You are on page 1of 126

SUNU ER

* Bilimsel Ara t rma Yntemleri * statistik Temel Kavramlar

Psik.Dan.&Reh. Yusuf ARLAK KPSS 2012

B L M: Evrenin veya olaylar n bir blmn konu olarak seen, deneye dayanan yntemler ve gereklikten yararlanarak sonu karmaya al an dzenli bilgi, ilim. Bilimin levleri: * Anlama * Yordama * Kontrol Bilimin ltleri: - Gzlenebilirlik - llebilirlik - letilebilirlik - Tekrarlanabilirlik - Sa danabilirlik

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

B L MSEL ARA TIRMA : nsan n alg lad olgular hakk nda sahip oldu u bilgisini art rmak ve ya am kalitesini ykseltmek iin gerekli olan sre ve teknolojileri geli tirebilmek iin gerekle tirdi i bilgi retim etkinlikleridir. Bilimsel Ara t rman n A amalar : 1. Problemi Grme ve Ara t rma Konusunun Belirlenmesi 2. Ara t rma Problemini Tan mlanmas 3. Konuyla li kili Kaynaklar n Taranmas 4. Hipotezlerin Yaz lmas 5. Ara t rma Yntem ve Modelini Belirlenmesi 6. Verilerin Toplanmas ve Analizi 7. Ara t rma Raporunun Yaz lmas
Yusuf ARLAK - KPSS 2012

Hipotez (denence - nerme) , belirli gzlemler sonucunda elde edilen verilere dayal olarak olu turulan ve kesinli i olmayan, bir neri eklindeki genellemedir. Bir hipotez ile yola kan ara t rmac , e er yeterli miktarda test ile bu nerisini destekleyecek olursa, hipotezi Teori (kuram) ad n al r. E er bu teori, ba ka ara t r c lar taraf ndan da desteklenir ve evrensel olarak kabul grrse de, Kanun (yasa) ad n al r. Kanun olarak tan mlanan kavramlar, genellikle bir nicel kural, bir forml veya e itlik ile ifade edilir. E = m.c gibi..

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

Literatrde farkl grupland rmalar olmakla birlikte genel olarak Bilimsel Ara t rma Yntemleri;

Ba l ca Grupland rma: 1- Nicel 2- Nitel 3- Karma Yap ld yere gre: 1- Ktphane 2- Alan 3- Laboratuar Kontrolne gre; 1- Retrospektif 2- Prospektif

Amalar na gre: 1- Temel 2- Uygulamal Metoduna gre 1- Betimsel 2- Deneysel

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

BA LICA ARA TIRMA E TLER N CEL KSEL YAKLA IM: Olgu ve olaylar nesnelle tirerek gzlemlenebilir, llebilir ve say sal olarak ifade edilebilir bir ekilde ortaya koyan yakla md r. Nicel ara t rma Ne kadar? Ne miktarda? Ne kadar s k? Ne kadar yayg n? sorular na yan t arar. N TEL KSEL YAKLA IM: Kuram olu turmay temel alan bir anlay la sosyal olgular ba l bulunduklar evre ierisinde ara t rmay ve anlamay n plana alan yakla md r. Nitel ara t rma Niin? Nas l? Ne ekilde? sorular na yan t arar.
Yusuf ARLAK - KPSS 2012

T M PS KOLOJ S N NDE SIKLIKLA KULLANILAN ARA TIRMA YNTEMLER

BET MSEL Belli durumlara ili kin ayr nt l bilgi toplayan al malard r ve s kl kla tarama, gr me, kay t tutma, gzlem, testler, anket, rnek olay, vaka incelemesi, ya da bunlar bir arada kullan l r.

DENEYSEL Ara t rmac , bir ara t rma ortam olu turmaktad r. Bu ortam iinde ara t rmac , ilgili oldu u olay, de i ken ve etkenleri ayarlamak, de i tirmek, ortadan kald rmak gibi yollarla istedi i duruma getirmektedir.
Yusuf ARLAK - KPSS 2012

KORELASYONEL ki ya da daha fazla etken aras ndaki ili kiyi saptamakla u ra r. Bu yakla mda hibir ey ara t rmac taraf ndan de i tirilmez, durum oldu u gibi llr, denekler ayn ko ullar alt nda gzlemlenir, ili ki genellikle "korelasyon katsay s " ile bulunur.

KORELASYON: ki de i ken aras ndaki ili kinin belirlenmesinde kullan lan istatistiksel bir tekniktir. lk olarak Sir Francis Galton ortaya atm t r. Korelasyon katsay s , 1,00 ile +1,00 aras nda de i en de erler al r. Do rusal olmayan korelasyon: ki de i ken aras ndaki ili kinin zaman iinde ynnn ayn kalmad , de i ebildi i ili ki trdr. rne in, kayg ile renme aras nda oldu u gibi. Kayg ba lang ta renmeyi olumlu etkiler (pozitif korelasyon) ancak artmaya devam ederse bir noktadan sonra olumsuz etkileri grlmeye ba lar (olumsuz korelasyon). Do rusal korelasyon: ki de i ken aras ndaki birlikte de i imin ayn ynde kald ili ki trdr. Kendi ierisinde e ayr l r.
Yusuf ARLAK - KPSS 2012

Pozitif: ki de i ken aras nda do ru orant oldu u durumlarda kar m za kar. De i kenlerden birinin artmas di er de i kenin de artmas na veya birinin azalmas di er de i kenin de azalmas na neden olur. De i kenler aras nda ayn ynde birlikte de i im grlr.

rnek: Yemek yeme ile kilo alma


Yusuf ARLAK - KPSS 2012

Negatif: ki de i ken aras nda ters orant oldu u durumlarda kar m za kar. De i kenlerden birinin artmas di er de i kenin azalmas na veya birinin azalmas di er de i kenin artmas na neden olur. De i kenler aras nda ters ynde birlikte de i im grlr.

rnek: Gidilen yol ile arac n deposundaki yak t miktar


Yusuf ARLAK - KPSS 2012

Ntr: ki de i ken aras nda hibir ili kinin olmad durumlarda kar m za kar. Grafi i tam bir daire eklini al r. De i kenlerden birinin artmas veya azalmas di er de i kende belirgin bir farkl l a neden olmamaktad r.

rnek: Uzun sal olma ile zeki olma **** Bazen de i kenler aras ndaki ili ki tam do rusal

olmayabilir, fakat do rusal ili kiyi and r r veya bir lde do rusald r. Bu tr ili kilere Probabilistik li ki denir.
Yusuf ARLAK - KPSS 2012

Say sal de i kenler aras ndaki ba nt da Pearson ba nt s uygulan r.


