Bölüm 11

• Bu bölümde öğrenecekleriniz,

– Disket (floppy disk) sürücülerin tanınması ve

yüklenmesi

– Flash sürücüler ve diğer küçük sürücüler arasındaki

farkların gösterilmesi

– Optik-medya teknolojilerinin tanınması ve

yüklenmesi

– Çıkarılabilir ortam arızalarının tespiti

• Disket sürücüler

• Flash sürücüler
– Taşınabilir USB bellekler

• Optik ortamlar
– CD-ROM‘ lar, DVD‘ ler

• Harici sürücüler
– Harici bir kabloyla
bağlanabilen tüm sürücüler
 8” Disket 5.25” Disket 3.5” Disket
~ 100KB’s 1.44MB
• Disket, disket sürücüye yerleştirilir
• Yanan LED, disketten okuma ya da
diskete yazma yapıldığını gösterir

3½-inch 1.44 MB 5¼-inch

pek kullanılmıyor artık kullanılmıyor
Disket Sürücülerin Kurulması
• Disket sürücüler A:‘ya yahut B:‘ye
atanır
• Disket sürücüler bilgisayara 34-pin
şerit kablo ile bağlanırlar
• İki disket sürücüyü aynı anda bağlamayı
sağlayan kablolar yedi – tel bükümlüdürler
• Kablodaki Pin 1‘i anakart üzerindeki Pin
1‘e bağlayın
• Kablodaki Pin 1 kırmızı renkle
işaretlenmiştir
• Pek çok konektörde çentik mevcuttur
• Güç
– 3½-inç mini – konektör
kullanılır
• CMOS
– Genellikle 3½ inç - 1.44 MB, kullanılmak üzere
ayarlanmıştır
– Önyüklemede Disket taramayı iptal edebilir,
Disket‘i önyükleme listesinden çıkarabilir
• CMOS‘la aynı tür bellek kullanılır.
• İki ürün ailesi bulunmaktadır
1. Taşınabilir USB bellekler
2. Hafıza kartları

CompactFlash Secure Digital

Memory Stick Memory Stick PRO Duo xD Picture Card

• Genellikle veri taşımak için disketlerin
yerine kullanılmaktadır
• AKA jump drive yada flash drive
• Bağlantıyla yeniden başlatmak
gerektirmez
• Farklı platformlarda kullanılabilme
özelliği
• ―Bootable‖ sürücü oluşturulabilir.
• Compact Flash (CF)
– Basitleştirilmiş PCMCIA veri yolu
kullanır
– İki boyutu vardır: CF I and CF II
– Bazı tipleri plaka ve kafa içeren
mikro sabit disk şeklindedir

• SmartMedia
– CF‘ye rakiptir
– Secure Digital ile yer değiştirmiştir
• Secure Digital
– Son zamanlarda yaygınlaşmıştır
– Posta pulu boyutlarındadır
– SD ve SDIO adında iki tipi
bulunmaktadır
– Mini ve mikro sürümleri mevcuttur
– Cep telefonlarında yaygındır

• Memory Stick
– Sony tescilli bir formattır
– Flash belleğe ihtiyaç duyan
Sony ürünlerinde kullanılmaktadır
• xD Resim Kartları
– Olympus‘a tescillidir
– Aşağı yukarı yalnızca Olympus ve
Fujifilm dijital kameralarında
kullanılmaktadır
– USB girişine uyumlu tipi de mevcuttur
• Kart Okuyucular
– Pek çok farklı tip bellek kartının okunmasını sağlar
– Ayrı ayrı sürümleri de mevcuttur
– Genellikle kurulum gerektirir
• CD ve DVD ortamlarını
kapsar
• Genellikle optik disk
olarak anılırlar
• Sürücülerse Optik Sürücü olarak anılırlar
• Kapsamı
– CD-ROM, CD-R, CD-RW, DVD,
DVD+RW, HD-DVD‘ dır
• Verileri mikroskobik oyuklara
kaydeder
– Lazerle cam kalıp üzerine yakılır
– Çoğaltımlar plastik kopyalar üzerine yapılır
– Yansıtıcı metalik kaplamayla kaplıdır
– Veri en alt katmandadır
– ―oyuklara‖ ve ―tümseklere‖
yazılır
– Standart bir CD 650MB
veri kapasitelidir
 • Bir lazer, optik bir disk üzerindeki
veriyi nasıl okur ?

Disk etiketi

Adım 3.
Yansıyan ışık ışığa-
lens çukur düzlük lens duyarlı diyota
doğru
Adım 2. gönderildiğinde ,
0 1 diyot bilgisayara
Eğer ışık bir
çukura gelirse sayısal 1 sinyalini
dağılır. Eğer gönderir. Yansıyan
prizma düzlüğe gelirse prizma ışık olmadığında
değer sıfır olarak
Adım 1. Işığa- tekrar diyota Işığa-
duyarlı geri yansır. duyarlı kabul edilir.
Lazer diyot
ışını diskin diyot diyot
üstüne lazer lazer
gönderir diyot diyot
• CD-Dijital Audio (CDDA)
– Müzik CD‘leri

• CD-ROM
– Kişisel bilgisayarlar için dosya
desteği ve klasör altyapısı
eklenmiştir
– Pek çok değişik tipi mevcuttur

• ISO-9660 CD
Dosya Sistemini(CDFS)
Tanımlar
• IUSO-9660 Eklemeleri
– Joliet
– Microsoft‘un Mac ve Linux tarafından desteklenen
eklemesi

– Rock Ridge
UNIX için açık bir standarttır
– El Torito
CD‘den önyüklemeyi
sağlamıştır

– Apple Eklemeleri
Tescillidir, Windows tarafından
okunamaz
• İlk CD-ROM‘un hızı 150 KBps‘dir

• Sonraki kademeler 150 KBps‘nin

katlarıdır

1X 150 KBps 10X 1500 KBps 40X 6000 KBps

2X 300 KBps 12X 1800 KBps 48X 7200 KBps

3X 450 KBps 16X 2400 KBps 52X 7800 KBps

4X 600 KBps 24X 3600 KBps 60X 9000 KBps

6X 900 KBps 32X 4800 KBps 72X 10800 KBps

8X 1200 KBps 36X 5400 KBps

• Kullanıcılara kaydetme ve veri yakma
imkanı sağlar
• CD-R (CD-Kaydedilebilir)‘ler iki boyuta
sahiptir
– 74-dakikalık 650 MB
– 80-dakikalık 700 MB
– Pek çok CD-R yazıcı 80-dakikalık CD‘leri destekler
• Tekli oturum ve Çoklu oturum
– Tekli oturum bir sefer veri kaydetmeye izin verir
– Çoklu oturum disk dolana kadar defalarca veri
eklenmesine olanak sağlar (tüm yeni CD-R‘lar çoklu
oturumludur)
– İki hız mevcuttur: Yazma hızı ve okuma hızı (8x/24x)
• CD-R sürücüler yerini CD-RW (CD-
Yeniden Yazılabilir) sürücülere
bırakmıştır

– CD-R diskler daha ucuz ve yaygındır

– CD-R‘ye yalnızca bir kez yazılabilir
– CD-RW diskler defalarca veri yazılabilmesine olanak
sağlar
• CD Rewritable (CD-RW) nasıl çalışır
– Lazerle, bir şekilsiz(kristalleşmemiş) materyalin
ısıtılması ile gerçekleştirilir
– Yavaşça soğutulduğunda kristalleşmeye başlar
– Kristalleşen bölgeler yansıtıcı özelliktedir
– Şekilsiz bölgeler ise değildir

• Çoklu okuma metodu sıradan CD-ROM

sürücülerin CD-RW diskleri
okuyabilmesine olanak sağlar
• Günümüzde pek çok CD-RW sürücü
packet writing (paket yazma) denilen bir
fonksiyona sahiptir

• Universal Data Format (UDF) denilen

özel bir formata sahiptir
– ISO-9660‘ın yerine geliştirilmiştir
– Tüm film DVD‘leri bu formatı kullanmaktadır
• ―Packet writing‖ ve UDF, CD-RW
sürücülere sürükle-bırak özelliği
kazandırmıştır
• CD-RW sürücü gözleri üç çarpan
değerine sahiptir: yazma, yeniden
yazma, okuma(8x4x32)
• Tüm optik sürücüler ATAPI-uyumludur
– Bu, ATA denetleyicilere bağlanabildikleri anlamına
gelmektedir

• Windows XP CD‘lere yazmak için

sürükle-bırak desteği sunmaktadır
– Önyükleyebilir CD‘ler ya da ISO
imajından CD‘ler oluşturabilmek
için üçüncü-parti yazılımlar
gereklidir
• Farklı bir format—Müzik CD-R
– Bir Müzik CD-R ya da CD-RW’ye kayıt yapabilir
– Fakat Müzik CD-R ya da CD-RW’den kayıt yapamaz
– Telif hakkı saklı müzik kayıtlarının çoğaltılmasını
önlemek için geliştirilmiştir
• Elektronik ve eğlence şirketlerinin işbirliğiyle
geliştirilmiştir
– 1995‘de Digital video discs (DVD) adıyla piyasaya
sürülmüştür
– DVD‘de CD‘dekinden daha küçük oyuklar mevcuttur ve
onları daha sıkı paketçikler haline getirerek daha fazla
veri saklama imkanı sağlar
– Tek-yönlü(SS) ve çift-yönlü(DS) tipleri mevcuttur
– Tek-katmanlı(SL) ve çift-katmanlı(DL) tipleri mevcuttur
DVD Sürümü Kapasitesi
DVD-5 (SS/SL) 4.37 GB (> 2 saatlik video)
DVD-9 (SS/DL) 7.95 GB (@ 4 saatlik video)
DVD-10 (DS/SL) 8.74 GB (@ 4.5 saatlik video)
DVD-18 (DS/DL) 15.9 GB (> 8 saatlik video)
• DVD-Video tek yüzünde iki saatlik bir
filmi saklayabilir

– 16:9 oranlı tiyatro görüntülerine ek olarak TV tarzı

4:3 görünüm oranlı görüntüleri de aynı kalitede
saklayabilir
• Bazı üreticiler her ikisini de DVD‘nin ayrı ayrı yüzlerinde
olanaklı halde sunmaktadırlar

