine getirilmemesinden, kadatro yesi ve kadastro mdr birlikte sorumludur. b- Haritalarn teknik ynetmelie gre dzenlenip dzenlenmedii fen kontrol elemanlarnca incelenir ve mdr ile birlikte doru olduu imza altna alnr. Uygulanmayan kaytlar Madde 24 - almalarn bitiminden sonra, uygulanamayan tapu kaytlarnn, uygulanamama nedenleri aklanmak suretiyle dzenlenen tutanak, muhtar, bilirkiiler ve kadastro teknisyenlerince imzalanr. Zemine uygulanamayan tapu kaytlarnn zabt defterindeki uygun bir yerine krmz kalemle "uygulanamad" diye iaret edilir. Ayrca, alma alan iinde kadastrosu yaplmayan tanmaz mal kalmadna, snrlandrma ve tespit ilemlerinin tamamlandna ilikin bir tutanak dzenlenerek ayn kiilerce imzalanr. Tutanaklarn devri ve kesinletirilmesi Madde 25 - alma alannda, kadastro iinin bitiminden sonra teknisyenler tarafndan, kadastro tutanaklar, tanmaz mallarn ada ve parsel numaralar srasna gre, maliklerinin ad ve soyadlarn, tutanaa eklenen belgelerin saysn ve itirazl olanlarn da gsterir iki nsha cetvel ile birlikte kadastro mdrne teslim edilir. Cetvelin bir nshas, mdr tarafndan imzalanarak teknisyenlere iade edilir. kinci nshas dosyasndan saklanr. 3402 sayl Kadastro Kanununun 11 inci maddesi gereince yaplacak ilandan sonra, Kanunun 12 nci maddesine gre dava almayan kadastro tutanaklarna ait snrlandrma ve tesiptler ilann bitimini takip eden gn itibariyle kadastro mdr tarafndan onaylanarak kesinletirilir. Tescil ve muhafaza ileri Madde 26 - Kesinleen tutanaklar, kesinleme tarihleri tescil tarihi olarak gsterilmek suretiyle en ge ay iinde tapu ktklerine ada ve parsel srasna gre tescilleri yaplr. Daval olup, kadastro mahkemesine intikal etmi bulunan tanmaz mallarn ktk sahifeleri bo braklr. lgili davann esas numaras, ktk sahifesinin beyanlar hanesinde kurun kalemle belirtilir. (Deiik: 4.11.1990 gn, 20685 S. R.G.) Tescil ilemi tamamlandktan sonra, tapu senetleri dzenlenerek ilgililerine datlr. Kesinleerek tescillleri yaplan tutanaklar ile kadastro mahkemesine gnderilmesi nedeniyle suretleri alkonulan daval tanmaz mallara ait tutanaklar (ada ve parsel srasna gre bir klasr dosya ierisine konulmak suretiyle) ve tapu ktkleri, dier belgelerle birlikte kadastro mdrlnce ilgili tapu sicil mdrlne bir cetvele bal olarak devir ve teslim edilir. Pafta ve fenni belgelerin asllar kadastro mdrlnde muhafaza edilir. Sicil ve paftalarn ikinci nshalar Merkeze genderilir. (Blge arivleri kurulduu takdirde bu belgeler blge mdrlklerine gnderilecektir.) Revizyon ileri Madde 27 - 30 gnlk ask, ilanndan sonra kadastro mdrnn grevlendirecei elemanlarca, tescil ileminden nce, alma alanna ait tapu kayt defterleri ile bu Ynetmeliin 24 nc maddesu uyarnca dzenlenen zabtlardaki bilgilere gre, tapu sicil mdrlndeki tapu kaytlarna gerekli revizyonlar ilenir ve revizyon yaplan kaytlarn uygun bir yeri ile birlikte kayt defterleri bu kiilerce imzalanr. NC BLM Yrrlk ve Yrtme Yrrlk Madde 28 - Bu Ynetmelik yaym t arihinde yrrle girer. Yrtme Madde 29 - Bu Ynetmelik hkmlerini Tapu ve Kadastro Genel Mdr yrtr. Kadastro lanlar Hakknda Ynetmelik BRNC BLM Ama ve Dayanak Ama Madde 1 - Bu Ynetmeliin amac, 3402 sayl Kadastro Kanununda ngrlen ilanlarn yapl ekli, ilanlarda belirtilecek hususlar, aslaca yer ve sreleri, duyurulacak kamu kurulularn belirlemektir. Dayanak Madde 2 - Bu Ynetmelik, 3402 sayl Kadastro Kanununun 47/F maddesi hkm gereince dzenlenmitir.

