T.C. MLL ETM BAKANLII Talim ve Terbiye Kurulu Bakanl SAYI: 347 TARH: 28.08.

2006 KONU: lkretim Semeli Bilgisayar (18. Snflar) NCEK KARARIN Dersi retim Program SAYI: 180 TARH: 26.08.1998 lkretim Genel Mdrlnn 10.08.2006 tarih ve 17827 sayl teklif yazs zerine Kurulumuzda grlen lkretim Semeli Bilgisayar (18. Snflar) Dersi retim Programnn 1, 2 ve 3. snflarna ait blmnn 20062007; 4, 5, 6, 7 ve 8. snflarna ait blmnn ise 20072008 retim Ylndan itibaren uygulanmak zere ekli rneine gre kabul, Sz konusu dersin retim programna gre; 1. Derslerde ders kitab ve benzeri eitim aracnn kullanlmamas, 2. Sadece retmenlerin kullanmas amacyla 18. snflarn btnl iinde ilgili Genel Mdrlk tarafndan, retmen klavuz kitab ve nitelikleri retim programda belirtilen renci alma kitab hazrlanarak datmnn yaplmas, Kurulumuzun 26.08.1998 tarih ve 180 sayl Karar ile kabul edilen lkretim Semeli Bilgisayar (48. Snflar) Dersi retim Programnn, 20072008 retim Ylndan itibaren uygulamadan kaldrlmas kararlatrld.

Do. Dr. Hseyin ELK Mill Eitim Bakan Do. Dr. rfan ERDOAN Kurul Bakan

Nazm rfan TANRIKULU YE Fsun KKSAL YE Necati CANBEK YE Hseyin Alp BOYDAK YE Merdan TUFAN YE

Dr. Veli KILI YE Ahmet SNMEZ YE Zbeyir YILMAZ YE Dr. Muammer YILDIZ YE Prof. Dr. Ali lker GMEL YE

mer ZCAN YE Ahmet Ergun BEDK YE brahim BKEL YE Halil AICI YE Dr. Vahap ZPOLAT YE

T.C. MLL ETM BAKANLII lkretim Genel Mdrl

LKRETM BLGSAYAR DERS (18. SINIFLAR) RETM PROGRAMI

ANKARA 2006

LKRETM BLGSAYAR DERS (18. SINIFLAR) RETM PROGRAMINDA GREV ALANLAR

Danmanlar Prof. Dr. Buket AKKOYUNLU Prof. Dr. Hafize KESER Prof. Dr. M. Yaar ZDEN Prof. Dr. H.brahim YALIN Hacettepe niversitesi Ankara niversitesi Orta Dou Teknik niversitesi Gazi niversitesi

Komisyon yeleri Burcu AYDIN pek NCE Benlihan UUR Serkan DZGN Emel GNHAN Arif ORU Dr. Melek Gl AHNEL Banu ZDEMR Kadriye TADEMR Bilgisayar retmeni Bilgisayar retmeni Bilgisayar retmeni Snf retmeni Snf retmeni Matematik retmeni Program Gelitirme Uzman lme ve Deerlendirme Uzman Dil Uzman

NDEKLER

Trk Mill Eitiminin Amalar

BLM 1 1.1. Bilgisayar Dersi retim Programna Giri 1.2. Bilgisayar Dersi retim Programnn Vizyonu 1.3. Bilgisayar Dersi retim Programnn Temel Yaklam 1.4. Bilgisayar Dersinde renme Alanlar 1.5. Bilgisayar Dersi retim Programnn Uygulama Sreci 1.6. Biliim Teknolojileri Becerilerinin Seviyelere Gre Performans Gstergeleri 1.7. renme-retme Sreci 1.8. Bilgisayar Dersi Etkinlik rnekleri 1.9. Bilgisayar (18. Snflar) Dersi renci alma Kitab Nitelikleri 1.10. lme - Deerlendirme 5 5 6 8 11 14 18 20 25 25

BLM 2 2.1. Birinci Basamak Kazanmlar 2.2. kinci Basamak Kazanmlar 2.3. nc Basamak Kazanmlar 2.4. Drdnc Basamak Kazanmlar 2.5. Beinci Basamak Kazanmlar 2.6. Altnc Basamak Kazanmlar 2.7. Yedinci Basamak Kazanmlar 2.8. Sekizinci Basamak Kazanmlar 57 62 67 72 78 84 90 95

Kaynaklar

99

TRK MLL ETMNN AMALARI 1739 Sayl Mill Eitim Temel Kanununa gre Trk Mill Eitiminin genel amalar: I. Genel Amalar Madde 2. Trk Mill Eitiminin genel amalar, Trk milletinin btn fertlerini; 1. Atatrk inklp ve ilkelerine ve Anayasada ifadesini bulan Atatrk milliyetiliine bal; Trk milletinin mill, ahlak, insan, manev ve kltrel deerlerini benimseyen, koruyan ve gelitiren; ailesini, vatann, milletini seven ve daima yceltmeye alan; insan haklarna ve Anayasann balangcndaki temel ilkelere dayanan demokratik; laik ve sosyal bir hukuk devleti olan Trkiye Cumhuriyetine kar grev ve sorumluluklarn bilen ve bunlar davran hline getirmi yurttalar olarak yetitirmek; 2. Beden, zihin, ahlak, ruh ve duygu bakmlarndan dengeli ve salkl ekilde gelimi bir kiilie ve karaktere, hr ve bilimsel dnme gcne, geni bir dnya grne sahip, insan haklarna saygl, kiilik ve teebbse deer veren, topluma kar sorumluluk duyan; yapc, yaratc ve verimli kiiler olarak yetitirmek; 3. lgi, istidat ve kabiliyetlerini gelitirerek gerekli bilgi, beceri, davranlar ve birlikte i grme alkanl kazandrmak suretiyle hayata hazrlamak ve onlarn, kendilerini mutlu klacak ve toplumun mutluluuna katkda bulunacak bir meslek sahibi olmalarn salamak; Bylece, bir yandan Trk vatandalarnn ve Trk toplumunun refah ve mutluluunu artrmak; te yandan mill birlik ve btnlk iinde iktisad, sosyal ve kltrel kalknmay desteklemek ve hzlandrmak ve nihayet Trk milletini ada uygarln yapc, yaratc, sekin bir orta yapmaktr.

1.1. Bilgisayar Dersi retim Programna Giri Biliim Teknolojileri (BT) yaammza ok ksa bir zaman nce girmi olmasna ramen modern toplumlarn vazgeilmez bir yap ta hline gelmitir. Birok lke Biliim Teknolojileri konusundaki gelimeleri anlamaya alrken ayn zamanda bu teknolojilerin temel kavramlarn ve kullanm becerilerini retmek iin gerekli deiimleri retim programlar iine yerletirmeye balamlardr. Bu program, Biliim Teknolojileri konusunda ilkretim okullarnda yarnn rencilerinde sahip olmas gereken becerilerin neler olmas gerektii konusu ile ilgilenmektedir. 1.2. Bilgisayar Dersi retim Programnn Vizyonu amzn modern kurumlar Biliim Teknolojilerini youn olarak kullanmaya balamlardr. Bu geliime paralel olarak gnmzn modern okullarnda da Biliim Teknolojileri bir yandan anlaml renme etkinliklerinin gereklemesine katk yaparken bir yandan da eitim kurumlarnn organizasyonu ve ynetiminde yeni imknlar sunmaktadr. nternet, gelimi ve gelimekte olan lkelerin ilerlemesinde ve yeni olanaklara kavumasnda itici g olarak rol oynamaktadr. an gerisinde kalmak istemeyen btn lkeler bu gten yeterince

faydalanabilmelidirler. Bu ise, ancak Biliim Teknolojileri eitimine sahip bireylerin yetitirilmesiyle mmkn olabilecektir. Teknolojik gelimeler alma ortamlarnn deiimine neden olurken bu deiim de organizasyonlarn deiimine neden olmaktadr. Bunun sonucunda oluan ortamlarda verimli alabilmek iin yeni yeterliliklerin gelitirilmesi zorunlu olmaktadr. Teknolojik gelimeler sonucunda ortaya kan yeni yeterlilikleri u ana balklar altnda toplamak mmkndr: Trkeyi doru, etkili ve gzel kullanma Biliim Teknolojileri yeterlilikleri Eletirel dnme Karar verebilme Beklenmeyen durumlarda ortama hkim olabilme Grup ierisinde alabilme

letiim becerilerine sahip olma ok ynl yeterli olma

Dolaysyla, gnmzde ilk ve orta retim kurumlarndan mezun olacak rencilerimize yukarda belirtilen yeni yeterliliklerin kazandrlmas gerekmektedir. 1.3. Bilgisayar Dersi retim Programnn Temel Yaklam Gelimi ve gelimekte olan lkelerin eitim sitemlerinde Biliim Teknolojilerinin geliimine bakldnda drt farkl aamadan getikleri grlmektedir. Bu drt geliim aamasn tanma, uygulama, yaygnlatrma ve dntrme aamalar olarak adlandrabiliriz.

Tanma

Uygulama

Yaygnlatrma

Dntrme

ekil 1. Biliim Teknolojilerinin geliim aamalar 1.3.1. Tanma Aamas Bu aamada okullara ba ya da dier yollarla donanm ve yazlm alnmaktadr. Yneticiler ve retmenler Biliim Teknolojilerini okul ynetiminde nasl kullanacaklar konusunda aratrma yapmaya balarlar. Okullar bu aamada hl youn olarak geleneksel ve retmen merkezli eitim uygulamalarna devam ederler. retim programlar ierisinde temel Biliim Teknolojileri becerilerine ihtiya duyulmaya balar. 1.3.2. Uygulama Aamas Bu aama srasnda ise Biliim Teknolojileri kullanmnn renmeye olumlu etki yapt anlalr. Yneticiler ve retmenler okul ynetiminde ve retim programlar ierisinde Biliim Teknolojilerini kullanmaya balarlar. Bununla birlikte retmenler hl retim ortamn byk lde kontrol etmektedirler.

