UNIVERSITE OGRENCILERININ
YALNIZLIK VE BEDEN IMGELERINDEN
DOYUM DUZEYLERININ-
SOSYAL KAYGI DUZEYLERI iLE iLiskisiNin
iNCELENMESi
‘Aynur EREN GOMUS
Ankar
Egitim Bi
Egfitimde Psikolojtk Hizmetler Béliimit
Arastirma Gorevlisi
Universitesi
Ozer
Bu aragnrma, aniversie 1. mf Ofrenclernin yaluzlit ve beden imgesi doyum dizeyerinin sosyalkaygt
dtuzeyler ile tigkisinin olup olmadigim belirlemek amac ile yapibmistr. Araghrma, 1998-1999 dfretim yilinda
Kocaeli Universtesi Teknik Exim Fakltesi nde olaaan I. sin ofrenclerinden 190 ksi ile gergklegirigtr.
Arastrmada veri toplamak igin uc dlgek kullamimgtr: Sosyal Durumlarda Kendini Deferlendirme
Envanteri, UCLA Yalnzhk Olgedi ve Beden Bolgelerinden ve Ozellitlerinden Hognut Olma Anketi. Bu dlgekler
aracilif ite toplanan verier izerinde yapan istatistikislemler sonucunda tiniversce 1. simfofrencilerinin
‘yalazlk ve beden imgesi doyum dizeyer ile sosyal kaygtdizeyleri arasinda 005 diceyinde anlar bir ilgk
oldugu bulunmugtur
ABSTRACT
The purpose ofthis study isto determine whether there isa correlation between loneliness, body image sat
‘sfaction and social anxiety levels of the I. class university student. The research was conducted on 190 students
‘attending 1. class atthe Kocaeli University, Faculty of Technical Education during 1998-99 academic year
Inthisstdy three scales were used 10 collect the data: Inventory of Self Evaluation in Social Stations, UCLA
Loneliness Scale and Questionary of Body's Part and Characteristics Satisfaction, Result showed that there was
«significant correlation between loneliness, body image satisfaction and social ansiety levels ofthe I class uni-
versity students.
iris . Birey, yagama boyunca forkh yagam evrelerinde
i eit sosyal oer oygun olarak davranmak zorun-
Sosyal bir valk olarak insan ig vedi dinya ley" yal. *Souyallegme" secile ire, yagama
doyum vere igkler kurdugu strece varolugun pani yapabilmek iin erkenyaslarda bli, Deer
srdirdp zenginlestirebilir. Ancak,hizh degisimlerin ye deneyim edinerek davram dagarcigim.
yagandgs gunumdz dinyasinda gelienteknoloj ile geitrmek zorundadr.
bireyin yuz-yUze olan iligkler afin, insan-makine- Brey, oka cal donee Hk sosyel ier
insan yoluyla dolayli hale getirmekte ve diger igsel —coguntukla ailesi ile kurar. llerleyen zaman
ya da gevresel nedenlerle brleerek bireyin Sosysl —_jgerisinde bu ilikilr evin disnda da yasanur. Okul
yagamdan Kopmasina ve sosyal edim Kaybina afm baslamas ile bireyin iletiim gevresi blyUr
‘uframasina neden olmaktadu ‘ve karmapiklagr. Boylelikle birey her zamankinden
99,daha fazla sosyal beceriye gereksinim duyar.
‘Cocukluktan sonra gelen ergenlik ve ik yetigkinlik
onemlerinde siasiyla efitimini stirdirme, Kendist
igin uygun mestei seip yerlesme ve es segme gibi
gelisimsel gorevleriyerine getrirken_bireyden
{iileraraietkilesimlerde ve toplumsal durumlarda
hig olmazsaortalama diizeyde performans gosteme-
si boklenir.
Cocuun kisilik gelisimi ve sosyallesme streci
erken dinemde olumsuz gevre kogullarinin yaratgt
‘engellerle karglasisa, yetipkin yasam igin gerekli
yetenekleri geligtiremez. Bu durum, eocujiun zorla-
‘mah durumtaria bagetme konusunda yetersiz
kalmasina, 6zgiven duygusunu gelistirememesine ve
kayg yasantlanna neden olur (Gectan,1993), Bu
kayeiya, ilerleyen yasam dénemlerinde bireyden
beklenen sosyal edimlerine iliskin olumsuz yik-
emelerin de ejlik ettifi sosyal beceri eksiklifi
cklenebilir. Bu durum, bireyin yasmin: derinden
etkileyebileceQi gibi Onemli islevsel yetersizliklerin
‘olusumuna da neden olabilir. Bu gergevede, sosyal
‘ortamlardan ve sosyal ortamlarda bir eylemi gergek-
Jestimme durumunda kalmaktan keyg) ve kaginma
bigiminde kendini gosteren sosyal kaygi durumun-
da kigi, uygun olmayan bigimde davranacagina ve
Kendisini izleyen kisiler tarafindan olumsuz
deferlendirilecegine iligkin beklenti gelistirir. Boyle
bir beklenti iginde olma, kisinin korktugu seyleri
gergekte yayamasina neden olur. Bu durumda sosyal
‘kaygi toplumun degisik kesimlerinde 6nemli sorun-
lara yol agan yaygin ve ciddi bir problem olarak
kargimuza cikmaktadir.
