Çizgi TAGEM

M e‐Akadem
mi 

Genel I/O Portlları

Ne zama an ki iyi çalışmaya
an bir I/O
O, yani girdi/çıktı (input/ou
( utput) birrimiyle
ilgilenirse
eniz, unuutmayın ki
k sadecee aygıtla ilgilenmiy
i yorsunuz z. Aygıtla ve onun
bağlı olduğu portla da ilgileniyorsuunuz. I/O aygıtlarıına bakm maya başlamadan
önce, bazı daha genel
g I/O
O portların
nın görev v ve teknolojilerine göz
gezdirme enizde vee daha iyi çalışmaları için neler
n yap
pılabileceğğini görm
menizde
yarar varrdır.

Seri Port
P
Yeni bir bilgisaya
b rda gerçe ek bir serri port ay
ygıtı bulm
mak zorduur. Çünkü ü seri
portlardaa kullanan bir çok k aygıt, yeerini özellikle USB gibi daha iyi arab
birimlere
bıraktı. Fiziksel
F se
eri portla
arı yeni biilgisayarlarda bulmmak zorlaaşıyor fakat bir
çok aygıttta, özellikle modemlerde,, birçok in nsan inteernete bağlanmak k için
halen seri port ku ullanıyor.

Daha öncceki bölümlerde, COM girişlerinin, önceden ayarlanm mış I/O

adreslerinden ve seri porttlar için gerekli ola
an kesme
e istek haatlarındann
(Interrup
pt Requesst Lines-IIRQs) başka bir şey olmad dığını öğrrendiniz.

www.cizgi‐tagem.orgg 
 Çizgi TAGEM
M e‐Akadem
mi 

Tümleşikk bir seri port mu görmek istiyorsunuz? Sistteminizde en aygıt

yöneticis
sini açın ve
v port siimgesi ollup olmad dığına ba akın (COM M ve LPT)).
Görüyors sanız, sim
mgenin so olundaki (+) işare etine tıkla ayın onu açın ve
sisteminiizdeki poortları görrün. Eğerr bilgisayarınızda COM porrtları görü üyorsanız
z
şaşırmayyın. Fizikssel olarak
k bilgisayyarınızda hiçbir se eri port gö
örmüyor olsanız
da, seri portlar
p geerçekten ordalar; bu portlar basitçe diğer b bazı aygıttların
(muhtem melen bir modemle erin) içinde yerleşştirilirler.

Bilgisayaarınızın geenişleme yolları, paralel

p ile
etişim ve e çoklu veeri telleri
kullanırla
ar. Her biiri, aygıtlarınız ara
asında beelli bir zamanda b bir bit verri
gönderirler. Birço ok I/O aygıtı veriyyi almak ve
v iletme ek için tek
k bir telden seri
iletişim kullanır.
k S
Seri portu
un görevi, paralell ve seri aygıtlar
a a
arasında haraket
eden verriyi dönüş ştürmekttir.

Geleneks sel bir seri port ik an oluşur; fiziksel 9 pinli bağlayıcı ve

ki kısımda v seri
bilgi ile paralel
p bilgi arasın
nda dönüşüm yapan UART T (univers sal asynchronous
receiver//transmittter – evrrensel asenkron alıcı/veric
a i) adı verrilen bir yonga.
y

Eğer tammamen ya anlışsız olmak istiyorsanız,, UART bir seri po orttur.

Bilgisaya
arınızın arrkasındakki port se
eri aygıtla
arın seri portu kulllanmasın
na
olanak veren stan ndartlaştırılmış bir bağlayıcıdan baş şka birşe
ey değildir. UART
seri portun doğruu çalışması için ge ereken büütün özelikleri taşır.

RS-232, seri porttla ilgili herşeyi (h

hangi hızd m yaptıkları, kulla
da iletişim andıkları
dil, hatta
a bağlayıc
cıların naasıl görün
ndüğünü)) tanımlay yan çok eeski bir
standartttır. RS-23
32 standartları ikii seri ayggıtın birbirleriyle 8 bit uzun
nluktaki
veriler ile
e konuşm
maları gerrektiğini belirtir. Fakat
F hız ve hata kontrolü gibi
diğer alaanlarda es
snektirlerr.

www.cizgi‐tagem.orgg 
 Çizgi TAGEM
M e‐Akadem
mi 

Seri iletiş
şim, aygııtlar elle ayarlanm
maya başlandığınd da ortayaa çıktı ve RS-232
otomatik k ayarlam
malarla hiç güncelllenmedi. Seri portt, bilgisayyar bakımmının
eski günlerine birr geri dön nüştür ve
e bilgisayarınızda bulabilec
ceğiniz elle
ayarlanm mış en son portturr.

mak için nasıl kurrumlara ihtiyacınız

Seri porttu ayarlam z vardır? Gerçek bir
b seri
(arkasındda gerçekk 9 pinli bir bağlayıcısı bulunan) poortu olan bir bilgis
sayar
bulun. CO OM portla
arına sağğ tıklayın ve aygıt yöneticisindeki p
portun özelliklerini
görmek için
i "Özellikler"i seçin. "Po
ort Ayarlaarı" sekmesini açın
n ve şekildeki
iletişim kutusunu
k görmek için "Gellişmiş" bu utonunu tıklayın.

Modemle er gibi yerleşik serri port bu

ulunduran n aygıtlarr, değiştirilecek birşey
olmadığı için aygııt yönetic cisinde CO
OM portu u simgesiine sahip değildirler.
Nedeninii anlayab bildiniz mi? Bu ayggıtlar bir Com girişi kullanmmalarına rağmen,,
bu giriş portu
p ile asla başkka bir ayg
gıta bağlanmazlarr. BU yüz zden bütü ün
ayarlar sabittir
s ve
e değiştirrilemez.

www.cizgi‐tagem.orgg 
 Çizgi TAGEM e‐Akademi 

Bir seri portu ayarlarken, kurmanız gerekn ilk şey saniyedeki bit hızıdır. Bir
seri port 75 bps (bit per second-saniyedeki bit sayısı) ile 128000 bps hızları
arasında çalışabilir. Sonra, verinin "miktar" (chunk) parametresini
ayarlamalısınız; seri bilgi aygıtları bağlayan kablo üzerinde 7 yada 8 bit
miktarında aşağı ve yukarı şekilde hareket eder ve veri kümesinin sonunu
belirtmek için bir durdurma (stop) biti kullanabilir ya da kullanılmayabilir.

Seri portlar hata kontrolü için ve verici aygıtın gönderilen verinin üstüne
yükleme yapıp yapmadığını kontrol etmek için eşlik (parity) biti kullanırlar.
Bütün bunlar için uygun kısım şudur ki; yeni bir seri aygıt aldığınızda
yönergeler size ne yapmanız gerektiğini söyleyecektir. Şekil bir Cisco
anahtarın kullanım kılavuzunu göstermektedir.

USB Portları
USB hakkındaki bilgileri daha önceki bölümlerden hatırlıyor olmalısınız.
Burada USB’leri ve USB kullanan aygıtlarla görevlerini daha derin bir bakışla
ele alacağız.

USB’yi Anlama

USB bağlantısının esası, (USB host controller) USB kontrolcüsüdür. Bu

kontrolcü, USB aygıtına bağlanan herşeyi kontrol eden ve genellikle bir
yonga seti halinde üretilmiş bir entegredir. İç kontrolcünün içinde bir USB
kök hub (USB root hub) vardır. Bu parça USB portlara fiziksel bağlantıyı
gerçekleştiren bölümdür. Bütün USB kök hub'ları birçok yönüyle genişleme
veri yollarıyla aynıdır. Şekilde kontrolcü, kök hub ve USB portları arasındaki
ilişiyi görülmektedir.

www.cizgi‐tagem.org 
 Çizgi TAGEM e‐Akademi 

Tek bir sunucu adaptörünün (host adapter) kaç tane USB port girişi
kullanacağı belirtilmemiştir. Eski USB sunucu adaptörleri, iki tane USB
portuna sahiptiler. Daha yenileri ise on taneden fazlasını destekleyebiliyorlar.
Bir sunucu adaptörü belli bir sayıda portu desteklese bile, bu anakartın da
aynı desteğe sahip olacağı anlamına gelmez. Genel bir örnek vermek
gerkirse, anakart dört portu desteklerken, bir sunucu adaptörü sekiz portu
destekleyebilir.

Bu konu hakkında hatırlanması gereken en önemli şey, tek bir sunucu

adaptörü/hub merkezine bağlanmış her USB aygıtı, ona bağlanmış bütün
diğer aygıtlarla aynı USB veri yolunu kullanır. Tek bir sunucu adaptörüne
bağladığınız daha çok aygıt, veri yolunu yavaşlatır ve daha çok güç harcar.
Bu iki sorun USB aygıtlarının gerçek dünyada yerini almasıyla ortaya çıkmış
en büyük problemlerdir.

