Osmanl'nn Miras, Atatrk Dnemi ve ABD'den Mthi Trk Tanmlamas

indekiler
Mehmet Vahdettin mi? Mustafa Kemal mi? (Vahdettin'in ABD'ye Mektubu!) smet Solak ................................2 Vahdettin ve Mustafa Kemal'in Millete ve Bamszla Bak Alar Prof. Dr. Turhan Feyziolu..............3 Atatrk'n Eli J.C. Grew ve ABD Halkna Hitab 1932............................................................................................ 4 Osmanldan Cumhuriyete Kalan Miras Prof. Ramazan Demir ............................................5

Cumhuriyet, fazilettir... Cumhuriyet, adam olmaktr................................................................................5 Devlet, millet, vatan, vatanda................................................................................................................5 Osmanldan kalan maddi miras!.............................................................................................................5 Manevi miras.......................................................................................................................................... 6 Ekonomik devrim.................................................................................................................................... 7 Cumhuriyet kadn.................................................................................................................................. 8 Atatrk'n dindarl................................................................................................................................ 9 Uydurma tarih retisi........................................................................................................................... 10
Mustafa Kemal Dneminde Ekonomi zdemir nce ......................................................................11

Az Zamanda ok 10 Ylda 100 lere Varan Kurum ve Fabrika .......................................................11 Osmanlnn Borcu da Cabas...............................................................................................................11
Dyun-u Umumiye ve Devralnan Osmanl Borlarnn Kapatlmas Mahfi Eilmez .................................12 Gazi Paann Emaneti Cumhuriyet Prof. Dr. Ramazan Demir .....................................................15 272 Kye Bakan lk retim Mfettii Olarak almam 1944 M. Ali Eren.......................................................17 Ulukla Kuvay Milliye Karar Defteri'nden Bir rnek Sayfa..................................................................................19 ABD Bakan'nn 28 Eyll 1922'de Trkiye'ye 12 Sava Gemisi Gnderme Karar NY Times..........................20

Bu konular, sadece Osmanl Dneminin baarl padiahlar olan ykselme devrine baklmas nedeniyle anlalmamaktadr. Hatta Fatih veya Kanuni dnemlerini hatrlamakla Cumhuriyet bunu devralm sanlarak, devleti batrp Trk Milleti'ni yok olma noktasna getiren son padiahlar unutulmaktadr. Bylece, belki dnya tarihinin ender mucizelerinden olan Kurtulu ve Trkiye Cumhuriyeti bu ksr ve kaba yorumlarla karalanmaya allmaktadr. lgili yazarlarn dediklerini aktarmadan nce saf tarihi gerekleri sralamak yerinde olur : Osmanl 15 milyon km2 stnde toprak sahibi olmuken son Osmanl Padiah Ankara-Erzurum aras sadece 0.25 milyon km2 kadar bir alan brakarak kap gitmitir. Bunu yaparken ilerki sayfalarda greceiniz gibi kendisini srden ibaret Trk Halkn gden oban olarak nitelemekten kanmad gibi ABD Bakan'ndan kendisini kurtarmalarn dilenirken onlarda zaten 12 yeni sava gemisini sularmza gndermekle meguldrler. Geride kalan kt doal ve arkeolojik kaynaklar bile yabanc demiryolu irketlerine peke ekilmi vatan, stne stlk Osmanl'nn borlarn da demek zorunda kalmtr. Osmanl'nn yenilgisiyle olan toprak kayplar sonucu Balkan ve Kafkaslarda Trklerin yerlerinden srlmesine ve 8 milyon civar insanmzn lmne sebep olunmutur. Avrupada ilkretim 12. yy dan niversite 15. yy dan sonra geni kitlelere ulatrlp bilime nem verilirken; Osmanllar ancak 19. yy da balayan snrl uygulamayla ok ge kalm ve devletin zayflamasna yolaarak sregelen bu yenilgilerin sebebi olmulardr. Tesadfen baarl olanlar da Osmanl'da sayg grmemi, Avrupa dahil zamannn en nemli bilim kurumu saylabilecek Takiyuddin'in Tophane Rasathanesi ancak 10 yl alabildikten sonra padiah emriyle 1580 de yktrlmtr. Piri Reis de ldrlmtr. Avrupada yine 15. yy dan beri kullanlmasna ramen matbaa ve yaygn kitap kullanm Osmanl tarafndan 300 yl gecikmeyle farkedilmitir. Rakipleri kitap ve eitim yoluyla gcne g katar, Muhteem Yzyl da sadece Kanuni'yi anlatan 2000 civar kitap baslrken, Osmanl halkn kitap-eitimle gelitirerek glenmeyi akl edememitir. Yabanclara verilen kapitlasyonlar nedeniyle ekonomi ok ok geride kalm ve Trk kkenliler ticari faaliyetten uzak tutulmular, bylece Anadolu'da sermaye birikmemitir.

Mehmet Vahdettin mi? Mustafa Kemal mi? (Vahdettin'in ABD'ye Mektubu!) 17-02-2012 www.yurtgazetesi.com.tr

smet Solak

leri gleri Mustafa Kemal Atatrk ve kurduu Laik Cumhuriyeti yerin dibine koyarak ypratmak (!) Gya yakn tarihi konuuyorlar. Bir programda insann gzne baka baka konuan bir yobaz, Mustafa Kemal Paa bir Osmanl Paasdr. Ve onu vatan kurtarmak iin Anadoluya gnderen de Sultan Mehmet Vahdettindir deyiverdi. Bunu ne ilk kez duydum ne de son olacaktr! Ancak Bu Kafalara asla boyun ememeliyiz. Elimde, Anadolu niversitesi retim yesi Prof. hsan Gne kaynakl bir belge duruyor. Vatan satan Sultann srgnde olduu dnemde ABD Bakanna yazd mektup, ihanetini bir kez daha ortaya koyuyor. 13 Mart 1924 tarihli mektubu okuyunca greceksiniz. Amerika Cemahir-i Mttefikiye Reisi Msyo COOLDGE Cenaplarna, Siyasi olaylarn ve gelimelerin tm iyzn, hangi nedenlerle Saltanat merkezimi geici bir sre iin terk etmek zorunda kaldm biliyorsunuz. Bu konuda ayrntl bilgi sunmay gereksiz gryorum. Bu sresiz uzaklamann, babadan kalma sahip olduum Saltanat ve Hilafet makamndan vazgetiim anlamna gelmeyecei aktr. Ankara Meclisi gibi isyanc fitnenin bu konuda alaca tm kararlarn geersiz olacan bildiririm. yle ki; slam Hilafetinin Osmanl Saltanatndan soyutlanp ayrlmas ve Hilafetin tmyle kaldrlmas dini, kavmiyeti, vatan belirsiz ve kark askerlerden ve teki snflardan oluan kk bir er zmresinin ksmen zorla ve ksmen bilgisizlik ve gafletle ynlendirdii 5-6 milyonluk Trk kavminin yetki alan iinde deildir. Bu ancak tm slam dnyasnca atanan uzman kiilerden oluan bir meclisin toplanmas ve tm din bilginlerin ortak kararyla zlecek byk bir evrensel sorundur. slam bilginlerinin bildii zere eriata aykr karar hangi makamdan olursa olsun sonusuz kalmaya mahkmdur. Bundan baka bu durum, iinde bulunulan koullarda slam dnyasnda sonular pek vahim olabilecek byk bir heyecana yol aacaktr. Ayrca gelimi lkelerin i gvenliklerine de byk bir etki yapacaktr. Hanedanmn ileri gelenleri aleyhinde Ankara tarafndan kabul edilen srgn ve kovma, emlakine ve bireysel mallarna el koyma gibi haksz kararlar hanedanm bireylerini, insan ve kiilik haklarndan soyutlar mahiyettedir. Bu konuda yce kiiliiniz ve hkmetiniz tarafndan olanak lsnde yaplacak yardmlar pek deerli sayacam aklamaya gerek yoktur. Bu vesileyle yce haktan salkl olmanz niyaz eylerim. Cumhuriyeti ilerine sindiremeyenlere bu mektubu ithaf ediyorum. Biri vatan satan ve emperyalist bir lke bakanndan mallarnn kurtarlmasn isteyen bir hain, dieri nesi var nesi yoksa milletine brakan bir deha ve bir nder!. Gelin de bayku gibi ten u gerici yobazlara kzmayn! Yuh yani! Cumhuriyet sevdallar bir an gzlerini kapatsa, alnlarndan vururlar ve yine vatan satarlar!

