,

#10 (118)

2008
40

LITERATURULI MESKHETI

. . .


,

,
: .
, , ,


.

,

.

,
,
.

, ,
,
?!
,
,

.

,
,

, , .

25


."
12 ,
.

,
,

.

.

,
-

2008 ,


,

.

.


,
.
,

, ,
,

.
1966 .

,

.
800
,
1966 29 .



.

.

.


,
4-5
,



, 1966


.




.



(!) .
,
,
,



,
.
. ,


,



.

-,

, .

.


,

,

.

,
-

,

. 1966

.
, 1966

,

. 1966
,

, ,
.

. XII

.

,
,

.
,

, ,

,
,
,


.

,

(, ,
)

,


.

.



300 10000

.

, ,
,

,

,

:

.

-.
,
:

.
:
, ,
.

.
,
.



,
.

,

. ,
,
.

.

,
,
. ,

,
,
.

2008 ,

,

, ,
. ,

. ,
,

, ,
, .

...
! !
!
!
, , ,

:
,
, ...
, , ...
?..

:
, ,
, ,
,
!...

!
,




.
,
( )

:
,

,
!
, ,
-
, !
. ,
,
- !
, ,

, ,


800
!
.
!
1965-66 ...
!
, ,

.
, .
21 , 1966 . ..
1966


,

, ,
, , ,
.

, .

, ,
,

.

:
, , , -
! ,


, ,



, .
!
.

!
:

, , ,
.
!
, ,
, ,
, , ,
, , , ,
!
, -,
, ,
, ,
, ,
, .

1966 29 ... -

, .

, ,
,
, ,

.

,
!
,
!
, ...
,
,

.


,
, ...

! , !

, ...
, ,
,
.
, . ,

,

-

- .
,
, , .
,
!
,
! ,
:
...

, ...
,

2008 ,

-
,
,
,
.
, -,
, ...
,
.

.

.
, ,
.
,
.

.
, ,
.
,
.
... ,
.

, .
, ,
.

...

,
,
,

...
,
.

, .
.

,
, ...
...
:
-,
, ...
( ),
...
,
.
,
,
,
.

, ,
( , ),

.
, ,
...

.
,
...

.

, ,

.
,
,
,
.
,
...

.

,
,

.

- ,

.
,

,
.
,
, ,
,

,


,


,
...


,




.




,
,
.

,
, , 

,
, ,
...

.

...
,

, ,
.

,
.
...
,
.
...
, ,
.

, ,
, - ,
, !
.

,
, ,
.

,
, ,
, !
, ,
,
, !

,
, !
,
,
, !
,
, ,
, !

-
, ,
, !
,
, ,
, !

,
, .
,
.

,

.
,
.

,

,
.


,
.
,


.
, ,

,
.


,





.
, ,


,


,


.

2008 ,

,
, ,
,
.
,
, !


,
, ,
.

?

...

.
,
...

,
!
,
...

.

,
;

:
,
.

***

***

***

,


...

***

, ...
,

...
,

***

,

.
, ,
,

.
,

,
,

.
,

***

.
,

,
.

,

...

, ,
, ,
!

***

,
?!
,
, ...
...
, .

...
,
.
,

***

,

.

***

,

,

***

, ,
-.

.

,

.

?

-!

!..

,

,
,
-
,
...
,
,

,
.

...
...


, !

,
!

***

,
,
,
.

,
,
,
.
,
...

,
,
.
,
,
,

***
, ,

.

...

,

.

***

,
,
...

...

.
?
!

***

,

,


.

,
,

!

- ,
?
- , , ,

, , ,
...
- .
...
- ?
- ,
.
, , ,
, ?
- ?
- , ,
,


, ...
- .

. ,
,
, ,

.
,
,
, ,
.
,
, .

, ,
, ,

,

, ,
,
,

, ,

, .
.
- ?
- ,

, .
.

,
,
, .
,
, - ,
.
, ,

.
,
,
,

,

,


.

,
, ,
, ,
. .
,
,
, ,
,
,

, ,
,
,
, ,
, .
, ,


,
,
,
,
,
,
, ,
.
, ,
,
,
,
,
.
,

, , , ,
,
,


... ,
,
,
,
,

,
,
, ,

.
,

,
,
.