PEARSON ARPIM MOMENTLER KORELASYON KATSAYISI

Biri say sal di eri ordinal (s ralama) veya ikisi de ordinal olan de i kenler aras ndaki ba nt da Spearman ba nt s uygulan r.
SPEARMAN SIRA FARKLARI KORELASYON KATSAYISI

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

* E er iki de i ken de srekli (metre cinsinden boy uzunlu u ile kg cinsinden a rl k gibi) ve gzlem say s 30 dan bykse, Pearson Momentler arp m Korelasyon Katsay s hesaplan r. * E er iki de i ken de srekli, fakat gzlem say s 30 dan azsa veya verilerin biri (metre cinsinden boy uzunlu u ile yksek atlamada ka nc geldikleri gibi) veya her ikisi de s ralama dzeyinde ise Sperman n S ra Farklar Korelasyon Katsay s hesaplan r. * E er iki de i ken de gerek sreksiz ( rencilerin cinsiyetleri ile gzlk tak p takmad klar gibi) ise Drtl Korelasyon Katsay s hesaplan r.
Yusuf ARLAK - KPSS 2012

15 rencinin Trke ve Matematik Derslerine li kin Puan Da l m

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

STAT ST K TEMEL KAVRAMLAR

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

Veri: ncelenen birimlerin e itli zelliklerine ait sembolik de erlerdir. Semboller yerine o unlukla rakamlar kullan l r. Bilgi: Birimlerden elde edilen verilerin i lenerek anlaml hale getirilmi halidir. Birim: ncelenmesi amalanan konudaki en kk parad r. Vas f: Birimlerin birbirlerinden ay rt edilmesini sa layan zelliklerdir. STAT ST K: * rneklemi betimleyen say lar. * Veri kmesinin dzenlenmesi, elde edildi i kmeyi betimlemesi ve bunlardan kar mlarda bulunabilmesi iin kullan lan yntem ve tekniklerdir.
Yusuf ARLAK - KPSS 2012

Evren: Nfus, y n, anaktle gibi adlarla da ifade edilir. ncelenen konudaki olas tm birimlerin olu turdu u topluluktur. Ara t rma sonular n n genellenmek istendi i elemanlar btndr. Yap lan bilimsel bir al mada evrene ula mak bir ok a dan olduka gtr. Bu glkler; maliyet, kontrol ve etik glkler olabilir. rneklem: Belli bir evrenden, belli kurallara gre seilmi ve seildi i evreni temsil yeterli i kabul edilen kk kmedir. Evrene ula mam z mmkn olmad durumlarda rneklem sonular ndan hareketle, evren de erleri tahmin edilmeye al l r. Seilen rneklem ne kadar heterojen ise sonular n evreni tahmin etmesi de o derece gvenilirdir.
Yusuf ARLAK - KPSS 2012

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

rneklem i betimleyen say lara istatistik ad verilir ve bunlar Latin alfabesiyle gsterilir, evren den elde edilen say lara da parametre ad verilir ve Grek alfabesiyle gsterilir.
rneklem statisti i Aritmetik Ortalama Standart Sapma Varyans Birey (Gzlem) Say s Korelasyon X S S2 n r Evren Parametresi s s2 N j

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

STAT ST K

Betimsel istatistik Elde edilen verilerin organize edilmesi, zetlenmesi ve anlamland r lmas n ieren metotlar n hepsine birden betimsel istatistik denir.

Vardamsal istatistik Betimsel istatistik sonular ndan yararlanarak evrene ait zelliklerin kestirilmesidir. Anlam kar c istatistiktir.

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

De i ken: Bir durumdan di erine farkl l k gsteren zelliklere, en az iki de er alabilen her eye de i ken ad verilir. rnek: insanlar n a rl klar , zeka dzeyleri, cinsiyetleri bir lmeden di erine de i irlik gsterdi i iin de i ken olarak adland r l r. De i kenler ald klar de erlere ve kontrol ekillerine gre s n fland r labilir. Ald klar De erlere Gre De i kenler

SREKL

SREKS Z Gerek Sreksiz


Yusuf ARLAK - KPSS 2012

Yapay Sreksiz

Srekli (kesiksiz)De i ken: ki de er aras nda ba ka ara de erler alabilme olas l na sahip, herhangi iki de er aras srekli olarak blnebilen de i kenlerdir. Uzunluk, a rl k, ya , zeka dzeyi gibi. Bu de i kenler reel say larla ifade edilirler. Sreksiz (kesikli) De i ken: ki de er aras nda ara de erlerin ya hi olmad ya da birka de erle s n rl oldu u de i ken trdr. Bu de i kenler sembol, s fat ya da do al say larla ifade edilirler. - Gerek Sreksiz: ki de er aras nda ba ka ara de erler alabilme olas l na sahip olmayan bu de i kenler, do ada kendili inden sreksiz (kategori) halde yer almaktad r. rnek: cinsiyet - Yapay Sreksiz: Gerekte srekliyken, sreksiz hale getirilmi (kategorize edilmi ) de i kenlerdir. rnek: zek dzeyi (yksek-orta-d k diye kategorize edilirse)
Yusuf ARLAK - KPSS 2012

Ald klar De erlere Gre De i kenler

BA IMLI

BA IMSIZ

KONTROL

Ba ml De i ken: Bir tr sonu olup, ara t rmac taraf ndan a klanan, di er bir deyi le; etkilenen de i kendir. Alaca de er, ba ka de erler taraf ndan maniple edilebilir. Ba ms z De i ken: Bir tr sebep olup, etkileyen de i kendir. Alaca de er, ba ka de erlerden etkilenmemekte, ba ka de erleri etkilemektedir. Kontrol (ara) de i kenleri: Ba ms z de i kenin d nda, ba ml de i keni etkileme olas l na sahip di er de i kenlerdir.
Yusuf ARLAK - KPSS 2012

KPSS 2010 Ekim

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

KPSS 2010 Ekim

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

RNEK Deneysel al ma;


Problem zme yntemlerinin retilmesi, zek testinden al nan puan art r r hipotezini yoklamak (test etmek) isteyen bir ara t rmac s ras yla a a daki i lemleri yapm t r. I. retim y l ba nda, rencileri kura ile (random olarak) e it byklkte iki gruba ay rm t r. II. Gruplardan, kura ile (random olarak) belirledi i birini Deneysel lem (D) Grubu, tekini Kontrol (K) Grubu yapm t r. III. D ve K gruplar ndaki rencilere bir zek testi uygulam t r. IV. D grubundaki rencilere retim y l boyunca belli aral klarla problem zme yntemlerini retmi ; bu sre iinde K grubundaki rencilere, ilgi duyduklar ba ka bir al ma yapt rm t r. V. retim y l sonunda, D ve K gruplar ndaki rencilere bir problem zme testi uygulam t r. VI. retim y l sonunda, D ve K gruplar ndaki rencilere, nceki zek testinin de i ik bir formunu (paralelini) uygulam t r.

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

XD : Deneysel i lem grubu ntest ortalamas XK : Kontrol grubu ntest ortalamas sD : Deneysel i lem grubu ntest standart sapmas sK : Kontrol grubu ntest standart sapmas nD : Deneysel i lem grubundaki renci say s nK : Kontrol grubundaki renci say s
Ara t rmac ilk iki basamaktaki i lemlerle, nD = nK ko uluna ek olarak, a a dakilerin hangisinde verilen ko ullar sa lamaya al m t r?