Bu aamadaki okullar deiik konu alanlarnda Biliim Teknolojilerini daha yaygn kullanmak amacyla baz yazlm ve aralar kullanabilecek ekilde retim programlarn deitirmeye balamlardr. 1.3.3. Yaygnlatrma Aamas Bu aamadaki okullar Biliim Teknolojilerini retim programlaryla btnletirmeyi baarmlar ve okullarnn laboratuarlarnda, snflarnda ve ynetim birimlerinde bilgisayarl uygulamalar yaygn olarak kullanmaya balamlardr. retmenler, Biliim Teknolojilerini kullanarak kendi retkenlik ve profesyonel gelimelerine katk yapmaktadrlar. retim programlar mesleki uygulama alanlarnda gerek hayat problemlerinin zm nerilerine katk yapacak ekilde deiime uramtr. 1.3.4. Dntrme Aamas Bu aamadaki okullarda ise Biliim Teknolojilerinin yaygn kullanm artk okullarn kendini yenilemesi iin yaratc etkisini gstermeye balamtr. Biliim Teknolojileri gnlk hayatn grnen bir paras haline gelmitir. retim programlar artk renci merkezli olmutur ve konu alanlarnda gerek hayat problemlerinin zm ile uralmaktadr. Biliim Teknolojileri ayr bir alan olarak profesyonelce retilmekte ve btn mesleki alanlarla btnleebilmektedir. Okullar kendi toplumlarnn renme merkezleri haline dnmlerdir. Eitim sistemi ve okullar yukarda saylan aamalar geirirken retmen ve rencilerde benzeri aamalardan gemektedirler. Bu aamalar u balklar halinde toplayabiliriz. Tablo 1. Biliim Teknolojileri ile renme srecinde geirilen aamalar Tanma Uygulama Yaygnlatrma Dntrme Kefetme Nasl kullanlabileceine karar verme Niin ve ne zaman kullanlacana karar verme Biliim Teknolojileri aralarnn kullanm amalarn tanmlama

1.4. Bilgisayar Dersinde renme Alanlar Bu bilgiler nda Bilgisayar Dersi retim Program genel olarak aada verilen renme alann ierecek ekilde oluturulmutur: Temel lemler ve Kavramlar Biliim Teknolojilerinin Kullanm Biliim Teknolojilerinde leri Uygulamalar

Bu ana renme alannn yan sra rencilerin Biliim Teknolojileri konusundaki bilimsel gelimelerine yardmc olmas ve Biliim Teknolojilerinin kullanm srasnda uymalar gereken sosyal deerleri gz nne alan aadaki iki renme alanna ait kazanmlar btn programa datlmtr. Biliim Teknolojilerinde Bilimsel Sre Biliim Teknolojileri Etii ve Sosyal Deerler

Srasyla bu alanlara bakalm. 1.4.1. Temel lemler ve Kavramlar Bu renme alan Biliim Teknolojilerinin gnlk hayattaki kullanm iin gerekli olan temel kavramlarn retilmesini kapsamaktadr. Alt renme alanlar olarak Biliim Teknolojilerinin temel kavramlar, teknolojinin doas ve rol, salk ve gvenlik, bilgisayar okuryazarl, medya okuryazarl, bilgi ve biliim gvenlii yer almaktadr. 1.4.2. Biliim Teknolojilerinin Kullanm Bu renme alannda ise alt renme alanlar olarak resim program, kelime ilemci, elektronik izelge, veri taban, sunu program, oklu ortam uygulamalar, iletiim ve masast yaynclk yer almaktadr. 1.4.3. Biliim Teknolojilerinde leri Uygulamalar Bu renme alannda ise alt renme alanlar olarak programlamaya giri, nesne tabanl programlama ve web tasarm yer almaktadr.

1.4.4. Biliim Teknolojilerinde Bilimsel Sre (BTBS) Bu renme alannda Biliim Teknolojileri konusunda temel bilgi ve becerileri kazanm olan bireylerin bu teknolojileri kullanarak dier alanlarda nasl zm retebilecekleri konusunda gerekli becerilerin kazandrlmas hedeflenmitir. Biliim Teknolojileri doas itibariyle daha ok yaparak yaayarak renilen ve kullanlan bir alan olduu iin temel ilemler ve kavramlardan balayarak rencilerin gruplar hlinde gerek hayatla ilgili problemlere proje tabanl zm retmeleri amalanmtr. Biliim Teknolojilerinde Bilimsel Sre (BTBS) Kazanmlar: 1. Hesaplamalar (deneysel, matematiksel vb.) yapmak iin uygun teknolojiyi

seerek problemleri zer. 2. Ya seviyesine uygun gnlk kullanm esnasnda karlalabilecek donanm ve

yazlm sorunlarn belirlemek ve zmek iin strateji gelitirir. 3. 4. Btn bir problemi bileenlerine ayrr. Problem zme sreci esnasnda kullanmak iin bir plan tasarlar, takip eder ve

gerekli olduunda planda dzenlemeler yapar. 5. 6. 7. Ana kavramlarla balants olan farkl soru tiplerini kullanr. Tanmlanm bir probleme Biliim Teknolojileri zmlerini uygular. Problemin doasn dikkate alr ve beklenen ktlarn ak tanmlarn gsteren

raporlar retir. 8. Problem zme durumunda veriyi organize etmek ve gstermek iin Biliim

Teknolojilerini kullanr. 9. Sonular desteklemek ve sunmak iin teknolojiyi kullanr.

10. Problemi zerken teknolojiyi kullanmak iin eylem plann aka ifade eder. 11. Eylem plann baarmak iin kullanlan uygun materyalleri ve aralar tanmlar. 12. Sonular ve olaslklar test etmek iin tablolama ve grafikleme teknolojilerini kullanarak veriyi dzenler.

1.4.5. Biliim Teknolojileri Etii ve Sosyal Deerler (BTESD) Biliim Teknolojilerinin temel kullanm alan olarak bilgiye eriim ve iletiim konusunda rencilerin uymas gereken etik ve sosyal deerlere ynelik temel beceriler kazandrlmaya allmtr. Biliim Teknolojileri Etii ve Sosyal Deerler (BTESD) Kazanmlar: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Biliim Teknolojilerini kullanrken ibirlii yapar ve birbirlerine sayg gsterir. Biliim Teknolojilerini kullanrken snf iindeki sreleri takip eder. Teknolojik aralar kullanrken zen gsterir. Bilginin btnlne ve sahipliine sayg duyar. Biliim Teknolojileri rnlerinin sahipliini tanr ve benimser. Kstl kaynaklar tasarruflu kullanr. Bakalarnn dosyalarn, almalarn veya klasrlerini izinsiz kullanmann

kiisel gizlilik haklarna saygszlk olduunu bilir. 8. A zerinde isim, adres, telefon numaras gibi kiisel bilgilerini her durumda

paylamak zorunda olmadnn farkna varr (A zerinde herhangi birinin kiisel bilgilerini paylamamas gerektii vurgulanr). 9. Uygun iletiim dilini ve grg kurallarn kullanr (byk harfin barma, kark

yazmann kfr olduu vb.). 10. A ve internette ahlaka aykr iletiler ve resimler gndermenin etik bir davran olmadn bilir. 11. Web sitesi gibi elektronik yoldan salanan kaynaklar referans gstererek kullanr. 12. Telif hakk olan ve/veya herkese ak materyalleri kullanrken alnt yapt yeri bildirir. 13. Yazlm lisans szlemesi, a ve internet konularnda okul ynetiminin kullanm politikasna uyar. 14. Kaynan bir telif hakknn ve sahipliinin olduunu anlar. 15. Bir korsan yayn orijinalinden ayrt eden zellikleri (rn id numaras vb.) bilir.

10

16. Korsan yayncln rn sahibine, ekonomiye ve topluma olumsuz etkilerini fark eder. 17. Biliim sularn rnekler vererek aklar. 18. Biliim sularna kar alnabilecek nlemler hakknda tartr.

1.5. Bilgisayar Dersi retim Programnn Uygulama Sreci Programn uygulanmas srasnda renme alanlar temel, orta ve ileri olarak seviyeye ayrlmtr. Her seviye iin Biliim Teknolojileri Becerileri (BTB) belirlenmi ve programa sekiz basamak olarak uygulanmtr. Genel olarak program Basamakl Seviye olarak adlandrabiliriz. 1.5.1. Biliim Teknolojileri Becerileri (BTB) Genel olarak baarl renme etkinliklerinin sadece teknoloji kullanlarak gerekletirilmesi beklenemez. Bununla birlikte renme, retme ve idari konularda teknolojinin etkin kullanm iin zel artlarn gereklemesi gerekmektedir. Okullardaki teknoloji kullanmnn baarsn fiziksel ortam, ekonomik artlar ve siyasi irade olmak zere birok faktr belirlemektedir. Eitim etkinliklerinde teknolojinin etkin kullanm iin; eitim sisteminin buna uygun bir vizyona sahip olmasna ve nc rol almasna teknolojiyi retim amacyla kullanabilecek beceriye sahip eitimcilerin ierik standartlar ve buna uygun retim programlarna renme amacyla kullanlan teknolojinin deerlendirilebilir olmasna kapsaml teknoloji, yazlm ve iletiim olanaklarna sahip a ortamlarna eriim tecrbe, destek ve gerek hayat ilikilerinin yaanabilecei toplumsal destee srekli yeni teknoloji kullanmna olanak salayacak parasal kaynaklara yeni renme ortamlarn destekleyecek politikalara ve standartlara

varlna

olanaklarna

ihtiya duyulmaktadr.

11

nternetle birlikte gelen yeni renme ortamlar rencilere gerek hayat problemlerinin zmnde gncel bilgi ve dier kaynaklara eriimde snrsz olanaklar salamaktadr. Bu tr ortamlar retim teknolojileri ve bunlara uygun program kt rneklerini ierdiklerinden rencilerin daha fazla ilgilerini ekmektedir. Geleneksel eitim uygulamalar gnmz insannn ihtiyac olan becerilerin tam olarak gelimesine olanak salamada yetersiz kalmaktadr. Gnmzde renciler problem zerken yeni bilgileri edinmeye, iletiim ve yardmlama becerilerini kullanabilecekleri stratejiler gelitirmeye zorlanmaktadrlar. Bu tr yeni becerilerin gelitirilebilecei sunulmaktadr. Tablo 2. Geleneksel ve yeni renme ortamlarnn karlatrlmas. Geleneksel renme Ortam retmen merkezli retme Tek boyutlu uyar Tek boyutlu gelime evreden soyutlanm alma ortam Bilgi sunumu Edilgen renme Tepkisel cevap Soyutlanm, suni kapsam Yeni renme Ortam renci merkezli renme ok ynl uyar ok ynl gelime Grup almas Bilgi paylam Etkin/kefe dayal/sorgulayc renme Planlanm/hep etkin Gerek dnya ile ilikilendirilmi, doal ortamlarla geleneksel ortamlarn kyaslamas Tablo 2de

En etkin renme ortamlarna bireysel ihtiyalar gz nnde bulundurarak geleneksel ve yeni yntemlerin birbiri ierisinde harmanlanmas yoluyla ulalabilmektedir (zden M.Y., 2002). Bu yaklamla gerekletirilen eitimler araclyla renciler; deiik ortam ve aralar kullanarak iletiim kurmaya ok deiik yollarla bilgiye erimeye ve bilgiyi paylamaya bilgiyi analiz, sentez ve organize ederek ileyebilmeye

12

toplanan bilgilerden sonu karrken genellemeler yapabilmeye ierik konusunda bilgi sahibi olduu durumlarda bile gerektiinde fazla bilgiye kendi bana renebilen birey olmaya grup almalarnda iletiim kurmaya ve yardmlamaya ak olmaya dier kiilerle etik ve dier kurallar erevesinde etkilemeye

nereden eriebileceini bilmeye

hazrlanabilmektedirler. Harmanlanm retim ortamlar oluturulurken sadece teknolojik ara ve gerelerin ortama getirilmesi eitimin kalitesinin artmasna yetmemektedir. Bunun yannda bugne kadar baskn olarak kullanlan davran yaklamlarla birlikte gnmzde eitim paradigmasnn deiimine paralel olarak yaygn bir ekilde retim ortamlarna girmeye balayan (zden ve imek 1998) yaplandrmac/oluturmac (constructivist) yntemlerin kullanmyla oluturulan retim ortamlar sayesinde hayatla ilikilendirilmi anlaml bilgi ve becerilerin edinilmesi mmkn olabilmektedir. Bu artlarn gerekletii retim ortamlarnda yetitirilen rencilerde Tablo 3, Tablo 4 ve Tablo 5te yer alan beceriler aranacaktr.