KNC BLM Genel Hkmler Blgelerin belirlenmesi ve ilan Madde 3 - Kadastrosu yaplacak blgeler, ana plana uygun olarak Tapu ve Kadastro Genel Mdrlnce belirlendikten sonra bal bulunduu Bakan tarafndan uygun grlenlerin ilanlar Genel Mdrlke en az bir ay neden Resmi Gazete, Trkiye Radyo veya Televizyonda, blge merkezi ve bal bulunduu ilde allm vastalarla varsa mahalli gazetelerden birisi ile ayrca duyurulur. Kadastro alma alan ilan Madde 4 - Kadastro alma alan, kadastro almalarna balanmadan en az 15 gn nce kadastro mdr tarafndan blge merkezinde, alma alannda, komu ky, mahalle ve belediyelerde allm vastalarla ilan edilir. (Ek-1) ve ilann yapld bir tutanakla tespit edilir. (Ek-2) lann yapld mahallin mlki amirine, mahalli kadastro ve hukuk mahkemelerine, tapu sicil mdrlne, maliye kuruluuna (ilerde defterdarlar, ilelerle mal mdrlkleri), vakflar idaresine, il zel idaresine ve ilgisi var ise orman idaresi ile dier kamu kurum ve kurulularnn mahalli nitelerine bildirilir. Mevki veya ada ilan Madde 5 - Kadastro teknisyeneleri, kadastro alma alan snrlarn belirledikten sonra alma alann, mevki veya ada durumlarna gre ksmlara ayrarak bir i proram dzenler. Hangi mevki veya adada almaya balanacan en az yedi gn nceden allm vastalarla ilgili ky veya mahallede ilan ettirir. landa; kadastrosu yaplacak mevki, mahalle, sokak ak olarak gsterilir. Ayrca, tanmaz mallar zerinde mlkiyet ve mlkiyetin gayri ayni haklar olanlarn belirli gnde tanmaz mallarnn banda hazr bulunarak, snrlarn gstermeleri, iddialarn bildirmeleri varsa belgelerini vermeleri ve gelmemeleri veya temsilci gndermemeleri halinde snrlandrma ve tespitin gyaplarnda yaplaca, belgeye dayanamayan itirazlarn kabul edilmeyecei ve ayrca itirazlarn alma alanndaki faaliyetler srasnda yaplabilecei ve benzeri hususlar belirtilir (Ek-3). lann yapldna dair bir tutanak dzenlenir (Ek-4). lan yaplan mevki veya adada snrlandrma ve tespit ilemleri ilan edilen gnde ikmal edilmedii takdirde, ayrca bir ilana gerek kalmakszn bunu takip eden gnlerde de almalara devam edilir. Ancak; herhangi bir sebeple kadastro almalarna aydan fazla ara verilmesi halinde bu ilan yenilenir. Kadastro ask cetvellerinin kapsam Madde 6 - Ask cetvellerinde tanmaz maln; ili, ilesi, mahallesi veya ky, sokak veya mevkii, pafta, ada, parsel numaras, cinsi, yzlm, emlak vergisi deeri, kadastro harc tutar ve oran,tespit malikinin ad, soyad, baba ad, ikametgah adresi ve hisse miktar, mlkiyetten gayri haklar, erhler, beyanlar ve rehinler ile ilandan nceki itirazlarn sonucu yer alr (Ek-5) Kadastro tutanaklarnn ilan Madde 7 - Kadastro mdr, snrlandrma ve tespit sonucu dzenlenen kadastro tutanaklarna dayanarak, mahalle veya ky esasna gre ask cetvellerini dzenler. Bu cetvelleri ve pafta rneklerini, mdriyette, tanmaz mallarn bulunduu ky veya mahalle muhtarnn alma yerinde ve ayrca, belediye tekilat varsa sadece ilan cetvelinin bir rneini belediye bakannn gsterecei yere ayn gnde astrarak 30 gn sre ile ilan ettirir (Ek-6). ayr yerde de ilan yapldna dair tutanak dzenlenir (Ek-7). lanlar ayn gnde yaplmad takdirde son ilan tarihi hepsinde esas alnr. Ask cetvelinin bir rneini mahalli maliye kuruluuna (illerde defterdarlk, ilelerde mal mdrl) ve orman idaresine gnderir. Ayrca, ilann asld, mahalli kadastro ve hukuk mahkemelerine, ilgisi olan kamu kurum ve kurulularna da bir yaz ile bildirilir. Genel mdrlkten izin alnmak suretiyle, bir ada veya mevkiden az olmamak zere ayn esaslara gre ksmi ilan yaplabilir. Kadastro mdr, bu ilanla ilgili ilemleri, kadastro ekibinin alma alanndaki iini bitirdii tarihten itibaren en ge ay iinde yapmak zorundadr. Ask cetvelinde, alma alannda faaliyet bitinceye kadar itiraz edilen parseller hakknda kadastro komisyonunca yaplan ilemin sonucu, "itiraz red veya kabul edildi" eklinde ilgili stununda belirtilir. Mahkemelerce yaptrlacak ask ilan Madde 8 - Kadastro hakimi, Kadastro Kanununun 5, 10 ve 27 ni maddeleri gereince kendisine intikal eden dava dosyalar ile kadastro tutanaklarn birletirerek ask ilann yaptrr. Bu ilan, Kadastro Kanununun 11 inci maddesindeki ekle uygun olarak yerine getirilir. lann yaplnda, kadastro