NVERSTE RENCLER III.

EVRE SORUNLARI KONGRE KTABI 15-16 MAYIS 2008

TBTAK, 2223 kodlu Yurtii Bilimsel Etkinlikleri Destekleme Program ile kongre kitabnn basmn desteklemitir.

niversite rencileri III. evre Sorunlar Kongresi 15-16 Mays 2008 Fatih niversitesi STANBUL

Fatih University Library Cataloguing in Publication Data:

niversite rencileri III. evre Sorunlar Kongresi (2008 : stanbul) niversite rencileri III. evre Sorunlar Kongre Kitab : 15-16 Mays 2008 University Students III Environmental Problems Congress stanbul : Fatih University, 2008 / Haz. Sami Gren, Mustafa Petek, Hatice Nur Aras Mehan ev. Omar Alagha Em. Ge. Aye Bra engl, Esra Gen lhan, smail Anl, Nihan Uygur, Myesser elik, Mustafa Esen Grafik. Semra Ylmaz, Faruk Keysan

464 s.; 28 cm. (Fatih niversitesi Yaynlar; No:32) ISBN: 978-975-303-093-9 University Students III Environmental Problems Congress niversite rencileri III. evre Sorunlar Kongre Kitab Gren, Sami

Baskya Hazrlk: Fatih niversitesi, evre Mhendislii Blm Bask: Feza Gazetecilik ve Mat. A.. Bask Tarihi: 09 Mays 2008

2
NVERSTE RENCLER III. EVRE SORUNLARI KONGRES BLDR KTABI

niversite rencileri III. evre Sorunlar Kongresi 15-16 Mays 2008 Fatih niversitesi STANBUL

Yayn Kurulu:

Sami Gren Mustafa Petek Hatice Nur Aras Mehan Aye Bra engl

Editr Sami Gren

ISBN: 978-975-303-093-9

Mays 2008, stanbul

Bask-Cilt Feza Gazetecilik ve Mat. A.. Tel: 0 212 454 86 50 / Fax: 0 212 454 86 45

steme Adresi Fatih niversitesi evre Mhendislii Blm Hadmky Kampusu, 34500 Bykekmece / stanbul Tel: 0212 866 3300, Fax: 0212 866 3412 e-mail: cesko@fatih.edu.tr URL: http://cevre.club.fatih.edu.tr

3
NVERSTE RENCLER III. EVRE SORUNLARI KONGRES BLDR KTABI

niversite rencileri III. evre Sorunlar Kongresi 15-16 Mays 2008 Fatih niversitesi STANBUL

ORGANZASYON KOMTES BAKANINDAN

Bu sene ncsn dzenlediimiz evre Sorunlar renci Kongresi deimeyen konsepti ile rencileri yine barole koymaktadr. evre sorunlarn ele alan ulusal bir kongre olmas itibariyle nemli ama renci merkezli olmas itibariyle daha da nemli olan kongremiz trnn ender rneklerinden biridir. ounlukla lisans rencilerinin abalar ile oluan bu kongreye, bu sene, geen senekinin neredeyse iki kat bavuru olmutur. Bu ivmenin ileride de artarak devam etmesi en byk dileimizdir. Bu sene kongremize, TBTAK 2223 kodlu Yurtii Bilimsel Etkinlikleri Destekleme Program ile destekte bulunmaktadr. Yurt apnda eitli niversitelerden lisans ve lisans st rencileri tarafndan yaplan bavurularn yan sra, evre ve Orman Bakanlnda alan, niversiteden yeni mezun olmu ve u anda da eitli niversitelerde yksek lisans rencisi olan gen mhendislerden de baarl almalarla bavurular olmutur. Su ile ilgili uluslar aras en byk organizasyon olma zelliine sahip olan Dnya Su Forumlarnn beincisine gelecek yl lkemiz ev sahiplii yapacaktr. 5. Dnya Su Forumunun zellikle genlere tantlmas ve aktif katlmnn salanmas maksad ile Forum Sekretaryas ile ortak allarak bu kongre erevesinde tantm program organize edilmitir. evre sorunlarnn olmad bir dnyada yaamak elbette hepimizin istei ancak bu sorunlar gz ard etmek ve yok saymak en byk hatalardan biri olur. Tam tersine sorunlar bilmek, stne gidebilmek ve sorunlar zmek ancak gerekli teknik bilgi ile olur. te bu gereken donanm genlere verebilirsek, ne mutlu biz akademisyenlere. Bu kongreye yaplan bavurular bilim kurulu tarafndan incelemeye tabi tutularak ierik asndan deerlendirilmektedir. Sunulan bildiriler kitap haline getirilerek, renciler ve gen aratrmaclar iin ufuk ac bir zellie sahip olmas iin allmaktadr. Ayrca bu seneki almalara en iyi aratrma, en iyi sunum ve en iyi poster dlleri verilmitir. Bu kongrenin drdncsnde de daha geni katlmla tekrar beraber olmak dileklerimle, kongreye katlan, destek veren herkese sonsuz sayglarm sunarm. Yrd. Do. Dr. Sami Gren Kongre Bakan

4
NVERSTE RENCLER III. EVRE SORUNLARI KONGRES BLDR KTABI

niversite rencileri III. evre Sorunlar Kongresi 15-16 Mays 2008 Fatih niversitesi STANBUL

