Lenin Sosyalizm Ve Savas

SOSYALZM VE SAVA
ER YAYINLARI
V. . Lenin Sosyalizm ve Sava
V. . LENN
1
SOSYALZM VE SAVA
V. . LENN
Viladimir li Lenin, Sosyalizm ve Sava, Temmuz-Austos 1915de yazld. 1915 gznde Cenevrede bror olarak yaynland. [Trkesi: Lenin, Sosyalizm ve Sava, Sol Yaynlar, ubat 1980, Beinci Bask, s: 958] Eri Yaynlar tarafndan dzenlenmitir, 2003. erisyay@kurtuluscephesi.com http://www.kurtuluscephesi.com http://www.kurtuluscephesi.net http://www.kurtuluscephesi.org
NDEKLER
9 9 10 11 11 12 12 13 14 16 16 17 18 18 19 20 21 22 23 24 24 25 26 26 27 28 28 30 31
[nszler] lk Yabanc Baskya nsz kinci Baskya nsz Birinci Blm Sosyalizmin lkeleri ve 1914-1915 Sava Sosyalistlerin Savaa Kar Tutumlar Modern Zamanlarn Tarihinde Sava Trleri Saldrgan ve Savunucu Sava Arasndaki Ayrm Bugnk Sava Emperyalist Bir Savatr Klelii Srdrmek ve Glendirmek in Byk Kle Sahipleri Arasndaki Sava Sava Politikann Baka Aralarla Devamdr (Yani iddet) Aralaryla Belika rnei Rusya Niin Savayor? Sosyal-ovenizm Nedir? Basle Bildirisi Marx ve Engelse Yaplan Yanl Atflar II. Enternasyonalin k Sosyal-ovenizm Tastamam Bir Oportnizmdir Oportnistlerle Birlik Olmak, ilerle Kendi Ulusal Burjuvazileri Arasnda ttifak Kurmak ve Uluslararas Devrimci i Snfn Paralamak Demektir Kautskicilik Marksistlerin Slogan, Devrimci Sosyal-Demokrasi Slogandr Siperlerde Doan Kardeleme rnei llegal rgtn nemi Emperyalist Savata Kendi Hkmetnin Yenilgisi zerine Pasifizm ve Bar Slogan Uluslarn Kendi Kaderlerini Tayin Hakk kinci Blm Rusyada Snflar ve Partiler Burjuvazi ve Sava i Snf ve Sava Devlet Dumasnda Rus Sosyal-Demokrat i Grubu ve Sava
35 35 37 40 42 43 43 44 46 46 50
nc Blm Enternasyonalin Yeniden Kurulmas Sosyal-ovenlerin ve Merkezin Yntemi Muhalefetin Durumu Rus-Sosyal-Demokrat i Partisi ve III. Enternasyonal Drdnc Blm Blnmenin Tarihi ve Rusyada SosyalDemokrasinin Bugnk Durumu Ekonomistler ve Eski skra (1894-1903) Menevikler ve Bolevikler (1903-1908) Marksizm ve Tasfiyecilik (1908-1914) Marksizm ve Sosyal-ovenizm (1914-1915) Rus Sosyal-Demokrasisinde Bugnk Durum Partimizin Grevleri Aklayc Notlar
SOSYALZM VE SAVA
(RUS SOSYAL-DEMOKRAT PARTSNN SAVAA KARI TUTUMU)[1]
V. . LENN
[NSZLER]
LK YABANCI BASKIYA NSZ Sava bir yldr srp gidiyor. Partimiz, savaa kar tutumunu, daha savan hemen banda, Eyll 1914te yazlan Merkez Komitesi Bildirisinde aklam ve bunu Merkez Komitesi yeleri ile partimizin Rusyadaki sorumlu temsilcilerine gnderdikten ve onlarn onayn aldktan sonra, 1 Kasm 1914te partimizin merkez organ Sosyal-Demokrat[2] n 33te yaynlamt. Daha sonra n 40ta (29 Mart 1915), bizim ilke ve taktiklerimizi daha kesinlikle belirten Bern Konferans[3] kararlar yaynland. Bugn, Rusyada ynlar arasnda, bymekte olan devrimci bir tutum ve davrann ak belirtileri var. teki lkelerde de, kendi hkmetleri ve burjuvazileri yannda yer alan sosyal-demokrat [sayfa 9] partilerin yetkililerinin byk bir o-unluunca proletaryann devrimci abalar bask al-
tnda tutulduu halde, benzer bir oluumun belirtileri var. Bu durum, sosyal-demokratlarn sava-la ilgili taktiklerini zetleyen bir brorn hemen yaynlanmasn gerektiriyor. Yukarda sz edilen parti dokmanlarn btn ile yeniden basarken, burjuva ve proletarya taktikleri adna, yaynlarda ve parti toplantlarnda belirtilen ana grleri anmsatmak amacyla bunlara ksa aklama-lar ekledik.
Cenevre, Austos 1915
KNC BASKIYA NSZ Bu bror, 1915 yaznda Zimmerwald konferansnn[4] hemen ngnnde yazlmt. Bror, Almanya ve .ransada yaynland gibi, Norve Sosyal-Demokrat Genliinin organnda da, Norve dilinde btn ile baslmtr. Brorn Almana basm, Almanyada Berlinde, Leipzige, Bremene ve teki kentlere .ransz zimmervaldclar tarafndan gizli olarak datlmtr. Rusa basks, Rusyaya pek az sayda ulam ve Moskoval iiler tarafndan elyazsyla oaltlmtr. Biz, imdi, bror btn ile dokman olarak yeniden basyoruz. Okur, brorn 1915 Austosunda yazldn anmsamaldr. Bunun, zellikle Rusya ile ilgili blmler ynnden anmsanmas gereklidir. Rusya o srada henz arlkla ynetilen Romanov Rusyasyd. [sayfa 10]
Brorn, Rusyada 1918de Petrograt Sovyeti tarafndan ilk legal basks iin yazlmtr.
10
BRNC BLM SOSYALZMN LKELER VE 1914-1915 SAVAI
SOSYALSTLERN SAVAA KARI TUTUMLARI Sosyalistler, halklar arasndaki savalar daima barbarca ve canavarca bulmular ve ktlemilerdir. Bizim savaa kar tutumumuz gene de aslnda burjuva pasifistleri ile anaristlerden farkldr. Her eyden nce, biz, bir yanda savalar ile te yanda bir lke iindeki snf savamlar arasndaki ayrlmaz ball; snflar ortadan kaldrlmadan ve sosyalizm kurulmadan savalarn ortadan kaldrlmasnn olanakszln ve i savalarn, rnein, ezilen snfn ezene, klenin kle sahiplerine, serflerin toprak beylerine, cretli iilerin burjuvaziye kar verdikleri savalarn haklln, ilerici niteliini ve gerekliliini tamamen kabul ederiz. Biz marksistler, hem
11
pasifistlerden, hem [sayfa 11] anaristlerden, her savan ayr ayr, Marxn diyalektik materyalizmi gr asndan, tarihsel bir incelenmesi yaplmas gereini kabul ederiz. Her savata kanlmaz bir biimde olagelen dehete, zulme, sefalete ve ikenceye karn, tarihte ilerici nitelikte pek ok sava vardr; bu savalar (rnein mutlakyet ya da klelik gibi) ok kt ve gerici kurumlarn yklmasna ya da (Trkiye ve Rusyada olduu gibi) Avrupada en barbar despotluklarn ortadan kalkmasna yardm ederek, insanln gelimesine hizmet etmilerdir. Bunun iin, bugnk savan da tek bana tarihsel zelliklerini incelemek zorunluluu vardr. MODERN ZAMANLARIN TARHNDE SAVA TRLER Byk .ransz Devrimi ile insanlk tarihinde yeni bir a almtr. O zamandan Paris Komnne kadar, yani 1789dan 1871e kadar, ulusal kurtulu iin verilen baz savalarn ilerici bir burjuva nitelii vardr. Bir baka deyile, bu savalarn balca ierikleri ve tarihsel anlamlar, mutlakyeti ve feodalizmi devirmek, hi deilse bu kurumlarn temelini sarsmak ya da yabanc boyunduruundan kurtulmakt. Onun iindir ki, bu savalar ilerici savalard ve bu gibi savalar verilirken btn iten devrimci demokratlar ile sosyalistler, feodalizmin ve mutlakyetiliin temellerini ykan ya da en azndan bu temelleri sarsan, ya da yabanclarn basksna kar savam veren tarafa (yani burjuvaziye) daima sevgi duymulardr. rnein, .ransann verdii devrimci savalar, yabanc topraklarn .ranszlar tarafndan yama edilmesi ve ele geirilmesi gibi bir unsuru da ierdii halde, bu unsur, ihtiyar ve kleci Avrupadaki feodalizmi ve mutlakyeti parampara eden bu savalarn temel tarihsel anlamn zerre kadar deitirmemitir. .ransa-Prusya savanda Almanya, kukusuz .ransay soydu ama, bu durum, gene de, milyonlarca Alman feodal merkeziyetilikten ve ar ile Napoleon III [sayfa 12] gibi iki despotun zulmnden kurtaran bu savan temel tarihsel zelliini deitiremez. SALDIRGAN VE SAVUNUCU SAVA ARASINDAK AYRIM 1789-1871 dnemi, derin izler ve devrimci anlar brakmtr. .eodalizmin, mutlakyetin ve yabanc zulmnn devrilmesinden
12
nce proletaryann sosyalizm iin verecei savamn gelimesi olanakszd. Byle bir dnemin savalar ile ilgili olarak savunma savann meruluu zerine sz ederken, sosyalistler, daima sonu ortaa kurumlarna ve klelie kar devrime kacak olan bu amalar gznnde bulundurmulardr. Savunma sava sz ile sosyalistler, her zaman bu anlamda hakl bir sava kastetmilerdir (W. Liebknecht de bir defasnda bunu tpk byle ifade etmitir). Sosyalistler, yalnzca bu anlamda, anayurdun savunulmas iin verilen savalara ya da savunma savalarna, meru, ilerici ve hakl savalar gz ile bakmlar ve bakmaktadrlar. rnein, yarn, .as .ransaya, Hindistan ngiltereye, ran ya da in, Rusyaya... sava asalar, ilk saldran kim olursa olsun, bu savalar, hakl savalar, savunma savalar saylrlar; ve her sosyalist, ezilen, baml, eit olmayan devletin, ezen, kleci, soyguncu bykdevlete kar kazanaca zaferi sevgi ile karlar. Ama yle bir durumu gznzn nne getirin: 100 klesi olan bir kle sahibi, klelerin daha adil bir dalm iin 200 klesi olan bir kle sahibine kar savaa giriiyor. Aktr ki, bu durumda, savunma sava ya da anayurdun savunulmas iin sava deyimlerinin kullanlmas, tarihsel bakmdan yanl, ve uygulamada, halkn, iin inceliini aramayan ve bilisiz kimselerin, kurnaz kle sahiplerince aldatlmas olur. te bugnk emperyalist burjuvazi, klelii salamlatrmak ve glendirmek iin kle sahipleri arasndaki sava, ulusal ideoloji ve [sayfa 13] anayurdun savunulmas gibi szlerle halka yutturmak istemektedir. BUGNK SAVA EMPERYALST BR SAVATIR Hemen herkes, bugnk savan emperyalist bir sava olduunu kabul ediyor, ama ou durumlarda bu terime baka anlamlar verilmekte ya da bu terim yalnzca bir tarafa uygulanmakta, ya da bu savan sonuta burjuva-ilerici, ulusal-kurtarc bir zellii olabilecei iddiasna ak bir kap braklmaktadr. Emperyalizm, gelien kapitalizmin, ancak 20. yzylda ulalan en yksek aamasdr. Kapitalizm, onlar kurulmadan feodalizmi ykmasna olanak bulunmayan ulusal devletleri, imdi kendisi iin cendere gibi gryor. Kapitalizm, younlamay o derece gelitirmitir ki, sanayiin btn dallar, sendikalar, trstler ve kapitalist milyonerlerin kur-
13
duklar birliklerce kskvrak balanm, ve hemen hemen btn dnya sermaye lordlar tarafndan ya smrgeler halinde, ya da smrge olmayan teki lkeler, mali smrnn binlerce kollu a iine hapsolunarak paylalmtr. Serbest ticaret ve rekabetin yerini tekel kurma, sermaye yatrm iin lkeleri ele geirme, bu lkelerden hammadde ithal etme gibi abalar almtr. .eodalizme kar verdii savamla uluslarn kurtarcs olan kapitalizm, imdi, emperyalist kapitalizme dnt ve uluslar iin en byk ezici g durumuna geldi. Eskiden ilerici bir nitelii olan kapitalizm, gerici oldu; retici gleri o derece gelitirdi ki, uluslar ya sosyalizme geme, ya da, smrgeler, tekeller, ayrcalklar ve uluslarn eitli yollardan ezilmesiyle, kapitalizmin yapay olarak korunmas iin byk devletler arasndaki silahl savamda yllarca ve hatta on yllarca ac ekme klar ile yzyze geldiler. [sayfa 14] KLEL SRDRMEK VE GLENDRMEK N BYK KLE SAHPLER ARASINDAK SAVA Emperyalizmin belirgin niteliini aklamak iin dnya szde byk (yani yamada baarl) devletler arasnda bllmesini gsteren rakamlar buraya alyoruz : BYK DEVLETLERN SMRGELER (YZLM: MLYON KM2; N.US: MLYON K)
lkeler ngiltere Rusya Fransa Almanya Birleik Devletler Japonya 6 byk devletin toplam Smrgeler 1876 1914
Km2 Nfus Km2 Nfus
Anayurt 1914
Km2 Nfus
Toplam 1914
Km2 Nfus
22,5 17 0,9 40,4
251,9 15,9 6 273,8
33,5 17,4 10,6 2,9 0,3 0,3 65
393,5 33,2 55,5 12,3 9,7 19,2 523,4
0,3 5,4 0,5 0,5 9,4 0,4 16,5
46,5 136,2 39,6 64,9 97 53 437,2
33,8 22,8 11,1 3,4 9,7 0,7 81,5
440 169,4 95,1 77,2 106,7 72,2 960,6
Bu tablodan, 1789-1871de zgrlk adna br uluslarn nnde savaan uluslarn ounun, imdi, 1876dan sonra, gelimi
14
ve iyice olgunlam kapitalizme dayanarak dnya nfusunun ve uluslarnn ounluunu ezen ve kleletiren gler durumuna geldii grlecektir. 1876dan 1914e kadar alt byk devlet 25 milyon kilometrekare toprak ele geirmilerdir. Bu, Avrupann ikibuuk kat bir alan demektir! Alt devlet, yarm milyonu akn (523 milyon) smrge halkn kle etmitir. Byk devletlerin her drt kiisine smrgelerin be kiisi dmekte. Ve [sayfa 15] herkes bilir ki, smrgeler ate ve klla ele geirilmi, smrge halklarna vahice davranlm, bu halklar binbir biimde smrlmtr (sermaye ihra ederek, imtiyazlar alnarak, emtia satlrken aldatlarak, egemen ulusun yetkililerine boyun edirilerek, ve u ya da bu biimde). ngiliz-.ransz burjuvazisi uluslarn zgrl ve Belika iin savatklarn sylerken halk aldatmaktadrlar; aslnda bunlar zorla ele geirdikleri smrgeleri ellerinde tutmak iin savayorlar. Eer ngilizlerle .ranszlar smrgelerini kendileriyle hakkaniyetle blmeye raz olsalar, A1man emperyalistleri Belikay, vb. hemen brakrlar. Durumun acayiplii urada ki, bu savata smrgelerin kaderi Ktadaki [Kara Avrupasn-daki -.] savala belirleniyor. Burjuva adaleti ve ulusal zgrlk (ya da uluslarn var olma hakk) asndan Almanya, ngiltere ve .ransaya kar tamamen hakldr; nk smrge bakmndan geride braklm, dmanlar kendisinden ok daha fazla ulusu smrmekte ve ezmekte, mttefiki Avusturya tarafndan ezilen slavlar kukusuz uluslarn gerek hapishanesi denilen arlk Rusyasnda yaayanlardan fazla zgrdrler. Ama Almanya, uluslarn kurtuluu iin deil, kleletirilmesi iin savayor. Daha yal ve grtlana kadar doymu soyguncular soyma iinde gen ve daha gl soyguncuya (Almanyaya) yardm etmek, sosyalistlere dmez. Sosyalistler, hepsini de devirmek iin, soyguncular arasndaki e-kimeden yararlanma yoluna gitmelidirler. Bunu yapabilmek iin de sosyalistler, her eyden nce, halka dorular sylemeli; yani bu savan, klelii glendirmek iin kle sahipleri arasnda bir savam olduunu sylemelidirler. Bu sava, birincisi, daha adil bir blnme yoluyla smrgelerin kleletirilmesini tamamlamak; ikincisi, byk devletler iindeki teki uluslarn zerlerindeki basknn artrlmas, nk hem Avusturya, hem Rusya (Rusyannki Avusturyannkinden de beter) egemenliklerini [sayfa 16] byle bir bask ile srdrdkleri gibi bu basky sava yoluyla daha da iddetlendirmektedirler; n-