– MPEG-2 video ve audio sıkıştırma formatını

kullanmaktadır
• CD kalitesinde sesle birlikte saniyede 60 kare (frame)
kapasitesiyle 1280x720 çözünürlük olanağıyla
• DVD-ROM • Recordable DVD
– CD-ROM veri formatına – DVD-R ve DVD+R
benzer • Her ikisine de CD-R gibi yazabilir
• Ancak silemez
– 16 GB’a kadar veri
– DVD-RW, DVD+RW, DVD-RAM
saklayabilir
• CD-RW gibi yazma ve yeniden
– DVD-video ve pek çok CD- yazma yapabilir
ROM formatını – Combo sürücüler bunların tümünü
desteklemektedir yapabilir –DVD Multi başlığına bakın
– Tüm oynatıcılar tüm formatları
okuyamayabilir
• Çoğu dışarıdan aynı görünüme sahiptir
– Çoğu aynı yoldan kurulur
– Çoğu PATA ya da SATA
kullanır ve ATAPI desteği
sunarlar
– Genellikle PATA olarak
kullanıldığında ―slave‖ olarak
kurulmasında fayda vardır
– Bazıları SCSI ya da USB‘dir
• Windows CD-ROM‘u tanır mı?
– Aygıt yöneticisini kontrol edin
• XP‘de otomatik çalıştır,
Yerel Hizmetler aracılığı
ile devre dışı bırakılır
• CD-ROM sürücü yüklemesi uygulamaları
kapsamaz
• CD-R ve CD-RW yazma özellikleri için
uygulamalara ihtiyaç duyar
– Nero Burning ROM
– Roxio‘s Easy
Media Creator
– CDBurnerXP Pro
• CD ya da DVD ‘nin tüm kopyasıdır
• ISO imajları indirilip CD‘ye yazılabilir
– Bunun için tam işlevsel CD gereklidir
• Genel olarak önyüklenebilir CD‘lerin
paylaşımı için kullanılır
• Disket sürücüler sıklıkla hata verir
– Dış ortama çıkarmak ve verilen
mekanik hasarlar genel sebeplerdir
• Disket sürücü temizleme kitlerinin
temizlik için kullanılmasında fayda
vardır
– Ayrıca pamuklu bez ve saf alkol ile
temizlenmesi de uygundur
1. Disketin sağlamlığını kontrol edin
2. Disketteki veri hatalarını kontrol edin
3. CMOS ayarlarını kontrol edin
4. Disket denetleyiciyi kontrol edin
5. Kabloyu kontrol edin
6. Disket sürücüyü yeniden takın
• Bağlantı problemleri
– Güç bağlantısı yapılmamışsa, kablolar yanlış
bağlanmışsa ya da ―jumper‖lar yanlış
konumlandırılmışsa belirirler

• CD‘ler kirli olabilir

– CD‘lerin bulaşık makinesinde
yıkanabileceğini söyleyen kimseye
inanmayın
• Günümüzde pek çok CD-ortam sürücüsü
kendiliğini temizleme mekanizmasıyla
üretilirler
• CD-ortam diskleri nemli bir bez ile ya da
yumuşak bir deterjan ile temizlenebilir
• Takılan disk problemi bir kağıt atacı ile
çözülebilir
– CD sürücünün ön yüzündeki deliği bulun
– CD-ortamını sürücüden el ile çıkarabilmek için
sürücünün ön yüzündeki deliğe ince bir tel (kağıt
atacı) sokun
• Neler yapabileceğini bilin
– Satın almadan önce teknik dokümanlarını kontrol
edin
– İnceleme ve ürünün model numarasını bir arama
motoruna yazarak fikir edinmeye çalışın

• Ortam Sorunları
– Ortam kalitesi hıza bağlıdır
• Hızla ilgili üretici garantisini kontrol edin
• Genellikle CD-ROM‘dan CD-R ya da CD-
RW‘ye kopyalama sırasında meydana
gelir

– Kaynak aygıtın yazıcıyı veriyle besleyememesinden

kaynaklanır
– CD-RW sürücünüzün 2 MB ya da daha büyük ön
belleğe sahip olduğundan emin olun
– Öncelikle sabit diskinizde tek parça bir imaj dosyası
oluşturun, çünkü bir sabit disk CD yazıcıyı
besleyebilir
• Pek çok sürücü güncellenebilir
Flash-ROM yongasıyla birlikte gelir

• Güncellemeler için üreticinin web

sayfasını kontrol edin
• High-Definition(Yüksek Çözünürlüklü)
Optik Sürücüler
– HD DVD ve Blu-ray Diskler
– Boyut ve sürece daha fazla kapasite sağlar
– Çözünürlükte daha fazla kapasite sağlar
Bölüm 12
 Bu bölümde öğrenecekleriniz

– Bir işletim sisteminin temel niteliklerini tanımak ve

açıklamak
– Diğer işletim sistemlerinin kısa tanımı
– Genel olarak kurulum nasıl yapılır ?
– Windows 2000 ve Windows XP‘ yi kurmak ve
güncellemek
– Kurulumla ilgili sorunları gidermek
• İşletim Sistemi (Operating System=OS) nedir?
Donanım üzerine yüklenen, ana yazılım katmandır.
Programlara, bilgisayar kaynaklarını tahsis eder,
Programların çalışmasını kontrol eder,
İşleri sıraya dizerek tarifelendirir (scheduling),
Giriş-çıkış (Input-Output) kontrolu yapar,
Bilgi yönetimi (data management) servislerini sağlar.
Bilgisayarın tüm donanım kaynaklarını (işlemci, ana
bellek, yardımcı bellek, giriş-çıkış cihazları) ve
dosyaları yöneten ana yazılımdır.
Bilgisayar içindeki sorunları çözer,
performansı optimize eder, sistemin tesirli bir
şekilde kullanımını ve yönetimini sağlar.
• Örnek işletim sistemleri UNIX, LINUX, DOS, NOVELL,
MS Windows
 İŞLETİM SİSTEMİ (OS) TEMEL
KAYNAK YÖNETİCİLERİ

Bir işletim sistemi aşağıdaki temel 4

kaynağı yönetir

• İş veya programlar (Prosesler) ve

işlemci (CPU) yönetimi
• Ana Bellek (RAM) yönetimi
• Cihaz (çevre cihazları dahil) yönetimi
• Bilgi (dosyalama) yönetimi
Kısaca özetlersek;
• Donanıma kumanda etmek
• Kullanıcı ara yüzü sağlayarak
uygulamalara erişim
sağlamak
• Programların ve
verilerin
yönetilmesini
sağlamak
 İşletim sisteminin genel yapısı

• Genelde çekirdek (kernel)

ve kabuk (shell) olarak iki GUI
temel parçadan oluşur.
SHELL(Kabuk)
• Kullanıcının işletim
sistemine erişimini KERNEL
(Çekirdek
sağlamak için karakter
(komut satırı) veya daha DONANIM

gelişmiş grafik ara yüzü

(GUI) ile kullanıcının
erişimi sağlanır.
• İşletim sistemleri (OS) kısa tarihçesi

• İlk bilgisayarlar donanım kontrollu idi yani OS yoktu.

• Daha sonraları donanım firmalarına özel OS ler vardı. IBM OS360
gibi 1964 yılı.
• Açık kaynaklı, sanal bellek ve çok kullanıcılı os UNIX 1970
• Tek kullanıcılı DOS (IBM) 1981 Sonra MSDOS oldu
• Apple Machintosh (DOS ile aynı zamanlar)
• Windows 3.x 1990
• LINUX 1991
• Windows NT 3.1 1993
• Windows 95 1995
• Windows NT Workstation 4.0 1996
• Windows 98 1998
• Windows Millennium Edition 2000
• Windows 2000 Professional 2000
• Windows XP 2001
• Windows XP SP2 2004
• Windows Vista 2006
 İşletim Sisteminin
(Operating System) İşlevleri
Bilgisayarı Kullanıcı arayüzü sağlar
Programları yönetir
başlatır

Yönetici
güvenliği
Belleği
Yönetir

Ağ
denetimi

Internet
Performans bağlantısını İşleri programlar ve
Dosya yönetimi kontrolü aygıtları konfigüre
gerçekleştirir
ve başka yararlı sağlar eder
işlevler
• Bir OS yalnızca belirli tip bir işlemciyle çalışır

• Bir OS, bilgisayar donanım olarak açılma işlemini

bitirir bitirmez ana belleğe yüklenir ve çalışmaya
başlar

• Uygulama programları, üzerinde OS olmayan bir

bilgisayarda çalışamazlar

– Programlar, uygulama programlama ara yüzünü

(API=Aplication Programing Interface) kullanır.

• OS esnektir. Yeni yazılım ve donanımların

kullanılmasına olanak sağlarlar
Farklı işletim sistemleri üzerinde, o işletim
sistemine uygun yazılmış farklı
uygulamalar çalışır.

İşletim Sitemi Uygulama

Mac OS X Microsoft Office 2004
Windows XP Microsoft Office 2006
LINUX OpenOffice
• Anakart üzerinde bulunan BIOS (Basic
Input Output System) çipi, donanımla ilk
haberleşmeyi sağlayan yazılım kodunu
barındırır.
– OS bu aygıtları kontrol edebilmek için BIOS ile
birlikte çalışır
– BIOS bazı donanımla nasıl iletişim kuracağını
bilemediğinde, OS doğrudan bu aygıtı kontrol eder
• Pek çok OS yeni bir aygıta kontrol edebilmek için
üretici tarafından sağlanan aygıt sürücüleri kullanır
– Bir problem çıktığında, OS hata ayıklama ya da en
azından hata uyarısı yapmalıdır
• Bir kullanıcı ara yüzü şunları
sağlamalıdır:

– Kullanıcı ile işletim sistemi(OS)

arasında bilgi alış verişi sağlamak

-Uygun uygulamaları göstermek Bir uygulama seçin!

– Uygulamaların kullanılması için

kolaylık sağlamak

– Verilerin sınıflandırılması ve
saklanması için bir yol sağlamak
• OS, programları ve verileri
düzenleyebilmeli ve yönetebilmelidir
– Her program ve veri parçacığı için isim ya da etiket
oluşturur

– Sürücüleri adlandırır

– Kullanıcını düzenli bir biçimde veri ve programları

saklamasına olanak sağlar

– Kullanıcıların verileri ve programları

yönetebilmesine olanak sağlar
• Komut Satırı ara yüzü
– Metin yani karakter temellidir. (DOS ta olduğu gibi)
– 14. bölümde ele alınmıştır

• Grafik (görsel) Kullanıcı Ara Yüzü(GUI-

Graphical User Interface)
– İkonlar ve resimler kullanır (Windows ve Linux‘ta olduğu
gibi)
– Kullanıcı, fare aracılığıyla işaretleyerek ve tıklayarak
İşletim Sistemiyle etkileşime girer
Genel Bakış

• UNIX (Santa Cruz, IBM AIX, HP UX …

gibi)

• Apple Machintosh (temelinde UNIX olup,

Apple firmasının kontrolunda, özel
işletim sistemidir)

• MicroSoft WINDOWS

• LINUX (Redhat, Suse, Pardus … gibi)

• En eski, en güçlü ve devamlı geliştirilen
işletim sistemlerinden biridir.

