TRKYE CUMHURYET BABAKANLIK YATIRIM DESTEK VE TANITIM AJANSI

TAIMACILIK VE LOJSTK SEKTR RAPORU

OCAK 2010 DECEMBER 2009

Yasal Uyar
Bu Belge yatrmclara Trkiyedeki byme ncelikli sektrlere dair bir sektr zeti salamak amacyla, Trkiye Cumhuriyeti Babakanlk Yatrm Destek ve Tantm Ajans (TYDTA) tarafndan, DRT Kurumsal Finans Danmanlk Hizmetleri A..nin (Deloitte) destekleri ile derlenen seriden biridir. Belge bu sektrle ilgili bilgilendirme amacyla hazrlanmtr. Belge her eyi kapsama ya da olas bir yatrmcnn bu sektre yatrm yapma ya da yapmama konusunda karar vermesi iin ihtiya duyaca tm bilgileri ierme iddiasnda deildir. Belgenin ya da sektre dair yaplacak dier incelemelerle balantl olarak herhangi bir olas yatrmcya ya da danmanlarna verilecek herhangi bir yazl ya da szl bilginin doruluu ya da taml ile ilgili olarak, ak ya da zmni, herhangi bir beyanda bulunulmayacak ya da garanti verilmeyecektir ve bu konuyla ilgili olarak, TYDTA ya da Deloitte ya da herhangi bir alc ya da ilgili grevli, alan ya da temsilci tarafndan herhangi bir sorumluluk kabul edilmeyecektir. TYDTA, Deloitte ve ilgili yan kurulular ve ortak irketleri ile ilgili grevliler, alanlar ve araclar Belgeye ya da bu gibi bilgilere ve bu Belge ve bilgilerde ortaya kabilecek hatalara ya da ihmallere dayanabilecek tm sorumluluklar aka reddeder. Belgede yer alan bilgiler, Belgenin hazrland dnemde halka ak bilgi kaynaklarna dayanarak hazrlanmtr. zellikle gelecekle ilgili projeksiyonlar, hedefler ve tahminlerin (varsa) elde edilebilmesi ya da kabul edilebilirlii konusunda herhangi bir beyanda bulunulmamakta ve garanti verilmemektedir. TYDTA ve Deloitte Belgede yer alan bilgileri dorulamamtr. Belgeyi alan kiiler, Belgenin iindeki bilgileri yasal, kurumsal, vergisel ya da farkl bir neri olarak yorumlamamaldr. Herhangi bir alc ya da olas yatrmc yatrm karar verirken bu Belgeye dayanmamaldr. Kendi durum tespit almalarn yapmalar ve bamsz danmanlk hizmeti almalar nerilmektedir. Belge, burada anlatlan hisse senetleri ya da irketler ya da varlklarn satlmas ya da satn alnmasna ya da sz konusu sektre yatrm yaplmasna ynelik bir teklif ya da davet olmayp, TYDTA ya da Deloitte ya da ilgili yan kurulular ya da ortak irketleri tarafndan yaplan bir taahht ya da neri niteliinde de deildir. Belgenin datm ya da mlkiyet altna alnmas ile ilgili olarak, TYDTA ya da Deloitte herhangi bir yarg alannda hukuksal sorumluluk kabul etmemektedir ve herhangi bir kayt gereksinimi ya da dier yasal snrlamalarn alc tarafndan ihlal edilmesinden TYDTA ya da Deloitte sorumlu olmayacaktr. Belgenin asl ya da zerinde deiiklikler yaplm versiyonu, hibir durumda yaynlanamaz, oaltlamaz ya da bir cret ya da yelik karlnda nc taraflara satlamaz. Belgenin fikri mlkiyet haklar TYDTAa aittir.

NDEKLER
1. 2. 2.1 2.2 2.2.1 2.2.2 2.2.3 2.2.4 2.2.5 2.2.6 2.2.7 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8 Ynetici zeti Sektre Genel Bak Kresel Sektr Trkiye Lojistik Sektr Sektre Genel Bak Kara Yolu Tamacl Demir Yolu Tamacl Hava Yolu Tamacl Deniz Yolu Tamacl RoRo Tamacl Uluslararas Ticaret Sektrdeki nemli irketler Sektrle lgili Beklentiler ve Eilimler SWOT Analizi Yatrm Frsatlar Sektrdeki Kurum ve Kurulular ekiller Listesi 4 5 5 7 7 8 9 11 12 13 14 15 16 17 18 20 21 22

Ksaltmalar

1.

Ynetici zeti

Hava yollar ve hava tamacl, deniz tamacl, kara yolu ve demir yolu tamacl ve bunlarla ilgili altyap ve hizmetleri kapsayan tamaclk ve lojistik sektr 2007 ylnda kresel anlamda 3,4 trilyon ABD dolar gelir elde etmitir. Sektr 2003 ile 2007 yllar arasnda % 6,2 YBBO kaydetmitir. Sektrn 2012 ylna 1 kadar % 5,4 YBBO ile 4,5 trilyon ABD dolar bykle ulaaca tahmin edilmektedir. Yukarda belirtilen tm alt sektrleri kapsayan lojistik sektrnn Trkiyenin GSYHsi iindeki paynn % 8 ila % 12 arasnda olduu tahmin edilmektedir.2 Buna gre sektrn 2008 ylndaki byklnn 65 ila 95 milyar ABD dolar arasnda olduu tahmin edilmektedir. Trkiye Lojistik Sektr Aratrmas 2008 baln tayan almada, Trkiye tamaclk ve lojistik sektrnn bykl 59 milyar ABD dolar olarak belirlenmi ve nc parti lojistik hizmet salayclar piyasasnn da 22 milyar ABD dolar byklnde olduu tahmin edilmitir. Ayn almada, sektrn 2002 ylndan bu yana kat bymesine karlk, nc parti lojistik hizmet salayclarnn paynn sadece % 7 artt ve bu nedenle lojistik hizmet salayclar iin henz 3 gereklememi bir byme potansiyeli olduu ifade edilmektedir. Sektr son be ylda ortalamada % 20 4 bymtr ve 2015 ylndaki tahmini bykl 120 milyar ABD dolardr. Gnmzde Trkiyede yk ve yolcu tamaclnda en ok tercih edilen yntem kara yolu tamacldr. Yolcu tamaclnn yaklak % 95i, mal tamaclnn da yaklak % 90 kara yolu zerinden yaplmaktadr.2 Hkmet mevcut yollar yenilemeyi ve yeni yollar ina etmeyi planlamaktadr. Bu yatrmn tahmini maliyeti yaklak 37 milyar TLdir.5 Ayrca, 2010 ylnda stanbul Boaz zerindeki iki kprnn ve eitli otoyollarn zelletirilmesi planlanmaktadr. Demir yollar sistemi gemite yeterli yatrm yaplmamas sebebiyle skntlar yaamaktadr. Hkmet, 2023 ylna kadar 23,5 milyar ABD dolar tutarnda bte ayrd bir dizi proje araclyla demir yollarn yenilemeyi hedeflemektedir.5 Gnmzde en ok gz nnde olan proje, yapm aamas byk ilerleme kat eden ve 2013 ylnda tamamlanmas planlanan Marmaray Projesidir (stanbul Boaznn altndan geen Rayl Tp Geit). Bir dier nemli altyap projesi de Kars - Tiflis - Bak demir yolu hattdr. Yolcu saysna gre Trkiyenin en byk, Avrupann ise drdnc byk hava yolu irketi6 olan Trk Hava Yollar (THY), son on ylda dnyada en hzl byyen hava yolu irketleri arasndadr. stanbul Menkul Kymetler Borsasnda ilem grmesine ramen esasen bir kamu kuruluu olan THY, zelletirme program kapsamnda bulunmaktadr. Trkiyede 45 adet havaalan bulunmaktadr. ou son derece modern olan bu havaalanlarnn daha da gelitirilmesi amacyla modernizasyon ve inaat almalar iin 4 milyar TL tutarnda bir bte tahsis edilmitir.5 Trkiye, taraf denizlerle evrili olmas sebebiyle, deniz tamaclnda nemli bir rekabet avantajna sahiptir. Trkiyenin gemi filosu Austos 2008 itibaryla 1.631 gemiden olumaktadr ve dnyada 25. srada yer 2 almaktadr. Srasyla % 46,0 ve % 59,1lik payyla, Trkiyenin ihracat ve ithalatnda en yaygn kullanlan yntem deniz tamacldr. hracatta % 41,7 ve ithalatta % 23,6 pay bulunan kara yolu tamacl d ticarette deniz tamaclnn ardndan ikinci srada yer almaktadr.7 Hava yolu tamacl ise nc sradadr. D ticaret amal tamacla ek olarak, zellikle stanbul ve evresinde DO (stanbul Deniz Otobsleri) tarafndan nemli miktarda yolcu tamacl gerekletirilmektedir. Gnmz itibaryla uluslararas ticaret firmalarna lojistik hizmeti sunan 2.000 gmrk irketi, 1.200 uluslararas kara yolu tamacl irketi, 1.000 uluslararas deniz yolu irketi, 250 gmrk komisyoncusu ve 200 gmrk 8 antreposu bulunmaktadr.