15
cs, cret kleliini pekitirmek ve uzatmak, nk proletarya paraland ve ezildii halde, kapitalistler, savatan servetler yapmakta ve en zgr ve en cumhuriyetiler de dahil, btn lkelerde, bakaldran ulusal banazl ve gericilii krkleyerek bu iten kazanl kmaktadrlar. SAVA POLTKANIN BAKA ARALARLA DEVAMIDIR (YAN DDET) ARALARIYLA[5] Bu nl sz, sava zerine derin bilgisi olan yazarlardan birisi, Clausewitz tarafndan sylenmitir. Marksistler, hakl olarak, bu beliti, dai-ma, her savan zelliini kavramada teorik temel olarak grmlerdir. Marx ve Engels de savalara ite bu gr asndan bakmlardr. Bu gr imdiki savaa uygulaynz. Greceksiniz ki, yllar yl, neredeyse yarm yzyldr, ngiltere, .ransa, Almanya, talya, Avusturya ve Rusyann hkmetleriyle ynetici snflar, smrgeleri yama etme, yabanc uluslara zulmetme, ii snf hareketlerini ezme politikasn gtmlerdir. Bugnk savata izlenen politika da, ite tpk bu politikadr. zellikle hem Avusturyann, hem Rusyann barta da savata da politikas, uluslar zgrle kavuturmak deil, kleletirmektir. Bunun tersine in de, randa, Hindistanda ve teki baml lkelerde son birka on yldr, milyonlarca insanda bir ulusal uyanmay salayacak ve onlar barbar, gerici byk devletlerin zulmnden kurtaracak bir politika uygulanmaktadr. Bylesine bir tarihsel temel zerinde yrtlen bir sava, bugn bile, bir burjuva-ilerici ve ulusal kurtulu sava olarak kabul edilir. Byk uluslarn ve bunlarn nde gelen snflarnn politikasn srdrmek iin giriilen bugnk savaa yalnzca bir gzatmak, anayurdun savunulmasnn bir [sayfa 17] bahane olduunu ve tarihsel gereklere kart dtn grmeye yeter. BELKA RNE l (imdi drtl) Antanta dahil sosyal-ovenler (Rusyada Plehanov ve rekas), Belika rneini ne srmeyi pek severler. Ne var ki, bu rnek de onlar yalanlyor. Saldrgan devletlerin her
16
zaman, her yerde yaptklar gibi, Alman emperyalistler, Belikann yanszln hayaszca inediler ve ilerine gelince btn antlamalar ve ykmllkleri ayaklar altna aldlar. UIuslararas szlemelere uyulmasn isteyen btn devletlerin Almanlara kar sava ilan ettiklerini ve Almanlarn, Belikadan ekilmesini ve tazminat demesini istediklerini dnelim. Bu durumda sosyalistler, kukusuz, Almanlarn dmanlarn hakl greceklerdir. Ne var ki, gerekte l (ve drtl) Antant, Belikann iyiliine savamamaktadr. Bunu herkes biliyor, yalnz ikiyzller bu gerei gizliyor. ngiltere, Almanyann smrgeleri ile Trkiyeye; Rusya, Galiya ile Trkiyeye elatm; .ransa Alsace-Lorraine ile neredeyse Renin sol yakasn istiyor; ganimetin (Arnavutluk ve Kk Asyann) bllmesi iin talya ile bir szleme yaplm; gene ganimetin bllmesi iin Bulgaristan ve Romanya ile pazarlklar srp gitmekte. Bugnk hkmetlerin srdrd bu savata, Avusturya ya da Trkiyenin vb. boulmalarna yardm etmeksizin Belikaya yardm etmek olanaksz! Anayurdun savunulmas bunun neresinde? teki uluslar ezme amacyla verilen emperyalist savan, gerici burjuvalar ve tarih bakmndan gn gemi hkmetler arasndaki savan belirgin nitelii ite budur. Bugnk savaa katlmay kim hakl gsteriyorsa, o, uluslarn emperyalistlerce ezilmeleri suuna katlyor demektir. Kim, hkmetlerin iine dtkleri zorluklardan toplumsal bir devrim adna savam vermek iin [sayfa 18] yararlanyorsa, o, ancak sosyalizm altnda gerekletirebilecek btn uluslarn gerek zgrl iin savam veriyor demektir. RUSYA NN SAVAIYOR? Rusyada yeni tipte bir kapitalist emperyalizm, ran, Manurya ve Moolistana kar gdlen arlk politikasnda kendini aka ortaya koymutur; ama genellikle Rus emperyalizminde egemen unsur, militarizm ve feodalizmdir. Dnyada hibir lkede nfusun byk ounluu Rusyada olduu gibi bask altnda deildir; Byk Ruslar nfusun ancak yzde 43n, yani yarsndan azn olutururlar; geri kalanlar, yabanc sayldklar iin haklarndan yoksundurlar. Rusyada yerlemi 170 milyondan 100 milyonu ezilmi ve haklarndan yoksun braklmlardr. arlk, Galiyay ele geirmek, Ukraynallar ezmek, Ermenistan, stanbulu vb. al-
17
mak iin savamaktadr. arlk, savaa, lke iinde byyen honutsuzluktan dikkatleri baka ynlere ekmek, gelien devrimci hareketleri ezmek iin bir ara gz ile bakmaktadr. Bugn Rusyada her Byk Rusa, haklarndan yoksun iki ya da yabanc dmektedir; arlk, sava aracl ile Ruslarn ezdii uluslarn saysn artrmak, bu zulm srdrmek ve Byk Ruslarn bizzat srdrdkleri zgrlk savamn bomak iin almaktadr. teki uluslar ezme ve soyma olana ekonomik durgunluu yaratmakta ve srdrmektedir; nk gelir kayna, ou zaman retici glerin gelimesi deil, yabanclarn yar-feodal bir yoldan smrlmesidir. te bu yzden sava, Rusya bakmndan iki kat gerici, ve ulusal kurtulua kardr. SOSYAL-OVENZM NEDR? Sosyal-ovenizm, bugnk savata, anayurdun savunulmas fikrinden yana kmaktr. Ayrca bu fikir, [sayfa 19] sava srasnda snf savamnn bir yana atlmasna ve sava borlarn vb. kabullenmeye yol amaktadr. Uygulamada sosyal-ovenler, proletaryaya dman bir burjuva politikas izlemektedirler; nk bunlar yabanc istilaclara kar sava anlamnda bir anayurdun savunulmasn deil, byk devletlerden unun ya da bunun, smrgeleri yama etme ve teki uluslar ezme hak-kn savunmaktadrlar. Sosyal-ovenler, bir burjuva aldatmacas olan, savan, zgrlk ve uluslarn varln korumak iin yapld yalann yineliyorlar ve bylece de proletaryaya kar burjuvazinin yannda yer alyorlar. Sosyal-ovenler, saldrgan byk devletler grubundan birisinin hkmetini ve burjuvazisini hakl karan ve venler ile, Kautsky gibi btn saldrgan devletlerin sosyalistlerinin anayurdu savunmada eit haklar olduunu ne srenlerdir. Kendi (ya da her) emperyalist burjuvazisinin karlarn, ayrcalklarn, soygununu ve zulmn savunmak anlamna gelen sosyal-ovenizm, aslnda, btn sosyalist inanlar ile Basle Uluslararas Sosyalist Kongresinin kararna ihanet etmek demektir. BASLE BLDRS[6] Basleda 1912de oybirlii ile kabul edilen sava konusunda-
18
ki bildiri, 1914te ngiltere ile Almanya ve bunlarn mttefikleri arasnda kan sava gznne almt. Bildiride, byk devletlerin emperyalist politikalarnn bir sonucu olarak kapitalistlerin karlar ve hanedanlarn tutkular iin kartlan byle bir savan, halkn karlar ynnden hakl gsterilmesine olanak bulunmad aka belirtilmiti. Gene bildiride, savan hkmetler iin (istisnasz btn hkmetler iin) tehlikeli olduu, bunlarn bir proletarya devriminden korktuklarna da iaret edilmi, 1871 Komn ve 1905 Ekim-Aralk rneklerine, yani devrim ve i sava rneklerine byk bir aklkta [sayfa 20] deinilmitir. Bylece Basle Bildirisi imdiki sava iin, iilerin kendi hkmetlerine kar giriecekleri uluslararas ldeki devrimci savam iin, proletarya devrimi iin taktikleri gstermi oluyor. Basle Bildirisi, Stuttgart kararndaki szleri yinelemekte, ve savan patlamas durumunda, sosyalistlerin, kapitalizmin devrilmesini hzlandrmak iin savan neden olaca ekonomik ve politik bunalmlardan yararlanmalarn, yani sosyalist devrim adna hkmetlerin savatan ileri gelen skntl durumlarndan ve ynlarn fkelerinden yararlanlmasn ngrmektedir. Sosyal-ovenlerin politikas, sava burjuva ulusal kurtulu asndan hakl grmeleri, anayurdun savunulmas fikrini benimsemeleri, sava harcamalar iin oy kullanmalar, hkmetlere girmeleri vb., dorudan doruya sosyalizme ihanettir. Bu durum, aada greceimiz gibi, Avrupa partilerinin ounda raslanan oportnizmin, ve ulusal-liberal emeki politikasnn zaferinden baka bir ey deildir. MARX VE ENGELSE YAPILAN YANLI ATI.LAR Rus sosyal-ovenleri (balarnda Plehanov) Marxn 1870 savandaki taktiklerine atfta bulunuyorlar. Alman ovenleri ise (Lensch, David ve rekas trnden), Engelsin 1891de, Ruslar ile .ranszlara kar sava durumunda, Alman sosyalistlerinin anayurdu savunmalarnn grevleri olduu zerine olan szlerine deiniyorlar. Ensonu, Kautsky trnden sosyal-ovenler, uluslararas ovenizmi hakl gstermek ve dorulamak isteiyle, Marx ile Engelsin bir yandan savalar ktlerken, bir yandan da sava kt m, 18541855, 1870-1871 ve 1876-1877 savalarnda olduu gibi, savaan
19
hkmetlerden birini ya da tekini tuttuklarn, onlardan szler aktararak belirtiyorlar. Btn bu atflar, tpk anarist Guillaume ve rekasnn anarizmi hakl gstermek iin Marx ile Engelsin [sayfa 21] grlerini tahrif etmesi gibi, Marx ve Engelsin grlerinin burjuvazi ve oportnistler yararna utanmazcasna tahrifidir. 1870-1871 sava, Napoleon III yenilene kadar Almanya iin tarihsel bakmdan ilerici bir savat, nk Napoleon III, ar ile birlikte Almanyaya yllarca zulmetmi ve onu feodal bir paralanma halinde brakmtr. Ama sava, .ransann yama edilmesi halini alnca (Alsace ve Lorrainein ilhak ile) Marx ve Engels, Almanlar iddetle knadlar. Hatta bu savan balangcnda Marx ve Engels, Bebel ile Liebk-nechtin askeri denek iin oy vermeyi reddetmelerini onam ve bunlara Alman sosyal-demokratlar ile ili-dl olmamalarn, daima proletaryann bamsz snf karlarn savunmalarn tlemilerdir. lerici burjuva nitelikte olan ve ulusal kurtulu iin verilen .ransz-Prusya savann zelliklerini bugnk emperyalist savaa uygulamak, gerekle alay etmek demektir. Ayn ey, daha byk bir vurguyla, 1854-1855 savanda olduu gibi, modern emperyalizmin var olmad, sosyalizm iin nesnel koullarn bulunmad, taraf lkelerden hibirinde sosyalist bir yn partisinin henz kurulmad, yani byk devletler arasndaki savala ilgili olarak proletarya devrimi uygulamalarnn Basle Bildirisinde ne srlmesini salayan koullarn hibirinin var olmad 19. yzyl savalarnn hepsine uygulanabilir. Her kim, Marxn, gerici ve mutlakyeti burjuvazi ve sosyalist devrim dnemine tam tamna uygulanmas gereken iilerin yurtlar yoktur szn unutarak, burjuvazinin ilerici olduu dnemdeki savalara kar Marxn tutumuna atfta bulunursa, Marx rezilcesine tahrif etmi ve sosyalist gr as yerine burjuva gr asn koymu olur. II. ENTERNASYONALN K Btn dnya sosyalistleri, 1912de Basleda, Avrupada [sayfa yaklamakta olan sava, btn hkmetlerin canice ve gerici bir giriimleri olarak grdklerini ve bu giriimin devrimi hzlandrarak kapitalizmin yklmasn abuklatracan ilan etmilerdir.
22]
20
Sava kt, ve birlikte bunalmlar da getirdi. Sosyal-demokrat partilerin ou, devrimci taktikler yerine, gerici taktiklere saptlar ve kendi hkmetleri ile burjuvazilerinin yannda yer aldlar. Sosyalizme kar bu ihanet, II. Enternasyonalin (1889-1914) k demekti. Bu kn nedenlerini aka ortaya koymamz ve sosyalovenizmin dou ve gelime koullarn belirtmemiz gerekir. SOSYAL-OVENZM TASTAMAM BR OPORTNZMDR II. Enternasyonal dnemi boyunca sosyal-demokrat partiler iinde devrimci ve oportnist kanatlar arasnda her yerde bir savam srp gidiyordu. Bir dizi lkede (ngiltere, talya, Hollanda, Bulgaristan), bu ayrc izgi boyunca paralanmalar olmutur. Oportnizmin, ii snf hareketi iinde burjuva politikasn dile getirdii konusunda, hibir marksistin en kk bir kukusu yoktur. Oportnizm, kk-burjuvazinin karlarn, ve burjuvalam iilerin kk bir kesiminin, proleter ynlarn, ezilen ynlarn karlarna kar kendi burjuvalar ile birlemesini ifade eder. 19. yzyln sonundaki nesnel koullar oportnizmi olaanst g-lendirdi, legal burjuva olanak ve frsatlarnn kullanlmasn legalizme tapma durumuna getirdi; ii snf iinde ince bir brokrat ve aristokrat katman yaratt, sosyal-demokrat partilerin saflarna birok kk-burjuva yolda ekti. Sava bu gelimeyi hzlandrd ve oportnizmi sosyal-ovenizm biimine dntrd, yani oportnistler ile burjuvazi arasndaki gizli ittifak ak duruma getirdi. Ayn zamanda her yerde askeri makamlar skynetim ilan [sayfa 23] ettiler, ve eski liderlerinin hemen hepsi, burjuvaziye katlan ii ynlarnn azna gem vurdular. Oportnizm ile sosyal-ovenizmin ekonomik temeli ayndr: ayrcalkl iilerin nemsiz bir kesimi ile kendi ayrcalkl durumlarn savunan kk-burjuvazinin ortak karlar; yani kendi ulusal burjuvazilerinin, egemen ulus durumundan yararlanarak teki uluslar soymasndan paylarna decek krntlar... Oportnizm ile sosyal-ovenizmin ideolojik ve politik z de ayndr: snf savam yerine snf ibirlii; savamn devrimci anlamn yadsma; glklerden bir devrim iin yararlanacak yerde, zor duruma den kendi hkmetlerine yardmc olmak.