• Günümüzdeki pek çok işletim sistemi

UNIX‘ den geliştirilmiş özellikleri
kullanırlar

• Açık kaynak kodu— işletim sistemlerinin

farklı sürümlerinin oluşturulmasına
olanak sağlar
• İlk olarak Amerika‘da MIT de yapılan çalışmalar
sonra 1970 yılında AT&T nin Bell Laboratuvarında
gelirtirildi ve açık kaynak kodlu olarak herkese açıldı.
• Çeşitli firma, üniversite ve kuruluşlar tarafından
geliştirildi. California Berkeley Üniversitesi UNIX BSD
gibi.
• Donanım firmasından bağımsız en önemli sürümü
intel tabanlı SCO(Santa Cruz Operation) oldu.
• Halen en çok kullanılanları IBM AIX ve HP UX
sürümleri vardır.
• İlk zamanları karakter bazlı sistemlere, sonraları
grafik ara yüzü eklendi.
• Genelde pazarlayan firmalara göre ucuz olmakla
beraber ücretlidir.
• Sağlam ve oturmuş olup, virüs sorunları yoktur.
• Sunucular için idealdir.
• KUR ve UNUT sistemlerdir.
• Görsel Kullanıcı Ara Yüzü Windows‘ dan
çok önceleri kullanılmıştır
• Özgün bilgisayarlardır. Kullanılan işletim
sistemi OS X‘dir
• Mac‘ler artık
Intel işlemciler
üzerinde de
çalışabilmektedir
• UNIX‘ in bir
varyantı olan
BSD kullanırlar
• 1991 yılında Linus Torvalds tarafından ilk
LINUX çekirdeği (kernel) hazırlanmıştır.
• UNIX ten esinlenerek benzer bir yapıda ve
açık kaynak kodludur.
• Kar amacı olmayan bir kuruluş tarafından
çekirdek sürümleri kontrol edilir.
• Kabuk ve kullanıcı ara yüzünde birçok farklı
kuruluş tarafından geliştirilen yazılımlar
kullanılabilir.
• UNIX gibi sunucu (server) tarafında çok
kuvvetli olmasının yanında masaüstü
uygulamaları için çok geliştirilmiştir.
(openoffice gibi ücretsiz yazılımı destekler)
• Virüs sorunsuz, çok hızlı gelişen ve oyun dahil her
türlü uygulama bulunabilir.
• Birçok ülke kendi diline çevirmiştir.
• Türkiye‘de TÜBİTAK destekli PARDUS projesi
başarılara koşmaktadır. www.pardus.org.tr
• LINUX ve PARDUS ayrı eğitim olarak verilecektir.

• Intel ya da AMD işlemciler üzerinde çalışabilmektedir

• Ücretsiz İşletim Sistemi

– Ayrıca kaynak kodları da ücretsizdir
– GNU (GPL -general public license) Genel Kamu Lisansı
Kullanır
– Linux ve uygulamaları Linux dağıtımları olarak paket
halindedirler
• Dağıtımlar
– Red Hat
– Free BSD
– Fedora
– Debian
– Slackware
– Ubuntu
– Mandriva
– SuSE
– Pardus Türkiye
• Kurumsal Kullanıcılar • Ev Kullanıcıları

• Windows NT 3.1 • Windows 9x

• Windows NT 4.0 • Windows 95
• Windows 2000 • Windows 98
(desteği 2008 ortası kalktı)
• Windows Me
• Windows XP Pro
• XP Home
• Windows 2003
• XP Media
• Windows 2008

• En son piyasaya sürülen—Windows Vista

– Kurumsal ve ev kullanıcısı sürümleri mevcuttur
• Disk Dosya Sistemleri
– Kurumsal olarak NTFS kullanılmıştır
– Ev kullanıcıları için ise FAT ve FAT32 kullanılmıştır
– Günümüzde ise her ikisi de desteklenmektedir,
ancak güvenlik amacıyla NTFS daha çok kullanılır

• Tak – Çalıştır
Yeni bir donanım takıldığında, işletim sisteminin
otomatik olarak tanıması, gerektiğinde özel
sürücüsünü istemesi özelliğidir.
– Windows 95 ile birlikte kullanılmaya başlanmıştır
– Windows 2000 ‗in kurumsal sürümüne de
eklenmiştir
• Windows 9x ürün hattına son vermiştir

• Windows XP Home
– Ev kullanıcıları için gerekli temel özellikler

• Windows XP Professional
– Kurumsal kullanıcılar için ileri özellikli güvenlik
seçeneği

• Windows XP Media Edition

– Ev kullanıcıları için televizyon ve film izleme gibi
ileri özellikler
• Windows NT 4.0 Server

• Windows 2000 Server

(desteği 2008 ortası kalktı)

• Windows 2003
Server
1. Donanım gereksinimlerini saptayın
2. Donanım ve yazılım uyumluluğunu doğrulayın
3. Karar verin: Yeni kurulum mu yoksa sürüm
yükseltme mi?
4. Verileri yedekleyin
5. Bir kurulum metodu seçin
6. Kullanılacak bölümü ve dosyalama sistemini
seçin
7. Bilgisayarınızın ağda üstleneceği görevi belirleyin
8. Dili ve bölgesel ayarlarınızı seçin
9. Kurulumu tamamlayacak görevleri ayarlayın
Temel Kaynaklar
• CPU
• RAM
• Boş sabit disk alanı

Çeşitli
• Ekran Sürücüsü
• Saklama aygıtları
• Donanım ve yazılım
• Windows Pazaryeri‘ ni kullanın (Genel
olarak Donanım Uyumluluk Listesi olarak
bilinir)
• Yeni Kurulum
– Daha çok, boş sabit disk üzerinde yapılır
– Tüm uygulamalar yüklenmelidir

• Sürüm Yükseltme
– Yeni işletim sistemi eskisinin üzerine kurulur
– Önceden bulunan pek çok ayar olduğu gibi korunur
– Uygulamaların yeniden yüklenmesi gerekmez
• Multiboot (çoklu işletim sistemli açma)
– Başka bir işletim sisteminin yanına yeni bir kurulum
yapmak
– Birden fazla işletim sisteminden birini seçerek
bilgisayarı açmanızı sağlar.
• Biden fazla bilgisayarın kurulumu
yapılacağında, otomatik yöntemler
kullanılır

• İmaj— işletim sisteminin ve

uygulamaların tümden bir kopyası
– Norton Ghost
– PowerQuest‘s Drive Image
– Acronis‘s True Image

• Remote Installation Services (RIS)

• Eğer veriler merkezi bir sunucuda
yedeklendi ise, bu adım atlanabilir

• Eğer veriler yerel sürücüde bulunuyorsa

yedeklenmeleri gerekir

• Network sunucusuna, DVD‘ye, USB‘ye ya

da sabit diske yedekleyin
– Bir sürüm yükseltme ya da yeniden yükleme
işleminden sonra bu konumlardan eski haline
getirmek gerekebilir
• İki temel seçenek

– CD-ROM üzerinden

– Ağ üzerinden
• Disk Bölümü (Partition)
– Sürücü ilk kez yaratıldığında oluşturun (ya da
yeniden bölümleme için üçüncü parti yazılımlar
kullanın)
– Eğer çoklu önyükleme yapılacaksa, her işletim
sistemi için bir bölüm(Partition) kullanın

• Dosyalama Sistemi
– Mümkünse her zaman NTFS kullanın- güvenlik
özellikleri oldukça ileri düzeydedir
– Eğer diğer işletim sistemleri FAT ya da FAT32
dosyalama sistemlerine ihtiyaç duyuyorlarsa onların
bölümleri için FAT ya da FAT32 kullanın
• Ağdaki Konum
– Tek, çalışma grubu ya da domain(etki alanı)
bilgisayarı
– İçinde bulunulan çevre seçimi etkiler

• Dil ve Bölgesel ayarlar

– Diller ve görünümler farklı ülkelere göre
ayarlanabilir

• Kurulumu tamamlama görevleri

– Service pack‘ leri, hotfix‘ leri kurun
– Güncel sürücüleri kurun
– Uygulamaları kurun
• Metin biçimli
– Son kullanıcı lisans anlaşması (EULA-End user
license agreement )
– Sabit disk bölümleme
– Dosyalar sabit diske kopyalanır
• Grafik biçimli
– Ürün anahtarını girin
– Geriye kalan kurulum işlemi tamamlanır
• Sürüm yükseltme genellikle daha az
zahmetlidir
– Halihazırda kurulu bir işletim sistemi ya da
yükseltme işlemini doğrulama için ayrı bir disk
alanına gereksinim duyar
• Yeni kurulum yapmak için gerekenlere
benzerlik gösterir

– Kurulum sorunlarını belirleyin

– Yamaları, service pack‘leri, ve güncellemeleri kurun

– Sürücüleri güncelleyin

– Gerekirse yedeklenmiş verileri eski yerine taşıyın.

• Donanım Gereksinimleri

Bileşen Gerekli Yeterli

CPU Pentium 133 MHZ Pentium II 350 MHZ
RAM 64 MB 128 MB
Sabit Disk 2 GB’ toplam, 650 MB 6.4 GBtoplam, 2 GB
boş alan boş alan
Ağ kartı yok Modem, network ara
yüz kartı(NIC-Ethernet)
Ekran Kartı VGA çözünürlüklü SVGA çözünürlüklü
Optik sürücü CD’den kurulum için CD’den kurlum için
gerekli gerekli
• Sürüm Yükseltme Rotaları

Windows 98

Windows Me

Windows NT 4.0 Windows

SP5 ve sonrası XP Pro

Windows 2000 Pro

(SP’liler de dahil)

Windows XP Home
• Donanım Gereksinimleri

Bileşen Gerekli Yeterli

CPU Intel ya da AMD 233 Intel ya da AMD 300
MHZ MHZ
RAM 64 MB 256 MB
Sabit Disk 1.5 GB boş alan 4 GB boş alan
Ağ kartı yok Modem, network ara
yüz kartı(NIC-Ethernet)
Ekran kartı DirectX sürüm 8 DirectX sürüm 8
800 X 600 çözünürlük 800 X 600 çözünürlük
Optik sürücü CD ya da DVD sürücü CD ya da DVD sürücü
• Sürüm Yükseltme Yöneticisi
– setup.exe ‗den çalışan ilk işlemdir

– XP‘ye uyumlu aygıtların ve yazılımların bir listesini

gösterir

– Kendi kendine çalışabilir

• Microsoft‘un Web sitesinden
• Ya da winnt32 /checkupgradeonly

– Kurulum CD‘ sinden ya da ücretsiz olarak indirilerek

edinilebilir
• Ön yüklenebilir CD-ROM kurulumu ile
– BIOS ayarlarından ön yükleme aygıtlarının (CD-
ROM boot ayarı)ayarlanması gerekebilir
• Kayıt olma— isteğe bağlı
• Aktifleştirme
– 30 gün içerisinde
gerçekleştirmek zorunludur
– Korsana karşı bir önlemdir
– Aktifleştirilmezse sistem 30
gün sonra kullanıma men
edilir
– İnternet ya da telefon ile
• 2000 Pro‘ya 95 ve 98‘den yükseltilebilir
ancak Me‘den yükseltilemez

• Bazı 9x uygulamaları 2000 ve XP‘de

çalışmayacaktır

• Üçüncü parti disk sıkıştırma

uygulamaları 2000 ya da XP tarafından
desteklenmez

• Üçüncü parti güç yönetim uygulamaları

2000 ya da XP kurulumlarında soruna
neden olabilirler
• Uyumluluğu kontrol edin
• Verileri ve yapılandırmaları yedekleyin
• ―Bahar Temizliği‖ne başlayın
• Disk taraması ve disk birleştirmesi yapın
• Her şeyi hazır hale getirin
• Virüs taraması yaptırın ve anti virüs
programınızı devre dışı bırakın ya da
kaldırın
• CMOS virüs kontrolünü devre dışı bırakın
• Yeni kurulumu yapmaya hazır olun
• Adımlar her ikisi için de aynı
• CD-ROM‘dan ön yükleyerek
başlayın
• Metin arayüzü
– Bu modda diski bölümleyebilirsiniz
– Dosyalama sistemini seçin(Çoklukla NTFS)
• Görsel ara yüz

• Ürün anahtarını girin

– Anahtarın CD‘nin üzerine yazılması kolaylık sağlar
• Bilgisayar adını ve yönetici parolasını
atayın
• Ağ bağlantısı ayarları
• Scripted(Metinsel) kurulum
– Kurulum Yöneticisi yanıt dosyaları oluşturur
– CD‘den ya da indirilerek edinilebilir
– Çoklu işletim sistemleri için yanıt dosyaları
oluşturur
– Tamamen ya da kısmen otomatik hale getirilebilir
• Disk eşleme problemi (Bir OS in birden fazla
bilgisayara çoğaltarak hızlı kurulum problemi)
– Eşleme gerçekleşirse, tek olması gereken güvenlik
kimliği (unique Security IDentifier -SID) tek
olmaktan çıkar. Bu sorunu çözmek için.