Vahdettin ve Mustafa Kemal'in Millete ve Bamszla Bak Alar

Prof. Dr. Turhan Feyziolu

www.atam.gov.tr Temmuz 1985 : ... Mazhar Mfit Kansu, anlarnda, Atatrkn daha Erzurumda iken millet egemenliinin sonucu olarak devlet eklinin Cumhuriyete dneceini zel bir konumada sylediini nakleder.1 Bunlar nihayet zel bir sohbette sylenmi szlerdir, denebilir. Ancak, Atatrkn Ankaraya ayak bastnn ertesi gn, 28 Aralk 1919 da Ankara ileri gelenlerine hitaben yapt ok nemli konumada syledii u szler daha yolun banda, milletin egemenlii ilkesinin onun gnlnde ve zihninde yer ettiinin kesin delilidir: Tekiltmzda2 Kuvay Milliyenin mil ve iradei milliyenin hkim olmas esas kabul edilmitir. Bugn btn cihann milletleri yalnz bir hkimiyet tanrlar: Millet Hkimiyeti.... 3 Atatrk millet iradesi ve millet egemenlii ilkelerine dayal bir mcadeleyi adm adm tekiltlandrrken, stanbulda Meclis-i Mebusan toplanacak, bu Meclise girmesi salanan Mdafaa-i Hukuk ularn abasyla Misak- Mill (Mill And) kabul edilecekti.4 Sarayn Bak As: oban ve Sr O gnlerde, millete ve milletin egemenlii konusuna Saray'n ve Ankarann ne kadar farkl ekilde baktklarn Rauf Orbayn hatratnda yer alan ilgin bir sahne ok iyi sergiler. Rauf Bey, Balkesir Milletvekili Abdlaziz Mecdi efendi ve Konya Milletvekili Vehbi efendi, birlikte Saraya giderek Vahdettini biraz yreklendirmee alrlar. Sarayn pencerelerinden Dolmabahe nnde demirleyen dman donanmas grnmektedir.5 Vehbi efendi: Ne yapsalar milleti yldramazlar... Msterih olunuz Padiahm der. Vahdettinin ii rahat deildir: Rica ederim, dikkat edin, Bu adamlar her eyi yaparlar. Meclisteki szlerinize dikkat edin diye cevap verir. Bu defa, heyecana gelen Abdlaziz Mecdi efendi, dman sava gemilerini gstererek yle der: Padiahm, bu kfirlerin zoru ite su kenarna kadar geer, tesinde skmez- Anadolu pulattr... Atld mcadelede mutlak muvaffak olacaktr. Bundan emin olunuz. Vahdettin, sylenenleri duymuyormu gibi ayn nakarat tekrarlar: Tekrar ediyorum. Akl iin yol birdir. Vaziyet meydandadr. (ngilizler) sterlerse yarn Ankaraya giderler. Rauf bey kendini tutamaz. Meclis-i Mebusan-n kabul ettii Misak- Millyi hatrlatr. Milletin sizden istedii, Meclis karar olmadan herhangi bir milletleraras vesikay imzalamamanzdr. Aksi takdirde gelecei ok karanlk gryoruz der. Padiah bu szler zerine, sinirliliini aka belirten bir tavrla koltuundan kalkar, baklarn Rauf beye dikerek: Rauf bey!... der. Bir millet var, koyun srs... Buna bir oban lzm... O da benim. Rauf bey, o anda, bu sr ve oban benzetmesini Vahdettinin azndan daha nce de duymu olduunu hatrlar.6

Not : Vahdettin'in bu zavall sylemlerine ABD'liler de inanm olmal ki zmir'i kurtarm olmamza karn 28 Eyll 1922 de 12 yeni sava gemisi gnderme karar alrlar (bkz. s. 17)
1 Erzurumdan lmne Kadar Atatrkle Beraber, cilt I ve II, Trk Tarih Kurumu Yayn, s. XIII, 130131, 595-600. 3 Atatrkn Sylev ve Demeleri, Cilt II, ikinci bask, Ankara 1959, s. 11.

2 Henz TBMM ve Hkmeti ortada yoktur. Mustafa Kemal Paa, bu sebeple tekiltmz deyimini kullanyor. 4 Misak- Mill, Kuva-y Milliyeci yelerin kurduu Felh- Vatan grubunun etkisiyle 28 Ocak 1920de yaplan gizli toplantda kabul ve imza edildi. 17 ubat 1920 de, Meclisin ak oturumunda Edirne Milletvekili eref bey tarafndan okundu. 5 ngiliz, Fransz, talyan ve Yunan sava gemilerinden oluan 61 paralk bir donanma, Mondros Mtarekesinden sonra, 13 Kasm 1918 de stanbul limanna girmitir. Dman donanmasnn stanbula giriini o gn Suriye cephesinden stanbula dnen Mustafa Kemal Paa Haydarpaada grr; gz yal yaverini teselli ederek, geldikleri gibi giderler der. Be yl kadar sonra, 2 Ekim 1923 de, Mustafa Kemal Paann ve arkadalarnn savata ve diplomaside saladklar zaferlerle, bu donanma stanbuldan ayrlacaktr, ngiliz komutan Harington, Fransz komutan Charpy, italyan komutan Mombelli ve igalci askerleri, Trk bayran selmlayarak gemilerine binecekler ve Trk stanbulu gerek sahibine brakacaklardr.

6 Nakleden, Ord. Prof. Reat Kaynar, Atatrklk Nedir balkl makale, Atatrklk, II. kitap, Gnkur, Basmevi, Ankara 1983, s. 25-26.

Atatrk'n Eli J.C. Grew ve ABD Halkna Hitab 1932

ABD'nin 1927-32 aras Ankara Bykelisi Joseph C. Grew'dur. Kendisi buradan Tokyo'ya atanmtr. Bu sralar Atatrk'le kayt altna alnan, Atatrk'n ABD Halkna hitabn da ieren bir grme yapar. Bu grme daha sonra ABD kamuoyu iin hazrlanan Icredible Turk - Mthi Trk adl 26 dakikalk filmde kullanlmtr. Bu filmin tamamnn ve ayrca Atatrk ksmnn adresleri yledir : http://archive.org/download/gov.archives.arc.651784/gov.archives.arc.651784.mp4 http://www.youtube.com/watch?v=fhkccPX6wyo&feature=plcp Atatrk'n kendi sesinden 2 dak. konumasnn tamam ise u adresten dinlenebilinir : http://www.youtube.com/watch?v=j9x1xyfeoeU&feature=plcp Konumann tam metni ise udur : Muhterem Amerikallar, Trk milletiyle Amerikan milletleri ve karlkl olduuna emin bulunduum muhabbet ve samimiyetin tabii menei hakknda birka sz sylemek isterim. Trk milleti zaten demokrattr. Eer bu hakikat imdiye kadar medeni beeriyet tarafndan tamamyla anlalmam bulunuyorsa, bunun sebeplerini muhterem sefirimiz Osmanl mparatorluu'nun son devirlerini iaret ederek ok gzel ifade ettiler. Dier taraftan Amerikan Milletinin kendini hissettii dakikada istinad ettii (....) demokrasidir. Amerikallar bu mevhibe ile mmtaz bir millet olarak beeriyet dnyasnda arz mevcudiyet eyledi. Byk bir millet birlii kurdu. te bu noktadandr ki Trk milleti Amerika milleti hakknda derin ve kuvvetli bir muhabbet hisseder. mit ederim ki bu mahede iki millet arasndaki mevcut olan muhabbeti kkletirecektir. Yalnz bu kadarla kalmayacak, belki tm beeriyeti birbirini sevmeye ve bu mterek sevgiye mani olan mazi hurafelerini silmeye, dnyay sulh ve huzur altna sokmaya medar olacaktr. Muhterem Amerikallar, Temsil etmekle mubayi olduum Trk milletinin, Yeni Trkiye Cumhuriyeti'nin insani gayesi ite bundan ibarettir. Bu yksek gayede zaten ok ykselmi bulunan Amerika milletinin, Trk milleti ile beraber olduundan phem yoktur." Atatrk Fark Vahdettin'in kendi halkn koyun srs haline indirgeyen, taht uruna yabanc liderlere yalvaran zavalln grdkten sonra Atatrk'n o zamana gre ok uzaklarda, okyanus tesi bir halkn durumunu bile kavrayabilen, bar iinde karlkl saygya dayal ibirliini ngren engin zeka ve dehasna amamak mmkn deildir. Elbette zengin doal yetenekleriyle dnyaya gelmitir ama kendisini asl baarl klan mthi okuma ve renme arzusudur. Brakt ktphanelere ve ilgilendii konulara baklrsa mevcut niversitelerin tamamndan mezun olmu gzyle bakmamz gerekir kendisine. rnek olarak, H.G. Wells'in 1200 sayfalk New York 1921 baskl bilim-tarih yaynn 192O lerin ok kstl koullarna karn ksa srede edinip evirisini yaptrarak okuduunu gsterebiliriz. Ktphanesinde bulunan kitaplarn listesi ve konular dizini ile rneklere bakmak iin adresler yledir : Atatrk'n Okuduu Kitaplar Listesi http://www.scribd.com/doc/90822751/ Atatrk'n Okuduklar Dizini ve Bilim-Tarih rnekleri http://www.scribd.com/doc/100135723/ Ayrca Antkabir Dernei Yaynlar'nn 24 ciltlik Atatrk'n Okuduu Kitaplar serisinide neririm.