NDEKLER
Organizasyon Komitesi Bakanndan niversite rencileri 2. evre Sorunlar Kongresi Kitap Editrleri niversite rencileri 2. evre Sorunlar Kongresi Organizasyon Komitesi niversite rencileri 2. evre Sorunlar Kongresi Bilim Kurulu niversite rencileri 2. evre Sorunlar Kongresi Kongre Konular niversite rencileri 2. evre Sorunlar Kongresi Program niversite rencileri 2. evre Sorunlar Kongresi Tam Bildiri Metinleri Kat Atklar Atk Kat leyen Oluklu Mukavva Fabrikalarnda Kullanlamayacak Nitelikteki Liflerin Deerlendirilmesi Dk Mukavemetli Atk Betonlarn Beton Agregas Olarak Kullanlabilirlii Akll Ve evreci Evler Tbbi Atklarn Buhar Sterilizasyonu Yntemi le Bertaraf Edilmesi Ve Bu Yntemin orum lindeki Tbbi Atk Tesisinde ncelenmesi Biodiesel Production From Waste Cooking Oil (Wco) In Kitchen And Canteens Of University Gda Sektr Atklarndan Sperkritik Karbondioksit le Ya Eldesi Kat Atklarn Aerobik Ve Anaerobik Ayrmasnn Laboratuar lekli Bioreaktrlerde zlenmesi Kat Atklar, Srdrlebilir Atk Yntemleri, Bat Karadeniz Kylar Plastiklerin Toplanmas Ve Geridnm Evsel Kat Atklarn Kaynanda Ayr Toplanmas zerine Bir Sistem nerisi Entegre Atk Ynetimi Kavram Ve Ab Uyum Srecinde Atk ereve Ynetmelii Tbbi Atk Ynetiminde Yeni Bir Model rnei Tbbi Atk Bertaraf Metodu Olarak Otoklav le Sterilizasyonda Sondan Paralamal Sistem rnei nsan Gdas Olarak Kullanlmayp evre Kirliliine Neden Olan Sr irdeninin Alabalk Rasyonlarnda Kullanlma Olanaklar Kat Atk Ynetiminden rnekler; stanbul Bykehir Belediyesi, Fatih Belediyesi Ve Fatih niversitesi ev Stabilitesinin Kat Atk Sahalarndaki nemi Su Kirlilii ehir ebeke, Kuyu Ve Kaynak Sularnn Ozonlanmas le Fiziksel, Kimyasal Ve Mikrobiyolojik zelliklerinin ncelenmesi Bursa li me Sularnn Baz Fiziksel, Kimyasal Ve Bakteriyolojik zellikleri Bursa linin me Suyunu Karlayan, Doanc Baraj Suyunun Fiziksel Ve Kimyasal zellikleri Erkenez ay (Kahramanmara) Kirliliinin Fiziko-Kimyasal Parametrelerle ncelenmesi lkbahar Dneminde Bykekmece Atmosferindeki Toplam Partikl Maddelerin Ktle Konsantrasyolarnn ncelenemsi Ayamama Ve Haramidere Derelerindeki Genotoksik Kirliliin SOS-Chromotest Metodu le Belirlenmesi Nikelin Bentonitle Adsorpsiyonunun zoterm, Kinetik Ve Termodinamik Analizi Btncl Havza Ynetimi Trkiyede Abye Uyumlu Su Havzas Ynetim Stratejisi Ve Su ereve Direktifi Bykekmece Sahilindeki Noktasal Kirleticilerin Zamana Bal Olarak ncelenmesi Sanayi Ve evre Son Yz Ylda Erzurumun Genel evre Yapsnda(Fauna-Flora-Su-Hava) Meydana Gelen Tahribatlardan Baz zlenimler Yksek Gzenekli Polihipe Malzemelerinin Sentezi Ve Petrol Atklarnn Uzaklatrlmasnda Kullanm elik Yzeylerdeki Boya Alt Korozyonuna Kar evre Dostu letken Polipirol Kaplamalar Paslanmayla Ypranan Betonarme Yaplara Doal Katk Maddeleri le zm nerileri elik zerindeki evre dostu polipirol kaplamalarn korozif ortamdaki yzeyi koruma refleksinin elektrokimyasal yntemlerle belirlenmesi Reach: Introducton And Applcaton Kent i Rayl Sistemlerde evresel Grltnn Azaltlmas Hadmky Blgesi Endstriyel Kirletici Tespiti Ve Blge Civarndan Seilmi Bir Fabrikann letim Ve Kirlilik Profilinin Saptanmas 4 7 7 8 8 9 14 15 16 22 27 34 41 47 54 61 68 73 82 91 100 105 111 116 117 123 130 137

142 149 156 163 170 178 184 185 191 195 203 214 221 229 240

5
NVERSTE RENCLER III. EVRE SORUNLARI KONGRES BLDR KTABI

niversite rencileri III. evre Sorunlar Kongresi 15-16 Mays 2008 Fatih niversitesi STANBUL

evre Maliyetleri Ynetimi Ve letmelere Bakan Yn Baclar Arterinde Sinyal Optimizasyonu Ulatrma Sistemlerinin evresel Etkileri Atksu Artm Azo Boyar Madde retiminden Kaynaklanan Atksularn Foto-Fenton-Benzeri Prosesi le leri Oksidasyonu Bir Zeytinya Karasuyunun Koaglasyon Ve Elektrokoaglasyon Prosesleriyle Kimyasal Artlabilirliinin ncelenmesi Azo Boyar Madde Sentez Atksularnn Fenton Prosesi le leri Oksidasyonu Sperkritik Su Oksidasyonuyla Peyniralt Suyunun Artlmas Aerobik Ve Anaerobik Depo Sahalarnda Oluan Sznt Suyunda Azot Bileiklerinin Kontrol Gda Endstrisi Atksularnn Anaerobik Artm Adaptasyonu almas Su Artm
me Ve Kullanma Sularnda Slfat Giderilmesi Gneydou Anadolu Projesinin (GAP) evresel Etkileri 4-Ntrofenoln Bentonitle Adsorpsiyonu Kurunun Zeolitle Adsorpsiyonunun zoterm Ve Kinetik Analizi evre Biyoteknolojisi

246 252 255 262 263 273 280 287 293 301 308 309 315 321 328 335 336 338 339 343 344 351 355 356 362 363 369 376 382 388 394 400 408 413 418 422 427 435 439 444 451 453 457

Pseudo-Nitzschia Trlerinin Pzr Yntemi le Takibi Genotoxc Effects Of Boron On Some Crops Germnaton By Usng Rapd Analyss MonTorng Gll, Bran, Muscle Of Marmara inekop (Pomatomus Saltator, L. 1758) For Dna Varaton By Usng Rapd-Pcr Based Methods evre Hukuku Iso 14001 Ve Ohsas 18001in Uygulan Avrupa Birlii Toprak Tematik Stratejisi Ve Trkiyedeki Uygulamalar Hava Kirlilii stanbulun ki Ayr Blgesinde llen Troposferik Ozonun Saatlik Deiimlerinin ncelenmesi Posterler retmen Adaylarnn klim Deiiklii Ve Kresel Isnma Hakkndaki Grleri Diyatomelerin Kirlilik Asndan nemine Genel Bir Bak Hazar Gl Suyu Ve Sedimentinde Fosfor Kirlenmesi orum Derinay Kirletici Kaynak Analizi Ve Sonularn Corafi Bilgi Sistemleri le Deerlendirilmesi Aktif amurdaki Ekzopolisakkaritler Medya Ve evre Beeri la retiminde Tehlikeli Atk Ynetimi Gizli Tehlike Atk Yalar Bceklerin Ik Tuza Kullanlarak Yakalanmas zerine Bir alma Kirlilikle Yaamak stilac Trler Yeil Bir evre in letken Polimerler: Alminyum Boya Alt Korozyonuna Ka evre Dostu Uygulamalar Evsel Atksu amurundan Fosfor Geri Kazanm Ve Gbre retimi Sudan Nedenler nek Gbresinin ; Suda znebilir Maddelere Ve Biyogaza Dnm Verimine, Isl Ve Kimyasal lemlerin Etkisinin Aratrlmas Temiz Enerji Kadmiyumun Gkkua Alabal (Oncorhynus Mykiss) Karacier Ve Bbrek Dokularndaki Baz Antioksidan Enzim Aktiviteleri zerine Etkisi ESKO 2007den Grntler

6
NVERSTE RENCLER III. EVRE SORUNLARI KONGRES BLDR KTABI

niversite rencileri III. evre Sorunlar Kongresi 15-16 Mays 2008 Fatih niversitesi STANBUL

NVERSTE RENCLER III. EVRE SORUNLARI KONGRES KTAP EDTRLER Prof. Dr. Mehmet BORAT Yrd. Do. Dr. Sami GREN Do Dr. Omar ALAGHA Yrd. Do. Dr. Ferhat KARACA Yrd. Do Dr. Gke Tezcanl GYER Yrd. Do Dr. Didem Aka GVEN Yrd. Do. Dr. Mustafa PETEK r. Gr. Bertan BAAK r. Gr. Sevil AKTAN

