Professional Documents
Culture Documents
• Bu bölümde öğrenecekleriniz,
– Genel giriş/çıkış portlarının kullanılması
– Bir bilgisayardaki yaygın giriş/çıkış aygıtlarının anlaşılması
– Bir bilgisayarda çalışabilecek giriş/çıkış aygıtlarının
yaygınlığı
USB hub
Genel G/Ç Portları ile Çalışmak
• Seri ve paralel aygıtlar arasındaki verileri
dönüştürür
• RS-232 Standardı
– Seri aygıtlar için kullanılan en
temel standarttır
– Günümüzde daha az kullanılır
USB gibi daha hızlı standartlar vardır
• Gönderilen veri
yığınlarının boyutu
– 7 ya da 8 bit
• Dur Biti
– Yığının sonunu belirtir
• Akış kontrolü
• USB„yi Anlamak
– Çipset içindeki denetçi (host controller) ―root hub‖ı
barındırır
• USB„yi Anlamak
– Çipset içindeki denetçi (host controller) ―root hub‖ı
barındırır
• USB 2.0
– 480 Mbps(Hi-Speed) ile çalışır
• USB 1.1
– 1.5 Mbps(Low-Speed) ve
12 Mbps(Full-Speed) ile çalışır
• Yüksek Hız İçin(Hi-Speed)
– Yüksek hızlı aygıt yüksek hız kablosuyla yüksek hız
portuna bağlanmalıdır
• Hız basın toplam hızıdır
– Tüm aygıtlar arasında
paylaştırılır
• Pek çok sistem hem
1.1‟i hem de 2.0 „ı
destekler
• USB denetçisi 127 aygıta kadar destekler
– 127 portu tek bir bilgisayarda bulamazsınız
– Port eklemek için Hub ekleyin
• Hub„lara enerji verilebilir verilmeyebilir
de
• Kablolar 5 m‟den uzun
olamaz
• USB aygıt yüklemenin ilk kuralı
– Daima aygıtı yüklemeden önce sürücüsünü
yükleyin
• UVCView, denetçileri ve hub‟ları gösterir
– Microsoft aracıdır—ücretsiz indirilebilir
• Aygıt Yöneticisi tüm USB aygıtları
gösterir
– USB Hub‘ı Evrensel Seri Yol Denetleyiciler ikonunun
altında yer alır
– Güç özelliklerini göstermek üzere bir GÜÇ sekmesi
vardır
• Aktif olmayan aygıtlara dikkat edin
– Sistem güç tasarrufu sağlamak için onlara
uyumalarını söyler
– Uyuyan aygıtlar aygıt yöneticisinde görünmezler
– Güç tasarrufu için bilgisayarın bu
aygıtı kapatmasını onaylayın
seçeneğini kaldırın
USB
• USB ye benzer
– Ancak hızları ve konektörleri
farklıdır
• IEEE 1394
– 1394a 400 Mbps hızla çalışır
– 1394b 800 Mbps hızla çalışır FireWire
• Aygıtlar bir hub‟a ya da papatya zinciri
olarak birbirine
bağlanabilir
• 63 aygıta kadar
destekler
• En fazla kablo
uzunluğu
4.5 m‟dir
• Temel kontroller
– Port mu hatalı yoksa aygıt mı?
– Portu kontrol etmek için çalıştığından emin
olduğunuz bir aygıt takın
• Eğer port hatalıysa
– CMOS ‗u kontrol edin—kapalı mı?
– Aygıt Yöneticisini kontrol edin
—devre dışı mı bırakılmış?
• Fiziksel hasar olup olmadığını kontrol edin
– Eğilmiş, yerinde olmayan pinler
– Bazen pinleri ve yuvaları düzeltmek mümkündür
• Girdi yapmanın temel yoludur
• USB Klavyeler
– CMOS ‗da USB klavye desteği seçeneğinin seçili
olduğundan emin olun
• Bazı ayarlar klavye uygulamasından
(applet) yapılabilir
• Üst yüzeyini ıslak bir bezle silin
• İnce Tarayıcılar
– Dokümanı camın üzerine
koyun
– Kapağı kapatın
– Yazılımı çalıştırın
• Görüntüleri almak için yazılım kullanılır
• Geçerli sürücü:
– TWAIN (Technology Without An Interesting Name)
• Yaygın Yazılımlar
– Photoshop
– Paint Shop Pro
– Printer-specific
• Beş temel unsuru göz önünde bulundurun:
– Çözünürlük: her inç başına düşen nokta sayısı (dpi)
– Renk derinliği: renk için kullanılan bit sayısı(8,16,24,36,
48)
– Gri derinliği: gri gölgeleri için kullanılan bitler(8, 16)
– Bağlantı : genel olarak USB ya da FIREWIRE
– Tarama hızı: saniyeler
• Tarayıcıyı taşırken
– Işık aparatının kilidini takmayı unutmayın
• Saklama ortamı—dijital film
– Çoklukla Secure Digital(SD) kart
kullanılır
– Buğday tanesi kadar incedir
– Kapasite 64MB ‗dan 1GB‘a kadar
değişir
• Bağlantı şekli
– Çoklukla USB ve FireWire
kullanılır
– Kamera açıkken karttan veri
okunmasını sağlar
– Kart okuyucular kartı çıkarıp
okuyucuya yerleştirmenize olanak sağlar
• Kalite, mega piksel değeriyle ölçülür
– 2-mega piksel 4x6-inçlik fotoğraflar üretir
– 5-mega piksel 8x10-inçlik fotoğraflar üretir
• Zoom
– Optik zoom—fiziksel olarak lenslerin yapabileceği bir
iştir
– Dijital zoom—yazılım özellikleriyle sağlanan bir iştir
• Optik zoom yeteneği dijital kameralar karşılaştırılırken
önemli bir kriterdir
• Biçim Etkeni
– Büyük değerler
genellikle kaliteli
görüntü anlamına gelir
• İnternet etkileşimi için kullanılır
• Webcam yapılandırması
– USB bağlantı yaygındır
– İlk iş olarak sürücüyü yükleyin
• Yazılım yapılandırması—genel adımlar
– Programa bir kamera kullanmak istediğinizi belirtin
– Programa ―chat‖ yaparken kameranın otomatik
çalışmasını isteyip istemediğinizi belirtin
– Görüntü kalitesini ayarlayın
– Kamerayı test edin
Flatbed
Pen or
Handheld
Sheet-fed
Drum
• Teyit etme için kullanılır
– Parmak izi
– Retina taraması
– Ses tanıma
• Standart Evrensel Ürün Kodlarını (UPC)
okumak için geliştirilmiştir
SXGA (Super XGA) 1280 1024 5:4 15- ve 17-inç CRT, 17-19-inç LCD monitörler
UXGA (Ultra XGA) 1600 1200 4:3 19, 20, 21-inç CRT, 20-inç LCD monitörler
WUXGA (Wide Ultra XGA) 1920 1200 16:10 Geniş açılı 22-inç ve daha büyük LCD monitörler
QXGA (Quad XGA) 2048 1536 4:3 21-inç ve daha büyük CRT monitörler
• Tüm CRT monitörlerde aslında bir vakum
tüpü olan katot ışın tüpü(CRT) bulunur
– Fosforlar, üzerlerine
elektron fırlatıldığında
kırmızı, yeşil, mavi
renkte ışık saçan ve CRT
monitörün içinde
bulunan noktacıklardır
– Fosforlar monitörün ön
yüzeyine düzgünce Bir kırmızı, yeşil, mavi
dağıtılmışlardır fosfor grubuna triad denir
• Gölgeleme maskesi uygun elektron
tabancasının uygun fosforu parlatmasını
sağlayan bir ekrandır
• Elektron tabancaları
fosforları grup olarak
vururlar
• Bu çözünürlükler
çerçeve oranı denilen
4:3 „lük bir orana sahiptir
• Nokta uzaklığı—aynı renkteki diyagonal
iki noktacık arasındaki uzaklıktır
– 0.39 mm ile 0.18 mm arasında değişir
– Nokta uzaklığı
küçüldükçe ekrana
daha fazla noktacık
sığar, böylece
daha keskin
daha doğru
şekiller elde
edilebilir
• Bant genişliği — saniyede bir elektron
tabancasının açılıp kapanabilme sayısıdır
– İnce ve hafiftirler
– Az güç harcarlar
– Titreme olmaz
– Radyasyon yaymaz
Ön tabaka bir renk filtresi ile arka tabaka ise transistörler ile kaplıdır.