1 2

Datamonitor, 2008 GEME (hracat Gelitirme Etd Merkezi), 2009 3 Quattro Business Consulting Trkiye Lojistik Sektr Aratrmas 2008 4 Capital Dergisi, 2007 5 Deloitte, Yatrmc Klavuzu Trkiye, 2009 6 Avrupa Hava Yollar Birlii, 2010 Trafik Verileri 7 TK (Trkiye statistik Kurumu), 2009 8 TSKB (Trkiye Snai Kalknma Bankas), Sektr Raporu 2009 4

2.
2.1

Sektre Genel Bak

Kresel Sektr

Lojistik sektr bir lkenin d ticaretteki rekabet gc asndan byk nem tamaktadr. BRIC (Brezilya, Rusya, Hindistan, in) lkelerinin ekonomilerindeki byme sonucunda lojistik sektrnn nemi de artmaktadr. Buna ek olarak, bir lkenin konumu da lojistik sektr asndan byk nem arz etmektedir. Trkiye gibi bir lke, konumu itibaryla komu lkeler arasnda tamaclk merkezi ya da balants grevi grebilmektedir. Tamaclk sektrnde 2003 ile 2007 yllar arasnda dalgal bir byme yaanmtr. Bymenin gelecekte devam etmesi beklenmektedir; ancak aadaki grafikte sar izgi ile gsterildii gibi, byme hznn kademeli olarak decei tahmin edilmektedir.
ekil 1 - Kresel Tamaclk Sektrnn Deeri

Kresel Tamaclk Sektrnn Deeri

5.000 4.500 4.000 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 % 7,4
YBBO: % 6.2 YBBO: % 5.4

%8,0 %7,0

milyar ABD $

% 5,9 % 5,4

% 6,2 % 5,5 % 5,5 % 5,4 % 5,4 % 5,3

%6,0
%5,0 %4,0 %3,0 %2,0 %1,0 %0,0

2003
Kaynak: Datamonitor

2004
t: tahmin

2005

2006

2007

2008t

2009t

2010t

2011t

2012t

milyar ABD $

% Byme

Corafi dalm asndan Asya-Pasifik ve Amerikann toplam sektr gelirlerinin srasyla % 35,9 ve % 32,4n oluturduu grlmektedir.9
ekil 2 - Kresel Tamaclk Sektrnn Dalm

Sektr Deerinin Tama Yntemine Gre Dalm , 2007

%3,2 %11,1

Sektr Deerinin Corafi Dalm , 2007

%31,7 %16,8 %48,9

%35,9

%19,9 %32,4 Kara yolu & Demir yolu Deniz yolu Hava yolu - kargo
Kaynak: Datamonitor

Tamaclk altyaps Hava yolu - yolcu

Asya-Pasifik
Kaynak: Datamonitor

Amerika

Avrupa

Datamonitor, 2008 5

Kara Yolu Tamacl Sektr Kara yolu tamacl sektrnn kresel byklnde 2009 ylnda bir azalma olduuna inanlmaktadr, ancak yk tamaclnn ilk ve son aamasnn genellikle kara yolu ile gereklemesi sebebiyle sektrn 2010 ylnda bymeye devam etmesi beklenmektedir. Kresel kara yolu tamacl sektr 2004 ile 2008 yllar arasnda % 7,8lik YBBO sonucunda 2008 ylnda toplam 2.308 milyar ABD dolar gelir elde etmitir. En byk 50 irketin sadece % 33 pazar payna sahip olduu sektrn blnm yapsndan da anlalaca zere, rekabet ok youndur ve sektre giri engelleri dk seviyededir.10 Kara yolu tamaclnn kresel snmaya en ok sebebiyet veren sektr olmasna bal olarak benimsenmeye balanan evre koruyucu nlemlere ve yksek petrol fiyatlarna bal olarak artan maliyetler kara yolu tamacl yapan irketlerin kr marjlarn olumsuz etkilemektedir. Demir Yolu Tamacl Sektr 2003 ile 2007 yllar arasnda gerekleen % 6,3lk YBBO ile salkl bir byme dneminin ardndan demir yolu tamaclndaki bymenin hz kaybedecei tahmin edilmektedir. Sektr 2007 ylnda kresel anlamda 10 472,1 milyar ABD dolar tutarnda gelir elde etmitir. Demir yolu ann geniletilmesinin yksek miktarda yatrm gerektirmesi sebebiyle, sektr genellikle mevcut demir yolu a iinde faaliyette bulunmak zorunda kalmaktadr. Bununla birlikte, Avrupa ve Kuzey Amerika lkeleri mevcut demir yolu altyaplarn gelitirmek ve yenilemek iin eitli almalar yapmaktadr. Hava Yolu Tamacl Sektr 2004 ile 2008 yllar arasnda % 5,6lk bir YBBO kaydeden kresel hava kargo tamacl sektr 2008 ylnda toplam 100 milyar ABD dolar tutarnda gelir elde etmitir. 2004 ile 2007 yllar arasndaki % 7,4lk YBBO ile hzl bir byme dneminin ardndan, sektr 2008 ylnda deer bakmndan sadece % 0,1 orannda bym ve hacim bakmndan % 0,5 klmtr.10 2009 ylnda baz havaalan iletmeleri azalan uu skl, birletirilen rotalar ve iflaslar nedeniyle nakliyat hacimlerinde olaanst dler olduunu bildirmilerdir. Bunlarn yan sra yksek petrol maliyetleri irketleri zor durumda brakmakta ve maliyet artlarn mterilere yanstmaya zorlamaktadr. Hava yolu ile yolcu tamacl sektrnde 2003 ylndan bu yana hzl bir byme yaanmaktadr ve bu bymenin gelecekte de devam etmesi beklenmektedir. 2003 ile 2007 yllar arasnda kresel anlamda % 11,2lik YBBO kaydeden hava yolu ile yolcu tamacl sektr 2007 ylnda 429,9 milyar ABD dolar gelir elde etmitir.10 Hava yollar arasndaki fiyat rekabeti birinci snf kategorilerde dahi belirleyici bir etken haline gelmektedir. nternet zerinden rezervasyon olanaklar mterilerin seyahatleri iin en dk fiyatl bileti kolaylkla bulmalarn salamaktadr. Yksek miktarda yatrm gereksinimi ve gvenlikle ilgili dzenlemeler sektre yeni girileri ksmen engelliyor olsa da dk maliyetli seenekler sunabilen firmalar son yllarda kkl hava yolu irketlerini zorlamay baarmaktadr. Deniz Yolu Tamacl Sektr Kresel deniz yolu tamacl sektr 2004 ile 2006 yllar arasnda % 34,5 YBBO ile ok hzl bir byme sergilemi; ancak 2007 ylnda gelirler % 21,4 dmtr. 2009 ylnda gelirlerin dmeye devam ettii tahminine karlk sektrn 2013 ylna doru toparlanmas beklenmektedir. Deniz yolu tamacl sektr 10 2008 ylnda 749 milyar ABD dolar gelir elde etmitir. Gemi maliyetlerinin ok yksek olmas ve yksek iletme sermayesi gereksinimleri sebebiyle sektr olduka sermaye-youndur. Ayrca, gvenlikle ilgili uluslararas gemicilik dzenlemelerinin ok sk olmasna bal olarak uzmanlk ve teknik bilgi birikimi gibi faktrler byk nem tamaktadr. Rekabet fiyata dayanmaktadr; ancak filolar daha gen olan irketler daha yksek fiyat talep edebilmektedir.