• Çözüm

– GhostWalker ya da NewSID yeni bir SID yaratmak

için kullanılabilir
– Sysprep, bir bilgisayardaki SID gibi pek çok
benzersiz ayarı doğru çalışır hale getirir
• Ön yükleme aygıtı bulunamadı
– Başlangıç diski bozuk veya BIOS CD-ROM‘dan ön
yüklemeyi bulamadı.
• Windows Kurulumu X miktar boş disk
alanına gereksinim duyuyor
– C: sürücüsünün biçimini veya boş alanını kontrol
edin
• Optik sürücü hazır değil
– CD_ROM sürücüyü ve içerisindeki diski kontrol edin
• Mavi Ekran Hatası (BSOD-Blue Screen of
Death)
– Muhtemel neden donanım uyumsuzluğudur
– Check KB 165863
• Donanım saptama hataları
– Donanım uyumsuzluğu nedeniyle olabilir
– Eğer kritik olmayan bir hataysa doğru sürücüyü
edinip yükleyin

• CAB (windows sıkıştırılmış kurulum cabinet) dosyası

okunamıyor
– CD-ROM‘ un çizik olup olmadığını kontrol edin
– i386 dosyalarını sabit diskinize kopyalamayı
deneyin
– CD-ROM‘u yeniden takın
• Akıllı Kurtarma ile, kurulumu onarın
– Bilgisayarı (düğmeden) kapatın ve yeniden başlatın
– Otomatik olarak kaldığı yerden devam edecektir

• Optik sürücü, sabit disk

– Başka bir disk ve/veya CD-ROM sürücü kullanmayı
deneyin
• Günlük dosyaları —kurulumu izleme
işlemi
– Setuplog.txt
– Setupapi.log
Bölüm 13
• Bu bölümde öğrenecekleriniz,
– Windows ara yüzünün anlaşılması

– Windows 2000 ve Windows XP‘nin niteliklerinin ve

karakterlerinin tanınması

– Windows‘un güncel sürümünün tanımlanması

• Tüm sürümler ortak görünüm ve tarza
sahiptirler

– Hizmetler aynı veya benzerdirler

– GUI(görsel grafik kullanıcı ara yüzü) aynı şekilde çalışır

– Komut satırı ara yüzü benzer komutlara sahiptir

– Herhangi birini öğrenmek diğerlerini öğrenmekte büyük

kolaylık sağlar
• Oturum Açmak
– Her Windows sürümü çok kullanıcıya olanak sağlar
– Oturum açma gerekliliği güvenliği arttırır

• Masaüstü
– Bilgisayarın birincil ara yüzüdür
• Görev Çubuğu ve Başlat Menüsü
– Masaüstünün alt bölümünde çalışır ve dört
parçadan oluşur
• Başlat Menüsü yüklü programlara erişmeye olanak sağlar
• Sistem sekmesi arka planda çalışan programları gösterir
• Hızlı başlat tek tıklama ile en sık kullandığınız programları
çalıştırmanızı sağlar
• Sistemin kendi sekmesi (saat, dil, takvim gibi ilk açılışta çalışan
processler)
• Bilgisayarım
– Sürücülere, dosyalara, klasörlere erişimi sağlar

– Uyarlanabilir: Farklı görünümler sunmak, gizli

dosyaları göstermek, dosya uzantılarını gizlemek ve
daha fazlası
• Windows Gezgini
– Sürücülere, dosyalara ve klasörlere erişim sunan
başka bir hizmet
• Belgelerim
– Resimlerim, Müziğim, Videolarım
• Geri Dönüşüm Kutusu
– Silinen dosyalar Geri Dönüşüm
Kutusuna gönderilir
– Gerektiğinde geri getirebilir
– Boyutu ayarlanabilir

• Ağ Bağlantılarım
– Geçerli ağ bağlantısı konumlarını
gösterir
• Metin karşılıkları F1 Yardım
F2 Yeniden adlandır
F3 Ara
CTRL-C Kopyala F4 Adres çubuğunu
aç
CTRL-X Kes
F5 Geçerli pencereyi
CTRL-V Yapıştır
yeniden yükle
CTRL-Z Geri Al
F10 Menü çubuğu
CTRL-B Kalın tercihlerini aktif
CTRL-U Altını Çiz hale getir
CTRL-I Eğik
• Fonksiyon Tuşları
• Sık Kullanılan Kısa Yollar
CTRL-ESC Başlat Menüsünü aç
ALT-TAB Açık programlar arasında geçiş yap
ALT-F4 Programdan çık
CTRL-Z Son komutu geri al
CTRL-A Geçerli penceredeki tüm nesneleri seç
SHIFT-DELETE Öğeyi kalıcı olarak sil
SHIFT-F10 Kısa yol menüsünü aç
SHIFT CD’leri otomatik kullanmayı atla
ALT-SPACE Görüntü bağdaştırıcısı menüsü
ALT-ENTER Özellikleri aç
CTRL-SHIFT- Görev yöneticisini aç
ESC
• Windows Tuşu kısa yolları

 Başlat Menüsünü aç
-R Çalıştır komutunu aç
-BREAK Sistem özelliklerini aç
-D Masaüstünü göster
-M Tüm pencereleri görev çubuğuna gönder
-E Windows gezgini aç
-L Bilgisayarı kilitle
-F Dosya ya da menü araştır
• Diğer adları:
– Alt menüsü
– İçerik(context) menüsü

• Neredeyse her yerde

çalışır
• Özellik seçenekleri oldukça yaygındır
• Windows‘un bakım, sürüm yükseltme ve
yapılandırmasıyla ilgili durumlarını
kontrol eder

– Başlat | Ayarlar| Denetim Masası

– İçerisinde Applet(programcık) denilen pek çok

küçük program barındırır
– Denetim Masasındaki her ikon CPL uzantılı birer
dosyadır
• Eğer Denetim Masası çalışmaz ise, muhtemel neden
bunlardan birinin bozulmuş olmasıdır—bozuk olanı tespit
edene kadar hepsini yeniden adlandırmak problemi ancak
çözer
• Kategori Görünümü • Klasik Görünüm
• Aygıt Yöneticisi
– Donanım ve sürücü yapılandırması için kullanılır

– Aygıtlar tür denilen özel gruplarda toplanmışlardır

– Aygıt yöneticisine erişim yolları

• Denetim Masasındaki Sistem
applet‘i (programcık)
• Bilgisayarım sağtuş özellikler
• -Break
• Denetim masasındaki Bilgisayar yönetimi
• Aygıt Yöneticisi
– Aygıtlar tür denilen
özel gruplarda toplanmışlardır

– Problemler kırmızı renkteki çarpı

veya sarı renkteki ünlem
işretleriyle vurgulanır

– Sürücüler buradan da
güncellenebilir
• Sistem Araçları (system tools) Teknik
Hizmetlerin Başlat Menüsünde toplanmış
bölümüdür
– Başlat| Programlar | Donatılar| Sistem Araçları
• Komut Satırı
– Başlat | Çalıştır | cmd
– DOS değildir
– DOS öldü, ancak CLI(komut satırı ara yüzü) hala
yaşıyor
• Microsoft Management Console (MMC)
– Shell programı - snap-ins denilen hizmetleri
barındırır
– Başlat | Çalıştır | mmc
– Boş bir konsolla açılır
• Snap-ins eklemek: Dosya | Ekle/Kaldır Snap-ins | Ekle
• Save the new customized console you created
• Yönetimsel Araçlar
– Microsoft tarafından oluşturulmuş pek çok ön
tanımlı MMC konsolu barındıran bir klasördür
– Denetim Masası | Yönetimsel Araçlar
– En çok kullanılan
üç yönetimsel araç:
• Bilgisayar Yönetimi
• Olay Görüntüleyicisi
• Performans
• Bilgisayar Yönetimi
– Bilgisayar yönetimi seçenekleriyle ilgili pek çok
snap-ins‘i bir arada barındıran ön tanımlı bir MMC‘
dir
• Olay Görüntüleyicisi
– Bilgisayarınızda meydana gelen olaylarla ilgili
durum bilgisi tutar
• Performans
– Sistem Monitörü gerçek zamanlı veri gösterir
– Performans kayıtları ve alarmlar—saklanan veriler
• Servisler
– Windows‘da fonksiyonları yürüten farklı
programlardır

– Ayarlarını ve özelliklerini görüntülemek için herhangi

bir servisin üzerine çift-tıklamanız yeterlidir

– Servis başlat
• Otomatik olarak
• Elle
• Etkisiz hale getirilebilir
• Sistem Klasörü
– İşletim sisteminin dosyalarının kurulduğu klasördür

– %systemroot% (os in kurulu olduğu klasörün

parametrik adı)

– Ya da XP için C:\Windows, 2000 için C:\Winnt

• C:\Program Files

• C:\Documents and Settings

• C:\WINNT

• C:\WINNT\FONTS

• C:\WINNT\SYSTEM32
• Kayıt Defteri
– Birleştirilmiş bir veritabanıdır

•Yerel bilgisayarın tüm donanım

ve yazılım yapılandırması hakkında
bilgi tutar

•Kayıt Defteri dosyalarında tutulan verilere hive denir

•%SystemRoot%\System32\Config klasöründe

•Zorunlu olmadıkça el ile düzenlemeyin

•Bunun yerine Denetim Masası ya da diğer yönetimsel araçlar

aracılığıyla düzenleme yapın
• Regedit
– Eski bir sürüm—basit aramalar yapılabilir
• Regedt32
– Daha yeni sürümü—düzenlemeler için daha yetkin

• XP ve Vista‘da birleştirilmiş sürüm

• Kayıt Defteri düzenleyici kullanırken çok

dikkatli olunuz !
– Anlamsal ve sözdizimsel hataları algılayamaz
– İşletim sisteminizin çalışmasını aksatabilir
 • Windows 2000‘ in
REGEDIT‘i