USB aygıtları, diğer tüm elektrikli aletler gibi, çalışmak için güce ihtiyaç
duyar. Fakat kendi güç ihtiyaçlarını hepsi önemsemez. Güç beslemeli
(powered) bir USB aygıtı genellikle AC uyarlayıcısına bağlanan kendi elektrik
kordonuyla birlikte bulunur. Yoldan güç beslemeli USB aygıtlar, gücü veri
yolundan alırlar; AC ya da DC güç vermezler. Çok fazla yoldan güç beslemeli
aygıt, veri yolundan çok fazla güç aldığında, kötü bir şeyler olur! Aygıtlar
sadece belli bir zamanda çalışırlar veya kilitlenirler. Ayrıca Windows’tan sık
sık aygıtın yeterli güce sahip olmadığı ve çalışmayacağı hakkında bazı
mesajlar alabilirsiniz.

www.cizgi‐tagem.org 
 Çizgi TAGEM
M e‐Akadem
mi 

Bütün US SB aygıtları üç değişik hız türünden n birinde çalışmak

k üzere
ayarlanmmıştır. İlkk USB standardı, sürüm
s 1.1
1 ile gele
en düşük hız (low--speed)
USB ve tam
t hız (full-speed). Sürümm 1.1'deki düşük hız (fare
e ve klavyye için
yeterli ollan) 1.5 Mbps,
M tam
m hız ise 12 Mbpss olarak çalışmakt
ç tadır.

Daha sonnra USB 2.0 stand dartı 480

0 Mbps’de e çalışan yüksek h
hız (hi-sp
peed)
USB’yi ta
anıttı. Sanayide, düşük
d hız
z ve tam hız USB’ler USB 1 1.1 olarak ve
yüksek hız
h USB’le er ise USB 2.0 olaarak belirrtilirler.

Daha hız
zlı iletim oranına
o e olarak, yüksek hız USB daha yav
ek vaş USB
standartları altınd
da çalışan
n eski aygıtlarla ta
amamen uyumlud dur. Her şeye
rağmen, bu eski aygıtlar
a o
oldukların
ndan dah ha hızlı ça
alışmayaccaklardır.. En hızlı
USB hızın
nı elde ettmek içinn yüksek hız USB aygıtların nı, yükse
ek hız USB B
kablosu kullanara ak, yükseek hız USB portlarrına bağlaamalısınız
z.

Yüksek hız
h USB aygıtların
a ı, (1.1 sü
ürümü ilee gelen) tam
t hız UUSB portu una
bağladığınızda daa çalışır. Ancak
A ge
ene de 122 Mbps’de e çalışırla
ar. Eski
uyumluluuklar en azından
a y
yeni USBB aygıtlarını eski portlarda
p kullanmaanıza izin
n
verir. Am
ma 240 Mb’lık
M bir dosyayı
d 4
480 Mbps s yerine 12Mbps’d
1 de
gönderdiiğinizde ne
n kadar bir zama anı feda ettiğinizi
e hesap ed din!

2001 yılında USB 2.0 piya asaya çıkttığında in

nsanlar USB
U 2.0 kkontrolcüssü almakk
için birbirleriyle yarıştılar.
y Böylece yeni sahhip oldukları yükse ek hız aygıtları
istediklerri hızda çalışabilec
ç cekti. İns
sanların bulduklar
b rı farklı çö
özümlerdden en
çok kullaanılan USB 2.0 uyumluluk kartı, şek kildeki gibi takılm
maktadır.

Anakart üreticilerri sistemlerine USB 2.0 sun nucu den netleyicisi ekledile
er ve
bunu çok b yöntemle yapttılar. USB
k zekice bir B 2.0 kontrolcüsün nü USB 1.1
1
kotrolcüssünden fa arklı yapmmak yerine her ik kisini de bağlı
b tüm
m USB porrtlarını
paylaşabbileceklerri bir siste
em tasarlladılar. Bu
B yöntem mle hangi USB portunu
seçtiğiniz
z önemli olmamak ktadır. Eğ h yada düşük hız aygıtlarını aktif
ğer tam hız

www.cizgi‐tagem.orgg 
 Çizgi TAGEM
M e‐Akadem
mi 

ederseniz, 1.1 sunucu konntrolcüsü görevi devralır.

d Y
Yüksek hız aygıtla
arı aktif
ettiğinizd
dee ise USB 2.0 kontrolcüs
k sü göreve
e geçer. Zekice vee kullanış
şlı!

USB Hub
b'lar ve Kablolar

Her USB sunucu kontrolcü üsü 127’d den fazla USB ayg gıtını desttekler. Fa
akat
önceden bahsedilldiği gibi,, anakartt üreticile
eri altı ile sekiz araası bir sayıda
gerçek USB
U portu
u destekliiyor. Pekki anakarttın destek klediğinden daha fazla
USB aygıtı kullanmak istediğinizde e ne yapa arsınız?

art şeklind
Dahili ka de daha fazla
f sun
nucu konttrolcü eklleyebilirsiniz ya da USB
hub kullaanabilirsiniz. USB hub, tek
k USB bağ ğlantısını iki ya daa daha fa
azla USB
portuna çoğaltan bir aygıtttır. Bu bağlantılar nerdeys se her za aman USB B
portlarının birindeen kök hu
ub'a doğrru bağlannır. Şekil tipik bir USB hubb'ı
gösterir. USB hub b'lar baze
en yan birimlerde gömülüd dürler.

USB hub b'lar, kağııt üstünde anlatıld dığı gibi gerçek

g düünyada d da aynı şeekilde
çalışmayya meğilli olmayan n bir çeşit bilgisay yar parçasıdır. USB hub'larrı da
diğer tüm
m USB ay ygıtları giibi belli bir
b hıza sa ahiptir. Örneğin
Ö şe
ekildeki klavyeye
k
bağlı hub
b tam hız zda çalışırr. Bu durrum bu portlardan n birine yyüksek hız
aygıtlard
dan birini takmak istediğim mizde bir sorun olu uşturur. ÇÇünkü sa adece 12
Mbps hızzda çalıştıkları için
n yüksek hız aygıttlarına zorluk çıkarırlar. Wiindows
en azından böyle bir problem yaşa andığında a bir balonla sizi u
uyarır.

www.cizgi‐tagem.orgg 
 Çizgi TAGEM e‐Akademi 

Hub'lar, güç beslemeli ve yoldan güç beslemeli olmak üzere iki çeşitte
bulunurlar. USB hub'ı şekilde olduğu gibi genel bir amaç için kullanacaksanız,
güç beslemeli bir çeşidini seçmelisiniz. Çünkü bir çok aygıt tek bir USB kök
hub üstünde çok fazla güç harcar ve bu bazı sorunlar oluşturur.

Kablo uzunluğu hatırlanması gereken önemli bir sınırlamadır. USB

özelliklerine göre her 5 metrede uzunluğu artırmak için güç beslemeli USB
hub ekleseniz de, en fazla 5 metreye kadar kablo uzunluğuna izin verilir. Bir
çok USB aygıtı bu sınıra ulaşmasa da (dijital kamerlar gibi) bazı aygıtlar, 5
metre yada buna yakın bir uzunluktaki kablolar kullanabilir.

USB çift yünlü (bi-directional) bir aygıt olduğu için, kablo uzunlu arttıkça,
standart ve iyi korunmuş bükülü tel çiftlerinden oluşan bağlantı olsa bile,
elektriksel parazitler görülür. Bu sorunu önlemek için 2 metreden uzun
olamayan kabloları kullanabilirsiniz.

Eğer aygıtınızın sorunsuz çalışmasını istiyorsanız biraz daha fazla para

ödeyerek şekildeki gibi yüksek kalitede bir USB 2.0 kablosu satın alın. Bu
kablolar fazladan bazı koruma öğeleri ile birlikte üretilirler ve aygıtınızdan
alınan verinin bilgisayarınıza emniyetli bir şekilde ulaştığından emin olmak
için geliştirilmiş elektriksel işlevler içerirler.

www.cizgi‐tagem.org 
 Çizgi TAGEM e‐Akademi 

USB Yapılandırması
USB ile yaşayacağınız en büyük sorun giderme mücadelesi, USB’nin yaygın
olarak kullanılmasından ve kullanımının çok kolay olmasındandır. Birçok
çağdaş bilgisayarın çoklu USB portları vardır ve yerel bir bilgisayar
mağazasından yeni bir USB cihazın alınması herkes için kolaydır. Problem,
birçok cihazın yanlış port kullanmasından yada fazla güç çekmesinden dolayı
kurulum sürecinin kontrolden çıkmasıyla başlar. Neyse ki, birkaç kolay
adımla bu sorunlar ortadan kaldırılabilir.