21
Btn Avrupa lkelerini bir btn olarak alr, bireyleri (ne kadar yetkili olsalar da) nemsemezsek, oportnist eilimin sosyal-ovenizmin kalesi durumuna geldiini, buna karlk devrimci kamptan bu tutuma kar az ya da ok tutarl protestolarn her yerden ykseldiini grrz. rnein, 1907 Stuttgart Uluslararas Sosyalist Kongresinde[7] beliren fikir ayrlklarna bakarsak, uluslararas marksizmin emperyalizme kar olmasna karlk, uluslararas oportnizmin daha o zamandan emperyalizmden yana olduunu grrz. OPORTNSTLERLE BRLK OLMAK, LERLE KEND ULUSAL BURJUVAZLER ARASINDA TT.AK KURMAK VE ULUSLARARASI DEVRMC SINI.INI PARALAMAK DEMEKTR Savatan nceki dnemde, oportnizme, Sosyal-Demokrat Partinin saptrc ve ar bir blm gzyle baklmakla birlikte, gene de bu blm meru olarak kabul edilirdi. Sava, bunun gelecekte de byle olmayacan gstermitir. Olgunlaan oportnizm, artk ii snf hareketi iinde burjuvazinin elilii roln eksiksiz oynamaya balamtr. Oportnistler ile birlik, tam bir ikiyzllk [sayfa 24] durumunu almtr. rnein Alman Sosyal-Demokrat Partisinde grdmz btn nemli anlarda (rnein, 4 Austos oylamasnda olduu gibi)[8] oportnistler, partinin karsna, burjuvazi ile eitli ilikileri, sendikalar ve benzeri kurulularn yrtme kurullarndaki ounluklar ile salanan birer ltimatomla kmaktadrlar. Bugn oportnistler ile birlik, aslnda ii snfnn kendi ulusal burjuvazisinin boyunduruu altna girmesi, teki uluslarn ezilmesi ve byk devletlerin ayrcalklarnn korunmas amac iin onlarla ibirlii yaplmas, btn lkelerde devrimci proletaryann paralanmas demektir. Birok kurulularda nemli yerler igal eden oportnistlerle savamda tek tek olaylar ne kadar g olursa olsun; eitli lkelerde ii partilerinin oportnistlerden temizlenmesi hangi zellikleri gsterirse gstersin, bu, yaplmas mutlaka gerekli ve yararl bir itir. Reformcu sosyalizm lyor ve .ransz sosyalisti Paul Golayn deyimiyle yeni doan sosyalizm devrimci, uzlamaz ve isyanc olacaktr.
22
K A U T S K C L K II. Enternasyonalin en byk otoritesi Kautsky, marksizme lafebelii ile yaplan hizmetin, aslnda, onu nasl struvecilie[9] ya da brentano-culua[10] indirgemek olduunu gsteren, ok tipik ve arpc bir rnektir. Plehanov da, benzer bir rnei temsil eder. Bunlar, aka srtan sofiste bir tutumla, marksizmi, yaayan devrimci znden ayrrlar; bunlar, marksizmde, devrimci savam yntemleri, bu yntemlerin savunulmas ve hazrlanmas, ynlarn bu ynde eitilmesi dnda her eyi bulurlar. Kautsky, tam bir sorumsuzlukla, sosyal-ovenizmin temel fikri olan, bugnk savata anayurdun savunulmas tezini, szde bir muhalefet tavryla, sava harcamalarna ekimser oy kullanmak yoluyla sola kar diplomata dnler vererek [sayfa 25] uzlatrmak istemektedir. 1909da yaklaan devrimler a ve sava ile devrimler arasndaki iliki zerine koskoca bir kitap [Der Weg zur Macht - ktidar Yolu] yazan Kautsky, 1912de yaklaan savatan devrim adna yararlanlmas konusunda Basle Bildirisine imza koyan Kautsky, bugn sosyal-ovenizmi her ynyle hakl gryor, savunuyor ve Plehanov gibi o da btn devrimci dncelerle ve devrimci savama doru atlan her admla alay etmede burjuvazi ile birlik oluyor. i snf, bu dneklie, bu sorumsuzlua, bu oportnizme kul-kle olmaya ve marksist teorinin bu ei grlmemi kabalatrlmasna kar acmadan savam vermeksizin, dnya lsndeki devrimci roln oynayamaz. Kautskicilik bir raslant deil, bir yandan szde marksizme bal kalmak, bir yandan de eylemde oportnizme boyun emek gibi, II. Enternasyonaldeki elikilerin toplumsal bir rndr. Kautskiciliin bu temel yanlgs, her lkede kendisini eitli biimlerde gstermektedir. Hollandada Roland-Holst, bir yandan anayurdu savunma fikrini reddederken, bir yandan oportnist partilerle birlik olmay savunmaktadr. Rusyada da Trotski bir yandan bu fikri reddederken, te yandan oportnist ve ovenist Nao Zarya grubu ile ibirliini savunmaktadr. Romanyada Rakovski, Enternasyonalin yklmasndan sorumlu grd iin oportnizme sava aarken, ayn zamanda, anayurdun savunulmas fikrinin doruluunu kabule hazr durumdadr. Btn bunlar (Gorter ve Pannekoek gibi) Hollandal marksistlerin pasif radikalizm dedikleri
23
melanetin belirtileridir ve teoride devrimci marksizmin yerine semecilii, uygulamada oportnizmin yanna klelii ya da iktidarszl koymaktadr. [sayfa 26] MARKSSTLERN SLOGANI, DEVRMC SOSYAL-DEMOKRAS SLOGANIDIR Sava, kuku yok ki, iddetli bir bunalm yaratm, ynlarn kaygsn beklenmedik lde artrmtr. Bugnk savan gerici nitelii ile btn lkelerin burjuvazisinin kendi yamaclk amalarn ulusal ideoloji sz ardna gizleyerek syledikleri hayaszca yalanlar, nesnel devrimci bir temele dayanarak, kukusuz, ynlar arasnda kprdanlar yaratmaktadr. Bu duygularn bilinli bir duruma gelmesi, derinlemesi ve biimlenmesinde ynlara yardm etmek bizim grevimizdir. Bu grev ancak u slogan ile doru olarak ifade edilir: emperyalist sava i sava durumuna eviriniz; ve sava srasndaki btn tutarl snf savamlar, ciddi bir biimde yrtlen btn yn hareketleri, eninde sonunda bu amaca ynelmelidir. Gl devrimci bir hareketin, byk devletler arasndaki birinci mi, yoksa ikinci mi emperyalist sava srasnda olacan; savatan nce mi, savatan sonra m patlak vereceini imdiden syleyemeyiz, ama ne olursa olsun bizim grevimiz bu ynde sistemli olarak, ylmadan almaktr. Basle Bildirisi dorudan Paris Komn rneine deiniyor: hkmetler arasndaki savan bir i savaa dntrlmesine. Yarm yzyl nce proletarya ok zayft; sosyalizm iin nesnel koullar henz olgunlamamt; btn savaan lkelerdeki devrimci hareketler arasnda birlik kurulamazd; Paris iilerinin bir blm (1792 gelenei) ulusal ideoloji szne saplanmt ve bu, o srada Marx n da belirttii gibi, onlarn kk-burjuva zayflklar idi ve Komnn dmesinin nedenlerinden biriydi. Yarm yzyl sonra, o zaman devrimi zayflatan koullar artk geip gitti. Bugn, Paris komnclerinin ruh haline kaplarak eylemi terketmeye eilim gstermek, sosyalistler iin balanmaz bir yanlmadr. [sayfa 27] SPERLERDE DOAN KARDELEME RNE Btn savaan lkelerin burjuva gazeteleri, dman ulusla-
24
rn erleri arasnda siperlerde bile kardelik kurulduunu bildirdiler. Alman ve ngiliz askeri makamlarnn bu gibi kardelemelere kar yaynladklar sert emirler, hkmetler ile burjuvazinin bu ie byk nem verdiklerini gsteriyor. Bat Avrupa sosyal-demokrat partilerinin n saflarnda oportnizmin at koturduu, sosyal-ovenizmin btn sosyal-demokrat basn ve II. Enternasyonalin btn yetkililerince desteklendii bir srada bylesine kardelemelerin kurulabilmesi, bize, yalnzca hasm lkelerdeki sol-kanat sosyalistleri tarafndan bu ynde sistemli bir alma yapld takdirde, bugnk canice, gerici ve kleci savan ksaltlmasnn, uluslararas devrimci bir hareketin yaratlmasnn pekala mmkn olduunu gstermektedir. LLEGAL RGTN NEM Btn dnyadaki en nde gelen anaristler, oportnistlerden hi de geri kalmayarak, bu savata, (Plehanov ile Kautskynin anlayna uygun olarak) kendilerini sosyal-ovenizm amuruna bulatrmlardr. Bu savan yararl sonularndan biri de, kuku yok ki, anarizmi ve oportnizmi yoketmek olacaktr. Sosyal-demokrat partiler her zaman ve her koulda, ynlarn rgtlenmesi ve sosyalizmin yaylmas iin en kk legal olanaktan yararlanmay ihmal etmemekle birlikte, legal almann klesi olmaktan da, kendilerini kurtarmaldrlar. Engels, i savaa, ve burjuvazinin yasalar inemesinden sonra bizim de yasalar inememiz gereine deinerek, lk silah patlatan siz olunuz bay burjuvalar![11] diye yazyordu. inde bulunduumuz bunalmlar, burjuvazinin, btn lkelerde, en zgr lkelerde bile, yasalar ayaklar altna aldn gstermektedir; devrimci savam yntemlerini savunmak, tartmak, deerlendirmek ve hazrlamak amacyla bir illegal rgt [sayfa 28] kurulmakszn ynlarn devrime yneltilmeleri olanakszdr. rnein Almanyada, sosyalistlerin yaptklar btn namuslu iler, o pis oportnizme ve ikiyzl kautskicilie karn ve gizlice yaplmtr. ngilterede, askerlie kar yazlar yaynladklar iin insanlar zindanlara atlmlardr. llegal propaganda yntemlerini knamay ve bununla legal basnda alay etmeyi sosyal-demokrat parti yelii ile badar saymak sosyalizme ihanettir.
25
EMPERYALST SAVATA KEND HKMETINN YENLGS ZERNE Bugnk savata, gerek kendi hkmetinin zaferini savunmak, gerek ne zafer, ne yenilgi slogann savunmak, sosyalovenizm grnden kaynaklanr. Gerici bir savata, devrimci bir snf, hkmetinin yenilmesini istemekten baka bir ey yapamayaca gibi, hkmetin askeri baarszlklar ile onu devirme olanaklarnn arttn grmemezlik de edemez. Hkmetlerin balatt bir savan ancak hkmetler arasnda bir sava olarak biteceine inanan ve bunun byle olmasn isteyen bir burjuva, btn hasm lkelerin sosyalistlerinin, kendi hkmetlerinin yenilgisini istemelerini ve bunu sylemelerini gln ve sama bulur. Tersine, bu tr bir sz, snf bilincine varm her iinin besledii dnceyi dorular, ve bizim, bu emperyalist sava bir i sava durumuna evirme abalarmz ile ayn dorultuda olur. ngiliz, Alman ve Rus sosyalistlerinin bir blmnn yrtt ciddi sava aleyhtar propaganda, kuku yok ki, bu hkmetlerin askeri gcn zayflatmtr ve bu eylem, sosyalistlerin lehine bir nottur. Sosyalistler, ynlara, kurtulmalar iin tek kar yolun kendi hkmetlerini devirmek olduunu, ve bu amala, hkmetlerinin bu savata iine dtkleri glklerden yararlanmalar gerektiini anlatmaldrlar. [sayfa 29] PAS.ZM VE BARI SLOGANI Ynlarn bartan yana duygular, ou zaman, bir protestonun balangcn, savan gerici niteliine kar kzgnl ve ynlarn bu niteliin bilincine vardklarn ifade eder. Bu duygudan yararlanmak, sosyal-demokratlarn grevidir. Bu anlamdaki her harekete, her gsteriye btn gleriyle katlacaklar, ama devrimci bir harekete geilmeden, toprak ilhaklar olmadan, uluslara tahakkm edilmeksizin, yamasz, imdiki hkmetler ile egemen snflar arasnda yeni yeni savalarn tohumlar atlmakszn barn mmkn olabileceini syleyecek, halk kandrmayacaktr. Halkn bu ekilde aldatlmas hasm hkmetlerin gizli politikalarna hizmet etmek ve bunlarn kar-devrimci planlarn kolaylatrmak demektir. Srekli ve demokratik bar isteyen herkes, hkmetler ile bur-
26
juvaziye kar, bir i savatan yana olmak zorundadr. ULUSLARIN KEND KADERLERN TAYN HAKKI Bugnk savata halkn burjuvazi tarafndan en yaygn aldatlma biimi, yamac amalarn ulusal kurtulu ideolojisi maskesi arkasna gizlemeleridir. ngilizler Belikallara, Almanlar Polonyallara vb. zgrlk vaad ediyorlar. Grdmz gibi, bu sava, aslnda dnyadaki uluslarn ounluunu ezen lkelerin, bu zulm ve smry derinletirmek ve geniletmek savadr. Uluslarn ne trden olursa olsun ezilmelerine kar savam vermeksizin, sosyalistler, asl byk hedeflerine ulaamazlar. Bu yzden sosyalistler, ezen lkelerin (zellikle szde byk devletlerin) sosyal-de-mokrat partilerinden, ezilen uluslarn, szcn politik anlamyla kendi kaderlerini tayin hakkn, yani politik bamszlk hakkn tanmalarn ve bu hakk savunmalarn istemelidirler. Byk bir ulusun ya da smrgeleri olan bir ulusun sosyalistleri, eer [sayfa 30] bu hakk savunmuyorsa ove-nisttir. Bu hakkn savunulmas hibir biimde kk devletlerin kurulmasn zendirmek deildir; tersine, daha zgr, korkudan uzak ve bu yzden daha geni ve daha evrensel byk devletlerin ve devletler federasyonunun kurulmasn hazrlamaktr. Bu byk devletler, ynlar iin daha yararl olduu gibi, ekonomik gelimeye de daha elverilidir. Ezilen uluslarn sosyalistleri ise, hem ezen, hem de ezilen aznlklarn iilerin (rgtlenme dahil) tam bir birlii iin savam vermelidir. Bir aznln tekinden yasalar yoluyla ayrlmas fikri (Bauer ve Rennerin savunduklar szde kltrde-ulusal zerklik) gerici bir fikirdir. Emperyalizm, dnya uluslarnn bir avu byk devlete gitgide daha fazla ezilmesi adr, bu yzden uluslarn kendi kaderlerini tayin hakk tannmakszn, emperyalizme kar, uluslararas sosyalist devrim iin savam vermek olanakszdr. Baka uluslar ezen ulus zgr olamaz (Marks ve Engels). Kendi ulusunun baka uluslar ezmesine gz-yuman bir proleter, sosyalist bir proleter olamaz. [sayfa 31]
27
KNC BLM RUSYADA SINI.LAR VE PARTLER
