TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

TKETCLERN TEKSTL MAMULLERNDEN BEKLENTLER lk alardan beri insanolunun rtnme amal kulland rnler ,temel olarak insanolunun halen daha benzer ihtiyalarn ve benzer beklentilerini karlamakla birlikte teknolojik gelimelere paralel olarak deiime uramaktadr.nsanolunun giysi mamullerden beklentilerini; 1) 2) 3) 4) Fiziksel beklentiler, Psikolojik beklentiler, Teknolojik ve performans beklentileri, Konfor beklentileri olmak zere drt ana balkta inceleyebiliriz.

Deien evre koullarna ve evresel,kltrel ve toplumsal koullara bal olarak giysilerden beklentiler de bu ana balklar altnda deikenlik gsterecektir.nsan bedeninin srekli deien evresel s deiimlerine kar srekli kendi ssn koruma ihtiyacndan kaynaklanan ssal davranlar , giysilerden beklentilerin temelini ve karlanmas ve srekliliini salamas en zor olan temel beklentiyi oluturur.bu beklentinin optimum karlanmas dier beklentilerin karlanma derecelerini bile etkileyebilir. Belli bir scaklk deerine sahip insan vcudunu d ortamdan ayran giysiler d ortam ile vcud arasnda yar izole bir alan olutururlar.D ortam ile vcud arasnda srekli s transferi ,dolays ile hava akm oluur.nsan vcudu ,artan d ortam scaklna uyum salamak iin ter bezlerinden ter salglayarak artan ssn su buhar eklinde atarak scakln drmeye alr.Den d ortam scaklnda ise vcud, kan basncn artrarak belli bir scakla kadar s dn tolere ederken ,artan ssal dlerde aresiz kalarak dk sdan korunma ihtiyac duyar.zellikle birinci durumda ok daha youn olmakla birlikte her iki durumda da vcud ilr d ortam arasnda su buhar transferi de gerekleir.bu ssal deiimler ve etkileimler srasnda ,hava akm,s transferi ve su buhar transferi vcutta deiimler olarak alglanarak ,sonuta vcudun ihtiyac karlanm olsa bile rahatszlklara sebep olabilmektedir.Bu da giysilerden olan beklentilerin temel zellii olup bu zelliin en az rahatszlk veren veya deien koullara gre en yksek uyumu gsteren giysiler,temel beklentiyi karlam olmakla birlikte,ayn zamanda konfor,teknik performans veya psikolojik beklentileri de belli bir oranda karlam olabilmektedir. 1).FZKSEL BEKLENTLER nsanolunun giysilerden fiziksel beklentilerinden olan tueyi,yumuaklk ve tutum olarak adlandrabileceimiz, ten ile giysilerin fiziksel temas sonucu alglanan honutluk derecesi diye tanmlayabiliriz.Burada genelde beklentiyi, ten de en az var olduu hissini uyandran giysiler karlamaktadr.Bu da giysilerde hafifliin nemini vurgulamaktadr.. Giysilerde dkmllk olarak tarif edilen beklenti yksek yumuaklk ve iyi tueyi salayan hafifliktir.Dier bir fiziksel beklenti olan grnm , giysinin rengi ile desen ve doku zellikleri ile oklu bir etkileim gstermektedir.Bylece grnm belirleyen ,giysinin rengi, doku tipi ile renk ve doku tipi ile etkileen ve deien desen ayr ayr fiziksel beklentilerin karlanmasnda son derece nemli bir rol stlenmekle kalmayp psikolojik beklentiler zerinde de etkili olmaktadr.

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

2) PSKOLOJK BEKLENTLER Giysilerimizin bizim zerimizde brakt psikolojik etkiler gerek anlamda giysilerin tercih edilmesini salayan nemli bir etkendir.Psikolojik etkileimi salayan aslnda fiziksel zellikler olsa da insan psikolojisinin gsterdii deikenlik giysilerin tercih edilebilirliini deiik zamanlarda deiik ekillerde etkiler.Estetik beklentilerin karlanmas insanlar zerinde olumlu psikolojik etki yaratr.Bir giysinin tercih edilebilirliini,ilk karlama annda , giysinin rengi,deseni,dokusu ,elle temas annda bize hissettirdikleri yani tuesi belirler.Psikolojik beklentilerin karlanmas ayn zamanda fiziksel beklentilerin de bir ksmnn karlanmas anlamna gelecei iin giysinin tercih edilebilirlii artacaktr. 3) TEKNOLOJK VE PERFORMANS BEKLENTLER Gnmzde teknolojideki arta bal olarak giysilerden beklenen teknolojik performanslar artmaktadr.Giysilerin sadece fiziksel ve psikolojik beklentileri karlamas yetmemekte ve zorlu koullarda d etkenlerden vcudu korumas ve eitli avantajlar salamas beklenmektedir.Bu zellikler normal koullarda giysilerin kullanlabilirliini arttrd gibi zorlu koullarda salayaca avantajlarla direkt tercih sebebi olabilmektedir.Teknolojik ve performans beklentileri o kadar genilemitir ki hayal snrlarmz zorlayan nano teknolojik rnlerin retilmesine allmaktadr.Yanmaz,s geirmez,kurun geirmez,anti bakteriyel,klima zellikli,farkl klar altnda farkl renkli grnen kumalar,asit ve UV nlarna ar dayankl ,sper iletken ,sper elastik , elektrik ve manyetik absorbe edicililer gibi son derece geni bir aralkta rnler retilmektedir. 4) KONFOR BEKLENTLER Konfor beklentileri giysilerde tercih edilebilirlii nemli derece de etkileyen tamamlayc bir unsur olarak karmza kmaktadr. Giysilerden beklenen konfor , vcudun sl tepkilerine uyum gstermesi, s ve su buhar transferini en iyi ekilde yapmasdr.nsan vcudu en az ssal deimeye maruz kalacak ve en fazla nem iletimi ve atmn salayacak giysileri tercih eder.Giysilerin insan teninde uyandrd serin scak hissi konfor beklentisi olduu kadar psikolojik beklentileri de etkilemektedir.Giysilerde konfor beklentilerinin karlanmas amacyla , modifiye lifler ,yksek performans lifleri yada mikro lifler kullanlmaktadr. Yksek konfor beklentisi,yksek s yaltm zelliine sahip,yksek ter iletim hzna sahip giysilerle salanabilir.Ter vcut ile n em olarak temas etmeden su buhar eklinde uzaklatrld taktirde konfor beklentisi karlanr aksi taktir de su olarak deri ile temas etmesi halinde s dmesine sebep olacandan kiinin kendisini rahatsz hissetmesine sebep olacaktr. Giysilerin kullanldklara yerlere gre baz zellikleri n plana kmaktadr.Bu da giysilerden hangi beklentilerin kullanm yerine gre nem kazanmasna sebep olur.Sz gelimi baz durumlarda fiziksel beklentiler nem kazanrken baz durumlarda konfor baz durumlarda ise teknolojik ve performans beklentileri nem kazanr.Spor giysilerinde fiziksel ,teknolojik ve performans beklentileri nem kazanrken gndelik kullanm iin konfor beklentileri nem kazanr.

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

Doal liflerin tekstil endstrisinde kullanm bizlere ok geni kullanm olanaklar vermesine ramen giysilerden ok daha fazla teknolojik ve performans beklenmesi bir ok yeni modifiye ve ok fonksiyonel sentetik lifin retilmesine sebep olmutur. Doal lifler genellikle nemi bnyesine alarak kiiye slaklk hissi verir ve ge kurur. Oysa nemin ten e temas etmeden lif yzeyinden atlmas tercih edilir. Bu nedenle daha fazla nemi kendi zerine alabilen ve ten e demesine izin verilmeden zerindeki kanallar aracl ile nemi kuma d yzeyine tayp buharlamasn salayan , havalandrma kanallarna sahip lifler retilmitir.

TEKSTL MAMULLERNN KULLANIM ZELLKLER Tekstil mamullerinden tketicilerin beklentileri ayn zamanda tekstil mamullerinin kullanm zelliklerini de belirler.Genel olarak kullanm zelliklerini aadaki ekilde snflandrabiliriz.

YUMUAKLIK,TUE VE DKMLLK ZELL ISI VE SU BUHARI TRANSFER ZELL,, ISI YALITIMI ZELL, NEM EMEBLME VE BNYESNE NEM ALMA ZELL, ABUK KURUMA ZELL, EKME,SRTME VE DARBELERE KARI MUKAVEMET ZELL, ISIYA KARI DAYANIM,YANMAZLIK VE GE TUTUURLUK ZELL, UZAMA VE ESNEME ZELL, ANTMKROBYAL,ANTBAKTERYAL VE ANTMANTAR ZELL, KLMALANDIRMA VE HAVALANDIRMA ZELL, UV IINLARI GERMEZLK VEYA SOURMA ZELL, SUYA KARI DAYANIM VE SU GERMEZLK ZELL,

Yukarda saym olduumuz tm zellikler tekstil mamullerinin retildikleri lifler sayesinde kazanlan zellikler olup bu zelliklere ilave olarak ,terbiye ilemleri srasnda mamullere daha farkl performans,teknolojik ve konfor zellikleri kazandrlabilmektedir.Ancak mamullerde esas ve kalc olan yapsal zellikler olup tercih edilen de mamullerde bu zelliklerin yapsal olarak bulunmasdr. Tekstil mamullerinin yapsal kullanm zelliklerinin kullanm performansn etkileyen dier bir unsurun da mamuln dokusal zellikleri olduunu unutmamak gerekir.

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

LFLERN SINIFLANDIRILMASI , ZELLKLER VE KULLANIM ALANLARI

LFLER

DOAL LFLER
1. BTKSEL LFLER
1.1 TOHUM LFLER PAMUK ASCLEPAS 1.2 SAK LFLER KETEN KENEVR JT RAM 1.3 YAPRAK LFLER SSAL ABACA 1.4 MEYVE LFLER HNDSTAN CEVZ LF LF KABAI LF

YAPAY LFLER

ORGANK LFLER

NORGANK LFLER

2. HAYVANSAL LFLER 2.1 YN LFLER KOYUN TFTK(MOHAR) TBET KES TAVAN (ANGORA) ALPAKA DEVE LAMA KIL LFLER KE SIIR

2.2

2.3 SALGI LFLER PEK

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

YAPAY LFLER ORGANK LFLER 1.