NVERSTE RENCLER III. EVRE SORUNLARI KONGRES ORGANZASYON KOMTES ONURSAL BASKAN Prof. Dr. Mehmet BORAT KONGRE BASKANI Yrd. Do. Dr. Sami GREN KONGRE SORUMLUSU Yrd. Do.Dr.Mustafa PETEK YELER Ars. Gr. Ayse Bsra ENGL Ars. Gr. Hatice Nur ARAS Ars. Gr. Semra YILMAZ Ars.Gr.Esra Gen LHAN Ars. Gr. smail ANIL Ars. Gr. Nihan UYGUR Myesser elik Mustafa ESEN Cansu Soysal ( Kulp BakanI) Safa Turan (Kulp Bakan YardImcIsI) Vesile Bali Sabahattin Turan Hilal Uzundere smail Akay Hasan Usalan Serap Nas Seda Kuy Merve Erol Serkan Altunta

7
NVERSTE RENCLER III. EVRE SORUNLARI KONGRES BLDR KTABI

niversite rencileri III. evre Sorunlar Kongresi 15-16 Mays 2008 Fatih niversitesi STANBUL

NVERSTE RENCLER III. EVRE SORUNLARI KONGRES BLM KURULU

Prof. Dr. Mehmet Karpuzcu Gebze Yk. Tek. Ens. Prof. Dr. Ahmet Mete Saatci Marmara nv. Prof. Dr. mer Akgiray Marmara nv. Prof. Dr. Cuma Bayat Beykent nv. Prof. Dr. Cumali Knac T Prof. Dr. zzet ztrk T Prof. Dr. Ltfi Aka T Prof. Dr. Rya Tal Toraman T Prof. Dr. Ahmet Demir YT Prof. Dr. Ferruh Ertrk YT Prof. Dr. Talha Gnll YT Prof. Dr. Recep leri Sakarya nv. Prof. Dr. Mehmet Borat Fatih nv. Prof. Dr. Cevdet Meri Fatih nv. Prof. Dr. Mazhar nsal Fatih nv. Prof. Dr. Bekir Karlk Fatih nv. Prof. Dr. Fahrettin Gcin Fatih nv. Prof. Dr. Muhammet Kksal Fatih nv. Prof. Dr. Mustafa Kumru Prof. Dr. Hakk smail Erdoan Prof. Dr. Halil Rdvan z Yrd. Do Dr. Edal Karadurmu Yrd. Do. Dr. Serdal Sakal Yrd. Do. Dr. Sami Gren Yrd. Do Dr. Mustafa Petek Yrd. Do. Dr. Ferhat Karaca Yrd. Do. Dr. Omar Alagha Yrd. Do. Dr. Gke Tezcanl Gyer Yrd. Do. Dr. Didem Aka Gven Yrd. Do. Dr. Ali Demirci Yrd. Do. Dr. M. Fatih Abasyank Yrd. Do. Dr. Metin Tl Yrd. Do. Dr. rem Uzonur r. Gr. Bertan Baak r. Gr. Sevil Aktan r. Gr. Can Tlmen Dr. enol Yldz Fatih nv. Fatih nv. Fatih nv. Hitit nv. Fatih nv. Fatih nv. Fatih nv. Fatih nv. Fatih nv. Fatih nv. Fatih nv. Fatih nv. Fatih nv. Fatih nv. Fatih nv. Fatih nv. Fatih nv. Fatih nv. STA

NVERSTE RENCLER III. EVRE SORUNLARI KONGRES KONGRE KONULARI KURAKLIK SANAY VE EVRE KRESEL ISINMA EVRE VE SALIK LLEME KATI ATIKLAR EVRE BYOTEKNOLOJS EVRE HUKUKU HAVA KRLL TEMZ ENERJ SU KRLL EVRE MHENDSL ETM

8
NVERSTE RENCLER III. EVRE SORUNLARI KONGRES BLDR KTABI

niversite rencileri III. evre Sorunlar Kongresi 15-16 Mays 2008 Fatih niversitesi STANBUL

NVERSTE RENCLER III. EVRE SORUNLARI KONGRE PROGRAMI

9
NVERSTE RENCLER III. EVRE SORUNLARI KONGRES BLDR KTABI

niversite rencileri III. evre Sorunlar Kongresi 15-16 Mays 2008 Fatih niversitesi STANBUL

15 Mays Perembe
09:30 10:00 Kokteyl 10:00 11:00 Al Konumalar Poster Sunum Saatleri: I. Gn : 14:00-16:00, II. Gn : 13:0015:00 saatleri arasnda poster sahiplerinin standlarnn yannda bulunmalar gerekmektedir. I. GN I. Oturum: (Su Kirlilii; Kat Atk) 11:00 11:10 Btncl Havza Ynetimi, evre ve Orman Bakanl, Ahmet Alada, Nermin iek, Grsel Erul 11:10 11:20 Akll Ve evreci Evler, Seluk niv., Ergn Pehlivan, Sleyman Tosyalolu, Hayrullah Can, Vedat Arslan 11:20 11:30 Soru Cevap 11:30 12:15 Aa Dikme enlii - Fatih niversitesi Artma Tesisi evresinde Aalandrma almas Yaplacaktr 12:30 13:30 le Yemei I. GN II. Oturum: (Atksu Artm; Kat Atk) 13:30 13:45 5. Dnya Su Forumu'nun Tantm- Prof. Dr. Necati Araliolu, 5. Dnya Su Forumu Program Komitesi E Bakan 13:45 13:55 Sperkritik Su Oksidasyonuyla Peyniralt Suyunun Artlmas, YT, Mesut Akgn, Tuba Arslan, Onur . St 13:55 14:05 Atk Kat leyen Oluklu Mukavva Fabrikalarnda Kullanlamayacak Nitelikteki Liflerin Deerlendirilmesi, Hitit niv., Erdal Karadurmu, Yusuf Karadeniz, alar Ba, brahim Bilici 14:05 14:15 nsan Gdas Olarak Kullanlmayp evre Kirliliine Neden Olan Sr irdeninin Alabalk Rasyonlarn da Kullanlma Olanaklar, Atatrk niv., Prof. Dr. Stk Aras, Erkan Altun, A.Necdet Sirkeciolu, Mehtap Cengiz Bayr 14:15 14:25 Tbbi Atklarn Buhar Sterilizasyonu Yntemi le Bertaraf Edilmesi Ve Bu Yntemin orum lindeki Tbbi Atk Tesisinde ncelenmesi, Hitit niv., Erdal Karadurmu, Erhan Kkahin, Onur zkaya, Semin Bayrak 14:25 14:35 Soru Cevap 14:35-14:45 ay-Kahve Molas I. GN III. Oturum: (Su Kirlilii; Sanayi ve evre) 14:45 14:55 ehir ebeke, Kuyu Ve Kaynak Sularnn Ozonlanmas le Fiziksel, Kimyasal Ve Mikrobiyolojik zelliklerinin ncelenmesi, Hitit niv., Erdal Karadurmu, Kutay Perveli, Grkem Kartal, Nihan Kaya 14:55 15:05 Son Yz Ylda Erzurumun Genel evre Yapsnda(Fauna-Flora-Su-Hava) Meydana Gelen Baz Tahribatlardan Baz zlenimler, Atatrk niv, Do. Dr. kriye Aras Hisar, Fatih Arslan, Murat Karaaslan, H. Salih zkl, Yavuz Yein 15:05 15:15 Paslanmayla Ypranan Betonarme Yaplara Doal Katk Maddeleri le zm nerileri, Gazi niv., Cemil Baki Kyak 15:15 15:25 Bursa li me Sularnn Baz Fiziksel, Kimyasal Ve Bakteriyolojik zellikleri, Dumlupnar niv., Blent Bykkdan, Nurgn Bykkdan, Salih zer, Selman Kander, Hseyin Gkta