13

1.6. Biliim Teknolojileri Becerilerinin Seviyelere Gre Performans Gstergeleri 1.6.1. Biliim Teknolojileri Becerileri Temel Seviye Performans Gstergeleri Btn renciler nc basama bitirmeden nce aada tanmlanan becerileri gsteriyor olmaldrlar. Tablo 3 - Biliim Teknolojileri Becerileri Temel Seviye Performans Gstergeleri Gstergeler 1.Bilgisayarlar, giri birimlerini (rnein fare, klavye vb.) ve k birimlerini (rnein monitr, yazc vb.) kullanabilmelidirler. 2.Ynlendirilmi veya bamsz renme aktiviteleri iin gerekli olan eitli medya ve teknoloji kaynaklarn kullanabilmelidirler. 3.Ya seviyelerine uygun ve doru terminolojiyi kullanarak teknoloji hakknda iletiim kurabilmelidirler. 4.renmeyi desteklemek iin geliim seviyelerine uygun oklu ortam kaynaklarn (rnein etkileimli elektronik kitaplar, eitimsel yazlmlar, orta dzeyde oklu ortam ansiklopedileri) kullanabilmelidirler. 5.Snf ierisinde teknolojiyi kullanrken arkadalar ile i birlii ve dayanma ierisinde alabilmelidirler. 6.Teknolojiyi kullanrken ya seviyelerine uygun olumlu, sosyal ve etik adan uygun davranlar gstermelidirler. 7.Teknoloji sistemleri ve yazlmlarn sorumluluk duygusu iinde kullanabilmelidirler. 8.retmenlerinin, aile bireylerinin ve arkadalarnn yardmyla ya grubu zelliklerine uygun materyaller hazrlayabilmelidirler. 9.Teknoloji kaynaklarn ya seviyelerine uygun bir ekilde (rnein bulmacalar, mantksal dnme programlar, yazma aralar, izim aralar) problem zme, iletiim, dnce ve fikirlerin paylamnda kullanabilmelidirler. 10.retmenlerinin, aile yelerinin ve/veya arkadalarnn desteiyle Biliim Teknolojilerini kullanarak bilgi toplayabilmeli ve dier insanlar ile iletiim kurabilmelidirler.

14

1.6.2. Biliim Teknolojileri Becerileri Orta Seviye Performans Gstergeleri Btn renciler beinci basama bitirmeden nce aada tanmlanan becerileri gsteriyor olmaldrlar. Tablo 4 - Biliim Teknolojileri Becerileri Orta Seviye Performans Gstergeleri Gstergeler 1.Klavye ve dier giri/k birimlerini (gerektiinde uyarlanm aralar) etkili ve baarl bir ekilde kullanabilmelidirler. 2.Teknolojinin gnlk yaamdaki genel kullanmnn avantaj ve dezavantajlarn tartabilmelidirler. 3.Teknoloji ve bilginin sorumluluk duygusuyla kullanmna bal temel meseleleri tartabiliyor ve uygunsuz kullanma dair kiilere den grevleri tarif edebiliyor olmaldrlar. 4.Genel amal retim aralarn ve evresel birimleri kiisel retkenlii artrmak, beceri eksikliklerini gidermek ve mfredat boyunca renmeyi kolaylatrmak iin kullanabilmelidirler. 5.Teknoloji aralarn (oklu ortam yazlm, sunum, web aralar, dijital kameralar, tarayclar vb.) kiisel ve kolektif yazm aralarn, iletiim aktivitelerini snftaki ve snf dndaki renciler iin bilgi kayna yaratma ve yaymlama amacyla kullanabilmelidirler. 6.Bireysel ve bamsz renme erevesinde uzaktaki bilgiye ulamak, bakalaryla haberlemek ve kiisel ilgi alanlarn gelitirmek iin Biliim Teknolojileri aralarn verimli biimde kullanabilmelidirler. 7.Snf ii ya da snf dndaki renciler iin materyal ya da zm gelitirme amacyla iletiim aralarn ve evrim ii kaynaklar (e-posta, evrim ii tartmalar, web ortam vb.) kolektif sorun-zme etkinliklerinde kullanabilmelidirler. 8.Teknoloji kaynaklarn (hesap makineleri, veri toplama aralar, videolar, eitim yazlmlar vb.) problem zme, kendi kendine renme ve etkin renme etkinlikleri iin kullanabilmelidirler. 9.eitli durum ve problemleri zmek iin hangi teknolojinin faydal olacan belirleyerek uygun teknoloji kaynaklarn seebilmelidirler. 10.Elektronik bilgi kaynaklarnn etkinlii, gvenilirlii, uygunluu, ok ynll ve eilimleri deerlendirebilmelidirler.

15

1.6.3. Biliim Teknolojileri Becerileri leri Seviye Performans Gstergeleri Btn renciler sekizinci basama bitirmeden nce aada tanmlanan becerileri gsteriyor olmaldrlar. Tablo 5 Biliim Teknolojileri Becerileri leri Seviye Performans Gstergeleri Gstergeler 1.Gnlk kullanm srasnda karlaabilecekleri yazlm ve donanm sorunlarn tanmlayp zme stratejilerini uygulayabilmelidirler. 2.Bilgi teknolojilerindeki u anda var olan deiikliklerden haberdar olduunu ve bu deiikliklerin alma hayatndaki etkilerini tanmlayabilmelidirler. 3. Bilgi ve teknolojiyi kullanrken yasal ve etik davranlar sergileyebilmeli ve yanl kullanmn sonularn tartabilmelidirler. 4.renmeyi ve aratrmay desteklemek amacyla ierie uygun aralar, yazlmlar, simlasyonlar (rnein evre ile ilgili aratrmalar, grafik izim, programlama aralar, web tasarm aralar vb.) kullanabilmelidirler. 5. retkenlik/oklu ortam ve yardmc aralar, kiisel retkenlii, grupta i birlii yeteneini desteklemek ve mfredat batan sona renebilmek iin kullanabilmelidirler. 6.Snf iindeki ve snf dndaki kiilere mfredat kavramlarn gsteren ve iletebilen materyaller (rnein web sayfalar vb.) tasarlayabilmeli, gelitirebilmeli, yaymlayabilmeli ve sunabilmelidirler. 7.Snf iindeki ve snf dndaki kiiler iin mfredatla ilgili sorunlar, olgular ve bilgileri tanmlayp bunlarn zm iin snf arkadalar ve uzmanlarla iletiim aralarn kullanarak iliki kurabilmelidirler. 8.Deiik grevleri baarmak ve problemleri zmek iin uygun aralar ve teknolojik gereleri seip kullanabiliyor olmaldrlar. 9.renme ve problem zmeye ynelik pratik uygulamalar gelitirebilmeli ve bunlarn yazlm, donanm ve iletiim ile ilgisini anlayabilmelidirler. 10.Gerek dnya problemleri ile ilgili elektronik bilgilerin doruluk, ilikili olma, uygunluk, btnlk (eksiksiz ve tam) deerlendirebilmelidirler. ve n yarg ierip iermediini aratrp

16

Bilgisayar Dersi retim Programndaki basamaklar ve seviyeler arasndaki iliki ekil 2de verilmektedir.

8 7 6 5 4 3 2 1 ekil 2. Bilgisayar Dersi retim Programnda Basamak-Seviye ilikisi Bilgisayar Dersi retim Programnn uygulama srecini ekil 3deki model oluturmaktadr.

leri Seviye

Orta Seviye

Temel Seviye

BTde Uzmanlama

BT ile Proje Oluturma

BTde Temel lemler ve Kavramlar

BTnin Kullanm

ekil 3. Bilgisayar Dersi retim Programnn Uygulama Sreci Biliim Teknolojileri konusundaki btn becerilerin kazandrlmasnda etkinlik tabanl yaparak yaayarak renme yaklam kullanlmtr. Bu amaca ulamada,

17

kazanmlarn edinilmesi srasnda gerek hayatla ilikilendirilmi problemlerin gruplar hlinde proje yaklam erevesinde zm gerekletirilmitir. Dolaysyla, 5 renme alannn btn program iine sarmal bir yap ile datlp lkretim 18. snflar kapsayacak ekilde uygulanmasyla an gerei olan ve Biliim Teknolojileri konusunda yeterli bilgilerle donanm rencilerin yetitirilmesi amalanmtr. 1.7. renme-retme Sreci rencilerin Biliim Teknolojileri ile ilgili hazrbulunuluk dzeyini lmek ve amacyla eitim-retim ylnn banda derse, hazrlayc deerlendirmek

uygulama(lar) (etkinlikler, deerlendirme lekleri vb.) ile balanmaldr. Her kazanm iin bir snf-okul ii veya okul d etkinlik yapma zorunluluu vardr. retmen, her kazanm alternatif etkinlikler ile (aile etkinlikleri, farkl zek alanlarna dnk etkinlikler vb.) desteklemeye zen gstermelidir. Biliim Teknolojileri ile ilgili programda belirtilen kavramlar ve beceriler hakknda, kazanm sras geldike o ya grubu rencisi iin gerekli bilgiler, etkinlikler yoluyla verilmelidir. Her nite sonunda deerlendirme etkinlikleri verilmelidir. nite sonu etkinlikleri nitenin tm kazanmlarn kapsayacak ekilde deerlendirme dzenlenmelidir. lenen her basamak ile ilgili proje veya performans devi yaplmasna zen Her basamak sonunda (nite deerlendirme etkinliklerinden farkl olarak) rencilere Biliim Teknolojileri Becerileri (BTB) seviyelerine gre Biliim gsterilmelidir. basamak deerlendirme etkinlii/etkinlikleri (btn niteleri kapsayc) yaplmaldr. Teknolojileri (BT) Belgesi verilebilir. Bilgisayar dersi renme-retme sreci olarak aadaki sre belirlenmitir. Her etkinlik sonunda bir sonraki etkinlik iin gerekli hazrlklar (ara-gere hazrl, aratrma, grme ve rportajlar, yaralanabilecek kaynaklar vb.) hakknda bilgilendirme yaplmaldr. Bu hazrlklar bir sonraki etkinliin hazrlk veya ileni aamasnda deerlendirilebilir.