BURJUVAZ VE SAVA Rus hkmeti, bir bakma, Avrupal meslektalarndan hi de geri kalmamtr; onlar gibi halkn byk bir yalanla kandrmay becermitir. Ynlara ovenlii bulatrmak, arlk hkmetinin hakl bir sava srdrd, yani karde slavlar hibir kar gzetmeden savunduu izlenimini vermek iin, Rusyada da kocaman, canavarca bir yalan ve kurnazlk makinesi iletilmitir. Byk toprak sahipleri snf ile ticaret ve sanayi burjuvazinin st katman, arlk hkmetinin askeri politikasn cangnlden desteklemitir. Bunlar, Trk ve Avusturya mirasnn paylalmasndan byk maddi karlar ve ayrcalklar ummaktadrlar. Bu s-
28
nflarn birok kongrelerinde [sayfa 32] arlk ordularnn zaferi halinde ceplerine akacak krlar hesapland bile. stelik gericiler, Romanov hanedannn devrilmesini ve Rusyada yeni bir devrimi geciktirecek tek eyin, arn zaferi ile bitecek bir d sava olduunu pek iyi biliyorlar. Kent orta burjuvazisi ile burjuva aydnlarn ve serbest meslek sahibi kimselerin geni bir katman, hi deilse savan banda, ovenizme saplanmt. Kadetler Rus liberal burjuvazisinin partisi, btnyle ve kaytsz artsz arlk hkmetini destekliyordu. D politika alannda kadetler, uzun sredir bir hkmet partisiydi. arlk diplomasisinin, byk politik hilelerine birok kez alet ettii panislavizm, kadetlerin resmi ideolojisi olmutu. Rus liberalizmi, ulusal liberalizm biimine girerek yozlamt. Yurtseverlikte KaraYzler ile yar ediyor, militarizme ve askeri donanma kurulmasna seve seve oy veriyordu. Rus liberalizminin kampnda ise, yetmilerde, Almanyada zgrlk a liberalizmin, yozlaarak, ulusalliberal partiyi dourmas gibi bir durum vard. Rus liberal burjuvazisi kesin olarak kar-devrim yolunu tutmutu. Bu konudaki Rus Sosyal-Demokrat i Partisinin gr, tamamen dorulanmt. Rus liberalizminin hl Rusyadaki devrimin devindirici gc olduu yolundaki bizim oportnistlerin grn, yaam yerle bir etmiti. Ynetici klik, burjuva basn, din adamlar vb. yoluyla, kyller arasnda ovence bir duygunun yaratlmasn baarmt. Sava alanlarndan askerlerin dnmesi ile kylerdeki bu durum, kuku yok ki, arlk monarisinin lehine olmayacak biimde deiecektir. Kyllerle temasa gelen burjuva demokrat partileri, ovence dalgalara kar koyamadlar. Devlet Dumasndaki Trudovik partisi, sava harcamalar iin oy vermeyi reddetti, ama liderleri Kerenskinin azndan yurtseverce bir bildiriyle, monarinin ekmeine ya srd. Narodniklerin btn legal yayn [sayfa 33] organlar genellikle liberalleri izlediler. Burjuva demokrasisinin sol-kanad bile Uluslararas Sosyalist Broya bal, szde Sosyalist-Devrimci Parti kendisini bu akntya brakmt. Bu partinin Uluslararas Sosyalist Brodaki temsilcisi Bay Rubanovi aktan aa sosyal-ovenist olarak ortaya kt. Bu partinin delegeleri, Sosyalist Antantn Londra Konferansnda ovenist karar tasars iin oy kulland (teki yars ekimser kald). Sosyalist-devrimcile-rin illegal yaynlarnda (Novosti
29
gazetesi;[12] ve tekilerde) ovenistler ege-men durumdayd. Burjuva evrelerine bal devrimciler, yani ii snf ile ilgisi olmayan burjuva devrimcileri, bu savata feci bir iflasa uradlar. Kropotkin, Burtsev ve Rubanoviin kara talihleri ok dikkate deer. SINI.I VE SAVA Rusyada hkmet ile burjuvazinin ovenizm mikrobunu bulatrmadklar tek snf proletarya oldu. Savan balangcndaki taknlklara ancak ii snfnn en geri unsurlar katld. Moskovada Al-man aleyhtar ayaklanmada iilerin oynad rol, epeyce abartlmtr. Genellikle ve btnyle Rus ii snf, ovenizme kar bakl olduunu ortaya koydu. Bu, lkedeki devrimci durum ve Rus proletaryasnn genel yaam koullaryla aklanabilir. 1912-1914 yllar, Rusyada yeni ve byk devrimci alkalanmalarn balangcna tanklk eder. Dnyann henz grmedii lde byk bir grev hareketine yeniden tank olduk. 1913teki devrimci yn grevine katlanlarn says en az yarm milyondur. Bu rakam, 1914te iki milyonu at ve 1905 dzeyine yaklat. Savan ngnnde St. Petersburgda iler, ilk sokak arpmalarna kadar geldi dayand. Giz1i Rus Sosya-Demokrat Ii Partisi, Enternasyonale kar devini tam olarak yapt. Enternasyonalizmin [sayfa 34] bayra onun ellerinde dalgaland. Partimiz, oportnist gruplarla ve unsurlarla uzun sre nce rgt olarak ilikilerini kesmiti; ayaklar oportnizm ile ve, ne pahasna olursa olsun yasalarn dna kmama balar ile bal deildi; bu durum devrimci devini yerine getirmede ona yardmc oldu; tpk Bissolatinin, oportnist partisinden ayrlan talyan yoldalara yardmc olduu gibi. lkemizdeki genel durum sosyalist oportnizmin ii ynlar arasnda kk salmasna elverili deildir. Rusyada oportnizm ile reformiz-min her trn aydnlar katman ile kk-burjuva vb. arasnda grebiliriz, ama politik bakmdan etkin ii katmanlar arasnda, bu, nemsiz denecek kadar azdr. lkemizde ayrcalkl ii ve masa memuru katman ok ince bir katmandr; yasalara uyma fetiizmi burada yaratlamaz. Tasfiyeciler (Akselrod, Potessov, erevanin, Maslov ve tekilerin ynetimindeki oportnist par-
30
ti) savatan nce ii ynlar arasnda ciddi bir destekten yoksundu. Drdnc Devlet Dumasna yaplan seimler, tasfiyeciliin karsnda olan tam alt ii millet vekilinin seilmesiyle sonuland. Pet-rogradda ve Moskovada legal olarak baslan ii yaynlarnn dalm ve bu yaynlar iin toplanan paralar, snf bilincine varm iilerin bete-drdnn oportnizm ve tasfiyecilie kar olduunu yadsnmayacak bir biimde tantlamtr. Savan bandan beri arlk hkmeti, bizim gizli Rus Sosyal-Demokrat i Partisinin yesi olan binlerce vasfl iiyi tutuklad ve srgne gnderdi. Bu durum, lkede skynetimin ilan, gazetelerimiz zerindeki bask ve benzeri nedenlerle birlikte, hareketi geriletti. Ama gene de partimiz, gizli devrimci faaliyetini srdrmektedir. Petrograd Parti Komitesi, gizli bir gazeteyi, Proletarski Golosu[13] yaynlamaktadr. Yabanc bir lkede yaynlanan Merkez Organ Sosyal-Demokratn makaleleri Petrogradda tekrar baslyor ve [sayfa 35] teki kentlere gnderiliyor. Bildiriler gizlice baslyor ve asker klalarna bile sokulabiliyor. Kent dnda gzden rak yerlerde gizli ii toplantlar yaplyor. Son gnlerde Petrogradda metal iilerinin byk bir grevi balad. Bu grevlerle ilgili olarak Petrograd Parti Komitemiz iilere birka ar yaynlamtr. DEVLET DUMASINDA RUS SOSYAL-DEMOKRAT GRUBU VE SAVA 1913te, Devlet Dumasndaki sosyal-demokrat milletvekilleri arasnda bir blnme oldu. Bir yanda, heydzenin ba ektii oportnizmi destekleyen yedi kii vard. Bunlar, ii says ancak 214.000e ulaan ve proleter olmayan yedi eyaletten seilmilerdi. te yanda, ii says 1.008.000 olan Rus sanayi merkezlerinde hepsi de ii semenler tarafndan seilen alt milletvekili vard. Blnmenin ana nedeni, devrimci marksizm taktii mi, yoksa oportnist reform taktii mi? sorunuydu. Uygulamada, anlamazlk, parlamento dnda ynlar arasndaki alma alannda kendini gstermiti. Rusyada, eer bu ii yapanlar devrimci bir zemin zerinde kalmak istiyorsa, iin gizli yaplmas gerekiyordu. heydze grubu, illegal almay reddeden tasfiyecilerin sadk bir mttefiki idi ve bunlar iilerle yaptklar konumalarda ve mitinglerde savunuyordu. Bu yzden de blnme oldu. Alt milletvekili Rus
31
Sosyal-Demokrat i Grubunu kurdular. Bir yllk alma, Rus iilerinin byk bir ounluunun bu grubu desteklediini yadsnmaz biimde tantlad. Savan balangcnda, iki grubun tutumu arasndaki ayrm, apak ortaya kt. heydze grubu kendini parlamento almalarna verdi. Sava harcamalar iin oy vermedi; eer verseydi, iiler arasnda kendisine kar byk bir fkenin doacan biliyordu. (Rusyada, kk-burjuva Tru-doviklerin bile sava harcamalar lehine oy kullanmadklarn [sayfa 36] grdk.) Ama bu grup, sosyal-ovenizme kar azn ap da tek sz sylemedi. Partimizin politikasn benimseyen Rus Sosyal-Demokrat i Grubu ise byle hareket etmedi. Savaa kar protestoyu ii snfnn derinliklerine kadar yayd; Rus proletarya ynlar arasnda anti-emperyalist propaganday ynetti. iler arasnda byk bir sempatiyle karlanan bu tutum, hkmeti ylesine korkuttu ki, hkmet, kendi yasalarn ayaklar altna alarak, milletvekili arkadalarmz tutuklamak ve Sibirya ya srgne gndermek zorunda kald. Yoldalarmzn tutuklandn bildiren ilk resmi bildiride arlk hkmeti yle diyordu: almalarnn amac, gizli bildiriler ve szl propagandalar yoluyla ynlar sava aleyhine tahrik ederek Rusyann askeri gcn sarsmak olan sosyal-demokrat kurulularn baz yelerinin tutumu, bu bakmdan bakalarndan tamamen farklyd. Vanderveldenin, arla kar savamn geici olarak durdurulmas konusundaki nl arsna arn Belika elisi Prens Kudaevin yeni aklamalarndan, Vanderveldenin bu ary tek bana deil, arn ad geen elisiyle birlikte kaleme ald anlalmtr, yalnz bizim partimiz, Merkez Komitesi aracl ile olumsuz yant vermitir. Tasfiyecilerin ynetildii merkez, Vandervelde ile anlam ve almalarnda savaa kar kmayacan basnda resmen aklamtr. arlk hkmetinin milletvekili yoldalarmza kar balca sulamas, Vanderveldeye verilen bu olumsuz yant iiler arasnda yaymak olmutur. Mahkemede arlk savcs Bay Nenarokomov, yoldalarmza, Alman ve .ransz sosyalistlerini rnek olarak gstermitir. Alman sosyal-demokratlar demitir savc sava harcamalar lehinde oy kullanmlar ve hkmetin [sayfa 37] dostu olduklarn tantlamlardr.
32
te Alman sosyal-demokratlar byle hareket ettiler, ama Rus sosyal-demokrasisinin valyeleri byle davranmadlar. ... Belika ve .ransa sosyalistleri teki snflarla kavgay, parti ekimelerini hep birlikte unutmular ve bayrak evresinde birlemekte duraksamamlardr.. Ama savc, Rus Sosyal-Demokrat i Partisi yelerinin, Parti Merkez Komitesinin emrini yerine getirerek, bu ekilde hareket etmediini de szlerine eklemitir. Mahkemede, partimizin proleter ynlar arasnda yrtt youn ve gizli, sava kart almalarnn etkileyici bir manzaras gzler nne serilmitir. urasn sylemeye gerek yoktur ki, arlk mahkemesi, yoldalarmzn bu alanda giritikleri faaliyetlerin hepsini de ortaya karamamtr; ama ortaya karlanlar bile birka ay iinde nelerin yaplabildiini gstermeye yetmitir. Grup ve komitelerimizin savaa kar ve uluslararas taktikler kullanlmas iin yaynlad gizli bildiriler mahkemede akland. Btn Rusyadaki snf bilinci olan iilerden RSDP [Rus Sosyal-Demokrat i Partisi] yelerine gizli balar uzanm ve parti yeleri, sava, marksizm asndan deerlendirmede iilere yardm etmek iin ellerinden gelen her eyi yapmlardr. Harkov eyaleti ii milletvekili Muranov yolda mahkemede yle demitir: Halkn beni Devlet Dumasna, meclisin koltuklarn andraym diye gndermediine inandmdan, ii snfnn duygularn renmek iin lkeyi dolatm. Muranov, mahkemede, partimizin gizli ajitatrlk grevini yklendiini, Urallarda, Verkneysetski iyerlerinde ve baka yerlerde, ii komitelerini rgtlediini kabul etmitir. Mahkeme, savan kmas zerine RSDP yelerinin propaganda amacyla hemen hemen btn Rusyay dolatklarn, Muranovun, Petrovskinin, Babayevin ve dierlerinin [sayfa 38] sava aleyhinde kararlarn kabul edildii birok ii toplantlarn dzenlediklerini gstermitir. arlk hkmeti yarglananlar idam etmekle tehdit ediyordu. Bu yzden, yarglamada btn yeler Muranov yolda gibi cesur davranmadlar. Bunlar, arlk savcsnn kendilerini mahkum ettirmesini gletirmek istiyorlard. Rus sosyal-ovenleri, imdi, u sorunun zn gzden karmak iin bu olay adice istismar ediyorlar: ii snfna ne tr bir parlamentarizm gerekli? Parlamentarizmi, Sdekum ile Heine, Sembat ile Vaillant,
33
Bissolati ile Mussolini, heydze ile Plehanov da tanyor. Dumann RSDP grubunu oluturan yoldalar da tanyorlar; ovenistlerle balarn kopartan Bulgar ve talyan yoldalar da. eit eit parlamentarizm var. Bazlar parlamento krssn, kendi hkmetinin gzne girmek iin ya da en azndan heydze grubunun yapt gibi, her trl sorumluluktan kurtulmak iin kullanyorlar. Dierleri ise, parlamentarizmi, sonuna kadar devrimci kalmak, en zor koullar altnda bile sosyalist ve enternasyonalist olarak grevlerini yerine getirmek iin kullanr. Parlamento almalar, bazlarna bakan koltuu salar, bazlarn ise hapishaneye, srgne, krek cezasn ekmeye gnderir. Kimileri burjuvaziye, kimileri proletaryaya hizmet eder. Kimisi sosyal-emperyalisttir, kimisi devrimci marksist.
[sayfa 39]
34
NC BLM ENTERNASYONALN YENDEN KURULMASI
ENTERNASYONAL yeniden nasl kurulabilir? Ama, her eyden nce, Enternasyonalin yeniden kurulmasnn nasl olmamas gerektii zerine birka sz. SOSYAL-OVENLERN VE MERKEZN YNTEM Btn lkelerin sosyal-ovenleri hepsi de byk enternasyonalisttir! Savan hemen bandan beri enternasyonalin durmadan tasasn ekmilerdir! Bir yandan bize, enternasyonalin k zerine olan szlerin abartlm olduunu sylemilerdir. Aslnda ortada nemli bir durum olmadn sylemilerdir. Kautskyye baknz: diyor ki, enternasyonal, bar zamannn bir aracdr; bu aracn [sayfa 40] sava dneminde biraz arza gstermesi doaldr. te yandan btn lkelerin sosyal-ovenleri bugnk kmazdan