10
NVERSTE RENCLER III. EVRE SORUNLARI KONGRES BLDR KTABI

niversite rencileri III. evre Sorunlar Kongresi 15-16 Mays 2008 Fatih niversitesi STANBUL

15:25 15:35 elik Yzeylerdeki Boya Alt Korozyonuna Kar evre Dostu letken Polipirol Kaplamalar , Gazi niv., Tlin Kyak, S. Kl, B. rak 15:35 15:45 Soru Cevap 15:45-15:55 ay-Kahve Molas I. GN IV. Oturum: (Su Artm; Sanayi ve evre) 15:55 16:05 me Ve Kullanma Sularnda Slfat Giderilmesi, Hitit niv., Erdal Karadurmu, Musa Kseli, brahim Bilici 16:05 16:15 Baclar Arterinde Sinyal Optimizasyonu, Boazii niv., Grkan Gnay, Ender Faruk Morgl, M. B. Kaan Albayrak 16:15 16:25 Reach: Introducton And Applcaton, Fatih niv., Ahmed Aliyu Ahmad, Gke Tezcanl Gyer 16:25 16:35 Kent i Rayl Sistemlerde evresel Grltnn Azaltlmas, T, Zbeyde ztrk, Veysel Arl 16:35 16:45 Ulatrma Sistemleri Ve evresel Etkileri, T, Sevil Ay, 16:45 16:55 Soru Cevap 16:55-17:05 ay-Kahve Molas I. GN V. Oturum: (Atksu artm; Kat Atk) 17:05 17:15 Azo Boyar Madde retiminden Kaynaklanan Atksularn Foto-Fenton Benzeri Prosesi le leri Oksidasyonu, T, dil Arslan-Alaton, Gke Treli,Tuba lmez-Hanc 17:15 17:25 Gda Endstrisi Atksularna Anaerobik Artm Adaptasyonu almas, Seluk niv., Dilek Erdirenelebi, Merve Soancolu 17:25 17:35 Biodiesel production from waste cooking oil (WCO) in Kitchen and Canteens of University, Fatih niv., Omar Alagha, Pellumb Gjinolli's, Ayse Busra Sengul 17:35 17:45 Kat Atk Ynetiminden rnekler; stanbul Bykehir Belediyesi, Fatih Belediyesi Ve Fatih niversitesi, Fatih niv., Furkan Kavadar, Sami Gren 17:45 17:55 Fatih niversitesi Kamps iindeki atk plastiklerin toplanmas ve geri dnm, Fatih niv., Tuba Gen, Sueda Tekalan, eney Tmsek, Aye Erdoan, Nihan uygur, Mustafa Petek 17:55 18:05 elik zerindeki evre dostu polipirol kaplamalarn korozif ortamdaki yzeyi koruma refleksinin elektrokimyasal yntemlerle belirlenmesi, T. Kyak, . Azer, H. zbay 18:05 18:15 Soru- Cevap 18:15 Kapan

16 Mays Cuma
II. GN I. Oturum: (Hava Kirlilii; Kat Atk) 09:00 09:10 stanbulun ki Ayr Blgesinde llen Troposferik Ozonun Saatlik Deiimlerinin ncelenmesi, Fatih niv., Ferhat Karaca, Zeynep ztrk 09:10 09:20 Tbbi Atk Bertaraf Metodu Olarak Otoklav le Sterilizasyonda Sondan Paralamal Sistem rnei, YT, Kamil B. Varnca, Cengiz Esmen,Abdilsamet engil, Deniz Albayrak

11
NVERSTE RENCLER III. EVRE SORUNLARI KONGRES BLDR KTABI

niversite rencileri III. evre Sorunlar Kongresi 15-16 Mays 2008 Fatih niversitesi STANBUL

09:20 09:30 Kat Atklar, Srdrlebilir Atk Yntemleri Bat Karadeniz Kylar, Karaelmas niv., Elif Akay;Tuba Erkin;Gliz Kuzu;Gl Oran 09:30 09:40 Entegre Atk Ynetimi Kavram ve AB Uyum Srecinde Atk ereve Ynetmelii ,YT, Kamil B. Varnca, Fatma Bykbekta 09:40 09:50 Evsel Kat Atklarn Ayr Toplanmas zerine Bir Sistem nerisi, stanbul niv., mer Faruk Kltr, rfan Dakaya, brahim Ilak, Krat akmak 09:50 10:00 Soru Cevap 10:00-10:10 ay-Kahve Molas II. GN II. Oturum: (Su Kirlilii; evre Hukuku) 10:10 10:20 Trkiyede Abye Uyumlu Su Havzas Ynetim Stratejisi Ve Su ereve Direktifi,evre ve Orman Bakanl, Nermin iek, Yakup Karaaslan,Veysel Aslan 10:20 10:30 ISO 14001 ve OHSAS 18001in Uygulan, Fatih niv., Mehmet Borat, Aydanur Doan 10:30 10:40 Avrupa Birlii Toprak Tematik Stratejisi Ve Trkiyedeki Uygulamalar, evre ve Orman Bakanl, Saliha Deirmenciolu 10:40 10:50 lkbahar Dneminde Bykekmece Atmosferindeki Toplam Partikl Maddelerin Ktle Konsantrasyonlarnn ncelenmesi, Fatih niv., Hac Hseyin NER 10:50 11:00 Bursa linin me Suyunu Karlayan, Doganc Baraj Suyunun Fiziksel Ve Kimyasal zellikleri, Dumlupnar niv., Blent Bykkdan, Nurgn Bykkdan, Salih zer, Selman Kander, Hseyin Gkta 11:00 11:10 Soru Cevap 11:10 11:20 ay-Kahve Molas II. GN III. Oturum: (Atksu artm; Su Kirlii) 11:20 11:30 Bir Zeytinya Karasuyunun Koaglasyon Ve Elektrokoaglasyon Prosesleriyle Kimyasal Artlabilirliinin ncelenmesi, T, dil Arslan-Alaton, Zeynep Kartal, Tuba lmez-Hanc 11:30 11:40 Erkenez ay (Kahramanmara) Kirliliinin Fiziko-Kimyasal Parametrelerle ncelenmesi, Stimam niv., Cemil Kara, Mustafa imekli 11:40 11:50 Aerobik Ve Anaerobik Depo Sahalarnda Oluan Sznt Suyunda Azot Bileiklerinin Kontrol, YT, M. Sinan Bilgili, Berna Bayram, Ahmet Demir, Gamze Varank 11:50 12:00 Bykekmece Sahilindeki Noktasal Kirleticilerin Zamana Bal Olarak ncelenmesi, Ersel Tabak, Bertan Baak, Ala Durmaz 12:00 12:10 Azo Boyar Madde Sentez Atksularnn Fenton Prosesi le leri Oksidasyonu, T, dil Arslan-Alaton, Betl Hande Grsoy 12:10 12:20 Soru Cevap 12:20 - 13:20 le yemei II.GN IV. Oturum: (Su Artm; Su Kirlii) 13:20 13:30 Gneydou Anadolu Projesinin (Gap) evresel Etkileri, Fatih niv., Agata Owczarek 13:30 13:40 Nikelin Bentonitle Adsorpsiyonunda zoterm, Kinetik Ve Termodinamik Analizi, Yldz niv., Selin Top, Tue evik, Elif Sekman, Remziye Yazc, Ebru Akkaya, M. Sinan Bilgili, Ahmet Demir, Gamze Varank