REJENERE LFLER 1.1 SELLOZ ESASLI
VSKOZ RAYONU BAKIR RAYONU NTRAT RAYONU BAMBU LFLER

NORGANK LFLER

1.1.2 SELLOZ ESTER SELULOZ ASETAT ELASTADNE LYOCELL MODAL SELLOZ TRASETAT 1.2 PROTEN ESASLI 1.3 KAZEN LFLER YER FISTII LFLER MISIR PROTEN LFLER SOYA FASULYES LFLER KOLLAGEN PROTEN LFLER

DOAL POLMER LFLER ALGNATE LFLER DOAL KAUUK LFLER SLKAT LFLER

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE 2. SENTETK LFLER 2.1

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

POLAMD LFLER
NAYLON 6.6 NAYLON 6 NAYLON 11 NAYLON6.10

2.2

POLESTER LFLER
POLETLENETERAFTALAT (PET) LFLER POLDMETLENTERAFTALAT (PCDT) LFLER TERYLEN (TERGAL ) LFLER

2.3

POLVNL ,POLRETAN VE POLOLEFN TREV LFLER

POLACRLYNTRL (AKRLK) POLVNLKLORT POLVNL ALKOL POLSTRENE LFLER ARAMD CHOLORAFBRE ELASTANE MODACRYLC POLPROPLENE

NORGANK LFLER
CAM LFLER ALMNYUM SLKAT LFLER METAL LFLER KARBON LFLER ASBEST LFLER

MODFYE LFLER
MORPHOTEX OUTLAST DYNEEMA SPECTRA BASOFL VLOFT Tekstil Mh. E.Trker EDZ

UBAT 2008

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

COOLMAX COOLDRY BIOFRESH THERMOLTE MCROSAFE CORTCO SOPHSTA QUALLOFL AMCOR SLFRESH SEACELL ACTVE TREVRA BOACTVE AgION

DOAL LFLERN GENEL YAPISI VE ZELLKLER BTKSEL LFLERNN ZELLKLER

Bitkisel liflerin en belirgin zellikleri esas olarak selloz dan meydana gelmeleridir. Bitkisel lifler bulunduklar bitkiye gre ierdikleri kimyasal maddelerle kendilerine esas karakteri kazandran sellozun fiziksel ve kimyasal zelliklerini tarlar. Doada en saf selloz pamuk lifinde bulunmaktadr.Bu lifler sellozun yannda bir miktar yal,mumlu,mineral, renk maddeleri ile pektin,lignin ve baz protoplazmik artklarla su ierirler. Saf selloz ,beyaz higroskopik bir madde olup bnyesine %8-12 orannda su emebilir,100 dereceye stlrsa bu suyu tekrar kaybedebilir. Sellozun tipik ayrc maddesi bakr amonyum hidroksittir.
Ham Pamuk Lifleri (%)

Selloz Mum ve yal maddeler Kl Pektin Protein azotu Reine Pigment Nem

90-95 0,4-1,0 0,8-1,8 0,4-1,1 1,2-2,5 3-5 6-8

Yukardaki tabloda pamuk lifi ierisindeki maddelerin genel dalm grlmektedir.Pamuk lifi ierisindeki selloz oran % 94-95 iken bu oran keten liflerinde %71,kenevir liflerinde %74,jt liflerinde %71,5,sisal liflerinde %73 tr. Selloz asitlere mukavim deildir,ancak sulu asit zeltiler selloza soukta etki etmezler , fakat scaklk art ile etkiyi arttrrlar. Alkaliler selloz zerine soukta hibir etki yapmazlar, scakta ise siyahms bir renk alrlar.
UBAT 2008 Tekstil Mh. E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

Selloz NaOH ile merserizasyonu sonucu ierek %1-1,5 kadar bzlrken parlaklk ve mukavemet kazanr. Aartma ileminde kullanlan oksidanlar selloz zerinde oksisellozlarn oluumuna sebep olarak zarar verirler.Bu da boya afinitesinin dmesine sebep olur. Aada pamuk lifinin ematik grnm grlmektedir.

Pamuk lifleri en dlarnda bulunan ok ince bir ekilde, ktikl ve mumlu bir tabaka ile kaplanmtr.Primer ve sekonder eperler sellozun bulunduu tabakalar olup bu tabakalar halka eklindedir ve selloz oran ne kadar fazla ise halka says o kadar fazladr.En ortada bulunan lmen ise protoplazmik atklarn bulunduu ksm olup olgunlamam liflerde balangta kaln olup lif olgunlatka klerek ince bir izgi halini alr.

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

Aada lmen ve sekonder eperlerin dalm grlmektedir.

Mekaniksel zorlamalarla liflerin kesilmesi,koparlmas,ypranmas,ezilmesi, liflerin mekaniksel ypranmasna sebep olurken,ar derecede scaklk etkisi,kuvvetli aartma ilemi ve asitlerle ilemler sonucu ktikl ve mumlu tabaka ortadan kalkarak etkilerin lifin iine nfuz etmesi sonucu lifler paralanr. SAK LFLER
KETEN LFLER

Sak lifleri baz bitkilerin sak ksmlarndan elde edilir.Bu lifler bitkilerin kabuk ksmlarnda yerlemi bulunurlar.Bitkiler olgunlanca eitli yntemlerle kabuk ve odunsu ksmlardan ayrlarak elde edilirler.ou sert tutumlu olmadklar iin ince kuma dokumasnda kullanlabilirler.Keten,kenevir ve rami bu snfa girerken jt sert tutumlu lif snfna girer ve daha ok kanavie ve uval imalinde kullanlr.

Yukarda keten bitkisi grlmektedir.

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

Keten lifleri, farkl olgunluk dnemlerindeki hasat zamanna ,mekaniksel yada havuzlama metoduyla elde edilme dnemine gre ve yaplan ilemlerin kalitesine bal olarak farkl kalitelerde elyaf zellikleri olutururlar.Ancak genelde keten lif demetleri 30- 129 cm uzunluundadrlar.Keten lifleri sarmtrak gri yada esmerdir.Ancak aartlm keten lifleri olduka beyaz ve yumuaktr. Keten lifleri sy ksmen iletme zelliine sahip olup iyi bir izolen deildir. Arlklarnn %8-10 u kadar su absorbe ederler. Keten liflerinde selloz oran %70-85 arasnda deiir. Keten liflerinin zgl arl 1,5 tur. Asit,alkali,oksidan ve madensel tuzlarn keten lifleri zerine etkisi pamuk lifleri ile hemen hemen ayndr. Ketenin boyanmas pamua benzemekle beraber bu ilem hem yava hem de dikkatli yaplmaldr,boya banyosuna gerei kadar sodyum klorr,ve sodyum slfat tuzlar ile slatma maddeleri ilave edilmelidir. Keten boyaclnda kkrt boyalar daha fazla kullanlr. Keten lif hcrelerinin boyu 8,0-46 mm , incelii ise 13-32 mikrondur. Keten elyaf pamuk elyafna nazaran 2-3 kat daha fazla mukavimdir. Aada ince taranm keten lifleri grlmektedir

HAYVANSAL LFLERN ZELLKLER

YN LFNN ZELLKLER

Yn lifleri anatomik ve fiziksel zellikleri yannda kimyasal zellikleri ile de tekstil mamullerinde nem kazanmasn salamtr. Hayvan vcudunu kapsayan ve zerinde kl bulunan deri, canl dermis ve cansz epidermis tabakalarndan oluur.Kllar deri iinde bulunan kl flikllerinde oluur. Hayvansal liflerden kl bir mikroskop altnda incelenirse aadaki tabakadan meydana geldii grlr.

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

1. Epidermis tabakas 2. Kortex tabakas 3 . Medula tabakas

Lifin zerini kaplayan pullu tabakaya kutikla veya epidermis tabakas denir.Bunlara rt hcresi de denir ve lifin dn d etkilerden korur.Ktikul hcreleri genel olarak balk pulunu andrr ve ynn dier liflerden ayrt edilmesini kolaylatrr. Yn liflerinin kalnlklarna ve cinslerine gre ktikul hcrelerinin ekli ve boyutu deiiklik gsterir

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

Bu hcreler sayesinde lif yzeyinin przl olmas salanr buda yn liflerinin keeleme ve kohezyon kabiliyetini arttrr. Genel olarak 1 mm uzunluunda ince merinos ynlerinde 110-120 adet ,melez merinoslarda ise 60-80 adet rt hcresi bulunur.rt hcrelerinin ekli ve says yn lifinin parlakln etkiler.Genel olarak rt hcresi ve kvrmlar az olan ynler daha parlaktr.Kaba yapl yn liflerinde lifin orta ksmnda siyah renkli boru eklinde bir boluun olduu grlr buna Medula tabakas denir.Medula nn ii hava doludur.Medula tabakasnn olmas yn lifinin kalitesini drr.Bu nedenle genellikle daha ince liflerde bulunmadndan ince yn lifleri tercih edilir.Medula lifin esnekliini azaltt gibi,tutumunu sertletirir ve salamln azaltr.Eer bir lifin 4/3 Medula tarafndan kaplanrsa bu life kemp kl denir. Yn liflerinde en nemli kalite parametresi incelik ve uzunluktur.Merinos ynlerinde incelik 10-30 mikron arasndadr.Genellikle ince lifler ksadr.4-7 cm uzunluundaki lifler kuma yn 7 cm den uzunlar tarak yn olarak isimlendirilir. Yn liflerinin bulunduklar evrenin nispi rutubetinin %40-80 artmas, lif mukavemetinin artmasna sebep olur. Yn liflerinde mukavemet ,incelik ve Medula kanal olup olmamasna gre deiir.Medula kanal olan ve ince liflerde mukavemet der. Yn lifleri %30 orannda uzatldklarnda esneklik zelliklerinden bir ey kaybetmezler.Artan rutubet yn lifinin esneme kabiliyetini arttrr. Yn lifleri zerlerine bir basn uygulamasndan sonra basncn kaldrlmas ile yaylanabilirler.Buna yaylanma kabiliyeti denir Is ve rutubet altnda kendilerine verilen biimi ,yn lifleri ve ynller bu etki ortadan kaldrldktan sonra uzun sre muhafaza edebilirler. Rutubet ve s yn lifinin biimlendirilmesini kolaylatrr. Yn liflerinin s tutma kabiliyetleri olduka stndr.Hem vcut ssn n kaybolmasn engeller hem de dardan s szmasn nler. Rutubet,basn ve scaklk rt hcrelerinin birbirleriyle girift yap oluturmasn salayarak yn liflerini keeletirir. Yn lifleri kendi arlnn %80 i kadar rutubeti kendi bnyesine alabilen en higroskopik liftir. Ynn zgl arl 1gr/cm3 tr.
UBAT 2008 Tekstil Mh. E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

