BA A RISI

AKU NROLOJ Do. Dr. Ayhan Blk

BA A RISI LIFETIME PREVALANSI

Tip Primer Ba A r s
Gerilim Tipi Migren

Prevalans %
78 16

Sekonder Ba A r s
Fasting 19 Sinuzit 15 Kafa Travmas 4 Non-Vaskler 0.5 ntrakraniyal (tmrler vs) Lifetime prevalans: Bireyin hastal kla hayat boyu kar la ama oran

A RIYA DUYARLI YAPILAR 1

Venz sinslerin veya kortikal dallar n n gerilmesi, trombozu veya yer de i tirmesi Anteriyor ve posteriyor fossaya ait duramater veya intrakraniyal ya da ekstrakraniyal arterlerin gerilmesi, dilatasyonu veya inflamayonu

A RIYA DUYARLI YAPILAR 2

5., 9. ve 10. kraniyal sinirler ve ilk servikal sinirlerin gerilmesi, yer de i tirmesi ya da hastal klar ntrakraniyal bas n de i iklikleri Skalp, yz, gz, burun, kulak ve boyun

A RI YKSNDE SORULMASI GEREKENLER

Atak ba lang c nda a r lokalizasyonu Atak sresi Atak s kl ve sresi A r n n iddeti A r n n niteli i Birlikte bulunan ek zellikler ( bulant , kusma, fotofobi gibi )

Agreve eden (art ran) veya presipite eden (ortaya karan ) faktrler Hafifleten faktrler Sosyal yk Aile yks Gemi a r hikayesi Ba a r s n n etki derecesi (impact )

A RI LOKAL ZASYONUNA RNEKLER 1

: tek tarafl , yar m ba a r s eklindedir. Ataktan ata a taraf de i ebilir. Ancak, bir tarafta daha fazla ortaya kar. Eri kinlerde % 20-30 oran nda iki tarafl d r. ( ocuklarda bu oran artar) Kme ( Cluster ) ba a r s : Hemen her zaman tek tarafl d r. A r bir gz evresinde, al nda veya kom u yap lardad r. % 15- 20 hasta bir kme peryodunda olan taraf n n di er kme dneminde de i ti ini belirtir. Nadiren, bir kme peryodu iinde a r taraf de i tirebilir.
Migen

A RI LOKAL ZASYONUNA RNEKLER 2

tipi ba a r s : % 60 vakada iki tarafl d r.o unlukla bifrontal veya bioksipital yerle imlidir. Organik sebeplerden kayanaklanan ba a r lar nda: Daha ok lokalize a r vard r. rnek olarak; periorbital a r gze ait patolojiyi ( glakom, optik nevrit gibi) gsterir. Fasiyal a r trigeminal nevraljiyi, Al na loklalize a r frontal sinuziti akla getirir. Yine beyin tmrl hastalar n % 50 sinde ba a r s vard r ve bu a n n % 80 i tmr taraf na lokalizedir.
Gerilim

A RI SRES NE RNEKLER
migen a r s 4 -72 saat srer. 72 saatten uzun sren migren a r s migren statusu olarak adland r l r. Tipik kme ba a r s 15 -180 dakika srer Paroksismal hemikrania; 5-20 dakika srelidir. Episodik/ tekrarlay c gerilim tipi ba a r s n n sresi 30 dakika 7 gn aras nda de i ir. Organik sebeplerden kaynaklanan ba a r lar nda karakteristik bir sre yoktur.
Tipik

A RININ N TEL
a r s zonklay c veya pulzatil ( nab z at m ile senkron), s kl kla knt ba lar, yava yava art gsterir. Orta veya iddetli a r olana kadar zonklay c karakter kazanmaz. Kme ba a r s derinden hissedilen, can s k c karakterde ( boring), veya delici karakterdedir. Gerilim tipi ba a r s knt karakterde, bant eklinde ba sarar ekilde hissedilir. Rptre anevrizma ( subaraknoid kanama) a r s s kl kla ani ba lang l , srekli, ok iddetli, zonklay c d r. Hastalar ilk defa byle bir a r ile kar la t klar n belirtir.
Migren