A) XD > XK ve sD > sK B) XD < XK ve sD < sK C) XD < XK ve sD > sK D) XD > XK ve sD < sK E) XD = XK ve sD = sK


Yusuf ARLAK - KPSS 2012

SUNU ER
* LMEDE STAT ST KSEL LEMLER * Test statistikleri
* lme Sonular n n Dzenlenmesi * Verilerin Grafikle Gsterilmesi * Merkezi E ilim (Vasat) lleri
1- Aritmetik Ortalama 2- A rl kl Ortalama 3- Ortanca (Medyan) 4- Tepe De er (Mod)

Psik.Dan.&Reh. Yusuf ARLAK KPSS 2012

LMEDE STAT ST KSEL


TEST STAT ST KLER
Merkezi E lleri LM Merkezi DA ILIM lleri Standart Sapma eyrek Kayma Ranj

LEMLER

MADDE STAT ST KLER


Madde Glk ndeksi Madde Ay rt Edicilik ndeksi Madde Standart Sapmas Madde Varyans

Aritmetik Ortalama Medyan Mod

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

LME SONULARININ DZENLENMES


* lme sonular ilk elde edildiklerinde ok say da ve dzensizdirler. Bunlar yorumlamak ve sonu karmak mmkn de ildir. * Veriler zerinde yap lacak ilk i , onlar n dzenlenmesidir. * Verilerin dzenlenmesinde yap lmas gereken onlar n byklk s ras na konulmas d r. * S ralama bykten k e ya da kkten by e do ru yap labilir.

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

30 rencinin 100 Soruluk Testten Ald klar Puanlar n Listesi


RENC
Elif Burak Ebru Can Ali Vatan Gne Yi it Osman Cansu Selma Soner Mert Arif zlem

PUAN
93 55 93 40 70 65 90 40 75 75 75 75 65 50 75

RENC
Kaan Gzde Nur Kadir Adnan Nilfer Ferda Serdar mit Lokman Murat Betl ener Ela Emine

PUAN
65 55 50 55 55 70 75 75 55 55 80 85 45 85 80

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

Puan (X)

Freka ns (f)

B 0 9 I BASAMA 8 7 6 5 4 3 2 1 II II I II II 1

RLER 2 3 II 4

BASAMA 5 6 7

I 8 9

ONLAR

93 90 85 80 75 70 65 55 50 45 40

2 1 2 2 7 2 3 6 2 1 2

II VII III VI I

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

Puan (X)

Frekans (f)

Toplaml Frekans (tf)

Frekans Yzdesi (%)

Toplaml Frekans Yzdesi (% tf)

93 90 85 80 75 70 65 55 50 45 40

2 1 2 2 7 2 3 6 2 1 2

2 3 5 7 14 16 19 25 27 28 30

6,6 3,3 6,6 6,6 23,1 6,6 9,9 19,8 6,6 3,3 6,6

6,6 9,9 16,5 23,1 46,2 52,8 62,7 82,5 89,1 92,4 100

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

Puanlar n Grupland r lmas ;


lk nce puanlar n ka grupta toplanaca na karar verilir, genelde tek say l grupland rmaya gidilir. Sonra ranj (serideki en byk de erin en kk de erden fark ) hesaplan r ve bu say ya blnr. kan say grup aral k katsay s olarak kullan l r.
En Byk De er = En Kk De er = Grup Say s : = 93 40 5

Grup Aral k Katsay s =

= 10.6 = 11

** Hesaplamalarda kolayl k sa lamas iin; - Aral k katsay s n n bir tam ve tek say olmas ,. - Ba lang noktas n n, aral k katsay s n n kat olmas arzulan r.
Yusuf ARLAK - KPSS 2012

Puan Aral

Gerek Puan Grup Orta Aral Noktas (Xo)

tf

84 94 73 83 62 72 51 61 40 50

83,5 94,5 72,5 83,5 61,5 72,5 50,5 61,5 39,5 50,5

89 78 67 56 45

5 9 5 6 5

5 14 19 25 30

** Say lar do rusu zerinde bir say n n yeri bir nokta olarak gsterilmekle beraber, asl nda bir nokta olmay p bir a kl k ya da bir uzunluktur. Bu uzunluk, say n n yar m birim alt ndan ba lay p yar m birim stne kadar devam eder.
Yusuf ARLAK - KPSS 2012

VER LER N GRAF KLE GSTER LMES


Stun Grafi i (Bar / ubuk) Kesikli De i kenler in Histogram Grafi i Srekli De i kenler in

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

izgi Grafi i

Frekans Poligonu / okgeni

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

Ogive (y

lmal frekans) Grafi i

Pasta Grafi i

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

LMEDE STAT ST KSEL


TEST STAT ST KLER
Merkezi E lleri LM Merkezi DA ILIM lleri Standart Sapma eyrek Kayma Ranj

LEMLER

MADDE STAT ST KLER


Madde Glk ndeksi Madde Ay rt Edicilik ndeksi Madde Standart Sapmas Madde Varyans

Aritmetik Ortalama Medyan Mod

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

MERKEZ E L M LLER
Literatrde geen di er isimleri; * Y l m lleri * Vasat lleri * Ortalamalar

* Belli bir zelli e ya da de i kene ili kin, bir grup lmn ya da bir dizi puan n hangi de erler etraf nda topland n gsteren de erlerdir. * Ayr ca grup da l m n n simetrik mi arp k m oldu u konusunda bilgi sa lar.

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

AR TMET K ORTALAMA * En duyarl ve en ok kullan lan merkezi e ilim lsdr. * Gndelik dilde ortalama ifadesi kullan ld kavram aritmetik ortalamad r. nda ilk akla gelen

* Aritmetik ortalama puanlar n tamam n n renci say s na blnmesi ile elde edilir. * Da l ma yeni de erlerin eklenmesinden ve kar lmas ndan etkilenir. * lmlerin ortalamadan sapmalar n n cebirsel toplam s f rd r. * zellikle verilerin az oldu u durumlarda da l m n u noktalar ndan etkilenir.
Yusuf ARLAK - KPSS 2012

Aritmetik Ortalaman n Kullan ld

Durumlar:

Testler kar la t r l rken aritmetik ortalama kullan lacaksa soru say lar n n e it olmas ya da orant kurularak e itlenmesi gerekir. Soru Say lar E itse Aritmetik Ortalamaya Bakarak : * rencilerin renme dzeyi * Grubun ba ar dzeyi * Grubun mutlak ba ar dzeyi * rencilerin ortalama ba ar lar , hakk nda bilgi edinilir. Aritmetik ortalamaya bakarak testin gvenirli i hakk nda kesin olmamakla birlikte fikir sahibi olabilir. Bilen ile bilmeyeni ay rt edebilen bir testte aritmetik ortalama o testten elde edilebilecek toplam puan n yar s civar nda olmal d r.
Yusuf ARLAK - KPSS 2012

HAM PUAN DA ILIMINDA AR TMET K ORTALAMA HESAPLAMASI:

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

GRUPLANMI PUANLARIN DA ILIMINDA AR TMET K ORTALAMA HESAPLAMASI

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

Gruplanm verilerde ortalama hesaplan rken orta noktalar al nd iin gerek ortalama de il tahmini ortalama hesaplan r. Gerek ortalama aral n belirlemek iin elde edilen tahmini ortalama aral k katsay s nca sa a-sola geni letilmelidir.