35
kurtulmak iin pek basit ve neredeyse uluslararas bir yol bulmulardr. Bulduklar are hi de aprak deil; yaplacak tek ey savan bitmesini beklemek; sava bitene kadar her lkenin sosyalisti kendi anayurdunu savunmal ve kendi hkmetini desteklemelidir; sava bitince hepsi birbirini affetmeli, herkesin hakl olduu kabul edilmeli; barta karde gibi yaarz, savata ise u ya da bu karar gereince Alman iilerini .ransz kardelerinin, .ransz iilerini Alman kardelerinin zerine saldrtrz. Bu konuda, Kautsky de, Plehanov da, Victor Adler de, Heine de ayn dncede. Victor Adler yle yazyor: Bu g zamanlar atlatnca ilk yapacamz ey , birbirimizin gzndeki mertei baa kakmaktan saknmak olacaktr. Kautsky de diyor ki, Enternasyonalin kaderi zerinde hi bir lkenin ciddi sosyalisti, kayg verici bir ey sylememitir. Plehanov da yle der: Masumlarn kanna bulanm (Alman sosyal-demokratla-rnn) ellerini skmak pek canskc. Ama hemen ardndan bir af ilann neriyor: burada diye yazyor, kalbin sesini kafann sesine baml tutmak ok yerinde olur. Byk dava adna, enternasyonal, gecikmi bile olsa pimanlklar dikkate almaldr. Heine, Sozialistische Monatsheftede Vanderveldenin davrann cesurca ve arbal olarak niteliyor ve onu, Alman sollarna rnek gsteriyor . Ksacas, sava sona erince Kautsky ile Plehanov, Vandervelde ile Adlerden kurulu bir komisyon atanacak ve karlkl balama havas iinde oybirlii ile bir karar hazrlanacak. Anlamazln zeri bir gzel rtlecek. Olup biteni anlamalar iin iilere yardm edilecek yerde, kat zerinde kalan bir birlik numaras ile iiler kandrlacak. Btn lkelerin sosyal-ovenleri ile ikiyzllerinin [sayfa 41] biraraya gelmesine, Enternasyonalin yeniden kurulmas denilecek. Byle bir yeniden kurulmann ok byk bir tehlike olduu gereini kendi kendimizden saklamamalyz. Btn lkelerdeki sosyal-ovenler bununla ilgileniyor. i ynlarnn sosyalizm mi yoksa [oven] milliyetilik mi? sorununu kendi kendilerine zmlemeye almalarn da istemiyorlar. Hepsi de birbirlerinin gnahn rtmek abas iinde. Hibiri, ikiyzl enternasyonalin o nl virtz Kautskynin nerisinden baka bir neri getirme yeteneine sahip deildi. Ne var ki, bu tehlike pek az biliniyor. Sava kal bir yl ol-
36
duu halde, uluslararas balarn yeniden kurulmas iin bir dizi giriimler oldu. Genelkurmaylar ile kendi anayurtlarnn burjuvazisine yardm amacyla akszl ovenlerin biraraya geldii Londra ve Viyana konferanslarnn burada szn bile etmiyoruz. Bizim demek istediimiz, Lugano[14] ve Kopenhang[15] toplantlaryla, Uluslararas Kadnlar Konferans[16] ve Uluslararas Genlik Konferansdr.[17] Bu konferanslar en iyi niyetlerle yapld, ama hibirisi de bu tehlikeyi gremedi. Enternasyonalistler iin bir cephe hatt izmediler. Hibiri, proletaryaya, enternasyonalin sosyal-ovenlerin yntemleriyle canlandrlmasnn getirecei tehlikeleri anlatmad. Olsa olsa, sosyal-ovenlere kar bu savam verilmeksizin sosyalizm davasnn kazanlamayaca iilere anlatlmakszn, eski kararlarn yinelenmesiyle yetinildi. Yani yerlerinde saydlar. MUHALE.ETN DURUMU Btn enternasyonalistleri en ok ilgilendiren eyin Alman sosyal-demokrat muhalefet iindeki durum olduu konusunda hibir kukuya yer yoktur. Eskiden II. Enternasyonalin en gl ve nde gelen partisi olan legal Alman Sosyal-Demokrat Partisi, uluslararas ii rgtne en ar [sayfa 42] darbeyi vurdu. Ne var ki, en gl muhalefet de gene Alman sosyal-demokrasisi iinde. Btn Avrupann byk partileri iinde, sosyalizme sadk kalan yoldalarn protesto seslerini ilk ykseltenler bu partidendi. Lichstrahlen ve Die lnternationale dergilerini sevinle okuyoruz. Asl Dman imizde gibi gizlice baslm bildirilerin Almanyaya datldn da daha byk bir sevinle rendik. Btn bunlar, sosyalizm ruhunun Alman iileri arasnda hl canl olduunu, Almanyada hl devrimci marksizmi yceltmeye yetenekli kimselerin bulunduunu gsteriyor. Sosyalist hareketlerdeki bugnk blnme en arpc biimde Alman sosyal-demokrasisinde oldu. Burada belirli biimde birbirinden farkl eilim var: oportnist-ovenler, bunlar Almanyada dtkleri bayalk ve dneklik dzeyine hibir yerde dmediler; kautskici merkez, bunlar oportnistlere hizmetkarlk etmekten baka bir rol oynamaya yetenekli olmadklarn gsterdiler; ve sol Almanyadaki biricik sosyal-demokratlar. Elbette bizi burada en ok ilgilendiren Alman solu iindeki
37
iilerin durumudur. Bunlarn iinde, biz, btn enternasyonalist unsurlarn umudu olan yoldalarmz gryoruz. ler burada ne durumda? Alman solunun henz bir mayalanma durumunda olduunu, ilerde yeniden gruplamalar olacan, ilerinde az ya da ok kararl unsurlara raslandn yazan Die Internationale tamamen hakl. Rus enternasyonalistleri, yoldalarmz Alman sollarnn iilerine karmay akllarndan bile geirmezler. Zaman ve yer koullarn gznnde bulundurarak savam yntemlerini kararlatrmada tam bir yetenekleri olduunu biliyoruz. Biz, yalnzca, durumlar zerine dncelerimizi aka sylemeyi bir dev sayyoruz. Kautskici merkezin, marksizme akszl [sayfa 43] sosyalovenlerden daha zararl olduunu syleyen Die Internationale dergisindeki bayaznn yazarnn tamamen hakl olduuna inanyoruz. u anda, anlamazlklar gizleyen ve iilere marksizm elbisesi iinde kautskicilii reterek onlar uyutan herkes, sorunu aka ortaya koyan ve iileri sorunu kavramaya zorlayan Sdekum ile Heineden daha zararldr. Kautsky ile Haasenin, son gnlerde resmi makamlara itirazlarda bulunmas kimseyi artmamal. Bunlarla Scheidemannlar arasndaki anlamazlk, ilkeler zerinde deildir. Birinci grup, Hindenburg ile Mac-kensenin zaferine imdiden inanyor ve toprak ilhaklarna kar kmak gibi lks bir hevesi tatmak istiyorlar. kinciler ise, Hindenburg ile Macken-senin henz zaferi kazanmadna inandklarndan iin sonunu beklemeyi gerekli gryorlar. Kautskicilerin resmi makamlara kar bu kayk dvne girimelerinin nedeni, savatan sonra asl anlamazlk konusunu iilerin gznden karmak, szde solcu bir anlayla yazlm binbir iirme kararla (II. Enternasyonalin diplomatlar, allah iin, byle karar tasarlar hazrlamakta pek de ustadrlar) sorunu rtbas etmektir. Resmi makamlara kar giritikleri gerek savamlarnda, Almanyadaki muhalefetin, kautskicilerin bu sama-sapan muhalefetlerinden bile yararlanmalarn anlayla karlamak gerekir. Ama gene de her enternasyonalist iin denek ta, yeni-kautskicilie kar dmanlk olmaldr. Ancak kautskicilie kar savam ver-
38
enler ile, liderlerinin sahte bir dnnden sonra bile merkezin aslnda ovenlerin ve oportnistlerin mttefiki olduklarn anlayanlar gerek birer enternasyonalisttir. Enternasyonaldeki sallantda olan unsurlara kar taknacamz tutumun byk bir nemi vardr. Bu unsurlar, yani pasifist eilimli sosyalistler, hem yansz lkelerde, [sayfa 44] hem savaan lkelerin bazlarnda (rnein, ngilterede Bamsz i Partisi gibi)[18] bulunmaktadr. Bu unsurlar, bizim yoldalarmz olabilir. Sosyalovenlere kar savamda bunlarla yaknlamamz gerekir. Ama urasn da unutmamak gerekir ki, bunlar ancak yoldalarmzdr ve enternasyonalin yeniden kurulmas gibi bellibal ve temel sorunlarda bunlar bizden yana deil, bize kar olacaklar, Kautsky, Scheidemann, Vandervelde ve Sembat ile birlikte yryeceklerdir. Eer bu sallantl pasifistlerin tutsa olmak istemiyorsak, uluslararas konferanslarda programlarmz bunlarn kabul edebilecei eylerle snrlandrmamalyz. rnein, Berndeki Uluslararas Kadnlar Konferansnda byle oldu. Clara Zetkin yoldan grlerini destekleyen Alman temsilcileri, aslnda merkezin tutumunu savunmu oldular. Kadnlar Konferans, yalnzca, Troelstrann liderliindeki oportnist Hollanda partisinin delegeleri ile Londrada yaplan Antant ovenleri konferansnda Vanderveldenin karar tasarlarna oy veren (bu olay unutmamamz gerekir) Bamsz i Partisinin delegeleri iin kabul edilebilir eyleri sylemekle yetindi. Bamsz i Partisinin sava srasnda ngiliz hkmetine kar verdii cesur savam iin bu partiye kar duyduumuz saygy belirtmek isteriz. Ama bu parti, marksist tutumu benimsemedi. Gene de biz, bugnk harekette sosyal-demokrat muhalefetin ilk grevinin, devrimci marksizmin ilkelerini yceltmek, iilere emperyalist savaa ne gzle baktmz kesinlikle anlatmak, devrimci yn hareketleri iin sloganlar ortaya atmak, yani ksacas emperyalist sava dnemini bir i savan balangc dnemi, durumuna getirmek olduuna inanyoruz. Ne olursa olsun birok lkede devrimci sosyal-demokrat unsurlar vardr. Almanyada, Rusyada, skandinavyada (Hgland yoldan temsil ettii etkili bir grup), [sayfa 45] Balkanlarda (Bulgaristanda Tesniyaki[19] Partisi), talyada, ngilterede (ngiliz Sosyalist Partinin bir kesimi),[20] .ransada (Vaillant, enternasyonalist-
39
lerden protesto mektuplar aldn lHu-manitede kendisi itiraf etti, ama bunlardan hibirini btnyle yaynlamad), Hollandada (Tribunistler)[21] sosyal-demokrat unsurlar vardr. Balangta saylar ne kadar az olsa da, marksist unsurlar birletirmek, btn lkelerin iilerini ovenlerle balarn kopartmaya ve bunlar marksizmin bayra altna toplanmaya armak, gnn devleridir. imdiye kadar, szde eylem programlar ile toplanan konferanslar aa yukar yalnzca pasifizmin programnn ilan ile sonuland. Marksizm, pasifizm demek deildir. Savan hzla sonulanmas iin savam, kuku yok ki gereklidir, ama bar istei ancak devrimci bir savam ars ile proleterce bir z kazanr. Devrimler birbirini izlemezse, szde demokratik bir bar, bir kkburjuva topyasdr. Gerek bir eylem program, ancak ynlara olup bitenleri olduu gibi ve aka anlatan; emperyalizmin ne olduunu ve onunla savam yollarn gsteren; oportnizmin II. Enternasyonali ykan ey olduunu herkese ilan eden ve iileri oportnistler olmadan ve oportnistlere karn marksist bir enternasyonali kurmaya aran marksist bir programdr. Kendimize ve marksizme gvenimizi gsteren, oportnizme kar bir lm-kalm sava verdiimizi ilan eden byle bir program, eninde-sonunda bize gerek proletarya ynlarnn gven ve sevgisini kazandrabilir. RUS-SOSYAL-DEMOKRAT PARTS VE III. ENTERNASYONAL Rus Sosyal-Demokrat i Partisi, oportnist kanadndan ayrlal ok oldu. Rus oportnistleri stelik imdi bir de ovenist oldular. Bu durum, bunlarla ayrlmamzn [sayfa 46] sosyalizmin yarar iin gerekli olduu inancmz kuvvetlendirdi. Sosyal-demokratlar ile sosyal-ovenler arasndaki bugnk anlamazlklarn, sosyal-demokratlarn anaristlerden ayrldklar zaman aralarndaki anlamazlktan daha az olmadna inanyoruz. Monitor adnda bir oportnist, Prensische Jahrbucherde, bugnk birliin oportnistler ile burjuvazinin yararna olduunu, nk solu, ovenistlere boyun emeye zorlayarak iilerin anlamazln temeline inmelerini ve kendi gerek ii partilerini, yani gerek bir sosyalist partiyi kurmalarn engellediini sylerken tamamen haklyd. Bugnk koullar altnda, oportnistler ile ovenistlerden ayrlmann bir devrimcinin balca
40
grevi olduuna inanyoruz. Bu, tpk sar sendikalardan, Yahudi dman ve liberal ii sendikalarndan ayrlmamz kadar gereklidir. Bylece, geri kalm iileri daha abuk aydnlatmak ve bunlar sosyal-demokrat partilerin saflarna ekmek mmkn olacaktr. Bizce, III. Enternasyonalin byle devrimci bir temel zerine kurulmas gerekir. Partimiz iin, acaba sosyal-ovenlerle ayrlmamz kanlmaz m, diye bir sorun yoktur. Partimizin karlat tek sorun, bunun en yakn gelecekte ve uluslararas bir lekte nasl gerekletirilebilecei sorunudur. Uluslararas marksist bir rgtn kurulabilmesi iin her lkenin kendi bamsz marksist partilerini kurmas gerei aka ortadadr. En eski ve en gl ii hareketinin yurdu olan Almanya, bu bakmdan pek nemlidir. Yakn gelecek, yeni bir marksist enternasyonalin kurulmas iin koullarn olgunlap olgunlamadn gsterecektir. Eer koullar elverili ise, partimiz, oportnizm ve ovenizmden arnm bir nc enternasyonale sevinle katlacaktr. Deilse, bu arnma ileminin tamamlanmasndan nce u ya da bu uzunlukta bir evrim dneminin gerei ortaya kacaktr. Bu durumda partimiz, eski enternasyonal [sayfa 47] iinde tam bir muhalefeti srdrecek ve bu, eitli lkelerde devrimci marksizm temeline dayanan uluslararas bir emekiler birlii kurulana kadar srecektir. Gelecek birka yl iinde uluslararas alanda ne gibi gelimeler olabileceini kestiremeyiz ama, uras bizim iin kesindir ki, partimiz lkemizde, proletaryamz arasnda yukarda belirtilen ynde yorulmadan alacak ve btn gnlk eylemleriyle marksist enternasyonalin Rusya kesimini kuracaktr. imdi Rusyada da, sadk sosyal-ovenler ve merkez gruplar eksik deil; bunlar bir marksist enternasyonalin kurulmasna kar savam vereceklerdir. Plehanovun temelde Sdekum ile ayn fikirde olduunu ve ona elini uzattn biliyoruz. Akselrodun ynettii szde rgtlenme Komitesinin Rusyada kautskicilii yaydn da biliyoruz. i snfnn birlii perdesi ardnda, bu kimseler oportnistler ile ve bunlar araclyla da burjuvazi ile birlii savunuyorlar. Gene de, bugnk Rus ii hareketi hakkndaki bilgimiz, bize, Rusyada snf bilincine ulam proletaryann imdiye kadar olduu gibi, bizim partimizde kalaca inancn veriyor. [sayfa