mdrleri kadastro hakimliine her trl yardm salar. Kadastro kanunundaki srelerin tespiti Madde 9 - Kadastro Kanunundaki usul, kazandrc zaman am ve hak drc sre-ler, 18/Haziran/1927 tarih ve 1086 sayl Hukuk Usul Muhakemeleri Kanununun 160-162 nci maddeleri gereince hesaplanr. lanlarn korunmas Madde 10 - Bu ynetmelie gre yaplacak ilanlar ve alnacak belgelerin korunmas ve ilan sonuna kadar asld yerde muhafaza edilmesi iin, bulunduu yere gre il veya ile emniyet mdrl ve amirlii, jandarma komutanl, jandarma karakolu belediye zabtas, muhtar ve belediye bakanl ile temas kurulup zel tedbirler alnr. Kopan veya yrtlan cetvellerin yerine hemen yenileri konulur. Devir ileri Madde 11 - Bu Ynetmelie gre yaplan ilanlar ile dzenlenen tutanaklar, kadastro mdrlnce alma alanlarna gre ayr ayr bir dosyada toplanarak, ky veya mahallenin devir evrak ile birlikte tapu sicil mdrlne devredilir ve birer nshas da mdrlkte saklanr.

lan ve matbu belgelerin tanzimi ve deitirilmesi Madde 12 - Bu Ynetmelikte belirtilen ilan ve matbu belgeleri, Tapu ve Kadastro Genel Mdrlnce oaltlp kadastro mdrlklerine gnderilir. Gerektiinde, bu belgelerin ekil ve ieriinde Tapu ve Kadastro Genel Mdrlnce deiiklik yaplabilir. NC BLM Yrrlk ve Yrtme Yrrlk Madde 13 - Bu Ynetmelik yaym tarihinde yrrle girer. Yrtme Madde 14 - Bu Ynetmelik hkmlerini Tapu ve Kadastro Genel Mdr yrtr. Ek - 1 ALIMA ALANI LANI ..............................KADASTRO MDRLNDEN ............................li.................................lesinin ....................................Mahallesinde/ Kynden kadastro alma alan snr tespitine ve bu alma alan iinde bulunan tanmaz ilemlerine...../.......................... .gn, saat..............dan itibaren balanacaktr. Bu alma alan snr ierisinde tanmaz mal bulunan kiilerin veya temsilcilerinin; Snrlar belli olmayan tanmaz mallarnn ke noktalarnn mahallin rf ve adetine uygun kalc iaretler koymalar, mlkiyet ve mlkiyetten gayri ayni ve ahsi haklarn kantlayc belgeleri ile birlikte, kadastro teknisyenliince yaplacak ada veya mevki ilannda belirtilen gn ve saatte tanmaz mallarnn banda hazr bulunmalar, hazr bulunmayanlarn yokluunda ilem yaplaca, Kadastro harlarnn; emlak vergisi beyan deeri zerinden, tanmaz mallarn banda hazr bulunanlardan tapulu yerleri iin binde , tapusuz yerleri iin binde be, hazr bulunmayanlardan ise tapulu yerleri iin binde drt, tapasuz yerleri iin binde alt oranlarnda alnaca. Tahdit ve tespitlere kadastro ekibinin alma alanndaki grevinin sona erdii tarihe kadar yaplacak itirazlar kadastro komisyonunda inceleneceinden, itiraz olanlarn bu sre iinde belgeleri ile birlikte mdrlmze veya kadastro teknisyenliine mracaat etmeleri, itiraz sonularnn ask cetvellerinde gsterilecei, bu tarihten sonraki itirazlarn ise, kadastro sonularnn gsterildii 30 gnlk ilan sresi iinde kadastro mahkemesinde dava amak suretiyle yaplabilecei, 3402 sayl kanunun 4 nc maddesi uyarnca duyurulur. ...../...../..... Kadastro Mdr Ek - 2 ALIMA ALANI LAN TUTANAI .......................................li .................................lesinin ...........................Mahallesinde/ Kynde, 3402 sayl Kadastro Kanunu hkmlerine gre yaplacak kadastro alma alan snrlarnn tespiti ve bu alma alanndaki tanmaz mallarn kadastro ilemlerine ..../..../....gn, saat .........dan itibaren balanacan belirten ilann bir rnei ..../...../...., ............................... gn ilan edilmek ve ..................................'na aslmak zere.................Kadastro Mdrlnden teslim alnp, belirtilen gnde ve usulne uygun ekilde ilan yapldn gsterir ibu tutanak tarafmzdan dzenlenmi ve imza altna alnmtr......./...../... (x) ..................... ....................... ......................... ............................... (x) Kylerde muhtar ve ihtiyar kurulu yesi, belediyelerde Belediye Bakan veya yetkili kld kii ile dier yetkili tarafndan ad, soyad ve grevi yazlmak suretiyle imzalanacaktr. Ek - 3 ADA / MEVK LANI ...............................KADASTRO MDRL ...............................................Mahallesi/Kynn .............................Sokanda (..........nolu adada) /Mevkiinde