• Windows 2000‘ in
Regedt32‘i
• XP‘ de Regedit ya da Regedt32 yazmak
yine aynı programı açacaktır
HKEY_CLASSES_ROOT Standart class
nesnelerini tanımlar

HKEY_CURRENT_USER Geçerli kullanıcı için

kişiselleştirilmiş
bilgileri tutar
HKEY_USERS Tüm kullanıcılar için
genel bilgileri tutar

HKEY_LOCAL_MACHINE Genel donanım

yapılandırması
hakkında bilgi tutar
HKEY_CURRENT_CONFIG Geçerli ön yükleme
seçeneği için
donanım bilgisi tutar
• Tüm Windows sürümleri virtual memory
(sanal bellek) kullanırlar

• Aynı zamanda RAM cache (RAM ön belleği)

olarak da bilinir

• Windows swap(takas) dosyaları sanal

bellek oluşturmak için kullanılır
• Sistemin gerçekte sahip olduğundan daha
fazla belleğe sahip olarak çalışmasında
yardımcı olur
– Daha fazla hafıza için sürücüyü kullanır
• Daha çok program
daha çok RAM
demektir

• Bir noktadan
sonra artık
fiziksel RAM
yetersiz hale gelir
• Programlar RAM‘dan
sabit disk üzerine
takas(swap) edilir

• Artık yeni programlar

fiziksel RAM üzerinde
çalışabilir
• Windows işletim sistemi farklı
parçacıklara ayrılmıştır

• Alt sistemler

• NT Yönetici
(executive)

• Sürücüler
• Robust
– İşlemleri ayırır ve onları farklı alt sistemlerde
çalıştırır
– Bir programın çalışma hatası diğerlerini etkilemez
• Cross-platform
– Nesne-tabanlı yaklaşım kullanır
– HAL (Hardware Abtraction Layer) kullanarak çoklu-
platforma olanak sağlayacak şekilde tasarlanmıştır
– Donanım farklılıklarını ayırt eder(abstract)
• Ölçeklenebilir (Scalable)
– Symmetric Multiprocessing(SMP) ‗e olanak sağlar
– 32 CPU‘ya kadar desteğe izin verir
• Robust ve güçlü
– 255 karaktere kadar, uzun dosya isimleri

– Daha fazlası
• Master file table (MFT) denilen geliştirilmiş FAT

– Alt sürüm uyumu- DOS ve Windows 9x uyumu

– Geri Döndürülebilirlik
• Beklenmedik güç kesintilerine karşı işlem kaydı tutar

– Güvenlik
• Dosya ve klasör güvenliği sağlar
• Değerlendirme işlemi
– Kullanıcılar, gruplar, izinler başlıkları ile
gerçekleştirilir

• Dosyalar ve klasörler kısıtlanabilir

– İzinler kullanıcılara ya da gruplara verilebilir
– Kullanıcılar kendi hesaplarıyla ilişkilendirilmiş
alanlara giriş sağlayabilirler
– Kullanıcılar grup üyelikleriyle ilişkilendirilmiş
alanlara giriş sağlayabilirler
• Hesaplar
– Her kullanıcı bir hesaba sahiptir
– Bir kullanıcı hesabı olmadan oturum açılamaz

– Tüm Windows NT/2000 kişisel bilgisayarı her şeye

tam erişim hakkına sahip bir Administrator(yönetici)
hesabına sahiptir
• Gruplar
– Grup aynı tip erişim haklarına sahip kullanıcıların
bir araya geldiği bir topluluktur

– Bir gruba, erişim haklarını atayın ve sonra

kullanıcıları bu gruba dahil edin

– Kullanıcılar, gruba atanmış erişim haklarından

olduğu gibi faydalanabileceklerdir

– Windows birden fazla grup yaratmaya izin

vermektedir
• Yöneticiler • Etkin Kullanıcılar
– yönetimsel tüm – Yerel kullanıcı hesabı
görevleri kontrol oluşturabilir, değişiklik
edebilirler yapabilir, yerel
bilgisayarda kaynaklarını
• Yedekleme paylaşabilir
Operatörleri • Yedekleyici (replicator)
– Windows yedeklemesini – Bir etki alanında dosya
kontrol edebilirler yedeklemeyi yerine
getirir
• Konuklar
– Sadece
• Kullanıcılar
yetkilendirildikleri belirli – Özel olarak atanmış
görevleri kontrol
görevleri kontrol
edebilirler
edebilirler
– Yaratılan yerel kullanıcı
– Konuk hesabı bir üyedir hesapları üye olurlar
• Tüm Kullanıcılar
• 2000 ya da XP‘de NTFS izinleri
– Bir dosya ya da klasöre erişim izinlerine sahip
kullanıcı ya da grupları listeler

– İzin verilen belirli erişim seviyelerini listeler

– Yalnızca NTFS sistemine sahip

birimlerde uygulanabilir
(Security tab- güvenlik etiketi)

– NTFS güvenliği, kullanıcı

• Bilgisayara eriştiğinde
• Ağa eriştiğinde
daha etkinlik gösterir
• Sahiplik
– Yeni bir dosya ya ada klasör oluşturduğunuzda
onun sahibi olursunuz
– Sahip, tam kontrol hakkına da sahiptir
– Sahip, izinleri de değiştirebilir

• Sahiplik İznini Al
– Kullanıcının, bir dosyanın ya da klasörün sahiplik
hakkını almasına olanak sağlar
– Yönetici hesabı herhangi bir dosyanın sahipliğini
edinebilir

• İzin Değiştir
– Diğer hesapların izin durumlarını düzenleyebilir
• Klasör izinleri
– Klasörlere uygula

• Dosya izinleri
– Dosyalara uygula
• Tam Erişim
– İstediğiniz her şeyi yapabilme olanağı sağlar
– Tüm erişimleri yasaklamak için, Tam Erişimi
engelleyin

• Değiştir
– Dosyaları ya da alt dosyaları silemez ancak
üzerlerinde değişiklik yapabilir

• Okuma & Yürütme

– Dosyaları okuma ve programları çalıştırma imkanı
sağlar
• Dosya İçeriklerini Listele
– Klasör ve alt klasör içeriklerini görüntüleyebilmenize
olanak sağlar

• Okuma
– Klasör içindeki herhangi bir dosyayı okuyabilmenize
olanak sağlar

• Yazma
– Dosyalara yazma yapabilmenizi ve yeni dosya ya da
klasör oluşturabilmenize olanak sağlar
• Geçerli ayar olarak,
izin yapılandırmaları
üst klasörden alt
klasörlere doğru
aktarılır

– Bu, en alttaki tik

işaretinin kaldırılmasıyla
önlenebilir
• Tam Erişim
– Her şeyi yapabilmenize olanak sağlar
• Değiştir
– Sahipliği almak veya izinleri değiştirmek dışında
her şeyi yapabilmenize olanak sağlar
• Okuma & Yürütme
– Eğer dosya bir program ise onu çalıştırabilirsiniz
• Okuma
– Eğer dosya bir veri ise onu okuyabilirsiniz
• Yazma
– Dosyaya yazma yapabilmenize olanak sağlar
• Kullanıcıların geçerli izinleri , kullanıcı ve grup
izinlerinin birleştirilmesiyle meydana gelen
toplu(cumulative) izinlerdir.

– Ahmet Yönetici grubundadır

– Ahmet bir klasörde Okuma iznine sahiptir

– Yönetici bu klasörde tam erişime sahiptir

– Ahmet‘in geçerli izni Tam Erişimdir

Tam erişim ve Okumanın toplamıdır

– Engelle izni tüm diğer izinlerini men eder. Engelle daima

geçerli izin olarak değerlendirilir.
• NT Yükleyicisi önyükleme işlemini
yönetir
– Windows 2000/XP‘nin sistem bölümü klasörlerinde
bulunması gereken önyükleme dosyaları:
• NTLDR (NT Yükleyici)
• BOOT.INI
• NTDETECT.COM
• NTBOOTDD.SYS (sadece kendi ROM BIOS‘una sahip
olmayan SCSI yöneticileri için gerekli)

– Sistem Bölümü
• Aktif bölüm(çoklukla C: sürücüsü)
– Önyükleme Bölümü
• İşletim Sistemi dosyalarının bulunduğu dizin(XP için
X:\Windows)
– POST‘un (BIOS donanım açılışı) ardından BIOS
önyükleme sektöründe geçerli işletim sistemini
araştırır

– MFT (önyükleme sektörü üzerinde) sistem

dosyalarına işaret eder

– NTOSKRNL aygıt sürücülerini ve sistem dosyalarını

yükler

– Sistem dosyaları(NTLODR, NTDETECT, BOOT.INI)

kişisel bilgisayarı başlatır ve önyükleme dosyalarına
işaret ederler
– GUI yüklemeye başlar
• NTLDR (NT Yükleyici) kontrol
NTOSKRL(NT kernel) ‗e geçene kadar
önyükleme işlemini yönetir

– NTLDR, uygun bir işletim sistemi bulabilmek için

boot.ini dosyasını okur

– Eğer çoklu işletim sistemi mevcutsa aşağıdaki

menü belirir
• BOOT.INI önyükleme bölümünün
nerede olduğunu anlatan ve mevcut
işletim sistemlerinin listesini sunan bir
metin dosyasıdır
• Eğer NTLDR farklı bir işletim sistemi
tespit ederse BOOTSEC.DOS‘u okur

• Eğer NT/2000/XP önyüklemesi

seçilmişse NTDETECT.COM donanımı
tarar

• Eğer NTLDR, önyükleme bölümünün

BIOS desteği için bir ROM‘dan yoksun
olduğunu tespit ederse NTBOOTDD.SYS
kullanılır
• Windows Aileleri
– Farklı Pazar konumlarında farklı sürümler
kullanılmaktadır
• Windows 2000 ailesi
– Windows 2000 Professional (masaüstü)
– Windows 2000 Server
• XP Professional
– Tam işlevsel sürüm
– Kurumsal kullanıcılar için tasarlanmıştır

• XP Home
– Ev ve küçük ofis ihtiyaçları için geliştirilmiştir
– İhtiyaç duyulmayan pek çok nitelik devre dışı
bırakılmıştır

• XP Media Center
– Pek çok görsel ortam özelliğiyle desteklenmiş XP
Home sürümüdür
• Windows XP 64-bit Edition
– Sadece Intel Itanium işlemciler üzerinde çalışır

• Windows XP Professional x64 Edition

– 32 ya da 64-bit destekleyen herhangi bir AMD ya
da Intel işlemci üzerinde çalışabilir
• Windows Vista Home Basic
– XP Home ile benzerlik gösterir
• Windows Vista Home Premium
– XP Media Center ile benzerlik gösterir
• Windows Business
– XP Professional ‗a benzeyen temel ticari sürüm
• Windows Vista Enterprise
– Yalnızca büyük kurumsal alıcılara sunulan bir
sürümdür
• Windows Vista Ultimate
– Diğer tüm sürümlerin özelliklerini barındırır
– Ek olarak ―tweaker‖ gibi oyun ve DVD performansı
için özellikler barındırır
• Windows Mobile
– PDA‘lar ve cep telefonları
için