12
NVERSTE RENCLER III. EVRE SORUNLARI KONGRES BLDR KTABI

niversite rencileri III. evre Sorunlar Kongresi 15-16 Mays 2008 Fatih niversitesi STANBUL

13:40 13:50 Ayamama ve Haramidere Derelerinde Genotoksik Kirliliin SOSChromotest Metodu ile Saptanmas, Fatih niv., Mustafa Petek, Muaz Dlger, Semra Ylmaz, Emel Koak 13:50 14:00 4-nitrofenoln Bentonitle Adsorpsiyonu, YT, Remziye Yazc, Elif Ylmaz, Selin Top, Elif Sekman, Gamze Varank, M. Sinan Bilgili, Ahmet Demir 14:00 14:10 Kurunun Zeolitle Adsorpsiyonunun zoterm ve Kinetik Analizi, YT, Elif Sekman, rem Oymak, Remziye Yazc, Selin Top, Ahmet Demir, Gamze Varank, M. Sinan Bilgili 14:10 14:20 Soru Cevap 14:20- 14:30 ay-Kahve Molas II.GN V. Oturum: (Kat Atk ; Sanayi ve evre) 14:30 14:40 Dk Mukavemetli Atk Betonlarn Beton Agregas Olarak Kullanlabilirlii, Seluk niv., Ali Kken, Mehmet Alpaslan Krolu 14:40 14:50 Yksek Gzenekli Polihipe Malzemelerinin Sentezi Ve Petrol Atklarnn Uzaklatrlmasnda Kullanm, YT, Hseyin Yldrm, E.Hilal Mert, Yasemin Balk Tamer, Hale Berber 14:50 15: 00 Hadmky Blgesi Endstriyel Kirletici Tesbiti ve Blge Civarndan Seilmi bir Fabrikann letim ve Kirlilik Profilinin Saptanmas, Fatih niv., Didem Aka Gven, Smeyra Ku 15:00 15:10 Kat Atklarn Aerobik Ve Anaerobik Ayrmasnn Laboratuar lekli Bioreaktrlerde zlenmesi, YT, M. Sinan Bilgili, Aybike Yurtsever, Elif Klavuz, Gamze Varank, Ahmet Demir 15:10- 15:20 evre Maliyetleri Ynetimi Ve letmelere Bakan Yn, Fatih niv., Nurcan Karaca 15:20 15:30 Soru Cevap 15:30-15:40 ay-Kahve Molas II.GN VI. Oturum: (evre Biyoteknolojisi; Kat Atk) 15:40 15:50 ev Stabilitesinin Kat Atk Sahalarndaki nemi, Mustafa Esen, Sami Gren 15:50 16:00 Monitoring Gill, Brain, Muscle of Marmara inekop (Pomatomus saltator, L. 1758) for DNA Variation by Using RAPD-PCR Based Methods, Fatih niv., ffet rem UZONUR,Nihan Semizolu, Kbra Cansu Yank, Ece Makbule Drtkardeler, Cansu Kurt, Fatma Betl ztrk, Ergn akalar, Gzin Keke 16:00 16:10 Tbbi Atk Ynetiminde Yeni Bir Model rnei, YT, Kamil B. Varnca, Cengiz Esmen, Abdlsamet engil 16:10 16:20 Gda Sektr Atklarndan Sperkritik Karbondioksit le Ya Eldesi, YT, Nalan Akgn, Esra Ykar, Liyana Sahakyan 16:20 16:30 Genotoxic Effects of boron on Some Crops Germination by Using RAPD analysis, Fatih niv., Serdal Sakal, Gzin Keke, . rem Uzonur 16:30 16:40 Pseudo-Nitzschia Trlerinin Pzr Yntemi ile Takibi, Fatih niv., ffet rem Uzonur, Beir Hakan Atak, Zeynep Ulupnar, Hatice Esra Akgl, Hatice Kbra engl, Alperen aatay Serdarolu, Mehmet Diner nan, Gzin Keke, Ahmet Ayaz, Seyfettin Ta 16:40 16:50 Soru Cevap 16:50 17: 00 Kapan Treni

13
NVERSTE RENCLER III. EVRE SORUNLARI KONGRES BLDR KTABI

niversite rencileri III. evre Sorunlar Kongresi 15-16 Mays 2008 Fatih niversitesi STANBUL

NVERSTE RENCLER III. EVRE SORUNLARI KONGRES TAM BLDR METNLER

14
NVERSTE RENCLER III. EVRE SORUNLARI KONGRES BLDR KTABI

niversite rencileri III. evre Sorunlar Kongresi 15-16 Mays 2008 Fatih niversitesi STANBUL

KATI ATIKLAR

15
NVERSTE RENCLER III. EVRE SORUNLARI KONGRES BLDR KTABI

niversite rencileri III. evre Sorunlar Kongresi 15-16 Mays 2008 Fatih niversitesi STANBUL

BEER LA RETMNDE TEHLKEL ATIK YNETM

HAZARDOUS WASTE MANAGEMENT IN HUMAN MEDICINE PRODUCTION
Aye POLAT(*), Kmil B. VARINCA(**)
(**)

Seluk niversitesi evre Mhendislii Blm, Mezun, Konya, aysecanpolat@gmail.com Yldz Teknik niversitesi evre Mhendislii Blm, retim Eleman, stanbul, kvarinca@yildiz.edu.tr

(*)

ZET

nsan salnn korunmas ve tedavi safhalarnda beeri ilalar nemli bir yer tutmaktadr. retimlerinden kullanmlarna kadar dikkat edilmesi ve kontrol altnda tutulmas gereken rnlerdir. Beeri ilalar her rn gibi gerek retim esnasnda gerek retimden sonra kullanm safhas ve mrn tamamladktan sonra atk karmaktadr. Bunlar tehlikeli atk olarak tanmlanmakta ve bir ynetim sistemini gerekli klmaktadr.
ABye giri srecinde uyumlatrma politikalar zerinde atk ynetiminin yeri elbette byk olacaktr. Atk ynetimi lkemizde artk tek bana n plana kmaktadr. Atn olutuu noktadan son bertaraf edildii noktaya kadar olan ksm etkin bir ynetim anlay iinde olmas gerekmektedir. Bu bildiride beeri ila retiminde tehlikeli atk tanmndan, kaynaklar ve bertaraf metotlarna kadar tehlikeli atk ynetimi hakknda bilgiler verilmi, bu konudaki sorunlar irdelenmi ve mevcut yasalar ile uyulmas gereken ykmllkler zerinde durulmutur.