Her transistör veya transistör grubu 1 pikselden sorumludur. Bir transistöre
gerilim uygulandığında likit kristal molekülleri eğilir ve arkadaki bir ışık
kaynağından gelen ışığı pikselden geçirir veya geçirmez.
Ön tabakada bulunan renk filtresi de her piksele kendi rengini verir.
Milyonlarca pikselin değişik renklerdeki birleşimi sonucu ekranda
görebildiğimiz görüntü oluşur.
• Bir LCD ya pasif bir matris
ızgaradan ya da aktif
matris ızgaralardan oluşur
– Pasif matris LCD -daha
eski bir teknolojidir-
iletkenlerden oluşan bir
ızgaraya sahiptir.
Izgaradaki her kesişim
noktası bir pikseldir.
– Aktif matris LCD -TFT
olarak da bilinir- her bir
kesişim noktasında bir
pikselin parlaklığını kontrol
edecek daha az akım
gerektiren bir transistör
bulundurur.
• Renkli bir LCD diğer
renklerdeki pikselleri
oluşturabilmek için
kırmızı,yeşil ve mavi renkli
filtrelere sahip olmalıdır.
• Uygulanan voltajın dikkatli
denetimi ve değişimi
sayesinde her bir alt
pikselin yoğunluğu 256
adet değişik tonun üzerine
çıkabilir.
• Alt piksellerin
kombinasyonu ile 16.8
milyon değişik renkten
oluşan bir palet elde
edilebilir
• Renk üretmek için üç matris kullanır
• Tel kesişim yerlerinin üstünde, bir cam
küçük kırmızı,yeşil, mavi noktaları örter
• Yavaştır ve pikseller arasında üst üste
binmeye neden olur
• Hafif buğulanma
efekti
• Aynı anda iki satırı yeniler
• Zemin ışıklarında
soğuk katotlu
flüoresan lamba
(CCFL) kullanılır
• Tüm LCD monitörler kendinden bir
çözünürlüğe sahiptir
– Görüntüleyici bu çözünürlüğe ayarlandığında
görüntüler daha keskin hale gelir
• LCD paneller piksel limitlerinden daha
fazla değerleri gösteremez
• Düşük çözünürlüklere ayarlandığında,
görüntü kalitesi büyük ölçüde düşer
• Parlaklık
– Zemin ışıkları tarafından ayarlanır
– Birimi nits ‗tir(100 ‗den 1000‘e 300 ortalama ile)
• Tepki Süresi
– Yenileme oranıyla benzer bir ifadedir
– Düşük oranlar daha iyidir(6–8 ns)
– Düşük kalitedeki (low-end) LCD‘lerin gölge problemi
vardır(20–25 ns)
• Kontrast oranı
– En parlak ve en koyu arasındaki farktır
– Kalitesine göre (250:1) ‗den (1000:1)‘e kadar
Panel Büyüklüğü
CRT monitörde ekran büyüklüğü monitörün
kasası dahil edilerek köşeden köşeye ölçülür.
Bu nedenle CRT monitörde görülebilir alan
ekranın inç büyüklüğünden daha küçüktür.
LCD Monitörlerde ise panel büyüklüğü sadece
panelin köşeden köşeye ölçülmesi ile bulunur.
Yani LCD monitörlerde görülebilir alan tam
olarak panel büyüklüğü kadardır.
Maksimum Çözünürlük
Monitörün net ve parlak bir görüntü verdiği
maksimum çözünürlük değeridir.
Monitörler her çözünürlükte görüntü verirler
ancak LCD monitörlerde piksel adedi sabit
olduğu için en iyi görüntü doğal çözünürlük
dediğimiz bu sabit piksel adedinde elde edilir.
Çözünürlük-nokta adedi-ne kadar fazla ise
görüntü o kadar net ve renkler de parlak olur.
Parlaklık
Parlaklık (brightness), beyaz ışığın ne kadar
doygun olduğunu belirtir.
Parlaklık değerleri cd / m^2 (candela)
birimiyle belirtilir. 250 veya 300 cd/m^2'lik bir
parlaklık normal kullanım için yeterlidir.
Parlaklık monitörün çalıştığı ortamdaki ışık
miktarına göre kullanıcı tarafından
ayarlanmalıdır.
Parlaklığın monitörün her noktasında aynı-
uniform olması beklenir.
Kontrast Oranı
Kontrast oranı en karanlık siyah ile en parlak
beyaz arasındaki seviye farkıdır. Bu oran
beyazdan siyaha geçişin ne kadar hassas
olduğunu gösterir.
Kontrast oranı yüksek bir monitörde gri
tonlamalar daha belirgindir.
Kontrast oranları 400:1, 500:1 şeklindedir. Bu
aynı zamanda LCD‟nin sıvı kristallerinin açılıp
kapanma yeteneğini gösterir.
Yandaki resimde kontrast oranı iyi bir
monitörde (üstteki resim) detaylar belirgindir.
Özellikle karanlık görüntülerdeki detaylar daha
iyi görüntülenir.
Tepki süresi
Tepki süresi LCD monitörde piksellerin
açılıp kapanması için geçen süredir.
Aynı zamanda saniyede görüntülenen
kare (frame) adedini gösterir.
Tepki süresi yeterince küçük değilse
görüntüde gölge (ghosting) oluşur.
25ms‟lik tepki süresi normal kullanım için
yeterlidir.
Görüş açısı:
Görüş açısı, monitördeki görüntünün
bozulmadan görülebildiği bakış açısını
gösterir.
Monitöre direk karşıdan değil de biraz yan
taraftan baktığınızda görüntünün ve
renklerin bozulmadan görülebilmesi
gerekir.
CRT monitörlerin görüş açıları LCD‟lerden
daha geniştir.
Hem dikey hem de yatay görüş açısı
dikkate alınmalıdır.
160 derecelik yatay, 150 derecelik dikey
görüş açısı LCD için yeterlidir.
Piksel Adedi ve Piksel Sıklığı
LCD‟deki her piksel kırmızı, yeşil ve mavi
olmak üzere 3 alt pikselden oluşur. Bunlara
“dot” da denir.
1280x1024 çözünürlükteki bir LCD monitörde
1280x1024=1.310.720 adet piksel,
1.310.720x3=3.932.160 adet alt piksel (dot)
bulunur.
Normal bir LCD monitörde 1 pikselin genişliği
(piksel sıklığı) 0.24mm ile 0.26mm
arasındadır.
Panel boyutları aynı olan 2 monitörün piksel
sıklığı farkı nedeniyle piksel adedi dolayısıyla
da çözünürlükleri farklı olabilir.
Renk Derinliği veya Renk Sayısı
Her pikselin rengi, kırmızı, yeşil ve mavi alt
piksellerin değişik tonlarda bir araya gelmesi
ile oluşur. Alt piksellerin üçü de açık tonlarda
ise piksel beyaz, üçü de koyu tonlarda ise
piksel siyah görünür.