USB kurulumunun ilk ve çoğunlukla önemsenmeyen kuralı şudur; yeni bir

USB cihaz için, sürücülerini aracı takmadan önce kurun. Kurulumu
tamamladıktan ve portların etkin olduğundan (aygıt yöneticisinde düzgün
olarak çalıştığından) emin olduktan sonra, gönül rahatlığıyla yeni aracı
takabilirsiniz. Bu kurala uyduğunuz sürece USB cihaz kurulumu kolayca
tamamlanacaktır.

Windows 2000 ve XP, USB cihazlar için geniş bir yerleşik sürücü bankasına
sahiptir. Klavye, fare ve benzeri basit araçların tanınması için işletim
sistemlerin yerleşik sürücülerine güvenebilirsiniz. Lakin yeni klavye ya da
farenizin ek özellikleri mevcutsa, varsayılan sürücülerin bu ek özellikleri
desteklemeyebileceğini bilin. Herhangi bir ek özelliği kaçırmamak için, her
zaman cihazla beraber gelen sürücüleri kurun ya da güncelleştirilmiş olanı
üreticinin internet sayfasından indirin.

Yeni bir USB cihazı sisteminize ekleyeceğiniz zaman, ilk başta makinenizin,
cihazın hızını destekleyen bir USB portuna sahip olduğundan emin olun.
Günümüz bilgisayarlarının birçoğunda bu bir sorun olmaktan çıkmıştır. Ama
eğer hub ve benzeri araçlar eklemeye başlarsanız, cihazların çalışmaması
yada daha kötüsü garip davranışlar göstermeleriyle karşılaşabilirsiniz.

Portlarınızı hızlıca gözden geçirmek için kullanacağınız en iyi araç "Microsoft

Utility UVCView" programıdır. Program, Windows’un tüm sürümleriyle çalışır.
İnternette, "UVCView.exe" olarak arama yaptırın ve indirin. Kurulum
gerektirmeyen tek bir EXE dosyasıdır. UVCView’u çalıştırdığınız zaman,
şekildeki durumun benzerini görürsünüz.

www.cizgi‐tagem.org 
 Çizgi TAGEM e‐Akademi 

UVCView, USB profesyonelleri tarafından USB cihazları sınamak için

kullandıkları güçlü bir yazılımdır ve tipik bir bilgisayar teknisyenini
ilgilendirmeyecek bir takım özelliklere de sahiptir. Bununla beraber, iki
özelliği onu indirmeye değer kılar. Program, "Hangi USB sürücü sistemime
nerede takılı?" ve "Bu cihazın hızı nedir?" gibi iki önemli soruya hızlıca cevap
verir. Şekilde UVCView’in bir klavye ve yerleşik dağıtım yuvasını da içeren bir
takım cihazları bulması görülüyor.

Son ve en zor konu güçtür. Gereken ve kullanıma hazır güç arasındaki

herhangi bir uyuşmazlık, cihazın çalışmamasına ya da arızalanmasına
sebebiyet verebilir. Eğer çok fazla güç çekiyorsanız, hata giderilene kadar
cihazlar portlardan çıkartılmalıdır. Eğer geçerli USB portlarınızın
desteklediğinden fazla güce ihtiyaç duyuyorsanız, ek USB kartlarından alın.

www.cizgi‐tagem.org 
 Çizgi TAGEM e‐Akademi 

Windows’ta USB güç kullanımını kontrol etmek için, aygıt yöneticini açın ve
"Evrensel Seri Yol Denetleyicisi"nin altındaki herhangi bir USB hub'ı bulun.
Hub'a sağ tıklayın, "Özellikler"i seçin ve "Güç" sekmesine gelin. Bu size, kök
hub'a bağlı her cihaz için geçerli kullanımı gösterecektir.

www.cizgi‐tagem.org 
 Çizgi TAGEM e‐Akademi 

Birçok kök hub, port başına herhangi bir USB cihazının ihtiyacı olduğundan
çok fazlası olan 500mA sağlar. Çoğu sorun, portlar eklendikçe ortaya çıkar.
Özellikle de veriyolundan güç sağlayan (bus powered) hub'lara çok fazla
cihaz bağlandığında bir "bus powered" hub için "Güç" sekmesini görülüyor.
Dikkat ederseniz böyle bir hub için en fazla port başına 100mA
desteklemektedir.

USB gücüyle alakalı bir sorun daha vardır. Bazen USB cihazlar uyku moduna
geçerler ve uyanmazlar. Aslında sistem güç tasarrufu yapmak için onlara
uyumalarını söyler. Eğer önceden çalışan bir USB cihazınız, bir anda aygıt
yöneticisinden kaybolduysa bu sorundan şüphelenebilirsiniz. Bunu çözmek
için, aygıt yöneticisindeki hub'ın "Özellikler" seçeneğine geri dönün. Şekilde
de gösterilen "Güç Yönetimi" sekmesinin altındaki "Güç kazancı sağlamak
için, bilgisayar bu aygıtı kapatsın" seçeneğini kaldırın.

www.cizgi‐tagem.org 
 Çizgi TAGEM
M e‐Akadem
mi 

FireW
Wire Portla
P rı
İlk bakıştta, IEEE 1394 ola arak da bilinen FirreWire, USB gibi ggörünür ve
v
hareket eder.
e USB’nin büttün özelliklerine sahiptir, ama
a farkllı bağdaştırıcı
kullanır ve
v iki tek knolojinin eski olanıdır. Senneler boy
yunca, sööz konusuu harici
bir araca
a veri tran nsferi gönderme vev alma olduğund
o da, FireW
Wire öndey ydi.
Yüksek hızlı
h (Hi-S
Speed) USB atılımmı bunu değiştirdi ve FireW Wire birkaç sene
içinde tahtını USB B’ye devrretti.

FireWire''ın halen hükmetttiği tek allan dijital video dü

üzenleme esidir. Birçok
çağdaş video
v kam
mera, bilg
gisayara düzenlen nmek üze ere video gönderirrken
IEEE1394 4 arayüzünü kullaanır. FireWire’ın yüksek
y tra
ansfer hız
zı, büyükk video
dosyalarının hızlıc
ca ve kolayca taşıınmasına olanak verir.
v

FireWire
e’ı Anlam
mak

FireWire,, genel olarak bilg gisayarlarr üzerinde buluna an iki fark

klı tip bağğdaştırıcı
kullanır. İlki, birçok bilgisa
ayarda gö örmeye alışık
a olduuğunuz a altı iğneli
güçlendirrilmiş bağ ğdaştırıcııdır. USB'ye benzeer olarakk, bir FireWire kap pısı,
cihaza gü üç sağlayyabilme yetisinded
y dir ve kapı üzerinden yüks sek güç is steyen
cihazlaraa güç sağ ğlama kon nusunda aynı uya arılara tabbidir. Diğer bağda aştırıcı
tipi ise ta
aşınabilir bilgisaya
ar ve kammeralar gibi
g bazı FireWire
F aygıtların
nda
görebilec ceğiniz döört iğneli seri güçlendirilmiş bağdaştırıcıdır. Bu bağd daştırıcı
tipi cihazza güç saağlamaz, bu yüzde en harici aygıta güüç sağlam mak için başka
bir yönte em bulma anız gere
ekir.

www.cizgi‐tagem.orgg 
 Çizgi TAGEM e‐Akademi 

FireWire cihazlar iki hızlıdır; 400 Mbps hızında çalışan IEEE 1394a ve 800
Mbps hızında çalışan IEEE 1394b. FireWire aygıtlar ayrıca iki FireWire
cihazın, örneğin bir dijital video kamera ile harici FireWire sabit sürücünün
doğrudan kendi aralarında haberleşmelerini sağlayarak "veri yolu yönetimi"
(bus-mastering) özelliğini kullanırlar. Ham hıza bakılacak olursa FireWire 800
(doğal olarak 1394b de denilebilir), yüksek hızlı USB'den çok daha hızlıdır.

www.cizgi‐tagem.org 
 Çizgi TAGEM e‐Akademi 

FireWire, USB ile görünüş ve hızdan başka farklılıklar da barındırır. Birincisi,

USB bir cihazın doğruca bir porta takılması gerekirken, bir FireWire hem bir
porta doğrudan, hem de papatya dizilimi şeklinde bağlanabilirler. Şekil,
yuvalanmış ve papatya dizilimi yapılmış bağlantılar arasındaki farkı gösterir.
İkincisi, FireWire en fazla 63 aygıta destek verirken, USB'de bu rakam
127'dir. Üçüncüsü, FireWire'ın papatya dizilimdeki her kablonun en fazla
uzunluğu 4.5 metre iken, USB'de bu uzunluk 5 metreye çıkar.