Bu da l mda aral k katsay s 7 oldu u iin gerek ortalama aral 62 3,5 = 58,5 65,5 olarak hesaplan r.

Bu da l m n aritmetik ortalamas kat r

Sonu = 14,5

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

A IRLIKLI ORTALAMA * Aritmetik ortalamada, her bir veri de erinin neminin e it oldu u varsay lmaktad r. Fakat baz de erlerin nemi di erlerinden farkl olabilir. Puanlar n ortalamaya farkl dzeylerde katk lar n n oldu u durumlarda a rl kl ortalama kullan l r. RNEK;
Bir renci kredisi 3 olan matematikten 6, kredisi 2 olan edebiyattan 7, kredisi 1 olan mzikten 9 ve kredisi 1 olan ngilizceden 10 alm t r. Bu rencinin ortalamas kat r?

=
Yusuf ARLAK - KPSS 2012

MEDYAN (Ortanca) * Veriler s raya konulduktan sonra grubu tam ortadan ikiye ay ran noktaya rastlayan lme sonucuna denir. * Ortancan n kullan labilmesi iin verilerin en az s ralama le inde olmas gerekir. S n flama leklerinde veriler s raya konulamad iin ortanca hesaplanamaz. * U de erlerden etkilenmez, birim say s ndan etkilenir. Bu sebeple, farkl la man n fazla oldu u gruplarda aritmetik ortalama yerine kullan lmas daha sa l kl yorumlar yapt r r. * arp kl k gsteren da l mlarda ortalama ile mod aras nda bir de er al r.
Yusuf ARLAK - KPSS 2012

MEDYAN HESAPLAMASI Veri Say s Tek se;

40, 30, 50, 60, 70, 70, 50, 40, 80 da l m n n medyan n hesaplayal m. Medyan hesaplamas nda ncelikle veriler s ralanmal d r. 30, 40, 40, 50, 50, 60, 70, 70, 80 Ortanca s ralanm verilerden sa dan veya soldan 5. puana kar l k gelir. 30, 40, 40, 50, 50, 60, 70, 70, 80 da l m nda Y50 = 50

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

Veri Say s ift se;

40,30,50,20,70,20,60,40,80,90 da l m n n medyan n hesaplay n z. Medyan hesaplamas nda ncelikle veriler s ralanmal d r. 20, 20, 30, 40, 40, 50, 60, 70, 80, 90

Ortanca s ralanm verilerden sa dan veya soldan 5. ve 6. puana kar l k gelen verilerin toplam n n ikiye blnmesiyle hesaplan r. 20, 20, 30, 40, 40, 50, 60, 70, 80, 90

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

Ayr nt l Medyan Hesaplama;

Alts n r: Y lmal frekans stununda n/2yi ilk kapsayan puandan 0,5 kar lmas yla bulunur. Ayf: Y lmal frekans stununda n/2yi ilk kapsayan puana kadarki frekanslar toplam f: Y lmal frekans stununda n/2yi ilk kapsayan puan n frekans a: Aral k katsay s (ham puan da l mlar nda 1 olarak kabul edilir)

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

MOD (Tepe De er) * Bir puan da l mda ya da veri grubunda en ok tekrar edilen; yani frekans en yksek olan lme sonucuna denir. * Puan da l m ndaki btn de erleri dikkate almamas nedeniyle merkezi e ilim lleri ierisinde en az bilgi veren ldr. * U de erlerden hesaplanmaz, hesaplan rken birimlerin tamam hesaba kat lmaz. * Az say daki de erler iin mod hesab uygun de ildir. Ancak yakla k bir mod hesab yap labilir. * S n flama dzeyindeki lmelerde, elde edilebilecek tek merkezi e ilim lsdr. U de erlerden etkilenmez.
Yusuf ARLAK - KPSS 2012

MOD HESAPLAMASI

3, 3, 5, 7, 7, 7, 8, 8, 12, 13, 13
X (f) Puanlar (f)

Bu serinin modu: 7

78 65 52 34

4 6 3 4

29 31 26 28 23 25 20 22

2 6 7 4

mod = 65

mod = 24

mod = 50

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

KPSS 2010 EK M

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

KPSS 2010 EK M

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

SUNU ER
* LMEDE STAT ST KSEL LEMLER * Test statistikleri
* Merkezi Da l m (De i im) lleri
1- Standart Sapma 2- eyrek Sapma 3- Ranj

Psik.Dan.&Reh. Yusuf ARLAK KPSS 2012

LMEDE STAT ST KSEL


TEST STAT ST KLER
Merkezi E lleri LM Merkezi DA ILIM lleri Standart Sapma eyrek Kayma Ranj

LEMLER

MADDE STAT ST KLER


Madde Glk ndeksi Madde Ay rt Edicilik ndeksi Madde Standart Sapmas Madde Varyans

Aritmetik Ortalama Medyan Mod

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

MERKEZ DA ILIM LLER


Literatrde geen di er isimleri; * Yay lma lleri * De i im lleri * Bir grubu belli bir zelli i ynnden yeterince tan yabilmek ve gruplar aras nda ok ynl kar la t rmalar yapabilmek iin merkez e ilim lleri yan nda yay lma llerine de ihtiya duyulur.

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

* Bir merkez y lma (e ilim) lsnn, bir grup lm ne derece temsil etti ini bir karara ba lamak ve herhangi bir lmn, grup ortalamas n n ne kadar alt nda ya da stnde oldu unu (yani lmlerin grup iindeki yerini) gstermek iin merkez yay lma lleri kullan l r.

* Merkezi da l m lleri, rencilerin ba ar lar hakk nda bilgi vermez. Gruplar n homojen veya heterojen olup olmad hakk nda bilgi verir.

