Postmodern romann kkleri [deitir]

Bu roman trnde yazar, d dnyay birebir yanstmaktan zellikle kanr. Postmodern romann kkleri incelenmek istediinde bu kklerin sanldndan ok daha eskilere uzand grlr. Bunlarn belli balcalar yle zikredilebilir. Postmodern romann kkleri, ncelikle postmodern durumun ve postmodern dncenin ortaya kmasndan ok daha eskilere gider.Daha klasik roman olarak adlandrlan roman gelenegi iinde bile postmodern romana ait elerin grlmesi szkonusudur.Hatta roman trnn nc metinlerinde postmodern romann zellikleri olarak kabul edilen giriimler grlr.Jale Parla, Don Kiotun bir anlat tr olarak romann ncs olduu kadar, st-kurmaca, temsilin sorunsallatrlmas, parodi, ironi gelerini de barndrdn, bu bakmdan Miguel de Cervantesin ve kitabnn modernitenin nc yazarlarndan ve yaptlarndan olduu kadar postmodernizmin de habercisi olduunu belirtir. Bir baka kken, ge dnem modernist romanlarda grlr. Postmodern romana ait olduu kabul edilen gelerin ounun bizzat modernist roman iinde ortaya kmas sz konusudur. Mesel, Thomas Mann, Robert Musil, James Joyce, Virginia Woolf, Samuel Beckett gibi yazarlar, hem iledikleri konular hem de ileyi biimlerindeki yenilikleriyle postmodern romann kklerinde yer alrlar.Ancak modernist romanclar, belirli bir lde sanat olan okurlar hedeflemelerine ramen, postmodern yazarlar bir anlamda metnin okumalarn

oaltrlar.Modernist roman okurun belirli bir yoruma ulamasn zorlatrmak iin elinden geleni yaparken, postmodernist roman, belirli bir evrensel yoruma yol aabilecek anlam btnlklerine kukulu bak dolaysyla anlamn srekli kaybolduu ya da ertelendii metinler olarak retilir. Postmodern romann kklerinden birisi de Beat Kua olarak adlandrlan yazarlara uzanr.Jack Kerouac ve Allen Ginsbergin bu kuan ruhunu yanstan avangard yaptlar ve William Burroughs'un kitaplar , anlat geleneinde srrealizme benzeyen bir eilim olarak belirginleir. Macera, coku ve cinsel fantezilerdeki younluk, sanat-dlk ve toplumu ve onun taleplerini reddedideki bireysel radikallik bu kuan zellikleri olarak bilinir; yaznsal alanda da tam bu ekilde bir ierik ve sylem yaps kulanmlardr. Postmodern romanlarda bu tr etkileri grmek mmkndr. Kendi yaptlarn baka yaptlarn bir paras olarak tanmlayan Fransz yazar Georges Perec postmodern romann kklerinde bulunan yazarlardan biri olarak deerlendirilebilir.Perec'in neredeyse konularndan daha ok kitaplarnn teknik ynleri ilginclikler barndrr. Postmodern romanlarda grlen zevk ya da okumann amac ve gerekcesi olarak zevk gesini Perec'in metinlerinde grrz. Onun lipogramlara dayanan metinleri bir ilginlik rneidir. Kaybolu adl romann Perec hi "e" harfi kullanmakszn yazmtr. Jorge Luis Borges ise, postmodern romanclar arasnda deilse bile kklerinde tartmasz bir ekilde yer alr.

st-anlat, parodi, anlamn sorunsallatrlmas, oulluk geleri Borgesin hemen btn metinlerinde grlen zelliklerdir. Bunun yannda, gerek/gerek-d onun metinlerinde srekli birbirine geitirilir, gereklik srekli olarak yeniden yorumlanabilir ekilde kurgulanr. Fantazi Borges anlatlarnn vazgecilmez gelerinden biridir.

Genel zellikleri [deitir]

Postmodern roman denilince ilk akla gelen dil oyunlar dncesidir. Dilin gereklii temsil eden deil kuran bir yap olduu nermesinden hareket ederler.Postmodern romanclar, bu anlamda postmodern teorinin temsili sorunsallatrma giriimini stlenirler, ve gerekligi temsil etmekten ziyade anlam oulluunu hedeflerler.nk dil, postmodern anlaya gre bir gereklii temsil etmez, belirli bir anlamda aksine gereklii kurar. Postmodern roman, tam da dile dair bu bilgi ile retilen anlatlar iaret eder. ou postmodern romancda, hem anlatcnn (yazar'n) hem anlatnn srekli devrede olmas, metin iinde birok anlatc sese imkn verilmesi, anlat iinde anlatlarn iie gecmesi ya da anlat iinde baka bir anlatnn/ya da anlatlarn izinin srlmesi trnde geler grlr. Bu romanlarda yazarn geleneksel statsn kaybettii ya da en azndan bu statsnn sorunsallatrld grlr.Temsilin yani sra yazarn konumu da sorunsallatrlr. Bu noktada, "anlam reten okurdur" dsncesi belirginlik kazanr. Bu nerme tamamen ona