• Windows XP Tablet PC
– Dokunulabilir ekranlı bir
diz üstü bilgisayar

• Windows Embedded
– Çeşitli aygıtlara gömülebilen işletim sistemidir
Bölüm 14
• Bu bölümde öğrenecekleriniz,

– Komut satırı ara yüzünün işlevlerini tanımak

– Komut satırında belli başlı bazı temel komutları

işletmek

– Dosya ve klasörleri komut satırı ekranından

yönetmek
• IBM kişisel bilgisayarları 70‘lerin sonlarında
geliştirdi ancak bir işletim sistemine ihtiyaç
duyuyordu
– Digital Research bir işletim sistemi geliştirdi ancak
bundan vaz geçildi
– Ardından IBM, BASIC‘i yaratan küçük bir şirketle anlaştı
(Microsoft‘tan Bill Gates)
– Microsoft daha önce hiç işletim sistemi yazmamıştı ancak
denemeyi kabul etti
• Gates, (QDOS)Quick-and-Dirty-Operating-System
denilen bir işletim sistemi buldu ve onu sahibinden
satın aldı
• Microsoft bunu MS-DOS V 1.1 (Microsoft Disk
Operating System) olarak yayımladı
• Son sürüm MS-DOS 6.22 1994‘te yayımlandı
• DOS bir komut satırı ara yüzüne sahipti
Komut Satırı Ara Yüzünü Anlamak
• Komut satırı ara yüzü nasıl çalışır?
– Bilgisayarın bir şeyler yapmaya hazır olduğunu
belirten bir iletiyle başlar

– Bir komut girin ve ENTER‘ a basın

– Komut yürütülür

– Sıradaki komutun beklendiğini belirten bir ileti

görünür

– CLI komutları Windows GUI gibi yürütür

• CLI‘de komutu yazar ENTER‘a basarsınız
• GUI‘de, komutu işaret edip yürütülmesi için
tıklarsınız
• Windows 2000‘de Çalıştır diyalog
kutusunu açın
– Başlat | Çalıştır
– cmd yazın
• Ayrıca Başlat | Tüm Programlar üzerinden
de komut satırına erişebilirsiniz
• Komut iletisi daima belirli bir klasör
içerisinde bulunur
– Yazılan tüm komutlar, içerisinde bulunulan dosyada
mevcut olan dosyalar ve klasörler üzerinde işlenir
– Öncelikle üzerinde çalışacağınız sürücü ve klasörü
belirlemelisiniz
• Her program ya da her veri parçacığı
diskte bir dosya olarak saklanır
• Dosya adları iki kısıma sahiptir
– Dosya Adı
• DOS‘da, 8 karakter uzunluğa kadar
mümkündür
– Uzantı
• DOS‘da, 3 karakter uzunluğa kadar
mümkündür
• Tercihe bağlıdır
• Dosya adı ve uzantısı bir nokta ile ayrılır
– Buna 8.3 adlandırma sistemi denir
• Adlandırmada bunlar kullanılmamalıdır:
/\[]|’+=;,*?
• Windows, dosya adını 8.3 kriterine
sınırlamaz(255 karaktere kadar mümkün)
– Eski DOS sürümleri ile uyum sağlayabilmek
açısından 8.3 standardına uymaya dikkat edin
– Windows, eski sürüm uyumluluğu sağlayabilmek için
her dosya için iki dosya ismi oluşturur

• Uzantı, bilgisayara dosyanın türünün ne

olduğunu söyler
– .exe, .doc, .xls
• Tüm dosyalar binary biçimde yazılmıştır

• Metin dosyaları için American Standard

Code for Information Interchange
(ASCII) kullanılır
– Evrensel dosya biçimidir
– 256 adet 8-bit karakter tanımlar

• Unicode
– En yaygın kullanılan dil için her karakteri temsil
edecek 16-bit kodlama kullanır
• Önyükleme esnasında,Windows bölümlere
bir sürücü harfi atar
– Genellikle Floppy sürücülere A: ya da B: atanır
– Sabit disk bölümlerine C:‘den Z:‘ye kadar atanabilir
– CD-ROM sürücülere sabit disklerden sonra atama
yapılır

• Windows bir hiyerarşik(aşamalı) dizin

ağacı kullanır
– Dosyalar klasör denilen gruplar içerisinde toplanır
• DOS‘da klasörlere dizin denir
– Kök dizini hiyerarşik yapının en tepesinde yer alır ve
klasörlerde onun altında bulunur
• Klasörler ve dosyalar tek olmalıdır
– Bir klasör içerisinde iki tane aynı isimden
bulunamaz

• C:\ C‘nin kök dizinini ifade eder

• Bir alt klasörü tanımlamak için klasörün

adını ekleyin
– C:\TEST
• Bir dosyanın bulunduğu konuma
path(yol)
– C:\test\file.txt ‗nin yolu C:\test ‗dir
• Komut satırı, her komut için tam söz
diziminin girilmesini bekler

• Komutun adını ve gereken ya da istenen

anahtarı yazın

– Anahtarlar komutun davranış biçimini belirler

– Birden fazla anahtar uygulanabilir

– DIR /W /P
Dizini genişletilmiş olarak gösterir ve her adımda
bir sayfa gösterir
• Herhangi bir komutla ilgili yardım, şu üç
şekilde edinilebilir
– HELP her komutla ilgili birer satırlık açıklamalar
görüntüler
– HELP komut adı komut ile ilgili mevcut yardımları
görüntüler
– Komut/? Komut için belirli yardımı görüntüler
• DIR komutu belirli bir dizinin içeriğini
ekranda listeler
– DIR/W komutu sadece dosya adlarını görüntüler
• CD (ya da CHDIR) komutu içerisinde
bulunulan dizinden çıkıp başka bir dizine
geçmeye yarar

• CD\ komutu kök dizinine dönmeye yarar

• CD .. bir dizin yukarı geçer

• Sürücüler arasında geçiş yapmak için,

sürücü adından sonra iki nokta üst üste
koyun
– C:
– D:
• MD (ya da MKDIR) komutu dizin
oluşturmak için kullanılır

• DEL komutu dosyaları silmek için

kullanılır,ve RD (RMDIR) komutu
dizinleri ve alt dizinleri siler

• DELTREE komutu dizinleri, barındırdıkları

dosyalar ve alt dizinlerle birlikte silmeye
yarar
Bir programı çalıştırmak için:
– Programın içerisinde bulunduğu dizine geçin

CD C:\Program Files\My Program

– Uzantısıyla ya da uzantısı olmadan dosya adını

yazın ve ENTER‘a basın

Setup.exe
• Nitelikler (attributes) (H, R, S, A) bir
dosyaya atana n özel değerlerdir
– Hidden: dosyayı gizli hale getirir
– Read-only: dosyanın
değiştirilmesini ya da
silinmesini engeller
– System: sistem dosyalarını
belirtir
– Archive:yedeklenmemiş dosyaları belirtir

• ATTRIB.EXE programı dosya niteliklerini

görüntülemek ve değiştirmek için
kullanılır
• Attrib nitelikler üzerinde değişiklik
yapmak için kullanılır

– Nitelik eklemek için + kullanılır

- Niteliği silmek için – kullanılır

Attrib +R AILOG.TXT dosyayı salt okunur yapar

Attrib –H AILOG.TXT dosyayı görünür hale getirir

Wildcards(özel semboller):
– Wildcard‘lar komutların aynı anda birden fazla
dosya üzerinde işlem yapabilmesine olanak
sağlayan özel karakterlerdir
– * herhangi bir sayıda karakter anlamına gelir
– ? Yalnızca tek karakter anlamına gelir

DIR *.TXT .TXT ile biten tüm dosyaları listeler

DIR *.?XT Sonunda XT bulunan tüm dosyaları
listeler
• REN komutu dosyaları yeniden adlandırır

• DEL(sil) ve ERASE(temizle) komutları

dosyaları kaldırır

• COPY(kopyala) komutu başka bir yerde

dosyanın bir kopyasını oluşturur

• MOVE(taşı) komutu dosyayı yeni bir yere

taşır

• XCOPY birden fazla dosya üzerinde

çalışmaya yarar
1. Komut iletisini kopyalanacak ya da
taşınacak dosyanın olduğu dizine işaret
ettirin
C:\> CD \DOCS
2. COPY ya da MOVE yazıp bir boşluk bırakın
C:\DOCS> COPY
3. Kopyalanacak ya da taşınacak dosyanın/
dosyaların adını/adlarını yazıp bir boşluk
bırakın
C:\DOCS> COPY *.doc
4. Yeni dizini yazın
C:\DOCS> COPY *.doc c:\Steam
5. ENTER‘a basın
• Batch dosyaları içerisinde pek çok komut
grubu barındıran metin dosyalarıdır
– Her satırda bir komut bulunur
– Batch dosyalarının uzantısı .BAT‘dır
– Üzerlerinde her hangi bir metin düzenleyici ile işlem
yapılabilir
• Notepad
• EDIT
– Kendi ikon görüntülerine sahiptirler
• EDIT basit bir metin düzenleyici
çalıştıran bir komut satırı komutudur
• EDIT‘i kullanarak, her satıra bir komut
yazın(cd:\ ve Dir gibi)

• Dosyayı .BAT uzantısı ile kaydedin

– C:\test.bat

• Bir komut iletisi belirleyip batch

dosyasını çalıştırın
C:\> CD \
C:\> Test.bat
• Bazı diğer komutlar ise,

– VER Windosw‘un sürümünü gösterir

– ECHO batch dosyasının işlettiği komutları ekrana

yazdırır

– TYPE bir batch dosyasının içeriğini ekranda

görüntüler

– SET Windows‘un geçerli ayarlarını ekranda

görüntüler
• ECHO ekranda metin gösterir

• ECHO OFF metinleri ekranda göstermez

• @ bir satır başında bulunur ve komutun

sonucunun değil kendisinin ekranda
görünmesini engeller

• @ECHO OFF is genellikle batch

dosyalarında dosya çalışırken ekranı
temizlemek için kullanılır
• SET Windows‘un geçerli olarak yüklediği
ayarların bir listesini verir
• Programlar (ve batch dosyaları)
iletinin(prompt) bulunduğu konumdan
işlemeye başlarlar
– Eğer program geçerli klasörün içerisinde değilse
ekranda bir hata mesajı belirir
– Komutunuzun diğer yerleri de aramasını sağlamak
için PATH komutunu kullanın
• Zaten PATH ‗in kendisi bir program için
bakabileceği yerleri listeler
PATH= yer; yer; yer; … bakılacak yerleri
ekler
• F1 fonksiyon tuşu her seferinde bir
önceki komutun bir harfini yeniden yazar

• F3 fonksiyon tuşu önceki komutu tümden

yeniden yazar

• DOSKEY komutu önceden yazılmış tüm

komutların bir listesini tutar ve üst ok
tuşuyla bunları yeniden yazar
– DOSKEY yazın
– Windows XP/2000 otomatik olarak programı
başlatır
• COMPACT
– Dosyaların sıkıştırma durumunu görüntüler ya da
değiştirir
– compact /c
• CIPHER
– Dosyaların kodlama durumunu görüntüler ya da
değiştirir
– /e kodlama türünü belirtir
– /a komutun dizinlere ek olarak dosyalara da
uygulanmasını belirtir
Bölüm 15
• Bu bölümde öğrenecekleriniz,