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

STANDART SAPMA * Bir puan da l m ndaki lme sonular n n aritmetik ortalamaya gre nas l yay ld n yani aritmetik ortalamadan ne kadar uzakla t n gsterir. * Standart sapma, lmlerin ortalamadan farklar n n kareleri ortalamas n n, kare kkdr. Hesaplanmas nda tm lmler dikkate al nd iin (aritmetik ortalama gibi) matematiksel i lemlere elveri li olmas ndan dolay en ok kullan lan da l m lsdr. Standart sapma aritmetik ortalama etraf ndaki yay lmay gsterdi i iin birlikte yorumlanmas gereklidir. ** Standart sapman n karesine ise VARYANS denir ve daha ok bilimsel al malarda kullan l r.
Yusuf ARLAK - KPSS 2012

FORML;

S (SS)

= Standart Sapma = Btn puanlar n aritmetik ortalamadan farklar n n kareleri toplam

10 14 21
= 45

10 - 15 = - 5 14 - 15 = - 1 21 - 15 = 6

25 1 36 62

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

Standart Sapma BYK ise * Puanlar aras fark artar * renciler aras farkl la ma artar * Ba l ba ar azal r * renme dzeyleri farkl d r * Geerlik ve gvenirlik yksektir * Grup heterojendir * Ay rt edicilik yksektir * renciler s n f ortalamas ndan uzaktad r

Standart Sapma KK ise * Puanlar aras fark azal r * renciler aras farkl la ma azal r * Ba l ba ar artar * renme dzeyleri ayn la r * Geerlik ve gvenirlik d er * Grup homojenle ir * Ay rt edicilik d er * renciler s n f ortalamas na yak nd r

SSnin byk oldu u (heterojen) s n fta ders anlatacak retmenin i i homojen bir gruba gre ok daha zordur. Yntem ve teknik kullan m nda e itlili e gitmesi gerekir.
Yusuf ARLAK - KPSS 2012

KPSS 2010 EK M

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

KPSS 2010 EK M

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

STS 2011

STS 2011

EYREK KAYMA eyrekler: da l m 4 e it paraya blen de erlerdir. 1.eyrek Q1 2. eyrek Q2 3. eyrek Q3

1. eyrek seriyi ba tan % 25, sondan % 75 oran nda iki k sma ay ran de erdir. 2. eyrek seriyi ba tan % 50, sondan % 50 oran nda iki k sma ay ran de erdir. (Dolay s yla kabaca, medyand r) 3. eyrek seriyi ba tan % 75, sondan % 25 oran nda iki k sma ay ran de erdir.
Yusuf ARLAK - KPSS 2012

Yzdelikler s raya dizilmi verilerde y l ml s kl klar gsterirler. rne in; verilerin ilk %30u 30. Yzdeli e (Y30) e it ya da ondan kktr. * Bu de er yzdeliklerle ortanca aras ndaki uzakl bir lsdr. n ortalama

Q3  Q1 S ! 2

* eyrek sapma, ortalama ls olarak ortancan n kullan ld durumlarda kullan lan yayg nl k llerinden biridir. * zellikle a r de erlerin da l m n sadece bir taraf nda oldu u durumlarda kullan lmas gerekir.

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

Q3  Q1 Q! 2

Q3: nc eyrek (75. yzdeli e ait puan) Q1: Birinci eyrek (25. yzdeli e ait puan

15,17,20,21,25 25,30,33,40,43,47,50,55,57,60,65 65,70,73,77,80,84


25. yzdelik iin (Q1): 20(25/100) = 5. puan (25) 75. yzdelik iin (Q3): 20(75/100) = 15. puan (65) Bu durumda eyrek sapma (65-25)/2=20 olur.
*** Yukar daki uygulama kabaca hesaplamad r. Normal srete ayr nt l forml yard m yla hesaplamalar gerekle tirilir.
Yusuf ARLAK - KPSS 2012

RANJ (Dizi Geni li i) * Bir puan da l m ndaki en byk lme sonucu ile en kk lme sonucu aras ndaki farkt r. * Puanlar n ka puanl k bir aral kta da ld istatistiktir. Mod ile birlikte kullan l r. n gsteren bir

* U de erler taraf ndan belirlendi i iin kaba ve kullan s z bir ldr. Yap labilecek yorumlar yzeyseldir. RNEK; 12, 23, 43, 55, 65, 78 Ranj = 78 12 = 66

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

Puan Aral 25 39 40 54 55 69 70 84 85 99

Grup Orta Noktas 32 47 62 77 92

Frekans 2 7 15 4 2

Ranj = 92 32 = 60

Ranj n Yorumlanmas ; * Ranj de eri byk olan gruplar n test sonular ranj de eri kk olan gruplar test sonular ndan daha gvenilirdir. * Ranj de eri byk olan grup heterojendir yani bilenle bilmeyeni birbirinden ay r r. * Ranj de eri kk olan homojen yap dad r yani bilenle bilmeyenleri birbirinden ay ramaz.
Yusuf ARLAK - KPSS 2012

KPSS 2011

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

KPSS 2011

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

SUNU ER
* STAT ST KSEL LEMLER
* Da l mlar - Simetrik Da l mlar - Simetrik Olmayan Da l mlar * Da l mlar n Yorumlanmas - Ba l De i kenlik Katsay s - arp kl k Katsay s * Standart Puanlar - Z Puan - T Puan

Psik.Dan.&Reh. Yusuf ARLAK KPSS 2012

Simetrik Da l mlar

Literatrde geen di er isimleri;


* an E risi * Gauss E risi * Normal E ri * Normal Olas l k E risi * Birim Normal E ri * Normal Da l m

% 34,13 % 13,59 % 2,14

% 34,13 % 13,59 % 2,14

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

Normal Da l m E risinin zellikleri


* Kuramsal bir da l md r ve matematiksel bir e itli i vard r. Z = 0,00 noktas nda da l m n iki taraf birbirine e it oldu undan da l m simetriktir. * Normal da l mlarda aritmetik ortalama, tepe de er ve ortanca, birbirine e ittir ve normal da l m e risi zerinde ayn noktada (Z = 0,00 noktas nda) ak rlar. Dolay s yla arp kl k s f rd r. * Normal da l m e risi ortalaman n sa nda ve solunda sonsuza kadar uzan r; fakat uygulamada e rinin %99,74lk k sm n olu turan ortalaman n 3 standart sapma uza aras nda s n rland r lm t r. Normal da l mlarda e ri taban birle mez.

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

* Normal da l mlarda rencilerin: %68i (+1) , (1) standart sapma alan iinde, %95i (+2) , (2) standart sapma alan iinde, %99u (+3) , (3) standart sapma alan iinde yer al r.
* -1 , +1 s nava giren rencilerin % 68ini gstermektedir. * -2,+2 s nava giren rencilerin % 95ini gstermektedir. * -3, +3 s nava giren rencilerin %99unu gstermektedir.

* lme de erlendirme srecinde kullan lan istatistiksel i lemlerin daha net anla lmas iin kullan l r ve lmlerin normal da ld varsay m do rultusunda de i ik analizler yap lmas n sa lar.
A.O=60, SS=4 olan bir grubun NDEki da l m ; -3
48

-2
52

-1
56

0
60

1
64

2
68

3
72

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

Sivri Da l mlar
E er da l m n standart sapmas kkse grubun puanlar birbirine yak n demektir. Da l m kk bir alana s k t iin sivri bir grnm al r.