Her alt piksel 256 değişik tonda ışık verebilir.
3 alt pikselin kombinasyonu ile 16.8 milyon
renk elde edilir. Yani;
256 ton kırmızı X 256 ton yeşil X 256 ton mavi
= 16.777.216 adet renk elde edilir. Bu renk
derinliği “gerçek renk” olarak tanımlanır.
Bit-Depth Number of Colors
4
2
Öreğin SVGA modda çalışan bir PC‘de (CGA)
Alt piksellerde oluşan piksel hataları yanyana meydana geldiğinde tam piksel
hatası olarak görünür. Tam piksel karanlık ise “ölü piksel”, parlak ise “parlak
piksel” olarak isimlendirilir.
LCD monitörlerde ISO standartlarına göre belirli sayıdaki tam ve alt piksel
hataları normal kabul edilir. Aksi halde sıfır piksel hatası ile üretildiğinde panel
maliyeti çok artmaktadır.
ISO Standartlarına Göre Piksel Kusurları:
ISO 13406-2 standartlarına göre dört sınıf LCD ekran tanımlanmış olup her
birinin içerebileceği hatalı piksel / alt-piksel sayısı bellidir:
Class I Paneller: Hiç bir piksel kusuru içeremez.
Class II Paneller: Her bir milyon pikselde en fazla 2 beyaz / 2 siyah / 5 renkli
nokta içerebilir.
- 15" (1024×768) panellerde: 1 beyaz / 1 siyah / 3 renkli nokta
- 17"-19" (1280×1024) panellerde: 2 beyaz / 2 siyah / 6 renkli nokta
- 20" ve üzeri (1600×1200) panellerde: 3 beyaz / 3 siyah / 9 renkli nokta
içerebilir. Ayrıca 5×5 piksellik bir alanda 2'den fazla alt-piksel kusuru ya da
1'den fazla piksel kusuru bulunamaz.
Class III Paneller: Her bir milyon pikselde en fazla 5 beyaz / 15 siyah / 50
renkli nokta içerebilir.
- 15" (1024×768) panellerde: 3 beyaz / 11 siyah / 39 renkli nokta
- 17"-19" (1280×1024) panellerde: 6 beyaz / 19 siyah / 65 renkli nokta
- 20" ve üzeri (1600×1200) panellerde: 9 beyaz / 28 siyah / 96 renkli nokta
içerebilir. Ayrıca 5×5 piksellik bir alanda 5'den fazla alt-piksel kusuru ya da
1'den fazla piksel kusuru bulunamaz.
Class IV Paneller: Her bir milyon pikselde en fazla 50 beyaz / 150 siyah / 500
renkli nokta içerebilir. Bu panellerde ayrıca 5×5 piksellik bir alanda 50'den fazla
alt-piksel kusuru ya da 5'den fazla piksel kusuru bulunamaz.
VGA (Video Graphics Array)
VGA en eski analog görüntü standartlarından
biridir. Ençok 1280x1024 çözünürlüğe izin verir.
PC‘nin VGA çıkışı D-SUB 15PIN kablo ile
monitörün VGA girişine bağlanır. Dijital görüntü
verileri VGA kart tarafından analog sinyale
dönüştürülerek bu kablo ile monitöre iletilir. Bu
dönüştürme sırasında bir kısım veri doğal
olarak kaybolmaktadır.
DVI (Digital Visual Interface)
DVI hem analog hem de dijital video sinyallerini
iletebilir. LCD monitörler tümüyle dijital cihazlar
olduğu için görüntü verileri DVI ile dijital olarak
gönderilirken VGA kart tarafından dönüştürme
işlemine gerek kalmaz. LCD tarafında da veriler
dönüştürülmeden dijital olarak işleneceğinden
daha net bir görüntü elde edilir. DVI ile
2560x1600 çözünürlükte görüntü elde edilebilir.
HDMI (High Definitions Multimedia Interface)
LCD CRT
Az yer kaplar. Hacimli, büyüktür.
Hafiftir. Ağırdır.
Daha az güç tüketir (c.20W). Güç tüketimi fazladır (c.150W)
Netlik sınırlıdır, parlaklık ve kullanım ömrüne göre netlik
Görüntü nettir.
bozulabilir.
Geometri parlaklık ve kullanım ömrüne bağlı olarak
Resmin geometrisi düzgündür.
bozulabilir.
Güçlü parlak alanlar diğer bölgelerdeki resmin görünümünü
Tüm ekranda renkler sabittir.
etkiler.
Text modunda kontrast çok iyidir. Text modunda kontrast zayıftır.
Titreme yoktur. Titreme vardır.
Resmin kontrastı ve rengi görüş açısına bağlı
Resmin kalitesi görüş açısından bağımsız olarak sabittir.
olarak değişir.
Tam siyah renk elde etmek güçtür. Tam siyah renk elde edilir.
Hareketli görüntülerde bulanıklık olabilir. Hareketli görüntüler nettir.
Parlaklık lambaların parlaklığı ile sınırlıdır. Daha yüksek parlaklık elde edilebilir. Resimler daha canlı
Resimler donuk görünebilir. görünür.
Piksel hatası oluşabilir. Piksel hatası gibi bir problemi yoktur.
Doğal sabit bir çözünürlüğü vardır. Birden fazla çözünürlüğü aynı kalitede destekler.
Gelişmiş teknoloji ürünüdür, fiyatları düşmektedir. Gelişmiş teknoloji ürünüdür, ucuzdur.
DVI gibi sayısal bir arayüz ile problemsizdir. Analog arayüz ile problemsizdir.
• Şebeke gerilimi AC 220V Power Board tarafından 5V ve 12V DC‘ye dönüştürülür ve interface kart,
inverter kart, ses ve diğer devre elemanlarını besler.
• Ön panel tuşları interface karta bağlıdır. Power düğmesine basıldığında interface tarafından lambaları yakan inverter
devresi tetiklenir.
• Aynı anda PC‘den gelen R-G-B, H-sync ve V-sync sinyalleri interface board üzerindeki işlemci tarafından işlenir ve dijital
veriye dönüştürülür. Interface bu işlem için analog sinyalden örnekleme yapar.
• PC‘den gelen sinyalde aynı zamanda display mode bilgisi de vardır. Display mode görüntünün hangi çözünürlükte ve
hangi frekansta gösterileceğini bildirir.
• Görüntü verisini taşıyan data sinyalleri LVDS kabloları ile LCD paneli süren devreye iletilir.
• Önden lensliler ve yandan lensliler
– İlk önceleri pahalı olan CRT projektörler kullanılmıştır
– LCD projektörler ise görece daha parlak ve ucuzdurlar
– Günümüzde portatif tüm projektörler LCD‘dir
• Lümen
– Bir ışık kaynağının sağlayabildiği aydınlatma miktarı
– Yüksek Lümen =parlak görüntü
• Throw
– Belirli bir mesafeden bir görüntünün boyutu
– Çerçeve oranıyla bağıntılıdır
• Lambalar
– Çok ısınırlar
– Pahalıdırlar — yaklaşık birkaç yüz dolar
• Genel Bakış
– Boyut
– Bağlantılar
– Ayarlamalar
• CRT monitörün ölçü birimi inçtir
• LCD monitörler
sadece VIS
değerini
kullanırlar
Ses çıkmıyor
Hoparlör girişlerindeki sinyali kontrol edin. Sinyal yoksa ses kablo bağlantısını
kontrol edin.
Ses katındaki voltajları kontrol edin. Voltajlar hatalı veya eksik ise ses katı
arızalıdır.