Osmanldan Cumhuriyete Kalan Miras

5.11.2010 Cumhuriyet,fazilettir...Cumhuriyet,adamolmaktr...

Prof. Ramazan Demir

Bu ksa, fakatderinanlam yklsloganms ifadeleri duymusunuzdur,eminim...Yinede tekrar etmekten beis grmedim. Cumhuriyet Bayramn kutladk. Resmi trenimsi"yasak savma"trnden kutlamalarn dnda, her vatandan kendine sormas gereken bir soru var;"Cumhuriyetbananeverdi;bennekazandm;benonasahipkyormuyum?" Bu giriten sonra genel anlamda belli sorularla yaklam geniletelim; Cumhuriyet Trk milletinene/neyigetirdi,neyisalad?YadaCumhuriyetOsmanldanneyidevrald,nndeneyi buldu? Busorularadoruvenetyantbulmakvevermekbirakademisyenintemelgrevidir,namusborcudur. Devlet,millet,vatan,vatanda... Derin anlam ykl bu ifadelerin Osmanlda ne anlama geldii, Cumhuriyetle ne anlam kazandn iyi anlamak ve anlatmak gerekir. Osmanlda"devlet" demek saltanat, hanedanlk demekti,odabiraileyeaitti...HalbyleikenCumhuriyetlebirliktedevlet,btnbirmilletinoldu. Evet,yanlokumadnz,CumhuriyetlebirliktedevletinsahibiTrkMilletioldu. Devlet yleydi de "vatan" kimindi?Vatan topra da btnyle bir ailenin mlkyd. mparatorluk snrlar iinde var olan toprak paralar"padiahn mlk"diye anlr ve tm kaytlaraylegeerdi,bireyeaitmlkolmazd,ancaksaltanatnizinverdiikadar"tmar"sistemi iinealnanbellizmrelerekullanmhakkverilirdi.Cumhuriyetlebirlikte"vatantopra"milletin maloldu.Kiiselboyuttamlkiyetolutu,bireyinmalmlkoldu... Osmanltebaasmmetti,henz"millet"deildi.Halk,yaniherkespadiahn"kulu"saylrd; bu toplumu"millet" yapmak, padiahn"kulu"olan halk"yurtta"yapmak,"birey"yapmak Cumhuriyetlemmknoldu...teCumhuriyetledeien,yenianlamyklenenifadeler... Atatrk' ve Cumhuriyeti iyi anlamak iinnceki sistemi iyi bilmekgerekir. Cumhuriyetin Osmanldandevraldmaddivemanevimirasiyianlalmalveanlatlmaldr.Anlatlmaldrki gelecektekinesillereiyibirmirasbrakldanlalsn.Osmanldan Cumhuriyete kalan mirasn ne olduuiyianlatlmadtakdirde,gelecekiinkurgulanandevletvemilletynetimleriyanlhedefe ynelebilir, ynetimler zora girerler. O takdirde de devlet idaresinde bulunacak olanlar da bizleri iyilikleydetmez... Ozamangrevkimedyor?Cumhuriyetdevrimlerini,onlarngerekelerinidoruanlatmak iingrevkimin?EerCumhuriyetdevrimleriningerekeleridoruanlatlmazsa,dmandahada oalr..! Bunu anlatacak olan da ncelikli olarak genliin ailesi, gittii okulu, okuduu basn yayn,ksacamedyaolacaktr...Hibakasorumluaranmamaldr... Osmanldankalanmaddimiras! OsmanldanCumhuriyetekalanmaddivemanevimiraslarhemayrhemdeiiedeerler olarak alglanmaldr. Her ynyle byk fakat o kadar da ar bir miras devrald Cumhuriyet. MaddiborcabatkbirmiraskaldCumhuriyete... Anadolu'nunneyerstnedeyeraltzenginlikleriTrkmilletineaitti.rneinAnadolu'da4 bin km demiryolu vard, fakat bunun bir metresi dahi bizim deildi. letmeleri yabanclarn elindeydi.Kazanlardayabanclarnd.Harcamalarylanamsalmpadiahlaraparayetitirmek iin srekli borlanmt devlet... Borlar deme vadesinde olmaynca, yabanclarn borlar demeyincegelsinkapitlasyonlardendivegeldi...

Toprak satlar balad... Maden ocaklar hisselerle yabanclara devredildi... Arkeolojik kazlarn tm deerleri yabanclara "bedelsiz" verildi... Tm bunlar devletin msrifliklerini karlamak iindi... Anlalaca zere "el kesesinden hovardalk" rnei yaanmt... Sonuta, Osmanl Devletinden ok ykl bir bor kald Cumhuriyete... Teknoloji zaten yok, hi gelimemi... Byle bir miras devralan Cumhuriyet ne yapmalyd? ldrmas gerekiyordu normal artlarda, ama ldrmad... Osmanldan bylece sosyal bilimcilere de epey bir i kalmt... Ne psikoloji ne de sosyoloji kurallar geerliydi Trk toplumunda...

Anadolu'dahalknsadece%7sikadareskiTrkeharflerleokuryazardurumundayd.Bu oraniyimservarsaymlaverilenbiroran.nkbuorannyarsokur,fakatyazardurumdadeildi. BylesinefelaketbirmanzaravardAnadolu'da...Bunlarnbirksmokurolabilirfakatyazarolduu pheliydi,nkoeskiyazilehemokuyuphemdeyazmakpekmmkndeildi.Toplumunyarsn oluturankadnlardaokuryazaroranisesadecebinde4tu(%0.4),yanineredeysesfr... Dnyada 17.yy, bilimin dorua kt bir zafer yzyldr. Aydnlanma ve sanayileme alarnn ard ardna srd bir dnemdir. Batda mthi keifler yaplrken Osmanl corafyasnda elle tutulur bir gelime, ilerleme grlmyordu... Batllar bizdeki medrese niteliindeki okullarn niversiteye evirdiler;mspet bilimler dediimiz matematik, fizik, kimya, biyolojiveastronomiyenemverdiler.Tmfenbilimlerindehzldeiimveilerlemeleroldu.Batl insan,doayaratrrkenbizmedreselerdebusaydmzmspet(pozitif)bilimlerikapnndna koyduk;dersprogramlarndankardk.teondansonradagerilemebalad,kntyedoruhzla yolaldk... Manevimiras... OsmanldanCumhuriyetebraklanmanevimiras; okynlveokboyutluydu...Adetaher ynden sarmala dolanm bir kuatma altnda kalnm bir durumdayd... Dnyadaki gelime, kalknma,adalamaokadarmesafealmtkionayetimeaknlyaanyordu;ylesinehzl birgidivardkiDnyada,durmakbilebatmakanlamnagelirdikinitekimbattkda... Manevi olarak ok zor bir miras devrald Cumhuriyet... Devralnan maddi bor dnda, manevi yklemle youn yoksulluk devrald, gerilik devrald, ilkellik devrald... Bunlardan"maddi"anlamyklenenlerharigerisitamamenarmanevimirasykdr.Bununtam karlortaadeviralmakt... TarihtehernekadarOrtaankapanFatih'instanbul'ufethetmesiylebaladnyazsalar da bu tartlabilir bir deerlendirmedir; bana gre... stanbul'un fethiyleYenianbalad kitaplardayazldr;fakatbu,teorikolarakbelkidoruolabilir,pratiktedorudeildir;nkBat bile birka yzyldan sonra, yani birka yzyl geirdikten sonra, ancak Yeniaa girebildi. Anadolu'daki tm tara ehirleriOrtaayayordu. Dahas, stanbul'un Beyolu ve ili ile zmir'inKordonKonaksemtlerindenbakahibiryerYeniaagirmemiti... Anadolu'daki tm kent ve kasabalar tam anlamyla Ortaa yayordu.Yaklak 42 bin kymzvard, bunlarn hi birinde deil ki Yenian nimetlerini yaamak, kuru bir ifade olan"yenia"lafbilesylenemezdi.Bylebirifadeyiaklagetirecekhibirgelime,grnt,deer, hizmet,anlay,kltr,eitimvedeiimyoktu...Bunuaklagetirenkimsedeolmazd. Ksacave zetleCumhuriyetinOsmanldandevraldmaddivemanevimirasyklbirortaad...

BylesinearbirmiraskarsndaMustafaKemalvearkadalarnbekleyenikinemlii vard;1Vatankurtarmak,2Sonramilletikurtarmak...Vatankurtarmak,hemenhemenimknsz birolayd;paylalmOsmanlcorafyasndangeriyekalananayurtAnadoludaigalaltndayd... veddmanlarseferberolmulard;TrkvarlnAnadolu'dansilmektihedefleri! Mustafa Kemal ve arkadalar bunun farkndaydlar; en yakn mesai arkadalarndan gelen"yabancmanda"tekliflerinhibirinikabuletmedi;kendinevemilletineinand,gvendi,iman etti ve imknsz baardlar; milletin destei Allahn yardm ile baardlar... Bu, dnyada grlmemi, grlemeyecek bir mucizeydi... Tanrdan sa ve Musa Peygamberlere ltuf olarak verilmiolduupekokmucizedentarihbahseder;amahibylesindenbahsetmemiti...Bumucizeyi TrkhalkveonunnderiGaziPaagstermiti...YinetabiikiAllahnyardmyla...Bakaanlamda bunu izah edecek olabilir; inancmz odur ki nce inanmak ve gvenmek, sonra da olaan st derecedealmakvezveridebulunmak...BunlarnhepsiAtatrkveonunkuandakikadrolarda fazlasylavard.Buzelliklerimilleteanlattlar,aktardlarvesonutaenbelirginolarakgrlenbir mucizeyiyarattlar...Vatankurtardlar... Ama milleti kurtarmak, yani Ortaadan Yeniaa karmak, aydnlanma dnemini balatmak, okuyazar yapmak kolay deildi... Hele"mmet"olan toplumu"millet"yapmak, padiahn"kulu"olanhalk"yurtta"yapmak,"birey"yapmakokzorbiriti...Bununzorluuancak u rnekle anlatlabilir; "kutan vatanda yaratmak..."Bu rnei, iin ne denli zor ve imknsz olduunuanlatmakiinverdim...Yoksabakaanlamyklemekiindeil... Devletbirailenindi,milletinoldu...Vatanbiraileyeaitti,milletinoldu... Millet"tebaa"idi"birey"oldu,"yurtta"oldu... Bunlarbirsatrdaifadeetmekkadarkolayolmadnherkesanlamal,zelliklesizgenler okiyianlamalsnz...Bunlarsize"abes"gelebilir,gelmemeli;Cumhuriyetindevraldklarnvesize bizlerekazandrdklarnbilmeyemahkmuz;gereibilmekverenmekgerek;bu,sizinherkesinilk vazifesidir... Bunlarn nereden salandn iyi anlamak gerek, bunlarn baarlmas iin kendi iindenpekokdevrimyapld.Cumhuriyetzatenbalbanabirdevrimdir. Herdevriminkendi iindeayrbirdevrimivardr.Kuldanvatanda,yurttakarmakkolayimidir!?Dnyadarnei yoktur.Bunubaarabilmekiinenazndan23neslingemesigerekir.Normalartlardabylebir devrimi gerekletirmek iin toplumun kendi iinde kuak deiimine uramas gerekir. Fakat MustafaKemalbunutekdnmedebaard...tesizebirmucizedaha... Ekonomikdevrim... Unutulmamas gereken bir hususu var; Cumhuriyetin kuruluundan 1938 ylna gelinceye kadargeenzamansadece15yldr.GaziPaa'nngerekletirdiidevrimlerinhepsibuksackbir dnemesdrlmtr.Kalknmahz%9,sanayilemehz%20civarndadr.Bylebirorandnyann hibirlkesindeyaanmamtrbugnekadar... Cumhuriyet dneminde kurulmu ne kadar kamu fabrikaskuruluu varsa, hepsi bu dnemde yaplm ve retime geirilmitir. Cumhuriyet kurulduunda Anadolu'da tek bir kiremittula fabrikasdahiyoktu...Sadecemarangozhanelervesoukdemircilervariletmeolarak...Onlardaat nal ve mh yapmak, sr ngra, pala, dehre, yaba, orak, trpan, kkere, tabut yapmakla meguller... Cumhuriyetin bu ilk 15 ylnda kurulan iktisadi devlet teekkllerin hepsi ekonomik bir devrimdi...OiletmelerkiTrkiye'yibugnleretamtr;fakatimdilerdebirilerionlarsatpyine birilerine"peke"ekiyor; ikbalini ve iktidarn srdrmek iin... Dikkate deer bir husus ise,Cumhuriyetin ilk btesi 118 milyon lira...Bte grmeleri srasnda TBMM de gelen eletirilerekarlkbaknzAtatrknediyor;"...btesibirABDailesininbiryllkbtesikadarolan birdevletinhkmetinieletirirken,neolurbirazinsaflolunuz..."Evetbundanbakasyleneceksz olabilirmi?!