ait olmasa bile byk lcde postmodern roman anlaynn dsturlarndan biridir. te yandan, romanlar, kendilerinden nceki anlatlarn seslerini yanklarlar.Bu anlamda, postmodern roman, edebi anlatlarn ya da daha dorusu tm edebiyat geleneinin bir parodisi olarak belirir. Kristevanin deiiyle bu durum, edebi metnin, metinleraras bir gndermeler mozai iinde olutuu anlamna gelir. Bu nedenledir ki, postmodern roman, tek dorultulu, kapal, kapanablr tek bir anlam katmanna sahip anlat trlerinden farkllamann bir rndr. Postmodern roman, klasik romandaki gibi olay rgs zerine kurulu bir anlat deildir.Olay rgsnden daha ok olay'n ya da olaylarn n plana kmas szkonusudur.Postmodern roman modernist romandaki gibi zor da olsa ulalabilir olan anlam btnlklerine sahip bir anlat deildir. Postyapsalc felsefenin dil dolaymnda ulat kuramsal sonular, postmodern romann perspektifini dorudan belirlemektedir.Buna gre, metin, anlamn tamamlanp bitirildii ve tketildii bir yer deil, aksine hibir zaman tamama eriilemeyen, her okumada yeniden deerlendirilmeye ak bir uraktr; cnk ardnda ya da daha dorusu yapsnda asla bir yere indirgenemeyecek olan usuz bucaksz bir iaretler sistemi olan dil vardr. Jale Parla, postmodern romanda okur-yazar-metin ilikisini u ekilde belirtmektedir: "hi bir metin tamamlanm bir btn deildir.Bu da okur ve yazar yeni bir konumda dnmemizi gerektirir. Okur ve yazar

dil denizinde szcklerin anlamlarnn dalgalar gibi birbirini izledii bir devinim iinde yzerken, metinler, benlikler, kimlikler ve yorumlar da yeni gstergelere dnrler....bu epistemolojiye gre, belirleyebileceimiz yazar, okur, metin yoktur; yalnzca o metin araclyla oluan sylemler vardr" (Don Kiot'tan Gnmze Roman, s.180)

Postmodern roman anlaynda grlen baz kavramlar [deitir]

stkurmaca metinleraraslk sylem oulluu okur merkezlilik ironi parodi pastij kolaj imgesel anlatm metafor metonimi simgesellik

Postmodern Yazarlar [deitir]

Dnya apnda tannan postmodern yazarlarn en zgn rnei olarak Italo Calvino (Bir K Gn Eer Bir Yolcu kitabyla), Umberto Eco (Gln Ad ve Foucault Sarkac adl kitaplaryla), ayn zamanda postyapsalc felsefenin ncs olan, felsefi sorunlar edebiyat araclyla ileyen

Jacques Derrida (zellikle Kartpostallar kitabyla) ilk bata anlabilir. Ancak postmodern romann temsilcisi olan yazarlarn listesi bir hayli kabarktr. Bunlarn bazlarn yle sralayabiliriz:

Paul Auster John Barth Don Delillo Raymond Federman William Gaddis Christian Kracht Viktor Pelevin Thomas Pynchon Alain Robbe-Grillet Salman Rushdie Vladimir Sorokin Philippe Sollers ("Cennet") Marija Sumnina Tomek Tryzna Oswald Wiener Robert Anton Wilson Hans Wollschlger Milorad Pavi Pierre Pju Urs Widmer

Trkiye'de postmodern roman [deitir]

Berna Moran, Jale Parla ve Yldz Ecevit gibi edebiyat kuramclar Trkiye'deki edebiyatta kimi yazarlarn postmodern roman zellikleri barndran eserler ortaya koyduunu belirterek bunlar deerlendirirler.

Genel olarak ismi anlan yerli postmodern yazarlar ve yaptlar yledir: 1.Ouz Atay, (Tutunamayanlar, Tehlikeli Oyunlar, Korkuyu Beklerken) 2.Orhan Pamuk, (Benim Adm Krmz, Kara Kitap, Yeni Hayat, Beyaz Kale) 3.Hasan Ali Topta, (Bin Hznl Haz) 4.Metin Kaan, (Fndk Sekiz) 5.Latife Tekin, (Sevgili Arsz lm, Buzdan Kllar) 6.Murat Glsoy, (Bu Kitab aln, Bu Filmin Kt Adam Benim, stanbul'da Bir Merhamet Haftas) 7.Elif afak, (Mahrem, Pinhan, Bit Palas, Baba ve Pi) 8.Sema Kaygusuz, (Yere Den Dualar, Sandk Lekesi) 9.hsan Oktay Anar, (Puslu Ktalar Atlas, Efrasiyabn Hikyeleri, Suskunlar) 10.Sreyya Evren, (Kanlar lkesinde Karnaval, Ur Lokantas, Postmodern Bir Kz Sevdim) 11.Murat Uyurkulak, (Tol, Har) 12.Mehmet Aar, (Siyah Hatralar Denizi, Hayatn Anlam) 13.Gray Sng, (D Kesii)