Anahtar Kelimeler: Beeri ila, tehlikeli atk ynetimi

ABSTRACT
It is an undeniable fact that the protection of human health and medicines in the process of treatment are of utmost importance. Medicines are the products for which careful supervision is a must in their production and the usage process. Human medicines, just like any other product, produce wastes during and after their production, usage as well as after their expiration date. These wastes are considered hazardous, requiring a special management system. It is expected that a considerable emphasis will be put on waste management in the process of integration into the EU. In the current practice in our country waste management is considered as a last stage effort, separated from the whole process. However, we claim that the production and elimination sources of wastes should be considered in one efficient management system which would encompass the whole process. In this paper we provide information, analyze current problems and concentrate on current laws about, as well as responsibilities, harmful medical wastes, their sources and the management of elimination methods.

Keywords: Human medicines, hazardous waste management

400
NVERSTE RENCLER III. EVRE SORUNLARI KONGRES BLDR KTABI

niversite rencileri III. evre Sorunlar Kongresi 15-16 Mays 2008 Fatih niversitesi STANBUL

Giri
Canl hcre zerinde meydana getirdii tesir ile bir hastaln tehis ve tedavisini veya bu hastalktan korunmay mmkn klan kimyasal preparatlara ila denir. Trk Dil Kurumu Genel Trke Szlne gre de ila, Bir hastal iyi etmek veya nlemek iin trl yollarla kullanlan madde olarak tanmlanmaktadr.

la aktif maddelerinin, yardmc katk maddeleri ile belirli oranlarda kartrlarak, eitli rn formlarnda kullancya sunulmas ila retimi veya formlasyon olarak adlandrlr.
retilen ilalar; Kat Form (Tablet, Film Kapl Tablet, Draje, Kapsl, Kuru urup) Yar Kat Form (Krem, Merhem, Sppozituar) Sv Form (Steril Ampul ve flakon, Steril olmayan urup, Damla)

eklinde farkl formda retilirler.

Gerek ila retimi esnasnda gerekse de retim ncesi ve sonras safhalarnda atk oluumu gereklemektedir. letmeden kaynaklanan evsel nitelikli atklarn yannda retimden kaynaklanan endstriyel atklar da kmaktadr. Bu bildiri kapsamnda tehlikeli atklar zerinde younlalmtr.

la retimi

la retimi bir dizi ilemin bir araya gelmesinden olumaktadr. Bu ilemlerin belli ballar aada aklanmtr.
Hammadde Girii: Hammaddeler yerli ve yabanc meneli olarak fabrikaya girerler. Gelen hammaddelerin kalite kontrol laboratuvar elemanlar tarafndan numuneleri alnp, belli standartlara uygunluu kontrol edilir. Standartlara uymas halinde uygundur diye damgalanr, aksi halde hammadde reddedilir. Bundan sonra yaplacak imalata gre belirli bir takm formllere uygun olan hammaddeler imalat departmanlarna gnderilir. Tablet malat: Uygun olarak imalat departmanna gelen hammaddeler, grecekleri ilem srasna gre tekrar tartlp tasnif edilirler. Tablet imalatnda hemen hemen btn mstahzarlarda ilk ilem granl hazrlama ilemidir. Bu ilem Glatt nitesinde yaplr. Elde edilecek granle ait toz hammaddeler glatt nitesinin konteyner ksmna yerletirilir. Glatt nitesine giren hava yardm ile hammaddelerin karmas salanrken, dier yandan enjekte edilen balayc yardm ile granl olumas salanr. 401
NVERSTE RENCLER III. EVRE SORUNLARI KONGRES BLDR KTABI

niversite rencileri III. evre Sorunlar Kongresi 15-16 Mays 2008 Fatih niversitesi STANBUL

Glatt nitesinden kan hava %99,9 tutuculuk derecesine sahip filtreden geerek sistemi terk eder. Elde edilen granl eleklerden geirilir. Nem tayini iin numune kalite kontrol laboratuarna gnderilir. Numune uygunsa granller blender ad verilen kartrcya alnr ve kartrlr (yardmc hammadde ilavesi). Tekrar kalite kontrol laboratuvarna numune gnderilir. Uygun olmas halinde belirli arlkta tabletler halinde baslrlar. Draje Kaplama: Genel olarak draje kaplamada kullanlacak olan btn solsyonlar hazrlandktan sonra mutlaka szlrler. Sspansiyonlarn mmkn olduu srece sk kartrlmas gerekir (sspansiyonda dalmam paralarn kalmamas iin). Tabletler draje kaplama kazanna alnrlar. Kazanlar devaml dndrlerek ve scak hava verilerek ilacn cinsine gre eitli kaplamalar yaplr. Drajeler belli arla gelen kadar kaplama ilemine devam edilir. k havas ise kaba filtrelerden (tutuculuk oran %7580) geirilerek tozlar tutulur.

urup malat: arjn byklne gre 2-3 tonluk buhar ceketli ve soutmal kartrcs olan paslanmaz elik kazanlarda yaplr. Hammaddeler tartlarak sras ile yava yava ve kartrlarak ilave edilir. malar srasnda her ila iin belirlenen scaklklar hibir zaman alamaz. malat biten mstahzarlar szlerek, az kapal dinlenme kazanlarna alnr. Buradan analiz iin kontrol laboratuvarna gnderilir. Uygunsa dolum makinelerine balanr ve ielere dolum yaplr.
Ampul malat: Hammadde departmanndan uygun olarak imalat departmanna gelen hammaddeler grecekleri ilem srasna gre tekrar tartlp tasnif edilirler. malat iin hammaddeler arjn byklne gre 50- 100 litrelik paslanmaz elik kazanlara (ceketli ve soutmal) alnr ve yava yava kartrlarak ilave edilir. Yaplan imalatlar kalite kontrol laboratuvarna gnderilip etken madde tayini yaplr ve sonra steril edilmi filtrelerden szlr. Szlen imalat dolum makinesine balanr. Ampul ykama blmnde ykanan ampuller otoklavda steril edildikten sonra dolum hattna verilirler. Uygun miktarda doldurulan ampuller azlar kapatlr ve otoklava yklenerek steril edilirler. Steril edilen ampuller optik kontrolden geirilerek ambalaj blmne gnderilir. Ambalaj: Satn alnan ambalaj malzemeleri nce ambalaj malzemeleri kalite kontrol departman tarafndan standartlarna uygunluu kontrol edilir. Uygun gelen ambalaj malzemeleri uygundur diye damgalandktan sonra depolanr. Uygun olmayanlar reddedilerek satc firmaya iade edilir. Kalite kontrol laboratuvar tarafndan kontrolleri yaplm ve doldurulmas uygundur denilen mstahzarlar ambalaj departman tarafndan yine uygun olan ambalaj malzemelerine doldurulur. Doldurma ve ambalajlama esnasnda kalite kontrol laboratuvar elemanlar tarafndan sk sk eitli kontroller yaplmak zere alnr, uygun olmayan ambalaj artlar deitirilerek uygun hale getirilerek devam edilir. Ambalaj biten mstahzarlar, piyasaya verilmek zere sat depolarnda toplanr.

