YILDIZ TEKN K N VERS TES MAK NA MHEND SL BLM

TALA LI .V.: 22 numaral para B RLE T RME: Paslanmaz eliklerin kaya

08066200 AL DURAK

MAK NE MALZEMES ve MALAT TEKNOLOJ LER ANAB L M DALI NDA HAZIRLANAN

MAL USULLER II DNEM DEV Grup: 6

Dersi Veren retim yesi: Yrd.Do. Dr. Murat KIYAK

STANBUL, 2011

Paslanmaz eliklerin Kayna Mekanik zellikler a s ndan, ekonomik olarak tedarik edilebilen az ala ml eliklerden pek byk farkl l k gstermeyen paslanmaz eliklerin, yksek maliyetlerine ra men uygulamada yayg n olarak kullan lmalar n n esas nedeni, yksek bir korozyon direncine sahip olmalar d r. elikte korozyona kar mukavemeti artt ran ve ilavesi mutlak surette gereken ala m elementi kromdur. Paslanmaz elikler, paslanmazl k zelli ine sahip olabilmeleri iin asgari % 12 Cr ihtiva etmek zorundad rlar; artan krom miktar na ba l olarak da oksidasyona kar yksek s cakl klardaki dayan mlar artmaktad r. eli in ierisindeki kromun koruyucu zelli i, krom ile oksijenin aras ndaki yksek ilgisinden ileri gelmektedir. eli in ierdi i krom miktar % 12den daha fazla olunca eli in yzeyinde belirgin ve oksijeni geirmeyen ince bir krom oksit tabakas olu ur ve bu tabaka yzeyi pasif hale getirir ve d tesirlere kar korur. Ala m elementi olarak eli in iinde % 12yi a an miktarda kromun bulunmas , eli i atmosferin olumsuz etkilerinden korudu u gibi, HNO3 (nitrik asit) gibi oksitleyici asitlere kar da korur, buna mukabil sade krom ihtiva eden elikler HCI (klorhidrik asit) ve H2SO4 (slfrik asit) gibi redkleyici asitlere kar dayan kl de ildirler. Bu asitler yzeyi koruyan kromoksit tabakas n ortadan kald r rlar ve dolay s yla elik korumas z kal r. Gnmz endstrisinde redkleyici asitlere kar da iyi bir mukavemet gsteren, iinde nikel, molibden gibi ala m elementleri bulunan paslanmaz elikler imal edilmektedir. Bu tr elikler bile imlerinde kromun yan s ra yksek miktarda nikel ve molibden ihtiva ederler. Krom, eli in mekanik zelliklerinin yksek s cakl klarda da muhafaza etmesine katk da bulunmas dolay s yla kromlu paslanmaz elikler, yksek s cakl klarda srnmeye (krip) dayan kl elikler olarak da kullan lmaktad r. Gnmz endstrisinde kullan lan paslanmaz elikler ana guruba ayr l rlar: 1.Kromlu martenzitik paslanmaz elikler 2.Kromlu ferritik paslanmaz elikler 3.Krom-nikelli ostenitik paslanmaz elikler. Bu guruplar birbirlerinden eli in bile imi, i yap s , dolay s yla kimyasal, fiziksel ve mekanik zellikler bak m ndan byk farkl l klar gsterir.Tabiat yla bu olay bunlar n kaynak kabiliyetine de byk lde etki eder.

1. Kromlu Martenzitik Paslanmaz eliklerin Kayna Bu guruba giren paslanmaz elikler genel olarak % 6dan az krom ihtiva ederler; bile imlerindeki karbon miktar % 0.10 il % 1.2 aras nda de i ir; yksek miktarda karbon ihtiva edenlerde krom miktar % 18e kadar kabilir. Bu tr eliklerin kritik so uma h zlar ok yava t r, dolay s yla bunlarda martenzit te ekkl ok yava bir so uma halinde, rne in sakin havada so uma meydana gelir. Martenzitik halde sertle mi vaziyette korozyon direnleri gayet iyidir. 815C ye kadar paslanmazl k zelliklerini yitirmezler, yaln z uzun