FireWire'ın Yapılandırması

FireWire, Apple Computer tarafından icat edilmiştir ve bir derece hala onun
kontrolü altındadır. Denetimin tek kaynakta olması, FireWire’ın daha istikrarlı
olmasını ve daha iyi aktarım yapabilmesini sağlar. Basit bir dille, FireWire
kullanımı çok kolaydır.

www.cizgi‐tagem.org 
 Çizgi TAGEM e‐Akademi 

Bir Windows ortamında, FireWire USB ile aynı konularla muhatap olur;
sürücülerin önceden yüklenmesi, yerleşik aygıtların etkin olmasının tahkik
edilmesi ve benzerleri. Yine de bu konuların hiçbiri bir FireWire bağlantısı
kadar önemli değildir. Örneğin, USB’de olduğu gibi, bir FireWire cihazı
bağlamadan önce gerçekten sürücüsünü kurmanız gerekir. Bilgisayarlarda
kullanılan FireWire cihazların %95'i ya harici sabit sürücülerdir yada dijital
video bağlantılarıdır. Önceden yüklenmiş Windows sürücüleri neredeyse
mükemmel çalışır.

FireWire cihazlar, USB cihazlardan daha fazla güç tüketir. Ama FireWire
denetleyicileri daha yüksek voltajların üstesinden gelmek için
tasarlanmışlardır ve sizi çok nadir de olsa cihazlar fazla güç çektiğinde
uyarırlar.

Genel Port Sorunları

Kullandığınız hangi port tipi olursa olsun, eğer çalışmıyorsa kontrol etmeniz
gereken birkaç konu vardır. Her şeyden önce, sorunun bir aygıttan ziyade
porttan kaynaklandığına emin olun. Bunun için çalıştığına emin olduğunuz
ikinci cihazı takıp, çalışıp çalışmadığına bakın. Eğer çalışmazsa, sorunun port
kaynaklı olduğunu kabul edebilirsiniz. Bu işlemin tersi de hiç fena fikir
değildir, cihazı bilinen sağlam bir porta da takabilirsiniz.

Portun çalışmadığından tamamen eminseniz, kontrol edeceğiniz üç şey

vardır. Birincisi, portun açık olduğuna emin olun. Anakart üzerinde
neredeyse her I/O portu, CMOS’dan kapatılabilir. Sistemi yeniden başlatın,
cihazı bulun ve portun kapanıp kapanmadığına dikkat edin.

www.cizgi‐tagem.org 
 Çizgi TAGEM e‐Akademi 

Windows aygıt yöneticisi de birçok portu kapamanıza izin verir. Şekilde

görüldüğü gibi, kullanılamaz kılınmış bir paralel port üzerinde kırmızı bir X
işareti konmuştur. Kapıyı yeniden aktif hale getirmek için, cihaz simgesinin
üzerine sağ tıklayın ve "Etkinleştir"i seçin.

Aygıt yöneticisinden bir portu açıp kapatabilmeniz başka bir belirgin olguya
işaret ediyor; aygıtlar gibi portların da sürücüye ihtiyacı olduğu gerçeğine.
Windows, bütün genel portlar için mükemmel yerleşik sürücülere sahiptir. Bu
yüzden CMOS’dan etkin hale getirildiğini bildiğiniz bir portu aygıt
yöneticisinde göremezseniz, portla alakalı fiziksel bir sorun olduğundan
şüphelenebilirsiniz.

www.cizgi‐tagem.org 
 Çizgi TAGEM
M e‐Akadem
mi 

Portlara devamlı cihaz tak

kılıp çıkarrıldığı için
n, er geç fiziksel o
olarak boz
zulurlar.
Şekilde uzun
u süree çok fazla itildiği için fizik
ksel olarak anakarrttan ayrılan bir
portun arka taraffı gözükm
mektedir.

Birçok poort (ve bu

u portlaraa uyan fişler), ufa
ak iğneler ya da n nispeten zarara
z
karşı dah
ha hassas s, narin metal
m çerrçeveler kullanırla
k r. PS/2 ffişleri, eğilmiş
iğneler ve
v şekli bozulmuş çerçeveler için en n iyi örne
eklerdir. ŞŞekil, ace ele edilen
n
bir durum
mda bir PS/2
P giriş
şinin ne hale
h geleb
bileceğine bir örnek teşkil eder.

şler kullanılabilir. Ancak lehimlemede çok iy

Yedek fiş yi değilseniz pek tutarlı
t birr
seçenek değildir. Yine de sabırlıysa anız, fişin
nizi kurtarabilirsin
niz. Makas ve
kargaburrun yardımı ile fiş yeniden PS/2 portuna girrecek şek kilde düze
eltilebilir.

www.cizgi‐tagem.orgg 
 Çizgi TAGEM
M e‐Akadem
mi 

Genel I/O Cihaz

zları
Peki, "ge
enel" I/O cihazı needir? Akla
a ilk gelm
mesi gere
ekenler fa
are ve kla
avye, en
basit ve gerekli I//O cihazlarıdır.

dir ortalarrda olan diğer birr giriş ciha

Bir süred azı da tarayıcıdır. Bu eski cihazlara
a
göre, nis
speten yeeni genel cihazlar dijital ve e web kam meralarıddır.

www.cizgi‐tagem.orgg 
 Çizgi TAGEM
M e‐Akadem
mi 

Klavy
ye
Klavyeler, halen bir
b bilgisa ayara verri girişi olarak kullanılan hem en es ski, hem
de halen birincil yoldur.
y Her ne kaddar kimi ilginç kla avyeler öz
zelleştirilmiş
üzünden özel sürü
tuşları yü ücülerinin
n düzgün yüklenm miş olmas sını gerekktirse de,,
Windows s herhanggi bir klav
vye için gerekli
g te
emel sürü ücüleri mükemme el bir
biçimde barındırırr. Eğer biir USB klavye kulllanıyorsa anız kurullumu etk kileyecek
tek konuu şudur; CMOS’da
C USB klavye deste eğini etkinleştirmeyi ihmal
etmeyin.. Bunun haricinde
h aşabileceğ
ki karşıla ğiniz diğe
er sorunlar bu bölümün
başında bahsedilm miştir.

Standartt bir klavyyede yappılandırıla

acak çok fazla
f bir şey yoktur. İhtiyaacınız
olan tek yapılandırma aracı "Klavy ye Kontrol Paneli" uygulam masıdır. Bu araç,
yinelemee gecikme esi (klavy
yenin bir karakterri tekrarla
aması için o tuşu basılı
tutmanızz gereken n süre) vee imleç yanıp
y sönme hızını değiştirrmenize olanak
o
verir. Şekilde varrsayılan "Windows s Klavye Özelliklerri" pence
eresi
görülmek ktedir. Kiimi klavy
ye üreticilleri ek se
ekmeler iç
çin sürüc
cü sağlarllar.

www.cizgi‐tagem.orgg 
 Çizgi TAGEM e‐Akademi 

Klavyelerin kurulumu kolaydır, ama bazen bozulabilirler. Bulundukları yerden

dolayı (tam önünüz) klavyelerde sorun olan üç problem; sıvı döküntülerinden
oluşan lekeler, fiziksel hasar ve kirdir. Klavyenize dökülen soda gününüzü
gerçekten mahvedebilir. Eğer hızlı olup, sıvı elektrik bileşenlere varmadan
klavyeyi bilgisayardan ayırabilirseniz, klavyeyi kurtarabilirsiniz. Temizlemesi
zaman alacaktır. Yapışkana bulanacaksınız ve klavyeniz uğraşmaya
değmeyecek kadar verim kaybedecektir. Değiştirmeniz daha faydalıdır!

Diğer bir fiziksel zarar da klavye üzerine ağır bir şeyler düşürmektir. Bu kötü
sonuçlar doğuracaktır. Çoğu klavye tepki verir ve çarpmanın etkisiyle
yerinden fırlar.

Tuşlar arasındaki kiri temizlemek için ise ıslatılmış kumaş kullanın, eğer su
işe yaramazsa kumaşın üzerine bir parça kolonya damlatarak kullanın.
Tuşların kirlenmesi çirkin görünebilir, ancak tuşların altındaki kir klavyenin
çalışmasını tamamen durdurabilir. Tuşlarınız yapışmaya başladığında, bir şişe
basınçlı hava alın ve tuşların altına sıkın. Bunu açık alanda ya da çöpe yakın
bir yerde yapın. Çünkü klavyenizin içinden çıkanlara şaşıracaksınız.

www.cizgi‐tagem.org 
 Çizgi TAGEM e‐Akademi 

Eğer klavyenizin üzerine çikolatalı süt dökmek gibi bir belaya bulaşırsanız,
temizlemek için tamamen sökmeniz gerekecektir. Bu bütün parçaların
nerede olduğunu kontrol edebildiğiniz sürece kolaydır. Klavyeler, siz tuşlara
bastığınızda elektriksel bağlantılar yapan plastik katmanlardan imal
edilmişlerdir. Vidaları sökün (gözünüzün önünden ayırmayın) ve nazikçe
plastik katmanları ayırın. Nemli bir bezle katmanları temizleyin ve katmanlar
kuruduktan sonra her şeyi yerine geri takıp vidalayın.

www.cizgi‐tagem.org 
 Çizgi TAGEM e‐Akademi 

Bazen kir ya da yabancı maddeler belli tuşların altında birikirler. Böyle

durumlarda tuşu yerinden sökmeniz gerekir. Tek olarak tuşları sökmek riskli
bir iştir, klavyeler birçok farklı şekilde üretilirler. Bir çok üretici tuşları tek bir
plastik çubuğa oturturlar. Bu durumda bir tornavida ya da benzeri düz uçlu
bir araçla tuşu yerinden çıkartabilirsiniz. Dikkatli olun, gereğinden fazla güç
uygulandığında tuş şiddetle fırlar. Diğer klavye yapımcıları (çoğunlukla
dizüstü sistemlerde), makas şekilli plastik tutamaçlar kullanırlar. Bu
durumda dikkatli olun, eğer zorlayarak çıkarmaya kalkarsanız, tuşu
tamamen kırabilirsiniz.