Yn lifleri elektrik akm geirmez ve iletken deildir.yi bir izolendir.Ancak kuru halde srtnmeye maruz kalrsa statik elektrik retirler. Yn 105 C ye kadar stldnda ierdii tm nemi kaybederek sert, gevrek ve krlgan olur. Souun yn lifine etkisi olmamakla beraber -40C-50C derecede yn zerindeki yalar donar. Asitlerin etkisi yne, pamua nazaran daha azdr. Alkalilerin yne etkisi ok kuvvetlidir ve bozulmalarna sebep olur. Bazik tuzlar yne daha fazla etki ederler.Boya banyosunda kullanlan sodyum slfat ynn sertlemesine sebep olur. Yn, oksidan maddelerden zarar grr.
TFTK LFNN ZELLKLER

Tiftik lifleri yn liflerine nazaran daha ince , uzun ,ok parlak ,kendine zg beyaz renkli ve yumuak tutumludurlar. Tiftik liflerindeki rt hcreleri yne nazaran daha ince fakat daha genitir.rt hcreleri birbirleri zerine fazla katlanmaz ve buda tiftik lifine yumuaklk ve esneklik salar. Tiftik lifinde, yne nazaran daha az kvrm vardr. Saf tiftik lifinde Medulal lif oran %1i gemez.
KULLANIM YERLER

Kadn giyiminde tiftik yn karm, Erkek d giyiminde benzer liflerle karml kumalar, giyimde ise tiftik-yn,bazen pamuk veya rayonla kartrlr. Fantezi elbiselik kumalar,bukleli ardonlu bayan kumalar,fantezi klk kumalar,

KAMR LF ZELLKLER

Kamir yn lifleri ipek gibi ince ve yumuak olular sebebi ile tercih edilen liflerdir.genel olarak merinos ynne ok benzer ancak kamir ynnde Medula tabakas bulunmaz.Epidermis tabakasnn pulcuklar daha belirgindir. Kamir lifi kullanlarak retilebilecek optimum lif kompozisyonlar aadadr. 1. Kamir/pek 2. Kamir/Yn 3. Kamir/Pamuk 4. Kamir/Bambu 5. Kamir/pek/Bambu 6. Kamir/pek/Pamuk

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

Aada Kamir Keisinin resmi grlmektedir.

ANGORA LFNN ZELLKLER

Angora lifleri kendilerine has yumuaklklar sebebi ile zellikle ynle karmlarla ok tercih edilen bir liftir. Liflerin ortalama kalnlklar 15-20 mikrondur. Lif uzunluklar 1,5-8 cm arasnda deiir. Bu liflerin aartma,ykama ve boyama gibi ilemlerde hassas ve itinal ilenmesi gerekir.

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

Kapok Lifi

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

YAPAY LFLER
ORGANK LFLER SELLOZ ESASLI REJENERE LFLER; VSKOZ RAYONU:

Selloz doada bitkiler tarafndan sentez yolu ile oluturulan organik bir maddedir.Endstride kat,karton,plastik,yapay lif,patlayc madde ,boya ,lak yapmnda kullanlr.ekonomik deeri yksektir.retim bakmndan en elverili selloz kaynaklar pamuk lif ve linterleri,sazlar,kamlar,lifli bitkiler,saz,bambu,pancar posas ve baz orman aalar saylabilir.Ekonomik selloz retiminde orman aalar bata gelir.zellikle sar am,kknar,kayn,kavak, ve okalipts aalar tercih edilir. En saf selloz, pamuk bitkisinin lifinde bulunur.Odun eitlerinde genelde %4050 orannda selloz bulunur.Sellozun saflk derecesi ierdii alfa selloz miktar ve oran ile llr.En saf pamuk lifinde selloz miktar %98-99 dur.Odunlardan elde edilen selloz hamurundaki alfa selloz miktar %89-97 dir.Balangta uzun bir sre sadece viskoz rayonu elde etmek iin pamuk lifleri kullanlmasna karn ,teknolojinin geliimiyle pamuk iitlerinden linter elde edilerek hammadde olarak kullanlmaya balanmtr. Selloz hammaddeleri mekanik olarak temizlenip ierisindeki ya,mum ve pektin gibi maddelerden arndrldktan sonra alkali metodu,slfat metodu,slfit metodu yada nitrik asit metotlarndan bir tanesi ile eriyik hale getirilerek farkl ekillerdeki dzelerden ekimi yaplmak suretiyle lif elde edilir. Viskoz rayon lifleri yumuak, dz ve przszdr. Pamuk liflerinde grlen kvrmllk bu liflerde yoktur. Viskoz rayonunun rengi gmms ve parlaktr. Viskoz rayonunun mukavemeti ok yksek deildir.Pamuk liflerinden daha zayftr ve slandklar zaman mukavemet kaybederler. Normal koullarda viskoz rayonu lif mukavemeti 2-2,6 gr/denye dir.Bu lifler slannca mukavemetleri 1-1,5 gr /denye ye kadar der. Viskoz lifleri ekilince %17-25 uzama yetenei gsterir.Bu lifler slandklarnda uzama yetenekleri %23-32 ye kar. Viskoz liflerinin esneme yetenei yksek deildir,dier selloz lifleri ile ayndr,genellikle uzatlan viskoz %2 orannda kalc olarak uzar. Viskoz rayonunu zgl arl 1,50-1,53 tr. Normal halde %11-13 orannda rutubet emer. Suya batrlan viskoz rayonu bnyesine %100-110 orannda su alabilir hacmi ierek geniler ancak mukavemet kaybeder.Kurutulduklarnda eski halini alrlar. Viskoz rayonu termoplastik deildir stlnca yumuamaz veya yapkan bir hal almaz ancak 185-205 derece de dekompoze olur.
UBAT 2008 Tekstil Mh. E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

Viskoz rayonu kolay yanar karakteristik bir kat kokusu verir. Gne na maruz kalan viskoz rayonunun rengi bozulmaz ancak uzun sre kalrsa mukavemet kaybeder. Sulandrlm asitlerin viskoz rayonuna etkisi soukta fazla deildir ancak scaklk art ile etkilenme artar.Youn asitler soukta da etkili olabilir. Viskoz rayonu alkalilere kar pamuk lifi gibi dayankldr.Ancak kuvvetli alkali zeltileri liflerin mukavemetlerini azaltabilir. Oksidan maddeler viskozu etkileyebilir bu nedenle aartc hidrojen peroksit,hipoklorit gibi maddeler dikkatli kullanlmaldr.Bunlar oksisellozun oluumuna sebep olurlar. Viskoz rayonu elektrii iletmez ancak nemli ve slak olduklarnda bu zellii azalr.
BAKIR RAYONUNUN ZELLKLER

Selloz hammaddesinin bakr amonyum eriyii(bakr slfatn amonyakta eritilmesi) ile zelti haline getirilerek dzelerden ekilmesi ile elde edilir. Bakr rayonu dier selloz rayon liflerinden daha ok ipeimsi bir grnme sahiptir. Bunlar yumuak tueli olup enine kesitleri genelde yuvarlaktr. ncelikleri 1.3 denye dir. Kuru halde lif mukavemetleri 2,3 gr/denye dir. Ya halde mukavemetleri 1.1-1.3 gr/denye dir. Uzama oranlar kuru halde %10-17 ya halde %17-33 kadardr. Esneme yetenekleri %20-75 arasndadr. zgl arl 1,50-1,53 tr. Normal koullarda %11-13 nem emerler. Suda ierler ve mukavemet kaybederler. 250 dereceye stlrsa bileimi yumuamadan bozulur. Kolay yanar ve az kl brakrlar Uzun sre gn na maruz kalrsa yaps zayflar ve salaml azalr. Sulu scak ve youn souk asitlerden zarar grrler. Alkalilere kar dayankldr. Mikroorganizmalardan slak halde etkilenirler. Zararl bceklerden etkilenirler. Dier sellozik liflerden pahaldr.Ancak salaml , parlakl ve ipeimsi tutumu sebebi ile tercih sebebi olur.bu nedenle fiyat daha yksektir zellikle i amarlar,alt st giyim ,kravat,bluz,yatak rtleri ve demelikte tercih edilirler.

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

SELLOZ ESTERLER
SELLOZ ASETET LFLER

Bundan nce incelenen viskoz ve bakr amonyum lifleri sellozun rejenere edilmesi ile retilmektedir.bu nedenle kimyasal yaplar asndan pamuk ve keten gibi doal selloz liflerine benzerlik gsterirler.Selloz asetat lifleri asetat maddesinin ester snfna girmesi sebebi ile maliyeti olduka yksektir.Ancak dier selloz liflerine nazaran daha stn nitelikleri olmas sebebi ile kullanm alanlarn korurlar. Selloz asetat lifleri hidrofob zellikleri sebebi ile burumazlk nitelii tarlar. Az nem emerler. Doal ipee benzer grnleri ve parlak renkleri vardr. Sellozdiasetat ve selloztriasetat olmak zere iki farkl lif ekimi yaplabilir. Selloz asetat lifleri dispers boyarmaddelerle boyanr ve textre edilebilirler. Kuru elyaf mukavemetleri her iki tipinde ayn olmasna karn ya elyaf mukavemeti selloztriasetatn daha yksektir. Erime derecesi sellozdiasetatn 250 derece iken selloztriasetat 300 derecede erir. Normal asetat liflerinin mukavemetleri1,1-1,3 gr/denye dir.Islak mukavemetleri 0,65-0,75 gr/denye ye kadar der. Normal liflerde kuru halde uzama oranlar %23-30 arasnda deiir.Islak liflerde bu uzama %34-45 olur. %48-65 orannda esneme kabiliyeti olan lifler uzatldklarnda %4 orannda kalc olarak uzarlar. zgl arlklar 1,30 dur. Su absorbe etme yetenekleri ok fazla yoktur. Ticari rutubeti %6,5 tir Suya batrlan bir asetat lifi hacimsel olarak %6-14 orannda ierken viskoz rayonu %35-66 orannda ier. Selloz asetat lifleri 150 dereceye kadar scaktan etkilenmezler ,190-205 derece de deformasyona urarlar ve 230 derece de erirler. Selloz asetat lifleri kolay yanmaz ,plak alevde eriyerek yava yanar.Yanma srasnda siyah ve sert yuvarlaklar oluur. Scakta plastik bir hal almas sebebi ile dikkatli tlenmelidir. Hafif asit zeltilerinden etkilenmezken kuvvetli asitlerde yapsal olarak paralanr. Zayf alkaliler ve sulu zeltilerinden etkilenmezler ancak pH derecesi 9,5 zerine karsa sabunlarlar. Kuvvetli oksidanlardan etkilenirler.Ancak hipoklorit ve peroksitlerden etkilenmezler. Gve ve zararl bceklerden etkilenmezler.
UBAT 2008 Tekstil Mh. E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