Voltajlar normal ise hoparlör (ler) arızalıdır.
1- Monitör yatık konuma getirilerek 2- Arka kasayı tutan vidalar sökülerek
ilk önce ayak sökülür. kasa çıkarılır.
• Piksel masajı veya baskı yöntemi ile parlak piksel hataları (bazen)
giderilebiliyor.
Monitör kapalı iken parlak pikselin bulunduğu bölgeye hafif nemli yumuşak
pamuklu bir bez ile baskı yapılır. Baskı sırasında monitörün power düğmesi
açılır. Baskı kaldırıldığında piksel hatası kaybolacaktır.
SXGA (Super XGA) 1280 1024 5:4 15- ve 17-inç CRT, 17-19-inç LCD monitörler
UXGA (Ultra XGA) 1600 1200 4:3 19, 20, 21-inç CRT, 20-inç LCD monitörler
WUXGA (Wide Ultra XGA) 1920 1200 16:10 Geniş açılı 22-inç ve daha büyük LCD monitörler
QXGA (Quad XGA) 2048 1536 4:3 21-inç ve daha büyük CRT monitörler
• PCI slotları
– 8-bit(256 renk) 70 Hz yenilme sıklığı ile 800 x 600
çözünürlük ,33.6 Mbps bant genişliğine ihtiyaç duyar
– 24 bit (16.7 milyon renk) 100.8 Mbps‘ye ihtiyaç duyar
– Paylaşılan PCI bus‘ında yeterli bant genişliği elde edilemez
• AGP (accelerated graphics port)
– Video için ayrılmıştır
– PCI ‗dan pek çok artısı vardır
AGP Port
PCI Slots
• AGP videoya ayrılmış özel, tek bir slottur
– 66 MHz, 32-bit PCI 2.1 şartnamesine göre geliştirilmiştir
– Strob‘lama, her clock çevriminde sinyalleri iki, dört ve
sekiz kat arttırır
– Kuzey Köprüsüne bağlı olan kendi özel veri yolunu
kullanır
– Pipelining desteği mevcuttur
– Sidebanding özelliği vardır (aynı anda alıp gönderebilir)
– Büyük miktarda sistem belleğinden ―çalabilir‖
• PCI „ın yerini alması için geliştirilmiştir
• Ayrıca AGP „nin yerini alması için
tasarlanmıştır
• İnanılmaz şekilde hızlı seri haberleşme sağlar
• AGP „nin pek çok avantajına sahiptir
– Sidebanding
– Sistem belleği erişimi
PCIe card
• Bir video kart alırken dikkat edilmesi
gereken en önemli husus grafik
işlemcisidir
• Çoğu video işlemcinin üreticileri
– NVIDIA
– ATI
• NVIDIA ve ATI her yıl piyasaya pek çok
grafik işlemci modeli sürmektedir
1. Sürücüleri yükleyin
– CD ‗den yükleyin ya da gömülü
sürücüyü kullananın
– Gömülü sürücü eski sürüm olabilir
• Ekranı iyileştirmek
– Temalar
– Masaüstü
– Görünüm
– Diğer sekmeler
– Ekran koruyucu
– Ayarlar
• Ekran koruyucu
– Monitör sürücüsünü
güncelleyebilir
– Renk doğrulama
• Ekran renklerini ayarlayabilir
– Döndürme
• Düşey ya da Yatay
– Modlar
• Oldukça ileri düzey ayarlardır
• Genellikle gerek duyulmaz
• Video sürücüler de diğer donanım
sürücüleriyle benzer biçimde çalışır
– Bu ekrana Aygıt
Yöneticisinden ya da
aygıt uygulamasından
ulaşabilirsiniz
– Sürücü güncelleştirme
– Sürücüyü geri alma
– Sürücüyü kaldırma
– Temel bir kural
• Yeni video kartları için yeni
sürücüyü kurmadan evvel
eskisini kaldırın
3-D(3 boyutlu) Grafikler
• Gelişmeler, oyunlar sayesinde elde ediliyor
– Bununla beraber gelişmeler bilgisayar destekli
tasarım (CAD) gibi diğer pek çok alanda da kullanılır
– www.arstechnica.com
– www.hardocp.com
– www.tomshardware.com
– www.sharkyextreme.com
• Problemlerin büyük ve önemli
bir kısmının sebebi:
– Uygun olmayan ya da bozuk sürücüler
– Yanlış ayarlar
• Yapmanız gerekenler
– Bilgisayarı güvenli modda başlatın ve sürücüyü kaldırın
– Mümkünse Program Ekle/Kaldır ‗ı kullanın
– Aygıt Yöneticisini kullanın
• Donanım problemleri genelde aynıdır
– Fan bozulmuştur
– RAM sorunludur
• Arızalı Donanım
belirtileri
– Biçimsiz, garip görüntüler
– Hareket eden fare
– Görüntüde karışıklık
• “Aşikar olanı atlamayın”
– Eğer her şey yan tarafta görünüyorsa , döndürme
ayarlarını kontrol edin
• Amacınız problemin şu üç
şeyden biriyle ilintili olup
olmadığını tespit etmek
olmalıdır:
– Genel monitör problemleri
– Harici ayarlamalar
– Dahili ayarlamalar
• Ayar düğmelerinin yerleri değişmiş
olabilir
– Üreticinin konfigürasyonuyla kontrol edin
• Eksik renk
– Kabloda kırık, eğilmiş pin olup olmadığını ve
monitör ayarlarını kontrol edin
• Parlaklığın azalması
– Zamanla olması normaldir, güç yönetimini kullanın
– İç ayarlamalar gerekebilir
• Bunu düzeltebilirsiniz
– Büyük renk lekeleri—degauss düğmesini kullanın
(manyetizmayı önleme)
– Trapez ayarı
• Bozuk pikseller
– Bazı bozuk piksellerin bulunması normaldir
– Ölü piksel: asla parlamaz
– Lit piksel: sürekli beyaz kalır
– Stuck piksel: sabit bir renkte kalır
• Monitör temizliği için anti statik monitör
temizleyiciler ya da anti statik bezler
kullanılabilir
• Tuner(kanal seçici)
Kartlar
– PC ‗nin, Tivo‗nun bazı
özelliklerini
gösterebilmesini sağlar
• DLP
– Dijital ışık işleme
• SED, FED
– CRT ‗nin güçlü yönleriyle LCD ‗nin güçlü yönlerini
bir araya getirir
– Yüzey iletimli electron emitter display
– Field emission display (FED)
Bölüm 18
• Bu bölümde öğrenecekleriniz
• Frekans(sesin tonu)
• “Track”
– Mono- tek track
– Stereo—iki track
• CD kalitesi
– 44.1 KHz
– 16 bit derinlik
• Darbe Kod Modülasyonu(PCM)
– Telefon çağrıları için geliştirilmiştir
Kısa Ad Tanımı
AAC Advanced Audio Coding—Apple ‗ın iTunes için
geliştirdiği bir format
AIFF Audio Interchange File Format— Macintosh
bilgisayarlarda yaygındır
ASX Microsoft Advanced Streaming Redirector
AU Windows, Sun, Next, UNIX ve Macintosh ‗ta çalınabilir
OGG Vorbis formatı— açık kaynak kodlu bir kodekstir
RM RealMedia—audio, ya da audio ve video
WMA Windows Media Audio— tescilli bir formattır
• Videolar genellikle bünyelerinde ses
barındırırlar
– Bazı yaygın video formatları
Kısa Ad Tanımı
AVI Audio Video Interleave
MPEG Moving Pictures Experts Group
MOV QuickTime
ASF Advanced Streaming Format
RM Real Media
WMV Windows Media Video
DivX Genellikle daha kaliteli audio ve video için kullanılır
Flash Youtube ‗de kullanılır