sre yksek s cakl a maruz kal rlarsa hafif bir korozyon ba lang c olur bu bak mdan bunlar endstride srekli olarak 700Cnin zerindeki s cakl klarda kullan lamazlar. Bu trn az karbon ierenleri, pelton trbini ark ve kanatlar nda, buhar trbinlerinde kullan l r. Bu eliklere 650C de gerilme giderme, 925Cde de yumu atma tav uygulanabilir. Bu tr paslanmaz eliklerde, ok yava bir so uma halinde bile en kal n kesitlerde dahi martenzit olu tu undan, ITABde ani so uman n olu turdu u gerilmeler, kaynak kabiliyetini byk lde etkiler. Az karbonlu martenzitik paslanmaz elikler bir tak m tedbirler al narak kaynak edilebilir, yksek karbonlular ise mmkn mertebe kaynak edilmemelidirler. Az karbonlu martenzitik paslanmaz eliklerde, martenzit nispeten daha az serttir ve dolay s yla atlamaya kar daha az e ilimlidir. Normal olarak bu elikler kaynaktan evvel bir n tavlamaya tabi tutulur. Burada tatbik edilen n tavlama yksek karbon e de erli elikler halinde oldu u gibi ITABde bir sertlik azalmas meydana getirmez. Sadece olu an s l gerilmeleri azaltt ndan atlama ihtimalini azalt r. Bu tr elikler iin uygulanan n tav derecesi 200-300Cdir. Kaynak blgesinde daha tok bir yap elde etmek ve servis an nda parada ortaya kabilecek atlama olas l n ortadan kald rmak gayesiyle paralar mmkn olan hallerde, hemen kaynaktan sonra, para so umadan bir gerilme giderme tavlamas na tabi tutulmal d r. En iyi sneklik ve tokluk paran n 800-820C de 4 saat sre ile tavlanmas ve mteakiben ok yava bir ekilde tercihan f r nda so utulmas neticesinde elde edilir. Kromlu martenzitik paslanmaz eliklerin kayna nda, kaynak diki inin mukavemetinin ok nemli olmad ve paran n da kkrtl bir ortamda bulunmad hallerde ostenitik kaynak metali kullan l r. Ostenitik kaynak metalinin akma s n r n n d k olmas kaynaktan sonra olu an kendini ekme gerilmelerinin olu turdu u atlama ihtimalini ortadan kald r r. Yksek karbon ieren (% 0.5-1.2) martenzitik paslanmaz elikler btn bu tedbirler yard m ile dahi sa lam bir ekilde kaynak edilemezler.

2. Kromlu Ferritik Paslanmaz eliklerin Kayna Bu tr paslanmaz elikler bile imlerinde % 16 il % 30 krom ve % 0.05-0.25 karbon ierirler. Byk miktarda krom ve ok az miktarda karbon ierdiklerinden bunlarda yksek s cakl klarda veya s v halden itibaren so utulmalar esnas nda hi veya ok az ostenit meydana gelir, dolay s yla ostenit-ferrit dn mesi yoktur. yap lar normal olarak ferrit ve karbrlerden mte ekkildir. Bu tip eliklerin en nemli zellikleri, kat halde bir faz dn mesi meydana gelmedi inden su verme yolu ile sertle tirilememeleri ve yksek s cakl klarda korozyon ve oksidasyon direnlerinin yksek olmas d r. Bu tr eliklerin sertle tirilebilmeleri ancak so uk ekil de i tirme ile mmkndr. Az miktarda so uk ekil de i tirmenin dahi meydana getirdi i sertlik eli in biimlendirilmesini zorla t rd ndan kullanma alanlar azd r. Bu elikler so uk ekil de i tirme ve sertle mesini ortadan kald rmak iin 750C il 800C s cakl klar nda yumu atma tavlamas na tabi tutulurlar. Bu tr paslanmaz elikler, su verme yolu ile sertle tirilemediklerinden ITABde martenzit olu umu tehlikesi meydana gelmez, bu bak mdan martenzitik paslanmaz eliklere