Asetat lifleri yumuak tueli dir.Isy iyi iletmezler bu nedenle yazn serin kn scak tutarlar. Toksik etkisi yoktur ve deride alerji yapmaz. D giyside yamurluk yada astarlk kuma yapmnda kullanlr. giyim amarlarda,gecelik ve banyo takmlarnda,st giyim ve bluzluk kumalarda,gmlek,kravat,orap,ort ve pijama imalatna uygundur. tlenmeyen yar sert gmlek yakas ve erit imalatnda kullanlr.
MODFYE SELLOZ LFLER

Normal olarak elde edilen selloz rayonlarnn retimi ve lif ekimleri srasnda farkl kimyasal ilemler ve prosesler uygulanarak sellozik liflere farkl zellikler kazandrlabilir.Bu lifler klasik yolla elde edilen liflere nazaran farkl zellikler tayacandan bunlara modifiye sellozik lifler denir. Modifiye selloz lifleri 3 farkl grupta incelenir. 1. Yksek mukavemetli sellozik lifler 2. Polinozik selloz lifleri 3. Kimyasal modifikasyona uram sellozik lifler.
TENASCO LFLER

Bu lifler yksek mukavemetli sellozik lifler snfna girerler. Tutumlar yumuak deildir ve kla benzerler. Lif kalnlklar genelde 2,5 denye ve zerinde dir. Kuru lif mukavemetleri 3,5-4,7 gr/denye dir Ya mukavemetleri 2,3 3,2 gr/denye dir Uzama yetenekleri %17dir Otomobil lastii yapmnda kullanlr.
CORDURA LFLER DURADFL LFLER FORTZAN LFLER

Bu lifler yksek mukavemetli sellozik lifler snfna girerler ve genel zellikleri yksek mukavemetli sellozik liflere benzemekle beraber marka ,retim yeri ve ekline bal olarak deiiklikler gsterebilir. BAMBU LFLER Bambu lifleri rejenere selloz lifleri snfna giren ve % 100 bambu aacndan dan elde edilirler.Bambu hammaddesi in deki zel seilmi bir blge olan Yunnan ve Sicuan blgelerinden temin edilir.Bambu aacnn lif retimine alnabilmesi iin 3-4 yllk bir srenin gemesi gerekmektedir.Bu sre ierisinde bitki gerekli olgunlua ular.Bambu lifleri tamamen bakterilerle ve mikroorganizmalarla ayrabilen liflerdir ve olgunlaan bitkiler tamamen doal olan ve yeil proses ad verilen bir metotla ayrtrlrlar.
UBAT 2008 Tekstil Mh. E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

Bambu liflerinin uzunlamasna profilinde lif yzeyinde mikro kanallar ve mikro oyuklar vardr.Bu yzey yaps sayesinde yzey alan artan Bambu lifleri ok daha iyi nem absorbe ederken dengeli ve mkemmel hava geirgenlii ve ventilasyonunu salayarak bedenin nefes almasna yardmc olur.zellikle scak havalarda ve yazn tercih edilen bir lif olur.

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

Yukarda Bambu liflerinin mikroskop altndaki grntsnde lif yzeyindeki mikro kanallar ve oyuklar grlmektedir. Bambu lifleri bnyelerinde tamamen doal olarak bulunan ve Bamboo Kun ad verilen antibakteriyal bir madde sayesinde doal antibakteriyal lif olma zelliini tamaktadr.Tekstil mamullerine sonradan kimyasal yollarla verilen antibakteriyal maddelerin insan bedeninde eitli alerjilere sebep olmas ve kimyasallar iermeleri sebebiyle bambu liflerinin bu zellii son derece dikkat ekicidir. Bambu lifleri doal ultraviyole szclerdir ve ultraviyole nlarn geiine izin vermezler. Bambu lifleri yzey yaplar ve kimyasal zellikleri sayesinde zerlerine den UV nlarn yanstarak geilerine izin vermezler. Bu nedenle son yllarda artan gne nlarnn zararl etkilerinden korunulmas iin doal bir szge grevi grrler.

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

Yukarda Bambu mamullerinin UV nlarn yanstmas grlmektedir. Bambu lifleri 1,3 dtex ile 5,56 dtex arasnda retilebilmektedir. Lif uzunluklar 38 mm ile 76 mm arasnda kesilebilmektedir. Bambu liflerinin kuru lif mukavemetleri 2,33 cN/tex iken ya lif mukavemetleri 1,37 cN/tex olmaktadr. Kuru lif elastikiyetleri %23,8 dir. Liflerin ierdii slfr oran 9,2 mgr/100 gr dr. Liflerin ierdii ya oran %0,17dir Rutubet alma derecesi %13,03 tr. Bambu lifleri yapsal zellikleri ve bnyelerindeki mikro kanallar sayesinde canl,parlak,kamir lifi benzeri yumuak tue ye sahip kolay ykanabilen ve kolay kuruyabilen ve antibakteriyal rnlerin retilmesine olanak salar. Bambu liflerinin terbiyesinde alkalilerin 10 Gr/lt nin zerinde banyolarda bulundurulmamasna dikkat edilmelidir. zellikle kurutma prosesinde ok dk gerginlik altnda ve 100 derece scakl asla amadan kurutma ilemi yaplmaldr. Bambu lifleri , sveter ,banyo takmlar,paspas,battaniye,havlu,i amar,tirt,orap,yazlk giysiler,zellikle hamile bayanlarn ve ocuklarn gne nlarndan korunmalarn salayacak d giysi retimi,tp alannda kullanlabilecek giysi retimi,bandaj,steril olmas istenen her trl rn ,her trl ev tekstil rnleri ve gnlk yaamda ortamdaki zararl gne UV nlarnn emilmesi iin dekorasyon malzemesi olarak retilebilecek mamullerin retiminde kullanlabilir.

Bambu lifleri compact iplik olarak retildiklerinde aadaki avantajlar tarlar. 1. %15-20 azaltlm tyllk deerleri 2. %10-15 arttrlm mukavemet deerleri 3. %10 azaltlabilen bkm deerleri 4. Daha dzgn iplik ve sonraki proseslerde daha yksek randman 5. Hal almada %30-50 azalma

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

POLNOZK SELLOZ LFLER (MODAL LFLER) Polinozik lifler strktrel yap olarak viskoz lifleri ile pamuk lifleri arasnda yer alrlar.Polinozik lifler pamuk liflerinin stn ynleri ile viskoz liflerinin eksik ynlerini tamamlamak amacyla retilmilerdir.bu lifler kuru ve ya olarak normal viskoz liflerinden daha mukavimdirler.Bu nedenle bunlara slak modll liflerde denir. Polinozik lif retiminde uygulanan metotlar Polinozik eitlerine gre farkllk gsterebilir.Bu nedenle zellikleri ve kullanm alanlar ayr Polinozik lifler elde edilebilir. Polinozik liflerin enine kesitleri yuvarlak yada yuvarlaa yakndr. Mikro strktr fibriler yapdadr. Polimerizasyon derecesi 500 ve kristallenme oran %55 tir.Normal rayonlarda bu oran %40 pamukta ise %70 tir. Selloz molekl zincirleri ve bunlarn oryantasyonu normal rayonlardan daha yksektir. Polinozik liflerin mukavemetleri normal rayonlardan daha yksektir.eitlerine gre 2,5-5 gr/denye arasnda deiir. Islak halde mukavemet kayplar ok yksek deildir genelde bu oran 3/ gibidir. Uzama yetenekleri normal viskoz rayonundan daha azdr. Esneme yetenekleri hem pamuk lifinden hem de normal viskoz rayonun dan daha iyidir. Tekrar tekrar ekme uzatmaya maruz kalrlarsa deformasyonlar daha azdr. Genellikle pamukla viskoz rayonu arasnda yer alr ,sulu zeltilerde daha az ier. Absorbe ettii rutubet miktar %11.5-15 arasnda deiir.
UBAT 2008 Tekstil Mh. E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

Asitlere ve alkalilere kar dayanm pamukla hemen hemen ayndr. Dier kimyasallara kar tutumlar dier sellozik liflerle ayndr. Su emme yetenekleri baz Polinozik lif cinslerinde %55-75 e kadar kabilir. Polinozik mamuller slandklar zaman bile boyutsal stabilitelerini korurlar bu zellik onlara pamuun kullanld her alanda kullanlma yetenei kazandrr. Bu lifler, ya ve kuru olarak daha salam ve uzun mrl olmalarnn yannda ,slannca ekmeyen,bzlmeyen,yumuak tueli ve gzel grnl mamul eldesine olanak verirler. Pamuk,keten,yn ve sentetik liflerle kartrlarak kullanlabilirler.

Polinozik liflerin enine ve boyuna grnleri UBAT 2008 Tekstil Mh. E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

DER POLNOZK SELLOZ VE MODFYE SELLOZ LFLER MODAL LYOCELL (TENCEL) VNCEL MOYNEL ZANTREN SARLLE EVLON ALON CELTA AVRL CORVEL TOPEL CELTA BUBBFL MODAL

Ticari bir lif ad olan MODAL Lenzing firmas tarafndan retilen Polinozik esasl modifiye selloz lifidir.Polinozik liflerle ayn zelliklere sahiptir. Aada modal liflerinin enine kesitleri grlmektedir.

LYOCELL (TENCEL) LFLER

TENCEL LYOCELL liflerinin ticari bir ad olup Lenzing firmas tarafndan retilmektedir. Modifiye selloz lifleri grubuna dahil olup genel modifiye selloz lifleri ile ayn zellikleri tamakla birlikte olduka yksek ya ve kuru lif mukavemetine sahiptir.Lif zellii pamua benzerken ipek elyaf kadar yumuak ve polyester elyaf kadar mukavemetlidir.Keten elyafna benzer lif stabilitesine sahiptirler.
UBAT 2008 Tekstil Mh. E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

Tencel lifleri pamuk lifine benzer ekilde nanofibrillerden meydana gelmitir.bu nedenle son derece dzgn bir dalmla rutubet emme zelliine sahiptir.Dier sellozik liflerden daha fazla nem absorbe ederken pamuk lifinden yaklak %50 daha fazla rutubet absorbe edebilir.

Tencel lifinin nem absorbsiyonunun dier liflerle karlatrlmas yukarda grlmektedir. Lifler slatldklarnda bile kuru mukavemetlerinin %85 ine sahip olurlar.