• Pek çok uygulama (özellikle de oyunlar)
ses kullanmaktadır
• 2.1 Sistemler
– Uydu denilen bir çift
hoparlör ve
bir subwoofer ‗dan oluşan
sistemdir
• Dolby Digital
– Beş kanal ve bir subwoofer destekler (5.1)
– Ön sağ, ön sol, ön orta, arka sol, arka sağ
• Kulaklık Jack „ı
– Bazı sistemler bağlandıklarında otomatik olarak
algılarlar
• Kurulum diğer PCI kartlarının
kurulumuna benzerdir
– Kartı takın
– Sürücüleri kurun
– Test edin
• Test edin
• Pek çok ses kartı yapılandırması
Windows ile gerçekleştirilebilir
– Ya da Windows 2000‘de
Ses ve Çoklu ortam
uygulamasını kullanın
– Beş sekme
• Ses ayarı
• Ses efekti
• Ses
• İnsan sesi
• Donanım
• Çoğu ses kartı tescilli yazılım yükler
• Matlık
– Geleneksel bir standarttır
– Parlamayı önler
– Parlak ışık altında pek iyi performans veremez
– Parlak gün ışığında oldukça başarısızdır
• Yüksek Parlaklık
– Görece daha yenidir
– Daha keskin kontrast, daha çok renk ve daha geniş
bir görüş açısı sunar
• Tipik dizüstü bilgisayarlar başlı başına
bir kişisel bilgisayar olarak
kullanılabilirler
– masaüstü yedeği olarak
kullanılabilirler
– Girdi aygıtları
• İlk dizüstülerde Trackball bulunurdu
• IBM‘in TrackPoint ‗i— klavyenin ortasında kalem ucu silgisi
büyüklüğünde bir joystick ‗ti
• Touchpad ‘ler
• “Desktop extenders” taşınabilir aygıtlardır
– Bir masaüstü bilgisayarın yerini almaları
amaçlanmamıştır
– Daha ziyade az kullanım için tasarlanmış daha
küçük, hafif, az enerji harcayan aygıtlar olarak
düşünülmelidirler
• Geliştirilmiş Intel SpeedStep teknolojisini
kullanan platformlar “Demand Based Switching”
ve “Deep Alert” özelliklerini taşırlar.
• “Demand Based Switching” modunda,
platformun pili en efektif (optimized) modda
başlatması sağlanır, ancak son kullanıcının
talebine göre yüksek performans moduna
çevirebilir.
• “Deep Alert” modunda sistemin daha düşük
voltaj seviyelerinde bile çalışması, böylelikle
güç gereksiniminin düşürülmesi ve pil
ömrünün uzatılması sağlanır
SO-DIMM (Small Outline DIMM), genellikle diziüstü
bilgisayarlarda kullanılan küçük bir DIMM
sürümüdür. Büyük tip 168 pinlik DIMM‟ler 64 bitlik
transferi desteklerken, SO-DIMM sadece 72 pin ile
32 bitlik transferi, yada 144 pinle 64 bit transferi
destekler .
SDR SO-DIMM
144 pins
DDR SO-DIMM
200 pins
Micro-DIMM
214 pins
Small Form Factors
85.6mm x 54.0mm x (3.3, 5.0, or 10.5mm)
Çalışırken takılabilme özelliği (hot insertion)
”Hot insertion” ve otomatik konfigüre
edilme özelliği
Host işlemci bağımsızlığı
HBA tarafından saptanan çok farklı host
veri yollarına bağlanabilir.
3 Farklı PCMCIA kart türüne özgü tipik uygulamalar
Tip I : Bellek aygıtları (RAM, flash, SRAM gibi)
Tip II : G/Ç aygıtları (FAX/MODEM, LAN kartları gibi)
Tip III : Daha kalın bileşenli aygıtlar (depolama aygıtları
gibi)
• Kişisel Dijital Yardımcı „lar (PDA „lar)
– İnce, elde taşınabilen bir bilgisayardır
• PDA Belleği
– 1 MB ya da daha büyük dahili bellek bulunur
– Taşınabilir saklama alanı tercih
edenler için CompactFlash kartlar
taşınabilirlik ve arttırılabilirlik imkanı sunar
• PDA‟lar el yazısı olanağıyla geleneksel
dizüstü bilgisayarların bir araya
getirilmiş halidir
• Yazmak için iğne uçlu
kalem kullanır
• Uygulamalar, kalem
darbelerini algılamak için
dijital mürekkep kullanırlar
Ekran Boyutu Ağırlık Kullanım Alanları
Masaüstü 14–20 inç 3.5–5.5 kg Mobil her alanda
alternatifleri
Desktop 10–14 inç 1.8 kg Sunum, not alma
extenders
Ultra Hafifler 6–12 inç 0.9–1.4 kg Uzun süreli seyahatler
Tablet PC ‗ler 10–12 inç 0.8 kg Küçük marketlerde
Ultra-mobil 4– 7 inç 0.4–0.9 kg Küçük marketlerde
Kişisel Bilg.
PDA ‗lar 3– 4 inç 0.4 kg Organizasyonlarda
PDA telefonlar 2 inç < 0.4 kg Cep telefonu yerine
Taşınabilir PC‟leri yenilemek ve
geliştirmek
• PC Kartları daha ziyade Personal
Computer Memory Card International
Association (PCMCIA) olarak bilinirler
– Kolay değiştirilebilir aygıtlardır
– Kullanımları kolaydır,ucuzdurlar ve kolay
edinilebilirler
• Paralel PC Kartları
– 16-bit ya da CardBus (32-bit 3.3V ‗luk kartlar)
– Üç tipi mevcuttur: Tip I (en ince), II, ve III (en
kalın)
– Kartlar bir ya da daha fazla fonksiyona sahip
olabilirler
• ExpressCard
– Yüksek performansın seri bağlantı sürümüdür
– USB 2.0(480 MBps) ya da PCIe slotuna
bağlanabilir
Tip Boy Genişlik Kalınlık Kullanım Alanı
Tip I 85.6 mm 54 mm 3.3 mm Flash bellek
Tip II 85.6 mm 54 mm 5.0 mm G/Ç (modem, NIC, ...)
Tip III 85.6 mm 54 mm 10.5 mm Sabit disk
• Yazılım Sürücülerin iki
önemli türü
– Soket servisleri
• Bir PC kartı takıldığında ya da
çıkarıldığında sistemin bunu
tespit edebilmesine olanak
sağlayan aygıt sürücüleridir
• Aygıta gerekli G/Ç ‗ı sağlar
• Sistem BIOSu tarafından
standartlaştırılıp tatbik edilirler
– Kart servisleri
• Belirli bir PC kartının
fonksiyonlarını tanır ve kartın
çalışır hale gelebilmesi için
gereken sürücüleri sağlar
• Windows tarafından tatbik edilir
• Denetim Masasından PCMCIA
opsiyonundan ulaşılabilir
16-bit PCMCIA CardBus Cards Express Card
Cards - 32-bit multiplexed Bandwidth support
- 16-bit data/ 26-bit address/ data with •USB 2.0: 480 Mb/s
addressing. parity. •PCI Express* (x1): 2.5Gb/s/direction
- 20MBytes/sec - 132MBytes/sec peak •One 26pin Express card slot is
peak bandwidth at bandwidth at 33MHz available to support 1X
100ns cycle rate clock rate. ExpressCard/34mm or 1X
(setup, command, - Support of bus ExpressCard/54mmexpansion card.
and hold time). master •Supporting USB 2.0 and PCI
- Support of 8-bit - Synchronous Express
and 16-bit slave interface •Not compatible with previous
DMA. - Support for remote PCMCIA cards.)