Bas k Da l mlar
E er da l m n standart sapmas byk ise grubun puanlar birbirinden uzak demektir. Da l m geni bir alana yay ld iin geni bir grnm al r.
Yusuf ARLAK - KPSS 2012

Sa dan (Sa a) arp k Da l mlar


1. Mod < Medyan < X dir. 2. Pozitif kay l d r. 3. retim yetersizdir. 4. Test zordur. 5. rencilerin ba ar lar d ktr. 6. rencilerin renme dzeyi d ktr. 7. renciler hedef davran lar kazanamam lard r.

Soldan (Sola) arp k Da l mlar


1. X < Medyan < Moddur. 2. Negatif kay l d r. 3. retim yeterlidir. 4. Test kolayd r. 5. rencilerin ba ar lar yksektir. 6. rencilerin renme dzeyi yksektir. 7. renciler hedef davran lar kazanm lard r.

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

BA IL DE

KENL K KATSAYISI

* Standart sapma bir da l m n yayg nl n gsteren llerden birisidir. Aritmetik ortalama bydke standart sapman n byme e ilimi vard r. * Sadece standart sapman n bykl ne bakarak bir da l m n yayg nl konusunda yarg ya varmak her zaman do ru olmaz. rne in iki ya da daha fazla da l m n yayg nl n kar la t rmak istedi imizde standart sapmay do rudan kullanamay z. * Bu durumda hem aritmetik ortalamay hem de standart sapmay ieren ve daha ok bilgi veren ba l de i kenlik ba katsay s n kullanabiliriz.
Yusuf ARLAK - KPSS 2012

* Da l m n yayg n olup olmad na karar verebilmek iin de i im katsay s n hesaplamal y z. De i im katsay s da l mdaki de erlerin ortalamaya gre yzde kal k bir de i im gsterdi ini belirtir.
FORML;

Ba l de i kenlik katsay s , standart sapma ile aritmetik ortalaman n birbirine oranlar n n yzdeye dn trlm halidir. 20 25 Aral nda = Da l m Normal

V < 20 = Da l m Sivri (Homojen) V > 25 = Da l m Bas k (Heterojen)


Yusuf ARLAK - KPSS 2012

ARPIKLIK KATSAYISI * merkezi e ilim ls (aritmetik ortalama , ortanca ve tepe de er) birbirine e it oldu unda da l m simetriktir. * Merkezi e ilim llerinin e it olmamas durumunda ise birbirinden byk olup olmad na gre da l m n arp k oldu u ve arp kl k ynn grebiliriz. Bunlar arp kl n yn hakk nda bilgi verirken arp kl n iddeti (simetrikli in ne derecede bozuldu u) hakk nda bilgi vermez. Bu noktada arp kl k katsay s bilgi verir.
3 x (Arit.Ort. - Medyan) arp kl k katsay s (K) = Standart Sapma

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

* arp kl k katsay s n n +1 ile -1 aras nda olmas puanlar n normalden a r bir sapma gstermedi i , normale yak n bir da l m gsterdi i eklinde yorumlan r. -1 ile +1 aral n n d nda bir de er al rsa arp kl n iddetli oldu u sylenebilir. - arp kl k katsay s negatif ynde kldke sola arp kl k artar ve test kolayla r. - arp kl k katsay s pozitif ynde bydke sa a arp kl k artar ve test zorla r. * Bir dizi normal ( simetrik ) da l m veriyorsa ba l de i kenlik katsay s ( V ) = 20 25 aras ndad r; arp kl k katsay s ise 0d r.

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

STANDART PUANLAR
* rencilerin s navlardan ald klar ham puanlar n, standart bir da l m haline dn trlmesine standart puan denir. * Standart puanlar, aritmetik ortalamas ve standart sapmas farkl da l mlar n, ayn aritmetik ortalama ve standart sapmaya sahip da l m haline dn trlmesini sa lar. * e itli s navlardan al nan ham puanlar n ortak bir puan sistemine, yani standart puanlara dn trlmesi puanlar n, birbiriyle kar la t r labilmesine ve toplama, karma i lemlerinin yap labilmesine olanak sa lar.

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

Z Puan
* Aritmetik ortalamas s f r (0), standart sapmas bir (1) olan puanlara Z puan , da l mlara ise standart normal da l m denir. * Z puan , istatistiksel i lemlerde ve kar la t rmalarda kolayl k sa lar. Ayn zamanda Z standart puan n n ba lang noktas olan s f r n ba l s f r ve birimlerinin standart olmas nedeniyle, e it aral k le inde puanlar verir. Bu nedenle e it aral k le indeki verilere uygulanabilecek her trl i lem Z puanlar na uygulanabilir.
Z X : Z-Puan : Bir rencinin puan l m n n standart sapmas

X X Z ! SS

X : Puanlar da l m n n ortalamas
SS : Puanlar da

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

T Puan
* Z Puan bazen negatif de er alabilir ve kesirli kabilir. Bu durum yap lacak i lemler ve yorumlamada s k nt yaratabilir. Onun iin Z Puan , 10 ile arp l p 50 eklenerek T Puan na dn trlr. Dolay s yla T Puan , aritmetik ortalamas 50 standart sapmas 10 olan bir standart puan da l m d r.

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

STS 2011

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

STS 2011

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

Sorgulanan zellik
Mutlak ba ar dzeyi Mutlak renme dzeyi Hedef davran lara ula lma dzeyi Ba ar dzeyi Homojenlik/heterojenlik Al nan puanlar n birbirine yak nl Puanlar n benzerlik gsterip gstermedi i Farkl la ma en fazla/en az

Grup iin
Aritmetik ortalama * Aritmetik ortalama ** arp kl k

Birey iin
Al nan puan Z puan veya T puan

Standart sapma Ba l de i kenlik katsay s ***

* E itse, mutlak ba ar da e it denir, standart sapmalar kar la t r lmaz. ** E itse, standart sapmalar kar la t r l r ve kk olan grup daha ba ar l denir. *** BDK standart sapmadan daha sa l kl yorumlar yap lmas na neden olur. Not: Verilen da l mda soru say lar farkl ysa, sa l kl yorumlar yapabilmek iin soru say lar e itlenerek, e itlenmi soru say lar zerinden elde edilen ortalama, standart sapma ve ki i puan kar la t r lmal d r.
Yusuf ARLAK - KPSS 2012

Dersin ad Matematik Trke Tarih Co rafya Kimya


Ders Soru say s Mat Tr Tar Co Kim

Soru say s 10 25 20 40 50
Ortalama

Ortalama 8,5 20 16,5 34 42


St. Sapma 1 x 10 = 10 3 x 4 = 12

St. Sapma renci puan 1 8 3 1,5 6 7


r. puan 8 x 10 = 80 21,5 x 4 = 86 18 x 5 = 90 30 x 2,5 = 75 35 x 2 = 70

21,5 18 30 35
Z /T puan -0,5 / 45 0,5 / 55 1 / 60 -0,66 / 43,4 -1 / 40

10 x 10= 100 8,5 x 10 = 85 25 x 4 = 100 20 x 5 = 100 50 x 2 =100 20 x 4 = 80

16,5 x 5 = 82,5 1,5 x 5 = 7,5 6 x 2,5 = 15 7x2 = 14 42 x 2 = 84

40 x 2,5=100 34 x 2,5 = 85

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

Grubun mutlak ba ar s n n;
En yksek oldu u ders: Mat & Co (A.O = 85) En d k oldu u ders: Tr (A.O = 80)