Tencel liflerinin enine kesitleri yukarda grlmektedir

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

Tencel lifleri anti bakteriyel olmamakla beraber dier birok life nazaran bakteri oluumuna daha az izin verir. Anti alerjik zellie sahiptir. Lif incelikleri 0,9-6,7 denye arasnda deiir. 37 cN/tex lif mukavemetine sahiptir. REJENERE PROTEN LFLER Rejenere lifler nceden de akland gibi hammaddesi doada bulunan ve baz ilemlere tabi tutularak biimleri deitirilmek suretiyle retilen liflerdir.Rejenere protein lifleri de bu tanmlamaya uygun olarak retilmi Yn, tiftik ve ipek gibi doal liflerin nitelik ve zelliklerini tamalar amalanm liflerdir. Doada buna uygun olarak bulunan pek az sayda hammadde vardr. Bunlarda st kazeini, yer fst ve soya fasulyesidir. ST LFLER St proteini elyaf ,ya ekim metodu ile yksek bio enerji teknolojisi kullanlarak retilen ileri teknoloji rn bir liftir.Doal liflerin yksek konfor zelliklerinin yan sra sentetik liflerin bir ok olumlu teknolojik zelliklerini de iinde barndran bu lifler insan vcudu iin son derece salkldrlar. Konforlu, insan tenine uygun ve salkl ,parlak ve kolay boyanabilme zelliklerine sahip olan bu lifler,Cashmere,ipek,pamuk,yn,rami,soya,bambu,Tencel,Modal,Angora vb . birok doal ve Rejenere liflerle birlikte erilerek, yksek kalite ve tutum zelliklerinde kuma retimine olanak salarlar. Bu liflerden ,yksek kaliteli i amar , tirt vb. kuma ve giysi retimine uygundur.

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

St liflerinin retim prosesi zeti aada grlmektedir.Suyu ve kayma alnan st polimerizasyon ileminden sonra srasyla eirme,ekme,durulama ,kurutma ilemlerinden geirilir.ekilmi ve kurutulmu filamentler krimp verildikten sonra istenilen uzunlukta kesilir.

Aada st lifleri bnyesinde, cilt ve vcut sal iin gerekli son derece nemli 18 eit amino asiti bulundurur. eriindeki aminoasit miktarlar aada grlmektedir.Amino asitlerin toplam oran % 30,34 tr.

St elyafnn teknik indeks deerleri aada grlmektedir.

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

St lifleri ile doal baz tekstil liflerinin fiziksel zelliklerinin karlatrlmas aadadr.

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

Yukarda st liflerinin yanal ve dikey kesitleri grlmektedir. Grlecei zere lifler dzenli olmayan kanallara sahiptir. Bu kanallar sayesinde sentetik liflerden olduka fazla nem emme kabiliyetine sahiptir. St ve dier tekstil liflerinin hava geirgenlik deerleri karlatrmas aadadr.

St liflerinin yalk iletim performans karlatrmas aadadr.

St liflerinin performans karlatrmas aadadr.

St liflerinin antistatik performans karlatrlmas aadadr.

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

St liflerinin srtnme katsays karlatrlmas aadadr.

St liflerinin eilme elastiklik katsaylar karlatrlmas aadadr.

St liflerinin rtclk katsays karlatrlmas

St lifleri normal scaklk koullarnda boyanabilirler ve dier karakteristik zellikleri iyidir.

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

St liflerinin dier erilebilir liflerle performans karlatrlmas aadadr.

St lifleri ile birok doal ve sentetik lifler birlikte erilerek kullanl ve konforlu rme ve dokuma kumalar elde edilebilir. Aada baz rnekler verilmitir. St elyaf /Yn St Elyaf /Cashmere St Elyaf /pek St Elyaf /Tencel St Elyaf /Soya
MISIR LFLER Msr lifleri %100 geri dnm olan dnyadaki tek insan yapm liftir. Msr proteininden ya ekim metoduna gre elde edilir. Doal lifler ve sentetik liflerin olumlu karakteristik zelliklerini tarlar. Mukavemetli, yumuak tueli ve tutumlu, konfor zellikleri ar basan bir liftir. Son derece iyi esneme yetenei vardr. Bu nedenle zellikle, deme, yastk ve d giyim iin kullanlabilirlii artmaktadr. Soya liflerinin baz zellikleri aadadr, Rutubet tutmama zellii, Bakteri oluumuna izin vermez, Hypo allergeniktir, Leke tutmaz, barndrmaz, Hzl kuruma zelliine sahiptir, Yksek esneme kabiliyeti vardr, G tutuurluk zelliine sahiptir, Yand takdirde az s ve duman karma zellikleri ile

St Elyaf / Rami St Elyaf /Angora St Elyaf /Modal St Elyaf / Bambu St Elyaf / Akrilik

zellikle demelik ve d giyimde kullanm alan bulmaktadr.

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

SOYA LFLER Soya fasulyesi daneleri proteince ok zengindir.Bunlarda %35 orannda protein bulunur.Bu oran yer fstnda %25 msr da ise % 10 dur.Protein maddesi bakmndan zengin olan soya fasulyesi artklarndan lif yapm ngrlmtr ve bu gn Japonya da Silkool adyla lif retilmektedir.Soya protein elyaf insanlarn derisini koruyan dnyadaki tek bitkisel liftir.inde insan vcudunun ihtiya duyduu 19 eit aktif madde ierdii iin kuma ile ten temasnda iki cilt temas ediyormu hissi verir. Soya fasulyesi topann bio enerji teknolojisi ile yalanmasndan sonra elde edilir. ncelikle kresel proteinler soya fasulyesi topandan damtlr ve artlr. Yardmc etmenler ve biyolojik enzimler altndaki ilemlerden sonra kresel proteinlerin byklklerinde yapsal deiiklikler oluur ve protein eirme svs ile yksek polimerler eklenerek ekerlenir. daha sonra bu sv piirilerek 0,9dtex-3,3dtex elyaf slak eirme yntemi ile ekilip asitlenerek salamlatrlr. Son olarak ta sarmal bukleler haline getirilerek stlr ve istenilen uzunlukta kesilir. Soya fasulyesi proteini elyaf iinde bol miktarda bulunmaktadr. retimi evreyi kirletmez, bileenleri ve yardmc etmenleri zehirli deildir. Protein karldnda arta kalanlar yem olarak kullanlabilir. Soya elyaf sadece ok stn doal liflerin deil sentetik liflerinde fiziksel zelliklerine sahiptir. Soya proteini elyaf multi fonksiyonel katalizr etkisi ile oksijen iyonlar retir.Bu zellik hava kalitesini dengelemeyi salar.Bu da hcrelerin harekete gemesini,klcal damarlarn genilemesini salar. metabolizmay dzenler,bakterilerin lmesini ,cildin temizlenmesini ve nefes almasn salayarak vcuda ferahlk verir.Negatif oksijen iyonuna sahip bir giysi vcut ssn ve havalanmasn her zaman ve her yerde kontrol ederek iyiletirir.Soya protein elyafndaki negatih oksijen iyonu oran 5000 adet/cm3 civarndadr.Bu da doadaki temiz havaya edeerdir.Negatif oksijen iyonlarnn faydalar aadaki gibidir. Yorgunluu giderir, zindelik ve g verir,alma verimini arttrr. Uyuma kalitesini arttrr. Hastalklarn tekrarlanma orann azaltr. Kas yapsn glendirir, sportif faaliyetlerde olumlu katk salar. Merkezi sinir sistemindeki canllarn yalanmasn hzlandran kan serum elerinin azaltlmasn salayarak yalanmay geciktirmede olumlu rol oynar. Nefes darl ile ilgili hastalklarn oluumunu engellemeye yardmc olur.

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

Soya elyafnn zellikleri, Soya lifleri yumuak ve scak tutumlu olup enine kesitleri fasulye biimine yakn yuvarlaktr. tleme kolayl tar. Cildin nefes almasn salar. Ultraviyole nlarn vcuda temas etmeden yanstarak insan vcudunu korur. Uzak kzltesi nlar emerek bnyesine hapseder.%87 uzak kzltesi n emilim oran ile yararl nlar emerek cild hcrelerinin harekete gemesine kan dolamnn artmasna ve baklk sisteminin glenmesine yardmc olur. Nemi ve slakl hzla emerek dar atar ve hzla kurur. Rutubeti kolay absorbe ederler. Lifler su iinde ier ve yumuar. Normal koullar altnda %11 rutubet alrlar. Lif ierisinde %45 ten fazla protein ierirler. Lifin yatay grnnde uzunlamasna kanallar vardr. Ya ekim yntemiyle 0,9-3,0 dtex aras incelikle lif retimi yaplr. Soya lifinden retilen mamuller ipek benzeri yumuakla ve tue ye sahiptir. Dz, akc ve parlak bir grnm kazandrr, cildi nemlendirir ve hasas cildleri korur Soya lifinin uzunlamasna grn ve enine kesiti aadadr.

pek benzeri bir tue ye sahip olmas sebebiyle ipek ve kamir lifiyle karm mmkndr Soya lifleri pamuk lifleri ile yaklak ayn nem alma derecesine sahipken s ve rutubet geirgenlik zellikleri ile pamuktan daha iyi nitelik tar. Soya lifi kuru mukavemetleri 3,0 cNtex ile yn,ipek ve pamuk lifinden yksek iken polyester liflerinden dk durumdadr.
UBAT 2008 Tekstil Mh. E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

1,27dtex inceliindeki liflerle yksek mukavemetli iplik ve kuma eldesi mmkn olup retilen kumalar dk ekmezlik deerlerine sahip mamuller olur. Soya lifinden retilen mamuller kolay kuruma zelliine sahiptir. Soya lifleri az bir miktarda Spantex/lycra lifleri ile birlikte kullanldnda i amar ,tirt ve d giyim iin uygun mamullerin retilmesine imkan tanr. Soya liflerinin penye pamuk ile karmlarndan yumuak tueye sahip i amar,tirt,spor giysiler,havlu ve yatak takmlar retimi mmkndr. Soya liflerinin ipek lifleri ile karmlarndan kaliteli gecelik,bluzluk kuma ve gece elbisesi retimi mmkndr. Ayn zamanda Soya liflerinin polyester,Spantex(naylon) ve akrilik lifleri ile karmlarndan eitli mamullerin eldesi mmkndr. Soya lifleri antibakteriyal zellie sahip olmalar sebebiyle zellikle i amarlar iin ideal bir hammaddeyi oluturur. Bnyesinde Staphyloccus Aureus, Bacilluscoli ve Candida Albicans vb. bakterilerin remesini engelleyen ve ayn zamanda kt koku oluumunu engelleyen cilde canllk veren, Soybean Isoflavones,Soybean Saponin vb. bir ok elementi bulundurur. Soya lifleri uygun koullarda boyandklar taktirde yksek renk afinitelerine ve renk haslk derecelerine sahiptir. Gne nlarna karn dayankl olup renk kaybetmezler. Asit,alkali ve ultraviyoleye kar dayankldrlar. Soya liflerinden retilen mamullerin pillinglenme dereceleri pamuk lifi ile ayn karakterdedir.