wakeup. •Delivers thinner, faster and
- Interface power lightermodular expansion.
management. •Hot-Pluggable
• Tüm taşınabilir kişisel bilgisayarlar ve
PDA„lar pek çok port ile birlikte
sunulurlar
– Harici bir monitörü bağlamak için VGA bağlantısı
– Harici klavye ya da fare için PS/2 portu
– Ağ desteği için yerleşik NIC ve modemler
• Masaüstü kişisel bilgisayarlarda bunların tümü aynı şekilde
çalışır
– Video portları
• Harici monitör, projektör
ya da her ikisi birden
– Hoparlör portları
– EK fonksiyon tuşları
• Legacy portlar
– PS/2, RS-232
• USB ve FireWire
– Kişisel bilgisayarlardaki
gibi çalışır
• Port Çoklayıcılar
– Tek bir porta takılır
– Seri, paralel, ağ ve PS/2 gibi
pek çok kişisel bilgisayar portu
sunar
• Dizüstü bilgisayarlara kişisel bilgisayar
kaynaklarına erişim imkanı sağlar
– Büyük monitörler, normal bir fare, ağ bağlantıları
ve orijinal boyutta klavyeler
• Basit olarak,
bir port çoklayıcı ile
birleştirilmiş DVD
sürücü ve kişisel
bilgisayar
slotlarından oluşur
Port Transfer rate Supported device
PS/2 N/A Mouse, keyboard
COM 115200bps Modem, terminal adapter,
scanner
LPT 1.5Mbps Printer, ZIP drive
IEEE1394 100Mbps / 200Mbps / 400Mbps Digital video, mass storage
devices
USB Low Speed Mode: 1.5Mbps Full Keyboard, mouse, speaker,
Speed Mode: 12Mbps High Speed HDD, ODD
Mode: 480Mbps
BLUETOOTH 1Mbps Portable devices (PDA, mobile
phone), earphone, printer
IR 115.2kbps (transfer ±15°) Portable devices (PDA, mobile
phone)
• Standart bir metodu yoktur
– Genellikle taşınabilir aygıtın alt kısmındaki bir
paneli çıkartmanız ya da vidalarını sökmeniz
gerekmektedir
• Video kartlarının fiyatının düşmesinde
etkendir
– Kartın üzerindeki bellek miktarının düşmesine neden
olur
– Modüler sürücüler
• CD-ROM, DVD-ROM, CD-R/W, sabit diskler
– Nikel-Kadmiyum(Ni-Cd)
– Nikel –Metal Hidrit(Ni-MH)
– Lityum-İyon (Li-Ion)
• Nikel-Kadmiyum (Ni-Cd) bataryalar
– Mobil bilgisayarlarda yaygınca kullanılan ilk
bataryalardır
• Yakıt hücreleri
– Yeniden doldurulana kadar bir dizüstü bilgisayarı 40
saate kadar beseleyebilecek yeni bir teknoloji
ürünüdürler
– Henüz tüketici piyasasına sunulmamıştır
• Bataryalar serin bir yarde saklanmalıdırlar
• APM Aktif
– CPU ve RAM tüm güçle çalışıyor
– Kullanılmayan aygıtlar kapatılabilir ya da kapatılmayabilir
• APM Standby
– CPU durdurulur (kolayca yeniden başlatılabilir)
– RAM halen tüm programları tutmaktadır
– Tüm çevresel aygıtlar durdurulur
• APM Askıya Al
– Her şey durdurulur ya da en az güç tüketimi konumuna getirilir
– Uykuya gönderme (güç kesilmeden önce RAM ‗deki her şey
sabit diske kaydedilir)
• CMOS ayarları • Windows
– CMOS ayarlarını
değiştirebilir
– Denetim Masasındaki
görüntüleme
uygulaması
• Ayarlar İleri Monitör
sekmesi
– Denetim Masasındaki
Güç Yönetimi
uygulaması
• Temizleme
– LCD ekranları temizlemek için ekran temizleyici kullanın
(cam temizleyici kullanmayın)
– Bilgisayar kart soketlerini ve klavyeyi temizlemek için
basınçlı hava kullanın
• Sıcaklık
– Güç yönetimini kullanın
– Dizüstü bilgisayarın altı ile üzerinde bulunduğu zemin
arasında uygun hava boşluğu bırakın
– Klavye muhafazası kullanmayın
– Fanın çalıştığını ya da durduğunu kontrol edin
• En doğru uygulamalarla yatırımınızı
koruyun
Pil, minimum 300 tam şarj-deşarj ömrüne sahip. 500 şarj-deşarj sonrası
kapasitesi yaklaşık %85'e düşer. Tam-şarj-deşarjın tanımımı ise; mesela
elektrik kesildi, %50'e kadar kullandık. Elektrik geldi ve şarj ettik. Bu olay
yarım şarj-deşarj sayılıyor.
Ömür konusuna saklanma ve kullanma koşulları da etkiyor. Sıcaklık çok önemli
etken. Zaten firmalar önerilerinde buna hep deyinmişler. Bazı firmalar biraz
daha yüksek dereceler verse de:
Apple: 35C'den daha sıcakta kullanırsanız, pil kapasitesine kalıcı zarar
verirsiniz. HP: Şarj 0 ila 40C, deşarj 0 ila 50C. Eğer 45C'den fazla ise şarj
etmeyin.
Kar altında, özel bir yerde (fırın?) yada güneş altında değilseniz korkulacak bir
durum yok.
• Pilimi bilgisayarda tutmalı mıyım?
Bu soru aslında üzerine çok durulan bir sorudur. Aslında isteyen kişi pili
laptopunda tutar, istemeyense tutmaz. Dileyen UPS'e takıp pilini depoya
kaldırabilir. Ancak pili sürekli laptopun üzerinde tutmanın sakıncası da
yoktur.. Bunun açıklaması ise şöyle; (kim ne derse desin) eğer
adaptörünüzden akım geliyor ise, gelen akım yeterli ise ve pilde şarjlı ise pil
ne fazladan şarj ediliyor ne de üzerinde akım oluyor.
Kısaca: Piliniz dolunca aım kesilir, yani pilinizin laptopta kalması herhangi
bir zarar vermez. Ayrıca Piliniz ayda bir kez tam şarj edip tam deşarj ediniz.
Ara sıra akımı boşaltıp tekrar doldurmak pilin uzun gitmesi açısından
oldukça önemlidir. Ve pilinizi laptopunuzda tutmanız tavsiye edilir.
Pilim nasıl daha uzun dayanır?
Önce, her bilgisayarda farklı pil olabilir. Kimi 8, kimi 6 hücreli. Eskiler NiMh,
yeniler Li-ion. Yakında Li-Polimer gibi başka teknolojiler de görürüz. Ayrıca
her bilgisayarın donanımı da farklı. İşlemci, disk, ekran büyüklüğü, görüntü
kartı.. bunların hepsi farklı enerji ihtiyacı ister. Yani pil ve ihtiyaçtan dolayı
zaten her makina farklı süre kullanabilir pilini. Ama olası arttırma metodları
şunlar;
Turion ve Centrino platformları en düşük enerji ihtiyacı olan sistemlerdir
(şimdilik). Centrino'nun ULV (ultra low voltaj) serisi oldukça verimli.
CPU frekans düşürsün (speedstep vs.. açık olmalı)
Ekran kartına yönelik işlemler enerji harcar (oyun, film izleme süreyi
kısaltır, masa üstü işler uzatır)
Ekran parlaklığı kısık olmalı
Harddisk durmaya ayarlanmalı
Gerekmeyen cihazlar çıkarılır (mouse, usb bellek, pc card vs...)