AGREVE EDEN VEYA PRES P TE EDEN FAKTRLER 1 menstruasyon, stres, relaksasyon, ok az veya ok fazla uyuma, hava de i ikli i, nem de i ikli i, ykseklik, parlak a maruz kalma, grlt, parfm kokusu. Migrenlilerin % 10unda yiyecekler a r y tetikler. Bunlar: ikolata, kahve, alkol ( zellikle k rm z arap ), limonlu yiyecekler, nitrat , aspartat ieren yiyecek/iecekler. Kme ba a r s n alkol agreve eder.
Migren-

AGREVE EDEN VEYA PRES P TE EDEN FAKTRLER 2 tipi ba a r s n gnlk stes agreve eder. Genellikle gn sonu ortaya kar. Trigeminal nevralji de yzde ve a zda a r y tetikleyen noktalar / triger point vard r: yemek, konu mak, so uk hava ile temas, di f ralama, yz y kama a r ata n uyarabilir. Beyin tmrndeki ba a r s postural de i iklik, ne e ilme veya ksrkle art gsterir. Subaraknoid kanama fiziksel efor/zorlanma sonras ortaya kabilir.
Gerilim

B RL KTE BULUNAN SEMPTOMLAR

Vizel ya da somatik aura varl migren d ndrrken, Lakrimasyon ve ipsilateral burun t kan kl varl kme tipi ba a r s d ndrr .

BA A RISININ SINIFLANDIRILMASI: ULUSLARARASI BA A RISI DERNE I ( IHS 1988 )

1. Migren Aural migren, auras z migren, hemiplejik migren, baziller migren, oftalmoplejik migren, retinal migren, migren ekivalanlan, migren komplikasyonlar , migren statusu. 2. Gerilim tipi ba a r s Epizodik, kronik tip. 3. Kme ba a r s ve kronik paroksismal hemikrania 4. Yap sal lezyonlarla ilgili olmayan e itli ba a r lar Dondurma ba a r s , ksrk ba a r s , fiziki eksersiz veya seksel ba a a r lar 5. Kafa travmas ile ilgili ba a r lar Akut veya kronik postravmatik ba a r s .

BA A RISININ SINIFLANDIRILMASI: ULUSLARARASI BA A RISI DERNE I ( IHS 1988 )

6. Vaskler hastal klarla ilgili ba a r lar Transient iskemik atak, strok, subaraknoid kanama, arteritis, venz tromboz ve hipertansiyondaki ba a r lar . 7. Non-vaskler intrakranial bozukluklarla ilgili ba a r lar Kafa ii bas n artmas veya azalmas , intrakranial enfeksiyon, kimyasal irritasyon, beyin tmrleri. 8. Baz maddelerin kullan lmas veya kesilmesi ile ili kili olan ba a r lar Vazodilatatrler, karbon monoksit, alkol, ergotamin, kafein, analjezikler, narkotikler ve strojen preparatlar . 9. Non-sefalik enfeksiyonla ilgili ba a r lar Beyin d ndaki viral veya bakteriye! enfeksiyonlar n neden oldu u toksik ba a r lar

BA A RISININ SINIFLANDIRILMASI: ULUSLARARASI BA A RISI DERNE I ( IHS 1988 )

10. Metabolik bozukluklarla ilgili ba a r lar :
Hipoksi, hiperkapni, hipoglisemi ve di er metabolik hastal klar.

11. Kranium, boyun, gzler, kulaklar, burun, sinsler, di ler, a z veya di er yz veya kranial yap larla ilgili ba a r lar veya yz a r lar 12. Kranial nevraljiler, sinir trunkusu a r s
ve deeferantasyon a r s .