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

Soya liflerinin ultraviyole dayanmlar pamuk,ipek ve Viskon liflerinden yksektir.

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

SENTETK LFLER
POLYAMD LFLER

Tekstil alannda yararlanlan ilk sentetik lifler doada bulunan yn,kl,ipek gibi liflerin kopyalanmas amacyla retilmilerdir.Bu lifler esas polimer zincirinde blnmemi niteler halinde tekrarlanan amid gruplarndan oluur.Sentez yoluyla elde edilen polyamidlerde da amid grubunun ayn biimde yer almas sebebi ile yapay liflerle doal lifler arasnda iliki kurulmas kolaylamtr.Her biri kondanzasyon rn olan poliester ve poliamid liflerinin moleklleri arasnda yer alan balardan amid gruplarnn daha salam ve kuvvetli ba oluturmalar sebebi ile sentetik lif retimi poliamidlerle balamtr.Yllar ierisinde yaplan almalar sayesinde yzlerce eit poliamid lifi retilmesine ramen tekstil alannda kullanlmaya en elverili lifler olarak Naylon 6 ve Naylon 6.6 liflerini sayabiliriz.Bu gn poliamid lifleri sektrde Naylon adyla bilinmektedir. Hexametilen daimin ile adipik asitin reaksiyonundan Naylon tuzu elde edilir.Naylon tuzlarnn piyasadaki ad cips denilen granl taneciklerdir.Naylon cipsleri stma kazanlarnda stlarak eritilir ve eritilen naylon erii pompalar vastas ile dzelerden fkrtlarak lif elde edilir.Soutma odalarndan geerek soutulan lifler yeteri kadar rutubetlendirilir ,istenilen miktarda kvrm kazandrlr ve istenilen uzunluklarda kesilerek balyalanr. Naylon 6 liflerinin st yzleri dz olup srt izgileri yoktur. Mikroskop altnda cam bir ubuk gibi grnrler. Enine kesitleri yuvarlaktr.Ancak zel amala retilirse kesitleri farkl olabilir. Kuru lif mukavemetleri 4,6-5,8gr/denye dir Ya lif mukavemetleri 4,0-5,1 gr/denye dir. zel amala 9,0gr/denye mukavemetli lif retimi mmkndr. Kuru liflerde uzama %26-32 arasnda deiir. Islak liflerde uzama %30-37 arasndadr. Uzatlarak ekilen lifler eski hallerini kolayca alrlar. %8 uzatlan lifler eski hallerini %100 alrlar. zgl arlklar 1,14 tr. Rutubet absorbe zellikleri ok dk olup %4-4,5 orannda rutubet alrlar. Su iinde imezler. Naylon liflerinin tutum sertlii,katlk dereceleri, bklme ve anma dereceleri genellikle iyi ve yksektir. Erime noktalar 250 derecedir. Naylon lifleri 150 dereceye kadar stlrlarsa mukavemetlerinden kaybetmeden dayanabilirler.
UBAT 2008 Tekstil Mh. E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

-40 derecede muhafaza edilen lifler mukavemetlerinden kaybetmezler. Naylon lifleri doal liflere nazaran kolay tutumaz. Aleve tutulan naylon lifleri nce yumuar sonra damlalar halinde paralanr.Naylon liflerinin tutuma ss 532 derecedir. Ancak boya ilemlerinde verilen baz maddeler naylona kolay yanma zellii kazandrabilir. Naylon iplikleri proses ilemleri srasnda bobinlere sarldktan sonra tekrar salrlarsa boylar %2-2,5 orannda ksalr.Ancak mamul slatldktan sonra iplik uzunluklar tekrar eski boyutuna gelir.Bu zellikleri efekt amal olarak kumalarda kullanlabilir. Gne nlarna kar olduka dayankldrlar. Sulu asitler naylona etkisiz iken scak asitler naylonu dekompoze ederler. Naylon 6.6 lifleri alkalilere kar dayankldr. Youn formik asit,fenol ve krestol gibi organik solventler naylonu etkiler. Gve ve zararl bceklere kar dayankl olup mantar,bakteri ve mikro organizmalardan zarar grmezler. Statik elektrik oluumuna sebep olabilirler ancak bu sorun bitim ilemlerinde uygulanacak bir anti statik madde ile zlebilir. Kopma mukavemetleri yksek olmalar ,uzama yeteneklerinin fazla olmas,deforme olmamalar ve geriye dnme zellikleri olmas sebebi ile bayan oraplar retiminde ve bu zelliklerin beklendii her rnde rahata kullanlabilir. Normal bayan ve bay oraplarnda,i giyim eyalarnda,eldiven,banyo ve deniz giyimi,sveter,elbiselik kuma,ev demesi,emniyet kemerleri,otomotiv sektrnde tercih edilen liflerdir. Naylon mamulleri aartmaya tabi tutulmamaldr. Naylon mamulleri 70 dereceden yksek sda ykanmamaldr. tleme ihtiyalar yoktur. Naylon lifleri kartrldklar dier tm liflerle mamul mukavemet ve dayanmlarn artrrlar. Aada naylon liflerinin enine ve uzunlamasna grnleri ile naylon lifi retim emas grlmektedir.

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

DER NAYLON TREV LFLER NAYLON 6 NAYLON 11 ANTRON CADON NAYLON 6.10 NAYLON 3 NAYLON 4 NAYLON 5 NAYLON 7 QANA NAYLON 6-T NOMEX ( Yanmaz Lifler)

POLESTER LFLER Sentetik lifler ierisinde poliamidlerden sonra nem kazanan bu lif grubu bir polikondanzasyon rn olup iki deerli bir organik asit ile iki deerli bir alkoln reaksiyonundan elde edilir.Bir alkol ve bir asitin meydana getirdikleri bileene Ester ad verilir.Poliester lifleri arasnda en nemli yeri tutan polietilen teraftalat glikol ile teraftalik asitten elde edilmektedir.Bu maddeler ise ta kmr katranndan veya petrol rnlerinden retilir. Poliester liflerinin ya ve kuru lif mukavemetleri ok yksektir. Kimyasal maddelere dayankldr. Rutubeti az absorbe eder Deriyi tahri etmez Yn ve benzeri liflerle birlikte rahata kullanlabilir. Boyanma zellikleri yn kadar iyi olmasa da yeni tip boyalarla bu sorun ortadan kalkabilmektedir. Poliester liflerinin ngiltere deki ticari ad Terylen iken Amerikada ki ad Dacron dur. Polietilen teraftalat yaklak 260 derece de erir.Cips halinde retilmi olan hammaddeden lif ekilebilmesi iin bunun yumuatlmas gerekir.Lif ekimi daha nce anlatlan naylon lif ekimine benzer ekilde yaplr.poliester lifleri retim amalarna gre stapel lifler ve filament olarak retilirler. retilen polyester lifleri retim amalarna gre 3 grupta toplanabilir. 1. Yksek mukavemetli poliester lifleri, 2. Orta mukavemetli ve standart lifler, 3. Stapel Lifler

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

Poliester liflerinin enine kesitleri genelde yuvarlaktr.sadece zel amal retilen baz tiplerin kesitleri farkl olabilir. Liflerin stleri przsz olup cam ubua benzerler. Mikroskop altnda lekeli ve benekli grlrler Kuru halde lif mukavemetleri 4-5 gr/denye dir. Ya lif mukavemetleri kuru ile ayndr slannca mukavemet yitirmezler. Yksek mukavemetli liflerde mukavemet 6,5-8 gr/denye ye kadar kabilir. Uzama oranlar %20 -30 arasnda deiir. Liflerin uzama yetenekleri zerine rutubetin etkisi grlmez. Poliester lifleri germeye kar diren gsterirler bu nedenle uzatlmalar gtr. Sadece %1 uzatlan liflerin geriye dn oranlar %100 olur. Uzatma oran arttka kalc uzama oran da artar. Poliester liflerinin anma dayanmlar yksektir bu nedenle doal liflerle kartrlarak mamullerin anma dayanmlar arttrlr. Poliester liflerinin zgl arlklar 1,38 dir. Normal koullarda sadece %0,4 orannda su absorbe eder. -40 derecede mukavemetinden %6 uzama yeteneinden %30 kaybederler. -100 derece de mukavemetleri %50 artarken uzama yetenekleri %35 der. 150 dereceye stldklarnda renklerinde bozulma grlr. 180 derece de mukavemetlerinden %50 kaybederler ve 260 derece de tamamen erirler. Erime derecelerine kadar stldklarnda sert boncuk taneleri oluturarak erir. Gn na kar dayankldrlar.Gnete kalma sreleri uzar ise mukavemet ve renklerinde azalma grlebilir. Hafif ve zayf asitlere kar dayanmlar iyidir. Kuvvetli asitlere kar soukta dayankldrlar. Zayf alkalilere kar dayankldrlar. Kuvvetli alkalilere kar hassastrlar. Mamullerin t scaklklar 135 dereceyi gememelidir. Elektrik iletme zellikleri iyidir.az rutubet absorbe etmeleri sayesinde elektrik iletkenlikleri dktr. Gve ve zararl bceklerden etkilenmezler,kf ve mantardan zarar grmezler. Kaynar suda bzlme zellikleri vardr.
UBAT 2008 Tekstil Mh. E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

Her trl giyim eyas yapmnda rahatlkla kullanlabilirler. Deriyi tahri etmez ve alerji yapmazlar. Yn,pamuk,keten ve benzeri tm liflerle kartrlabilirler.

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

Aada polyester filament ve lif retim prosesi grlmektedir.

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

DER POLYESTER LFLER KODEL LFLER (PCDT LFLER) DACRON 62 VYCRON GRLENE E- TYPE TETORON A-TELL SDERA BELMA

POLVNL ,POLRETAN VE POLOLEFN TREV LFLER

Tekstil alannda kullanlan ve polivinil esasna dayanan lifler aada bileiklerine ve zelliklerine gre gruplandrlmtr. 1. Poliakrilnitril Lifleri Akrilik lifleri Modakrilik lifleri 2. Polivinil Klorit Lifleri %100 PVC lifleri Vinil Klorit lifleri Modifiye Polivinil Klorit Lifleri 3. Polivinilden Klorit lifleri 4. Polivinil Alkol Lifleri (PVA)
POLVNL ALKOL LFLER

Akrilonitril maddesinin adisyon polimerizasyonuna yatkn oluu lif retimine olanak salamtr.Bu lif orlon ticari adyla 1950 ylnda piyasaya srlmtr. Bu lif naylon lifi kadar salamdr. Kimyasal maddelere,zellikle asitlere kar ok dayankldr. Gne nlarna kar ok dayankldr. Boya almalarnda problem olmasna karn yeni gelitirilen teknoloji ve boyar maddeler sayesinde bu problem nemsizlemitir. Akrilik lifler ilerinde bulunan Akrilonitril oranna gre snflandrlrlar. Akrilik lifler kendi arlklarnn en az %85 i orannda Akrilonitril ieren Uzun polimerlerden oluurlar.Modakrilik lifler ise kendi arlklarnn %85 inden az ama %35 inden fazla oranda Akrilonitril niteleri ieren Polimerlerden oluurlar.