,


,

, ,
, ,

.

- ,

,
, ,
,
,
.
,
,
,
,

;
,
,
,
,
, ,

,
-,
,
,

,
. ,
, ...
.
,
,
,
,
,

, ,

-, ,
,
.
,

.

,
, ,

,
-,
.
,
,


.
,
,

2008 ,
.

, ,
, ,
, ,

,
,

,

,
, ,
,

,
. ,


,
,
,
,
,
.
, ,

, ,
.
,

,
.



.
, ,
,

. ,

, ,

,
,
( )

,
,
.
,

,
,
.
,
,

, ,
,
,
,
,
,
, .
,
, -

,
,

,



,

,
,
,

,
,
.
,
,

.

?
. ?
.
,

,
.

.
.

.
,
, ,

.

,
. ,
.
,

,
, , , ,
.

.
,
,
, , ,
,
,
,
,
, ,
.

,
,
, , .
,
,

,
,
...

,
-.
- -
.
- ,
,
.
- ,
?
- , ... -
.
-
- .
- ,

,
,
,
-
,
,
, , , ...
, ?
,

,

.
,
.

. , ,
, , ,
, , ,
, , , ,
,
,
-
.
,
.
,
.
.
,
. ,

.
.
,
.
.
,
,
,
. .
, -
.
- -
,

.
, ,
.
- ! - ,
,
...

2008 ,

.

.
,
,
,
18-- .
,
1790
.
.


,

,
,
XI-XIII
.
, , 1777
. ,

,
()
.
,
,
, .
.

.

,
-16 .
.

,
,
: . ,
-
,

(. ).
IV-
,

(. , 35).
.
, -
IV .

. -11 30-
,


,

.
,

,
.


, ,
,


(. ).
,
XI .

,

, , ,
.

:

,

. -
,

, ...

,
,
.

,

.
,

, , ,

-.

,
,
, ,


.

,
,
. ,

, ,
. .

.
.

, -
. -

(
: , , ,
, ) (
)

,
...
,



(.
).

.
, ,

.
,
.

:
, , , ,
.

.

, (.
,
,
.

.

,
,

-
,
. ,
.
,
: , ,
.

.

,
.
: ,
,
.


,
.
, , .
,
. .
.

, ,
. ,
.
. ,
, .
,
, , ,

,
,
,
.
-
.

.
, ,
-
. -



.


, , , (.
,
, 1973 , 153).
,

1907
( 101).
, ,

. . (.
, 1973 . 169); ;
.

,
.

.
,

.
. ,
.

,
.

?!

.
:
,

,
(,
, )

.
.

,
,



.
-

, ,
.
, ,


(
, 1959, 91).

,
.

.

,
.



.
.

.
,

.
,
, XI ,
,
.

-, -

,
.
,
:
.
-- ..
,


, ,
,
,
, ,
,

.

. -,

,

, ,

-
.
. -
- ,
.
-
,
, , ,
... .. -

- .


.

, (.
,

), ,
, ..

, ,
,
(
) . ,
,
. , ,

2008 ,

2008 ,

10

.
. ,
,

.
1847 , 20 ,


.

,
.


,
1859


.

1858

,

.
.

. 1874
, 1880 .
,
,
, ,
, ,
.
1881
,

, .
,
, ,
.

.
.

. , .

. ,

,
-
. ( ).
,
,
,

.

(-, , ).
, ,
,

.

2008 ,

,
, , ,
,

.
.

- :



.

,

.

(1827-1901). 1885

(. ),
1883-85
.
1888

.


.
, ,
,
.

.
.

.
,
, .
.
12 .
.

:
, 34- . ,
,

, ...


...

,
!
.
-
. .
34
:
!
,
:
,
.
27
.
.

.
:
(1874) { },
, .
1888 :

.

-
,
-
.
, .


.



, :
,
-, ,

... ,
, .

,
.

.
1917

.
, ,

(1859-1945).
10
.

- . 8
.
1917 .
, ,
, .

.
. ,
II- , -
,
, ,
( )

. .