NROGRNTLEME / BT VEYA MR ENDIKASYONLARI

50 ya n stndeki bir hastada ilk defa ba a r s Ani ba lang l ve dayan lmaz ba a r s A r patterninde belirgin de i iklik ( s kl kta, iddetinde veya sresinde art ) Ttipik migren auras nda grlenlerden farkl semptom ve bulgular n ortaya kmas (ift grme, krlk gibi )

Konfzyon, dizziness (ba dnmesi ), duyu kayb Meningeal bulgular: Ense sertli i, Kernig veya Brudzinski bulgular Yak n malignansi, kafa travmas veya konvulziyon yks Var olan ba a r s nda ktle eme

MLGREN
Tan m : Migren; genetik olarak yatk n bireylerde, primer beyin disfonksiyonu sonucu nrovaskler reaksiyon rn olarak aral klarla gelen ya da bazen sabit olabilen ba a r lar d r Epidemiyoloji: Migren tm hayatlar boyunca kad nlar n %18'ini, erkeklerin ise %6's n etkiler. Prevelansm tepe noktas 25 ve 55 ya lar aras ndad r .

M GREN ATA ININ FAZLARI

FAZ I: PREMON TORY FAZ: ba a r s ncesi saatler veya gnlerde FAZ II: ANA ATAK FAZI: Ba a r s faz , % 15 vakada aura ile birliktedir. FAZ II a: AURA FAZI: ba a r s ndan hemen nce veya a r ile FAZ II b: BA A RISI FAZI FAZ III: BA A RISI Y LE ME DNEM

AURA
Aural Migrende ba a r s genellikle aura olarak tan mlanan grsel semptomlar takiben geli ir.K sa srelidir.( 5-10 dakika). Bazen a r ile birlikte devam edebilir.

S kl kla sintilasyonlu skotom, fotofobi

k k v lc m ya da fla

eklinde,

Seyrek olarak; byk parasentral ya da santral grme alan defektleri, homonim hcmianopsi, ya da kortikal krlk

AURA DEVAM
Grsel semptomlar d nda fokal beyin disfonksiyonunu gsteren di er bulgular da olabilir; parestezi,hemiparezi, disfazi gibi.. Diplopi, tinnitus, i itme bozuklu u, vertigo ve ataksi gibi beyin sap tutulum bulgular da grlebilir.

PATOGENEZ: MIGREN TEORILERI

Vaskler teori Trigeminovaskler teori Nrojenik teori Serotonerjik teori

VASKLER TEORI
Patogenez

ile ilgili ileri srlen ilk teori 1938'de Wolff ve Graham' n nclk ettikleri al malarla ortaya konan vaskler teoridir ve uzun y llar geerlili ini korumu tur. Bu teoriye gre bir migren ata auras ndan sorumlu olan intrakranial arterlerdeki vazokonstriksiyon ile ba lar ve bunu takip eden ve uzun sren ekstrakranial arterlerdeki vazodilatasyon dneminde tipik zonklay c ba a r s olu ur.

TRIGEMINOVASKLER TEORI
Beyinsap ndaki dorsal raphe nkleusu ve locus ceruleus'un aktivitelerinde de i im olur. Bu nkleuslar n serotonerjik ve adrenerjik santral uzant lar kranial (dural ve skalp) sirklasyondaki arterler dilatasyona neden olurlar. Arterlerdeki vazodilalasyon trigeminal sinirin perivaskler liflerini stimle ederek a r ya ve vazoaktif nropeptidlerin a a kmas na neden olur. Bunun sonucu ise yukarda tan mlanan steril nrojenik inflamatuar cevapt r ve bu durumda a r daha da artar.