10

Datamonitor, 2008 6

2.2
2.2.1

Trkiye Lojistik Sektr

Sektre Genel Bak

Corafi konumu itibaryla Trkiyenin Bat ile Dou arasnda bir kpr niteliinde olmas, blgenin ekonomik geliimi asndan tamaclk sektrn son derece kritik bir sektr haline getirmektedir. 1996 ylnda yrrle giren Trkiye ile AB arasndaki Gmrk Birlii anlamas ve Trkiyenin olas AB yelii sektrde yeni yatrmlar tevik edecek nemli frsatlardr. Tamaclk hlihazrda Trkiyenin ABye uyum sreci gndeminde yer alan be nemli balk arasndadr. ABye uyum sreci altyap, aralar ve evre standartlar ile uyumu, lojistik an gelitirilmesini ve d ticaret politikalarnn iyiletirilmesini kapsamaktadr. Trkiyedeki mevcut tamaclk a, zellikle otoyollar, kara yollar ve demir yollarnn younluu bakmndan, EU-27 standartlarnn gerisindedir. Devlet Planlama Tekilat tamaclk sektrnn gelitirilmesi iin atlmas gereken admlarn akland 2010 Yllk Programnda bu gerein altn izmektedir. leride beklenen bymenin iaretlerini veren program ile ilgili dier ayrntlar raporun devam eden ksmlarnda sunulmutur. Trkiyedeki lojistik irketleri ounlukla d ticaretin youn olduu sektrlere hizmet vermektedir. Tekstil ve konfeksiyon, otomotiv, hzl tketim rnleri, perakende ve gda, petrokimyasallar, makine retimi ve inaat sektrleri bu sektrler arasnda yer almaktadr. naat ve inaat ekipmanlar sektrlerinin pay 2002 ylndan bu yana nemli lde artmtr. Dnya Bankas tarafndan yaynlanan Lojistik Performans Endeksine (LPE) gre, Trkiye lojistik performansn ykseltmektedir. LPE, dnya genelinde faaliyet gsteren lojistik operatrlerinin faaliyet gsterdikleri ya da ticaret yaptklar lkelerin lojistik kolayl konusundaki geribildirimlerine dayanmaktadr. lke ekonomileri Dnya Bankas Atlas yntemi kullanlarak 2008 yl iin hesaplanan kii bana brt milli gelirlerine gre gruplandrlmaktadr. Trkiye, kii bana brt milli geliri 3.856 ile 11.905 ABD dolar arasnda olan st-orta snf gelir grubunda yer almaktadr. Trkiye bu gruptaki 24 adet lke arasnda drdnc sradadr. almada yer alan st-orta gelir grubu lkeler arasndaki ilk on lkenin LPEsi aada grlmektedir.
ekil 3 En Yksek 10 LPEli st-Orta Gelirli lkeler

En Yksek 10 LPE'li st Orta Gelirli lkeler

Gney Afrika

Malezya
ili Trkiye Macaristan ek Cumhuriyeti Polonya Letonya Arjantin Estonya
Kaynak: Dnya Bankas

2,6

2,7

2,8

2,9

3,1

3,2

3,3

3,4

3,5

3,6

TKe gre Trkiyede ulatrma - haberleme ve depolama hizmetlerinde Eyll 2009 itibaryla 1,1 milyon kii almaktadr. Tamaclk ve lojistik sektrnn Trkiyenin GSYHsi iindeki paynn % 8 ila % 12 arasnda olduu tahmin edilmektedir.11 2008 ylnda yaplan Trkiye Lojistik Sektr Aratrmasnda tamaclk ve lojistik sektrnn byklnn 59 milyar ABD dolar olduu tespit edilmitir. Ayn aratrmaya gre, nc parti lojistik hizmet salayclar pazarnn byklnn 22 milyar ABD dolar olduu tahmin edilmektedir. Sektrn 2002 ylndan bu yana kat bymesine karn, nc parti lojistik hizmet salayclarnn paynn

11

GEME (hracat Gelitirme Etd Merkezi), 2009 7

sadece %7 orannda artm olmas henz gereklememi bir byme potansiyeli olduunu gstermektedir. Aadaki tabloda da grld gibi, yk tamaclnda srekli bir byme gzlemlenmektedir.
ekil 4 - Tama Yollarna Gre Yk ve Yolcu Tamas

12

Tama Yollarna Gre Yk ve Yolcu Tamas

Milyon
Kara yolu Yk kilometre Yolcu kilometre Deniz yolu (1) Yk kilometre Yolcu kilometre Dem ir yolu Yk kilometre Yolcu kilometre Hava yolu (1) Yk kilometre Yolcu kilometre
Kay nak: TUIK
(1)

2004
156.853 174.312 3.929 621 9.417 5.237 321 3.223

2005
166.831 182.152 3.477 670 9.152 5.036 392 3.992

2006
177.399 187.593 3.830 752 9.676 5.277 N/A N/A

2007
181.330 209.115 5.189 843 9.921 5.553 N/A N/A

2008
181.935 206.098 6.001 847 10.739 5.097 N/A N/A

D hatlardaki tamalar dahil deildir.