18

1.7.1. Bilgisayar Dersi renme-retme Sreci Hazrlk Bu blmde planlanan iler ile ilgili bilgilendirme, kazanmlar, sre, yntem ve teknikler, ara-gereler vb. bilgileri iermelidir. Bilgi Paylam Bu ksmda gerekletirilecek olan etkinlik ile ilgili olarak rencilerin etkinlii daha iyi anlamalarn salayacak bilgi paylam gerekletirilmelidir. Yeni bilgilerin oluturulmasndan nce rencinin nceki bilgilerinden, ihtiyalarndan veya isteklerinden yola klarak renci derse hazrlanmaldr (Ksa bir film, drama, resim, nternet sitelerine ziyaret vb.). Uygulama Bilgi paylamnn gerekletirilmesinden sonra renciler, programn genel felsefesi dorultusunda kazanma dnk dzenlenen okul ii veya okul d etkinlik yapmaldrlar. Kazanm, alternatif etkinliklerle (farkl blgelerin zelliklerine gre, farkl zek alanlarna gre vb.) desteklenebilir. Kazanmda geen kavram veya kurallar kazanm srasnda verilmelidir. Sonular ve Deerlendirme Sonular temel anlamda gerekli becerilerin kazanlmas, proje, sunum, ya da makale gibi bir rn olabilir. Deerlendirme deerlendirmek yntemi: iin Kazanmlarn almas ilenii (soru, sonrasnda resimleme, ilenii anlatm,

deerlendirme

deerlendirme lei vb.) yaplmaldr. Kaynaklar rencilerin gerekletirilen etkinlikle ilgili olarak daha fazla bilgi edinmelerini salayacak kaynaklarn listesi bu ksmda verilmelidir.

19

1.8. Bilgisayar Dersi Etkinlik rnekleri Etkinlik rnei 1 A. Hazrlk: Etkinlik Ad: Basit Algoritma mantklar Sre: 1 Ders saati Seviye: 6. basamak Kullanlacak Yntem: Kritik dnme, analiz yapabilme, aktif renme Kazanmlar 4.6.lemlerin ve problemlerin zmn yaparken algoritmann ve programlamann genel kavramlarn anlar. Bir nceki Etkinlik: Programlama dilindeki basit kodlar Bir Sonraki Etkinlik: Hayatla ilgili bir program tasla yazmak Gerekli Ara ve Gereler Biliim Teknolojileri snflar kullanlacaktr. 1 projeksiyon cihaz, 1 tane retmen bilgisayar. Bir programlama dili derleyicisi. Gnlk hayattan birka olay B. Giri - Bilgi Paylam Gnlk olaylardan rnekler verilerek algoritmann gnlk hayattaki nemi n plana karlmaya allr. rnek olarak rencilerin okula gelirken hangi eyleri, hangi srayla yaptklarn dnmeleri istenir ve bu sra tahtaya yazlarak rencilerin kendilerine gre dnerek dzeltmeler yapmalar salanr. Bu srada baz nceliklerin yeri deitirilir ve rencilerin bu ksmlar bulmas beklenir. lk ksmda verilen rnek deitirilir ve yine gnlk hayattan rnek verilerek rencilerin bu olay iin sralama yapabilmeleri beklenir. Daha sonra rencilerin farkl rnekler vermesi beklenir ve onlarn sralama yapabilecek rnekler semesi salanr.

20

En son olarak rencilerin hepsine bir olay verilerek bu olay herkesin kendi bildii gibi sralamas istenir. Olay basamaklarn bitiren rencilerden ktlarn yanndaki arkadayla deimeleri istenir. Bundan sonra rencilerden arkadalarnn ktlarn incelemeleri ve yaptklar hatalar bulmalar istenir.

Mevcut Bilgiler: Bir problem iin yazlmas gereken programn temel aamalarn belirleme.

Ders iin Zaman izelgesi Zaman (Dakika) Sre

A. B. C. D. Hazrlk Bilgi Paylam Uygulama Sonu ve Deerlendirme 05 5 30 30 35 35 40

C. Uygulama Dersin amalar hakknda genel bir bilgi verilir. Program yazabilmek iin neden algoritma bilmemiz gerektii aklanr. Algoritma karttmz zaman nelerin kolaylat aklanr. Algoritmann, programlamann temeli olduu aklanr. rencilere, aslnda gnlk hayatta da bilerek ya da bilmeyerek algoritmalar

kurduklar hissettirilir. D.Sonular ve Deerlendirme Dersin Sonulandrma Aamas: retmen dersi bitirmeden nce yaptklarn tekrar eder ve rencilerin yaptklar kritik deerlendirmeleri hatrlatarak rencilerden bu noktalar zerinde dnmelerini ve bu noktalarn zelliklerini ayrt edebilmelerini ister. Dersin bitiminde retmen, rencilerden bir gnlk hayattan yeni rnekler gelitirmelerini ve bunlar bir sonraki derse getirmelerini ister. Dersin Deerlendirme Aamas:

21

retmen dersin sonunda rencilerin programn algoritmalarn kontrol ederek ne gibi aamalardan getiklerini ve bu aamalarn sralarnn doruluklarn gzden geirir.

E. Kaynaklar: renciler konu ile ilgili olarak daha fazla bilgiye aadaki adreslerden ulaabilirler. http://www11.brinkster.com/secici/ders.asp?url=2&ders=ALGORITMA http://www.tr3d.com/index.php?id=dokuman&islem=katliste&kat=Programlam a http://www.d0gma.org/d0gma/Forum/forum_topics.asp?FID=7

Etkinlik rnei 2 A. Hazrlk: Etkinlik Ad: Basit bir veri taban oluturma Sre: 1 Ders saati Seviye: 6. basamak Kullanlacak Yntem: Aktif renme ve eletirel dnme Kazanmlar: 2.1.Belirli bir ama iin bir hazr veritaban seer ve bilgi girer. 2.2.Veritabanndaki verinin farkl biimlerde saklanabileceini kavrar. 2.3.Uygun teknikler uygulayarak basit bir veritaban oluturur. Bir nceki Etkinlik: Veritaban nedir? Bir Sonraki Etkinlik: Veritabanlarndaki kaytlar zerinde ilemler Gerekli Ara ve Gereler: 20 adet bilgisayar. Veri taban oluturmak iin gerekli olan program bilgisayarlara kurulu olmaldr. Projeksiyon cihaz ve buna bal bir adet retmen bilgisayar.

22

B. Bilgi Paylam Her renciye zerinde kark hlde telefon numaralar ve adres bilgileri bulunan bir alma kd verilir. rencilerden bu bilgileri kullanarak iki ayr veritaban oluturmalar istenir. renciler adres ve telefonlar nasl gruplayacaklarna kendilerinin karar vermelidir. Burada ama, rencilerin veritabanlarn olutururken nasl gruplama yapacaklarn belirlemeleridir. Bylece renciler birbiri ile ilgili verileri ayn veritabannda tutmalar gerektiini kavrayacaklardr. rencilerin ilgili verileri ayn veritabannda toplamay kavrayamayabileceklerini de dnerek retmen snfta dolamal ve rencilere yardmc olmaldr. Bu etkinliin sonunda retmen birka rencinin gruplandrmasn projeksiyondan yanstarak arkadalarnn deerlendirmesini ister. Bylelikle rencilerin tamam doru snflandrmann nasl olmas gerektiini kavrayacaklardr. Daha sonra retmen rencilere veritabanlarnn ok nemli olduunu ve byk miktarda verilerin bu yolla depolanp saklanabileceini ve bu verilere kolayca ulaabileceini aklar. Mevcut Bilgiler: Veritaban nedir? rnek veritaban programlar nelerdir? Veritabanlar neden kullanlr? Ders iin Zaman izelgesi Zaman (Dakika) Sre
A. B. C. D. Hazrlk Bilgi Paylam Uygulama Sonu ve Deerlendirme 05 5 30 30 35 35 40

C. Uygulama Dersin banda retmen nceki derste veritaban ile ilgili olarak rendiklerini Daha sonra retmen projeksiyon cihazn kullanarak rencilere nasl tekrar eder ve bu dersin kazanmlarn renciye tantr. veritaban oluturulduunu basit bir rnekle gsterir. rencilerin kendisinin yaptklarn tekrar etmelerini ister ve onlara takldklar yerlerde yardmc olur.

23

retmen ikinci etkinlik olarak rencilerden snftaki eyalarn bulunduu bir

veritaban oluturmalarn ister. retmen rencilere veritaban olutururken birbiriyle ilgisi olan eyleri ayn alan ad altna toplamalar gerektiini belirtir. rencilere bu etkinlikte de grup almas yaptrlr. renciler ikierli gruplara ayrlr ve her grup kendi veritabann oluturur. renciler nasl snflandrma yapacaklarn aralarnda tartp ortak bir karar vermeye alrlar. Gruplandrmalarn belli nedenlere gre yaparlar. Bylelikle renciler eletirel dnmeye tevik edilir. rencilere bu etkinlik iin 15 dakika verilir. Bu srenin sonunda 2 grubun veritaban projeksiyon cihaz yardmyla snfa gsterilir ve retmen veritaban snfa gsterilen gruptan neden byle bir gruplandrma yaptklarn arkadalarna anlatmasn ister. Daha sonra retmen rencilerden yaptklar veritabanlarn diskete kaydedip kendine vermelerini ve bir rneini rn dosyalarna (portfolyo) koymalarn ister. D.Sonular ve Deerlendirme Dersin Sonulandrma Aamas Dersin sonunda retmen, dersin ana fikrini tekrar belirtir ve bu derste yaptklarn birka cmle ile zetler. retmen ders sonunda unlar syleyebilir: Evet arkadalar, bugnk derste basit bir veritabann nasl oluturacamz rendik. Veritabanlarn olutururken elimizdeki verileri ortak zelliklerine gre snflandrp o ekilde veritabanna yazmalyz. Bylece veritabanmz daha kullanl hle getiririz. Daha sonra retmen bir sonraki dersin konusu olan veritabanlarndaki kaytlar zerinde ilemler yapma konusuna rencileri hazrlar. Bir sonraki derste neler yapacaklarndan ksaca bahseder. Dersin Deerlendirme Aamas retmen dersi deerlendirirken aadaki eylere dikkat etmelidir: renciler telefon ve adreslerden oluan veritabanlarn doru bir ekilde Grup almas olarak yaptklar etkinlikte renciler oluturduklar

oluturmu mu? veritabannda neden o alanlar oluturduklarn ve neden byle bir snflandrma yaptklarn retmene ve arkadalarna belli nedenler gstererek aklayabiliyorlar m?

24

E. Kaynaklar: renciler konu ile ilgili olarak daha fazla bilgiye aadaki adreslerden ulaabilirler. http://tr.wikipedia.org/wiki/Veritaban%C4%B1 www.altavista.com

1.9. Bilgisayar (18. Snflar) Dersi renci alma Kitab Nitelikleri 1.Her basamak iin retmen Klavuz Kitab ve renci alma Kitab hazrlanmaldr. 2.renci alma Kitabnn yannda destekleyici oklu ortam materyalleri (CD, DVD,
nternet vb.) verilmelidir. oklu ortam materyallerinin ierii, renci alma Kitabn destekleyici ve dijital ortamda rencilerin kitab kullanmasna yardmc olabilecek materyalleri (veritabanlar, metin belgeleri, etkileimli animasyonlar vb.) iermelidir.