– Windows 2000/XP‘nin bakımı

– Windows 2000/XP‘nin optimizasyonu

– Windows 2000/XP‘de sorun giderme

• Windows düzenli olarak güncellenir
– Eksikler, açıklar , program hataları tespit edilip
düzeltilir

• Windows Update
(güncellemesi)
– Sistemin İnternet
üzerinden otomatik
olarak
güncellenmesini
sağlar
• Otomatik (önerilir)
– Güncelleştirmeler otomatik olarak indirilip kurulur
• Güncelleştirmeleri benim için karşıdan
yükle
– Güncelleştirmeler indirilir ancak otomatik olarak
kurulmazlar
• Beni uyar
– Yeni güncelleştirmeler bulunduğunda kullanıcıya
hatırlatılır
• Otomatik Güncelleştirmeleri kapat
– Otomatik güncelleştirme yapılmaz
• Kullanıcı hesapları sistemde oturum
açabilmek için gereklidir
– Kurulumda oluşturulan tek hesap Administrator
(yönetici)‘ dur

• Gruplar grup kullanıcılarına izinler ve

haklar atamak için kullanılır

• Başlangıç (varsayılan) olarak iki grup

oluşturulur
– Administrators(yöneticiler)
– Guests(konuklar) (başlangıçta etkin değildir)
• Zorunlu oturum açma
– Kullanıcı, kullanıcı adını ve parolasını girmek
zorundadır

• Yönetici hesabı
– Günlük kullanım tavsiye
edilmez
– Günlük kullanım için yeni
hesaplar oluşturulur
• Denetim Masasından Kullanıcılar ve
Parolalar applet(programcık)‘ini çalıştırın
– Kullanıcı adı ve parolası oluşturur
– Kullanıcı ya da grup ekleyebilir
– Standart kullanıcılar- Etkin Kullanıcı grupları
• Denetim Masasında Kullanıcılar ve
Parolalar programı bulunur

– 2000‘deki Kullanıcılar ve
Parolalar‘a benzer
• İki farklı oturum açma ekranı mevcuttur
– Kullanıcı adı ve parolası kutucukları
– Hoş geldiniz ekranı
• Hesap Türleri
– Bilgisayar Yöneticisi (yöneticiler grubunun üyesidir)
– Sınırlı Hesap(yerel kullanıcılar grubunun üyesi)
– Hesaplar değiştirilebilir
• Kullanıcıların oturumlar arasında hızlı
geçiş yapabilmesini sağlar
– Bir kullanıcı oturum açtığında diğerini oturum
kapatmasına gerek yoktur
– Her iki oturum da aktiftir(ancak ikisi de aynı anda
görüntülenemez)
• Parolalarınızı telefonda söylemeyin

• Güçlü parolalar kullanın

– En az 6 -8 karakter
– Harfler , rakamlar, şekiller kullanın

• Parolaları belirli aralıklarla değiştirin

• Parolalarınızı herhangi bir yere not etmeyin

• XP‘de parola sıfırlama diski kullanılabilir

• Windows XP oturum açmış kullanıcıya
parola sıfırlama diski oluşturma şansı
tanır

– Eğer parolanızı unuttuysanız kullanın

– Parola sıfırlamadan sonra şifrelenmiş tüm dosyalar

erişilebilir hale gelir

– Eğer bir yönetici parolanızı sıfırlarsa, şifreli

dosyalara erişiminizi kaybedersiniz

– Kullanıcı Hesapları:Denetim Masasında,kullanıcı

hesabınızı seçin, parola unutmayı önlemeyi seçin ve
sihirbazın direktiflerini takip edin
• İşletim sisteminde problem
tespiti yaparken,basit disk
araçlarını kullanmayı
unutmayın
– Hata denetimi
– Disk Birleştiricisi

• Disk Temizleme
– Gereksiz dosyaları silmeye yarar
• Kayıt Defteri Bakımı
– Kayıt defteri fazlaca şişebilir
– Microsoft‘un RegClean adında eski bir aracı
– 2000/XP için yenilenmemiştir
– ToniArts tarafından geliştirilen EasyCleaner gibi
üçüncü parti yazılımlar kullanılabilir

• Güvenlik
– Spyware(casus)/anti-virüs/firewall(güvenlik duvarı)
– Günümüz programcılığının vazgeçilmez parçası
– 23. bölümde daha detaylı incelenmiştir
• Yazılım Yüklemek
– Pek çok program Otomatik Çalıştır(autorun)
özelliğini destekleyen CD-ROM ‗larla sunulur
– Ya da Denetim Masasındaki Program Ekle/Kaldır
ikonunu kullanabilirsiniz

• Yazılım Kaldırmak
– Programın kendi parçası olan ―kaldır‖ özelliğini
kullanın
– Ya da Denetim Masasında Yazılım Ekle/Kaldır
ikonunu kullanın
 Kaldır Seçeneği

Denetim Masası
• Pek çok bileşen eklenebilir ya da
kaldırılabilir
• Program Ekle/Kaldır ‘dan erişim
• 2000 ve XP ‗de aynı

• Sürücü
Güncelleştirmeleri
– Windows Güncelleştirme
kullanılabilir

– Custom ayarı
kullanılmalıdır

– Ya da üreticinin web sayfasını ziyaret edin

• Sürücülerin test edilmesi ve onaylanması işlemi

• Windows Hardware Quality Lab(windows

donanım kalite laboratuarı)
– Sürücüleri test eder
– Dijital imzalamayı gerçekleştirir

• İmzalı Sürücüler
– ―Windows 2000 için tasarlanmıştır‖
– ―Windows XP için tasarlanmıştır‖
• Pek çok üreticinin sürücüleri MS
tarafından test edilmemiş ve
imzalanmamıştır
– Donanım yüklemesi sırasında tespit edildiğinde,
aşağıdaki mesajı alırsınız
– Sürücü imzalama seçeneklerini seçebilirsiniz
• Hatalı sürücüyü geri alabilir
1. Orijinal sürücü yüklenebilir
2. Sürücü hatalı bir sürüme güncellenebilir
3. Sürücü eski sürüme geri döndürülebilir
• Windows genellikle yeni aygıtları
otomatik olarak farkeder

• Eğer yapmazsa Donanım Ekleme

Sihirbazını kullanın

– Denetim Masasından

– Sistem özelliklerinin
donanım sekmesinden
• Performans Seçenekleri Bilgisayarım ‘ın
Özellikler ‘inin İleri sekmesinde bulunur
• Temel kaynaklar
– CPU
– Bellek
– Sabit disk
– NIC(ağ ara yüz kartı)

• Kaynak izleme araçları

– Görev yöneticisi
– Performans konsolu
• Görev Yöneticisi ‗ni başlatmak için,
– Ctrl-Shift-Esc ‗ye ya da Ctrl-Alt-Del ‗e basın
• Performans Görüntüleyicisi iki hizmet
barındırır

– Sistem Görüntüleme snap-in

• Kaynak izleme ve ağ kullanımını görüntüleme
• Bellek, sabit disk, işlemci, ağ ve diğer aktiviteler hakkında
gerçek zamanlı veriler toplayıp grafik, çizelge ya da rapor
olarak göstermek

– Performans Kayıtları ve Uyarılar snap-in

• Yerel ve uzak bilgisayarlardan performans verileri toplamak
• Performans verilerini kaydetmek için kayıtları düzenlemek
ve bir değerin eşik değerden altta ya da üstte olması
halinde sizi uyarmak için sistem alarmını kurmak
 Sayaç ekle

Değer çubuğu

Lejant

– Press Ctrl-H to highlight one set of data

• Nesne, bir sistem kaynağıdır

• Sayaç, nesne hakkında belirli bir veriyi

izler

• Performans konsolu Sistem

Görüntüleyicisi‗ni de
barındırır
– Nesneler üzerinde gerçek
zamanlı veriler gösterir
– Yeni nesneler için sayaç eklemek
için + işaretine tıklayın
• Performans Kayıtları ve uyarılar
sınırlarınızı belirlemenizi ya da kayıt
tutabilmenizi sağlar
– Bilgisayarınızda gerçekleşen her şeyin kaydıdır

– Sayaç-kayıtlarına sağ tıklayın

ve Yeni Kayıt Ayarlarını
seçin
– Bir isim verin ve tercihlerinizi
belirleyin
• Problemlere karşı hazırlık araçları
– Sistem Geri Yükleme
– Yedekleme ve Geri Alma sihirbazı
– Otomatik Sistem Kurtarma
– Acil Disk Onarımı
– Kurtarma Konsolu
Sistem Yedekle/ OSK ADO Kurtarma
Geri Geri Al (ASR) (ERD) Konsolu
Yükleme
2000 Pro Hayır Evet Hayır Evet Evet

XP Home Evet Hayır Hayır Hayır Hayır

XP Pro Evet Evet Evet Hayır Evet
• Sistem Geri Yükleme bir geri yükleme
noktası oluşturmanızı sağlar

– Bilgisayarınızın belirli her hangi bir andaki

ayarlarının bir kopyasıdır

– Verileri kapsamaz, yalnızca sistem ayarlarını

barındırır

– Bir geri yükleme noktası oluşturmak için

• Başlat | Tüm Programlar | Donatılar | Sistem Araçları |
Sistem Geri Yükleme
– Yeni bir yazılım kurduğunuzda otomatik olarak yeni
bir geri yükleme noktası oluşturulur
• Yedekleme programı verilerinizi ve
sistem dosyalarınızı yedeklemenizi ve
geri yüklemenizi sağlar
– Sistem Durumu Verisini Yedekleme seçeneği kayıt
defterini ve diğer sistem veri anahtarlarını
yedeklemeye yardımcı olur
• Diğer Seçenek
– Windows 2000: Acil Disk Kurtarma (ERD)
• \WINNT\REPAIR klasörü içerisinde Kayıt Defterinin bir
kopyasını tutar

– Windows XP: Otomatik Sistem Kurtarma(ASR)

• İşletim sisteminizi barındıran sistem bölümlerinizin bir
yedeğini oluşturur
• Kurtarma Konsolu hatalı sürücü
problemlerini düzeltmek gibi sorunlar
için bir komut satırı ara yüzüdür

• Kurtarma Konsoluna Erişim

– Setup ‗ı çalıştırın, Onar ve Geri Yükle ‘yi seçin (CD
‘den çalıştırmak için)

– Ya da Kurulum CD ‗nizden sabit diskinize yükleyin

ve çalıştırın
\i386\winnt32 /cmdcons
• Genel hatalar

– Hazırda ön yükleme aygıtı tespit edilemedi

– NTLDR bozuk ya da bulunamıyor
– Geçersiz Boot.ini dosyası

• Yapabilecekleriniz

1. Onarmaya çalışmak
2. Geri almaya çalışmak
3. Yeniden oluşturmak
• Geri Yükleme Konsolu bir metin-biçimli
komut işleticidir
– Bir Windows komut istemi gibi değildir
– Size sabit diske erişim izni verir
– NTFS ve FAT bölümlerine sınırlı erişim mümkündür
– İşlem için bir Yönetici parolası girilmesi zorunludur
– Hizmetleri başlatmak ve durdurmak, birincil ön
yükleme kaydını(MBR) ve ön yükleme sektörlerini
onarmak, bölümleri biçimlendirmek mümkündür
• Windows 2000 için
– ERD(ADK) ‘yi kullanın
– ERD yalnızca ERD diski oluşturulmuş ise
çalıştırılabilir