Sıkışmış tuşlara gelince. Onları da temizlemeyi deneyebilirsiniz. En kötü

ihtimalle, her zaman yeni bir klavye alabilirsiniz.

Fare
Hiç Windows’u faresiz kullanmayı denediniz mi? Mümkün ama hoş değil.
Zamanla bütün teknisyenler, farenin kullanılamadığı zamanlar arttıkça
Windows’un kısa yollarını öğrenirler, ama yine de faremizi severiz. Ekstra
tuşları olan çok gelişmiş fareler hariç tıpkı klavyelerde olduğu gibi, Windows
ile birlikte bütün standart fareler için de harika sürücüler gelir. Windows’un
sürücüleri fare tekerleklerini de standart olarak görür ve destekler.

www.cizgi‐tagem.org 
 Çizgi TAGEM
M e‐Akadem
mi 

Fare ayarlarınızı "Fare

" Kon
ntrol Paneli"nden değiştire ebilirsiniz. Şekilde
e
Windowss 2000 sü ürümündee nasıl yaapıldığı gösterilmeektedir. WWindows XP ile
Windowss 2000’in "Fare Öz zellikleri" pencereelerinin fa
arklılık gö
österdiğin
ni
göreceks
siniz.

Fareniz için yapab bileceğiniz bütün ayarları, "Fare Öz zellikleri" pencere esinde
bulabilirs
siniz. Öze
ellikle farenizin hız
zını, çift tıklama
t h
hızını ve iivmelenm mesini
kendinizee göre ay yarlayabilirsiniz. Fare
F hızı ve
v çift tıkk hızının ne anlatm mak
istediği görülmek
g ktedir. Fakat ivmelenmesi biraz açık klama ge erektiriyor. Çünkü
Windows s XP ile Windows
W 2
2000’de f
farklılık gösterir.
g Genel ola arak ivme elenme,
farenin ekranın
e bir ucunda an diğer ucuna uz zun bir mesafe
m kaat ettiğind
de fare
hızının artmasını belirtir.

www.cizgi‐tagem.orgg 
 Çizgi TAGEM
M e‐Akadem
mi 

Windows s 2000’de
e "Fare Özellikleri
Ö ", fare hızını ve iv
vmelenme esini
ayarlayabileceğin
niz "Harekket" sekm
mesi içeriir. Şekilde Window ws’un "İş
şaretçi
Seçenekleri" sekm
mesi görü ülmekte. Gelişmiş ş imleç duuyarlılığı otomatik
k imleç
hızından çok dahaa gelişmiş bir aya
ardır. Düz zgün çalışştığı halde bazı
uygulamalarda dü üzensiz fare harekketlerine neden olabilir.
o

Genel olaarak, iki tip

t fare teknolojis si piyasay
ya hükme eder; topplu fareler ve
optik fare
eler. Topplu fare yuvarlak bir
b top ku ullanırken
n, optik fa
are lazerr veya
LED'ler ve
v bunlarrın hareke etini takip
p eden kameralarr kullanırlar ve böylece
fare işare
etleyicisin
ni ekrandda oynatırlar.

Toplu farre ile ilgili sorun zamanla

z f
farenin to
opunun kirle
k kapla
anması ve v topa
değen iç silindirleere kir birriktirmesidir. Kir, farenin hassaslığı
h ını yitirmesine
sebep olaana kada ar artar. Eğer
E ekra
anınızdak ki cisimleri seçebillmek için çaba
harcıyorssanız, farrenizi temmizleme zamanını
z z gelmiş demektirr. Kimi fa are
yapımcılaarı halen, bir optik fareden n daha fa azla bakımma ihtiya
acı olan to oplu
farelerde
en üretme ektedirler.

www.cizgi‐tagem.orgg 
 Çizgi TAGEM
M e‐Akadem
mi 

Bir toplu farenin içine

i ulaş
şabilmek için, onuu ters çevvirin ve to
opun üze erindeki
koruyucu u kapağı kaldırın. Kapağı kaldırma
k işlemi deeğişir, am
ma genellikle topu
çevreleyeen yakayyı, kendinni atana kadar
k dön ndürmek kten ibareettir. Dikk
katli
olun, eğeer kapak olmazsa, fareyi ters
t çevirrdiğiniz an
nda top d düşecektir.

Aygıta zaarar vermmeden kirri silindirllerden kaazımak iç çin metal olmayann bir araç
ç
kullanın. Ticari bir "Fare Temizlem
T e Seti" sa
atın alabiliyor olsa
anız da, tırnak
t ya
da silgi de
d çok da aha ucuzaa ve güze elce silinddirleri tem
mizlemennizi sağlar.
Farenizinn topunu her iki ya da üç ayda
a bir bu
b şekilde temizle eyin.

Optik farreler, çalıışmaların

nı sağlayaan optikleerin dış dünyayla hiç temasta
bulunma amalarınd dan dolay yı çok az bakıma ihtiyaç du uyarlar vee neredeyse hiç
temizlenmeleri ge erekmez.. Çok nad dir bir şek
kilde optiik fareniz
z kararsız
z bir
şekilde çalışmaya
ç a başlarsa a, optikle
erin önünü tıkama a ihtimaline karşı kiri
nemli birr bezle te
emizleyiniz.

Taray
yıcı
Tarayıcı, kağıt üzerindeki doküman nlarınızın, çizimlerinizin ve
e resimlerinizin
dijital ola
arak kopy yasını çık
karmanızaa yarar. Daha gelişmiş tarrayıcılar ise size
direkt olaarak fotooğraf negatiflerind
den müke emmel ka alitede ko
opyalar
çıkarman nıza bile olanak
o sa
ağlar. Orijinal foto
oğrafın orta kalite
ede olduğ
ğunu

www.cizgi‐tagem.orgg 
 Çizgi TAGEM
M e‐Akadem
mi 

kabul edersek tab bi ki! Bu noktada tarayıcıla

arın nasıl çalıştığın
nı ve sizin veya
müşterile
eriniz için
n doğru tarayıcıyı nasıl seç
çeceğinizi öğrenec ceksiniz.

Tarayıcıılar Nasııl Çalışırr

Bütün am matör sev viye taray

yıcılar, düz yataklı (flatbed
d) tarayıc
cılardır ve
e aynı
prensiplee çalışırla
ar. Fotoğrrafı yada dokümanı tarana acak yüze
eyi cama gelecek
şekilde yerleştirin
y n, kapağı kapatın ve taram mak için gereken
g y
yazılımı çalıştırın.
ç
Tarayıcı doküman nı okuyab bilmek içiin camın altından bir uçtann diğer uca parlak k
bir ışık geçirir.

Tarama donanım
d larını idare eden tarama
t yazılımlar
y ı, çeşitli y
yollarla elde
e
edilebilir. Neredeyyse her üretici
ü tarrayıcının bilgisaya
arla bağla antısını
sağlayab bilmek için sürücüler ve yaazılımlara sahiptir.. Örnek o olarak şek kildeki
"EPSON Perfectio on" tarayıcısının ön
n yüzünd deki tuşun
na bastığ ğınızda, EPSON
E
yazılımı kendi
k ara
a yüzünde Photoshop yazıllımını aça ar.

www.cizgi‐tagem.orgg 
 Çizgi TAGEM
M e‐Akadem
mi 

Aynı zammanda, ön nce istediğiniz fottoğraf düzenleme yazılımın nı açtıktan sonra

da tarayııcıdan isttediğiniz doküman nı o yazılıımın ara yüzüne a aktarabilirsiniz.
Şekilde, popüler birb fotoğrraf düzen nleme pro ogramı olan PainttShop Pro o ile
tarayıcıdan bir dookümanın n alınmas sı gösterilmiştir. Bu
B ve birççok yazılımda
önce "Do osya | İçee Aktar"ı seçip, bir kaynak k belirtirsiniz. Bu n
noktada tarayıcı
t
genel olaarak TWA AIN sürüc cü kullanıır. TWAIN N’in açılım
mı "Technnology Without
W
an Intere esting Na
ame", yan ni entere
esan bir issmi olmayan tekn nolojidir. Bu
sürücü uzun bir süredir
s bü
ütün taraayıcılar için standa art sürücü
ü olarak
kullanılır.