Atk kaynaklar ve bertaraflar la retimi esansnda birok noktada atk oluumu gereklemektedir. Oluabilecek atk trleri ve bu atklarn yasal bertaraf metotlar Tablo-1de verilmitir.

402
NVERSTE RENCLER III. EVRE SORUNLARI KONGRES BLDR KTABI

niversite rencileri III. evre Sorunlar Kongresi 15-16 Mays 2008 Fatih niversitesi STANBUL

Tablo-1: Atk trleri ve bertaraf

Atk Tr
Temiz Ambalaj atklar

Atk zellii
Tehlikesiz kat atk Geri kazanm Tehlikesiz kat atk Geri kazanm Evsel atk Kat atk Tehlikeli atk Tehlikeli/zel atklar

Bertaraf Metodu
Geri kazanm

Temiz tahta, metal, cam, plastik, kt vb. atklar Ofis atklar (Evsel, p) Ofis atklar-kt atklar Kullanm dii kartu, vb atklar Tbb atklar (salk birimleri, MBL besi yeri vb. atklar) Mutfak yalar Mutfak atklar

Geri kazanm

Belediyeler Geri kazanm Bertaraf Yakma (lisansl tesisleri)

Bitkisel atk Evsel atk Tehlikeli

Geri kazanm Belediye dzenli depolama Yakma (lisansl tesisler)

malat esnasnda kan farmastik atklar

Kontamine ambalaj malzemeleri Havalandrma filtre atklar, tutulan toz atklar Kalite kontrol laboratuvarndan kan farmastik atklar Kalite kontrol laboratuvarndan analiz kimyasallar

Tehlikeli Tehlikeli

Yakma (lisansl tesisler) Yakma (lisansl tesisler)

Tehlikeli

Yakma (lisansl tesisler)

Tehlikeli

Yakma (lisansl tesisler)

gvenlii donanmlar (eldiven, maske vb.) malat ve laboratuvar ekipman ykama sular, asit-baz zeltileri
Atk yalar Atk piller Floresan lambalar Akler

Tehlikeli

Yakma (lisansl tesisler)

Endstriyel atk su

Yakma (lisansl tesisler)

Tehlikeli (2. Snf) Tehlikeli Tehlikeli Tehlikeli

Enerji temini (lisansl tesisler) zel ilem, dzenli depolama zel ilem, dzenli depolama Ynetmelik kapsamnda satn alnan firmaya iade, geri kazanm (lisansl firmalar) Yakma (lisansl firmalar) Geri kazanm (lisansl firmalar)

Kontamine bezler (yal stb vb) Elektrik, elektronik atklar Artma amurlar

Tehlikeli Tehlikeli Analiz sonucuna gre deerlendirilir

ner atk evsel atk depo sahas

Tehlikeli atk - yakma

403
NVERSTE RENCLER III. EVRE SORUNLARI KONGRES BLDR KTABI

niversite rencileri III. evre Sorunlar Kongresi 15-16 Mays 2008 Fatih niversitesi STANBUL

la retimi esansnda tehlikeli atk kan noktalar;

malat Birimleri Kalite Kontrol Laboratuvarlar (Mikrobiyoloji Laboratuvar, Ambalaj Kontrol Laboratuvar, Analitik Laboratuvar. PC-Ara Kontrol Laboratuvar) Yardmc letmeler, Servis Hizmetleri, Atlye Salk Birimi Ofisler olarak sralanabilir. Bu noktalarda kan tehlikeli atk trleri ise Tablo-2de verilmitir.

Tablo-2: Tehlikeli atk kaynaklar ve atklar Tehlikeli Atk Kayna Birim

Salk Birimi

Tehlikeli Atk

- Tbbi atklar (kk mdahale, pansuman vb) - Miad dolmu ilalar Ofisler - Kullanm d yazc kartular - Kullanm d ofis malzemeleri - Atk piller malat - Kontamine ambalaj malzemeleri - Kontamine i gvenlii donanmlar - Farmasotik atklar - Filtreler, filtrelerde tutulan toz atklar - Ekipman ykamalar Kalite Kontrol - Analiz kimyasallar Laboratuvarlar - gvenlii donanmlar - Analiz yaplan aktif yardmc maddeler - Analiz yaplan yan mamul, mamul - Ambalaj malzemeleri - Cam malzeme ykama sular - Besiyeri vb atklar - Bakm faaliyetleri, atk yalar Yardmc letmeler - Kontamine stb bezler - Artma tesisi amurlar (Analiz sonular dikkate alnarak gruplanr) - Atk akler, piller - Elektrik, elektronik atklar - Tm birimlerden kaynaklanan bakm ve arza sonras kullanm d kalan floresan lambalar - Bahe ilalama kimyasallar, bo ambalaj atklar 404
NVERSTE RENCLER III. EVRE SORUNLARI KONGRES BLDR KTABI

niversite rencileri III. evre Sorunlar Kongresi 15-16 Mays 2008 Fatih niversitesi STANBUL

kan tm atklar gibi tehlikeli atklarda mevzuatta yer alan ykmllkler gerei izin verilen ekilde bertaraf edilmelidir. Atklarla ilgili olarak ykmllklerin yer ald belli bal mevzuat unlardr: Toprak Kirliliinin Kontrol Ynetmelii Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii SK Atksularn Kanalizasyon ebekesine Dearj Ynetmelii Endstriyel Tesislerden Kaynaklanan Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii Kat Atklarn Kontrol Ynetmelii Ambalaj Atklarnn Kontrol Ynetmelii Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmelii Tbbi Atklarn Kontrol Ynetmelii Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii Bitkisel Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii Atk Pil ve Akmlatrlerin Kontrol Ynetmelii Tehlikeli Kimyasallar Ynetmelii

Bu ynetmelikler ile reticiye eitli ykmllkler verilmitir. Bu ykmllklerden tehlikeli atklarla ilgili olarak Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmelii gre ykmllkler buraya alnmtr. Ynetmelik Madde 9 atk reticisinin ykmllklerini tanmlamtr. Buna gre atk reticisi; a) Atk retimini en az dzeye indirecek ekilde gerekli tedbirleri almakla, b) Atklarn insan sal ve evreye ynelik zararl etkisini, bu Ynetmelik hkmlerine uygun olarak en aza drecek ekilde atk ynetimini salamakla, yllk atk ynetim plann bu Ynetmeliin yrrle giri tarihinden itibaren alt ay iinde hazrlayarak valilikten onay almakla, c) Bu Ynetmelik hkmlerine uygun olarak, atklarn tesislerinde geici olarak depolamas durumunda valilikten izin almakla, d) rettii atklarla ilgili kayt tutmakla, atn gnderecei lisansl geri kazanm ya da bertaraf tesisinin istemi olduu uluslararas kabul grm standartlara uygun ambalajlama ve etiketleme yapmakla, e) (Ek 3) ve/veya (EK 7) de (M) iareti ile yer alp (Ek 6) da belirtilen zellikleri iermedii ne srlen atklar iin bu atklarn tehlikeli olmadn akredite laboratuvarlar ve/veya uluslar aras kabul grm kurulularca yaplan analizlerle Bakanla belgelemekle, f) Atn niteliinin belirlenmesi iin yaplan harcamalar karlamakla,