bulunan tanmaz mallarn kadastro ilemine ...../..../.... ....................gn, saat.............dan itibaren balanacaktr. Bu ada veya mevkide tanmaz mal bulunan kiiler ile hak iddiasnda bulunanlarn veya temsilcilerinin; Snrlar belli olmayan tanmaz mallarn ke noktalarna mahallin rf ve adetine uygun kalc iaretler koymalar, almalar srasnda, snrlarn gstermek ve varsa mlkiyet ve mlkiyetten gayri ayni ve ahsi haklarn kantlayc tapu, senet, vergi kayd, emlak vergisi beyannamesi ve sair ne gibi belgeleri varsa bunlar ibraz etmek iin tanmaz mallarnn banda hazr bulunmalar, hazr bulunmayanlara ait tanmaz mallarn tahdit ve tesbitinin yokluklarnda yaplaca, Kadastro harlarnn; emlak vergisi beyan deeri zerinden, tanmaz mallarn banda hazr bulunanlardan tapulu yerleri iin binde , tapusuz yerleri iin binde be, hazr bulunmayanlardan ise tapulu yerleri iin binde drt, tapusuz yerleri iin binde alt oranlarnda alnaca,

mallarn

kadastro

Tahdit ve tespitlere kar, ekibimizin alma alanndaki grevinin sona erdii tarihe kadar yaplacak itirazlar kadastro komisyonunda inceleneceinden, itiraz olanlarn bu sre iinde belgeleri ile birlikte teknisyenliimize veya ...............................Kadastro Mdrlne mracaat etmeleri, itiraz sonularnn taraflara tebli edilmeyip ask cetvellerinde gste-rilecei, bu tarihden sonraki itirazlarn ise kadastro sonularnn gsterildii 30 gnlk ilan sresi iinde kadastro mahkemesinde dava amak suretiyle yaplaca, 3402 sayl kanunun 6 nc maddesi uyarnca duyurulur. ......../ ......./...... Kadastro Teknisyeni Ek - 4 ADA / MEVK LAN TUTANAI ................................. Kadastro Teknisyenlii tarafndan .......................Mahallesi / Ky .........................Mevkiinde / Adasnda (..............................sokaklar) ....../....../......., ................ gn balanacak kadastro almalar ilannn, 3402 sayl Kanunun 6 nc maddesine uygun ekilde yapldn ve ilann bir rneinin ....................'na asldn belirten ibu tutanak tarafndan dzenlenerek imza altna alnmtr. ......../...../...... (x) Kadasatro Teknisyeni Muhtar ye ye ye (x) Ad ve Soyad yazlmak suretiyle imzalanacaktr. Ek - 6 ASKI CETVEL LANI .....................................KADASTRO MDRLNDEN ...........................li ........................................lesinin ...........................Mahallesi / Ky kadastro alma alan snrlar iinde bulunan tanmaz mallarn, 3402 sayl kadastro kanunu hkmlerine gre yaplan tahdit ve tespitleri ile bu tanmaz mallara tahakkuk ettirilen kadastro harlar ve kadastro komisyonuna yaplm olan itirazlarn sonular ekli cevtvelde, snrlar ise pafta ozalit kopyalarnda gsterilmitir. Bu cetveller ile tanmaz mallarn konumlarn gsterir pafta ozalit kopyalarnn incelenerek, cetvellerde yazl tanmaz mallar zerinde mlkiyet ve mlkiyetten gayir ayni ve ahsi hak iddiasnda bulunanlar ile snrlarnn tespitinde hata olduunu iddia edenlerin, ilan mddeti olan ....../...../....ila ...../....../...... tarihleri arasnda ................. Kadastro Mahkemesinde dava amalar ve dava aldna dair mahkemeden alnacak belgenin mdrlmze ibraz edilmesi, dava almayan tanmaz mallara ilikin kadastro ilemlerinin kesinletirilecei, 3402 sayl kanununun 11 inci maddesi uyarnca duyurulur. ....../...../..... Kadastro Mdr Ek - 7 ASKI CETVEL LAN TUTANAI .............................li ....................................lesinin .............................Mahallesi / Ky kadastro alma alan snrlar iinde bulunan tanmaz mallarn, kadastro sonucunu gsterir aski cetvelleri ile pafta ozalit kopyalar ..../..../..... ila ..../..../.... tarihleri arasnda ilan edilmek ve .............................'na aslmak zere .................Kadastro Mdrlnden teslimi alnp, belirtilen tarihler arasnda usulune uygun ekilde ilan yapldn gsterir ibu tutanak tarafmzdan dzenlenerek imza altna alnmtr ....../......./..... (x) ....................... ....................... ........................... ............................... (x) Kylerde muhtar ve ihtiyar kurulu yesi, belediyelerde Belediye Bakan veya yetkili kld kii ile dier yetkili tarafndan ad soyad ve grevi yazlmak suretiyle imzalanacaktr.