2.2.2

Kara Yolu Tamacl

Trkiyede en ok tercih edilen yk ve yolcu tama ekli kara yolu tamacldr. Gnmz itibaryla yolcularn % 95i ve rnlerin % 90 kara yolu zerinden tanmaktadr.13 Otoyol a nemli lde iyiletirilmi ve otoyollarn nemi nispeten artmtr. Hkmet mevcut yollar daha da modernize etmeyi ve yeni yollar ina etmeyi planlamaktadr. Planlanan yol modernizasyon ve yapm almalarnn tahmini toplam maliyeti yaklak 37 milyar TLdir. 14 Trkiye, Karadeniz Ekonomik birlii rgtne ye 12 lkeden gemesi planlanan 7.140 kilometre uzunluundaki Karadeniz Otoyolunun inaatna dahil olmutur. Buna ek olarak, stanbuldaki trafik skkln hafifletmek iin, stanbul Boazna nc bir kpr ina edilmesi planlanmaktadr. Mevcut iki kprnn de zelletirilmesi planlanmaktadr. Yeni yol inaatlarnn yan sra, modernize edilecek belli bal yollar aada zet olarak verilmektedir: Denizli Antalya Kara Yolu 135 km anlurfa Habur Snr Kaps Kara Yolu 400 km psala Malkara Kara Yolu 54 km skenderun Antakya Cilvegz Kara Yolu 70 km Havsa Malkara Kara Yolu 87 km Gerede Amasya Erzincan Erzurum Ar Grbulak Snr Kaps Kara Yolu 1300 km Ankara Samsun Kara Yolu 400 km Trabzon anlurfa Kara Yolu 550 km Urfa Diyarbakr Grbulak Kara Yolu 650 km Ankara Pozant Kara Yolu 316 km Aydn Denizli Kara Yolu 182 km

12 13 14

Quattro Business Consulting Trkiye Lojistik Sektr Aratrmas 2008 GEME (hracat Gelitirme Etd Merkezi), 2009 Deloitte, Yatrmc Klavuzu Trkiye, 2009 8

ekil 5 - Uluslararas Kara Yolu Tamacl A

Kaynak: Karayollar Genel Mdrl

2008 yl kara yolu uzunluklar aada grlmektedir. Devlet ve il yollarnn % 97si ve ky yollarnn da % 87si asfalttr.15
ekil 6 - Kara Yollar Uzunluklar

2008 Yl Kara Yolu Uzunluklar (km)

31.311 30.712

288.013

Devlet yolu
Kaynak: TUIK

l yolu

Ky yolu

2.2.3

Demir Yolu Tamacl

Trkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryollar (TCDD) Genel Mdrl tarafndan iletilen demir yollarnn uzunluu 8.697 kmdir. Hkmet demir yollarnn byk bir blmnn eski olmas sebebiyle eitli projelerle sistemi modernize etmeyi hedeflemektedir. Demir yollarnn modernizasyonu iin 2023 ylna kadar 23,5 milyar ABD dolar tutarnda bir bte ayrlmtr.16 Hkmet ayrca Ankara - stanbul, Ankara - Konya, Ankara - zmir ve stanbul - Bulgaristan arasnda hzl tren hatlar ina etmeyi planlamaktadr. Uzun yllardr yapm devam eden, Avrupa yakas ile Anadolu yakasn stanbul Boaznn altndan birbirine balayacak ekilde yrtlen nemli bir proje olan Marmaray Projesinin de (Rayl Tp Geit) 2013 yl iinde tamamlanmas planlanmaktadr. Rayl sistemin uzunluu 76 kmdir ve projenin toplam maliyetinin 3 milyar ABD dolar olaca tahmin edilmektedir.16 Bir dier nemli altyap projesi
15 16

TK (Trkiye statistik Kurumu) Deloitte, Yatrmc Klavuzu Trkiye, 2009 9

de yapmna 2008 ylnda balanan Kars Tiflis Bak demir yoludur. Projenin toplam uzunluu 124 kmye ulaacak ve bunun 92 kmsi Trkiyeden geecektir. Trkiye bu projelerin tamamlanmasyla birlikte Avrupa, Orta Asya ve Orta Dou arasnda bir balant merkezi haline gelecektir.
ekil 7 - Marmaray ve Kars-Tiflis-Bak Projeleri

Kaynak: UTIKAD

Kaynak: UTIKAD

Yeni demir yolu inaatlarnn yan sra modernize edilecek hatlar da aada listelenmitir: Halkal Kapkule, Sivas Erzincan Erzurum Kars, Ankara zmir, Kayseri efaatli, Bandrma zmir, Konya Mersin, Bandrma Bursa Osmaneli, Eskiehir Antalya, Ankara Sivas, Van Gl Kuzey Geii

ekil 8 - Demir Yolu Tamacl A

Kaynak: TCDD

Dnya Bankas, Trkiyedeki Demir Yollarnn Yeniden Yaplandrlmas Projesinin ilk aamasn fonlamak iin kullanlacak 143,7 milyon avroluk krediyi 9 Haziran 2005 tarihinde onaylamtr. Kredi szlemesi 13 Mart 2006 tarihinde imzalanmtr. Toplam maliyeti yaklak 450 milyon ABD dolar olan bu proje bir uyum program

10

kredisidir. Projenin hedefi demir yolu faaliyetlerinin finansal adan uygulanabilirliini salamak, verimliliini ve etkinliini artrmaktr. Bu hedefe altyap faaliyetlerinin operasyonel faaliyetlerden ayrlmas, demir yolu faaliyetlerinde hesap sorulabilirlik ve rekabetilik ilkelerinin benimsenmesi, yolcu hizmetlerinin yeniden yaplandrlmas ve modernize edilmesi, personelin yeni yapya adaptasyonu, kurumsallama ve asl faaliyet alan haricindeki faaliyetlerin zelletirilmesi yoluyla ulalacaktr.
ekil 9 - Demir Yolu Uzunluklar

17

2008 Yl Demir Yolu Uzunluklar (km)

1.928

6.771

Kaynak: TUIK

Elektrikli

Elektriksiz

2.2.4

Hava Yolu Tamacl

Trkiyede yurt ii ve yurt d uularn yaplabildii ok sayda modern havaalan bulunmaktadr. En byk uluslararas havaalanlar stanbuldaki Atatrk, Antalyadaki d hatlar terminali, Ankaradaki Esenboa ve zmirdeki Adnan Menderes havaalanlardr. Hkmet Trkiyede mevcut bulunan 45 havaalanna ek olarak Bingl, Idr, Hakkari-Yksekova, rnak, Ktahya-Afyon-Uak, stanbul, ukurova ve Diyarbakrda yeni havaalanlar ina etmeyi planlamaktadr. Havaalan ina ve modernizasyon projelerinin maliyetinin yaklak 4 18 milyar TL olaca tahmin edilmektedir.
ekil 10 - Hava Yolu Tamacl A