nazaran daha kolay kaynak edilirler. Kromlu ferritik paslanmaz eliklerin kayna nda kar la lan en nemli sorun, bu malzemenin 1150Cnin zerindeki s cakl klarda tane bymesine kar olan a r e ilimidir. Kaynak esnas nda ITABnin bir k sm 1150Cnin zerindeki bir s cakl a kadar s n r ve dolay s ile bu blgede a r bir tane bymesi meydana gelir. Bu tr eliklerde kat halde stenitin ferrite dn mesi olay meydana gelmedi inden bir s l i lem yard m ile taneleri kltmenin imkan yoktur. Normal halde ferritik paslanmaz eliklere ok ince taneli snek bir yap ya sahiptirler. Kaba taneli bir yap haline geince gevrekle irler ve entik darbe mukavemeti d er ve gei s cakl ykselir. Tane bymesine mani olmak iin, baz tip ferritik paslanmaz eliklerin bile imine bir miktar azot ilave edilir. Bu tr paslanmaz elikler kayna a daha msait bir durum gsterir. Elektrota ilave edilen bir miktar azotta kaynak metalinin kat la mas sonucunda ince taneli olmas na yard mc olur. Kromlu ferritik paslanmaz elikler daima bir miktarda karbon ihtiva ederler. Karbonun ferrit iinde zlme miktar ok az oldu undan, karbon tm yap iinde ince bir ekilde da lm karbrler halindedir. Kaynak esnas nda ITABde bu karbrlerin bir k sm zlr ve kk yerel ostenit blgeleri meydana getirir. Fe-Cr denge diyagram zerinde eli in yap s nda mevcut karbonun ostenit alan n geni letme etkisi ematik olarak i lenmi tir, buradan da grld gibi karbon miktar n n biraz artmas ostenit alan n geni leterek yksek miktarda krom ihtiva eden eliklerde dahi ostenit olu umuna imkan vermektedir. Olu an ostenit byyen ferrit tanelerinin evresinde bir a eklinde yer al r; so uma esnas nda bu ostenit martenzite dn r ve dolay s yla ITABde iri ferrit taneleri etraf nda bir martenzit a ndan olu mu bir yap ortaya kar. Bu yap n n sertli ine martenzit bir etkide bulunmaz, zira miktar ok azd r, buna mukabil k r lgan yapar.

Bu tip paslanmaz eliklerin kayna nda yle bir kaynak usul uygulanmal d r ki ITAB 1150Cyi a an s cakl klarda mmkn mertebe az kalmal d r. Bu ise ancak kayna n ok k sa pasolarla yap lmas ve hemen so utulmas ile gerekle tirilebilir. Teorik olarak iri taneli hale gelmi yap y s cak dvme ile, rne in kaynak blgesinin ekilenmesi ile islah etmek mmkndr. Yaln z bu her paraya tatbik edilemez ve edilebilen paralarda da her zaman gvenilir bir etki gstermez, aksine dvme i lemi para so umaya yz tutmu iken yap l rsa, esasen gevrekle mi olan ITABde atlak olu mas na sebep olunur. Kromlu ferritik paslanmaz eliklerin kayna nda ortaya kan bir di er tehlike de, krom ve demirin bir metalleraras faz olan ok k r lgan ve gevrek sigma (s) faz n n olu mas d r. Bu olay s cakl n uzun sre 400C ila 550C aras nda tutulmas neticesinde ortaya kar bu bak mdan bu eliklere hibir zaman 400Cnin zerinde bir ntav uygulanmamal d r. Yksek miktarda krom ve karbon ieren ferritik paslanmaz eliklere, ITABnin zelliklerinin geli tirilmesi bak m ndan, 200Clik bir ntav uygulanabilir, di er hallerde bu eliklerin kayna nda n tav uygulanmaz.

Kaynaktan sonra 750-850Clik bir tavlamay mteakip h zl bir so utma, bu eliklerde ITABnin snekli inin ve taneler aras korozyona direncin artmas na yard mc olur. Kaynak edilmi paralar n so uk ekillendirilmesi ve zorlanmas 300-400C lik bir tavlamadan sonra yap lmal d r. Zira bu eliklerin ekil de i tirme kabiliyeti, bu s cakl k derecesinde hissedilebilir ekilde artmaktad r. Kaynak diki inde erimi blgede, tane bymesinin sebep oldu u gevrekli e ostenitik elektrot kullanarak mani olunabilir. Az karbonlu ferritik paslanmaz elikler halinde 18/8 tipi, % 0,1den fazla karbon ihtiva eden elikler iin ise % 25 Cr ve % 20 Ni ihtiva eden elektrotlar iyi netice vermektedir.

