1

Sar boay feda etmeyecektiniz!

Prof. Dr. Ali Demirsoy, Hacettepe niversitesi, 20121

Aslanlar bir sr topluluunu2 gzlerine kestirmiler. Onlar yiyerek ayakta kalabileceklerine karar vermiler. Ancak gemite ana babalarnn da bu sr srsne gzlerini diktiklerini, bir frsatn bularak drt bir taraftan saldrdklarn; ancak bu srden bir mavi gzl boann ileriye karak sry koruduunu ve aslanlara kar yaplan bu onurlu savan tm dnyaya rnek olduunu byklerinden dinlemilerdi. Atalarnn bu mavi gzl boaya kar kinlerini ve hnlarn da defalarca dinlemilerdi. nk bu mavi gzl boa, sadece kendi srsn korumakla kalmam, stepte ayn durumda olan dier srler de bu sava uzaktan da olsa izlemi ve az ya da ok kendilerine nemli dersler karmlard. Bu nedenle aslanlar, bu mavi gzl boaya ve onun izinden gidenlere tutuklar kini hi eskitmemilerdi. Eer mavi gzl boann dnya gr stepteki ya da ldeki dier topluluklara yaylrsa, aslanlar a kalacakt. ok uratlar bu mavi gzl boay etkisiz hale getirmeye ve daha sonra da brakt izlerini silmeye; ancak mavi gzl boa o denli saygn bir dnya gr brakmt ki, srde, onun gibi vatan iin kendini feda edecek, uygarla ak, tehlikeleri nceden grerek nlem almay bilen, ona benzer birok boa yetimiti. Aslanlar bir boayla baa kamazken, arkadan ona benzer baka boalarn geldiini grnce,
1

Trkiyedeki gelimeler zerine bu yaznn asl 29 Kasm 2010da yazlm ve adresinize gnderilmitir. Aradan geen srede ortaya kan olaylar yaznn tmyle doru bir mantkla ele alndn kantlamtr. Birka ekiyle yaz tekrar gnrerilmitir.
2

Sr, kz, sr szckleri genel kabul olarak aalatc geleneksel anlamyla deil, sadece bir canl topluluundaki tanmlar belirten anlamnda kullanlmtr.

geleceklerini gvenceye alabilmek iin, son derece sinsice ve zalimce bir plan hazrladlar. Geri mavi gzl boa 74 sene nce lmt; ancak fikirleri hala geni bir kitlede yaatlyordu. Daha da tehlikelisi, mavi gzl boa, bir zamanlar aslanlara kar n saflara atlrken, arkasndan gelen birok gen boa onu rnek almt. imdi bu boalarn bir ksm i bandayd ve zaman zaman yalpalarlarsa da yine de en azndan- sze gelince onun izinde olduklarn sylyorlard. Aslanlar, doksan yl nce aldklar dersi unutmamlard, bir daha da ayn taktii kullanmak istemiyorlard. Bu kertmeyi daha baka bir yolla yapmalydlar. nk mavi gzl boann yetitirdii ya da onun izinden giden sar boalar sry tehlikelere kar korumaya devam ediyorlard. Aslanlarn her atan u ya da bu ekilde az hasarla da olsa nlemeye devam ediyorlard. Bu zverili ve gelecei nceden kestiren; ayn zamanda aslanlarn ne melun hayvanlar olduunu bilen sar boalar aslanlar iin tehlike olmaya devam ediyordu. Sonunda aslanlar bir plan yaptlar. Biz srnn iine dorudan girersek farkna varr ya bize dar atarlar ya da sylediklerimizi dikkate almazlar. En iyisi biz akallarla anlap, onlarn iine sokup, eitli slogan ve akl vermeler ile u mavi gzl boann artklarn bizzat toplumun kendilerine temizlettirelim. Sonunda akal, sinsi sinsi, toplumun iine girer; grnrde fazla bir crm yoktur ki korkulsun; beyninin iinde sakl olan da zaten kimse bilemez. Kuyruk sallayarak, yalan syleyerek, onun bunun bir yerlerini yalayarak, toplumun iine szar ve yava yava aslanlarn mesajn, toplumda burnuna hrzma geirilmi kzlerle ya da satlmaya ve verilen greve yok demeden boynunu uzatarak yapmaya hazr kzlerle (biz onlara rnein srlarn basn mensubu ya da satlm bilim adamlar diyelim) topluma yaymaya baladlar. Aslanlar esasnda sizin iyiliini istiyorlar, kendi ilerine almak istiyorlar, hatta sizi