Bu nokta
ada, sürücüler ve yazılım bir
b arayüz z yardımı ile taray
yıcıyı kon
ntrol
eder. Bu arayüz yardımı
y ille doküm
manın çöz
zünürlüğüünü ve da aha birçok şeyi
ayarlayabilirsiniz..

Tarayıcıı Nasıl Seçilmeli

S idir

Bir taray
yıcı seçerk ken beş ana
a özelliğe dikkaat etmek gerekir; çözünürllük, renkk
derinliği,, gri ölçek
kleme de erinliği, ba
ağlantı ve tarama a hızı. Bu maddeleerden ilk
üçünü taarama esn nasında ayarlayab
a bilmelisin
niz. Satın almadan n önde ba
ağlantı
tipine karar verm melisiniz. Tarama
T h ise diğer dört özeliğin hepsi ile
hızı
bağlantılıdır ve en n yüksek hız taray yıcının içiine donanımsal ollarak
kodlanmıştır.

www.cizgi‐tagem.orgg 
 Çizgi TAGEM
M e‐Akadem
mi 

Ayarlanabilir Öz
zellikler

Tarayıcı taranan doküman

d nı nokta kümeleri
k haline ge
etirir. Ma
aksimum nokta
sayısı do
okümanın n ne kadaar kaliteli kopyalan ndığını ve
e büyütüldüğünde e ne
kadar neet görüne eceğini beelirler. Bir çok insa
an "Çözüünürlük" tterimini tarama
t
genişliğin
ni ifade etmek
e için
n kullanırr. Tahmin n edebileceğiniz ggibi, yüks
sek
çözünürlük demek daha kaliteli
k görüntü demektir.

Eski tara
ayıcılar inç kare baaşına sad dece 600xx600 nokkta (dpi)
algılayab
biliyorkenn, yeni modeller ortalama 4 kat dah ha hassas tarama a işlemi
yapabilirr. Daha yeni mode eller ise daha
d da hassastır
h . Üretici ffirmalar tarayıcı
t
çözünürlüğünü ik ki sayının çarpımı halinde iffade ederler. Bunlardan ilk ki
çözünürlüğün me ekanik booyutunu gösteren
g parametredir ve buna opttik
çözünürlük denir.. Diğeri isse geliştirilmiş çöz
zünürlükttür ve dâ âhili bir ya
azılımla
desteklen nir.

www.cizgi‐tagem.orgg 
 Çizgi TAGEM
M e‐Akadem
mi 

Geliştirilm
miş çözünürlük de eğerleri önemsizd
ö ir. Size önerim,
ö (örneğin) internet
siteniz iç
çin işinizi görecek çok daha a düşük çözünürlü
ç üklü seçe
enekler olsa da,
en az 24 400x2400 0 dpi’lık yada
y dahaa yüksek çözünürrlüklü taraayıcılardır.

Renk derrinliği herr bir nokttanın kaçç bitlik billgi içereceğini belirler. Bu sayı
renk, gölge, ton ve
v daha fazlasını
f belirler ve
v dolayıs sı ile yükssek değe erler
resim kalitesinde gözle gö örülür farrklara ned den olur. İkili (binnary)
numaralaarda fazla adan herr bit kaliteeyi ikiye katlar. Örneğin
Ö 8 bit’lik bir tarama
a
nokta ba
aşına 256 6 renk içeerebilir. Diğer
D yandan 16 bit’lik
b bir tarama
sanacağıınız gibi 512
5 değil 65.536 renk içerrebilir.

Modern tarayıcıla
t rın 24 bitt, 36 bit ve 48 bitt’lik seçen
nekleri va
ardır. Son
günlerde
e 48 bit’lik tarayıcılar yaygındır ve bütçeniz
b doğrultusunda da aha
düşük bir model tercih
t etmmemelisiniz.

Gri ölçekk derinliği tarayıcılar arasın

nda çok büyük
b farrk ortaya koyar. Bu
B özellikk
tarayıcının nokta başına kaçk adet grig gölge kullanaccağını belirler. Eğe
er siyah
beyaz birr doküma an üzerinnde çalışıy
yorsanız bu önem
mlidir. Çünnkü gri ölçekleme
ö e
deriliği re
enk derinnliğinden çok daha a küçük bir
b değerre sahiptir. Norma al

www.cizgi‐tagem.orgg 
 Çizgi TAGEM e‐Akademi 

kullanıcı seviyesindeki tarayıcılar 8 bit, 12 bit ve 16 bit’lik gri ölçekleme

ayarında gelir. 16 bitlik ya da daha yüksek olanlılar önerilir.

Bağlantı

En yüksek model tarayıcılar FireWire bağlantısını kullandığı halde, neredeyse

bütün tarayıcılar bilgisayarınıza USB ile bağlanır. Eski tarayıcılar SCSI ve
paralel bağlantı kullanır.

Tarama Hızı

Tarayıcılar, üreticilerin belirlediği maksimum bir tarama hızına sahiptir. Bir

taramayı tamamlamak için gerekli olan süre sizin belirlediğiniz
parametrelerden de etkilenir. Siz tarama detayını artırdıkça süre de artar.
Örneğin düşük model bir tarayıcı 4x6" bir dokümanı 300 dpi’da 30 saniyede
tararken daha hızlı bir tarayıcı 10 saniyede bitirebilir.

48 bit’lik çözünürlükte, tarama çözünürlüğünü 600 dpi’ya çıkartın. Hızlı olan

tarayıcını tarama işlemini 1 dakikada yapacaktır. Tarama ayarlarınızı
projenize göre ayarlayın. Eğer ihtiyacınız yoksa her zaman en yüksek
çözünürlüğü seçmeyin.

Tarama hızında bağlantının da önemi vardır. Bir yüksek hızlı USB tarayıcı
300 dpi de 8x12" bir dokümanı 12 saniyede tarayabilir. Sadece tam hızlı USB
girişi varsa, her doküman için gerekli bekleme süreniz de artar.

Kurulumun ve Taramanın Püf Noktaları

Birçok USB ve FireWire bağlantılı tarayıcılar ilk kullanışta sizden sürücü ve

yazılım kurmanızı beklerler. Tarayıcıyı kurmadan önce kesinlikle kullanma
kılavuzunu okumanız önerilir.

Genel olarak, olabildiğince kaliteli tarama yapın ve internet sitesinde

kullanacağınız zaman dokümanın boyutunu ve kalitesini ayarlayın.
Sisteminizdeki RAM'in büyüklüğü ve daha ufak bir etken olarak işlemcinizin
çalışma hızı, ne kadar büyük bir dokümanı tarayabileceğinizi etkiler.

Eğer sadece 128 MB belleğe sahipseniz, 8x10" bir dokümanı 600 dpi’da
taratmayın. Çünkü sadece dosyanın büyüklüyü 93 MB’tın üzerindedir. İşletim
sisteminiz, tarayıcı yazılımınız, fotoğraf düzenleme yazılımınız ve diğer tüm
şeyler zaten belleğinizin büyük bir kısmını meşgul edeceğinden, sisteminiz
çöker.

Eğer çok seyahat ediyorsanız, mutlaka tarayıcı ışık montajı için kilit
mekanizmasını kullanın. Yalnız kullanmadan önce kilidi açtığınızdan emin
olun, yoksa ışığı tek bir pozisyonda sıkışmış şekilde alırsınız ve bu sağlıklı bir
tarama sağlamaz.

www.cizgi‐tagem.org 
 Çizgi TAGEM e‐Akademi 

Kameralar
Artık fotoğraf çekmeden önce yeni bir seçeneğiniz var. Eski bas-çek (analog)
fotoğraf makinenizden kurtulup bir dijital kamera kullanabilirsiniz. Dijital
kameralar elektronik olarak eski film teknolojisine benzerler ve bir anı, en iyi
şekilde yakalayıp arkadaş ve tanıdıklarla kolayca paylaşma imkanı sunarlar.

Dijital kameralar, kısa zamanda, geniş fiyat aralıkları sayesinde, birçok

kaliteli teknolojik ürün arasından gelir düzeyi yüksek teknoloji çılgınlarının
ilgisini çekmeyi başardı. Dijital kameraların bilgisayar ara yüzlerinde asgari
olarak CompTIA A+ onaylı teknolojiye ihtiyaçları vardır.