3. Krom-Nikelli Ostenitik Paslanmaz eliklerin Kayna Bu tr paslanmaz elikler bile imlerinde % 12-25 krom ve % 8-25 Nikel ierirler. Nikel kuvvetli bir ostenit yap c oldu undan, bu eliklerde kat la ma esnas nda ortaya kan ostenit oda s cakl n n alt ndaki s cakl k derecelerinde dahi dn meden kal r. So uma esnas nda ostenit ferrit dn m olmad ndan bu tr paslanmaz elikler de su verme yoluyla sertle tirilemezler. Bu grup paslanmaz elikler iinde en fazla tan nan 18/10 eli i diye isimlendirilen bile iminde % 18 Krom ve % 10 Nikel ieren tipidir. Antimagnetik olan bu tr paslanmaz eliklere ekseri hallerde korozyon mukavemetini artt rmak gayesi bir miktar da Molibden kat l r. Bu eliklerin kaynak kabiliyeti a s ndan en nemli zellikleri unlard r: a.Is iletme katsay lar oda s cakl nda az ala ml ve sade karbonlu eliklerin 1/3 kadard r. b.Is l genle me katsay lar sade karbonlu ve az ala ml eliklerin takriben 1.5 mislidir, yani % 50 daha fazlad r. c.Ala ms z karbonlu elikler d k bir elektrik iletme direncine sahiptirler, bu tr paslanmaz eliklerde ise bu de er 5 ila 7 misli daha byktr. Bu zellikler dolay s ile krom nikelli eliklerin kayna nda, sade karbonlu eliklerin kayna nda daha fazla kendini ekme meydana gelir. Kaynak diki inin so umas esnas nda byk bzlmelerin meydana gelmesi neticesinde, bu blgede olu an iddetli i gerilmeler atlama tehlikesine yol aar. Bu tr paslanmaz eliklerin bilhassa ift tarafl i k e diki lerinde s cak atlaklar n olu ma ihtimali ok fazlad r. Bu fiziksel olaylar n yan s ra iki nemli metalrjik etkende krom nikelli ostenitik paslanmaz eliklerin kayna n zorla t r r. Bunlardan birincisi (d) delta ferrit faz n n olu umu di eri ise karbr kelmesi olay d r. Krom nikelli ostenitik paslanmaz elikler s v halden itibaren kat la maya ba lay nca, ostenit ve ferrit taneleri olu ur. Bu ferrit ostenitin dn m sonucunda ortaya kan ferritten farkl d r. Kat la ma normal olarak endstride ingota dklen bir s v metalin kat la mas nda grlen bir sratle cereyan etti i zaman bu tr eliklerin yap s ostenit taneleri aras na serpi tirilmi ferrit tanecilerinden meydana gelir. Ferrit bu malzemeyi

s cak dvme ve haddeleme iin uygun olmayan bir hale sokar, s cak ekil de i tirme esnas nda malzemede atlaklar olu ur. Bu olaya mani olabilmek iin kat la an krom nikelli ostenitik paslanmaz eliklerde so uman n ok yava bir h zla seyretmesi gereklidir. Bir ba ka zm yolu da bu eli in uzun bir sre 1150Cde tavlanmas ve h zl so utulmas d r. Ostenit yap c elementler olan nikel ve mangan miktar n n eli inin bile iminde artmas ferrit olu umu ihtimalini zay flat r. Ostenitik krom nikelli paslanmaz elikler oda s cakl nda ve daha d k s cakl klarda mutlak olarak iyap bak m ndan kararl de illerdir. Bu elikler de a r so uk ekil de i tirme, bilhassa dvme, sonucunda k smen bir martenzitik yap elde edilebilir. Bilhassa 18/8 ve 18/10 tipi gibi baz krom nikelli ostenitik paslanmaz elikler 450C ila 850C aras nda bir s cakl a kadar s t l p o s cakl kta tutulduklar nda bir karbr kelmesi meyil kendini gsterir. Bu tr eliklerin eldesi s ras nda krom ve karbonun ostenit iinde zld 1100C s cakl ndan itibaren h zla so utulurlar. Bu ekil de bu elementlerin kelme tehlikesi ortadan kalkm olur ve oda s cakl nda karbonun diffzyon h z ok d k oldu undan servis s ras nda meydana gelme ihtimali yoktur. S cakl n 450Cnin zerine kmas karbonun diffzyon h z , karbonu tane s n rlar ndan d ar kartacak derecede artar. Tane s n rlar nda biriken karbon, kroma kar yksek affinitesinden dolay bu blgede kromla birle erek krom karbr meydana getirir. Krom karbrn a rl k olarak % 90 n krom meydana getirdi inden ok az bir karbon dahi bulunsa tane s n rlar nda kromca bir zay flama meydana gelir. Bunun neticesi olarak malzeme korozif bir ortamda bulundu u uzaman, kromca zay flam olan tane s n rlar nda korozyon meydana gelir. Bu ortaya kan taneleraras korozyon btn malzemeyi ok k sa bir zaman zarf nda kullan lamaz hale getirebilir. eli in karbon ieri i artt ka da bu olay iddetlenir.