Kadastro almalarnda Taksim Sebebiyle Ayrma ve Birletirmeler Hakknda Ynetmelik BRNC BLM Ama ve Dayanak Ama Madde 1 - Bu Ynetmeliin amac, kadastrosu yaplan alma alanlar ierisindeki tanmaz mallarda 3402 sayl Kadastro Kanununun 15 inci maddesine gre, taksim sebebiyle yaplacak ayrma (ifraz) ve birletirme (tevhit) ilemlerinde uygulanacak usul ve esaslar belirlemektir. Dayanak Madde 2 - Bu Ynetmelik, 3402 sayl Kadastro Kanununun 47/K maddesi hkm gereince dzenlenmitir. KNC BLM Genel Hkmler Harici ayrma ve birletirme ilemleri Madde 3 - Tapuda kaytl tanmaz mallarn malikleri veya miraslar, tapuda kaytl olmayan tanmaz mallarn da zilyedleri arasnda harici ayrma veya birletirme sonucu mstakil hale getirildii, belgelerle veya bilirkii ya da tank beyanlaryla anlalan ve zeminde hudutlar; duvar, it, telrg gibi iaretlerle belirlenen tanmaz mallar; A- Belediye ve mcavir alan snrlar ierisinde ise; a- Ayrma veya birletirme ileminin 3194 sayl mir Kanunu ile yrrlkten kaldrlan 6785 sayl Kanunun yrrlk tarihi olan 16 Ocak 1957 tarihinden nce yapldnn anlalmas halinde, belediye encmeni karar aranlmadan. b- 16 Ocak 1957 tarihinden sonra yapldnn anlalmas halinde ise, belediye encmeninin olumlu karar alnmak suretiyle, fiili zemin durumuna gre snrlandrma ve tespiti yaplr. 16 Ocak 1957 tarihinden sonra belediye tekilat kurulan yerlerde, belediyenin kurulu tarihi esas alnr. B - Belediye ve mcavir alan snrlar dnda ise; a- Ayrma veya birletirme ileminin 3194 sayl mar Kanunu ile yrrlkten kaldrlan 6785 sayl Kanuna 1605 sayl Kanunla eklenen ek 7 ve 8 inci maddeleri ilikin ynetmelik gereince, ilin imar dzenine tabi tutulduu tarihten nce yapldnn anlalmas halinde il idare kurulu karar aranlmadan, b- lin imar dzenine tabi tutulduu tarihten sonra yapldnn anlalmas halinde ise, il idare kurulunun olumlu karar alnmak suretiyle, fiili zemin durumuna gre snrlandrma ve tespit yaplr. Ky, ve bucaklarda, ilin imar dzenine tabi klnd tarihten sonra belediye tekilat kurulmu ise, bu gibi yerlerde imar dzenine tabi klnma tarihinden sonraki ayrma ve birletirme ilemleri iin belediye encmen karar aranr. llerin imar dzenine tabi klnmas kararlatrlan Bakanlar Kurulu Kararnn yaymland Resmi Gazetelerin tarih ve numaralar, illere gre aada gsterilmitir. "Adana, Afyon, Ankara, Antalya, Artvin, Aydn, Balkesir, Bilecik,Bitlis, Bolu, Burdur, Bursa, anakkale, Denizli, Diyarbakr, Edirne, Elaz, Erzurum, Eskiehir, Gaziantep, Giresun, Hatay, Isparta, stanbul, el, zmir, Kastamonu, Kayseri, Krkkale, Kocaeli, Konya, Malatya, Manisa, Kahramanmara, Mula, Nevehir, Nide, Ordu, Rize, Sakarya, Samsun, Sinop, Sivas, Tekirda, Trabzon, Van, Zonguldak illeri 10 Ocak 1975 tarih 15114 sayl, Erzincan ili 22 Nisan 1980 tarih 16968 sayl, Amasya, Krehir illeri 23 Kasm 1982 tarih 17877 sayl Uak li 29 Mart 1983 tarih 18002 sayl, Adyaman, Ar, Bingl, ankr, or um, Gmhane, Hakkari, Kars, Ktahya, Mardin, Mu, Siirt, Tokat, Tunceli, anlurfa, Yozgat lleri 1 Haziran 1983 tarih 18064 sayl Resmi Gazete'lerde yaymlanmtr." c- Tanmaz mallarn harici ayrma veya birletirilmesiyle ilgili olarak belediye encmeni veya