Depolama Ortamı / Fotoğraf Makineniz İçin Dijital Film

Bütün kullanıcı seviyesi fotoğraf makineleri, resimlerini bir çeşit taşınabilir

depolama ortamına kaydetmektedir. Bunu dijital filminiz olarak
düşünebilirsiniz. Günümüzde dijital fotoğraf makinelerinde en yaygın
kullanılan taşınabilir ortam muhtemelen SD (Secure Digital) kartlardır.

www.cizgi‐tagem.org 
 Çizgi TAGEM e‐Akademi 

Yaklaşık olarak bir buğday tanesi kalınlığında (kabaca 1" kare) olan bu
kartların kapasiteleri 64 MB ile 8 GB üstü arasında değişmektedir. Benzerleri
arasında bilgisayara ve bilgisayardan veri aktarımı konusunda en hızlı
olanlarıdır ve oldukça da sağlamdırlar.

Bağlantı

Günümüzde neredeyse bütün dijital fotoğraf makineleri direkt olarak USB

portundan bağlanmaktadırlar. Bir diğer yaygın kullanılan seçenek de, mevcut
pek çok kart okuyucudan biri vasıtasıyla sadece kartı bilgisayarınıza
bağlamaktır.

SD kartlar ya da diğerleri için özel tasarlanmış kart okuyucuları bulabilirsiniz.

Kart okuyucuların pek çoğu farklı formatları ve kartları desteklemektedir. Pek
çok bilgisayar da tümleşik kart okuyucuyla gelmektedir.

Özellik

Tıpkı tarayıcıda olduğu gibi bir fotoğraf makinesinin de yakalayabilme

kabiliyetini belirten sayısal bir değer vardır ki; megapiksel olarak adlandırılır.
Işığa duyarlı film yerine, dijital fotoğraf makinelerinde, CCD (charged
coupled device) ya da CMOS (complementary metal-oxide semiconductor)
sensör ve bunun yanı sıra ışığa duyarlı pikseller bulunmaktadır. Bunlar
görüntüyü yakalayabilir. Daha yüksek megapiksel değeri çekilen görüntü,
daha yüksek çözünürlükte olacaktır.

www.cizgi‐tagem.org 
 Çizgi TAGEM e‐Akademi 

Çok da uzun olmayan bir süre önce 1 megapiksel değeri, dijital fotoğraf
teknolojisi için sınırdı. Ancak günümüzde bunun on beş katı yüksek
çözünürlükteki makineleri çok daha ucuza bulabilmek mümkündür. Referans
olarak 2 megapiksel bir fotoğraf makinesi 4x6" büyüklüğünde basılabilir
kalitede görüntü üretecektir. 5 megapiksel bir fotoğraf makinesi ise 8x10"
ebatlarında aynı kalitede baskı sunabilir.

Çoğu dijital fotoğraf makinelesindeki diğer bir diğer özellik yaklaştırma, diğer
bir ifade ile "zoom" özelliğidir. Bunu en iyi şekilde yapmanın yolu normal
fotoğraf makinelerinin de kullandığı yöntem olan optik yaklaştırmadır. Bu da
makinenin lensleriyle alakalıdır.

Temel seviyenin üstündeki çoğu makinede bir optik yaklaştırma (optical

zoom) mevcuttur. Bunun anlamı yaklaştırma özelliğinin fiziksel olarak
makinenin içine gömülmüş olmasıdır. Bunun yanı sıra neredeyse bütün
makinelerde dijital yakınlaştırma (digital zoom) bulunmaktadır. Makinenizi
seçerken optik yakınlaştırması en az 3x olan bir makine seçiniz. Eğer daha
yüksek özellikleri finansal açıdan karşılayabiliyorsanız daha yüksek
yakınlaştırmalar daha da iyidir. Dijital yakınlaştırma pek bir işe yaramaz.

Biçim Etmeni

Tıpkı normal fotoğraf makinelerinde olduğu gibi ebatlar dijital makinelerde

de önemlidir. Dijital makineler pek çok biçim etmeniyle gelmektedirler. Çok
küçük, gömlek cebinde dahi taşınabilecek kompakt modellerden, dev
lenslere sahip canavar makinelere kadar geniş bir biçim etmeni
bulunmaktadır.

Her ne kadar evrensel bir doğru olmasa da genellikle daha büyük

makinelerde daha çok özellik ve sensör bulunmaktadır. Bu yüzden kalite
olarak büyük genelde iyidir. Şekil olarak lenslerin de içine girdiği dikdörtgen
bir yapı, bir de lenslerin gövdeye monte edildiği SLR türü vardır.

Web Kameraları

Bilgisayar kameraları, genellikle internet üzerinden video konferanslar için

kullanıldıklarından dolayı bu isimle anılmaktadırlar. Web kameraları
(webcam) genel I/O aygıtları arasında pek de yeni değildir.

www.cizgi‐tagem.org 
 Çizgi TAGEM
M e‐Akadem
mi 

Çoğu ins aki farkları ve özellikleri incelemez.

san gidip en ucuz olanını alır, arada
Aynı şekilde kurulum sırassında da yeterli özzeni gösttermezlerr. Şimdi webcam
w
alırken dikkat etm
meniz gerreken noktalara vev kullanım sırasınnda
abileceğin
karşılaşa niz proble
emlerden bazılarınna bakalım.

Webcam için en önemli

ö olgu görün
ntü kalitesidir. Weebcam’lerrde çözünnürlük
arak ölçü
piksel ola ülür. Çözü
ünürlüğü yüz bin ila birkaçç milyon aarasında değişen
farklı webcam’ler piyasa da
d bulunmmaktadır.. Pek çok k insanın hem fikirr olduğu
konu 1.33 megapikselin we ebcam içiin kullanılabilecek
k en yükssek çözün
nürlük
olduğudu ur. Çünkü
ü bundan n daha yü
üksek çöz zünürlüklerde görrüntü fazllasıyla
büyüdüğü için geniş bant bağlantıllarda dah hi aktarım
m sorunu yaratma aktadır.

Diğer birr önemli özellik

ö çe
ekilen karre sayısıd
dır (frame
e rate). B
Bu kamerranın
sizin saniyede kaç resminizi çektiğ ğini göste
eren sayıddır. Dahaa yüksek frame
oranı dahha akıcı bir
b görüntü sunar. Saniyed de 30 frame en iy yi kabul
edilmekttedir.

Birkaç megapikse
m ellik çözünürlük vee hızlı fra
ame oran
nına sahip
p bir kam
mera
video konferansı için size son dere
ece güzel olanaklaar sunacaaktır.

Online viideo kullaanan pek k çok insa an mikroffona ihtiy yaç duymmaktadır. Pek çok
kamera mikrofon
m la birlikte
e gelmek ktedir. İstterseniz kendinize
k e ayrıca mikrofon
m
da alabilirsiniz. Sık sık viddeo konuş şması yapan insan nlar gene
ellikle
mikrofonnsuz bir kamera
k alıp, kalite
eli bir kullaklık seti almakta
adırlar. Bu
B
sayede hem
h konu uşup hem m dinleme eyi yükse ek bir kalitede yappabilmektedirler.

Pek çok kameranın hareke et halindeeyken sizzi izleyebbilme özelliği vardır. Bu

video konferans verenler
v için önemmli bir öze
elliktir. Çünkü
Ç bu sayede yüzleri
y
sürekli ön planda olur. Bu ilginç teeknoloji innsan yüzü ünü tanıy
yabilmekte ve
gerektiğiinde hareeket ederrek yüzü resim ka aresinde tutabilme
t ektedir. Hatta
H
bazı firm
malar eğleenceli eklentiler da
ahi sunm maktadırla ar. Bunlar pek üreetken
özelliklerr olmasa da insanı güldüre ecek özelliklerdir.

www.cizgi‐tagem.orgg 
 Çizgi TAGEM e‐Akademi 

Webcam’in Ayarlanması

Webcam’lerin neredeyse tamamı USB arabirimini kullanmaktadır. Windows’ta

webcam sürücüleri sınırlı sayıdadır. O yüzden üreticinin sağladığı sürücüleri
doğru şekilde yüklediğinizden emin olun. Webcam’lerin çoğu yüksek hızlı
USB kullanır. Bu yüzden yüksek hzlı bir USB port bağlantısı yaptığınızdan
emin olun.

Kamerayı yerleştirdikten sonra test etmek isteyeceksiniz. Bütün kameralar

bir programla gelir ancak programı bulmak her zaman kolay olmaz. Bazı
firmalar programı "Bilgisayarım"a koyarken bazıları denetim masasına,
bazıları sistem klasörüne, bazılarıysa her üçüne birden koymaktadır.

Webcam kullanımının en zor kısmı webcam uygulamalarına webcam’inizin

olduğunu ve kullanım için ayarlarının yapıldığını tanıtabilmektir. Her program
için bu farklıdır, ancak kavramsal olarak basamaklar (sayısız istista ile
birlikte) aynıdır:

• Programa webcam kullanmak istediğinizi anlatın.