NROJENIK TEORI

Migren ata n n aura dneminde beyin sap ndaki dorsal raphe nkleusu ve locus ceruleusdaki de arjlar projekte olduklar oksipital korteksde bir elektriksel eksitasyona ve kortikal mikrosirklasyonda vazokonstriksiyona neden olurlar. Korteksde sodyum, kalsiyum ve klor iyonlar n n hcre iine girmesi ile nronal aktivitede geici bir depresyon olu ur ve bununla uyumlu olarak da blgesel hipoperfzyon meydana gelir. Olu an bu hipoperfzyona "oligemi" denir. Oligemiyi daha sonra hiperemi izler. Yap lan ara t rmalar noronal depresyonun ipsilateral hemisferde oksipital korteksden ba layarak ne do ru dakikada 3 mm bir h zla yay ld n ve s kl kla lateral sulkusda durdu unu gstermi tir l

MIGRENDE SEROTONININ ROL

Migrenin

patofizyolojisinde gl vazokonstriktr zelli e, sahip serotoninin (5-HT) rol 1960'l y llardan beri bilinmektedir. Serotonin vaskler tonusun sa lanmas nda ve a r n n endojen kontrolnda rol oynar. Serotonin reseptrleri ise ba l ca ana grupta toplanabilir;'5-HT1, 5-HT2 ve 5-HT3.

MIGRENDE SEROTONININ ROL

Her reseptr tipi farkl farmakolojik yan t olu turur. Kranial damarlarda (bilhassa ekstrakranial) bulunan 5-HT1 benzeri reseptrler, vazokonstriksiyonda ve inflamatuar polipeptidlerin salm mm n inhibisyonunda rol oynarlar. Bu nedenle bunlar akut migren nbeti tedavisinde etkilidirler. Triptanlar olarak bilinen ilalar. 5-HT2 reseptrleri ise temporal arterlerdeki vazokonstriksiyon, kranial kapiller permeabilite ve platelet agregasyonu art ile ilgilidirler. Migrenin profilaktik tedavisinde bu nedenlerle 5HT2 antagonistleri kullan l r.

AURASIZ MIGREN TANI KRITERLERI 1

A B C En az be atak (B-D klar na uyan) 4-72 saat sren ba a r s (tedavisiz veya ba ar s z tedavi ile ) Ba a r s n n a a daki zelliklerden en az ikisini gstermesi 1. Tek tarafl lokalizasyon 2. Zonklay c a r 3. Orta veya iddetli a r 4. Merdiven kma veya benzer aktivite ile art

AURASIZ MIGREN TANI KRITERLERI 2/DEVAM

D Ba a r s s ras nda a a dakilerden en az birinin olmas : 1.Bulant ve/veya kusma 2. fotofobi ve fonofobi E A a dakilerden en az biri:
1.Hikaye,fizik ve nrolojik muayenenin IHS grup 5-11 listelenen hasatl klardan birini gstermemesi 2.Hikaye,fizik ve nrolojik muayenenin IHS grup 5-11 listelenen hastal klardan birini d ndrebilir, ancak uygun ara t rma ile bunlar n d lan r. 3.Byle bir hastal k olsa bile,migren ataklar n n ok daha ilgisiz zamanda ba lamas

AURALI MIGREN TANI KRITERLERI

A. ( B kk na uyan ) en az iki atak B. A a daki drt zellikten en az
1. Beyin disfonksiyonunu gsteren tam olarak dzelen bir veya iki aura semptomu 2. Drt dakikadan daha fazla srede yava geli en en az bir aura semptomu veya iki veya daha fazla ard s ra olu an semptom 3. Tek bir aura semptomunun 60 dakikadan daha uzun srmemesi 4. Auray 60 dakikadan daha az bir srelik aradan sonra ba a r s n n izlemesi (a r auradan nce veya ayn anda da ba layabilir)

C.yk, fizik muayene ve uygun tan testleri ile sekonder a r etyolojisinin d lanmas

BAZILER MIGREN TANI KRITERLERI

Tan m: Aura semptomunun a k bir ekilde beyin sap veya her iki oksipital loptan kaynakland n n gsterildi i migren A. Bir nceki tablodaki (aural migren) migren kriterlerinin varl B. A a daki aura semptomlar n n iki veya daha fazlas n n olmas :Dizartri, Vertigo, Tinnutus, itme azl ,ift grme, Ataksi, kitarafl parestezi, ki tarafl kuvvet kayb ve Bilin seviyesinde azalma