Wifi, buletooth kapalılır
gerekmiyorsa LAN kapatılsın
1. Disk birleştirme
Sabit diskiniz ne kadar kısa sürede işlerini yaparsa o kadar az enerji tüketir. Sabit diskinizi düzenli aralıklarla
en etkili şekilde birleştirmek, sabit diskin işlerini daha hızlı yapmasına dolayısıyla daha az enerji tüketmesine
yardımcı olur. Disk birleştirmede en iyi işletim sistemi Mac OSX olduğu için özellikle Mac kullanıcılarının bunu
yapması büyük fayda sağlıyacaktır.
2. Ekranı karartmak
Çoğu dizüstü bilgisayarda bu özellik zaten mevcuttur. Ekran parlaklığı laptop prize takılı olmadığı zamanlar
oldukça düşürülür böylece enerji tasarrufu sağlanır. Bazı laptoplarda bu ayarlamalar daha da ileri
götürülerek CPU ve soğutma performansları da düşürülerek pil süresi uzatılır. Sizin yapabileceğiniz şey ise
ekran parlaklığına çok da ihtiyaç duymadığınız anlarda ekranı daha da karartarak enerjiyi başka şeyler için
saklayabilirsiniz.
3. Arka planda çalışan programları kapamak
Bu işlemi performansı artırmak için masaüstü bilgisayarlarda da uygularız. Dizüstülerde ise çalışan her
program gereksiz enerji sarfiyatı demek. Dizüstü bilgisayarınızı pil ile kullanırken gereksiz tüm programları
kapatın azda olsa katkısı olur.
4. Harici aygıtları kullanmayın
USB aygıtlar (fareniz dahil) ve Wi-Fi enerji harcar. Pil ile bilgisayarınızı kullanırken harici bir fare yerine
bilgisayar üstündeki Pad'i kullanın. Ayrıca bir fare bağladığınızda harici farede enerji çekmeye ve pilinizin
hızlı tükenmesine neden olur. Özellikle kablosuz bağlantılarınızı (Wi-Fi, Bluetooth,vs) kullanmadığınız zaman
kapatın çünkü bu bağlantı teknolojileri sürekli bağlanacak bir yerler aradığı için batarya sarfiyatına neden
olur. iPod gibi USB den şarj olan cihazları pilden şarj etmek ise yanına bile yaklaşılmaması gereken
hususlardandır.
5. Daha fazla RAM
Bu, sanal hafıza (virtual memory) yerine donanımsal hafıza kullanmaktır. Sanal hafıza sabit disk kullanımını
artıracağı için enerji ihtiyacı artar. RAM eklediğinizde ise sanal hafızaya duyulan ihtiyaç azalır ve RAM sabit
diskten daha az enerji çektiği için pil ömrünüz uzar. Bu seçenek herkesin yapması gereken bir seçenek
değildir. Sadece pil ile çalışırken bilgisayarını hafızaya ihtiyaç duyan programlarla kullanması gerekenler için
tavsiyedir. Normal bir kullanıcı bunu yaptığında enerji tüketiminden kar değil zarar etmiş olur.
6. CD/DVD sürücü yerine HDD kullanın
Her ne kadar sabit diskler çok fazla elektrik harcasa da CD/DVD sürücülerin yanında devede kulak kalır.
Sürücünün içinde diskin bulunması bile enerji tüketir çünkü sürücüler gereksiz yere döner ve enerji harcar.
Film izlemek istediğinizde diskinizi bilgisayara kopyalayarak izleyin. Bu yöntem hem pil süresini uzatır hem
de diskinizin ömrünü artırır. Program kullanımına gereksinim duyuyorsanız Alcohol 120% gibi programlarla
diskinizin sanal kopyasını alarak sabit diskinizden programı çalıştırabilirsiniz.
7. Pil temas noktalarını temiz tutun
Pilin bilgisayara temas noktalarını temizleyin. Enerjinin bilgisayara iletildiği bu metal noktalar temiz olursa
enerji akışı daha verimli olur. İki veya üç ayda bir alkol ile hafif nemlendirilmiş bir bezle temas noktalarını
ovarak temizleyin.
8. Pilinize iyi bakın
Pilinizi kullanmamak onun ömrünü uzatmaz bilakis kısaltır. Şarj edilmiş bir pili uzun süre
kullanmamazlık etmeyin. En uzun iki veya üç haftada bir mutlaka pilinizi prize takılı olmadan
kullanın. Ayrıca Li-On pillerin tamamen boşalmasına izin vermeyin. Tam boşalmadan şarj edin.
9. Standby değil Hibernate modunu kullanın
Laptop'unuzu standy modunda bırakarak enerji tasarrufu sağlasanızda, yaptığınız tasarruf
hibernate (kelime manası kış uykusudur laptop markalarına göre modun adı değişebilir)
modunda yapacağınız tasarrufun yanına bile yaklaşamaz. Hibernate özelliğinde bilgisayarınız
bulunduğu durumu aynen kaydeder ve tamamen kendini kapatır.
10. Çalışma sıcaklığını aşağıda tutun
Dizüstü bilgisayarınız iyi soğutulduğunda daha iyi çalışır. Hava kanallarını bir bezle veya özel
temizleyicilerle temizleyin. Bu hava kanalları bilgisayarınızın soğumasına yardımcı olan en
önemli öğelerden biridir. Bilgisayarınızın çok ısındığını düşünüyorsanız üzerinde fanları olan
laptop standlarından alın. Bilgisayarınızı çok soğuk ortamlarda kullanmayın. Unutmayın ki
bilgisayarların çalışması için optimum sıcaklıklar vardır.
11. Güç seçeneklerini ayarlayın
Denetim masasındaki güç seçeneklerine giderek size uygun olan en iyi seçeneği ayarlayın. Pil
ömrünü maksimuma ayarlamak bilgisayarın en düşük pil tüketimine göre kendisini
ayarlamasına olanak sağlar.
12. Aynı anda birden fazla program çalıştırmayın
Sadece bir programla uğraşın. Dokümanları kontrol ederken arkada mp3 player'ı açık
bırakırsanız fazladan güç kaybı yaşarsınız. İşlerinizi sırayla yapmaya özen gösterin.
13. Autosave özelliğini kapatın
MS-Word ve Excel gibi programların autosave özellikleri oldukça güzeldir ancak düzenli kayıt
sistemi kullandıkları için sabit diski normalden daha çok çalıştırırlar. Bu seçeneği uygulayıp
autosave özelliğini kapatırsanız piliniz bitmeye yakın tekrar açmak isteyebilirsiniz. Ne zaman
biteceği belli olmayan bir pil çalışmalarınızın kaybolmasına neden olabilir.
14. Grafik detaylarını düşürün
Ekran çözünürlüğünü düşürerek yada ekran kartına binen yükü azaltarak pil tasarrufu
yapabilirsiniz. Günümüz ekran kartları sabit diskler kadar hatta daha fazla enerjiye ihtiyaç
duyuyor
• Biliyorsunuz, artık yeni donanımlar hızla hayatımıza giriyor. Mesela yeni bir çipsete
sahip anakart, çok hızlı bir şekilde piyasaya sürüldüğünden, BIOS'u tam oturmadan
piyasaya sürülüyor ve gerek kendi yapısında olsun, gerek özellik konusunda olsun,
gerekse de diğer donanımlarla olsun bir sorun/özellik eksiği olabiliyor. Bunun için,
BIOS güncelleme olayına girişiyoruz. Ama nedir bu BIOS güncelleme işi? Püf
noktaları nelerdir? Nelere dikkat etmeliyim? gibi soruların cevabınız veriyor ve
güncelleme olayını farklı anakart markalarında nasıl yapıldığını anlatıyoruz.