• Programa webcam’i otomatik olarak başlatmasını isteyip istemediğinizi
söyleyin.
• Görüntü kalitesini ayarlayın.
• Kamerayı test edin.

www.cizgi‐tagem.org 
 Çizgi TAGEM e‐Akademi 

Eğer kamerayla ilgili bir sorun yaşıyorsanız, ilk önce genel I/O problemleri
üstünde durun. Bu sorunların çoğunu çözecektir. Eğer hala webcam’i
program içinde çalıştırmakta sorun yaşıyorsanız, webcam kullanma olasılığı
olabilecek diğer programları kapattığınızdan emin olun. Windows bir anda
sadece tek bir programın webcam kullanmasına izin vermektedir.

Özelleşmiş I/O Aygıtları

CompTIA A+ sertifika sınavı için iki özel I/O aygıtını bilmeniz gerekmektedir;
biyometrik tarayıcı (biometric scanner) ve dokunmatik ekran (touch screen).
Şimdi bu oldukça özelleşmiş aygıtlara bakalım.

Biyometrik Aygıtlar

Eğer popüler Wikipedia Web sitesinden biyometrik terimine bakacak

olursanız şu tanımla karşılaşacaksınız: "Biyometrik (antik Yunan: bios =
'hayat', metron ='ölçüm') insanın gerçek fiziksel ve davranışsal özelliklerini
özel olarak tanıma üzerine kurulu otomatik yöntemlerin, çalışılma alanıdır."

Biyometrik alanı aynı zamanda kapı kilitleri ve güvenlik kameraları gibi

bilgisayar dünyasına pek de oturmayan bazı güvenlik aygıtlarını da kapsar.
Bu bölüm daha ziyade alıp bilgisayarınızda kullanabileceğiniz biyometrik
cihazlara odaklanmıştır. Bilgisayar dünyası, çok sayıda biyometrik teknolojiyi
kapsamaktadır. Örnek olarak parmak izi tanıyıcılar, ses tanıma yazılımları vs.

Bilgisayarlar biyometriği güvenlik amacıyla kullanırlar. Biyometrik aygıtlar

vücudunuzun retina, iris, kafa görüntüsü, parmak izi gibi size özel bölgelerini
bir çeşit algılama cihazıyla tarayıp, hatırlar. Bu bilgi bir anahtar işlevi görür
ve korunan aygıta yetkisiz kişilerin erişimi engellenir. Günümüzde kullanılan
biyometrik aygıtlar sadece kullanıldıkları bilgisayarları korurlar. Şekildeki
küçük USB aygıtında, küçük bir parmak izi tarayıcı vardır. Parmağınızı (sizin
seçeceğiniz herhangi biri) tarayıcı üzerinde kaydırarak cihaz içindeki verilere
erişebilirsiniz.

www.cizgi‐tagem.org 
 Çizgi TAGEM
M e‐Akadem
mi 

Daha az yaygın olan

o bazı biyometrrik aygıtla ar, bütün
n bilgisayyarları koruyan
güvenlik aygıtlarıdır. Micro osoft parrmak izi tarayıcı,
t k
kullanıcı a
adı ve şiffrenin
yerine geeçen bir USB
U aygııtıdır. Şek
kilde klavvyeye mo onte edile en bir tarrayıcı
görünme ektedir. Bir
B web siitesi ya da d progra am kullannıcı adı vee şifre isttediğinde
basitçe parmağın
p ızı taratıy
yorsunuz z. Aygıt kimliğinizi
k i onayladdıktan son nra
(parmak izinizin uyuştuğu
u unu varsa ayıyoruz) aygıtın yazılımı
y s
söz konus su web
sitesine ya
y da pro ograma gereken
g k
kullanıcı adını
a ve şifreyi
ş sağlamakta adır.

www.cizgi‐tagem.orgg 
 Çizgi TAGEM e‐Akademi 

Biyometrik aygıtlar aynı zamanda tanıma için de kullanılmaktadır. Tanıma

güvenlikten farklıdır. Tanıma aygıtları, yazılımları kim olduğunuzu
önemsemez sadece ne yaptığınıza odaklıdırlar. Buna en iyi örnek ses
tanımadır. Ses tanıma programları insan sesini, giriş komutlara ya da yazıya
dönüştürürler. Bilgisayarlar için ses tanıma bir süredir bilinmekteydi. Ancak
hiçbir zaman klavyenin yerini alabilecek kadar yüksek başarıya erişemediler.
Ses tanıma daha sınırlı komutun olduğu cep telefonu, PDA gibi aygıtlarda
yaygın olarak kullanılmaktadır. Eğer PDA, cep bilgisayarı veya cep
telefonunuza "Ahmet'i ara” derseniz, telefonunuz ne yapması gerektiğini
bilebilir.

Hangi biyometrik aygıtı kullanırsanız kullanın, çalıştırmak için aynı adımları

izleyeceksiniz:

• Aygıtı yükleyin.

www.cizgi‐tagem.org 
 Çizgi TAGEM e‐Akademi 

• Kimliğinizi parmak, göz ya da başka özel beden parçasıyla aygıta tanıtınız.

• Yazılımı ayarlayınız ve tarama sonucunda elde edeceği veriyi nerede
kullanacağını tanımlayın.
Barkod Okuyucular

Barkod okuyucular, standart UPC, yani evrensel ürün kodu (Universal

Product Code) barkodlarını okumak için tasarlanmıştır. Barkodları tek bir
amaçla, sadece envanter kaydı tutmak için okuruz. Barkod okuyucular
bilgisayardaki envanter veri tabanlarını kolay şekilde güncellemek için
kullanılırlar. Barkod okuyucular bilgisayarda kullanılan "özelleşmiş" en eski
aygıtlardır.

Bilgisayarlarda, iki tip barkod okuyucu yaygın kullanımdadır; kalem

tarayıcılar (pen scanners) ve el tarayıcılar (hand scanners). Kalem tarayıcılar
mürekkepli kaleme benzerler ve barkod üzerinde yürütülmelidirler. El
tarayıcılarında ise UPC kodu önünde tutularak taramanın başlaması için bir
düğmeye basılır. Bütün barkod okuyucular taramanın başarıyla
sonuçlandığını bildiren bir ses çıkarmaktadırlar.

www.cizgi‐tagem.org 
 Çizgi TAGEM
M e‐Akadem
mi 

Daha esk ki barkod

d okuyucu ular seri port kullaanıyorlardı. Ama y yeni nesiller PS/2
ya da US SB port kullanmak ktadırlar. Genellikkle barkodd okuyuc cunun bellli bir veri
tabanı yaa da satış
ş yazılımııyla çalışm
ması dışında herh hangi bir ayarlamaa
yapılmas sı gerekm
memekted dir. Kuşkulu olsa dad pek ço ok insan PS/2 tarz zı
okuyucuların daha iyi oldu uğunu söylüyorlarr. Çünkü bunlar basitçe kla avye gibi
davranm maktadırlaar. Okuyuucuyu kla avye giriş
şine, klav
vyeyi de ookuyucuyya
bağlıyorssunuz. Buundan ba aşka ihtiyyaç duyac cağınız ye
egane şey klavye girişi
verisini alan
a ve ça
alışan yazılım.

matik Ekranlar (T
Dokunm Touch Screens)

Dokunma atik bir ekran

e iki parçadan
p n oluşur. Normal bir b monittör ve bir çeşit
alıcı aygııt. Alıcı, monitöre
m dokunulma nokta alarını (genellikle parmakla a ya da
özel bir kalem
k ile) ve temas süresiini yakala ar. Sonra asında do okunmatik k ekran
aldığı veriyi bilgis sayara birr fare tıklama olay yı (click event)
e şeeklinde bildirir.
Dokunma atik ekranlar gele eneksel faare/klavyye girişiniin uygulaanmasının n
imkansız z olduğu ya y da pra atik olma
adığı yerleerde kullaanılırlar. Aşağıda
dokunma atik ekran nların kullanıldığı yerlerin bir kısmı verilmiş ştir:

• Danışm
ma Ekran
nları
• PDA’la
ar
• Satış Noktası
N S
Sistemleri
• Tablet Bilgisaya
arlar

www.cizgi‐tagem.orgg 
 Çizgi TAGEM
M e‐Akadem
mi 

Dokunma atik ekranlar iki gruba

g ayrrılabilir; PDA’larda
P aki gibi sisteme gö ömülü
olanlar ve
v satış noktası sis stemlerin
n çoğunda a kullanılldığı gibi bağımsız z
dokunma atik ekrannlar. Bir teknisyenn açısından bakac cak olursa ak, bağımmsız bir
dokunma atik ekrann dahili faresi
f bulunan bir monitör gibi düşü ünülebilirr. Bütün
dokunma atik ekrannlarda ayygıtın "fare" kısmıı için ayrıı bir USB ya da PS S/2
portu, he
erhangi bir
b USB fa are gibi yüklenme
y esi gerekeen sürücü üleriyle birlikte,
b
bulunacaaktır.

www.cizgi‐tagem.orgg