Cumhuriyetkadn... Yukardanededik;MustafaKemal'inikianagrevindenilkivatankurtarmakt.Kurtard dedik.BukurtartaTrkkadnnnrolneydi,katksvarmyd? Busorularnoknetbiryantvardr;AnadolukadnehitgaziMehmetikdourarakevlat cmertliiyleyetinmemitir.Vatansavunmasnakendisiemeiyle,alnteriyle,fizikselgcylefiilen katlmtr.KurtulusavandaTrkkadnnyaptfedakrliyianlamakveanlatmakgerek. stikll Mcadelesi iin oluturulan 100 bin kiilik ordunun arkasnda en az 100 bin kiilikikmal ordusulazm ki sava kazanlabilsin. Moda deyimle"lojistik g" dediimiz ikmal ordusununenazyarskadnlardanoluuyordu.Onlarndesteiilekurtuluoldu,vatankurtarld... Anadolu'nunvefakrvedecefakrkadnlarmz,analarmz,ninelerimiziburadaminnet,kranla anmak,rahmetdilemekgrevimiz.Onlarnhakknteslimetmekgerek,onugeyaptk... TrkkadnhakkndaGaziPaa'nnusylemlerisonderecedikkatekicidir;"Bazyerlerde kadnlar gryorum ki, banda bir bez, petamal veya buna benzer bir eyler sararak yzn, gzn gizler ve yanndan geen erkeklere kar arkasn evirir veya yere oturarak yumulur. Bu tavrnmanasneyedelaleteder?Medenibirmilletanas,birmilletkziinbugaripekiller,buvahi vaziyetnedir?Buhalmilleti okglngsterirvederhaldzeltilmesilazmdr". (M.K.Atatrk. kdamGazetesi'nebeyanat,1Eyll1925). "Trk kadn; dnyann en aydn, en erdemli ve en vakur kadndr. Bizce, Trkiye Cumhuriyetianlamndakadn,btnTrktarihindeolduugibibugndeenmuhteremyerdeher eyinstndeyksekveereflibirmevcudiyettir.Zamanilerledike,ilimilerledike,medeniyetdev admlarla yrdke, hayatn, asrnbugnk gereklerine gre evlat yetitirmenin glklerini biliyoruz... Bugnn analar iin gerekli zellikleri tayan evlatlar yetitirmek, pek ok yksek zelliiahslarndatamalarnabaldr.Busebeplekadnlarmzdahaokaydn,dahaokfeyizli, dahafazlabilgiliolmayamecburdurlar."M.K.Atatrk Kadnlarmznbireysaylmasiinepeyzamankaybedildi.Onlarasemeveseilmehakknn geverilmesibireksikliktir.OdereceyegelmekiinyineGaziPaaokgayretsarfetti.nkmillette egemen olan zihniyet Ortaa zihniyetiydi. Trkiye Byk Milet Meclisi'nde de erkek egemenlii vard...Kadnikincisnfvatandaolmaktankaran,onlarnsosyalhayattaetkenolmalar,devlet ynetiminekatlmalariingereklidevrimlerGaziPaa'nngayretleriyleolmutur... Kadnlarmzuhususuhephatrlamallardrki;eitimliTrkkadncumhuriyetizmlemi kadndr; benliinde ve dimanda yer bulmu bir Cumhuriyet kltr ile yorulmu kadndr... Cumhuriyetlekltrlenmiinsanbireyolmuinsandr;bireyinkendikendiniynetmebilincineerdii doruknoktasndaCumhuriyetkltrvardr.TrkkadnlarnnbuzirveyeulamasiinGaziPaa gereklirotaygstermitir.Gerisitabiikikadnlarmzakalm...Kadn"kle"anlamndaistismar etmekisteyenCumhuriyetdmanlarnakarenbykmcadeletabiikigrevkadnlarndr. Bunu anlamayanlar ya da anlamak istemeyenler, bugn kadn yeniden"peelerin"iine hapsetmeyealmaktalar...Kadna"kle"muamelesirevagrlmektedir...Kadnyinekendilerinin hkmedebilecei bir"varlk"konumuna getirmek arzusundalar... nce kadnlarmzn bunu fark etmesi gerekir; birey olduklarn hatrlamalar ve erkek egemenliine bakaldrmalar gerekir... Cumhuriyetinkazanmlarnaherkestendahaokkadnlarnsahipkmasgerekir... lgingelebilirfakatgerektir;Osmanldakadnlarnfustansaylmyordu.Yaninfussaym yapld zaman, sadece erkekler saylrd. Kadnlar"varlk"olarak kabul edilmezdi. Yani kadn, Osmanlyagre"insan"deildi,ondandolaynfussaymlarndadikkatealnmyordu!!!...Bylesibir zihniyetidevralpkadn"eitvatanda"yapmakveonasemeveseilmehakkvermeknekadarzor biriolduunutahminetmekgerek...teGaziPaabuzorlartekertekerbaararakCumhuriyetin devraldarmirasnyknatmayaalyordu.Bunuanlamakgerek,anlamak...Bununiinde gemii,tarihiyeninesilleredoruretmekgerek...

Milli eitimde ve medyada retilen tarih eksik ve yanl... Doru tarih retilmedii iin tarihsizbirgenlikyetiiyor,gerektarihinibilmiyor;kurutekrarlarlagenlerinbeynimegulediliyor. Genlik,Cumhuriyettarihinibilmiyor.Tarihinibilmeyenbirmilletolurmu? Olursasonuhsran olur... Milletin gerekleri yerine kuru ifadelerle doldurulmu kuru bilgiler tarih diye veriliyor okullarda... Cumhuriyet mucizesini, Kurtulu Savan, devrimleri, baarlan adalama hamlelerinianlatmakgerek. GaziPaavearkadalarnnbaardklaryla,yaplanlarlavnmeyibilmeliyiz.Millideerleri yanstanmillitarihyazmakveretmekgerekgenlie...Tarihesusambirgenveortakuakvar Trkiye'de...Gemiibilmekgerek;bugnanlamakvegeleceiplanlamakiin... Atatrk'ndindarl... Atatrk'ndinkonusundakiilkeleribellidir.Taassubadayalyanldinbilgileriylemilletin smrlmesinekaryd.Dinlevegereksamimidindarlarlahibirzamansorunuolmad.Annesi babasnekadardindarise,yanimtedeyyinise,GaziPaadaokadardindard.Dindarbiranneve babann ocuudur. Dinsizlii ret ederdi. Onun yaptklarn ktlemek, yermek iin birok yalan yanluydurmalaryaratldveyayld.nkCumhuriyetkurulduugndenitibarenkardevrim tohumlar ekilmeye baland... nk Cumhuriyet faziletti... Cumhuriyet insan olmakt, yurtta olmakt... Dnen, irdeleyen, sorgulayan birey olmakt... Bu zellikler ad dncelere, hurafelere,taassuba,inanticaretineterseylerdi,onuniindekurulduugndenberiCumhuriyet dmanlardaoldu;oaldveyreselolarakegemengolmayabaladlar... Atatrkbuyanllarakargeldiiiin"dinci"yobazlarcahibirzamansevilmedi...Osmanl subayolanbirinsan;vatan,millet,bayrakvehrriyetakylayetimibirasker...Hayatnmilletive vataniinfedaetmeyeheranhazrbirinsandamanevig,inanolmazsabunlaryapabilirmi? Milletinkutsallklarnn,iffetinin,namusununkorunmasnnancak"zgr"olmaklammkn olabileceine inanm ve bunun iin hibir emperyalist gc"engel"olarak tanmam bir kahraman...Osmanlterbiyesiylevemekteplerinindisipliniileyetimibirasker...Kuran'nkolay anlalmas iin, cretini kendi ahsi btesinden karlayarak, iin ehli olan kiilere Kur'an tercmeleri yaptran, kendisine hediye edilenanakkale haritas izili seccade zerinde tefekkredalpgizliceduaeden,Kur'anokuyan,okutanbirGaziPaa... Ramazanaylarndahatimindiripokuyan"huu"iindedinleyenvesevabnhepanakkale ehitlerinearmaanedenbirkahramannaslolurdadinekarolabilir,"dinsiz"olabilir?!Bylebir insandine,dindarakarolabilirmi?Atannda,Cumhuriyetindedinlesorunuhiolmad,yoktur da...Fakatdindiktatrlerine,dintccarlarna,dincilerekardr.Bunuherzamansylemitir;gizli deildir... Bugnmzde"dindar"geinip aslnda"dincilik"yapannaylon Mslmanlarnyapt hakszln,yedikleriyetimkulhakknn,tekayakzerindesylediklerionlarcayalanlarn,yaptklar iftiralarn,devletmilletbayrakaleyhtardavranlarnhangisiniyapt? Bunaylon Mslmanlarm dindar da, Gazi Paa"dinsiz"le mi? Haydi canm sende, Allahnsoytars!... Atatrkvekuaolaanstidealist,vatanvemilletabirkadroydu...Cephedencepheye komakla gemi hayatlar. Vatan savunmas iin her trl fedakrlkta bulunmu bir nesil... Bylesineidealist,milletiiin,vataniincannfedaedeninsanlarakar"lmferman"karan, imzalayanlar bu millet hayrla anmayacaktr hibir zaman... Atatrk'"din dman"diye ilan edipbildirilerihalkaYunanvengilizuaklaryladattranlarmdindar?...Trkhalkna;Yunan ordusunu"kurtarc",halifeliin, padiahln"koruyucu"ilan eden bildirileri dmanla ibirlii yaparakuaklarlahalkadatanlarmvatansever,milletsever?! Bunlarn tamam Cumhuriyete kar olanlardr. Bunlarn hepsi, bir"kar devrimin"sreciydi... Bu kar devrim yllarca devam etti... Bir sre yeraltna saklandlar korkusundan...BugafillereGaziPaa'nnbirhatrlatmasvar;okuyalm:"Beniinkredeceksiniz.