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

Akrilik liflerinin yapsal zellikleri retim teknikleri ve istee bal olarak deimektedir.Genel olarak ya ekimle elde edilen liflerin enine kesitleri yuvarlak veya bbrek biimli,kuru ekimle elde edilenler ise fasulye tanesi gibidir. Akrilik lifinin younluu 1,19 dur. Kuru lif mukavemeti 2,2-3,3 gr/denye dir Ya lif mukavemeti 2,0-2,5 gr/denye dir Kuru lif kopma uzamas %30-40 tr. Ya lif kopma uzamas %27- 42 dir. Deformasyon mukavemeti indeksi 7-10 gr / denye 565 relatif rutubette elyafn bnyesinde tuttuu nem miktar % 2-5 arasndadr. Bu liflerin ticari nemleri % 3,5 tur. Akrilik lifler erimeye balamadan kimyasal olarak bozulurlar.245 derece de yapmaya balar ve 320 derece de paralanrlar. Gne na dayanmlar ok yksektir.600 saat sre ile gne na maruz kalan lifler mukavemetlerinin %96 sn muhafaza ederler. Akrilik liflerin kuru uzamalar %20-50 arasnda dr. %1 Uzatlan lifler %95 orannda geri dnerler.Uzama oran %10 u geerse geri dn tam olmaz Akrilik liflerin yaylanma zellikleri poliester ve ynden iyi ,pamuk ve ipekten ktdr. Burumaya kar son derece mukavimdir. Sar alevde yanar ve kl brakrlar Statik elektriklenme oranlar yksektir. Pillinglenme dereceleri poliester ve poliamidlerden dktr. Asitlere kar dayankldr Soukta bazlara kar dayankldrlar. Scakta kuvvetli bazlardan etkilenirler. Sofra tuzu ve sodyum slfat akrilik lifini etkilemez iken inko klorr ve kalsiyum klorr gibi baz tuzlarn deriik zeltileri akrilik lifini zer. Bu lifler ev demelerinde,mobilya yzlerinde,perde ve rtlerde,dz ve kadife kumalarda,ev tekstilinde,yatak araflarnda,ocuk ortu,bayan bluzlarnda,orap,bayan ve erkek d giysilerinde kullanlabilir. Viskon,yn ve ipekli karmlarda kullanlabilir.

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

Akrilik lifinin uzunlamasna grn

Akrilik lifinin enine kesiti

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

AKRLONTRL LF ETLER ORLON TP LFLER FLAMENT 81 STAPEL TP42 STAPEL TP 39 FLAMENT TP72 ORLON SAYELLE LFLER PAN VEYA DRALON LFLER AKRLAN LFLER

MODAKRLK LFLER
VEREL LFLER POLVNLKLORT LFLER VNYON LFLER DYNEL LFLER SARAN LFLER POLVNL ALKOL LFLER (VNYON) POLSTRENE LFLER POLOLEFN LFLER POLETLEN LFLER POLPROPLEN LFLER

ELASTOMER LFLER Doal polimerler arasnda yer alan kauuk esneklik zellii olan bir maddedir.Tekstilde esneklik zellii olan giysilere duyulan ihtiya uzun sre kauuk ve kauuktan elde edilen filamentlerle karlanmtr.Kauuk lifinin vulkanzasyonla esneklik yetenekleri arttrlabilmektedir.Bu lifler bir kuvvetin etkisi ile gerildiklerinde kendi boylarnn birka kat fazlas kadar uzayabilirler. Elastomer deyimi bir kuvvet ile iki ucundan ekildiinde uzayan fakat kuvvet ortadan kalktnda kendi kendine eski haline dnebilen lifler iin kullanlr.
ELASTOMER NAYLON 6.10 LFLER ELASTOMER NAYLON 6.6 LFLER ELASTOMER POLRETAN LFLER

Esneklik yeteneinin fazla olmas sebebi ile poliretan elastomer lifleri son zamanlarda nem kazanmtr.
PERLON U LFLER

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE SPANTEX LFLER

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

Spantex lifleri en az %85 orannda poliretan segmentleri ieren uzun zincirli sentetik polimerlerden retilirler. Lifi oluturan molekllerin oryantasyonu gevek halde pek dzgn deildir.Ancak bir kuvvet uygulandnda germe uzatma olay kendini gsterince katl bulunan ksmlar yava yava alarak sra halinde dizilmeye balar.Yanlz bu durum lifin amorf blgelerini oluturan yumuak ksmlarnda gzlenebilir.Kat ksmlardaki molekller ise eitli balarn etkisi altnda bir deiiklie uramazlar.bu zellik elastomer liflere esneklik yetenei kazandrr.Sentez yolu ile elde edilen elastomer lifler bylelikle kendi orijinal boylarna gre 5-10 kat daha fazla uzayabilirler. Spantex liflerinin enine kesitleri ou kez yuvarlak olur.Ancak levha halinde retildikten sonra kesilen lifler keli grnrler. Renkleri ounlukla beyazdr. Bu liflerin mukavemetleri doal kauuk lifinden daha yksek olup 0,551,0 gr/denye dir. Geriye dn esneklii bakmndan nceleri kauua benzese de zamanla bu zellikleri azalr. zgl arlklar 1,2-1,25 tir. Spantex lifleri %1,0-1,3 orannda rutubet absorbe ederler. Vyrene ve Lycra lifleri ise %0,3 orannda rutubet absorbe eder. Termoplastik liflerdir ve 230-290 derecede erirler. Gn nn etkilerine kar son derece dayankldrlar. Kimyasallara kar dayankldrlar Soukta sulu asitlerden etkilenmezler.Sertleen koullara bal olarak bozunma olabilir. Birok kez zarar grmeden ykanabilirler. Ykama ss 60 dereceden kurutma ss 89 dereceden yksek olmamaldr. Aartmada zellikle sodyum Klorit ve hipokloritten saknlmaldr.
SPANTEX LF ETLER LYCRA VYRENE

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

YKSEK PERFORMANSLI ZEL LFLER

KANALLI LFLER 1. COOLMAX

Dupont firmasnn CoolMax ticari markas olarak piyasaya srd bu lifler zel polyesterinden retilmilerdir.Liflerin bnyelerinde 4 adet kanal bulunur.Kanall lif yaps sayesinde nem iletim zellii ok yksek olan bu lifler vcut terlediinde hzla nemi kuman yzeyine iletmektedir ve bu ekilde kumalar hzl bir ekilde kuruyarak konfor salamaktadr. Bu liflerin nefes alabilirlikleri olduka yksektir Liflerin yzey alanlar genilemesi sebebi ile terin buharlama hz artmakta kuruma sreleri dmektedir. Bu liflerden retilen kumalar yumuak bir tutuma sahip olup yksek anma dayanm gstermektedir. Bu lifler bata spor giysiler olmak zere i giyim ve oraplarda yaygn kullanm bulmaktadr.

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

2. COOLPLUS

ChunShing Textile firmasnn ticari markas olan CoolPlus yzeyi kanall bir poliester eididir.zel lif kesiti ve yzeyindeki ok saydaki kanal sayesinde cilt yzeyinden teri uzaklatrr.bu liflerden retilen kumalar vcuda yapmaz.vcudu serin tutan bu lifler bata spor giysiler olmak zere i giyim ,orap ve gnlk giysi retiminde kullanlr.

3. COOLDRY

Quanzhou Haitian Textile firmasnn ticari markas olan bu lif 5 kanall bir poliester lifidir.Kanallar sayesinde teri abuk emen ve abuk kuruyan kuma retimine imkan salar.Bu liflerden retilen mamul kuma zerine damlatlan suyun 30 saniye sonunda pamuktan 2 kat,poliamidden 4 kat,poliesterden 7 kat daha byk bir alana yayld belirtilmektedir.Bu teste pamuktan retilen kuma 48 dakikada kururken,poliester 32 dakikada CoolDry mamul ise 20 dakikada tamamen kurumutur.Poliesterden %25 daha hafif olan bu lif ,lifle cilt temasn azaltarak terleme sonras soukluk hissi vermektedir.

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE 4. CORTCO

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

Cortico Teijin firmas tarafndan retilen kanall bir polyester lif eididir.Konfor zellikleri gelitirilmi olan bu lif cildi kuru tutan ve yumuak bir yapya sahip olup teri hzla emmektedir.lif ekimi srasnda polimer ierisine ilave edilen baz partikller lif boyunca kalnlk farkllklarna sebep olmaktadr.Bazlara kar dayanksz olan bu maddeler,lif retiminden sonra liflerin bazik bir ileme tabi tutulmas ile znmekte ve lif zerinde kk delikler oluturmaktadr.Bu delikler sayesinde cilt ile lif yzeyi arasndaki temas azalmakta ve artan lif yzeyi sebebi ile vucuttaki nemi daha fazla ve hzl emen ,kuruluk hissi veren kuma retimine imkan salamaktadr.

5. VLOFT

Kelheim Fibers firmas tarafndan gelitirilen ve enine kesitleri yass olan bu lifler genellikle nonwowen retiminde kullanlan Viskon trevi bir liftir,yksek nefes alabilirlik ,yumuaklk,gelimi su buhar geirgenlii,hafiflik ve scaklk tutma zelliklerine sahip bir lif olmas en nemli zellikleridir.Pamuk ve poliester lifleri ile karmlar kullanldnda yas enine kesitli lifler havay hapsetmekte ve soua kar s yaltm salamaktadr.Bu liflerden retilen kumalarda cilt yzeyinde oluan nem kapiler etki ile darya transfer edilebilmektedir.Viloft Micro lifleri 0,9 dtex inceliinde retilebilmektedir.Bu lifler hafif ve yumuaktr.Dier doal ve sentetik liflerle karmlar kullanlabilmektedir.