Kaynak: TYDTA

17 18

Dnya Bankas Deloitte, Yatrmc Klavuzu Trkiye, 2009 11

Trk Hava Yollar (THY) lkedeki en byk ve yaygn bir uluslararas aa sahip tek hava yolu irketidir. Hisseleri stanbul Menkul Kymetler Borsasnda ilem gren THY, aslen bir kamu kuruluudur ve zelletirme programnda bulunmaktadr. THYnin sat gelirleri 2008 ylnda % 26 artarak 6.123,2 milyon TLye ulamtr ve bu gelirlerin % 78i uluslararas uulardan elde edilmitir. Yolcu says 2008 ylnda % 15,1 orannda 19 artarak 22,6 milyona ulamtr. Tanan kargo miktar ise % 8 artarak 203.000 tona ulamtr. Son yllarda sektrde yaanan liberallemenin sonucunda pazara birok zel hava yolu irketi girmitir. En byk zel hava yolu irketleri Pegasus, Atlas Jet ve Onur Airdir. Yurt ii ve yurt d hatlarda tanan kargo miktar 2008 ylna kadar srekli artmtr. Ancak, kresel ekonomik krizin etkilerine bal olarak, kargo hacmi 2008 ylnda azalmtr. Hacim olarak uluslararas hava yolu tamaclndan daha kk olsa da, yurt ii hava yolu tamacl daha hzl gelimektedir. 2004 ile 2008 yllar arasnda YBBO uluslararas hatlarda tanan kargo iin % 7,1; yurt ii hatlarda tanan kargo iin ise % 11 olarak gereklemitir.
ekil 11 - Hava Yolu Kargo Tamacl statistikleri

Hava Yolu Kargo statistikleri

1.200 1.000 800 bin ton 600 400 200 0 2004
Kaynak: TUIK

1.132 934 860 974

1.130

263

316

373

414

399

2005 hatlarda tanan kargo

2006 2007 D hatlarda tanan kargo

2008

ekil 12 - Hava Yolu Yolcu Tamacl statistikleri

Hava Yolu Yolcu statistikleri

80 70 60 milyon 50 40 34.287 33 38.600 38 42.894 40.017 41 41.634 50.000 45.000 40.000 35.000 30.000 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 -

35
31 29 32 34

30
20 10 -

14 2004 hat yolcu says

21
2005

2006 D hat yolcu says

2007

2008 Koltuk kapasitesi

Kaynak: TUIK

2.2.5

Deniz Yolu Tamacl

Trkiye, taraf denizlerle evrili olmas ve sahip olduu boazlar sebebiyle, deniz yolu tamaclnda nemli bir rekabet avantajna sahiptir. Trkiyenin ky eridinin uzunluu 8.333 kilometredir. Deniz yolu
19

Trk Hava Yollar, Yllk Rapor, 2008 12

tamacl ounlukla stanbul zmit, zmir, Adana Mersin ve Samsun limanlarnda gerekletirilmektedir. Mersin Liman 2007 ylnda zelletirilmitir. Bandrma, Samsun, Derince, skenderun ve zmir limanlarnn da 2010 ylnda 36 yllna zelletirilmesi planlanmaktadr. Trkiyenin deniz filosu Austos 2008 itibaryla 1.631 gemiden olumakta ve gemi saysna gre dnyada 25. srada yer almaktadr. 20
ekil 13 - Trkiyedeki Balca Liman Bakanlklar

Bartn Silivri Ambarl Zonguldak stanbul Tekirda Kdz. Ereli Marmara Tuzla Karabiga zmit Bandrma Gemlik anakkale Aliaa

Samsun nye Trabzon

Rize

zmir

Gllk Antalya
Kaynak: TC. Babakanlk Denizcilik Mstearl

Bota Mersin skenderun

Toplam ykleme, boaltma ve transit hacimleri srekli olarak artmaktadr. Deniz yolu ile tanan toplam yk miktar, 2004 ile 2008 yllar arasnda % 10,4lk YBBO ile artmtr. Trkiye limanlarna boaltlan ykler deniz yolu ile yaplan yk tamaclndaki en byk hacmi oluturmaktadr.
ekil 14 - Deniz Yolu statistikleri

Deniz Yolu Yk Tama statistikleri

350.000

300.000
250.000 bin ton 200.000 150.000 100.000 50.000 0

YBBO: % 10,4
28.486

50.745

11.144
5.492 136.002 5.622 140.092 154.540 171.405 171.690

70.041 2004 Toplam Ykleme

68.640 2005

78.783 2006 Toplam Boaltma

86.383 2007

92.168 2008 Transit

Kaynak: TC. Babakanlk Denizcilik Mstearl

2.2.6

RoRo Tamacl

Trk irketleri tarafndan kullanlan RoRo hatlar Haydarpaa (stanbul) - Trieste (talya), Ambarl (stanbul) Trieste, Zonguldak - Ukrayna, Samsun - Novorossisk (Rusya Federasyonu), Trabzon - Soi (Rusya Federasyonu), Rize - Poti (Grcistan), eme - Bari/Brindisi/Ancona, Mersin - Magosa, Derince - Kstence ve

20

GEME (hracat Gelitirme Etd Merkezi), 2009 13

Taucu Girnedir. 2008 ylnda RoRo araclyla 330.100 kamyon/otomobil tanmtr ve kara yolu 21 transferlerinin % 18i RoRo hizmetleri tarafndan gerekletirilmitir.

ekil 15 - RoRo Faaliyetleri

Kaynak: UTIKAD

ekil 16 - RoRo statistikleri

RoRo ile Tanan Ara Says

400.000 350.000 300.000 250.000 200.000 150.000 100.000 50.000 0 2004 2005 2006 2007 2008
Kaynak: TC. Babakanlk Denizcilik Mstearl

348.213 263.910 274.778 291.562

330.100

2.2.7

Uluslararas Ticaret

Trkiyenin ihracat ve ithalatnda srasyla % 46 ve % 59,1lik paylaryla en ok tercih edilen tamaclk yntemi deniz tamacldr. Bunu Ocak ve Kasm 2009 arasnda % 41,7lik ihracat ve % 23,6lk ithalat pay ile kara yolu tamacl izlemektedir. Hem ihracat hem de ithalatta nc srada hava yolu tamacl yer almaktadr. Lojistik irketlerinin en ok yk tadklar yerler Almanya ve Benelks lkeleridir (Belika, Hollanda ve Lksemburg). Dou Avrupa lkeleri ve Trki cumhuriyetler sektr iin yeni pazarlar haline gelirken, Almanya ve Benelks lkelerinin pay azalmaktadr. Sektrdeki nemli irketler ileriye dnk olarak Dou Avrupa 22 lkeleri (zellikle Romanya, Moldova ve Polonya) ve Almanyann paynda art beklemektedir.

21 22

UTKAD (Uluslararas Tamaclk ve Lojistik Hizmet retenleri Dernei), 2008 Quattro Business Consulting Trkiye Lojistik Sektr Aratrmas 2008 14

ekil 17 - Tama Yollarna Gre hracat ve thalat

Tama Yollarna Gre hracat (OcakKasm 2009)

% 1,8 % 9,5

Tama Yollarna Gre thalat (OcakKasm 2009)