dardan gelecek tehlikelerden korumak bile istiyorlar, yle ki, sizi korumak iin srnzn ortasna kendilerinden birilerini gndererek savunma sistemi bile kurmaya razlar. Ancak sizin demokratik, zgr, kendi kimliini gelitirmi, vesayet altnda olmayan bir topluma dnmenizi nleyen; srnn en dnda gsn aslanlara kar evirmi, gzlerini aslanlardan ayrmayan u sar boalar var ya, bizim ilikimizi bozan ite onlardr. Eer bu sar boalar ortadan kaldrrsanz, etkisiz hale getirirseniz ya da bize teslim ederseniz, ilikilerimiz normalleecek ve siz de bizim gibi uygar dnyann bir paras olacaksnz. Aslanlar ilk olarak gzn dikkatle kendilerine dikmi ortadaki sar boay, aramzdaki iyi ilikileri bozuyor, toplumun demokrasi ve zgrlk duygularn zedeliyor bahanesiyle teslimini istedi. Bunun iin sudan bir bahane uydurarak, dier sar boalar da ikillendirmemi olacaklard. Dier sar boalar, hadi huzursuzluk kmasn, ilikiler bozulmasn, baz sar boalarn bir ksmnn foyas da bu arada aa kmasn, srlar ve kzler de huzursuz olmasn diye verelim gitsin dediler. Zincir krld. Aradan birka zaman getikten sonra aslanlar bu sefer bir baka sar boay istediler, bir defa evet demeye altrlm sar boalar buna da evet dediler ve bir gn n saflarda yer alan sar boalar bylece bitirildi, kalanlar da sindirildi. Sr srleri zellikle geceleri belirli bir dzene gre konulanrlar. En dta koruma grevi yapan gz pek, deneyimli boalar bulunur. Yzleri hep da dnektir, uyanktrlar ve kendilerini itekiler iin feda edecek duygulara sahiptirler. Bir i halkada yine boalar bulunur; ancak bunlar yeterince deneyimli deildir; bir panik srasnda srye yeterince hkim olamadklar iin n plana karlmazlar. Eer srye insan eliyle kz katlmsa ya da u ya da bu ekilde toplumsal grevini artk

yapamayacak duruma gelmi kzler varsa onlar bunlarn arkasnda, daha ite inekler, en ite de danalar ve buzalar bulunur. Srnn en krlgan halkas kzler ve ineklerdir. Kandrlmalar kolaydr. Dolaysyla akallar, ynlendirmelerine ncelikle inekler, daha sonra da kzler ile balar. Aslanlarn mesajn, doruluk adna kendisi iletiyormu gibi herkesin kulana fsldarlar. Yllarca bu ynlendirmeyi yaparlar. Sonunda kzler, inekleri de yanna alarak, gen boalara, u dardaki sar boalar olmasa, biz aslanlarla gl gibi geinip gideceiz demeye balarlar. Bu sar boalar hem bizim ibirliimizi bozuyorlar hem de tam demokrasiye gememizi ve zgrle kavumamz nlyorlar. Ne zaman ki srnn dna kmaya altksa, aslanlarla ibirliine kalksak, bu sar boalar, aynen dedeleri mavi gzl boa gibi, bizi engelliyor. Biz istediimiz gibi yaamak istiyoruz, hibir engelle karlamak istemiyoruz, geleneklerimize gre kuyruk sallamay, istediimiz yerde brmeyi, canmz isterse de sry terk edip yeni dnyalara almak istiyoruz. Ancak bu sar boalar, sizi aslanlar kapar diye her eyimizi kstlyorlar. Gen boalarmz, ne olur, demokrasi ve zgrlk adna gz yumun da u ba belas sar boalar ya aslanlar alp gtrsn ya da biz baz bahaneler bularak onlarn nne atalm ya da bir kulp takp tutuklayalm. Ancak bunlarn hepsini grmemezlikten gelin. Demokrasi adna Mavi boann ve sar boalarn glgesinde olduka iyi bir yaam srm olan gen boalar, sonunda yumuadlar ve kendilerinin gururu olan sar boalar u ya da bu ekilde u ya da bu adla- aslanlara kaptrdlar. Hlbuki bu sar boalar, sry korumak iin gemite kendilerini ne kadar tehlikeye atmlard. Onun iin boyunlarna ve alnlarna o baarlarn ansna ne gzel yldzlar ve kurdeleler takmlard. Sar boann aslanlara yem edilmesi balangta, bir