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

Viloft Lifi Enine Kesiti

Viloft lifi ile karm yaplan bir iplik kesiti

0,9 dtex Micro Viloft lifi kesit grn

UBAT 2008 Tekstil Mh. E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

6. THERMOLTE

DuPont firmas tarafndan gelitirilen ve ticari markas Thermolite olan bu lifin i ksmnda hava boluu bulunmaktadr.Bu nedenle lifin sl direnci yksek olmaktadr.Yksek hacimli olmayan Thermolite lifleri ayrca ortalarnn bo olmas sebebi ile ok hafiftirler.lifler bu zellikleri ile sra d s tutuculuk ve nefes alp verme zellii gsterirler.bu liflerden imal edilen kumalarn dier izolasyon kumalarndan %20 ,pamuklu kumalardan %50 daha hzl kuruduu ifade edilmektedir.Buharlamann hzl olmas lif yzey alannn geniletilmesinden kaynaklanmaktadr.Bu liflerden retilen kumalar dkml olmakta ve kumalarn s tutuculuklar yksek olmaktadr.Bu lifler zellikle i amar retiminde,oraplarda,vcuda yapan spor giysilerde tercih edilmektedir.

Thermolite lifi kesit grnts

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

Baz Liflerin s iletkenlik katsaylar

7. QUALLOFL

DuPont tarafndan gelitirilen lif ierisinde boluk ekilde 7 adet kanal olan bir poliester lifidir.Bylece yapsnda daha fazla havay tutabilmektedir.Hafif ama yksek s tutuculuk zelliine sahip kuma retimi iin uygundur.Bu liflerden retilen mamul kumalar slak durumdayken dier liflere gre %25 daha fazla izolasyon salamakta ve 3 kat daha hzl kurumaktadr.Souktan korumalar sebebi ile uyku tulumu yapmnda tercih edilirler.

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE 8. OUTLAST

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

Bu lifler faz deitirici materyal ieren lif snfna girmektedirler.NASA ve ABD Hava Kuvvetleri iin gelitirilmilerdir.zellikle astronot giysileri iin gelitirilmilerdir.Outlastn fonksiyonellik kazandran maddesi 1 mikron apl ierisinde balmumu kvaml faz deitiren bir madde ieren mikro kapsllerdir.Vcut ss ykseldiinde ,faz deitiren madde vcuttan alnan s ile sv faza gemekte ve evresini soutmaktadr.Vcut soumaya baladnda ise katlaarak evreye s vermektedir.rnein yrrken oluan s Outlast tarafndan tutulurken oturunca tam tersi eklinde alarak souyan vcuda s vermektedir.faz deitiren madde lif retimi srasnda verilebilmekle beraber yzeye de uygulanabilmektedir.Kuma slandnda ya da basnca maruz kaldnda herhangi bir olumsuz etki yaanmamaktadr.

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE 9. KEVLAR

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

Kevlar elyaf Du Pont firmasnn bir ticari markasdr.Aramid esasl bir elyaftr.Materyalin kendisi sca abucak uzaklatracak ve havay eit oranda liflerin arasnda datacak ekilde tasarlanmtr. Kevlar,izilmelere ,yrtlmaya,kesilmelere,sya ve soua kar olaanst gvenlik salayan bir malzemedir.Bire bir elikten 5 kat daha gldr.400 C scakla kadar dayankldr. Kullanm Alanlar; Gemi halat yapmnda,Yelkenlerde,madenci giysileri imalatnda,itfaiyeci niformalar imalatnda,pilot niformalar imalatnda, Tank imalatnda,Uak kanatlar yapmnda,hafif arlkta kano yapmnda kurun geirmez yelek yapmnda kullanlmaktadr.
Kevlar Lifi Mikroskobik grn

Kevlar Lif Demeti

Kevlar Yelek

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

10. KARBON NANO TP LFLER

Karbon nano tpler silindirik karbon molekllerdir.Kk apl elektronik ve mekaniksel uygulamalarda olduka faydaldrlar.ok yksek bir mukavemete ve farkl bir elektrik zellie sahiptir.yi bir s iletkenidir.Diyot imalatnda kullanlabilirler.Karbon nano tpleri elektrik alana maruz kaldnda elektron tabancas gibi hareket ederler ve elektron yayarlar.Tpler tekli veya oklu karbon katmanlarndan oluabilirler.aplar 5-6 nanometre uzunluklar ise 20-30 mikrometreye Kadar kabilir.Polimer eriyiklerinden lif ekimi srasnda polimer ierisine karbon nano tp kartrlarak daha yksek kopma mukavemetine sahip elyaf elde etmek mmkndr. Kullanm Alanlar ; Yksek elektrik iletkenlii gereken alanlarda ,mkemmel termal iletkenlik gereken alanlar ,esneklik ve yksek mekanik dayanm gereken alanlar.

Liflerin kesit grnleri

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

11 . MORPHOTEX LFLER nce polyester ve naylon tabakalarndan meydana gelmektedir.Gney Amerika Morpho kelebeinin kanatlarndaki renk deiiminden esinlenerek retilmitir.Materyalin kendisi renksiz olmasna ramen ,kuma yzeyi n yansma asna bal olarak mavi,krmz,yeil ve mor gibi farkl renklerde grlebilmektedir.herhangi bir boyama ilemi olmad iin evre dostu,enerji ve su tasarrufu salama zelliine sahiptir. Kullanm Alanlar ; Araba demeliklerinde,bayan giysilerinde,spor giysilerinde,Kimono elbisesi yapmnda ve sanayi alannda i dekorasyon,araba boyas retimi ve kozmetik sanayinde kullanlmaktadr.
Morpho Kelebei

Morphetex lifinin farkl krma zellii

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

11. DYNEEMA LFLER

Dyneema lifleri ok yksek mukavemetli polietilen lifidir.Aramid liflerinden %40 daha yksek mukavemete sahiptirler.zgl arll sudan daha dktr ve suya , UV nlarna ve kimyasallara kar dayankldr.Bu nedenlerden dolay ,halatlar,balk alar vb . denizcilik malzemeleri retiminde,gvenlik eldivenlerinde,spor malzemelerinde,kurun geirmez zrh yapmnda,asker ve polis giysilerinde ve tbbi malzeme imalatnda kullanlabilmektedir.
Dyneema pliin de lif demeti

Dyneema plii

12. BASOFL (BASF)

Basf tarafndan retilen Basofil Lifleri,melamin esasl olup g tutuurluk zelliine sahiptirler.Son yllarda bu lifler itfaiyeci ve endstri iilerinin koruyucu kyafetlerinde kullanlmaktadr.
Basofil Lif Kesiti

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

13. M5 LFLER

M5 Polimer lifi ,Kevlar ve Spectra dan daha hafif ama daha dayanmldr.Nomex ten daha yksek bir sl dirence sahiptir.Asit,UV nlar gibi d etkenlerden zarar grmezler ve performans zellikleri olduka iyidir. Savunma sanayinde uak ve uzay uygulamalarnda ,askeri elbiselerde ,atee dayankl giysilerde,helikopter pervanelerinde, uydularda ,tenis raketlerinde ve golf malzemeleri gibi ok farkl alanlarda kullanlabilmektedir.
14. RMCEK PE

rmcek ipei proteinden oluur.rmcein vcudunda iken sv halde , rmcek ipei lif ekim organcklarndan salglad andan itibaren kat hale gemeye balar.Kanadal Nexia Biotecchnologies irketi,rmcek ipei retmelerini salayan bu zel geni keilerin salg bezlerine yerletirerek,bu liflerin keiler yolu ile retilmesi zerinde almalar yaptlar .Keiden elde edilen stteki ipek proteini stten ayrlarak lif ekimi gerekletirildi.Bu yolla elde edilen ipein gereine olduka benzer olduu grld. Bu Lifin zellikleri; Hzla giden bir kurunu ya da en yksek hznda hareket eden bir 747 uan durdurabilecek kadar dayankldr. Son derece elastiktir. Nemi absorbe edebilme zelliine sahiptir. Yaralarn iyilemesinde faydaldr. evre dostu bir liftir.

rmcek Lifinin Mikroskop Alt Grnleri

rmcek Salg Dzeleri

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

15. MCROSAFE

Trevira (Hoechst) firmas tarafndan retilen Cleanese asetat ile anti mikrobiyel zellik kazandrlm asetat lifidir. Bakterilerin ya da dier ince hcre zarl mikroorganizmalarn hcre zarndan ieri girerek ,yaamsal faaliyetlerini srdrmelerini ve oalmalarn engeller.

MicroSafe in 5000 Kez Bytlm Hali ve e Nfuzu Engelleyen Kaln Hcre Duvar

16.BOFRESH Sterling Fibers Inc. Tarafndan gelitirilen,antibakteriyal akrilik lifidir.Aktif madde lif yzeyinde antibakteriyel koruma salar.eitli etkiler sonucu dtaki korumann azalmas iten da aktif madde migrasyonu ile giderilir.

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

AMCOR LFLER Akrilik esasl bir lif olan Amicor liflerin antibakteriyal(Amicor AB) ve anti mantar (Amicor AF) olmak zere 2 eidi vardr.rnlerde ift etki yakalamak iin bu iki lifin karm kullanlmakta ve Amicor Plus olarak adlandrlmaktadr.Amicor lifleri Triclosan iermektedir.Lif ekimi srasnda katk maddesinin byk bir ksm lifin yapsna alnmaktadr.Bu madde lif ierisinde kat molekller olarak bulunmaktadr.Bu partikller kimyasaln yava bir ekilde salnmn salayarak depo grevi grmektedirler.Giysilerin kullanm ve ykanmas srasnda yzeyde kalan bu maddeler devaml olarak andrlmakta yzeyden migrasyon ve erozyon yolu ile uzaklatrlmaktadr.Ancak lif iinde bulunan maddenin lif yzeyine g etmesi ile antibakteriyal etkinin devam salanmaktadr. Amicor lifleri klasik akrilik gibi katyonik boyalarla boyanmaktadr Amicor/Pamuk karmlar aartlabilmekte ve hidrojen peroksit aartmas ile liflerin verimlilii etkilenmeden istenen beyazlk salanabilmektedir. SLFRESH LFLER Novaceta firmas tarafndan retilen antimikrobiyal asetat lifidir. SEACELL ACTVE LFLER Deniz yosunu ve gm ile birletirilmi bir lyocell lifidir.Bakterilerin geliebildii ispatlanan standart lyocell liflerine benzemeyen SeaCell Active Lifleri gmn yan sra inko,bakr ve daha birok metal iyonlar da life absorbe edilmektedir.

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ

TEKSTLDE

YEN LF KARIIMLARI LE YEN AILIMLAR

UBAT 2008

Tekstil Mh.

E.Trker EDZ