‘Sosyal kay, kay tipler iginde en az anlailmis
vve Uzerinde en az caligiimis olanidir. Baslangicta,
sosyal psikolojinin ve damsma_psikolojisinin
inceleme konusu iken, toplumu ilgilendiren ciddi bir
problem oldugu anlagldiktan sonra sosyal kaygiya
‘olan ilgi artmig ve bu ilgi sagaltum dzerinde
Yyounlasmisur. 1980 ynlinda Amerikan Psikiyatsi
Birligiarafindan ayn bir bozukluk olarak kabul edil-
mig ve resmi olarak ilk defa DSM-UI'de “ki
bagkalan tarafindan incelenecedi ve utang duyacagi.
bigimde davranma korkusu ile sosyal durumlarda
ssrarli ve manukstz bir bigimde korku duyma ve bu
durumlardan istarht bir bigimde kaginma istedi™
olarak, "sosyal fobi (sosyal anksiyete bozuklugu)”
‘agli altinda tansmlanmsur (DSM-IIf, 1980). Baz
kaynaklar, sosyal kaygi ile sosyal fobiyi farklt
bozukluklar olarak almakla birlikte, aralanndaki
aynmi kesin ve agik olarak ortaya koyamamislardit.
Sosyal fobide sosyal kaygiya gore sadece bir derece
farkhiigi oldugu ileri sOrulmektedir (Leary ve
Kowalski, 1995). Kaynaklara bakildiginda gogu
zaman birbirinin yerine kullaniliklan gortlebilir.
‘Sosyal fobikler,sosyal durumlarda kaygzinin daha
youn etkisi altinda kalrlar. Sosyal fobide, kaygt
100
duyulan sosyal durumlardan kaginma tepkileri daha
sik olup yasam tzerinde daha sinirlandircr bir
cexkiye sahiptirler. Buna ragmen sosyal fobiyi ortaya
sikaran ve yojunluk kazandiranetmenler ile
davranigsal sonuglart sosyal kaygt ile son derece
benzer nitliklere sahiptir (Scholing ve Emelkamp,
1990; Leary ve Kowalski, 1995).
strekiligin iligkin Nyman ve
Yin yapuklan bir arasurmada,
sosyal kaygil bireylrin sosyal kaygy uyaranlanna
verdikler tepkiler ile sosyal fbiklerin. Verdi tep-
kuler arasinda gok az bir fark oldugu bulunmustur
(Akt Barlow, 1988)
Sosyal kayginin gok daha yofun yasandigi duru-
mun sosyal fobi (Sosyal kaygt bozuklugu) olarak
tanimlanmasindaki en Onemli lghtlerden biri de
ikineil olarak geligen psikiyarik sorunlann esti
‘etmesidir (WPA, 1996). Bu dogrultuda, sosyal kaye
ile sosyal fobi arasdaki fakin sadece bir derece
farkaoldugunu soylemek mimkind.
Son yillann popaler bilgi toplama ve yayma aract
olan intemnetin sosyal kaygs bilgi ags igersinde
Richards (1999), sosyal kaygr termini kollanimimin
sosyal fobiye tercihedildifinibelrtmektedir. Bunun
nedeni olarak sosyal kayginin yalnizca.sosyal
dlurumlarda yaganan kaygs durumiarin igine almast,
fobilerde oldugu gibi panik atak. yasamaya karst
Korkunun olmamasi, yine fobiler gibi kronik ve
kearmask olmayip hangi duroma Kars yagandifinin
kesin olarak anlsilmast ve tedavisnin agik ve kolay
‘olmasi gosterilmektedir. Aym ekilde sosyal kaygrya
fen yakin kavramlar olan skalganhk ve ulangaghikta
‘yaganan kayginin daha hafif olmast eslik eden fizy-
dlojik belirlerin ve diger sonuclarinin. sosyal
Kaygiya g6re daha katlaulailir olmast ve sosyal
aygunin tersine skalganik ve utangagligin bi kigtik
‘zelligi olarak kabul edilmesi Onemli ayirim nokia-
land.
Sonvg olarak, her insanda sosyal durumlara
iskin belli dizeyde varolan kayginin gUnldk yagam,
sinirlandirmaya baslamast ile birlikte sosyal
kaygininvarlgindan sz etmek, ba sintlandsrmanin
sidetek yojunluk kazanmasi ve ikincil pskiyatnk
problemlere yol agmas ile de sosyal fobinin (sosyal
kaygr bozuklugu) varligindan sz etmek daha wygun
olur
Sosyal kaygiy1 daha iyi anlamak agisindan sosyal
{obi il ilgili yapiimis resmi agiklamalara yer vermek
‘nemlidir.
Sosyal fobinin temel dzellikleri olarak sunlar
kabul edilmektedir (WPA, 1996):
-Sosyal ortamlarda davramslarinin baskalant
tarafindan incelenme alunda tutulma korkusu,-Sosyal edim gosterilmesi gereken durumlarda,
lutang verici ya da gurur inctict duruma dugecegine
iliskin beligin ve surekli bir korku,
-Korkulan durumlardan sureklikaginma
davranis,
DSM-IV (1994)'de sosyal fobi (sosyal kaysi
Dbozuklug), tammmadik insanlarla kargulagigt ya da
bagkalarinn goziindn Ondnde olabilecedi, bir ya da
birden fazla toplumsal eylemi gergeklestirecedi bir
durumdan kek dugeceti ya da utang duyacagt
bigimde davranacagindan belirgin ve sUrekli bir
korku duyma bigiminde tanumlanmystr.
Sosyal kaygr bozuklugu gin ICD-10°un bazi
Jasiterteriagagadai gibidi.
+ Sosyal kaygida baskalan tarafindan inceleme
altnda bulunduralma korkusu hakimdir. Bu korku
biyilk kalababklardan gok kugdk gruplar igerisinde
ortaya gikar..
= Bu korku 6zel durumlarda gordlebilecegi gibi
(kalabalik bir yerde yemek yeme, toplulukta
onusmak, karst cinsle iligkide bulunmak vs.),
‘genelde (aile disindaki hemen her sosyal ortamda)
olabilir.
= Sosyal kaygi genellikle benlik saygisimin