dalgalanmaya neden olduysa da, srnn iinde ok da byk bir deiiklik olmad. Bunun nedeni daha sonra anlald. nk i halkada bulunan, ksmen boynuzu krlsa da, yine de iteki rk iin kendini feda edecek bir halka daha vard. Onun zerine akal tekrar devreye soktular, ayn szler ayn nakaratlar. Sonunda boynuzu krk olan boalar da aslanlarn nne atld. Sonunda bir iteki daha az etkin olan halka da etkisiz hale getirildi ve sonunda savunmasz bir hale gelmi kzlerle ineklere kald. Aslanlar bu inek ve kz srsn ortalarna alarak yava yava tkettiler. Sonunda da yaadklar yerlere aslanlar yerleti. Kalkanlarn oraya diktiler. Bin bir emekle yetitirilen, sar boalarn yerini almas gereken gen boalar yaptklar hatay anladlar, ancak ge anladlar; boazlar aslanlarn aznda iken mitsiz gzlerle birbirlerine bakp, ancak hrltyla biz sar boalar feda etmeyecektik diyebildiler.

Aslanlar aslnda ne istiyor? oumuzun yanld bir husus var. Aslanlarn esas hedefi sar boa ya da gen boalar deil, bir cemaat ve bir rktr. Aslanlar bu rk ve bu cemaati tarihleri boyunca hi sevmediler. Hep dman grdler. zellikle de mavi gzl boann yetitii topluluk en tehlikelisiydi. nk rnek tekil edecekti. Karlarna alarak deil, ilerine szarak onlar yok etmek gerekiyordu. Kendi iindeki ibirlikileri kullanarak, iyi niyetli-saf kesimi duygusal olarak smrmek suretiyle hedefe ulaacaklard. yle de yaptlar. Esasnda bu stepte yakn zamanda benzer taktii dier gruplara da baaryla ekil deitirerek uygulamtlar. Sanki byle bir taktii

insanlardan renmilerdi; sanki tarih okumulard, Koca Sovyetler Birlii, bir zamanlarn Yugoslavyas da bu sr topluluklar gibi paralanmt. Keke aslanlar gibi, bu sr topluluklar da biraz tarih okusaydlar, gzlerinin nnde olup bitenleri grebilseydiler; sar boalarn koruyabilseydiler

Aslanlar, akallar, Srlar dnyasndan karlacak dersler: La Fonten masallarna katk Aslanlar yine de bu srdekilerin hepsini imhaya kalkmyor. Sanki Irak, ran ve Pakistanda olanlar okumu gibi davranyorlar. birlikilerini, zalim amalarna ulamalarna zemin hazrlayanlar, son darbeyi vurmadan yanlarna alp gtryorlar. Irakta Saddama yeminli st dzey komutanlarnn ounun tek bir kurun atmadan, aslanlar lkesi Amerikadaki bilinmeyen adreslere gtrlp gerekli zenle korunduklar yazlp iziliyor. Belli ki aslanlarn hainleri bulup seme gibi stn bir yetenekleri ve gerektiinde onlar lkesinde en iyi ekilde arlama gibi bir meziyetleri de vardr. Srlerin iine en iyi szma yolu o srdekilerin diliyle ve geleneiyle davranan birilerini bulmadr. Dedik ya aslanlar sanki Bizans oyunlarn insanlk tarihini okuyarak renmi gibiler. Aradklar kiileri ounluk hibir zaman tanm ok iyi yaplamayan dincilerden ve grnr milliyetilerden, ayrca dneklerden ve toplum iinde gvenilir kesim olarak bilinen szm ona bilim adamlardan semeleri baarlarn kanlmaz klyor. Gzn aslanlar zerine dikmi sr, iinde gezen hainlerin bu nedenle bir trl farkna varamyor.

zel eitilmiler tuzaa ekme iin kullanlyor Avclar, keklik srlerini tuzaa drmek iin, zel olarak bir kafeste eittikleri bir ya da birka keklii kullanrlar. ktklar topluma ihanet iin eitilmi bu keklikler ttke, geni bir kitleyi oluturan dierleri avcnn nian menziline srklenir. Bu ibirliki keklikleri zellikle insan toplumuna projeksiyon yaptmzda, politikac, ke yazar ve baz bilim adam kimliindeki ucubeler ekilleniyor. Belli ki Amerikallar ok becerikli insanlar ya da ustalar ngilizlerden bu adan ok ey renmie benziyorlar; nk toplumlar ynlendiren ve srkleyen insanlar semede ok baarllar. Setiklerinin hepsini srnn iine gndermiyor; ayrca bir ksmn lkesinde arlyor ve isteklerini saygn bir kimlik kazandrd bu insanlarn grsel ve szl talimatlarym gibi, hedefteki srye dikte ettiriyorlar. Bunun iin Humeyninin bir zamanlarn komnist Sovyetler Birliine kar kullanlmak zere ilk olarak Trkiyede daha sonra Fransada ykseliini okumak bile yeterli. Hem randa hem Irakta demokrasi ve zgrlk adna veriliyormu gibi- sar boalarn feda eden ordularn dt perian durum herkese biliniyor. Aynsn baka bir lke iin hazrlamadklarna kim gvence verebilir?