il idare kurullarnca alma alannn tamamn veya bir ksmn kapsar ekilde ve-rilen kararlar kabul edilmeyerek, ilgililerden, harici ayrma veya birletirmeye konu olan her tanmaz mal (ifrazen oluan her para iin deil, ifrazdan nceki tanmaz mal) iin belediye encmeni veya il idare kurulu karar getirmeleri istenir. mar aff uygulamas Madde 4 - Taksim sebebiyle ayrma ve birletirmlerde artlar uygun bulunuyorsa, 2981 sayl Kanun, ek ve deiiklikleri de dikkate alnr. NC BLM Yrrlk ve Yrtme Yrrlk Madde 5 - Bu Ynetmelik yaym tarihinde yrrle girer. Madde 6 - Bu Ynetmelik hkmlerini Tapu ve Kadastro Genel Mdr yrtr.

Kadastro alma Alanlarndaki Tanmaz Mallara Girebilecek Grevliler Hakknda Ynetmelik BRNC BLM Ama ve Dayanak Ama Madde 1 - Bu Ynetmeliin amac, kadastrosu yaplan alma alanlar ierisindeki tanmaz mallara, kadastro grevlilerinin girme ekli ile ilgili hususlar belirlemektir. Dayanak Madde 2 - Bu Ynetmelik, 3402 sayl Kadastro Kanununun 47/i maddesi hkm gereince dzenlenmitir. Tanmlar Madde 3 - Bu Ynetmelikte geen, a) Grevliler: Tapu ve Kadastro Genel Mdrl veya kadastro mdrl personeli ile kadastro ekibinde grev alacak muhtar ve bilirkiiler ve 3402 sayl Kadastro Kanununun 39 uncu maddesi uyarnca kadastronun fenni ilerinin yapmn stlenen zel hukuk gerek ve tzel kiilikler personelini, b) Yetki Belgesi: Kadastro almalar iin, tanmaz mallara girmeye yetkili olan grevlilere verilen belgeyi, c) Ak Girii Olmayan Tanmaz Mal: Etraf, it, tahtaperde, tel rg, duvar veya benzeri bir tesis ile evrilmi iinde binas olan ve olmayan tanmaz mallar, d) Bina: Mesken, dkkan, depo, bro, ardiye ve benzeri tanmaz mallar, ifade eder. KNC BLM Genel Hkmler Yetki belgeinin verilmesi Madde 4 - Kadastro almalar iin tanmaz mallara girme yetkisine sahip kadastro grevlilerine gre bu Ynetmelie ekli Yetki Belgesi verilir Bu belge, kadastro mdrnce dzenlenir ve mahallin mlki amirince tasdik edilir. Yetki blgesi, kadastro almas yaplan alanlarda hizmetin devam mddetince geerlidir. Kadastro almasnn bitmesi ya da kadastro grevlisinin hangi sebeple olursa olsun blgedeki grevinin sona ermesi halinde, bu belgeler dzenleyenler tarafndan geri alanrak iptal edilir. Bu belgelerin kimlere verildii, verili tarihi ve iptal tarihi kadastro mdrlnce tutalacak bir deftere kaydedilir. Tanmaz mallara girme Madde 5 - Kadastro almalar srasnda yetki belgesi olanlar ile bunarn sorumluluundaki yardmc elemanlar ve kiilerce almalar devam ettii srede: a) Ak girii olan tanmaz mallara, ilgilisi hazr olmazsa dahi gn doumundan gn batmna kadar, b) Ak girii olmayan tanmaz mallara, mesai saatleri iinde, malik, zilyet, kirac, yarc, ortaka ve benzeri bir sfatla tanmaz mal kullananlar ile beki, nbeti ve benzeri bir sfatla, kullanc adna hareket eden sorumlulara allm vastalarla haber verilmek suretiyle, c) Binalara, mesai saatleri dahilinde ve iinde oturan ya da kullananlarn muvafakat alnarak, Girilir. Muvafakat verilmedii takdirde, bu gibi yerlere mahakeme karar ile girilir. NC BLM Zarar ve Ziyan Zarar ve ziyann tespiti Madde 6 - Kadastro grevlileri ile bunlarn sorumluluundaki yardmc eleman ve kiiler, grevleri