% 7,8 % 8,3

% 46,0 % 23,6 % 41,7 % 0,9 % 1,2

% 59,1

Deniz Yolu
Kaynak:TUIK

Demir Yolu

Kara Yolu

Hava Yolu

Dier

Deniz Yolu
Kaynak: TUIK

Demir Yolu

Kara Yolu

Hava Yolu

Dier

2.3

Sektrdeki nemli irketler

Gnmzde, uluslararas ticaret firmalarna lojistik hizmetler sunan 2.000 gmrk irketi, 1.200 uluslararas kara yolu tamacl irketi, 1.000 uluslararas deniz yolu irketi, 250 gmrk komisyoncusu ve 200 gmrk antreposu bulunmaktadr.23 Trkiyede gmrkleme, konteyner tamacl ve gmrk antreposu hizmetlerine ynelik talep fazlas vardr. Kresel lojistik irketleri tarafndan yaplan yeniden yaplandrma ilemleri ve yatrmlar sonucunda, Trk lojistik irketleri dnya apnda kalite standartlarna ulamtr. Gelirlerine gre seilerek 2008 Capital 500 listesinde yer alan Trkiye tamaclk ve lojistik sektrndeki nemli irketler aadaki tabloda listelenmektedir.
ekil 18 - Trkiyede Tamaclk ve Lojistik Sektrndeki nemli irketler

nemli Tamaclk & Lojistik irketleri

Capital 500 Sralamas
13 48 92 120 138 205 228 232 242 246 255 271 290 311 313 336 346 350 376 384 410 485

irket smi
Trk Hava Yollar TAV Hava Limanlar Onur Air Tamaclk Pegasus Hava Tamacl THY Teknik Istanbul Deniz Otobsleri Unsped Paket Servisi Omsan Lojistik SKY Hava Tamaclk Ekol Lojistik Borusan Lojistik Datm elebi Hava Servisi Reysa Lojistik Kamil Ko Otobs letmeleri Balnak Lojistik Grup Hava Havaalanlar Yer Hizmetleri Ceva Lojistik Hrku Havayolu Tamaclk Horoz Lojistik Netlog Lojistik Hizmetleri Mars Lojistik Fasdat Gda Datm San. Ve Tic.

Sektr
Ulatrma Ulatrma Ulatrma Ulatrma Ulatrma Ulatrma Lojistik Lojistik Ulatrma Lojistik Lojistik Ulatrma Lojistik Ulatrma Lojistik Ulatrma Lojistik Ulatrma Lojistik Lojistik Lojistik Lojistik

Konum
Istanbul Istanbul Istanbul Istanbul Istanbul Istanbul Istanbul Istanbul Antalya Istanbul Istanbul Istanbul Istanbul Bursa Istanbul Istanbul Istanbul Istanbul Istanbul Istanbul Istanbul Kocaeli

Gelir 2008 2007'ye gre (milyon TL) % Deiim

6.123,2 1.466,3 834,5 669,3 615,2 405,4 353,8 345,4 336,0 329,9 319,9 302,0 271,3 257,1 255,9 239,2 230,0 228,0 210,5 205,3 190,9 156,8 %35,4 %69,3 %1,4 %27,3 %3,7 %16,5 %22,1 %9,0 %42,1 %35,9 %45,2 %9,3 %3,5 %38,6 %13,9 %28,1 %70,3 N/A -%1,3 %15,9 %8,4 %42,6

Kay nak: Capital 500, 2008

23

TSKB (Trkiye Snai Kalknma Bankas), Sektr Raporu 2009 15

2.4

Sektrle lgili Beklentiler ve Eilimler

Son be yl iinde ylda ortalama % 20 orannda byyen sektrn byklnn 2015 ylnda 120 milyar ABD 24 dolarna ulaaca tahmin edilmektedir. Lojistik sektrnn bykl Trkiyenin gerekletirdii ihracat ve ithalat miktar ile dorudan ilikilidir. Aadaki grafikte de grld gibi, d ticarette beklenen byme lojistik hizmeti salayclarna da byme frsat sunacaktr.
ekil 19 - Trkiye iin hracat ve thalat Tahminleri

Trkiye iin hracat ve thalat Tahminleri

350,0 300,0 milyar ABD dolar 250,0

YBBO-th: % 10,2
YBBO-hr: % 9,8

200,0
150,0 100,0 50,0 2005g 2006g 2007g 2008g 2009t 2010t 2011t 2012t 2013t 2014t Mal & hizmet ihracat Mal & hizmet ithalat
g: gerekleme t: tahmin

Kaynak: Economist Intelligence Unit

Gelitirilen yeni projeler sonucunda kombine tamaclk gelecekte daha fazla nem kazanacaktr. Ayrca, Trkiye Halkal, Kseky, Kayseri, Samsun, Eskiehir, Balkesir, Yenice, Erzurum, Mersin ve Aydnda yeni lojistik merkezleri ina etmeyi planlamaktadr. Trkiye tamaclk ve lojistik sektrndeki balca gncel eilimler u ekildedir:

Uzun dnemli ilikiler Long-term relationships aspect Companies tend to work with a limited irketler number ofaz saydacompanies and logistics lojistik firmasyla almak ve gei maliyetlerini azaltmak establish long-term relationships in order zere uzun dnemli ilikiler kurmak to decrease switching costs. eilimindedir.

Fiyata dayanan rekabet Price based competition The competition is based on pricing Rekabet rather thanhizmet kalitesinden ok service quality. The fiyatlandrmaya dayanmaktadr. companies that are able to offer Farkllam hizmetler sunabilen differentiated services will be the sector irketler sektr lideri olacaktr. leaders.

Trkiye Logistics Turkish Lojistik Industry Trends Sektr Eilimleri

E-ticaret irketlerinin yaylmas Expansion of e-commerce companies Growing e-commerce industry increases Byyen e-ticaret sektr ticaret trade volumes. Besides, majority of ehacimlerini artrmaktadr. Bunun yan commerce companies are outsourcing sra e-ticaret irketlerinin byk blm tedarik zinciri operasyonlarnda their supply chain operations. d kaynak kullanmaktadr. Kombine transportation Combinedtamaclk Logistics villages that unify logistics Kombine tamacln geliimi iin companies together have started to be lojistik irketlerini bir araya getiren established in orderkurulmaya combined lojistik merkezleri to develop balanmtr. transportation.

Devlet Planlama Tekilat tarafndan hazrlanan ve 2010 - 2012 yllarn kapsayan Orta Vadeli Programda tamaclk sektrnn geliimi iin gelecekte atlmas gereken admlar aadaki ekilde sralanmaktadr: Tamaclk altyaps yatrmlar iin kamu-zel sektr ortakl modelleri artarak uygulanacak ve deniz yolu gvenliine ncelik verilecek ekilde, tm ulam yntemlerinde trafik gvenlii artrlacaktr.

24

Capital Dergisi, 2007 16

Ulusal ulam an Avrupa ulam a ile birletirmeye ynelik abalar srecektir. Devam etmekte olan blnm yol altyap almalar tamamlanacak ve mevcut otoyollarn standartlar iyiletirilecektir. TCDDnin hizmet kalitesi artrlacak ve hzl trenlerle yolcu tamacl yaygnlatrlacaktr. Devletin zerindeki mali ykn hafifletmek amacyla TCDD yeniden yaplandrlacaktr. Yk tamaclnda demir yolu ve deniz yolu tamaclna ncelik verilecek ve limanlar kombine tamacl kolaylatracak lojistik merkezleri haline gelecektir. Uygun liman blgeleri belirlenecek ve etkin ve verimli liman ynetimi salanacaktr. Havaalanlarnn orta ve uzun vadeli kapasite gereksinimlerini belirlemeye ynelik almalara devam edilecektir. Blgesel hava yolu tamacln tevik etmek iin gerekli nlemler alnacaktr.