Kafesteki ynetici Trkiye iin herhalde dnya siyaset tarihinde grlmedik baka bir senaryo daha yazld. Byle bir senaryonun ancak bizde baaryla oynanabileceini tahmin etmi olmallar. Bu aslanlar bir gn bu srde birok can alm bir katili darda yakalayp, srnn liderlerine belirli koullarla teslim ediyorlar. On binlerce can ortadan kaldran bu katili,

zenle korunan, her trl hizmetin verilecei bir kafese koyacaksnz, zel ulaklar araclyla talimatlar vermesine izin vereceksiniz; hatta gerektiinde yerel yneticileri ve devletin yneticilerini tehdit etmesine gz yumacaksnz diyorlar. Srnn zerine toplanan kara bulutlar gzlerden saklayabilmek iin de basn diye kurulmu olan bandoda hep bir azdan zgrlk ve alm marn en yksek perdeden alacaksnz. Ancak merak edebilirsiniz, iyi de toplum btn bunlara nasl bakyor; nasl tepki gsteriyor diye? Bunun iin fazla eziyet ekmenize gerek yok. Belgesel gsteren televizyonlarda, Afrikadaki Serengeti otlaklarnda, basiretsizlii nedeniyle ncelikle sar boalarn aslanlara yem ederek savunmasz kalm, etrafn aslanlarn evirdii, her cepheden bin bir hile ile saldrlara urayan, donuk, anlamsz ve tepkisiz baklarla evresine aval aval bakan srleri izlemeniz yeterli

Bu yk burada bitmiyor yklerle anlatmay ok sevdim. Ancak, yk burada bitmemeli derim. Aslanlarn biraz nce deindiimiz ekilde, esas hedefleri doal olarak sar boalar deil, sr rk ve onlarn oluturduu cemaatin grdr. Aslanlar bu rka ve bu cemaate dmanlardr. Siz bakmayn bu cemaatle kol kola gezdiklerine, i birlii yaptklarna; esas amalar, bu rk etkisizletirmek; dnyadaki bu cemaati ortadan kaldrmadr. Bunu defalarca aslanlarn kendi aralarndaki konumalarndan, zaman zaman da kendilerini denetleyemeyip bu cemaatlere brdklerinden biliyoruz. Gelin bu yazy, baka bir fkrams ykyle noktalayalm. Bakarsnz bu iki ykden birileri ders alr. Bir yaz gn bir Trk, bir Krt, Bir Ermeni papaz birlikte seyahat ediyorlarm. Yol uzun ve ssz, hava scak, iecek ve yiyecek hibir ey

yok. Sonunda bir zm ba gryorlar ve can havliyle iine girerek zmleri yemeye balyorlar. Bir kenardan bunlar seyreden mal sahibi koarak yanlarna geliyor. Ancak bakyor ki her de am yarmas gibi adamlar, dvmeye ya da svmeye kalksa, bir olup pestilini karabilirler. O zaman biraz yukarda anlattmz aslan oyununa da benzeyen, ama siyaset dnyasnda ngiliz Oyunu olarak bilinen; ancak ngilizlerle birlikte imdilerde Amerikann devrald ve dnyann eitli yerlerde tekrarlad paralayarak yeme tekniini devreye sokmak aklna geliyor. O teknik ki, dili, dini, rk, gelenei ve grenei ayn olan Koreyi bile ikiye ayrarak can dman yapmt. Dnyann birok yerinde baaryla uygulanmt. Sonuta mal sahibi, Trk ve Krde dnerek - Utanmyor musunuz? Bu Ermeni papazn yannza alp malm yemeye. Siz ikiniz benim dinimdensiniz, size helal olsun derim; ancak benim dinimden olmayan bu Ermeniyi niye ortak ediyorsunuz? Yuh olsun size diyerek Ermeni Papaza giriiyor. Yer misin yemez misin diyerek Ermeni Papaz kmldayamayacak kadar dvp yere seriyor. Her ikisi de kllarn kprdatmadan seyrediyorlar. Mal sahibinin hakk olduu gibi; kendileri de zarar grmeden, yediklerinin yanlarna kr kaldn dnyorlar. Ermeni Papazn ii bittikten sonra, mal sahibi Trke dnyor. - Utanmyor musun? Hadi sen yedin yedin; helal olsun, benim kanmdansn, benim dilimi konuuyorsun. Ancak bu adam benim kanmdan deil; stelik bizim dilimizi de konumuyor; bir de son zamanlarda ben sizlerden deilim diye konuuyor. Neden onun yemesine izin verdin, deyip Krde giriiyor. Yer misin yemez misin? Krdn pestili kncaya kadar dvyor.