48]
41
DRDNC BLM BLNMENN TARH VE RUSYADA SOSYAL-DEMOKRASNN BUGNK DURUMU
RUS Sosyal-Demokrat i Partisinin savala ilgili olarak izledii ve yukarda anlatlan taktik, Rusyada sosyal-demokrasinin otuz yllk gelimesinin kanlmaz bir sonucuydu. Partimizin tarihinin derinliklerine inilmeksizin, ne bu taktiklerin, ne de sosyal-demokrasinin lkemizdeki bugnk durumunun doru olarak anlalmas mmkndr. te bu nedenle, okurlara partimizin tarihindeki belli bal noktalar anmsatmak zorunluluunu duyuyoruz. deolojik bir eilim olarak sosyal-demokrasi, Rusyada uyguland biimiyle, sosyal-demokratik grlerin ilk kez Emein Kurtuluu Grubu tarafndan yurtdndan sistematik olarak ilenmesi ile 1883te dodu. 20. yzyln [sayfa 49] balarna kadar sosyal-demokrasi, Rusyada ii snf hareketiyle hibir balants olmayan ideolojik bir eilim olarak kald. Yzyln balarnda toplumsal hareketlerin hzlanmas, iiler arasnda huzursuzluk ve grevler, sos-
42
yal-demokrasiyi, ii snfnn (hem ekonomik, hem politik) savam ile sk skya bal, etkin bir politik g durumuna getirdi. te tam bu andan balayarak, sosyal-demokraside, ekonomistler ile iskraclar biiminde bir blnme balad. EKONOMSTLER VE ESK SKRA[22] (1894-1903) Ekonomizm, Rus sosyal-demokrasisinde oportnist bir eilimdi. Hareketin politik gr u ilkede zetleniyordu: iler iin ekonomik savam; liberaller iin politik savam. Ekonomizmin bellibal teorik dayana, devrimci ruhundan tamamen syrlm ve liberal burjuvazinin gereklerine uyarlanm bir tr marksizmi kabullenen, szde legal marksizm ya da struvecilik idi. Rusyada ii ynlarnn geriliini ne srerek ve ynlara ayak uydurma bahanesine snarak ekonomistler, kendilerine bamsz hedefler izmeksizin ya da hibir devrimci grev yklenmeksizin, ii hareketinin grev ve amacn ekonomik savam ve liberalizmin politik olarak desteklenmesi olarak gryorlard. Eski skra (1900-1903), devrimci sosyal-demokrasinin ilkeleri adna, ekonomizme kar baaryla savam verdi. Snf bilincine ulam proletaryann btn sekin kiileri Iskrann yann tuttu. Devrimden nceki yllarda sosyal-demokrasi, en tutarl ve en dn vermeyen program savundu. 1905 devrimi srasndaki snf savam da, yn halindeki eylemde bu programn doruluunu tantlad. Ekonomistler kendilerini ynlarn geriliine uydurdular. skra ise, ynlar ileri doru yneltmeye yetenekli [sayfa 50] ii nclerini eitti. Sosyal-ovenlerin bugnk iddialar (ynlara ayak uydurma gerei, emperyalizmin ilericilii, devrimcilerin hayalcilii gibi), hepsi de ekonomistlerce ne srld. Marksizmin, struvecilik biimindeki oportniste tahrifini, Rus sosyal-demokrasisi yirmi yl nce tanm oldu. MENEVKLER VE BOLEVKLER (1903-1908) Burjuva demokratik devrim dnemi, sosyal-demokrasi eilimleri arasnda daha nceki savamn devam olan yeni bir sa-
43
vam dourdu. Ekonomizm, menevizme dnt. Eski lskrann devrimci taktikleri savunmas, bolevizmi dourdu. .rtnal 1905-1907 yllarnda menevizm, liberal burjuvazinin destekledii oportnist bir eilimdi ve liberal burjuvazi eilimlerini ii snf hareketine tad. z: ii snf savamn liberalizme uygun duruma getirmekti. Bolevizm ise, tersine, liberalizmin uyuturmasna ve ihanetine karn, sosyal-demokrat iileri, demokrat kyl katmanlarn devrimci savama katma amacna yneltti. Meneviklerin kendilerinin de ou zaman kabul ettikleri gibi, ii ynlar, devrim srasnda, btn byk eylemlerde, boleviklerle birlikte yrd. 1905 Devrimi, dnsz devrimci sosyal-demokrat taktikleri dorulad, glendirdi, derinletirdi ve elikletirdi. Snflarn ve partilerin ak eylemleri, sosyal-demokrat oportnizm (menevizm) ile liberalizm arasndaki ba tekrar tekrar gzler nne serdi. MARKSZM VE TAS.YECLK (1908-1914) Kar-devrim dnemi, tekrar , oportnizm sorunu ile sosyaldemokrasinin devrimci taktiklerini bsbtn yeni bir [sayfa 51] biimde gnn sorunu durumuna getirdi. Menevizmin ana gvdesi, en iyi temsilcilerinin birounun itirazlarna aldrmakszn tasfiyecilik eilimini dourmu; gizli rgt ve eylem braklm, yeralt almalar, cumhuriyet gibi sloganlar kmsenmi vb.. Legal dergi Naa Zaryann yazarlarndan bazlar (Bay Potressov, erevanin vb.) eski sosyal-demokrat partiden bamsz bir grup kurarak, Rus liberal burjuvazisini, Rus iilerinin devrimci savam alkanlklarn kaybettirme abalarnda binbir yoldan desteklemi, kkrtm ve beslemitir. Bu oportnistler grubu, RSDPnin 1912 Ocak Konferansnda[23] partiden atld, ama yurtdndaki irili ufakl birok grubun iddetle kar koymalarna karn, bir parti kurdular. ki yldan fazla bir sre (1912den balayarak 1914 ortalarna kadar) iki sosyal-demokrat parti arasnda inat bir savam srd gitti: Ocak 1912de seilen Merkez Komitesi ile Ocak Konferansn tanmayan ve Naa Zarya grubu ile ibirliini srdrerek partiyi farkl bir temel zerinde yeniden kurmak isteyen rgtlenme Komitesi arasndaki sa-
44
vam devam etti. Gnlk iki ii gazetesi (Pravda ile Lu[24] ve onu izleyenler) ve Drdnc Devlet Dumasndaki iki sosyal-demokrat grup (pravdaclarn ya da marksistlerin grubu ile heydzenin ba ektii tasfiyeci Sosyal-Demokrat Grubu) arasnda da gene amansz savam srp gidiyordu. Partinin devrimci ilkelerine bal kalan, (zellikle 1912 ilkyazndan sonra) ii snf hareketindeki yeni ve huzursuz dalgalanmalar destekleyen, legal ve illegal rgtlerle basn ve propaganday birarada yrten pravdaclar, evresinde snf bilincine ulam ii ynlarnn byk bir ounluunu toplad halde, tasfiyeciler politik bir g olarak Naa Zarya grubu aracl ile alyorlard yalnzca liberal burjuva unsurlarn desteine dayanyorlard . i gruplarnn, iki partinin gazetelerine yapt ak [sayfa 52] para yardmlar (bu yardm, o sralarda sosyal-demokrat partisi ye dentisinin Rusya koullarna uydurulmu, yasalara uygun ve herkes tarafndan serbeste denetimi olanakl deme biimiydi) pravdaclarn (marksistlerin) proleterce kuvvet ve etki kaynaklarn, ve tasfiyecilerin (ve onlarn rgtlenme Komitelerinin) burjuva-liberal kaynaklarn apak gsterir. Marksizm ve Tasfiyecilik[25] kitabnda btnyle ve Alman sosyal-demokrat gazetesi Leipziger Volkszeitungun[26] 21 Temmuz 1914 tarihli saysnda ksaltlarak verilen bu yardmlardan baz rakamlar buraya alyoruz. St. Petersburgun gazetelerine marksist (pravdac) ve tasfiyeci gnlk gazetelerine 1 Ocak ile 13 Mays 1914 tarihleri arasnda yaplan para yardmlarnn says ve miktar:
Gruplar i gruplarndan i olmayan gruplardan Pravdaclar
Yardm Says Miktar (Ruble)
Tasfiyeciler
Yardm Says Miktar (Ruble)
2.873 713
18.934 2.650
671 453
5.296 6.760
Grld gibi, 1914te,. partimiz, Rusyadaki snf bilincine ulam iilerin bete-drdn devrimci sosyal-demokrat taktikler evresinde birletirmi bulunmaktadr. 1913 ylnda, pravdaclar 2.181, tasfiyeciler 661 ii grubundan yardm aldlar. 1 Ocak 1913te 13 Mays 1914e kadar olan rakamlar yle olacaktr: ii gruplarndan 5.054 adet yardm pravdaclar (yani bizim parti) iin, 1.332 adet yardm (yani %20,8) tasfiyeciler iin. [sayfa 53]
45
MARKSZM VE SOSYAL-OVENZM (1914-1915) 1914-1915 byk Avrupa sava, hem Avrupal, hem de Rus sosyal-demokratlara, dnya lsnde bir bunalm karsnda izledikleri taktikleri snama olanan verdi. Bugnk savan gerici, yamac ve kleci nitelii, teki hkmetlere bakla, arlk iin daha gze batcdr. By1e olduu halde, tasfiyecilerin ounluu (liberal ilikileri yznden, Rusyada bizim dmzda ciddi etkisi olan tek grup) sosyal-ovenizme saptlar! Olduka uzun bir sre yasalar iinde almann tekelinden yararlanan bu Naa Zarya grubu, ynlar arasnda, savaa kar direnmeme, l (imdi drtl) antantn zaferi iin, ve Alman emperyalizmini pek eytanca gnahlar ilemekle sulayan vb. propagandalar yaptlar. 1903ten beri politik belkemiinden yoksunluunu tekrar tekrar ortaya koyan ve ou zaman oportnistlerin saflarna katlan Plehanov, bu tutumu daha da ak bir biimde taknd ve bu hareketi yznden, Rusyadaki burjuva basn tarafndan pek vld. Plehanov, arln hakl bir sava verdiini ilan edecek, talyadaki hkmet gazetelerine talyay savaa girmeye zendirici demeler verecek kadar kld. Bylece, tasfiyecilik konusundaki grlerimizin ve tasfiyecilerin ana gruplarn partimizden atmamzn hakll yeterince tantlanm oldu. Tasfiyecilerin gerek programlar ve tuttuklar yolun gerek anlam, imdi artk yalnzca genel anlamyla bir oportnizm deil, Byk-Rusya toprak beyleri ile burjuvazinin emperyalist ayrcalklarnn ve karlarnn savunulmasdr. Bugn tasfiyecilik, ii hareketi iinde ulusal-liberal bir eilimdir, radikal kkburjuvazinin bir kesimi ile kk bir ayrcalkl ii kesiminin proleter ynlara kar kendi ulusal burjuvazileri ile ittifakdr. [sayfa 54] RUS SOSYAL-DEMOKRASSNDE BUGNK DURUM Yukarda da sylediimiz gibi ne tasfiyeciler, ne d lkelerdeki topluluklar (yani Plehanov, Aleksinski, Trotski ve tekiler), ne de (Rus-olmayan aznlklarn) szde ulusal sosyal-demokratlar, bizim 1912 Ocak Konferansmz tanmadlar. Bize kar en sk kullandklar sulama zorbalk ve blclk idi. Biz, bunlara,
46
Rusyadaki snf bilinci olan iilerin bete-drdn partimizin birletirdiini gsteren, doruluu nesnel olarak tantlanabilir rakamlar yineleyerek karlk verdik. Bu oran, kar-devrimci bir dnemde yeralt almalarnn gl gznne alnrsa, hi de kk deildir. Eer Rusyada, Naa Zarya grubunu partiden atmakszn, sosyal-demokrat taktikler temeline dayanarak bir birlik kurmak olanaklysa, bu birlii, bizim saysz kartlarmz hi deilse kendi aralarnda niin baaramadlar? Ocak 1912den beri buuk yl geti, btn bu sre iinde kartlarmz ok istedikleri halde, bize kar bir sosyal-demokrat parti kurma durumuna gelemediler. Bu gerek, partimizin en iyi savunmasdr. Bizim partimize kar savam veren sosyal-demokrat gruplarn tarihi, bir kn, zlmenin tarihidir. Mart 1912de istisnasz hepsi de bizi sulamada birletiler. Gene de, Austos 1912de bize kar szde Austos Bloku kurulduu anda zlme de balad. Baz gruplar ayrldlar. Bir trl, bir parti ve merkez komitesi kuracak duruma gelemediler. Btn yapabildikleri birliin salanmas iin bir rgtlenme Komitesi kurmak oldu. Gerekte bu rgtlenme Komitesi, Rusyadaki tasfiyeci grup iin yetersiz bir kalkan olabildi. Rusyada ii hareketinin byk dalgalanmalar gsterdii dnem boyunca ve 1912-1914 yn grevlerinde Austos Blokuna bal gruplardan ynlar arasnda bir eyler yapabilen tek grup, btn gcn [sayfa 55] liberal ilikilerden alan Naa Zarya grubu oldu. 1914 yl balarnda Letonyal sosyal-demokratlar Austos Blokundan resmen ekildiler (Polonyal sosyal-demokratlar bloa zaten girmemilerdi), te yandan bloun liderlerinden Trotski, kendisi ayr bir grup kurarak, resmi olmayan bir biimde, bloktan ayrld. Temmuz 1914te Uluslararas Sosyalist Bro Yrtme Komitesinin, Kautskynin ve Vanderveldenin katlmasyla Brkselde yaplan konferansnda bize kar Brksel Bloku denilen topluluk kuruldu ise de, buna Letonyallar katlmad gibi, Polonyal muhalif sosyal-demokratlar da bu bloktan hemen ekildiler. Sava knca da bu blok bsbtn dald. Naa Zarya, Plehanov , Aleksinski ve Kafkasyal sosyal-demokratlarn lideri An,[27] aktan aa sosyal-oven oldular ve Almanyann yenilgisinin nasl arzu edilir bir ey olduunu anlatmaya koyuldular. rgtlenme Komitesi ile Bund, sosyal-ovenleri ve sosyal-ovenizmin ilkelerini savundular.
47