hattabhtanlayadedeceksiniz.Hint'e,Yemen'eveMisir'agidenfikirlerim,oradafilizlenerekgelip siziboacaktir."MarealGaziMustafaKemal. Uydurmatarihretisi... Buaradasahtetarihler,havadisler,olaylaranlatlarakvatandanbeyniykand;yenineslin doruyu renmeleri engellendi... Doru tarih yazlm ve tarih aratrmalar Atatrk'ten sonra durdu.rneinOsmanltarihiniyabanclardan,Hammer'denrendiimizgibi... Tarih diye anlatlan eyler, sadece padiah ve ailesiyle ilgili hikyeler ve bir de yaplan savalarkapsam...steliksavalardaalnanyenilgilerdenhibahsedilmemi,anlatlmam.Hep galibiyetlersylenmi... inmethiyetarafnakalm... Kahramanlktarafanlatlm,yenilgiler, bunlarnsebeplerinehidokunulmam... Gereklerdostunhatriinsaklanmaz;onlardosttandahadeerlidir...Eerbirilerininhatr iin tarihi doru anlatmazsanz, yanl aktarrsanz varacanz menzil ksa olur; giderken de tkezleruurumadmekitenbileolmaz...Gnmzdebenzerfakatibretvericibirolaybirlikte yayoruz.Bugnktahakkukedilenyalanekliyletarihegetink... Nedirbuyepyeniolay?2009ylNobelBardl... okilgintir;Nobelbardl,insanldreneveriliyor...Irakta2milyonsivilinlm,3 milyon yetimin, 1.5 milyon dul ve sakatn"onuruna"bar dl!... Byle bir ey "tarih" olarak yazld... Bat emperyalizmin iine nasl geliyorsa iler le organize ediliyor... Brakalm devam etsinler,bardmanbirzihniyeteNobelBardldenaslyakyorama!... "Demokrasi getirecekler"denildi, ne geldii ortada... Parampara bir Afganistan ve Irak... Bunlar gya demokrasi adna yaplmaktayd... ldrme ve igal ilevi ne zamandan beri"demokrasi"oldu?teyalantarihbyleyazlyor...Yaplanyeniiinzellii;ldrmeveigal iinin daha zarif, yaldzl, fiyakal kostmlerle dolaan"sempati yklenmi"kiiler tarafndan gerekletiriliyor olmasdr. Bu katliamlar yrtenlere debar dlveriliyor... Ne gzel dnya, deilmi? Yalan, yanl, eksik tarih her zaman bir millet iin ve tabii ki dnya iin felaketlerin hazrlaycsolur.Trkmilletigemiini,enazndanyakngemiinitmincelikleriylerenmekve bilmek zorundadr... Baka trl Cumhuriyetin yaptklarn ve kazanmlarn anlamak mmkn olmaz... Sonu cmlesini yazmadan Gazi Paa'dan bir alnt yapmak istiyorum; ite Onun Cumhuriyethakkndakizifadeleri:"Cumhuriyet,ahlkierdemedayalbiridaredir.Cumhuriyeterdemdir.
Sultanlkkorkuvetehdidedayalbiridaredir.Cumhuriyeterdemlivenamusluinsanlaryetitirir.Sultanlk korkuya, tehdide dayal olduu iin korkak, alak, sefil, rezil insanlar yetitirir. Aralarndaki fark bundan ibarettir"(M.K.Atatrk14.10.1925).

Bufarkfarketmektirbtnmesele... Sonu olarak,bir milletin tarih bilgisi yoksa dn iyi bilmedii iin bugn iyi deerlendiremez.Yarnhikestiremez,gnbirlikyaayanbirmilletolmaktankamaz.teozaman siziniindemokraside,Cumhuriyetdegebakandurakoluverir...

Mustafa Kemal Dneminde Ekonomi

16.1.2012

zdemir nce

13 Kasm 2011 tarihinde yaynlanan Arap Devletlerinde Din ve Anayasa balkl yazm eletiren bir okur, laik cumhuriyetin gnmze amurlu yollardan baka bir miras brakmadn, gnmzde Ankara-Konya hzl treninde kapuino ierek pfr pfr gidilebildiini yazd. Bu okur yakn tarihimizi bilmiyor. O halde retelim! Atatrk lkeyi 15 yl (1923-1938), nn 12 yl (1938-1950) ynetti. 1950-2002 yllar arasnda, birka yl dnda, lkeyi sac hkmetler ynetti. AKP 2002de iktidara geldi. Cumhuriyet ie sfrn altndan balamt, AKP hkmeti demir-elik, imento, mensucat, otomotiv, cam, maden, elektrik, elektronik, petro-kimya sanayi ile orta lekte sanayilemi bir lke buldu. 1924 ylnn tersane nitesi 2011 ylnn (olmayan) uak sanayinden ok daha nemlidir. Nankrlk cehaletle snrl deil! Bu nedenle btn cahil ve nankrlere bir kitap tavsiye edeceim: Bilsay Kuru, Mustafa Kemal Dneminde Ekonomi, Byk Devletler ve Trkiye, 2011. imdi, amur ve toz-topraktan baka miras(!) brakmayan Cumhuriyetin yapabildiklerini hatrlayalm:

Az Zamanda ok 10 Ylda 100 lere Varan Kurum ve Fabrika

1924 1925 Glckte tersane nitesi kuruldu; Devlet Demiryollar kuruldu; stanbul-Ankara arasnda ilk yolcu ua seferi yapld; Trkiye Bankas kuruldu. Dantay kuruldu; Trk Hava Kurumu kuruldu; Aar vergisi kaldrld; Eskiehir Cer Atlyesinde demiryolu malzemesi retecek niteler kuruldu; Adana Mensucat Fabrikas; Trk yapm ilk planr uuruldu; eker fabrikalar kurulmasyla ilgili kanun karld. Demir elik sanayinin kurulmasyla ilgili kanunlar karld; Eskiehir uak bakm fabrikas; Alpullu eker Fabrikas; Ankara otomatik telefonu iletmeye ald; stanbulda inaat demiri reten ilk haddehane ald; Kayseri Uak ve Motor Fabrikas; Bakrky imento ve Uak eker Fabrikas. Bnyan Dokuma Fabrikas; Ankara-Kayseri demiryolu; stanbul Radyosu yayna balad; Samsun-Havza-Amasya demiryolu; Bursa Dokumaclk Fabrikas ald. Halka okuma-yazma retmek iin Millet Mektepleri ald ve 8 ylda 3 milyon kiiye temel eitim verildi; Anadolu Demiryolu irketi yabanclardan satn alnd; Haydarpaa-Eskiehir-Konya ve Yenice-Mersin demiryollar yabanclardan satn alnd; Ankara imento Fabrikas; Ankara Numune Hastanesi; Refik Saydam Hfzsshha Enstits; stanbul Bomontide Trk Mensucat Fabrikas; Ankara-Zile demiryolu; Malatya elektrik santral; Ktahya-Tavanl demiryolu; Gaziantep Mensucat Fabrikas. Mersin-Adana demiryolu yabanclardan satn alnd; stanbul-Ankara arasnda telefon konumalar balad; Ayanck Kereste Fabrikas; Trabzon Vizera hidroelektrik santral; Haydarpaa Liman yabanclardan satn alnd; KtahyaEmirler, Fevzipaa-Glba demiryolu hizmete ald. Ankara-Sivas demiryolu ulama ald; Kadnlar belediyelerde seme ve seilme hakk kazand; Ankara-arkla demiryolu; stanbul Galata Kprsnden 70 yldr alnan gei creti kaldrld; Ankara Etnografya Mzesi ald. Bursa-Mudanya demiryolu yabanclardan satn alnd; Glba-Malatya demiryolu; 10 ilde blge sanat okulu ald; ocuk Esirgeme Kurumu kuruldu; Trkiye Cumhuriyeti Merkez Bankas kuruldu; Trk Tarih Kurumu kuruldu. Devlet Sanayi Ofisi kuruldu; Samsun-Sivas demiryolu ald; Sanayi Tevik Kanunu ile toplam 1473 iletme tevikten yararland; zmir Rhtm letmesi yabanclardan satn alnd; Trkiye Milletler Cemiyetine ye oldu. Eskiehir eker Fabrikas; Smerbank; Adana-Fevzipaa ve Ulukla-Kayseri demiryolu; ller Bankas; Halk Bankas; stanbul niversitesi; Devlet Hava Yollar; Ankarada yksek Ziraat Enstits ald.