3.retmen Klavuz Kitab, hem program hem renci alma Kitabn hem de oklu ortam materyallerini desteklemeli ve bunlarla etkileimli olmaldr. 4.renci alma Kitabn destekleyici, ska kullanlmas gereken becerileri hatrlatan posterler hazrlanabilir. 5.renci alma Kitab programdaki kazanmlara uygun etkinlikler hazrlanarak yazlmaldr (Her kazanmla ilgili en az bir etkinlik bulunmaldr. Uygun kazanmlar ayn etkinlik iinde verilebilir. ). 6.Her nite sonunda deerlendirme etkinlikleri verilmelidir. nite sonu deerlendirme etkinlikleri nitenin tm kazanmlarn kapsayacak ekilde dzenlenmelidir. 7.Her basamak iin proje veya performans devi verilmelidir. 8.Biliim Teknolojilerinde Bilimsel Sre ve Biliim Teknolojileri Etii ve Sosyal Deerler ile ilgili kazanmlar sras geldike etkinlikler yoluyla verilmelidir. 9.renci alma Kitabnda yazlmlarn kullanmna ilikin ekran grntleri ekran kaydet zellii kullanlarak verilmemelidir. 10.renci alma Kitabndaki etkinliklerde resimleme ve izimlere arlk verilmelidir. 11.renci alma Kitabndaki resim ve izimler estetik adan ilgi ekici, etkinlikleri destekleyici ve anlalr olmaldr. 1.10. lme - Deerlendirme Tekine (2000) gre lme, belli bir nesnenin ya da nesnelerin belli bir zellie sahip olup olmadnn, sahipse sahip olu derecesinin gzlenip gzlem sonularnn

25

sembollerle ve zellikle say sembolleriyle ifade edilmesidir. lme bir gzlemleme trdr. Bizi ilgilendiren bir zellik veya oluumun niceliini belirlemeye yarar. lme, zelliklerin veya niteliklerin say veya sembollerle elenmesi olarak da tanmlanr. Turgut (1992) ise lmeyi, bir niteliin gzlenip gzlem sonucunun saylarla veya baka sembollerle gsterilmesi olarak tanmlamtr. Yaplan lme tanmlamalarndan anlalaca gibi lme, bir betimleme iidir. Betimleme srecine konu olan ey ise bir nesnenin ya da bireylerin belli bir zelliidir. Gzlemlenen bu zellikler, lme ileminde say ya da sembollerle ifade edilmektedir. Deerlendirme, lme sonularn bir lte vurarak llen nitelik hakknda bir deer yargsna varma sreci olarak tanmlanmaktadr. Deerlendirme, lmlerden bir anlam karmak ve llen nesneler hakknda bir deer yargsna ulamaktr. Elde edilen lmlerden bir anlam karmak iin sz konusu lmlerin bir lt ile karlatrlmas gerekir. lme bir betimleme ii iken deerlendirme bir yarglama, karar verme iidir. Eitim ile ilgili her trl sorunun cevab lme ve deerlendirme kavramlarndan ve uygulamalarndan geer. Deerlendirme, eitim sisteminin olmazsa olmaz paralarndan biridir ve sistemin devamll iin nemli veriler salar. Eitimde deerlendirme trleri ayn zamanda yaplan deerlendirmelerin amalarn da ortaya koyar. Deerlendirme yapma sebepleri u ekilde gruplanabilir: a) retim programnn deerlendirilmesi b) retimin etkinliinin deerlendirilmesi c) renme eksikliklerinin saptanmas d) rencilerin ilgi ve yeteneklerinin saptanmas e) renci baarsnn deerlendirilmesi Deerlendirme, rencinin fiziksel, zihinsel, duyusal ve toplumsal durumlarn iine alan akademik baarsn kapsamaldr. rencilerin gelien ilgileri, gereksinimleri, bedensel zellikleri, duygu ve dncelerine ilikin tm zellikleri ne kadar iyi tannrsa, eksikliklerinin zamannda giderilmesi yoluyla onun salkl gelimesine o kadar etkili ve verimli yardmda bulunulabilir.

26

Test ama deil bir ara olmaldr. Ama, her ders iin belirlenmi olan hedeflere ne derecede ulaldn, renmenin ne kadarnn gerekletirildiini saptayabilmektir. Bu nedenle, renci-retmen-sistem asndan lme - deerlendirme yaplmal ve sonucunda da durum saptamasna ilikin hedefler sonular karlatrlmaldr. Deerlendirmelerdeki temel ama, renilenlerle ilgili olarak rencilerin neleri, ne kadar rendiini belirlemek ve sonularna gre renme glklerini, eksik ve hatal ynlerini giderici nlemler alabilmek olmaldr. renci baarsn belirlemek amacyla hazrlanan lme aralarnda sadece bilginin llmesine deil, anlama-kavrama, uygulama, analiz, sentez ve deerlendirme dzeyinde edindikleri becerilerin llmesine (sre ve sonu) arlk verilmelidir. renme, deerlendirme stratejileri renenin kazanmlarna ve retime uygunsa artar. Deerlendirme retim ile bir btndr. Daha nceki renmelerle yeni kavramlar ilikilendirir. renciler kendi deerlendirilme srelerine katlmaldrlar. rencilere deerlendirme sonunda abuk ve anlaml geri bildirimler verilmelidir. Deerlendirme renciyi cesaretlendirmeli ve motive etmelidir. Tm yetenek seviyelerinden rencilere ne bildiklerini ve ne yapabildiklerini gsterebilmelidirler. retmenler renci renmelerinin llmesinde ve deerlendirilmesinde nemli bir role sahiptirler. retmenler dzenli olarak rencileri deerlendirmeli ve periyodik olarak bu deerlendirme sonularn rencilere ve ailelere rapor etmelidirler.

27

RENC DEERLENDRMELER

lme: renci renmelerini gelitirmek iin, renci kazanmlar ve performanslarna ilikin bilgiler toplama.

Deerlendirme: renme ktsnn kalitesi, deeri ve miktarna ilikin yarglar.

Geri Bildirim: renciler ve velilere, rencinin ilerleyiine ilikin geri bildirim verilmesi. Deerlendirme ltleri hakknda bilgi verilmesi.

Sre deerlendirme

Not tanmlayc olarak kullanlmaz.

rnek: Kiisel grmeler, rn dosyas (portfolyo), renci geri bildirimleri vb.

Sonu deerlendirme

Not tanmlayc olarak kullanlr.

Karneler

ekil 4. renci Deerlendirmeleri lme ve deerlendirme, renci kazanmlarnn geliimine ilikin renme ve retme srecinin temel paralardr. retme ve renme srecinin her bir paras renciler iin olumlu bir deneyim olmal ve kiisel geliim salamaldr. Uygulamalar srekli renmeyi ve geliimi destekleyecek ekilde tasarlanmaldr. Bilgisayar dersinde renci kazanmlarnn etkili bir ekilde deerlendirilebilmesi iin; Deerlendirme srekli olmaldr. Deerlendirme i birliki olmaldr. Deerlendirme geni kapsaml ve aklayc olmaldr. Deerlendirme ak ve kesin bir ekilde tanmlanm ltler iermelidir.

lme ve Deerlendirme uygulamalar; Hem ana konunun hem de renci kazanmlarnn gsterimini iermelidir.

28

renci renmesini ilerletmelidir. retimin bir paras olarak renci kazanmlar ile eleen ara ve metotlar Sre ve rne odaklanmaldr. rencilere daha nceki renmeleri hakknda bilgi vermelidir. retimin etkililii konusunda geribildirim salamaldr. rencilere bilgi ve becerilerini gsterme frsat vermelidir. renmelerini gelitirmek ve hedeflerine ulaabilmek iin rencilere rencilerin kendi renmelerinin sorumluluunu almalarna ve teknoloji rencilere kendi rn ve performanslarnn deerlendirilmesinde

kullanmaldr.

almalarn yeniden gzden geirmek iin frsat salamaldr. kullanmna kar olumlu bir tutum gelitirmelerine yardmc olmaldr. kullanacaklar ltlerin oluturulmasna katlma frsat salamaldr. rencilerin kazanmlar elde etmek iin birlikte almay renmelerine Teknoloji kullanmnda kendilerini baarl ve yetkin hissetmelerine yardmc Yaplandrmac olmal, rencilerin gl yanlarna gre oluturulmal, olumlu yardmc olmaldr. olmaldr. bir atmosfer ve benlik algs yaratarak daha sonraki renmeler iin tevik edici olmaldr. Birok delile dayanmaldr (formal / informal).

Bilgisayar dersi kazanmlarnn deerlendirilmesinde kullanlabilecek lme ve deerlendirme aralarna gemeden nce geleneksel ve alternatif tekniklere bir gz atmakta yarar vardr. Bu tarz bir ayrm Haladyna (1997) tarafndan yaplmtr.

29

Tablo 7- Geleneksel ve Yeni lme ve Deerlendirme Teknikleri Geleneksel Teknikler oktan semeli testler Doru-yanl sorular Eletirme sorular Tamamlama (boluk doldurma) sorular Ksa cevapl yazl yoklamalar Uzun cevapl yazl yoklamalar Soru cevap Yeni Teknikler Performans deerlendirme renci rn dosyas (portfolyo) Proje Performans devi Drama Grme Yazl raporlar Gsteri Poster Kavram haritalar Yaplandrlm grid Tanlayc dallanm aa Kelime ilikilendirme Grup ve/veya akran deerlendirmesi Kendi kendini deerlendirme

imdi srasyla Bilgisayar dersinde kullanlacak olan lme yntemlerini inceleyelim. 1.10.1. Performans Deerlendirme Performans deerlendirme, rencilerin renme trleri gibi bireysel zellikleri dikkate alnarak tasarlanan, bunlar eyleme dntrmelerini salayacak durum ya da grevler olarak tanmlanabilir. Performans deerlendirme sre ierisine yaylmtr, zamana bal deildir. Gzlenebilen bir performans veya somut bir rnle sonulanmaktadr. Performans deerlendirme ile renciler snav saatleri ile snrlandrlmakszn geni bir zaman diliminde alma ve tekrar yapma, oluturulan ltlere gre yeterlik derecelerini ortaya koyma olanana sahip olurlar. Performans deerlendirme, rencinin yeni bir bilgiyi yaplandrmasn gerektirir. Performans

30

grevlerinde tek bir doru yant yoktur. Grevi tamamlamak iin farkl yollar bulunmaktadr. Bu nedenle grevin iyi tanmlanm bir ltle deerlendirilmesi gerekmektedir. Bilgisayar dersinde, dier derslerde olduu gibi, rencilerin bilgiyi eletirel olarak deerlendirme, aratrma yapma, sorgulama, problem zme ve iletiim kurma gibi eitli srelerde kullandklar yeteneklerinin deerlendirilmesi hedeflenmektedir. rencilerden yeni kazandklar bilgilerini ve becerilerini gnlk hayatlarndaki durumlarda uygulamalar beklenmektedir. Bu kazanmlar, en iyi ekilde, anlaml, yol gsterici, ilgin, yaa ve mfredata uygun performans deerlendirmeleri kullanlarak deerlendirilebilir. Performans deerlendirmeleri geleneksel lme aralar ile karlatrldnda rencilerin belirlenen kazanmlar elde etme yeteneinin llmesinde daha etkilidir.