heydzenin Duma grubu sava harcamalarna kar oy verdii halde (Rusyada burjuva demokrat trudovikler bile bu harcamalara kar oy vermilerdi), Naa Zaryann en iten mttefiki olarak kaldlar. Bizim sosyal-ovenler, Plehanov, Aleksinski ve ortaklar, heydze grubundan pek memnundular, Pariste, balca yazarlar Martov ve Trotski olan bir gazete, Naa Slovo (eski Golos) kuruldu; bunlar enternasyonalizmin platonik bir savunmasn, Naa Zarya, rgtlenme Komitesi ya da heydze grubuyla kaytsz artsz birleme isteini birarada yrtmek istiyorlard. 250 say ktktan sonra, bu gazete kendi zln kabullenmek zorunda kald: yazkurulunun bir blm partimize doru yneldi; Martov, Nae Slovoyu aktan aa anarizm ile sulayan (bu sulama, tpk Almanyadaki oportnist David ve hempalarnn Internationale Korrespondenz[28], Legien ve hempalarnn, Liebknecht yolda anarizmle sulamalarna benziyor) rgtlenme Komitesine bal kald; Trotski, [sayfa 56] rgtlenme Komitesiyle ilikisini kestiini bildirdi, ama heydze grubu ile yrmeyi srdrd. heydze grubunun program, liderlerinin birisinin ifadesiyle yle: Plehanov ve Aleksinskinin dncelerini yanstan Sovremenni Mir[29] dergisinin 1915 te kan 5. saysnda enkeli diyor ki: Alman sosyal-demokrasisinin, lkesinin savaa girmemesine engel olabilecek durumda olup da bunu yapmadn sylemek, yalnzca onun barikatlarda son nefesini vermesini deil, anayurdunun da son nefesini vermesini gizliden gizliye istemek, ya da yaknmzdaki eylere anarist bir teleskop ile bakmak demektir.* Bu birka satr, sosyal-ovenizmin zn ortaya koyuyor: bugnk savata ilke olarak anayurdun savunulmas fikrini hakl gstermek ve askeri sansrn izniyle, devrim hazrln ve devrimin savunulmasn alaya almak, Alman sosyal-demokrasisinin savaa engel olup olamayaca ya da devrimcilerin genel olarak bir devrimin baarya ulaaca gvencesini verip veremeyecekleri konunun dndadr. Btn sorun, sosyalistlere yakan bir biimde mi hareket edeceiz, yoksa emperyalist burjuvazinin kucanda son nefesimizi mi vereceiz? sorunudur. PARTMZN GREVLER Rusyada sosyal-demokrasi, (1905) burjuva demokratik de-
48
vrimden nce ortaya kt, devrim ve kar-devrim srasnda glendi. Rusyann gerilii, lkemizde oportnist kk-burjuva akmlarnn ve dnce trlerinin bolluunu aklar, buna karlk marksizmin Avrupadaki etkisi ve sava-ncesi legal sosyal-demokrat partilerin salaml bizim rnek liberallerimizi, akla-yatkn Avrupai [sayfa 57] (devrimci olmayan) marksist teorinin ve sosyal-demokrasinin hayranlar haline getirdi. Rus ii snf, partisini, otuz yl oportnizmin btn trlerine kar savaa savaa kurdu. Avrupada, oportnizmin utan verici bir biimde yklmasn ve bizdeki ulusal liberaller ile sosyal-oven tasfiyeciler arasndaki ittifakn imzalanmasn salayan Dnya Sava denemesi, partimizin ilerde de ayn devrimci yolu izlemesi gerei hakkndaki inanlarmz dorulad. [sayfa 58]
Temmuz-Austos 1915 1915 gznde Cenevrede bror olarak yaynland.
49
AIKLAYICI NOTLAR
Sosyalizm ve Sava adl bror Eyll 1915te Almanyada baslm, Zimmerwald Sosyalist Konferans delegelerine datlmtr. [2] Sosyal-Demokrat. ubat 1908den Ocak 1917ye kadar gizli olarak yaynlanan Rus Sosyal-Demokrat i Partisi Merkez organ. nce Rusyada sonra Paris ve Cenevrede olmak zere 50 say yaynland. 1911de editrl zerine alan Leninin, gazetede 80 makalesi yaynland. -9. [3] Bern Konferans. 27 ubat-4 Mart 1915de svirede Bern kentinde toplanan RSDP ubeleri konferans. Leninin giriimiyle toplanan bu konferansn genel bir bolevik partisi konferans zellii vard, nk sava srasnda btn Rusyay temsil eden bir konferansn toplanmas olanakszd. Konferansa, partinin Paris, Zrih, Cenevre, Bern, Lozan bolevik ubelerinin temsilcileri katlmt. Lenin, Merkez Komitesi ile merkez organ (Sosyal-Demokrat) temsil ediyor ve konferans ynetiyordu. Gndemdeki esas madde olan Sava ve Partinin Grevleri konusunda bir rapor hazrlam ve konferansa sunmutu. Konfernas, Leninin hazrlad sava zerine karar tasarlarn kabul etmitir. 9. [4] Zimmerwald Konferans. svirenin Zimmerwald kentinde 5-8 Eyll 1915te toplanan ilk uluslararas sosyalist konferans. Konferansta kautskici ounluk ile Leninin nclk ettii devrimci enternasyonalciler arasnda bir savam bagsterdi. Lenin, devrimci enternasyonalcileri Zimmerwald Solu halinde rgtledi. Konferans, dnya savann emperyalist niteliini ortaya koyan bir bil[1]
50
diriyi kabul etti ve sava harcamalarna oy veren, burjuva hkmetlerine katlan sosyalistleri takbih etti. Avrupa lkelerinin iilerini savaa kar savama ve toprak ilhaklar yaplmakszn ya da tazminat denmeksizin barn salanmasna aba gstermeye ard. Konferans, ayrca sava kurbanlarna sempati ifade eden bir karar kabul ederek Uluslararas Sosyalist Komiteyi seti. -10. [5] Bkz. Karl von Clausewitz, Vom Kriege (Sava zerine), Berlin 1957, c. I, s. 34. -17. [6] Basle Bildirisi. kinci Enternasyonalin 24-25 Kasm 1912de svirenin Basel kentinde dzenledii zel kongrede oybirlii ile kabul edildi. Bildiri emperyalistlerin hazrlamakta olduklar savan yamac amalarn aklyor, ve iileri sava tehlikesi ile savama aryordu. Emperyalist bir sava kmas halinde, sosyalist bir devrimin abukaltrlmas iin sosyalistlerin ekonomik ve politik bunalmlardan yararlanmalarn salk veriyordu. Basle Kongresinde Kautsky ile Vandervelde ve II. Enternasyonalin teki liderleri bildiriye oy verdilerse de, 1914te sava kar kmaz szlerinde durmadlar ve kendi emperyalist hkmetlerinden yana ktlar. -20. [7] Stuttgart Enternasyonal Sosyalist Kongresi. 18-24 Austos 1907de topland. Bu kongrede RSDP 37 delege ile temsil edildi. Lenin, Lunaarski, Litvinov ve dierleri bolevikleri temsil ettiler. Komisyonlar halinde alan kongrede Lenin Militarizm ve Uluslararas Anlamazlklar hakkndaki karar hazrlayan komisyonun yesiydi. Rosa Luxemburg ile birlikte Lenin, Bebelin hazrlad kararda byk ve tarihi bir deiiklik yapt ve kapitalizmi devirmek amacyla ynlar ayaklandrmada savan yaratt bunalmlardan sosyalistlerin yararlanmalarn ne srd. Kongre bu neriyi deiik ekliyle kabul etti. 24. [8] Austos Oylamas. Alman Reichtagndaki sosyal-demokrat grup, 4 Austos 1914te II. Wilhelm hkmetine sava harcamalar yetkisi verilmesi iin oy verdi ve emperyalist sava destekledi. Alman sosyal-demokrat liderler, ii snfna ihanet ederek sosyal-oven bir tutum benimsediler ve kendi emperyalist burjuvazilerini savundular. -25. [9] Struvecilik. Bu kitabn 49-50. sayfalarna baknz. -25. [10] Brentanoculuk. Leninin szleriyle, kapitalizm okulunu tanyan, ama devrimci snf savam okulunu reddeden reformcu bir burjuva teorisi. Bir Alman burjuva ekonomisti olan Lujo Brentano bir eit szde devlet sosyalizmini ne sryor, reformlarla ve kapitalistler ile iilerin karlarnn uzlatrlmas yoluyla kapitalist sistemde toplumsal eitliin salanabileceini tantlamaya alyordu. Marksist terminoloji kisvesi altnda Brentano ve onun izleyicileri, ii snf hareketini burjuvazinin karlarna baml duruma getirmeye alyordu. -25. [11] Karl Marks ve .riedrich Engels, Der Sozialismus in Deutschland, Werke, Berlin 1963, c. XXII, s. 251. -28. [12] Novosti (Haberler). Pariste Austos 1914 ile Mays 1915 arasnda yaynlanan devrimci-sosyalist parti gazetesi. -34. [13] Proletarski Golos (Proleterin Sesi). ubat 1915 ile Aralk 1916 arasnda gizli olarak baslan RSDP St. Petersburg Komitesi organ. Drt say
51
kt. lk saysnda, Merkez Komitesinin, Sava ve Rus Sosyal-Demokrasisi balkl bildirisi yaynland. -35. [14] svirenin Lugano kentinde 27 Eyll 1914te talyan ve svireli sosyalistler arasnda yaplan konferansa deiniliyor .-42. [15] Kopenhag Konferans. kinci Enternasyonali yeniden kurmak amacyla 17-18 Ocak 1915te sve, Norve, Danimarka ve Hollanda gibi tarafsz lkelerin dzenledikleri konferans. Konferans, tarafsz lkelerin sosyalist partilerinin parlamento temsilcileri aracl ile dman lkelerin arasnda arabuluculuk etmek ve sava sona erdirmek amacyla hkmetlere bavurmak kararn ald. -420. [16] Uluslararas Sosyalist Kadnlar Konferans. 26-28 Mart 1915te Bernde savaa kar taknlacak tutumu grmek zere topland. Konferans, uluslararas kadn hareketi lideri Clara Zetkinin ibirliiyle RSDP Merkez Komitesine bal kadn kurulularnn giriimiyle yaplmt. ngiltere, Almanya, .ransa, Hollanda, svire, talya, Rusya ve Polonyay temsilen 25 delegenin katld konferansta Rus delegesi olarak N. K. Krupskaya ve nessa Armand da bulunuyordu. Konferans hakknda geni bir rapor, 1 Haziran 1915 tarihli Sosyal-Demokrat gazetesinin eki olarak yaynlanmtr .-42. [17] Uluslararas Sosyalist Genlik Konferans. 2-6 Nisan 1915te Bernde savaa kar izlenecek yolu grmek iin toplanmtr. Rusya, Norve, Hollanda, svire, Bulgaristan, Almanya, Polonya, talya, Danimarka, sve genlik rgtlerinden temsilcilerin katld konferansta, her yl uluslararas genlik gnnn kutlanmasna karar verildi ve seilen Uluslararas Genlik Brosunun, Jugend-Internationale adl bir dergi yaynlamas ngrld. Bu dergiye Lenin ve Karl Liebknecht yazlar yazmtr. -42. [18] Bamsz i Partisi. 1893te James Keir Hardie ve Ramsay MacDonald gibi kimselerin nclnde kuruldu. Burjuva partilerinden bamsz olduunu iddia ediyordu, ama Leninin deyiiyle Sosyalizmden bamsz, liberalizme bamlyd, 1914-18 Emperyalist Dnya Sava balangcnda sava aleyhinde bir bildiri yaynladysa da, sonra, ubat 1914te Londrada yaplan Sosyalist Antant Konferansnda, temsilcileri sosyal-oven bir karar desteklediler. Bu tarihten sonra da parti liderleri pasifist szlere snarak sosya1-oven bir tutumu benimsediler. 1919da nc Enternasyonalin kurulmasyla, parti liderleri tabandan gelen baskya boyun eerek sola kaymak zorunda kaldlar ve kinci Enternasyonalden ekildiler. 1921de parti, ki-buuuncu Enternasyonal denilen rgte girdi ve bunun yklmasyla yeniden kinci Enternasyonale katld. -45. [19] Tesniyaki. 1903te kurulan Bulgaristan Devrimci Sosyal-Demokrat i Partisi. Kurucu Dimitri Blagoyevi, lider olarak Georgi Dimitrov ve Vasil Kolarov izlediler. 1914-18de Tesniyaki, emperyalist savaa kar kt; 1919da nc Enternasyonale katld ve Bulgar Komnist Partisi adn ald. -46. [20] ngiliz Sosyalist Partisi, 1911de kuruldu, marksist propaganda ve ajitasyon yapyordu. Lenin bu partiyi, oportnist deil, liberallerden gerekten bamsz diye deerlendiriyordu. ye saysnn azl ve ynlardan kopmu
52
olmas, partiye sekter bir nitelik veriyordu. 1914-18 Emperyalist Dnya Sava srasnda partide iki eilim ortaya kt: birisi Henry Hyndmanm nclk ettii ak bir sosyal-oven eilim, dieri Albert Inkpinin nclnde enternasyonalist eilim. Hyndman ile arkadalar aznlkta kalarak partiden ekildiler. Bundan sonra enternasyonalciler partinin liderliini ele almlar ve 1920de Byk Britanya Komnist Partisini oluturmulardr .-46. [21] Tribnistler. 1907de De Tribune adl bir gazete yaynlayan Hollanda Sosyal-Demokrat i Partisinde sol bir grup. 1909da tribnistler partiden atldlar ve Hollanda Sosyal-Demokrat Partisini kurdular. Bu parti, tutarl bir devrimci parti olmad halde, Hollandada sol-kanat ii snf hareketini temsil ediyordu. 1918de ayn grup Hollanda Komnist Partisini kurdu. - 46. [22] skra (Kvlcm). 1900de Leninin kurduu bu gazete, Rusya apnda yaynlanan ilk marksist gizli gazete idi. RSDP kinci Kongresinden sonra, gazete, partinin merkez organ oldu. Lenin, skradan szederken 51. sayya kadar olanlar kastediyor; 52. saydan sonra gazete meniviklerin eline geti. 52. saydan sonraki skradan Lenin, yeni skra diye szeder. -50. [23] RSDP 1912 Ocak Konferans. Pragda 5-17 Ocak 1912de yaplan RSDP Altnc Byk Konferansdr. Menevikler, konferans karar ile partiden atldlar ve bolevikler ile meneviklerin ayn partinin bnyesi iinde bulunduklar dnem sona erdi. Prag Konferansnda yeni bir parti, Bolevik Partisi domu oldu. -52. [24] Lu (In). St. Petersburgda Eyll 1912 ile Temmuz 1913 arasnda yaynlanan legal menevik tasfiyecilerin gazetesi. Leninin deyii ile, gazete, burjuvalar arasndaki zengin dostlarn parasyla yaynlanyordu. -52. [25] Marksizm ve Tasfiyecilik. Bugnk i Snf Hareketinin Temsil Sorunlar zerine Makaleler. Ksm II. - 1914te parti yaynevince yaynlanmtr. Kitapta tasfiyecilere kar makaleler vardr .-53. [26] Leipziger Volkszeitung (Leipzig Halk Gazetesi). Alman SosyalDemokrat Partisi sol kanadnn yayn organ. 1894ten 1933e kadar gnlk olarak yaynland. Yazkurulunda uzun sre .ranz Mehring ve Rosa Luxemburg da vard. 1917-1922 arasnda gazete bamszlarn ve 1922den sonra, sa kanadn yayn organ oldu. -53. [27] An. N. N. Jordania, Kafkas meneviklerinin lideri. -56. [28] International Korrespondenz. Uluslararas politika ve ii snf hareketi sorunlaryla yakndan ilgilenen Alman sosyal-ovenlerinin haftalk gazetesi. 1914-1917 yllar arasnda Berlinde yaynland. -56. [29] Sovremenni Mir (ada Bar). St. Petersburgda 1906-1918 arasnda yaynlanan aylk, bilim, edebiyat ve siyaset dergisi. Dergide, G. V. Plehanov dahil, menevikler de yazyordu. 1914 yl banda ve Plehanov grubu ile bir blok kurulduu sralarda, dergiye, bolevikler de yazlar yazmlardr. 1914-18 sava srasnda dergi sosyal-ovenlerin organ oldu. -57.
53