1926

1927 1928

1929

1930 1931 1932 1933

Osmanlnn Borcu da Cabas

Yer kalmad iin ilk on yln dkmyle yetiniyorum. Trkiye Cumhuriyeti kuruluundan itibaren, 1854te Osmanl Devletinin ngiltereden ald bortan baka, Lozan Antlamasna gre, Osmanldan kalan borlar demitir. Trkiyenin 1938 yl itibariyle d borcu 236 milyon dolar, 2010 yl ilk eyrek itibariyle 291 milyar dolardr. Cumhuriyet, ilk on ylda ald d borcu sanayi yatrmlarna kullanm, AKP ise d borcu yeni borla demektedir.. Son olarak: lk Trk denizalts 1939 ylnda, ikincisi 1940ta Halite denize indirilmiti. Trende kapuino imeyi bir marifet sanan okuru layk olduu yere gnderelim. Ancak, lkeyi yneten kadrolar da ayn kafada!

Dyun-u Umumiye ve Devralnan Osmanl Borlarnn Kapatlmas

Mahfi Eilmez

17-10-2012 http://www.mahfiegilmez.com/2012/10/duyun-u-umumiye.html
Dyun-u Umumiye-i Osmaniye Varidat- Muhassasa daresi (Trkesi; Osmanl Genel Borlarna Tahsis Edilmi Gelirler daresi) 1872 ile 1939 yllar arasnda Osmanl mparatorluunun d borlarn denetleyen kurumun addr. Ksaca Dyun-u Umumiye olarak anlr. Osmanl mparatorluu ilk d borlanmasn Krm savana finansman bulabilmek iin 1854 ylnda yapt. Bu yldan 1874 ylna kadar geen 20 yllk srede 15 ayr d borlanma yapld ve toplamda 239 milyon lira borlanld. Bu srenin sonuna gelinirken Osmanl mparatorluu alnan borlarn anaparas bir yana faizlerini bile deyemez aamaya geldi. Bunun zerine Osmanl mparatorluu bir kararname yaynlayarak vadesi gelen borlarn yarsn deyeceini aklayan bir eit moratoryum ilan etti. Ne var ki bu sze de uyulamad. 1877 78 Osmanl Rus savayla (93 harbi) birlikte imparatorluk d borlarnn yan sra Galata bankerlerinden alm olduu i borlar da deyemeyeceini aklamak zorunda kald. Moratoryum ilannn ertesinde Osmanl mparatorluu alacakllaryla anlamaya gitti. Anlama son derecede ar koullar tayordu. 1879'da damga, alkoll iki, balk av, tuz ve ttnden alnan vergi gelirlerini 10 yl boyunca i borlar karl olarak alacakllara brakt. Bu ilemleri yrtmek zere bir Rsum-u Sitte daresi kuruldu. Resim ya da oulu olan rsum, damga vergisi gibi dolayl vergileri ifade ediyor. Sitte ise alt anlamna geliyor. Alt adet geliri kapsad iin idareye bu ad verilmiti. D borlardan alacakl Avrupa devletleri yalnzca Galata bankerlerine olan i borlar iin byle bir idare kurulmasna tepki gsterdi ve 1881de damga, alkoll iki, balk av, tuz, ttn ve ipekten alnan vergilerin tm geliri i ve d borlara ayrld. Bylece Osmanl mparatorluu baz gelirlerini dorudan bor demelerine tahsis etmek zorunda kalm oluyordu. bu kadarla da bitmedi. Yabanc devletler i ve d borlarn denmesinde kullanlmaya ayrlan bu gelirleri toplama ve alacakllara deme grevinin de Osmanl devletinden ayr bir idare kurularak ona devredilmesini istediler. Hkmet yabanc devletlerin basklarna dayanamad ve 20 Aralk 1881de yaynlad Muharrem Kararnamesi ile Rsum-u Sitte daresini kaldrarak yerine Dyun-u Umumiye daresini kurdu. 1882 ylnda almaya balayan Dyun-u Umumiyenin idare meclisi biri ngiliz ve Hollandal bor verenlerin, biri Fransz, biri Alman, biri Avusturyal, biri talyan bor verenlerin, biri ayrcalkl tahvil sahiplerinin temsilcilerinden ve biri de Osmanl tebasndan olmak zere 7 kiiden oluuyordu. dare binas bugnk stanbul Erkek Lisesi binasyd. Dyun-u Umumiye daresi bu gelirleri toplayarak i ve d borlarn alacakllarna demeye balad. Dyun-u Umumiye daresi, Osmanl mparatorluunun bamsz bir devlet olarak maliyesini ynetme, vergi koyma ya da kaldrma, vergi oranlarn deitirme gibi hkmranlk haklarnn bir blmn elinden alm oluyordu. Dyun-u Umumiye daresi bu vergileri toplamakla kalmad, bir sre sonra sanayi ve ticaret alannda yatrmlara da girimeye balad. 1912 yl itibariyle Maliye Bakanlnda 5500 memur grev yaparken, Dyun-u Umumiye daresinde 9000 memur alyor, Osmanl mparatorluunun gelirlerinin yaklak te biri bu idarece tahsil ediliyordu. Kurtulu sava srasnda Ankara hkmeti Dyun-u Umumiye daresinin toplad btn gelirlere el koydu. Lozan Antlamasyla bu kurumun ileyiine son verildi. Osmanl borlar Lozanda imparatorluu oluturan lkelere paylatrld. En byk pay Trkiye Cumhuriyetine dt. Trkiye, Osmanl borlarnn geri denmesini ilk borcu ald 1854 ylndan tam 100 yl sonra 1954 ylnda tamamlad. Osmanl borlarnn tasfiyesi Trkiye Cumhuriyetinin 30 ylna mal oldu. Osmanl mparatorluunun bat yks aslnda Kanuni Sultan Sleymanla balar. Battaki ilk adm 1535 ylnda Kanuni tarafndan Franszlara tannan kapitlasyonlardr. Kapitlasyonlar sonradan geniletilerek neredeyse btn Avrupallara tannmak zorunda kalnd. mparatorluun sanayi ve ticaret alanndaki batnn balangc kapitlasyonlarsa finansal anlamda batnn balangc da 1854 tarihli d borlanmadr. 1882de faaliyete geen Dyun-u Umumiye ynetimi ise bu batn tescilinden ibarettir. Cumhuriyetin ilk kuaklarnn d borlanmadan uzak durmasnn en nemli nedeni 1954 ylna kadar demesi srm olan Dyun-u Umumiye borlardr. Osmanldan devralnan borlar ve demesi iin bkz: http://www.mahfiegilmez.com/2011/12/osmanlidan-devraldigimiz-borclar.html

Yazya Yorumlar ve Osmanl Borlarnn 1989 ve 1997 de denen Son Taksitleri Mustafa Doan : vay be Cumhuriyet ne homu hakikaten ne byk iler baarm..30 ylda Avrupa ile aramzdaki gelir farkn 9 kat dan 3 e drrken ayn dnemde milli gelirin % 65 i kadar byk bir borcu da temizlemi. bir de amur atarlar Cumhuriyet Trkiyesine yuh olsun alayna. Bu yaznzda kapak olsun hepsine. Yantlar Mahfi Eilmez 17 Ekim 2012 15:26 : Yazmz kimseye kapak olmasn. Tarafsz gzle bakmadan gerekleri grmenin mmkn olmad anlalm olsun yeter. Mehmet zsnan : kanun kaputlasyonlar franszlar vermstr dogrudur. yalnz taraflarn birinin lumu ile anlama bozulacakt. stratjk hatalar blgden uzaklk osmanly cokertmstr naczane kanaatm. almanya knc dunya savasndan sonra cok cabuk gelsms ulke olmustur. bzde canakkalede seht olarn br cogu okumus tahsl gormus kslerd kalanlarda cahl blgsz kslerd. Yantlar Mahfi Eilmez 18 Ekim 2012 05:54 Dorudur bunlar hep btnn paralar. brahim: Kanuniden balayan k yks tamamen uydurma bir tarih. Ayrca ilk kapitlasyonlar Osmanl ticaret merkezlerini kontrolnde tutmak iin vermitir. Yantlar Mahfi Eilmez 18 Ekim 2012 06:20 Evet imdilerde Osmanl'y yceltmek iin bu tr uydurma iddialar yaygn biimde ortaya atlyor. Her yanln her hatann bir izah vardr kukusuz. Son dnemlerde Dyun-u Umumiye'nin de Abdlhamit'in bar yaatabilmek, stanbul'un igalini nlemek iin kabul ettii bir ynetim biimi olduu ve bunun onun byk baars olduu ne srlyor. Bazlar daha da ileri gidip Osmanl'dan bor devir alnmadn ne sryor. stelik bunlar 1954'e kadar olan eski bteleri ve kesin hesap kanunlarn Maliye arivlerinde bizzat incelemi olan benim yanmda sylyorlar. Buna ek olarak Dyun-u Umumiye dnda kalan Osmanl tahvillerine ilikin olarak 1989 ylnda benim de Hazine'de grev yaptm srada getirilen bir Osmanl tahviline ilikin bor denmitir. brahim : Ama benim sylediimle sizin cevabnizin iliskili degil.Ben kanuni dneminden bahsediyorum siz duyunu umumiyeden. Duyunu umumiye vergi gelirlerine el koyan ikinci bir maliye bak. niteliindeydi.borclarn denmesi 100yl srd. Fakat bunlarn kanuni zamandaki kapitulasyonlarla alakas yok. Adsz : Merhabalar Hocam Yaznz iin teekkrler bir dzeltmede bulunmak istedim. Murat Bardak'nn Tarihin Arka Odas programn izlerken canl yayna Eski Ekonomi Bakan Gne Taner katld ve Duyun-u Umumiye borlar 1954 te deil 1997 Kasm aynda bittiini hatta borlar bitiren son imzay kendisinin attn syledi. Tekrardan teekkrler. Yantlar Mahfi Eilmez 18 Ekim 2012 06:12 Osmanl'dan kalma iki tr bor var. lki Dyun-u Umumiye idaresi tarafndan ynetilen borlar. Bunlar Lozan Antlamasyla vadeye balanm ve demeleri 1954 ylnda bitmitir. Bir de kiilerin ellerindeki tahviller var. Onlar tedavl etmeye devam etmi. Ben Hazine'de grev yaparken 1989 ylnda bunlardan bir tanesini demitik. Dyun-u Umumiye'nin toplu borlar 1954'de denip bittii iin Osmanl borlar o tarihte tamamlanm kabul ediliyor. Ama sonradan kiilerin ellerinde kalm olup vadesi dolanlar byle gelebiliyor. AsKeops : Hocam, tarafsz ve gerekleri ortaya koyan yaznz iin teekkrler. Yaznz okuduktan sonra bende uyandrd fikirler unlar: -Ekonomik politikalar sadece parasal konular olmayp stratejik, politik ve hatta askeri sonular olan bir alandr. (Suriye ile sava, blgedeki askeri gerilimler vs. hususlar ile birlikte iyice dnlmelidir)