Performans devi rnei: A. Hazrlk Etkinlik Ad: Film Eletirisi Sre: 1 hafta Seviye: 5. basamak Kullanlacak yntem: Aktif renme, eletirel dnme devin Amac: Biliim Teknolojilerini kullanarak aratrma yapma ve sunu hazrlayabilme devin Konusu: Sizden izlediiniz bir filmi, sinema eletirmeni olarak deerlendirmeniz ve dncelerinizi bir oklu ortam sunumuyla arkadalarnza sunmanz isteniyor. Kazanmlar: 1.4. Bilgiye ulamak iin eitli elektronik ve yazl kaynaklar aratrr. 1.5. Herhangi bir kaynaktan eriilen bilginin ihtiyacna uygun olup olmadna karar verir. Gerekli Ara ve Gereler: nternet balants bulunan bilgisayar B. Bilgi Paylam Bu almay yaparken, rencilere aadaki ynergelerin yazl olduu alma kd datlr.

31

1.zlediiniz film ile ilgili farkl bilgi ve eletirileri Biliim Teknolojisi aralarn kullanarak aratrma yapnz. 2.Detayl ve kapsayc bir eletiri yapabilmek iin bir plan oluturup bu plan takip ediniz. 3.almanz Biliim Teknolojileri ni kullanarak ilgi ekici, ikna edici ve bir bak asn savunacak ekilde sununuz. neriler: Bir oklu ortam sunumuna elverili bir yazlmdaki grsel olanaklar kullannz. Filmin trn belirleyiniz. Filmin ana fikrini zetleyiniz. En ok beendiiniz blmleri belirtiniz. Film hakkndaki duygularnz ifade ediniz. Filme bir derece veriniz (5 zerinden 4 gibi). C. Sonular ve Deerlendirme rencinin yapt almaya ilikin bilgi ve becerilerini aadaki ltleri dikkate alarak yeterlik dzeyini (x) ile iaretleyiniz.
Dzeyler ltler Bilgiye ulama ve yeniden dzenleme 1.Farkl Biliim Teknolojileri kaynaklarn kullanarak ilgili bilgiye ulam. 2. Elde ettii bilgileri yeniden dzenlemi. Bir plan takip etme 1. Detayl ve kapsayc bir eletiri yapabilmek iin bir plan oluturmu. 2. Oluturduu plan takip etmi. Bilgiyi sunma 1. Biliim Teknolojilerini kullanarak ilgi ekici ve ikna edici bir sunum yapm. Mkemmel Yetenekli 4 3 Uygun 2 Snrl 1

zel Deerlendirme: Deerlendirme ltlerinin her biri iin rencilerin durumlar dikkate alnmaldr. Eksikleri olan rencilere, eksik olan ltler ile ilgili becerilerini gelitirmelerinde yardmc olunmaldr.

32

Genel Deerlendirme: Bu deerlendirme formundan renciler en fazla 20 puan (lt says x dzey says) alabilirler. rencinin her bir ltten ald puanlar toplanp en fazla alaca puana gre yzdesi hesaplanabilir. Bylece yz puan zerinden dzey belirlenebilir. nemli olan renciyi mkemmel dzeye karacak nlemleri almaktr. D. Kaynaklar www.beyazperde.com http://www.sinema.com/index.aspx http://www.sinemafanatik.com/index.htm

1.10.2. Dereceli Puanlama Anahtar (Rubric) Dereceli puanlama anahtar, gzlemleri snflandrlm kategoriler ierisine kayt etmek iin kullanlan bir aratr. Herhangi bir almann puanlanmas iin gelitirilmi ltleri ieren bir aratr. Dereceli puanlama anahtar kullanmann nedenleri unlardr:

renci ve retmen iin ak bir kalite tanm verir. renciler dereceli puanlama anahtar kullandka ortaya koyduklar rnn retmenin puanlama iin harcad zamann azalmasna katkda bulunur. rencilere bir grevi tamamlarken kendi performanslarn

sorumluluunu daha fazla stlenirler.

deerlendirebilecekleri ltler salar.

leklerde belirlenen ltlerin velilere bildirilmesi; velilere ocuunun dersteki

performans hakknda geribildirim salar. Dereceli puanlama anahtar gelitirilme amalarna gre ikiye ayrlr:

Btnsel (holistic): retmenin genel sreci veya rn bir btn olarak, paralarn dikkate almadan puanlamasdr. Bu yntem renme rnleri toplam puan olarak deerlendirilmek istendiinde kullanlabilir.

33

 Analitik (analitic): Burada nce performans veya rnn paralarnn ayr ayr puanlanmasn, sonra da bu puanlarn toplanarak toplam puann hesaplanmas gerekmektedir. Bu lekler, almann farkl boyutlarna, farkl notlar vermek amacyla oluturulur. Dereceli puanlama anahtarlar, grev deerlendirme ltlerini tanmlayarak rencilerden ne beklendiini ve performansn seviyelerini gsteren deerlendirme aralardr. renciler dereceli puanlama anahtarnda kullanlan dili anlamal ve kendilerinden ne beklendiini kesin olarak bilmelidirler. Performans ltlerinin rencilerle birlikte belirlenmesi onlar iin farkl bir renme deneyimi olabilir. Aada her performans seviyesine ilikin aklamalar ieren btnsel dereceli puanlama anahtar rnei sunulmutur.
Puan / Seviye renci ltler Yorum

4 Mkemmel 3 Yetenekli 2 Doru / Uygun 1 Snrl

snf seviyesinin zerinde bir performans sergiledi. rnek gsterilebilecek bir kavrama ve performans sergiledi. Yaratc. renci snf seviyesinden beklenen standartlar yerine getirdi. Snf seviyesine uygun, tam bir kavrama ve performans sergiledi. renci sadece snf seviyesinden beklenen standartlar karlad. Performans ve kavrama gelitirilebilir. Baz hatalar yapt.
Snf

ok iyi

yi

yi, fakat.....

Deerlendirme iin Yetersiz

Bu performans iyi deil, ancak gelitirilebilecek temele sahip. rencinin ilerlemesi iin uygun altrmalar yaplmaldr. Deerlendirme grevinin gerekliliklerine Performans hakknda dayanan renci performans hakknda yeterli herhangi bir yargda bilgi edinilemedi. Not / puan verilmedi. bulunulmad. Bu durumda rencinin grevi yeniden yapmas istenebilir. Mmknse grevi tamamlamas iin daha fazla zaman verilebilir. rencinin yetenek seviyesine uygun farkl bir grev verilerek yeniden deerlendirilebilir. seviyesinden beklenen standartlar henz karlayamad. Ciddi hatalar yapt. Kavramada boluklar ve yanl anlamalar var.

34

RNEK Bu lek, bir grevin ya da etkinliin tamamlanmasnda rencilerin gstermi olduu duyusal zelliklerin deerlendirilmesinde kullanlabilir. RENCNN ADI SOYADI:....................................................................... GZLEM TARH / SREC: ........................................................................ Deerlendirme ltleri A. Greve kar tutum stek gsteriyor. Dierleri ile ibirlii yapyor. lerlemeye alyor. Takm almasna yatkn. B. Motivasyon Kendi bana alyor. Yapmas gerekenleri anlyor ve sylenmeden tamamlyor. C. Gvenirlik Szl ve yazl ynergeleri takip edebiliyor. Grevini zamannda bitiriyor. Sorumluluklarn yerine getiriyor. Snfa dzenli olarak devam ediyor. D. Tavsiyeleri kabul etme lerleme istei gsteriyor. Yardm istiyor. nerileri dikkate alyor. E. Esneklik Yeni ve farkl metotlar kolaylkla renebiliyor. Deiime ak Yeni devlere kolaylkla uyum salyor. Ayrntl ynergeleri iyi bir ekilde takip ediyor. F. Grupla etkileim becerileri Grup ierisinde dierleri ile ibirlii yapabiliyor. Dierlerinin hislerini dikkate alyor. Kendini kontrol edebiliyor. Grubun yesi olmaktan mutlu grnyor. Dereceli puanlama anahtarlar renci performansnn kalitesinin 4 3 2 1

deerlendirilmesinde ve baarl renmenin gelitirilmesinde etkili aralardr. Bu aralarn daha etkili kullanlabilmesi iin, deerlendirmeye balamadan nce bu deerlendirme aralarnda yer alan ltler rencilerle paylalmaldr. Dereceli

35

puanlama anahtarlar ou durumlarda karmak gelebilir. Bu durumda, kontrol listeleri kullanlabilir. 1.10.3. Kontrol Listeleri Kontrol listelerinde, var veya yok, evet veya hayr eklinde puanlanabilen bir dizi davran, zellik veya nitelik bulunur. Kontrol listeleri genellikle, daha kk paralara ayrlabilen ve karmak davranlar belirlemek iin uygundur. rnein bilgisayar ama-kapama, internetten arama yapma vb. bir dizi hareketi gerektiren davranlar kontrol listesinde aka belirtilip sralanabilir. Baz deerlendirme listeleri rencinin etkinlii yerine getirirken sk yapt hatalar da gsterebilir. Bu durumda +1 gibi bir puan her bir pozitif davran iin , - 1 gibi bir puan her bir hata iin, 0 ise davrann gzlenemedii durumlar iin verilir. Kontrol listeleri evet hayr ; var yok veya 0 1 eklinde deerlendirilir. Bu listeler, davrann gzlemci tarafndan gzlemlenme frsatnn olmad durumlar da belirten ifadelerin eklenmesiyle davrann gzlenemedii durumlar da belirleme ans verir.

Aada Biliim Teknolojileri dersinde kullanlabilecek temel kavram ve becerilere ilikin bir kontrol listesi rnei sunulmutur. rencinin Ad Soyad: ___________________________________ A. TEMEL LEMLER LTLER 1. Bilgisayar ayor ve kapatyor. 2. Dosya oluturuyor. 3. Dosyalar kaydediyor ve yeniden buluyor. 4. Dosyalar kesip, yaptryor. 5. Dosyalar siliyor. 6. Dosyalarn ktsn alyor. 7. Disket yerletirip, karyor. 8. Belirli amalarla kullanlan tanmlyor. 9. ............................................. belirli teknolojileri EVET HAYIR

36

B. RN LTLER 1. Bir kelime ilemcisini kullanarak orijinal metin oluturdu. 2. Bir kelime ilemcisini kullanarak cmleleri dzenledi. 3. Boyama ve izme programlar ile grsel imgeler oluturdu. 4. Ses efektleri oluturdu ve kayt yapt. 5. Grsel etki iin metin ve grafikler arasnda denge salad. C. SRE LTLER 1. Bilgisayar kullanrken gvenlik kurallarna uydu. 2. Uygun oturu konumu ald. 3. Bilgisayar kullanmak iin snfta anlatlan kurallar uygulad. 4. Teknolojik donanma gerekli zeni gsterdi. EVET HAYIR EVET HAYIR

1.10.4.Mlakat / Grme Mlakatlar rencilerin anladklar, dndkleri ve hissettikleri ile ilgili deerli bilgiler salarlar. Mlakatlar genellikle rencilerin ihtiyalarn tespit etmek amacyla yaplr. Resmi mlakatlar, planl bir takm sorularn ak ulu tartmalara olanak salayacak ekilde sralanmas ile yaplr. Resmi olmayan mlakatlar ise ders esnasnda renciye sorular sorularak yaplabilir. Aadaki form bir mlakat srasnda, herhangi bir etkinlie ilikin tutumlar, sre ya da rn hakknda rencinin yorumlarn kaydetmek iin kullanlabilir. Aada bir etkinlik sonrasnda rencilerin grlerini almak iin kullanlabilecek bir mlakat/grme formu rnei sunulmutur.