Grubun ba ar s n n;
En yksek oldu u ders: Mat (A.O = 85, S=10) En d k oldu u ders: Trke (A.O = 80)

Puanlardaki farkl la man n;


En yksek oldu u ders: Co (S = 15) En d k oldu u ders: Tar (S = 7,5)

rencinin mutlak renmesinin;


En yksek oldu u ders: Tarih (X = 90) En d k oldu u ders: Kimya (X = 70)

rencinin ba ar s n n;
En yksek oldu u ders: Tarih (z = +1 / T = 60) En d k oldu u ders: Kimya (z = -1 / T = 40)

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

KPSS 2011

KPSS 2011

SUNU ER
* MADDE STAT ST KLER * Madde Glk ndeksi * Madde Ay rt Edicilik Gc ndeksi * Madde Varyans ve Standart Sapmas * Madde Gvenirlik ndeksi * MADDE STAT ST KLER NDEN HESAPLANAN TEST STAT ST KLER

Psik.Dan.&Reh. Yusuf ARLAK KPSS 2012

MADDE PUANLARI MATR S


statistik hesaplamalar iin ncelikle, grubun test maddelerine verdikleri yan tlardan ald klar puanlar gsteren bu tablo haz rlanmal d r 1 = Do ru Yan t 0 = Bo / Yanl

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

Eri ilememi Madde: Yeteri kadar zaman verilmemesi nedeniyle zellikle testin sonlar nda yer alan bo b rak lm maddeler. Atlanm Madde: Baz nedenlerle (sorunun uzun ya da kar k olmas vb.) test iinde baz rencilerin bo b rakt , eri ilememi maddelerin d nda kalan bo b rak lm maddeler. Nihai testi olu turmak amac yla uygun zelliklere sahip maddeleri tespit etmek iin yap lacak olan madde analizlerinde yukar da belirtilen maddeleri (say lar / yo unluklar gz nnde tutularak) i lemlere katmak ya da katmamak testi geli tiren ki inin karar na ba l d r.

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

MADDE STAT ST KLER


* Testte yer alan maddeler ile ilgili bir tak m analizler yap larak testte yer alan sorular n zorluk derecesi ve bilenle bilmeyeni ay rma gc yani; kalitesi belirlenmeye al l r. * Dolay s yla grubun testi olu turan maddelere vermi oldu u yan tlar n say sal gstergelerinden maddelerin i e yaray p yaramad anla l r; i e yaram yorsa bunun nedenini ara t r larak ve ona gre gerekli dzeltmeler yap labilir.

1
MADDE GLK NDEKS

2
MADDE AYIRT ED C LK NDEKS

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

MADDE GLK NDEKS (P, Pj)


* Maddeyi do ru cevaplayanlar n tm cevaplay c say s na oran d r. Oranlama yap ld nda s n f n yzde ka n n bu soruyu do ru yan tlad grlebilir.
FORML;

Na = Do ru cevaplayanlar n say s N = Tm cevaplay c lar n say s

* 0,00 ile +1,00 aras nda de er alan madde glk indeksi, bir
maddenin kolay ya da zor bir madde olup olmad hakk nda bilgi verir. 1,00e yakla t ka madde kolayla rken 0,00a yakla t ka madde zorla r.
Yusuf ARLAK - KPSS 2012

RNEK; 20 rencinin kat ld s navda 6. maddeyi 15 ki i do ru yan tlam t r. Bu maddenin glk indeksi kat r? Pj = 15 / 20 = 0,75 Bu soruyu s n f n %75i do ru yan tlam t r. Dolay s yla % 25de do ru yan tlayamam t r. statistiksel formllerde ok s k kullan lmamakla birlikte do ru yan tlayamayan grup da qj ile sembolize edilmektedir.
Yusuf ARLAK - KPSS 2012

%27 lik Alt ve st Gruplar Yntemi ile Madde Glk ndeksi Hesaplamas ncelikli olarak puanlar s raya dizilir ve en ba ar l %27lik grup st grup; en ba ar s z %27lik grup da alt grup olarak belirlenir. Maddeye verilen cevap do ru ise 1 yanl veya bo ise 0 puan verilerek ham puan hesaplan r. A a daki ekliyle tabloya aktar l r.
Soru 2 st Grup Alt Grup A 15 20 B 20 15 C* 25 15 D 25 22 E 15 28 Toplam 100 100

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

FORML;
Pj = Maddenin glk indeksi n (d) = Maddeyi st grupta do ru cevaplayanlar n (da) = Maddeyi alt grupta do ru cevaplayanlar N = st ve alt gruptaki renci say s

RNEK;
Soru 2

A 15 20

B 20 15

C* 25 15

D 25 22

E 15 28

Toplam

st Grup Alt Grup

100 100

Pj = (25 + 15 ) / 200 = 0,20

Madde glk indeksi, o maddeye herhangi bir yan tlay c n n do ru yan t verme olas l n da gsterir.
Yusuf ARLAK - KPSS 2012

* Bir maddenin glk indeksinin 0,50 olmas n isteriz; fakat bir testteki tm maddelerin glklerinin 0,50 olmas tercih edilmez. Bunun yerine testin bir blm zor, bir blm kolay, bir blm de orta glkte haz rlan r. Bylece testin ortalama gl 0,50 olur. Sorular n glk da l m n n da normal da l m olmas istenir.

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

MADDE AYIRT ED C L K GC NDEKS (rjx)


* Bir maddenin bilenle bilmeyeni ne derece ay rd n gsterir. Bir maddenin kalitesi; yani ne kadar iyi i ledi i, bilen (ba ar l ) renci ile bilmeyen (ba ar s z) renciyi birbirinden ay rmas d r.