gerei yaptklar almalar srasnda; tanmaz mala, burada bulanan her trl mal veya rne trne herhangi bir zarar ve ziyan verdikleri takdirde, hak sahibi veya hak sahibi adna hareket edenin istei zerinde durum, yetki belgesi sahibi kadastro grevlisi tarafndan bir tutanakla olay yerinde tespit olunur. Bu tatanakta zarar ve ziyana sebep olan kii veya kiiler ile hadisenin olu ekli ve nelere zarar ve ziyan verildii belirlenir. Zarar ve ziyann tazmini Madde 7 - Belge sahiplerinin kusuru sonucu doan zarar ve ziyann tazimninden, grevi veren kurulu birinci derecede sorumludur . 657 sayl Devlet Memurlar Kanununun 13 nc ve 743 sayl Trk Kanunu Medenisinin 917 nci maddesi gereince kurulu, grevlilere ahsi kusurlar sebebiyle rcu etme hakkna haizdir. Tazminatn denmesi ve gerektiinde zarar ve ziyan douranlara yklenmesinde Borlar Kanununun ilgili hkmleri uygulanr. DRDNC BLM Yrrlk ve Yrtme Yrrlk Madde 8 - Bu Ynetmelik yaym tarihinde yrrle girer. Yrtme Madde 9 - Bu Ynetmelik hkmlerini Tapu ve Kadastro Genel Mdr yrtr.

Emlak Vergisi Deeri Bulunmayan Tanmaz Mallarn Kymetinin Takdiri Hakknda Ynetmelik BRNC BLM Ama ve Dayanak Ama Madde 1 - Bu Ynetmeliin amac, kadastrosu yaplan alma alanlar ierisindeki tanmaz mallardan, son beyan dnemine ait emlak vergi deeri olmayanlarn, 3402 sayl Kadastro Kanununun 36 nc maddesi uyarnca alncak kadastro harc ve yarglama giderle-rine esas olmak zere deer takdir etmek usul ve esaslarn belirlemektedir. Dayanak Madde 2 - Bu Ynetmelik, 3402 sayl Kadastro Kanununun 47/H maddesi hkm gereince dzenlenmitir. KNC BLM Genel Hkmler Kadastro teknisyenlerince yaplacak ilem Madde 3 - Kadastro alma aalnlarndaki tanmaz mallarn tespiti srasnda, ilgilile-rince belediyelere verilen beyannamelerdeki, ky beyan defterlerindeki veya ilgililerince ibraz edilecek (belediye ya da ky muhtarlarnca tasdikli) belgelerdeki yazl miktarlar, kadastro harc ve yarglama giderlerine matrah olmak zere kadastro tutanann ilgili stununa teknisyenlerce ilenir. lgililerince son beyan dneminde beyanname verilmeyen veya hisseli olup da bir ksm hissedarlarca beyanda bulunulmayan veya beyan tarihinden sonra vasf deien tanmaz malarn tespiti halinde, bunlarn her ada veya mevkiin bitiminde, derhal teknisyenlerce, ada ve parsel numaras, mevki ve sokak ismi, yzlm ve vasflar yazlmak suretiyle dzenlenecek bir listesi kadastro mdrne teslim edilir. Kadastro mdr, bu listeleri en ksa srede kadastro komisyonuna havale ederek, kadastro harc ve yarglama giderlerine esas olmak zere, deerlerinin belirlenmesini ister. Kadastro komisyonunca yaplacak ilem Madde 4 - Mdrlke kadastro komisyonuna intikal ettirilen listelerdeki tanmaz mallara, vergi daireleri veya belediyelerde bulunan emlak vergisi asgari metrakere birim deerleri cetveli ve binalarn metrekare inaat maliyet bedelleri ile anma paylar oranlarn gsteren cetveller (bu cetvellerde gsterilen deerler daval olsa dahi) esas alnarak, tanmaz maln yzlm ve vasf dikkate alnp, gerektiinde mahallinde inceleme yaplmak ve bilirkiilerden de yararlanmak suretiyle komisyonca kadastro ve mahkeme harc ve yarglama giderlerine