405
NVERSTE RENCLER III. EVRE SORUNLARI KONGRES BLDR KTABI

niversite rencileri III. evre Sorunlar Kongresi 15-16 Mays 2008 Fatih niversitesi STANBUL

g) (Ek 8) de yer alan atk beyan formunu her yl ocak aynda bir nceki yla ait bilgileri doldurmak, iki ay iinde valilie gndermek ve (EK 7) de yer alan atk tanmlama kodunu kullanmakla ve bir yl boyunca bir nshasn saklamakla, h) Atk depolanmas veya bertarafnn tesis dnda yaplmas durumunda; (Ek 9 A-B) deki bilgileri ieren tama formunu doldurmak ve ngrlen prosedre uymakla, ) Atk tamaclnda mevcut uluslararas standartlara uymakla, j) At bertaraf tesisinin kabul etmemesi durumunda taycy baka bir tesise gndermekle veya taycnn at geri getirmesini ve bertarafn salamakla, k) Bu Ynetmelikteki esaslara uygun olarak atklarn bertaraf edilmesi amacyla belediyelerle ya da gerek ve tzel kiilerle ortak atk bertaraf tesisleri kurmak ve gerekli harcamalara katkda bulunmakla, l) Atklarn bu Ynetmelikteki esaslara uygun olarak kendi imknlar ile veya kurulmu atk bertaraf tesisinde gerekli harcamalar karlayarak veya belediyelerle ya da gerek ve tzel kiilerle kurulacak ortak atk bertaraf tesislerinde bertaraf etmek veya ettirmekle, m) Atklarn fabrika snrlar iinde tesis ve binalardan uzakta beton saha zerine yerletirilmi salam, szdrmaz, emniyetli ve uluslararas kabul grm standartlara uygun konteynrlar ierisinde geici olarak muhafaza etmekle, konteynrlarn zerinde tehlikeli atk ibaresine yer vermekle, depolanan maddenin miktarn ve depolama tarihini konteynrlar zerinde belirtmekle, konteynrlarn hasar grmesi durumunda atklar, ayn zellikleri tayan baka bir konteynra aktarmakla, konteynrlarn devaml kapal kalmasn salamakla, atklarn kimyasal reaksiyona girmeyecek ekilde geici depolamakla, n) Ayda bin kilograma kadar atk reten retici biriktirilen atk miktar alt bin kilogram gememek kayd ile valilikten izin almakszn atklarn arazisinde en fazla yz seksen gn geici depolayabilir. Bu durumda herhangi bir tehlike halinde arazide nlem alabilmek iin en az bir kiiyi grevlendirmekle ve bu kiinin, adn, telefonunu valilie bildirmekle, o) Bu Ynetmelik hkmlerine uygun olarak bertaraf tesislerine gnderilmeden nce kendi atklarn gerekli nlemleri alarak fiziksel, kimyasal veya biyolojik ilemlerle zararsz hale getirmek, bakiye atk oluuyor ise uygun ekilde bertaraf tesisine gtrmekle veya gnderilmesini salamakla, p) Tesis iinde atklarn toplanmas tanmas ve geici depolanmas gibi ilemlerden sorumlu olan alanlarn sal ve emniyeti ile ilgili her trl tedbiri almakla, r) Kaza sonucu veya kasti olarak atklarn dklmesi ve bunun gibi olaylar sunucu meydana gelen kirliliin nlenmesi amacyla, atn trne bal olarak olayn vuku bulduu andan itibaren en ge bir ay iinde olay yerinin eski haline getirilmesi ve tm harcamalarn karlanmasyla, s) Kaza sonucu veya kasti olarak atklarn dklmesi ve bunun gibi olaylar vuku bulduunda valilii bilgilendirmek ve kaza tarihi, kaza yeri, atn tipi ve 406
NVERSTE RENCLER III. EVRE SORUNLARI KONGRES BLDR KTABI

niversite rencileri III. evre Sorunlar Kongresi 15-16 Mays 2008 Fatih niversitesi STANBUL

miktar, kaza sebebi, atk bertaraf ilemi ve kaza yerinin rehabilitasyonuna ilikin bilgileri ieren raporu valilie sunmakla, t) Faaliyetlerine ynelik inaat ve iletme ruhsat alnmas aamasnda, tehlikeli atklarnn bu Ynetmelik hkmleri dorultusunda bertarafnn salandn belgelemekle, ykmldr. Ayrca, Tbbi Atklarn Kontrol Ynetmelii uyarnca da nite ii atk ynetim plan hazrlanmal ve uygulanmal, tbbi atklar ayr olarak toplanmal, tbbi atk tama aralar ile bertaraf tesisine iletilmeli, tbbi atk ynetiminden sorumlu personel eitilmeli, tbbi atklar ile ilgili bilgiler ylsonunda Valilie bildirilmeli ve belgeler 3 yl muhafaza edilmelidir. Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii uyarnca da atk yalar analiz edilerek snf tespiti yaplmal, lisansl tayclar ile lisansl geri kazanm-bertaraf tesisine iletilmeli, Atk Ya Beyan Formu her yl takip eden yln ubat ay sonuna kadar Valilie gnderilmeli, tm belgeler 5 yl saklanmaldr.

Deerlendirme ve neriler
Salk sektr insan sal ile ilgili olmasndan dolay nemli bir konudur. la sektrndeki tm aamalarn GMP kurallarna uygun bir ekilde olmas gerekir. GMP (Good Manufacturing Practice) yi retim uygulamalar anlamna gelmektedir.

la retiminin her safhasnda eitli tr ve niteliklerde atk olumaktadr. Bu atklar Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmelii uyarnca ilgili snflarda yer almakta ve buna gre bertaraf edilmesi gerekmektedir.
lkemizde son yllarda artan ihtiyalar ve teknolojik gelimeler neticesinde yeni rnler ve mevcut rnlerin retim kapasitesinde bir art olduu gzlenmektedir. Bunun akabinde mevcut bertaraf tesislerinde herhangi bir art sz konusu olmamaktadr. Sanayici bu konuda yalnz kalmakta ve atn bertaraf edebilecek lisansl firma bulmakta zorlanmaktadr. Bu da tehlikeli atk ynetiminin en etkin ekilde yaplmasna neden olmaktadr. Atn kaynanda azaltlmas ve her zaman minimum atk oluumu felsefesi ile hareket edilmesidir.

u an lkemizde tehlikeli atklarn bertaraf konusunda lisansl firma says yeterli olmad iin ila retiminden kaynaklanan tehlikeli atklar bertarafa gidene kadar fabrika ierisinde ara depolanmaktadr. Ancak bertaraf tesisi says ve kapasitesi az olunca ara depolama sresi uzamaktadr. Bu srenin ynetmelikte izin verilen sreyi amamas iin lkemizde tehlikeli atklarn bertaraf konusunda yeterli tesis almas gerekmektedir.
Kaynaklar [1]. T.C. evre ve Orman Bakanl, Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmelii, R.G. Tarih: 14/03/2005, R.G. Say: 25755.

407
NVERSTE RENCLER III. EVRE SORUNLARI KONGRES BLDR KTABI