Pozitif (+) olmas ; Ortalaman n (%50) alt nda kalan (ba ar s z) renciler taraf ndan bilinmeyip, ortalaman n stnde kalan (ba ar l ) renciler taraf ndan bilinmesi. Negatif (-) olmas ; Ortalaman n (%50) stnde kalan (ba ar l ) renciler taraf ndan bilinmeyip, ortalaman n alt nda kalan (ba ar s z) renciler taraf ndan bilinmesi.
Yusuf ARLAK - KPSS 2012

FORML;

rjx

= Maddenin ay rt edicilik gc

n (d) = Maddeyi st grupta do ru cevaplayanlar n (da) = Maddeyi alt grupta do ru cevaplayanlar n = Tek grubun eleman say s

RNEK;
Soru 2

A 15 20

B 20 15

C* 25 15

D 25 22

E 15 28

Toplam

st Grup Alt Grup

100 100

rjx = (25 - 15 ) / 100


= 0,10

Madde ay rt edicilik gc indeksi, maddenin lme amac n yans tt ndan madde geerlik katsay s olarak da adland r l r.
Yusuf ARLAK - KPSS 2012

Madde ay rt edicilik indeksi bir test maddesinin kalitesi hakk nda bilgi verir. Bir maddenin teste konup konmamas , ya da testin geerli i zerinde konu acaksak, ncelikle ay rt edicilik indeksine bakmam z gerekir.
Madde Ay rt Etme ndeksi Maddenin De erlendirilmesi

0,40 ve daha byk 0,30 ve 0,39 0,20 ve 0,29 0,19 ve daha kk

ok iyi madde Olduka iyi madde. Yine de geli tirilebilir Dzeltilmesi ve geli tirilmesi gerekir ok zay f madde. Mutlaka testten at lmal d r

* Madde gl (Pj) 0,00 ve 1,00 de erlerini ald ay rt edicili i (rjx) her zaman 0,00 olur.
Yusuf ARLAK - KPSS 2012

nda madde

KPSS 2010 Ekim

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

KPSS 2010 Ekim

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

STS 2011

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

STS 2011

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

STS 2011

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

STS 2011

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

ELD R C LER ve TA IMALARI GEREKEN ZELL KLER Bir test maddesinde do ru yan t d ndaki tm seenekler eldiricidir. eldiricilerin ta mas gereken baz zellikler vard r; * eldiricilerden beklenen alt grup / ba ar s z rencileri kendine ekmesidir. Yani bir soruda eldiriciye o soru ile yoklanan davran kazanm bir rencinin (ba ar l renci / st grup) d memesi / az d mesi beklenir. * eldiricilerin hepsinin e it oranda al mas beklenir.

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

Gl eldirici Do ru yan ta en yak n eldirici

yi eldirici Amaca hizmet eden eldirici Genellikle alt grup rencileri taraf ndan i aretlenmi st grup rencileri taraf ndan hi i aretlenmemi / az i aretlenmi eldiricidir. Sorunun ay rt edicili ini artt r r.

Toplamda en ok renci taraf ndan i aretlenen eldirici gl eldiricidir. Soruyu zorla t r r.

* Bir eldirici gl (ok say da renciyi zerine toplam ) olabilir ama iyi bir eldirici (alt gruptan ekti i renci say s st gruptan ekti i renci say s ndan anlaml dzeyde fazla) olmayabilir. * E er bir eldirici, alt gruptan daha ok, st gruptan zerine renci ekiyorsa bu eldirici terse al m t r.
Yusuf ARLAK - KPSS 2012

Soru 1 2 3 4 5

Pj 0.14 0.62 0.24 0.86 0.91

rjx 0.13 -0.17 0.89 0.84 0.34

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

MADDE VARYANSI (

* Bir maddeyi do ru cevaplayanlar n oran (madde glk indeksi Pj) ile o maddeyi cevaplayamayanlar n oran n n (qj) arp m na e ittir. (q = 1 - p) FORML; Sj2 = Pj x qj Sj =

P .q
j

** Standart sapman n karesine ise VARYANS denir ve daha ok bilimsel al malarda kullan l r. RNEK; Bir maddenin glk P = 0,30 indeksi 0,30 ise bu maddenin varyans kat r? q = 0,70
Yusuf ARLAK - KPSS 2012

= 0,30 x 0,70 = 0,21

* Bir madde ile llmek istenen zellik a s ndan renciler aras ndaki farkl l klar belirlemede, bilenle bilmeyeni ay rmada o maddenin standart sapmas ndan veya varyans nda yararlan l r * Grubun o unun maddeyi do ru ya da yanl cevaplamas durumunda madde varyans 0 (s f r)a yakla r. Yani madde varyans kkse rencilerin verdikleri cevaplar aras ndaki de i im azd r. * E er tm renciler maddeyi do ru cevaplam sa veya hibiri do ru cevaplayamam sa madde varyans 0olur. * Madde varyans n n en byk de eri 0,25 olur.

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

MADDE GVEN RL K NDEKS (rj)


* Madde ay rt edicilik gc indeksi ile maddenin standart sapmas n n arp m sonucu elde edilir. rj ile gsterilir. FORML; RNEK; Standart sapmas 5, madde ay rt edicili i 0,60 olan bir maddenin gvenirlili i kat r? 5 X 0,60 = 3 Bir maddenin standart sapmas ya da ay rt edicilik gc artt ka gvenirlik indeksi de artar
Yusuf ARLAK - KPSS 2012

MADDE STAT ST KLER NDEN HESAPLANAN TEST STAT ST KLER


Madde Pj 1 2 3 4 5 Madde 1 2 3 4 5 0.20 0.50 0.30 0.75 0.25 Bir testteki maddelerin glk indeksleri toplam testin aritmetik ortalamas n verir. Bu toplam n toplam soru say s na blnmesi de testin ortalama gl n verir.

X = 0.20 + 0.50 + 0.30 + 0.75 + 0.25 = 2 P = 2 / 5 = 0,4

rj
0.70 0.18 0.35 0.65 0.47
Yusuf ARLAK - KPSS 2012

Bir testteki maddelerin gvenirlik indeksleri toplam testin standart sapmas n verir. Bunun karesi de testin varyans n verir.

SS = 0.70 + 0.18 + 0.35 + 0.65 + 0.47 = 2

KPSS 2011

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

KPSS 2011

Yusuf ARLAK - KPSS 2012

Madde No Madde 1

Pj

qj

0,50 0,50 0,60 0,40 Madde 2 0,24 0,49 0,40 0,60 0,70 0,30 Madde 3 0,21 0,46 0,30 0,70 0,80 0,20 Madde 4 0,16 0,40 0,20 0,80 0,90 0,10 Madde 5 0,09 0,30 0,10 0,90 1,00 0,00 Madde 6 0,00 0,00 0,00 1,00 Not: Madde 1 incelendi inde, glk ve kolayl k indeksleri e ittir ve varyans 0,25 olarak hesaplanm t r. Ancak madde 2,3,4,5 ve 6 incelendi inde madde varyans na bak larak madde glk ve kolayl k indeksleri kesin olarak tahmin edilemeyebilir.
Yusuf ARLAK - KPSS 2012

Madde Varyans 0,25

Madde SS 0,50

Puanlar

B*

C 1

Bo

Toplam 1 1

Henrysson Ynteminde Elde edilen verilerin bir blm (%27 grup) de il tamam kullan l r. Ka tlar puanlan r ve puanlara gre ka tlar en yksekten en d e do ru s ralan r. Her madde iin testin btnnden al nan puanlar bykten k e do ru yaz l r, her puan iin seeneklerin frekanslar n ve yan t verenlerin say s n gsteren bir tablo haz rlan r.

11 10 8 7 6 5 4 3 2 1 Toplam 1 1 1 5 1 1 10 3 40 1 3 3 5 7 7 11

4 3 6

1 3 2 2

1 3 1 7 1

10 14 19 11 4

10

12

73

You might also like