.

.
.

.
,
...
.

-
( ,
), ...
-.

.
.

,
(
: . :
),


( .. ). , .. .


,
. , ,
( .
: .

, ,

, ,
, , .
.
.

2008 ,

11

( 150 )
(. )

, XV -

,
-
,
, ,
.


,

,


.



,
()
,

-

,


.




.


.
,


,
,
,

,
. ...
1631

. ,
,



.


.


-


,
,


,




.
.
XVII -
,


.


1615 ,




.


XVII -
30- ,

-

.

,

- .

XVII -
-

-
,

. .


,

,


,


-,


(
).


, ,
,
,

XVII
,

. .


XVII - II

.

, -
-
.
. ,
XVII -
, ,
, ,
,
, ,
,
,
,


,


,
, ,
.

,
, ,
.
XVIII -




, VI-
-
.


.

II- ,
,
.

,

.

,

,

XIX - 50-
,
.



XIII-XIX -
.


:








...

.
,

,

,



. ,

...


1906 .
...
,


. .

,




.

. :

,
,

.
,


,

,
,




.
.


,
1900 ,
,
.


.

,


.
, XIX
- 80-90-


,

.

.

-
.


,



.
,
, ,
, ,
.



.






.
.




-
,



.
1899 .
: ..


...
.

.

,

.

,
.


,
.
.
.
.

.


.
, ,

.

.


.
.



,

1821-28 ,


,


.
1909 , 26



,

XIII -
30-

.

,
-


.

13 7
.


,


,


,


.
. ,



,



,
.
1898 .
:
,

.
.


.

:
1227 ,
III ,


.
1904

. .


,

(
).

,

,



.


, ,
,
,

,
II-
,
,
- -,

,
,

,
,


-

-
.

12

2008 ,

.
,


...


.






. .
.
1904
,
.



.



1907
.

16 .
1.
; 2.

; 3.

. 100
,
.

XIX - II
,
,



.
,
-



. ,






.

.
,


,
II-III -

.

,

I .





.



,
,
,
.

.



,
.

-



.

,


.



,



.


XIX -
XX - ,

.
.
1910
.

XVIII


.



.
XIX





.
,


,
,


.

,
,
,

. ,

.




,

.
XIX

.


.
-
,

.
-
,


.

,

,

,



.

,



.


, -

.
1901


, 1904

.

.

50-
-
, ,
, ,
.

: ...


,
,
...


,


.
,
,


,
,
...

-
.

, 1910
.



,
,


,
,

.
.


.

.


.


,


. 1911 13
. .
: ,

-.
1691 ,

.

,

.
,
* -
1709
.

.

, .
,

.

.






.
, .

,

.

.
1904

,

,
,

.


.

,
,
.
,

,
,

.
, 1905


,

.

.

. 1908
- :


,
,
,
,
.

,
.

.


2000

,

.


,
7000
. 189

,


,

,


.

.

-

,

.
.


,

.

, XVII -
-




,

.
,
,
.

.
,

.
, ...


.*





,

.****
,


.

10000 .


500 ,

.


. ,
,

.

1910

.

,
,


.
,


,
,
: ,
,
, ,
-
.


,


.

2008 ,

,


,

.


,

,
.

(

1909 ).

,

.

,

().

,
.
, ,


.



,

,
,
,
.



.
40 , 1958
.




100 ,

.

,
,

.



.


,
.





,


,

.


,
.


.

.

67
,


1978 26
.
,
: 11
,

.

,

,
,


.



.

,
,
: .

,

.
.



,

..



.

:

,



.




.
,


.

,


,
.

,
-
.
,
. ,
.
.

.

.


.

,
,
.
,
,
.




,
.

,
,

. 1958
100
,



.


,
,
,


.

,
, -
,

,
,

.

,

.


.
-
.

.

. ,
,
.
.

,
,

,

.
,

.

,

. ,
.

,

.
.

,
,


.
.

.

.

.



, ,

,



.

-,

II-

.




.

, ,
,
,
,

.

,

.

.


.
,

- -

.


-.
,
,

,

,

.
.
,


,
.
,
.