BIOS Güncelleme Nedir? Gerekli midir?
• Bildiğiniz gibi, BIOS'dan donanımlarınız ile alakalı ayarları değiştirebiliyoruz. Tıpkı
işletim sistemlerinde olduğu gibi BIOS'lar da hata içerebilir. Eğer anakartınız bir
donanım ile çalışmayı reddediyorsa, veya uyumsuzluk yapıyorsa, bu sorunları
ve(ya) hataları BIOS güncellemeleri ile gidermek mümkün. Kısacası BIOS
güncellemesi, anakartınızın üreticisinin çıkardığı daha yeni BIOS sürümünü,
kullandığınız BIOS ile değiştirmektir.
• Çalışıyorsa, elleşme mantığını kullanarak, ortada bir sorun yokken BIOS
Güncellemek pek mantıklı değil. Ama bakarsınız, yeni özellikler gelmiştir, kritik
sorunlar giderilmiştir, o zaman güncelleriz. Tabii sırf sorunları gidermek için
yapılan bir şey değil BIOS güncelleme. Örneğin yeni bir işlemci çıktı, anakartımız
teorik olarak bu işlemciyi destekliyor. Ama işlemciyi taktığımızda, işlemcinin yanlış
algılandığını görüyoruz. Yeni BIOS güncellemesi ile bu işlemcinin tam anlamıyla
desteklendiğini görürsünüz.
BIOS, sadece okunabilir bellek(ROM) üzerine yazılı olduğunu söylemiştik. Eğer
sadece okunabilir bir belleğin üzerindeyse, nasıl güncelleme yapacağız? Aslına
bakarsanız, günümüzde, BIOS'lar EEPROM üzerine yazılıdır. EEPROM (Electrically
Erasable Programmable ROM), elektrik yoluyla kendini programlamamıza olanak
veren bir tip bellek. Dolayısı ile anakart üreticimizin çıkardığı BIOS
güncellemelerini yapmamız mümkün oluyor. Bu güncelleme işini, BIOS yazılımının
türüne göre veya anakart üreticisine göre farklı farklı yazılımlar ile yapabilmemiz
mümkün. Örneğin, AWARD BIOS kullanan bir kişi, BIOS güncelleme yaparken
AWDFLASH programını kullanır. Anakart üreticine göre de değişir demiştik. Asus
anakartlar AWARD BIOS kullanmasına rağmen, AFLASH adında kendilerine has bir
program kullanırlar.
• BIOS Güncelleme İşlemi İçin Neler Gereklidir? Riskli midir?
• LCD monitörlerde rastlanan piksel kusurları birkaç farklı şekilde ortaya çıkıyor.
Bu piksel hatalarına ölü piksel denir. Ölü piksel denmesinin sebebi, ilgili pikseli
kontrol eden transistör ün açılıp kapanma işlevini artık yerine getirememesinden
dolayıdır. Ölü piksellerin birkaç farklı çeşidi var:
• Aydınlık piksel : İlgili pikseli kontrol eden transistörün açık halde iken işlevsiz
hale geçerse aydınlık piksel olarak adlandırılan kusur oluşur. Karanlık piksel
kusuruna göre daha fazla rahatsız eder ve beyaz arka plan hariç hemen hemen
çoğu arka planda kendini belli eder. Çoğu monitörün parlaklık ayarı, LCD arka
ışığını(backlight) kısmadan ayar yaptığı için (bazı üst seviye monitörlerde arka
ışık için ayrıca ayar vardır) eğer düşük parlaklıkta monitör kullanıyorsanız, açık
arka planlarda bile beyaz nokta dikkatinizi çekebilir.
• Renkli pikseller : Her piksel, üç alt pikselden oluşur: Kırmızı, yeşil, mavi (RGB).
Bu alt piksellerdeki herhangi birisindeki arıza, o pikselde görüntülenmesi
gereken rengi tam olarak gösteremez. Farklı bir renkte sürekli yanar.
• Transistör hataları, entegre devre üretiminin doğasından
kaynaklanan bir durumdur. LCD monitörler, entegre
devrelere göre daha büyük olduğu için entegre devrelerin
aksine 2-3 bozuk transistör kabul edilebilir sayılabilir.
Üstelik, 2-3 hatalı transistöre sahip LCD monitörü arızalı
olarak kabul edilirse, LCD monitör fiyatların çok üst
seviyeye çıkması gerekebilir.
LCD paneller, geniş boyutlarından dolayı entegre devrelere
nazaran bozuk transistöre sahip olma olasılıkları daha
yüksek. Örneğin, 12" bir LCD ekranda 8 tane "arıza"
görünüyor. 6"'lik bir wafer 'da ise 3 tane arıza var. 6"'lik
wafer'dan yaklaşık 137 işlemci çekirdeğinin çıkacağını ve
bunlardan 3'ünün bozuk olarak işaretlenecektir. Bu yüzden,
LCD monitörlerde 2-3, hatta ve hatta 6-7 öü pikselin
normal kabul edilebileceğinin altını çizmek gerekiyor.
Bu arızalı transistör meselesine firmaların da %100 çözüm
bulması şu aşamada mümkün değil. Dolayısı ile 1-2 veya
daha fazla ölü piksele sahip monitörler de satılan ürünler
arasında bulunuyor. Eğer ölü piksele sahip bir monitör
alırsanız ve bunun değiştirilmesi için ilgili firmaya talepte
bulunursanız, firmanın ölü piksellerle ilgili olarak bir
garanti politikasının olduğunu göreceksiniz. Bazı firmalar, 2
tane aydınlık pikseli normal sayarken, bazısı 3 tane aydınlık
pikseli normal sayabilmektedir.
• Pil Testleri - Oyunlar, Sunumlar Ve DVD Oynatımı
Için Bitiş Zamanları
• THG pil çalışma zamanlarını üç tipik uygulamayı
kullanarak ölçüyor:
• DVD oynatımı: Pil boşalana kadar bir DVD video
oynatılıyor;
• Sunum: Pil bitene kadar bir sunum tekrarlanıyor;
• Oyun: 3D Mark2001 SE'nin demosu bu testin temeli
idi;
• Her üç test için de "Portable/ Laptop" (Taşınabilir/
Dizüstü) ayarını seçtik.
• Bu, pil ömrünün tamamen CPU'nun saat hızına
dayandığına inananların gözlerini açmalı. Modern
bir mobil CPU'da, çalıştırılan uygulama CPU'nun
hangi hızda çalıştığını belirler, bu yüzden enerji
tüketiminin temel çatısını da belirler. Açıkça, 1.2
GHz'lik bir CPU hızı bir sunumu yapmak ya da bir
DVD'yi oynatmak için (atlama olmadan) fazlasıyla
yeterli. Bunun anlamı test alanındaki "en yavaş"
CPU'nun bile (1.4 GHz) bu tip uygulamaların
rahatlıkla altından kalkabileceği.
• Oyunlar söz konusu olunca hikaye biraz değişiyor.
Burada, Speedstep açıkça maksimum saat hızı
yönünde karar veriyor. Grafik kartı da tam istim
çalışıyor. Her ikisi de enerji tüketimini fark edilebilir
derecede arttırıyor ve pil ömrü üzerinde ağır bir
etkisi var. Bunun gerçekten açık bir performans
farkı yaratmadığı yukarıdaki 3D performans
kısmında gösterildi.
• Origami — Ultra Mobil PC „ler (UMPC)
– Tablet PC ‗lerden daha ufaktır
– Windows XP ya da Vista gibi
gerçek zamanlı bir işletim sistemi
çalıştırılabilir.