-Ekonomik olgular sadece belirli bir hkmeti, belediyeyi veya irketi ilgilendiren konular deildir, farkl isimler altnda devlet bile kursanz yllarca yakanz brakmaz ve eninde sonunda tahsil edilir. -Gemite olan senaryolar belki ayn ekilde olmasa da farkl isimlerde, farkl eitlerde ve biimlerde tekrar gerekleebilir. -Tarihin olumsuz anlamda tekerrr etmemesi iin ekonominizin gl olduu zamanda bile (Kanuni dnemi kapitlasyonlar gibi) ufak tefek gibi grlebilecek deliklerin almamas gerekir. Sizin dneminizde olmasa bile bunun bedelini ocuklarnz veya torunlarnz demek zorunda kalr. Yantlar Mahfi Eilmez 18 Ekim 2012 12:46 ok gzel bir zet. Tabii her dnemin kendine zg koullar var. Yani eskiden belirli bir sonu vermi her eyin yeniden ayn sonucu vermesi sz konusu olmayabilir nk koullar ve alglar deiiyor. Ne var ki hatadan ders karmak daha akllca davranmann en kestirme yolu. Alperen BAYAR : Bu anlattnz olay bilmiyordum ama bu hikaye bana tandk geldi sanki imdide kanuninin dneminde verilen kapitlasyonlarn aynlar AB ye verilmi gibi i bor yk de yerinde yaknda d bor yk de ykselmeye balarsa acaba ne dnmek gerekecek? Yantlar Mahfi Eilmez 27 Ekim 2012 08:47
AB ile yaplan anlamalar tam olarak kapitlasyonlara benzemiyor. nk karlnda bizim de aldmz bir eyler var. Kapitlasyonlar tek taraflyd.

Gazi Paann Emaneti Cumhuriyet 28.10.2009

Prof. Dr. Ramazan Demir

"Trk milleti, kendisinin ve lkesinin karlar aleyhine almak isteyen bozguncu, satlm, sefil, hain, vatansz ve milliyetsiz beyinsizlerin hezeyanlarndaki gizli ve kirli niyetleri anlayamayacak ve onlara hogr gsterecek bir toplum deildir."

Mustafa Kemal ATATRK

Varlmzla borlu olduumuz Gazi Paa, 86 yl nce yle hitap ediyordu Trk Genliine; Bir gn, istiklal ve Cumhuriyeti mdafaa mecburiyetine dersen, vazifeye atlmak iin, iinde bulunacan vaziyetin imkn ve eraitini dnmeyeceksin! Bu imkn ve erait, ok namsait bir mahiyette tezahr edebilir Gazi Mustafa Kemal ATATRK inde bulunduumuz artlar (erait), bulunduumuz durum ile sahip olduumuz imknlar dnmeden Cumhuriyeti savunmak, korumak grevini veriyor Gazi Paa Neden bu grevi veriyor? nk Cumhuriyet demek fazilet demektir, uygarlk demektir, adalk demektir, ksaca insan olmak demektir Rejim olarak da halkn iradesi demektir. Cumhuriyet ynetiminde milletin onay esas alnr. Cumhur demek, Halk demek ise, Onun kendini idare etme hakknn yine kendinde olmas gerektii iin, bu grevin yine halkla yaplmas zorunluluu vardr. Peki, sistem nasl iliyor? Halk, kendisini ynetmek zere birilerine yetki verir. Ynetme yetkisini verecei kiileri, hr iradesiyle yasalarn ngrd ekilde seer.

Trkiyede bu i nasl iliyor, sorusuna verilecek cevap aslnda bellidir ve herkes de bilir. Gazi Paa, Cumhuriyeti ilan etme projesini planlarken; ok ynl dnm, belli gruplarn, kiilerin egemenliine ve diktatrlne meydan vermemek iin ilkeler manzumesi gelitirmitir; bu ilkelerin birincisi milletin, kendi kendisini ynetme ilkesidir. Yani milletin yegne sz sahibi olmasn istemitir. Bir kiinin ya da ailenin ya da grubun diktatrlne son vermek iin Cumhurun egemenliini esas almtr. ayet Gazi paa isteseydi ilelebet bir Cumhurun diktatr olabilirdi, bunu asla dnmemi ve istememitir. Cumhurun iradesini esas alan sistemlerde her eyiyle halka dayanan ve ilkeler btnnden oluan bir ynetim ekli hi bir dnemde olamamtr. Cumhur, ynetimi salayacak temsilcileri semesine karn devlet sisteminde kurumlarn eitlilii kanlmaz olmutur. Gazi Paann kurduu Cumhuriyet idaresi temelde halkn iradesine dayanr, dorudur, fakat devlet kurumlarnda kuvvetler ayrl yoktur. Yani tm kuvvetler, gler, kurumlar bir btndr, birbiri zddna ilem yapamazlard. Zaman iinde bu ilke, kuvvetler ayrl esasna dntrld. nk politika ve ynetme sistemi milli hedeflerden saptrlmaya baland. Buna are olarak devlet sistemini koruyan ve halkn iradesine sahip kan sistemler gelitirildi. Nitekim 1960 ve 1982 Anayasalar bu gerekelerle (doru-yanl) hazrland. En nemli gelime, hak-hukuk-sosyal adalet esasna dayal laik cumhuriyet idaresinin gelimesidir. Buna gre kurumlar arasnda uyum olacak, fakat birini bir dieri gerektiinde denetleyebilecek ekilde geni manevra alanlar oluturuldu. Tm bu kuvvetler ayrlnn tepesinde mutlaka hukuk vardr. cray da, yasamay da hukuk denetler. Hukuk yoksa hibir ey yok demektir. Kanunlarn olmas hukukun olduunu gstermez. Dnyada Cumhuriyetle idare edilen birok lke vardr. rnein Libya Cumhuriyeti, ek Cumhuriyeti, ran Cumhuriyeti gibi arpc rnek verelim; ek Cumhuriyeti (formu tam belli olmayan bir cumhuriyet), ran slam Cumhuriyeti (bir slam cumhuriyeti). ABD Federal Cumhuriyeti (federal bir cumhuriyet). Bunlara karlk Trkiye Cumhuriyetine bakldnda, ok nemli bir fark grmek mmkndr. Bu farkllk, her cumhuriyette bir btnlk halinde bulunmayan farkllktr. te o farklln temel ilkeleri: milletin egemenliine dayal olmas, laik olmas, demokratik olmas, ada olmas ve hukukun stnlnn esas alnmas ilkeleri. Trkiye Cumhuriyetini kuran Gazi Paa, bu ilkelere dayal bir projeyi hayata geirmi ve korunmas iin bize brakm, grev vermitir; bunu yukarda veciz ifadeleriyle hatrlattk. Trkiye Cumhuriyetini farkl yapan en nemli ve stn zellii, phesiz ki laiklik ilkesidir. Fazilet olan Cumhuriyet rejimini bize salad iin nder Gazi Mustafa Kemal Atatrke bir kez daha deil, binlerce kez minnet ve kranlarm sunuyorum. Bu satrlarm okuyan herkesin Cumhuriyet Bayramn kutlarken, Gazi Paann bu emanetini ilelebet yaamas iin onu korumak, savunmak ve gelitirmek iin tm benliimle alacama sz veriyorum.
Sizlerin de sz vereceinize inanyorum.