esas olacak matrah belirlenir. Bu belirlemede, komu parsellerin beyan edilen deerleri de dikkete alnr. Belirlenen bu deerler, sadece kadastro ve mahkeme harc ve yarglama giderlerinin hesaplanmasnda kullanlr. Takdir edilen deerler, mevki veya ada esasna gre iki nsha olarak dzenlenecek bir listede gsterilerek komisyon bakan ve yeleri tarafndan imzalandktan sonra bir rnei kadastro teknisyenlerine gnderilir. Teknisyenlerce, kadastro komisyonunca takdir edilen bu deerler, ait olduklar tanmaz mallarn kadastro tutanann ilgili stununa ilenir. Tutanaklar devrredilmi ise bu ii mdrlk yapar. Kadastro mahkemelerince, grlmekte olan davalarn konusunu tekil eden tanmaz mallarn yarglama giderlerine esas olamak zere kymetinin belirlenmesinin istenmesi halinde, bu tanmaz mallara yukardaki esaslara gre kymet takdir edilerek, en ge bir ay iinde ilgili mahkemeye bildirilir. O blgede kadastro faaliyeti bitmi ise, yetkili mdrlk Tapu va Kadastro Genel Mdrlnce belirlenir. Kadastro komisyonunca takdir edilen deere itiraz Madde 5 - Kadastro komisyonlarnca kadastro harc ve yarglama giderlerine esas olmak zere takdir edilen bu deerlere kar maddi hesap hatalar dnda itiraz edilemez. Madde 6 - Matrahn tespitinde veya harcn tahakkukunda meydana getirilen maddi hesap hatalar nedeniyle 30 gnlk ask ilan sonuna kadar yaplacak itirazlar kadastro mdr tarafndan incelenip dzeltilir. NC BLM Yrrlk ve Yrtme Yrrlk Madde 7 - Bu Ynetmelik yaym tarihinde yrrle girer. Yrtme Madde 8 - Bu Ynetmelik hkmlerine Tapu ve Kadastro Genel Mdr yrtr.

BIBLIYOGRAFYA KITAPLAR 1. Akad Mehmet, Genel Kamu Hukuku, Istanbul, Filiz Kitapevi, 1993. 2. Akin Ilhan F., Kamu Hukuku, Istanbul, Faklteler Matbaasi, 1974. 3. Armagan Servet, 1961 Anayasasina Gre Temel Haklar Ve devler, Istanbul, Faklteler Matbaasi, 1980. 4. Ayan Mehmet, Esya Hukuku, 2.Cilt, Konya, Mimoza Basim, 1993. 5. Bilge Necip, Hukuk Baslangici, 4.Basi, Ankara, Turhan Kitapevi. 1983. 6. Griz Adnan, Hukuk Baslangici, 3.Basi, Ankara, A..Basimevi, 1992. 7. Hatemi/Serozon/Arpaci, Esya Hukuku, Istanbul, Filiz Kitapevi, 1991. 8. Kaboglu Ibrahim, zgrlkler Hukuku, Istanbul, Alfa Yayinlari, 1996. 9. Karagzoglu H. Fevzi, Kamulastirma, Arpaz Matbaacilik, 1983. 10. nbilgin, Grbz ve Oytan, Muammer, T.C. Anayasasinin Ilke ve Kurallari ile Anayasa Mahkemesi Kararlari Dizini, Ankara, Dogan Basimevi, 1977. 11. rc, Ersin, Mlkiyet Hakknin Sinirlanmasi, Istanbul, Hukuk Fakltesi Yayinlari, Yayin No:473, 1976. 12. zbudun Ergun, Trk Anayasa Hukuku, 3.Basi, Ankara, Yektin Yayinlari, 1993. 13. Soysal Mmtaz, Anayasanin Anlami, 6.Basi, Istanbul, Gerek Yayinevi, 1986. 14. Duman Ilker Hasan, Trk Anayasa Hukuku, 1.Basi, Istanbul Gaye Ltd.St., 1985. MAKALELER 1. Armagan Servet, Trk Hukuk Sisteminde Insan Haklari Dicle niversitesi Hukuk Fakltesi Dergisi, Sayi:6. 2. Eren Fikret, Mlkiyet Kavrami, A.Recai Sekine Armagan A..H.F. Yayinlari No:351, 1974. 3. Kaneti Selim, Trk Miras Hukukunun Anayasal Temelleri, I..H.F. Mecmuasi, Sayi:1-4, 1991-94. 4. zelmas Ekrem, Hrriyet ile Mlkiyet, Iktisadi ve Ticari Ilimler Dergisi, Sayi:2.

You might also like