Krom nikelli ostenitik paslanmaz eliklerin kayna esnas nda eriyen blge ok k sa bir zamanda kat la p h zla so udu undan ve elektrot olarak kullan lan ala mlar n karbon ieri i de ok d k oldu undan, kaynak metali, zellikle kaynak diki i iin karbr kelme tehlikesi mevcut de ildir. Buna mukabil ITAB kaynak sresi kadar 500-900C s cakl klar aras nda tavl olarak kalmakta ve ayn zamanda da buras esas metal oldu u iin, karbon ieri inin yksek olmas halinde, ostenit tane s n rlar nda taneler aras korozyonun ba lamas na sebep olacak karbr kelmesi olay meydana gelecektir. Belli bir karbon ieri i iin, karbr kelmesi olay n n iddeti s cakl k ve zamana ba l d r. kelme ba lamadan evvel s cakl kla de i en bir kuluka periyodu vard r, s cakl k ve eli in karbon ieri i artt ka bu sre k sal r. Her karbon ieri i iin, karbr kelme olay n n en k sa sre zarf nda ba lad bir s cakl k vard r ve buna kritik s cakl k ismi verilir. e itli karbon ieri indeki paslanmaz elikler iin kritik s cakl klar Karbon eri i (%) Kuluka peryodu (dakika)

Kritik s cakl k (0C) 0.03 11 650 0.05 7 650 0.06 2.5 670 0.08 0.3 750

Tek paso ile yap lan elektrik ark kayna nda 650C ila 750C aras ndaki s cakl a ITAB bir dakikadan daha az bir sre maruz kal r. Buna mukabil ok pasolu kaynak halinde bu sre dakikan n zerine kar ve dolay s yla karbr kelme tehlikesi ba gsterir. Karbr kelmesinin meydana gelebilmesi iin karbonun belirli bir miktar n zerinde olmas laz md r. Yukar da verilmi tablodan da grld gibi karbon ieri inin azalmas , kuluka periyodunun uzatt ndan bu tehlike ortadan kalkacakt r. Bu bak mdan kaynakla birle tirilmesi gereken krom-nikelli ostenitik paslanmaz eliklerin karbon ieri i azami % 0,6, tercihan % 0.03 civar nda olmal d r. Bu konuda uygulanan bir ba ka yntem de eli in stabilizasyonu diye isimlendirilir. Bu da, karbonun kroma kar ilgisinden daha yksek bir ilgiye sahip bir elementin, eli in bile imine kat lmas ile gerekle ebilir. Bu ekilde eli in bile imindeki karbonla bu yeni element karbr olu turur ve dolay s ile i yap n n baz blgelerinde ortaya kan krom azalmas meydana gelmez. Stabilizasyon iin ilave edilen elementler titanyum, niobyum ve tantald r. Bunlar n olu turdu u karbrler, tane s n rlar boyunca de il, ostenit taneleri iinde ince zerrecikler halinde da lm olduklar ndan, eli in mekanik davran lar nda da bir de i iklik meydana getirmezler. Bu stabilizasyonun gerekle ebilmesi iin ilave edilen titanyumun karbonun 4 misli, niobyumun 8 ila 10 misli, tantal n 16 misli miktarda olmas gereklidir. eli in stabilizasyonu iin genellikle, maliyet a s ndan titanyum tercih edilir, elektrotlar n stabilizasyonu iin ise, titanyumun kaynak ark nda byk miktarda kayb ndan tr niobyum tercih edilir. Stabilize edilmi elikler iin de, taneler aras korozyona kar tam manas ile dayan kl d r denilemez. Zira, niobyum, titanyum ve tantal karbr 1300Cnin zerinde zlr ve karbon serbest kalarak krom karbr olu turabilir. Bu s cakl a kadar eri en blge ok dar oldu u iin, erime izgisine yak n bir yerde ok dar bir blge korozyona