2.5

SWOT Analizi

trengths (Gl Noktalar)

eaknesses (Zayf Noktalar)

Jeostratejik nem Trkiye gelimekte olan Orta Dou ve Trki cumhuriyetlerden Avrupaya uzanan yol zerinde bir merkez konumundadr ok uluslu lojistik irketlerinin lkedeki varl yerel irketlere bu ok uluslu irketlerin teknik bilgi birikimlerinden faydalanma imkn sunmaktadr Trkiyede Avrupann en byk kamyon filolarndan biri ve gelimi bir karayolu tamaclk sektr bulunmaktadr

Fiyat odakl rekabet yksek kalitede hizmet sunan firmalar zorlamakta ve zellikle kamyon tamaclndaki kr marjlarn olumsuz etkilemektedir Sektrde kayt d irketlerin bulunmas zellikle demir yolu ve deniz yolu altyapsnda modernizasyon gereksinimi

pportunities (Frsatlar)

hreats (Tehditler)

Demir yollarnn yeniden yaplandrlmas verimlilii artracaktr Sektrn boyutu AB lkelerine kyasla nemli lde kktr ve pazar henz doymamtr Artan uluslararas ticaret Trkiyenin olas AB yelii ticaret hacimlerinin daha da artmasn salayacaktr Yeni limanlarn ina edilmesine uygun topografya

Kamyon tamaclndaki kotalar, vize snrlamalar ve gmrk belgesi ykmllkleri Yunanistan gibi komu lkelerle rekabet Yksek derecede yatrm gereksinimi

17

2.6

Yatrm Frsatlar

Aada, son yllarda Trkiye tamaclk ve lojistik sektrnde yabanc yatrmclar tarafndan gerekletirilen nemli birleme ve satn alma ilemlerinin listesi yer almaktadr. lem deerleri milyon ABD dolar cinsindendir.
ekil 20 Belli Bal Birleme ve Satn Alma lemleri

Belli Bal Birleme ve Satn Alma lemleri (2004-2010)

#
1 2 3 4 5 6 7 8 9

Alc
Invest AD Private Equity

lke
BAE

Sata Konu irket

Ekol Lojistik Hava Ground Handling Unsped Paket Servisi Varan Kargo Demas International Lojistik Maersk Denizcilik ACT Airlines Inc Balnak Logistics U N Ro-Ro Yurtici Kargo TAV Hedef Ara Kiralama eme Port

Tarih
Kas.09 Eki.09 Haz.09 Eyl.08 Tem.08 Haz.08 ub.08 Eki.07 Eki.07 May.07 Ara.06 Eki.06 Tem.06 May.06 Ara.05 Tem.04

Hisse
D/A %35 %80 D/A %50 %40 %21 %49,1 %97,6 %25 D/A D/A D/A D/A D/A %50

lem Deeri ABD $ (m)

74,9 152,6 D/A D/A 15,9 D/A D/A D/A 1.283,7 95.2 315,0 87,5 7,0 388,0 105,0 8,7

HSBC Investment Bank; I Private ngiltere-Trkiye Equity United Parcel Service ABD CEVA Logistics Gulftainer Maersk Line Manara Investments The Great Circle Fund Hollanda BAE Danimarka Suudi Arabistan ABD ABD Fransa Avustralya-ABD ABD-Trkiye

Trieste Bidco by Kohlberg Kravis Roberts (KKR) 10 GeoPost 11 Babcock Brow n; Goldman Sachs 12 Camper and Nicholsons; Ita 13 Babcock & Brow n; Goldman Sachs; Islamic Dev. Bank 14 DP World 15 TNT Post
Kay nak: Merger Market D/A: Deeri aklanmam

16 Tcar S.a.r.l by Bedminster Capital ABD

Avustralya-ABD-Suudi TAV Arabistan Dubai Yarmca Hollanda TNT Lojistik

zelletirme Portfy Aada listelenen otoyollar ve kprlerle birlikte bakm faaliyetleri ve cret toplama birimleri, HD (letme Hakk Devri) anlamalar araclyla zelletirilecektir. Bu otoyollar ve kprler gnmzde faaliyettedir ve KGM tarafndan iletilmektedir. Sz konusu unsurlar Nisan 2007de zelletirme kapsamna dahil edilmitir ve srecin 31 Aralk 2010 tarihine kadar tamamlanmas planlanmaktadr.

ekil 21 - zelletirme Kapsamndaki Otoyollar ve Kprlere Dair zet Finansal Veriler

zelletirme Kapsamndaki Otoyollar ve Kprlere Dair zet Finansal Veriler

Ara Says (milyon) 2007
Edirne-Istanbul Otoyolu Istanbul-Ankara Otoyolu FSM Kprs ve evre Yolu Boazii Kprs Izmir-eme Otoyolu Izmir-Aydn Otoyolu Pozant-Adana-Mersin Otoyolu Adana-skenderun-anlurfa Otoyolu Toplam 50,7 66,2 81,0 66,3 7,3 11,2 9,3 11,0 303,1

2008
51,5 69,5 78,8 67,2 7,8 12,1 10,0 12,9 309,8

Brt Gelir (milyon TL)(1) 2007 2008

105,9 191,0 155,3 98,5 11,4 23,1 23,6 32,6 641,5 102,2 194,4 122,8 87,7 11,6 23,4 23,5 37,8 603,4

Gider (milyon TL) 2007

27,6 69,7 17,2 6,1 7,7 20,6 10,7 18,1 177,7

2008
33,2 70,9 18,9 3,1 8,3 17,7 13,4 20,9 186,5

Kay nak: zelletirme daresi (1) Otoy ol gelirlerine %18 KDV, kpr gelirlerine %18 KDV v e %10 Belediy e pay dahildir.

18

Aadaki be liman 2010 yl iin zelletirme kapsamna alnmtr. Bandrma, Derince, zmir ve Samsun limanlar iin ihaleler tamamlanm ve son karar iin ilgili l Meclisine gnderilmitir. skenderun Liman ihalesi zelletirme Yksek Kurulu tarafndan iptal edilmitir ve baka bir ihale yaplacaktr.

ekil 22 - 2010 Ylnda zelletirme Kapsamndaki Limanlar

zelletirme Kapsamndaki Limanlar

Liman zelletirme Yntemi Durumu Teklif Veren Bedel (milyon ABD$)

Bandrma

letme Hakknn Devri

Bandrma Limannn zelletirilmesine ilikin olarak 20.02.2008 tarihi itibariyle yaymlanan ilanlarla ihaleye klm, sz konusu ihale sreci 16.05.2008 tarihinde kamuya ak olarak yaplan nihai pazarlk elebi Ortak Giriim grmeleri ile tamamlanmtr. Bandrma Limannn zelletirilmesine Grubu ilikin olarak 19.09.2008 tarih ve 2008/59 sayl YK Karar istihsal edilmi olup, mtiyaz Szlemesi paraflanarak Dantaya gnderilmitir. Halihazrda Dantay gr beklenmektedir.

175,5

Derince

letme Hakknn Devri

Derince Limannn zelletirilmesine ilikin olarak 21.06.2007 tarihi itibariyle yaymlanan ilanlarla ihaleye klm, sz konusu ihale sreci 12.09.2007 tarihinde yaplan nihai pazarlk grmeleri ile tamamlanmtr. Derince Limannn zelletirilmesine ilikin olarak 22.11.2007 tarih ve 2007/64 sayl YK karar istihsal edilmi olup, mtiyaz Szlemesi paraflanarak Dantaya gnderilmitir. Halihazrda Dantay gr beklenmektedir.