10

Trk, bakyor ki, mal sahibi hakl; stelik bu durumda yedikleri de yanna kr kalm gibi grnyor. Bu nedenle kolunu kprdatmyor. Mal sahibi bu i de bittikten sonra Trke dnyor. - Ulan eziyet ekmediin, katkda bulunmadn eyi nasl sormadan yersin, utanmyor musun deyip Trke giriiyor. Yer misin yemez misin diyerek onun da hr kncaya kadar dvyor. Trk kolunu kaldramayacak durumda, yan gzle Krde dnp - Krt kardeim, biz papaz dvdrmeyecektik Esasnda baka bir cepheden bakldnda, burada dvlen Ermeni Papaz, haksz ve yersiz ithamlarla yerle bir edilen Irak, yerle bir edilen Afganistan, dvlecek randr; son dvlecein kim olacan da herhalde bu yazy okuyanlar grebilecektir. Irakn ve Afganistann dvlmesine sadece bakmayp, bir de dvene yllarca katkda bulunan, dvlecek ran iin topraklarn amaya hazrlanan bir lkenin dvlmesine bakalm kim zlecektir? Trkiye Irak dvdrmemeliydi; ortadaki ilk sar boay da aslanlara teslim etmemeliydi. Trkiye de sar zayftan balatarak boalarn yem etti; sra yaayan en kdemli boalara geldi. Serengeti dzlklerinde uzaklardaki yrtclar gremeyen, tehlikeyi sezinleyemeyen, korumakla ykml olduu srsn savunmasz brakan, alfa erkekken laflar aznda geveleyerek geitiren ba boalarn burnuna hrzma geirilmesini bekliyorduk; bu nedenle dorusu insann acmas gelmiyor. Ancak bu avlanma burada bitmeyecee benziyor; 82 yl nce emperyalist dnyaya ba kaldran ve dnya tarihine altn harflerle bir milletin zgrln kazyan bir numaral boandan henz alnmad. Yllardr cumhuriyetle sorunu olan belirli bir kesimin aznda sakz gibi inenerek gndeme getirilen, bir numara bir numara dedikleri simgesel kiiye henz uzanlamad. Srekli bir

11

numaraya henz ulalamadndan ve tarihle yzlemekten sz eden kesimin kimi aradn tahmin etmeniz gerekir. Bu kii batnn bir zamanlar bileini bir trl bkemedii adam olmasn? Bir gn bu topraklarda ibirliki olsun ya da olmasn, kar olsun ya da olmasn, cemaati ne olursa olsun, dili, rk ne olursa olsun, herkesin nasl dayak yediini greceiz. Srasn ne yazk ki biz deil, aslanlar biliyor Prof. Dr. Ali Demirsoy

Sayn Kardeim nsan doas, nedense olumsuzluklarn hep bakasna, iyiliklerin de hep kendisine geleceini dndrr. Bu nedenle lm, aresiz hastalklara tutulmay, haksz yere tutuklanmay, haksz yere mahkm olmay hep bakasna yaktrr, kendisinden uzak zanneder. Bu yaklam, eer yeterince bilin gelimemise, bakalarnn

hakszlklarna duyarsz kalmay da getirir. Sadece sradan adamlarn deil, kendini dorudan ya da dolayl olarak koruyanlarn ksa vadeli karlar iin atee atlmalarna da gz yumar. Esasnda aslanlarn nne atlanlarn, kendi gelecekleri olduunu i iten getikten sonra anlar. Daha nce size gnderilen ve imdi yeni tutuklamalardan sonra ek yaplan bu yazy byk bir ibretle okuyacanz dnyorum. Okuyun, okutun!!! Le Fonten masallarn seviyorsanz, bu yazdaki yky okuyunuz; ykde kendinize uygun rol ve yeri seiniz Sevgilerimle