37

SORULAR Tutumlar
Bu etkinlii yaparken kendinizi nasl hissettiniz? Bu etkinlik hakknda ne dnyorsunuz? Yantlarnz hakknda neler dnyorsunuz? Etkinlik srasnda aklnza farkl fikirler geldi mi?

RETMENN GRLER

Sre Eer................. olsayd ne olurdu? Bu etkinlii yapmann farkl bir yolu var m?

rn Bu etkinlikten ne rendiinizi syleyebilir misiniz? Baka neler renmek isterdiniz? Deitirmek istediiniz herhangi bir ey var m? Ne kadar iyi yaptnz dnyorsunuz?

1.10.5. z Deerlendirme ve Akran Deerlendirme z deerlendirme, bireysel veya kendini deerlendirme olarak da adlandrlabilir. rencilerin kendi renme srelerini, zellikle baar dzeylerini ve renme sonularn deerlendirmeleri olarak aklanabilir. Temel ama, rencilerin kendilerini deerlendirme becerilerini gelitirmektir. Yaam boyu renme, bireylerin yalnzca bamsz almalarn deil, ayn zamanda kendi baar ve geliimlerini deerlendirmelerini zorunlu klmaktadr. Deerlendirme sreci, rencinin renmeye yaklam, rencinin kendi gl ve zayf yanlar ve becerileri hakknda deerlendirme yapmasn salar. 38

Akran

deerlendirme,

bir

grup

iinde

yer

alan

bireylerin

akranlarn

deerlendirmeleridir. Bu deerlendirme rencilerin birbirlerini deerlendirme, eletirme becerilerini kazandrmak amacyla ve yaplan etkinlikleri baka kiilerce deerlendirmeleri amalanyorsa kullanlr. Bu deerlendirme srasnda rencilerin becerileri de geliir. Akran deerlendirme, rencilerin kendilerine olan gvenlerinin artmasn da salar. Kiinin retmen dnda baka birinden de dnt almasna yardmc olur. Deerlendirmeye temel oluturan beceriler ve ltlerin saptanmas konusunda renciye bak as salar. Fakat bu deerlendirmenin de baz sakncalar vardr. rnein akranlar arasnda arkadalk durumu birbirlerine yksek veya ok dk puan verilmesine neden olabilir. Kendi aralarnda anlaarak birbirlerine yksek puan verebilirler. z ve akran deerlendirmeleri iin dereceli puanlama anahtarlar kullanlabilir. Aada z ve akran deerlendirmelerinde kullanlabilecek form rnei sunulmutur. Ad Soyad: Konu: Snf: Tarih: .................................... .................................... .................................... ..../..../........ 4 LTLER Mkemmel 3 Yetenekli 2 Doru / Uygun 1 Snrl

1. Aratrma iin elektronik kaynaklardan uygun bilgileri buldum ve kullandm. 2. Benzer trdeki elektronik kaynaklardan bulduum bilgileri karlatrdm. renme hedeflerim: Zorlandm alanlar: ................................ Gelitirmem gerekenler: ......................... (rnek: nternetten tek bama bilgi indirmekte zorlandm. Bilgi bulma ve indirme konusunda kendimi gelitirmeliyim.)

39

1.10.6.Proje rencilerin proje hazrlama sreci ierisinde geribildirim almalar nemlidir. Bireysel projeler bamsz alma becerisini gelitirirken grup projeleri grup almas konusunda rencileri tevik eder. Grup projelerinin puanlanmasnda sorun yaanabilir. Gruba ortak puann verilmesi dezavantaj yaratabilir. Projenin amac, rencilerden beklenilenler ve lme deerlendirme ltleri nceden belirlenmeli ve rencilere aklanmaldr. Proje deerlendirilmesinde kullanlabilecek ltlerden bazlar aada sunulmutur: bamsz alma yetenei grupla i birlii deien durumlara uyum salama problemlerle baa kma, zme ya da kanma becerisi gsteri tasarm ve sunumu konuya yaklamn orijinallii teorik beceriler / psikomotor beceriler hedef belirleme zaman etkili ve verimli kullanma

Hazrladklar bir proje sonrasnda rencilerin kendilerini deerlendirmek iin kullanabilecekleri form rnei aada sunulmutur:

Ad Soyad: ______________________ Tarih: ______________________ Proje: ______________________________________________________ Bu projeyi tamamlamak iin yapmam gerekenler: ..................................................... Proje ile ilgili olarak anlayamadklarm: ..................................................................... Bu projede deitirmem / eklemem / karmam gerekenler: ....................................... Bu projeden rendiim kavramlar: ........................................................................... Yapm olduum ii gelitirmek iin yapabileceklerim:................................................ Bunlar yapma nedenlerim: ........................................................................................

40

Proje rnei A. Hazrlk: Etkinlik Ad: Okul Gazetesi Oluturalm Sre: 4 Ders saati Seviye: 8. Basamak Kullanlacak Yntem: Proje Tabanl Eitim, Aktif renme, birliki renme, Eletirel Dnme Kazanmlar: 4.1.eitli gazetelerin tasarmn temel ilkelerine bal olarak farkl sayfa stillerini oluturduklarn fark eder 4.2.Grsel okuryazarln nemini fark eder. 4.3.Grselleri eletirel bak asyla yorumlar. 4.4.Masast yayncln temel zelliklerini kullanr. 4.5.Dijital ortamda kiisel bir dosya (portfolyo) oluturur. Bir nceki Etkinlik: Tebrik Kart Hazrlanmas Bir Sonraki Etkinlik: Tam Boy Takvim Hazrlanmas Gerekli Ara ve Gereler: nternet balants olan bilgisayar, Projektr, Bir masast yaynclk yazlm tm bilgisayarlarda kurulu olmal.

B. Bilgi Paylam Dersin amalar aklanr. Belirlenen problem rencilere sunulur. Daha nce yaplm bir rnek gsterilir. Drder kiilik gruplar oluturulur.

Mevcut Bilgiler: Orta seviyede masast yaynclk yazlm kullanm, yi derecede bilgisayar kullanm, nternetteki arama motorlarnn etkili bir biimde kullanm.

41

Proje in Zaman izelgesi Zaman (dakika) Sre A. Giri B. Bilgi Paylam C. Uygulama D. Sonu ve Deerlendirme C. Uygulama retmen srekli rencileri takip eder. Projenin her aamasn tamamlamak iin nceden sre belirler ve mmkn olduunca rencilerin sreyi amalarna imkn vermez. renciler srekli sahip olduklar zamanla ilgili bilgilendirilir. renciler grup elemanlaryla oturup ncelikle gruplarna bir isim bulurlar, bu isim ayn zamanda hazrlayacaklar gazetenin de ismi olacaktr. Bu yzden her grubun gazetesinin ismi farkl ve zgn olmaldr. sim belirlendikten sonra gruplar bir masast yaynclk yazlmnda hazr halde verilen bir tasarm seerler. Grup olarak taslak hazrlamaya balarlar. Konu balklarn kabataslak belirlerler (Bu noktada her rencinin grup projesine katlmn salamak iin, retmen tarafndan her rencinin eit konu bal bulmas ve bu yazy hazrlamas istenir. Her konunun altna hazrlayan blm konulmas istenir). Bu ilem iin rencilere 15 dakika verilebilir. Gruplar dalarak kendi bilgisayarnn bana geer ve retmenin verdii web sitelerini incelerler. Bunun yannda, kendi ilgi alanlarna gre farkl konular hakknda bilgi bulmak ve bunu gazetelerinde kullanmak iin arama motorlarnn yardmyla farkl siteleri ziyaret ederler. Bu ilem iin rencilere 20 dakika verilebilir. dev olarak projenin bu ksmn bir hafta iinde tamamlamalar istenir. Bu etkinlik bir grup etkinlii olmasna ramen renciler hem grup hem de bireysel olarak rol alabilirler. Proje Tabanl renme yntemiyle hem birbirlerine yardmc olacaklar, hem de yava ya da hzl olan renciler bu projeden sklmayacaklardr. Aratrmasn bitirenler dierlerine yardmc olabilirler. 010 10120 120140 140160

42

renciler, ncelikle retmenin tahtaya yazd web sitelerini ziyaret edeceklerdir. Bunlar, Eer varsa okullarnn web sitesi www.egitim.com www.tev.org.tr www.ogretmenlik.com/hikaye.htm

2. hafta derse geldiklerinde, grup yeleri tekrar bir araya gelir ve teker teker herkesin bulduu konular ve yazlar incelerler. Gazeteye konulacak iyi konular tartp birlikte karar verirler. Bu ilem iin rencilere 15 dakika verilir. Daha sonra yine her renci kendi konularn dzenler ve gazeteye konulacak hlde hazrlar. Bu ilem iin rencilere 25 dakika verilir. D. Sonular ve Deerlendirme Dersin Sonulandrma Aamas retmen, bu etkinliin esas amalarn rencilere tekrar anlatr ve imdiye kadar ne yaptklarn zetler. u tarz bir konuma yapabilir. Evet, arkadalar, geen hafta gruplara ayrldk ve hep beraber, bir snf gazetesi hazrlamak iin kollar svadk. Her grup ve grup yeleri, sizlere yararl olacak bilgiler, haberdar olmanz gerektiini dndkleri konular, sizleri farkl diyarlara gtrecek hikye ve iirlerle dopdolu, renkli ve elenceli gazeteler hazrladnz. Ben hepinizinkini inceleme imkn buldum, gerekten hepsi ok ho, her biri ayr gzel fakat iinden bir tane en iyiyi seip ktsn alarak panomuza asmak istiyorum. Bu seimi tek bama yapmam imknsz. Bu yzden bana yardmc olur musunuz? imdi her grubun yapt projeyi kendi bilgisayarma alacam. Srayla size hepsini gstereceim. Bir grubun gazetesini inceledikten sonra dier gruplar ba baa verip 1 dakika iinde o grubun projesine 1den 10a kadar puan verecek. Bu konumadan sonra retmen, her grubun projesini snfa projeksiyon cihaz yardm ile gsterir ve sonunda gruplarn verdikleri puan toplar. Tm gruplarn proje gsterimi bitince her grubun puan toplanr ve en fazla puan toplayan grubun gazetesinin kts alnarak snf panosuna aslr. Eer birden fazla grup birincilii

43

paylayorsa, her birininki snf panosuna aslr. Bu ilemler tamamlandktan sonra rencilere gelecek hafta yaplacak olan alma ile ilgili bilgiler verilir. Hepinizi tebrik ediyorum. Birinci olamayan gruplar hi zlmesin. Benim iin her grubun projesi birinci olabilecek kadar iyiydi. Bu projenin hazrlanmas aamasnda sizlerle alrken ok elendim. Peki ya siz? Siz de elendiniz mi? Haftaya yine masast yaynclk programn kullanarak snfmza asmak iin rengrenk takvimler hazrlayacaz. Bu sefer ikier kiilik gruplar oluturacaz ve her grup 1 aylk takvim hazrlayacak. Bu sefer gruplarnz kendinizin oluturmanz istiyorum. Haftaya herkes ikierli grup oluturmu halde derse gelsin. Her grubun hangi ayn takvimini hazrlayacan haftaya size syleyeceim. Bu sefer sizden daha yaratc olmanz istiyorum. Bu arada gruplarnz oluturunuz. Evet, herkese ok teekkr ediyorum byle verimli bir ders iin. Hepinize iyi dersler. Dersin Deerlendirme Aamas Derste rencileri deerlendirmek iin herhangi bir snav ya da test uygulamas yaplmayacaktr. Sadece oluturulan renci projelerini deerlendirerek ve proje aamasnda yapt gzlemleri kullanarak rencilere notlarn verilecektir. renciler, gzel ilgi ekici konu seimi yapabilmiler mi? renciler onlara proje iin verilen zaman etkili kullanabildi mi? renciler proje srasnda ne kadar aktiftiler? renciler projelerinde ne kadar eitli konulara yer verdiler? rencilerin arkadalaryla ilikileri nasld? Gruplardaki her rencinin yaptklar dier arkadalarnnkiyle ne kadar tutarlyd? 1.10.7.Dijital rn Dosyas (Portfolyo) En genel anlam ile rn dosyas rencilerin dnem veya yl boyunca yaptklar almalarn belli standartlara gre organize edilmi bir koleksiyonudur veya rencinin bir veya birden fazla konu alannda yapt almalarnn sistematik, amal ve anlaml koleksiyonu olarak tanmlanmaktadr. rn Dosyas ana blmden oluur. Bu blmler aada ksaca aklanmtr.