kar mukavemetini yitirir ve bu blgeye b ak izi etkisi veya korozyonu denir. Kaynak diki inde ITABde veya esas metalde karbr kelmesinin meydana geldi i hallerde, ayet paran n boyutlar ve konstrksiyonu msait ise, bir tavlama yard m ile bu olay n olumsuz etkileri giderilebilir. Para 1100Cye kadar tavlan p, suya sokularak aniden so utulursa, yksek s cakl kta ostenit iinde zlm bulunan karbrler h zl so uma esnas nda yeniden olu amazlar. Tane s n rlar na kelen krom karbrn olumsuz etkilerini yok etmek bak m ndan bu usul ok iyi netice vermesine ra men, uygulamada tercih edilmez, zira byle bir s l i lemin uygulanmas pek pratik de ildir. Ferritik paslanmaz elikler ile % 9dan daha az nikel ieren ostenitik paslanmaz eliklerde, kaynak blgesinde sigma faz n n meydana gelmesi, bu eliklerin kaynak kabiliyetine olumsuz ynde etkir. Sigma faz ok sert (700-800 HV), antimagnetik ve gevrek zellikte metalleraras bir bile iktir. Bile imi takriben % 52 Cr ve % 48 Feden ibarettir ve 550C ila 925C aras ndaki s cakl klarda meydana gelir. Ostenitik eliklerde bu faz n meydana gelebilmesi iin, ostenitik yap iinde bir miktar da ferrit olmas laz md r. So uk ekil de i tirme, niobyum, molibden, silisyum gibi elementlerin mevcudiyeti sigma faz olu umunu te vik eder. Sigma faz n n mevcudiyeti eli in uzama, bzlme ve entik darbe mukavemetini azaltt ndan mevcudiyeti arzu edilmez. Karbr kelmesini yok etmek iin uygulanan s l i lem sigma faz n n da yok olmas n sa lar. Ostenitik paslanmaz elik daha nceden bir homojenizasyon tav na tabi tutulmu ve iindeki ferrit miktar % 6.5in alt na d rlm ise, kaynak blgesinde olu acak sigma faz bu blgenin zelliklerine olumsuz bir etkide bulunmaz. Schaeffler diyagram Kaynak metali daima bir miktarda eriyen esas metali ierdi inden, bile imi elektrot bile imi yard m ile belirlenemez. Esas metalin ve elektrotun bile imleri bilinirse, bunlar n kaynak esnas ndaki kar mlar yakla k olarak tahmin edilebilir ve Schaeffler diyagram yard m ile de i yap lar tespit edilebilir SONULAR VE DE ERLEND RME Paslanmaz eliklerin kaynak sonras iyap lar n tahmin etmede kullan lan Schaeffler diyagram zamanla de i tirilmi tir. Ancak kullan m kolayl ve her malzemeye uygulanabilirli i nedeniyle hala kullan lmaktad r. Paslanmaz eliklerin kaynak sonras yap lar n belirlemede kullan lan diyagramlardan Schaeffler ve Espy diyagramlar nda Ferrit yzdesi esas al n rken, De Long ve WRC diyagramlar nda Ferrit numaras esas alanmaktad r. Bu diyagramlarda eksenleri olu turan krom e de eri ve nikel e de erinin belirlenmesindeki formllerde ala m elementleri ya da katsay farkl l klar mevcuttur. Espy ve Schaeffler Diyagramlar iyap blgelerini ay ran izgiler bak m ndan birbirine olduka yak nd r. De Long ve WRC aras nda ise belirgin bir fark vard r. EN 10088de Cr-Ni-Mo ieren eliklerin Espy diyagramlar ndaki iyap alanlar Schaefflere gre a a ya kaym t r. WRC diyagram na gre de 20FNe kadar kayna a uygun blge olarak kabul edilir.

KAYNAKA Yaz l Kaynaklar: mal usulleri, Mustafa i dem nternet Kayna :

y y y y y y

www.gedikegitimvakfi.com www.askaynak.com.tr W3.balikesir.edu.tr Arsiv.mmo.org.tr www.oerlikon.com.tr www.muhendisforum.net