• XP ‗için ASR(OSG) ‗yi kullanın

– ASR Geri Yükleme yalnızca ASR yedeklemesi
oluşturulmuş ise gerçekleştirilebilir
– ASR ‗yi son şans olarak deneyin
– ASR yedekleme noktasına geri yükler
• Öncelikle verileri yedeklemeyi ya da geri
yüklemeyi deneyin

• Geri yükleme CD ‗leri ya da geri yükleme

bölümleri sistemi fabrika ayarlarına geri
döndürür

– Tüm veriler kaybedilir

• Aygıt sürücü problemleri
– Windows Durma hatası
– Mavi Ekran (BSoD)

 Aygıtı çıkarıp yeniden başlatın

• Kayıt Defteri
– Kayıt Defteri Bulunamadı hatasıyla Mavi
Ekran(BSOD)
– ―Windows Başlatılamıyor ‖

 Kayıt Defterini geri yükleyin(en son düzgün

yapılandırma ile) ve yeniden başlatın
• Press POST(power on self test) ‗un
ardından İleri Başlangıç Seçenekleri için
F8 ‗e basın

– Güvenli Mod
– Ön yükleme kaydını etkinleştir
– VGA modu Aktifleştir
– Çalışan en son iyi yapılandırma
– Dizin Servisleri geri yükleme(sadece Server ‗lar için)
– Hata Ayıklama Modu
– Normal şekilde ön yükle(ileri önyükleme
seçeneklerini iptal etmek için)
– Güvenli Mod
• Ağ bağlantısı hariç temel dosyalar
ve klasörler yüklenir
• Aygıt Yöneticisine ve geri yükleme
noktalarına erişilebilir
• Mavi Ekran hatasında işe yarayabilir

– Ağ Desteği ile Güvenli Mod

• Ağ bağlantısı özellikleri eklenmiştir

– Komut İstemiyle Güvenli Mod

• Sadece komut istemi mevcutur
• Ön yükleme kaydını etkinleştir
– ntbtlog.txt dosyası windir(C:\winnt) klasörünün
içerisindedir

• VGA modu etkinleştir

– Sürücüyü standart VGS modunda yükle
– Ayarların düzeltilmesine olanak
sağlar(yenileme/çözünürlük)
• Dizin Servisleri Geri Yükleme Modu
– Sadece etki alanı denetleyicileri aktiftir
• Hata Ayıklama Modu
– Nadiren kullanılır
• En Son İyi Yapılandırma ‗yı kullanın
– Eğer yeni bir aygıt sürücüsü yüklerseniz, ve
Microsoft Windows 2000 yeniden başladığı halde
sistem yanıt vermiyorsa
– Eğer kaza eseri önemli bir aygıt sürücüsü devre dışı
bırakılmış ise

• En Son İyi Yapılandırma ‗yı kullanmayın

– Problem, Windows 2000 ‗in yapılandırma
değişikleriyle ilgili olmadığında
– Oturum açtıktan sonra
– Başlatma donanıma ya da bozuk ya da kayıp
dosyaya bağlı olarak başarısız olmuş ise
• GUI ile, bahsedilmiş ya da bahsedilecek
tüm araçlar kullanılabilir

• Olay
Görüntüleyicisi

• Aygıt Yöneticisi

• Daha fazlası
• MSConfig
– Hangi programların ya da sunucuların başlayacağını
ya da başlamayacağını ayarlar
– Casus yazılımlara karşı faydalı bir araçtır
• Servisler
– Eğer kritik servisler
başlatılmazsa Windows hata
verir
– Yaygın hata:
Servis otomatik yerine
elle aktifleştirmeye ayarlanmış
• Sistem Dosyaları
– DLL ‗ler
– System File Checker (SFC) ile korunur
– SFC /SCANNOW komutu düzgün olduklarını teyit
eder
• Microsoft‘un yeni işletim sistemidir
• Kelime anlamı olarak ―manzara‖
demektir
• Tarihçe
• Yenilikler
• Sistem Gereksinimleri
• Versiyonlar
• ―Longhorn‖ kod adıyla Mayıs
2001‘de geliştirilmeye başlandı
• 22 Temmuz 2005‘te ―Windows
Vista‖ olarak adlandırıldı
• 5,5 yıllık gelişim süreci 8 Kasım
2006‘da tamamlandı
• 30 Ocak 2007 tarihinde dünya
çapında piyasaya sürüldü
• Mart-Nisan 2008‘de ―Service Pack
1‖ adıyla
ilk toplu güncelleştirme
yayınlandı
• Daha kolay
• Daha güvenli
• Daha eğlenceli
• Daha iyi
bağlantı
• Gelişmiş grafiksel arayüz
• Daha iyi arama ve organizasyon araçları
• Artırılmış güvenlik
• Bilgiye ve uygulamalara daha kolay
erişim
• Yeni çoklu ortam özellikleri ve araçları
• Yedekleme, güncelleme vb işlemler için
iyileştirilmiş sistem araçları
• Windows Aero
• Yeni Windows Kabuğu
• Anında Arama
• Windows Kenar Çubuğu
• Internet Explorer 7
• Windows Media Player
11
• Yedekleme ve Geri
Yükleme Merkezi
• Windows Mail
• Windows Takvim
• Windows Fotoğraf Galerisi
• Windows DVD Maker
• Windows Media Center
• Oyunlar ve Oyun Gezgini
• Windows Mobility Center
• Windows Toplantı Alanı
• Windows Update Arayüzü
• Ebeveyn Denetimleri
• ReadyBoost
• Superfetch
• Windows SlideShow
• Konuşma Algılama
• Sorun Raporları ve
Çözümleri
• Performans Bilgileri
ve Araçları
• Windows Ultimate Ek
Özellikleri
• Kullanıcı Hesabı
Denetimi
• Windows Defender
• BitLocker Şifreleme
• Yeni bir arayüz ve görsel stil
• Daha kolay kullanım ve daha hoş
görünüm
• Aktif pencerenin arkasını gösteren yarı
saydam pencereler
• Pencereleri üç boyutlu bir görünümde
gösteren Flip 3D
• Windows Vista
kullanım şeklinizi
inceleyerek
kullanabileceğiniz
uygulamaları
önceden belleğe
yükler; böylece bu
programları açmak
istediğinizde çok
daha hızlı açılırlar
• Dış bellek sürücüsü (EMD) kullanılarak
gerçekleştirilen bir disk önbellekleme
teknolojisidir
• Windows işletim sistemlerinde
uygulamalar için belleğe yüklenmesi
gereken bilgiler RAM'a sığmayacak kadar
büyükse, sabit diskin bir bölümü RAM
bellek gibi kullanılır, ancak sistemde
ciddi yavaşlamalar yaşanır. ReadyBoost
özelliğinde ise flash bellekler kullanılarak
diskten erişime kıyasla 80 ile 100 kat
daha hızlı bellek okuma sağlanır
• USB bellekler, SD kartlar, Kompakt flash
kartlar dış bellek sürücüsü (EMD) olarak
kullanılabilir
• EMD teknolojisi güvenilir ve güvenlidir.
EMD'yi dilediğiniz zaman hiçbir veri kaybı
veya sistemde olumsuz bir etki
oluşturmadan çıkartabilirsiniz
• EMD'yi çıkarttığınızda bilgisayarınızın
performansı aygıt olmadan kullandığınız
düzeye döner
• Çıkarılabilir bellek kapasitesi en az 256
MB olmalıdır
• Bu aygıt 1 sn ya da daha düşük erişim
süresine sahip olmalıdır
• Bu aygıt 2.5 MB/sn okuma hızına (tüm
diskte 4 kB rastgele okuma için) ve 1.75
MB/sn yazma hızına (512 kB rastgele
yazma için) sahip olmalıdır
• Bu aygıt en az 235MB boş disk alanı
içermelidir
• NTFS ve FAT32 desteklenmektedir
 Vista Capable Vista Premium Ready
İşlemci 800 MHz 1.0 GHz
Bellek 512 MB RAM 1 GB RAM
Pixel Shader v2.0 ve WDDM sürücü destekli,
Ekran Kartı DirectX 9 uyumlu
DirectX 9 uyumlu grafik işlemcisi
128 MB RAM (toplam 2,756,000 piksele kadar
Ekran Kartı destekleyen, örn. 1920 × 1200) veya
-
Belleği 512 MB+ (2560x1600 gibi daha yüksek
çözünürlükler için)
Sabit disk
20 GB 40 GB
kapasitesi
Boş sabit disk
15 GB 15 GB
alanı
Diğer
DVD-ROM DVD-ROM
sürücüler
• Windows Vista Home Basic
• Windows Vista Home Premium
• Windows Vista Business
• Windows Vista Enterprise
• Windows Vista Ultimate
• Windows Vista Starter
• Güvenlik ve kararlılık açısından gelişmiş
özellikler
• Ebeveyn kontrolü
• Windows Vista Basic kullanıcı arayüzü
• Arama ve organizasyonda yenilikler
• İyileştirilmiş ağ özellikleri
• Windows Vista Home Basic‘deki tüm
özelliklere ilaveten
• Windows Aero kullanıcı arayüzü
• Windows Media Center işlevselliği
• Authoring ve DVD yazma gibi ek sayısal
ortam özellikleri
• Windows Tablet PC uyumluluğu
• PC‘den PC‘ye senkronizasyon gibi ek
taşınabilirlik özellikleri
• Windows Vista Home Basic‘deki (bazı
eğlence özellikleri hariç) tüm özelliklere
ilaveten
• Windows Aero kullanıcı arayüzü
• Windows Tablet PC uyumluluğu
• PC‘den PC‘ye senkronizasyon gibi ek
taşınabilirlik özellikleri
• Grup ilkesi, domain join, şifreli dosya
sistemi (EFS) gibi işyeri özellikleri
• Faks ve tarama gibi küçük ölçekli
işyerlerine yönelik özellikler
• Windows Vista Home Business‘deki tüm
özelliklere ilaveten
• BitLocker sürücü şifreleme
• Dünya çapında tüm dil arayüzleri
• Virtual PC Express
• UNIX tabanlı uygulamalar için alt sistem
(SUA)
• Windows Vista Home Premium‘daki tüm
özellikler
• Windows Vista Home Enterprise‘daki tüm
özellikler
• Yalnızca 32-bit
• Gelişmekte olan piyasalarda düşük
maliyetli bilgisayarlar için özel olarak
tasarlandı
• Perakende satışı yok
• Özellikler
– Güvenlik ve kararlılık açısından gelişmiş özellikler
– Windows Vista Basic kullanıcı arayüzü
– Arama ve organizasyonda yenilikler