272 Kye Bakan lk retim Mfettii Olarak almam 1944

M. Ali Eren

1943 ylnda Gazi Terbiye Enstitsnden ktm. Sitajiyerlik devresindeyim. Bartnda vazifeye baladmn nc aynda Valilikten bir emir aldm. Blgeme verilen ve alt ay sonra Ky Enstitsnden gelecek olan 3 retmen iin okul ve retmen evlerinin yaplmas, be nfusluk bir aileye yetecek kadar topran okul iin alnmas, ilerin zamannda behemhal bitirilmesi nemle isteniyordu. Belli ki, eitli iklim blgeleri iin hazrlanacak olan okul plnlar, memleket mimarlar arasnda alan msabaka biraz ge neticelendiinden ge gelmi, bu da iin ge kalmasn mucip olmu. ster istemez bu ky biraz sknt ekecek. Fakat dier kylerin bu skntya dmemeleri iin acele tedbir almak lzm geliyor. Komu kazalardan blgeme verilenlerle birlikte 272 kym var. Her birinin nfusunu, ekonomik ve sosyal durumlarn ayr ayr inceliyorum. Ekserisi 20-40 evlik, da balarna, tarlalarna er beer guruplar halinde serpilmi dank bir haldeler. Bu kylerin topra ok dar ve i tutabilecek kyl erkekleri maden i mkelleyetine tbi. Yllarnn yar gnlerini maden ocaklarnda geiriyorlar. Anadolunun dier blgelerindeki i mkelefiyetine tbi olmayan, toplu ve byke kylere nazaran g artlar altnda bulunan kylerin de ilk retimi en ksa bir zamanda, kyly skntya drmeden, gerek-letirmek plnl ve ylmayan bir irade ile almaa bal. Be yllk bir pln yapld: 1. Be yl iinde btn kylere retmen gnderilmesi salanacak. 2. 272 kyn okullar be yl iinde yaptrlacak. 3. Hemen ekserisinin geliri mahdut olan ky btelerine okul inaatna sarfedilmek zere fazla para konmamas iin okul arazilerinin derhal alnp imece suretiyle kylye ektirilmesi; mahsul paralarnn okul inaatna sarfettirilmesi. 4. Kyllere bu ileri gnl holuu ile yaptrmak iin propagandaya yer verilmesi. Enstitye renci seimi iin vazife alan retmen ve eitmenler blgenin drt bir bucana daldlar. En byk silhmz, kyly irat ve ikna kuvveti. Trk kylsnn inandrana kar balanmamas imknsz. Bir hamlede 100 e yakn ocuu Ky Enstitsne gnderdik. Bylece geen yllarda gidenlerle, eitmenler ve retmen okulu mezunlar ile birlikte be yl iinde btn kylerin retmene kavumas ii hal yoluna girdi. Daha sonraki yllarda geleceklerle retmen okulu mezunlar ehirlere alnabilecek. Fakat Enstitye kz ocuu gndermek ii mahdut kalyor. Maarif Mdrnn ve Zonguldak Parti Mfettii'nin devaml yardm ve gayretlerine ramen blgemde ky okullarndaki kz ocuklarnn birinci snftan beinci snfa kadar yzde doksanbeten fazla re vermi olmas iin muvaffakiyetsizliinde mil olmaktadr. Kylerin kalknmasnda ebe, shhat memuru ve retmen gibi elemanlar iinde ky bayanlarnn da geni lde dev almalarna iddetle ihtiya hsl olduundan derhal blgemde sekiz tane yatl okul atk. Bu okullara ilerde Ky Enstitsne gnderilmek zere her kyden birer kz ocuu aldk. Ksa bir zamanda 200 e yakn kz ocuunu topladmzdan Enstitye kz ocuu gndermek ii kendiliinden saland. in propagandasna gelince: Kazann kylerinden birinde domu ve yetitii muhitin psikolojisini derinden kavram ve herkesin hrmetini kazanm olan Bartn Orta Okul Mdr hsan Atukerene mracaat ettim, kararlatrdmz eyler unlar oldu: 1. Mahall gazeteden faydalanarak kylleri aydnlatmak. 2. Muhtarlar toplants yaparak 4274 sayl Kanunu anlatmak ve iin nemini kavratmak. Bu toplantlardan sonra belediyenin ve Halk Evinin yardm ile muhtarlara ay ziyafeti ve msamere vermek. 3. Btn ilk ve orta okul retmenlerinin temasda bulunduu herkese ilk retim hakknda hayrl telkin yapmalarn salamak. 4. Halk evinde konferanslar tertip ederek memurlara, ehirliye ve herkese ilk retimin nemini kavratmak. 5. Kylere giden tahsil memuru, sihhat memuru, retmen gibi hkmet memurlarnn bu husustaki yardmlarn temin etmek. 6. Mmkn olduka yaplan iler zerinde sergiler amak. Okul inaatnda da kyly skntya drmemek iin 272 ky okulunun yaplmasna birden baladk. Acele yaplacak okullar hari dier iki yz ky okulunun inaatn yle bir plna baladk:

1. Birinci yl okulun ta, kum, kire ve dier aralarn temin etmek. 2. kinci yl duvar ksmn bitirmek. nc yl at altna almak. 3. Drdnc yl deme, tavan, kap ve penereleri yapmak. 4. Beinci ylda i ve ders aralarn, sralar ve saireyi temin etmek. Vali ve Kaymakamn tam bir mzahareti, ok enerjik ve srati intikal sahibi olan Maarif Mdrmn, rasladmz glkleri sratla gidermesi, devaml ikaz ve iratlar ile tesbit ettiimiz eylerden byk bir ksmn tatbik ettik. O derecedeki kahvelerde, pazarlarda, kylerde ve nahiye-lerde herkes ilk retim zerinde konuuyordu. Umumi alkadan sratle faydalanmak lzmd harcrah falan dnp vakit kaybetmek doru olmadndan yanmda bir gezici baretmen ve onun setii bir eitmenle birlikte derhal yola ktk. Sabahlar afakla beraber hareket ediyor, akamlar ge vakte kadar cebr yryle ve her kyde 4274 sayl kanunun 28 inci maddesine gre be kiilik kurul tekil ederek gnde ortalama olarak drt be kyn arazisini ve okul yerini tesbit ediyorduk. Bu suretle bir hamlede 100 kyde i bitirildi. Aradan geen iki ay iinde okul yerleri tesbit edilmemi kylerden itirazlar oalmaya balad. Bir ksm kyller ve ky Muhtarlar: Mfetti bey, diyorlar, yanmzdaki kyler okullar iin ta ve kum hazr ettiler. Temel bile atanlar var. Bizim kyller bizi sktryorlar. Biz neden onlardan geri kalacaz. Allah akna bizim kyn okul yerini de bir an evvel belli ediverinde biz de ie balayalm. Civar kyller alr-larken bizim yatmamz gcmze gidiyor.. Okul yapm iinde kyller arasnda rekabet girdii grldnden geri kalan kylerin okul yerlerini de tesbit ederek 272 kyn okul inaatna balanm oldu. Okul inaatnda btn kylerde birinci yl pln muvaffakyetle tatbik edildii gibi kylerin byk bir ksm ikinci yl plnn ve bazlar da nc yl plnn kendiliklerinden bitirdiler. 272 kyden arazi tahsisi erken biten seksenbeinin okul arazilerini ektirdik ve mahsul paralarn okul inaatna sarfettirdik. Gelecek yl 272 kyn okul arazisi ekilecek, havalar msait gittii takdirde tahminlere gre 100-150 binlira arasnda mahsul alnacak, bu paralar okul inaatna sarfedilecek. Bu suretle geliri pek mahdut olan ky btelerine hemen hi para konmadan ylda 20 gne kadar olan i mkelleyeti ile okullar yaplabilecek ve kyller hibir skntya dmiyecek. Fakat bu arada birka kyde ie fesat kartrmak isteyenler de kt. Bilhassa bunlardan (G.P.) kynde bir kyl ok ileri gidiyormu. Kendisi almad gibi bakalarn da iten alkoymak istiyormu. retmenin ve ihtiyar heyetinin ihbar zerine kye gittim. Yolda: 4274 sayl kanunun 11. inci maddesinin Byk Millet Meclisi'nde mzakeresi esnasnda Yksek Meclisin ne byk bir hassasiyetle bu maddenin zerinde durduunu, muhterem Maarif Vekilinin ve muvakkat encmen reisi Salh Yargnn bu gibi ahvalde lk retim Mfettiinin tahkikat yapmas ve tahkikat evraknn Kaymakamlk yolu ile mahkemeye verilmesi hakkndaki hkmet lyihasn mdafaa eden Yksek Mecliste kuvvetli itirazlarla karlald ve bir ksm kirler mfettiin daima retmeni iltizam edecei, tahkikatn zabtaya verilmesi lzm geldii merkezinde topland ve en son lk retim Mfettiinin rapor vermesi suretiyle lyihada tadilt yaplarak kabul ediliine dair mnakaalar zihnimde canlanyor ve bu vatanda ceza grmeden umumi ie nasl katabileceimi dnyorum. Kye gelince bu adamla yarm saat kadar konutum. Vazifenin bykl hakknda kendisini ikna ettim. Yaptklarna piman oldu. Dier kylerden daha fazla alacan syledi. Bundan sonra da bu adamla megul oldum. Hakikaten okulun deerli bir yardmcs oldu. Dier birok kylerde kan ufak tefek baz aksaklklar ayn yolda hallettik. O derecedeki 272 kyn arazileri tamamen alnm, birok okul ve retmen evleri yaplm ve geri kalanlarnn da inaatlar hayli ilerlemi olduu halde on birinci maddeye gre bir tek kyl mahkemeye verilmemitir. Btn kyller stn bir gayretle alarak okullarn yapyorlar. Sevinle alan kyllerin yanndan kalb rahatl iinde ayrlyorum. Muhterem Vekilimizin bu kanunu alarak Meclisten kaca srada syledii szlerin son cmleleri zihnimde canlanyor: Arkadalar: bu kanunla Trk Milleti, Byk Meclisi'ne Minnettardr. Bu kanunu gsme basarak huzurunuzdan gidiyorum. kt andan itibaren btn vazifeli arkadalarmla beraber bunun tatbikat urunda canla bala alacaz. Hakikaten Trk kyls bu kanunu hazrlayanlara ve TBMM ne ebed olarak minnetdardr. M. Ali Eren Not : Kendisi dnemin Milli Eitim Bakan Hasan Ali Ycel'den Takdirname almtr. (bkz. http://www.scribd.com/doc/28856089/ http://www.scribd.com/doc/33322201/ http://www.scribd.com/doc/71556651/ )

Ulukla Kuvay Milliye Karar Defteri'nden Bir rnek Sayfa

Ata'mzn 1918'de stanbul'a dnmeden grev yeri Adana'dan Ulukla'ya urad ve Kuvvay Milliye'nin bu sralar almaya balad bilinmektedir. Kahraman Mft ve dierlerinin yurtseverlik yks iin ltfen bu belgeye baknz. http://www.scribd.com/doc/28914074/

ABD Bakan'nn 28 Eyll 1922'de Trkiye'ye 12 Sava Gemisi Gnderme Karar NY Times
Bu gemilerin says nceden burada olanlarla beraber toplam 20 ye ulam ve Lozan Antlamas sonuna kadar limanlarmzda dolamlardr. Tarihi kaytlara gre Amiral gemisi DD-240 Sturtevant 1922 Noel partisini de zmit Limannda geirmitir.