Lenin Sosyalizm Ve Savas

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Lenin Sosyalizm Ve Savas

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

SOSYALZM VE SAVA

V. . Lenin Sosyalizm ve Sava

V. . Lenin Sosyalizm ve Sava

BRNC BLM SOSYALZMN LKELER VE 1914-1915 SAVAI

V. . Lenin Sosyalizm ve Sava

V. . Lenin Sosyalizm ve Sava

V. . Lenin Sosyalizm ve Sava

22,5 17 0,9 40,4

251,9 15,9 6 273,8

33,5 17,4 10,6 2,9 0,3 0,3 65

393,5 33,2 55,5 12,3 9,7 19,2 523,4

0,3 5,4 0,5 0,5 9,4 0,4 16,5

46,5 136,2 39,6 64,9 97 53 437,2

33,8 22,8 11,1 3,4 9,7 0,7 81,5

440 169,4 95,1 77,2 106,7 72,2 960,6

V. . Lenin Sosyalizm ve Sava

V. . Lenin Sosyalizm ve Sava

V. . Lenin Sosyalizm ve Sava

V. . Lenin Sosyalizm ve Sava

V. . Lenin Sosyalizm ve Sava

V. . Lenin Sosyalizm ve Sava

V. . Lenin Sosyalizm ve Sava

V. . Lenin Sosyalizm ve Sava

V. . Lenin Sosyalizm ve Sava

V. . Lenin Sosyalizm ve Sava

V. . Lenin Sosyalizm ve Sava

V. . Lenin Sosyalizm ve Sava

V. . Lenin Sosyalizm ve Sava

V. . Lenin Sosyalizm ve Sava

KNC BLM RUSYADA SINI.LAR VE PARTLER

V. . Lenin Sosyalizm ve Sava

V. . Lenin Sosyalizm ve Sava

V. . Lenin Sosyalizm ve Sava

V. . Lenin Sosyalizm ve Sava

V. . Lenin Sosyalizm ve Sava

V. . Lenin Sosyalizm ve Sava

V. . Lenin Sosyalizm ve Sava

NC BLM ENTERNASYONALN YENDEN KURULMASI

V. . Lenin Sosyalizm ve Sava

V. . Lenin Sosyalizm ve Sava

V. . Lenin Sosyalizm ve Sava

V. . Lenin Sosyalizm ve Sava

V. . Lenin Sosyalizm ve Sava

V. . Lenin Sosyalizm ve Sava

V. . Lenin Sosyalizm ve Sava

DRDNC BLM BLNMENN TARH VE RUSYADA SOSYAL-DEMOKRASNN BUGNK DURUMU

V. . Lenin Sosyalizm ve Sava

V. . Lenin Sosyalizm ve Sava

V. . Lenin Sosyalizm ve Sava

V. . Lenin Sosyalizm ve Sava

V. . Lenin Sosyalizm ve Sava

V. . Lenin Sosyalizm ve Sava

V. . Lenin Sosyalizm ve Sava

V. . Lenin Sosyalizm ve Sava

V. . Lenin Sosyalizm ve Sava

V. . Lenin Sosyalizm ve Sava

V. . Lenin Sosyalizm ve Sava

V. . Lenin Sosyalizm ve Sava

You might also like