13

150 ,
,
,



.
.
,
:

.


.
,

.

-

,
150 .

.


,
,

, .




,





,

,

,

.

,
:

.

,
-
.


.

, ,

.

(
. .) ,
,
.


, ,
,

,
.

.
150
?

,

,

.
,


, ..

!

14

,
,

.
, ,
,
, ,
.
:
" ,
,
!.."
,

,

. :
"
,

,
-
,
!...
!..
, ,
,
, ..."
, ,
,
. 1936



:
"... , ,
, ,
, -
. , , ,
,
, , .
...
, ,

..."
,
...

.

. 1920
,
XVIII
,
. ,
:

.
,
,
,
.

,
, ,
.
, ""
""

.
,

""

.
,

, ,
,





.
:
, .
VI- ,
,
,
. ,
,
- , ,
. . .
,

.
,
.


, ,
,

, ,
,
.


. , ,
,
. :
,
.
, :
.
,

2008 ,
. :
.
, .
. ,
,
.
,......

,
.



. ,
,

, ,

,
-


XIX
.


,
, ,
,
,
XIX ,

, ,
,
,
- .

, ,


,
-, -
, ,


.

,
.


;
"" " " -,
"" "".
, " ",
. XIX


.


-. ,
,
.


,
,



;
, 1948 ,

.
:
,
,
,
!
:

:
,
!...
, ,

, ,

: ,
;
...,
!

:
" -,
, ...
,
?
,
?

.
,

.
, XVIII


,
.
,

" ;

,


.
,
.
,
,
1947
,


. ,
,
:
,
, , ,
,
!

:
,
?!


,
!
, ,
,
,



, ,
.

, , 1917

, ,
...

2008 ,

. . . #7-9
.

- () ,

.

.
(
) ,
,
, .

.


.
,
,


, ,

() ,
, 1944
,

(.. ,
, , ,
) ,
,

).
,
,

(),
-,

()
.
,
.

()


.
(
: ,
, ).

- ,

.

.
. (... .6., 114).

,


.





,

...
,
,
.
12
-
.


,
.
,

. ,
(
).
,
- ,
(, ).

.
, ,
( :
, ).

.
7 12
.

15

, .

, .
:
. 7
7 , 12 ,
.

,

(
,


, 12 ).
,
,

,

.

,


.
,
,
. .. 12
, ,

.

,
( ,

) ,
.
(

(). ,
,


,

,
.
,


(

).

()
12-
.
,

,
. :

,
(
),

. ,
,


.


,
,
,

.

).

. ,

, , 2007

(, 80 ) ,
,
(
. .
, , .30).

I
, , ,
.
( )


( )

,


( ).
II
, ,

( )
,
.
( )
,
.

.
( )
III
, ,

,

.
,
.


.
, , ,

,
-
,
. (... .9,.43).

.
.


() .. ( )
,
,
,
,

.
.
,

, -

.


.

,
,
,

. -

,
,
.
,
,


.

,
,
,
.

,
(-) ()
.
,
(21 -20 )
(

, ),
.
, ,
(

1860 ),
(21 20
) ,
, ,
.
-.


.
(, )
.


,
,
, .
,
:
() .

16

2008 ,

.
,

, ,
, ,
, ,

.
,
, ...
, ,

,
, ,
.
,

.
,
, ,
.



.

, -

.
- ,
,


, ,
, .
, , ...
- , ,
,
,
, ,


.

. ...

.
, ,

!..
,
:
, -

.
, ,

, -
.
, ,

,

, ,

-

.
,
,

? ,

?!
,
!
.
, , , ,
,
.
...

...
,
,
.

-
, ,
,
,
.

,

,
.

,
,

.

,
.
, ,
,


.
,
,

,
,

.
,
,
, ,
.
, ,
,

.

***
,
,
,
.

, ,
,
, !

.

,
,
.

, . ,

***
,
,
,
!

,
, . ,

gazeTis redaqcia sargeblobs

Tavisufali presis princi piT
da pasuxs ar agebs gamoqvey
nebul publikaciebSi moyvanil
faqtebsa da mosazrebebze.

40/1.
.: 99-98-82