FAMILYAL HEMIPLEJIK MIGREN TANI

KRITERLERI

Tan m: hemiparezi ieren aura ve en az birinci derecede bir akrabas nda benzer ata olan migrenli. A. Aural migren kriterlerinin varl B. Hemiparezili aura (hemiparezi ba a r s s ras nda da devam edebilir) C. En az birinci derecede bir akrabas nda benzer atak

GER L M T P BA A RISI
Prodrom ve aura yoktur. A r hafif ve orta iddetli ki tarafl a r . %10-20 tek tarfl d r. A r yerle imi; s kl kla frontal temporal blgede ve bant eklindedir. Baz hastalar perikranial veya servikal hassas ndller tan mlar. Gnlk aktivite ba a r s n art r r.

EPIZODIK GERILIM TIP BA A RISI

Tan kriteri: A. Kriter B-D ye uyan en az 10 tane ba a r s epizodu. Bu tip ba a a r l gnler:y lda 180, ayda 15 gnden az olmal . B. 30 dakika- 7 gn aras nda sren ba a r s C. A a daki a r zelliklerinden en az ikisi 1. Bask /s k t rma eklinde ( zonklay c de il ) 2. Hafif veya orta derecede iddetli a r 3. ki tarafl yerle im 4. Merdiven kma veya benzer aktivite ile artma gstermemesi D. A a dakilerden ikisi 1. Bulant veya kusma olmamas ( i tahs zl k olabilir ) 2. Fotofobi ve fonofobi yoktur.

KRONIK GERILIM TIP BA A RISI

Tan kriteri: A. Kriter B-D ye uyan en az 10 tane ba a r s epizodu. Bu tip ba a a r l gnler:y lda 180, ayda 15 gnden fazla olmal . B. A a daki a r zelliklerinden en az ikisi 1. Bask /s k t rma eklinde ( zonklay c de il ) 2. Hafif veya orta derecede iddetli a r 3. ki tarafl yerle im 4. Merdiven kma veya benzer aktivite ile artma gstermemesi C. A a dakilerden ikisi 1. Kusma olmamas 2. A a dakilerin birden fazla olmamas : Bulant ,fotofobi veya fonofobi

KME (CLUSTER) BA A RISI

iddetli a r , tek tarafl , orbital, suborbital ve/veya temporal orjinli,15-180 dakika sren en az 5 atak A a dakilerden en az biri: konjuktival

k zar kl k, lakrimasyon,nazal konjesyon, rinore, al n ve yzde terleme veya gz kapa demi; ve

Bir gnde tipik 6-8 a r ata

KRONIK GNLK BA A RISI

Tan m: Ayda 15 gnden daha s k olu an ba a r s n kapsayan heterojen bir s n f.
4 saatden fazla sreli ba a r s
y y

Transforme migren % 31 Kronik gerilim tipi ba a r s Kme Ba A r s

% 53

4 saatden daha k sa sreli

y

TRANSFORME MIGREN
Transforme

Migrenli hastalar tipik olarak 10-20 ya lar nda epizodik migren yks vard r. % 90 hastada auras z migren vard r. Tipik bir hastada; aylar, y llar iinde a r lar daha s kla rken, a r n n beraberinde olan fotofobi, fonofobi ve bulant gibi semptomlar giderek iddetini kaybeder. Migrenin di er zellikleri devam eder( tek tarafl l k, zonklay c l k gibi) A r lar nerdeyse gnlk hale gelir.

SEKONDER BA A RILARI
Post travmatik ba a r s ntra kranial kavitedeki hastal klar ile birlikte grlen ba a a r lar - d k BOS bas nc , - artm intraranial bas n: tmr, hidrosefali,idiyopatik intrakraniyal hipertansiyon Sinuzitler SSS enfeksiyonlar (menejit, ansaefalit) Dev Hcreli Arterit Trigeminal nevralji