Trkerler Ortak Giriim Grubu

195,3

Iskenderun

letme Hakknn Devri

skenderun Limannn zelletirilmesine ilikin olarak 11.07.2005 tarihi itibariyle yaymlanan ilanlarla ihaleye klm, sz konusu ihale sreci 09.09.2005 tarihinde yaplan nihai pazarlk grmeleri ile tamamlanmtr. Ancak sz konusu ihale YKnn 06.02.2007 tarih ve 2007/09 sayl Karar ile iptal edilmi olup, anlan limann zelletirilmesine ilikin almalar devam etmektedir.

Izmir

letme Hakknn Devri

zmir Limannn zelletirilmesine ilikin olarak 04.01.2006 tarihi itibariyle yaymlanan ilanlarla ihaleye klm, sz konusu ihale sreci Global-Hutchison03.05.2007 tarihinde yaplan nihai pazarlk grmeleri ile Ege hracat tamamlanmtr. zmir Limannn zelletirilmesine ilikin olarak Birlikleri Liman 03.07.2007 tarih ve 2007/47 sayl YK Karar istihsal edilmi olup, Hizmetleri ve mtiyaz Szlemesi paraflanarak Dantaya gnderilmitir. Tamaclk A.. Halihazrda Dantay gr beklenmektedir. Ortak Giriim Grubu

1.275,0

Samsun

letme Hakknn Devri

Samsun Limannn zelletirilmesine ilikin olarak 20.02.2008 tarihi itibariyle yaymlanan ilanlarla ihaleye klm, sz konusu ihale sreci 16.05.2008 tarihinde kamuya ak olarak yaplan nihai pazarlk Ceynak Lojistik ve grmeleri ile tamamlanmtr. Samsun Limannn zelletirilmesine Ticaret A.. ilikin olarak 19.09.2008 tarih ve 2008/59 sayl YK Karar istihsal edilmi olup, mtiyaz Szlemesi paraflanarak Dantaya gnderilmitir. Halihazrda Dantay gr beklenmektedir.

125,2

Kay nak: zelletirme daresi Bakanl

19

2.7
sim

Sektrdeki Kurum ve Kurulular

Ksaltma Tanm Web Sitesi

Sektrdeki Kurum ve Kurulular

Trkiyede ve uluslararas alanda kara, hava, deniz, demiryolu, kombine tamaclk ile lojistik hizmetleri http://w w w .utikad.org.tr reten 350 irketin ye olduu sivil toplum rgtdr. zellikle konferanslar, eitim ve lojistik firmalarn bilgilendirme alanlarnda faaliyet gsteren ve 2,505 yesi bulunan mesleki bir dernektir. Trkiye'de faaliyet gsteren tm uluslararas karayolu yk tamacl firmalarnn yan sra bu firmalara hizmet tedarikinde bulunan Ro-Ro gemi iletmecilerine hizmet sunmak amac ile kurulmu olan bir dernektir ve 718 yesi bulunmaktadr. Trkiye kara nakliye sektrnn her trl sorununu ulusal ve uluslararas platformda zmek amacyla bir araya gelen sektr temsilcileri tarafndan kurulmu bir meslek rgtdr ve 940 yesi vardr. Demiryolu tamacln an ve lkenin gerekleri dorultusunda gelitirmek ve demiryolu tamaclnn payn ykseltmek temel amacyla kurulmu bir dernektir ve 26 yeye sahiptir. Karayolu yk tamaclar ile ilgili gmrk problemlerinin zm, sektrdeki ykc rekabetin nlenmesi ve sorunlarn zmndeki zaman kaybn ortadan kaldrmak iin kurulmu 2,000 yeli bir dernektir. Tm sektr kurulularn bir byk organizasyon iinde bir araya getirerek, sektrn ulusal ve uluslararasi sosyo-ekonomik adan etkin bir g unsuru haline gelmesini salamak amac ile kurulmutur ve 150 yesi bulunmaktadr. Dernek srclere gvenli sr ve ara nakliyesi ykleme ve tamas konularnda eitimler vermektedir. Otomotiv sektrne bitmi ara lojistii alannda destek veren firmalardan oluan 22 yeli bir dernektir. http://w w w .loder.org.tr

Uluslararas Tamaclk ve Lojistik Hizmet retenleri Dernei

UTIKAD

Lojistik Dernei

LODER

RO-RO Gemi letmecileri ve Kombine Tamaclar Dernei

RODER

http://w w w .roder.org.tr

Uluslararas Nakliyeciler Dernei

UND

http://w w w .und.org.tr

Demiryolu Tamacl Dernei

DTD

http://w w w .dtd.org.tr

Uluslararas Karayolu ile Yk Tamaclar ve Acente Sahipleri Dernei

UKAT

http://w w w .ukat.org.tr

Trkiye Nakliyeciler Dernei

TND

http://w w w .tnd.org.tr

Ara Lojistikileri Dernei

ARLOD

http://w w w .arlod.org

20

2.8

ekiller Listesi
5 5 7 8 9 9 10 10 11 11 12 12 13 13 14 14 15 15 16 18 18 19

ekil 1 - Kresel Tamaclk Sektrnn Deeri ekil 2 - Kresel Tamaclk Sektrnn Dalm ekil 3 En Yksek 10 LPEli st-Orta Gelirli lkeler ekil 4 - Tama Yollarna Gre Yk ve Yolcu Tamas ekil 5 - Uluslararas Kara Yolu Tamacl A ekil 6 - Kara Yollar Uzunluklar ekil 7 - Marmaray ve Kars-Tiflis-Bak Projeleri ekil 8 - Demir Yolu Tamacl A ekil 9 - Demir Yolu Uzunluklar ekil 10 - Hava Yolu Tamacl A ekil 11 - Hava Yolu Kargo Tamacl statistikleri ekil 12 - Hava Yolu Yolcu Tamacl statistikleri ekil 13 - Trkiyedeki Balca Liman Bakanlklar ekil 14 - Deniz Yolu statistikleri ekil 15 - RoRo Faaliyetleri ekil 16 - RoRo statistikleri ekil 17 - Tama Yollarna Gre hracat ve thalat ekil 18 - Trkiyede Tamaclk ve Lojistik Sektrndeki nemli irketler ekil 19 - Trkiye iin hracat ve thalat Tahminleri ekil 20 Belli Bal Birleme ve Satn Alma lemleri ekil 21 - zelletirme Kapsamndaki Otoyollar ve Kprlere Dair zet Finansal Veriler ekil 22 - 2010 Ylnda zelletirme Kapsamndaki Limanlar

21

Ksaltmalar
AB ABD ABD $ BRIC GSYH IDO IGEME HD KGM LPE TCDD TSKB TK TYDTA UTKAD YBBO Avrupa Birlii Amerika Birleik Devletleri Amerika Birleik Devletleri Dolar Brezilya,Rusya,Hindistan,in Gayrisafi Yurt i Milli Hasla stanbul Deniz Otobsleri hracat Gelitirme Etd Merkezi letme Hakk Devri Karayollar Genel Mdrl Lojistik Performans Endeksi Trkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryollar Trkiye Snai Kalknma Bankas Trkiye statistik Kurumu Trkiye Yatrm Destek ve Tantm Ajans Uluslararas Tamaclk-Lojistik Hizmet retenleri Dernei Yllk Bileik Byme Oran

22