44

zgemi: Bu ksm rencinin ortaya koyduu almalarn hangi aamalardan getiini yanstr. retmene veya portfolyonun sunulduu dier kiilere renci rnlerinin geliimsel tarihi ile ilgili bilgi vererek onu daha iyi tanmasna yardmc olur. rnler: indekiler olarak da adlandrabileceimiz bu blm portfolyo iinde renci tarafndan konulan tm almalar kapsar. Yanstma: Bu blmde renci yapt almalarn bir lde muhakemesini yapmak amac ile kendisi ile ilgili grlerini yanstr. Bu yzden, Neleri iyi yaptm? Buradaki amacm neydi? Hangi alanlarda zayfm? tipinde sorular sorarak cevap arayabilir. Portfolyo Trleri Sergileme: Bu tip portfolyo rencinin kendisini en iyi yansttna inand, temsili deeri olan almalar kapsar. Henz tamamlanmam almalar kapsamaz. Bu tip portfolyoyu becerilerini ve almalarnn sergileme amac ile en iyi alma rneklerini sunan bir sanatnn portfolyosuna benzetilebilir. renciler portfolyolarn ebeveynleriyle paylaabilirler. Fakat rencilerin gnlk almalar ile ilgili delilleri tam olarak ortaya koymadndan retimi ynlendirecek bir bilgi vermez. Deerlendirme ve not vermek iinde uygun bir seenek deildir. Bu tip portfolyolar rn odakl portfolyo eklinde de dnlebilir. alma: retmen-renci portfolyosu olarak da isimlendirilen alma portfolyosu retmen ve renciye sreci beraber lme ve deerlendirme frsat sunar. kisi birlikte renme anlamnda byme ve gelimeyi gsteren rnekleri seer. Bu adan sadece biten deil, devam eden alma rneklerini de kapsayabilir. Ebeveynlerde bu srece katkda bulunabilir. renci dnce, fikir ve eserlerin gelien bir hazinesi olan alma rn dosyalarn sre deerlendirme amac ile kullanlabilir. Esasnda bu tip portfolyolar sre odakl portfolyo olarak da dnlebilir. Deerlendirme: retmen alternatif deerlendirme portfolyosu da denilen bu tipte tm maddeler puanlanr, sralanr ve deerlendirilir. retmen her rencinin kiisel

45

portfolyosunu bir deerlendirme amal olarak saklar. Esasnda bu tip bir deerlendirme yaklam bir btncl (holistik) deerlendirme modeli olarak dnlebilir. Dijital rn Dosyasnda Bulunabilecek Materyaller yazl devler, ders notlar, izimler, modeller bir kitap incelemesi bir otobiyografi (herhangi bir alandan olabilir) gazete veya magazin yazlar kavram yanlglarnn dzeltildiini gsteren bir makale problem zme, tartma ve grup proje raporlar diyagramlar, fotoraflar, resimler video teyp, konuma kasetleri, okuma, soru sorma teknikleri grup devleri veya grup almalar z deerlendirmeler mlakat ve gzlem kayt notlar portfolyo ierii ile ilgili veliye ve/veya retmene yazlan renci retmen kontrol ve deerlendirme listeleri rencilerin zorlukla tekrar yapmak istedii devler laboratuar deney raporlar gelecek ile ilgili planlanan hedefler konferans veya seminer notlar deerlendirilmesinde

mektuplar

Portfolyo deerlendirilmesinde genel olarak bir snflama cetveli olan dereceleme lekleri (puanlama ynergeleri) kullanlr. Portfolyolarn kullanlabilecek form rnei aada sunulmutur. rencinin Ad Soyad: Snf: ................................. ok iyi yi LTLER 1. Orjinallik 2. Dzen 3..................... ................................. Tarih: ................................. Orta Zayf ok zayf

46

RENC RN DOSYASI ALIMA TAKVM (RNEK)

SRE 1-2. haftalar 3-4-5. haftalar 6-7-8. haftalar 9-10.-11. haftalar 12-13. haftalar YAPILACAK LER RENCNN YAPACAI LER RETMENN YAPACAI LER VELNN YAPACAI LER rn Dosyasyla ilgili bilgi edinir.

rn Dosyasnn neden oluturulduu ve nasl rn Dosyasn rn seilecei konusunda bilgi edinir. Tanma Bu ltleri yazl olarak dosyaya koyar. 1. Ara Dneme Ait rnlerin Biriktirilmesi 2. Ara Dnem Ait rnlerin Biriktirilmesi 3. Ara Dneme Ait rnlerin Biriktirilmesi rn Dosyasnn Tamamlanmas

rn Dosyasn ve rn Dosyasnn amacn aklar. alma takvimini tantr. En iyi rnleri semek iin kullanlabilecek lt nerileri getirir. rencilere rn Dosyasn deerlendirme ltlerini duyurur (Ek4). rn Dosyas hakknda velilere bilgi verir. En iyi rnlerini biriktirir. rn biriktirme srecini izler. Biriktirilen rnlerden 1 veya 2 tanesini dosyas rnlerin belirlenen ltlere uygun olarak seilmesine yardmc olur. iin seer. Seilen rnlerle ilgili rencilere dnt verir(Dntler yazl olarak rne eklenir). Seilen her rn iin seilme gerekelerini belirtir ve z deerlendirme yapar ( Ek6). Seilen rnleri zerinde eleme ve gelitirme almalar yapar.

rencilerin rn eleme, gelitirme aamalarndan haberdar olur. rencilerin sreteki ihtiyalarn karlar. rnlerle ilgili renciye gr bildirir.

rn Dosyas Sunum Ynergesini hazrlar ve rencilere hatrlatr (Ek7). Sunum iin uygun yeri ve zaman belirler (Hazrladklar rn Dosyalarn tantmalar iin 510 dakikalk sunum yapmalar ya da uygun bir meknda sergilemeleri salanr.). Sunuma velinin de katlmasn salamak iin haber verilir. rencinin dosyasn sunuma hazrlamasna yardm eder. Velinin sunuma katlmamas durumunda yazl grn almak iin dosyay veliye bir st yazyla gnderebilir (Ek10-11). 16-17-18. Deerlendirme ve Ald geri bildirimlerle ilgili retmeni ile rn Dosyasn bir deerlendirme leiyle deerlendirir (Ek12). haftalar Geribildirimlerin grme yapar. almalarla ilgili gl ve zayf yanlarn belirten bir yazyla geri bildirimde bulunur. Yaplmas rn Dosyasnn derecesine retmeniyle Bu yaz rn Dosyasna eklenir (Ek9). birlikte karar verir. Her renciyle gelime srecinin tartld ve gelecek iin hedeflerin saptand yz yze grmeler yapabilir. Bu grmelerde rn Dosyasnn derecesine arkadalarnn da grlerini dikkate alarak renciyle birlikte karar verilebilir. Not: Yukardaki alma takvimi rnek olarak verilmitir. Uygulamalara bal olarak sre ve ierikte deiiklikler yaplabilir. 14-15. haftalar rn Dosyasnn Sunumu Her basaman bitimine 1 ay kala deerlendirme almalarna balanabilir. Buna gre rn seme ara dnemleri 4er hafta da olabilir.

Seilen rnler iin rn kontrol listesini doldurur (Ek5). rn Dosyasnn kapan, iindekiler ksmn hazrlar (Ek2). Matematik dersiyle ilgili kendisini yanstaca bir z gemi yazar (Ek3). alma srecini yanstan bir zet yazar (Ek8). Sunum ynergesi dorultusunda dosyasn sunuma hazrlar (Ek7). retmen ve velinin katlmyla sunumunu yapar.

Dosya tamamlama sresinde rencinin yapaca ileri hatrlatr ve bunlarla ilgili gerekli aklamalar yapar. rn Dosyasna konulacak rnek sayfalar(Ekler) hakknda bilgi verir.

rencilerin yapaca iler iin uygun ortam hazrlayarak renciye ihtiya duyduu destei salar.

Sunuma katlr. rn Dosyasyla ilgili grlerini szl ve yazl olarak belirler. Geribildirim formunu doldurur. ocuun en ok hangi rn beendiini, ocuun kendini hangi alanlarda gelitirmesi gerektiini ve ona nasl yardmc olabileceini belirten bir mektup yazar.

47

RENC RN DOSYASI (PORTFOLYO) RNEK SAYFALARI

Ek. 1 Ek. 2

BLGSAYAR DERS RN DOSYAM NDEKLER

Ad Soyad Numaras Snf

: .. : .. : .. : ..

Ek. 3

Ek. 4

BLGSAYAR ALANINDAK Z GEMM Aadaki gibi ya da benzer sorulara yant olabilecek ekilde dncelerinizi yazarak BT ile ilgili z gemiinizi oluturabilirsiniz. Anahtar Sorular: Bilgisayara ne zaman ilgi duymaya baladm? Bilgisayar dersinde en ok ilgimi eken konu nedir? (etkinlikler, projeler...) Okul dnda BT ile ilgili almalarm nelerdir? BT nin holanmadm ynleri var m? Bilgisayar dersinde baka nelerin olmasn isterdim? Gelecekle ilgili yapmak istediklerime bu dersin nasl bir katks olabilir?

RENC RN DOSYASININ GENEL DEERLENDRME LTLER Btnlk: Dosyada bulunmas gerekenlerin tmnn olmas almay yaparken dier derslerden de yararlanlmas Seilen rnlerin yl boyunca edinilen becerileri yanstmas Dosyann kapan, kendisini en iyi biimde yanstacak ekilde hazrlanmas Tertip ve Dzen: Tm almalar iin uygun balklar kullanlmas almalarn iindekiler blmnde belirtilen sraya gre dosyalanmas Tm almalarn temiz ve dzenli olmas Yanstma: Seilen almalarn gl yanlarn ve geliimini yanstmas

48

Ek. 5 RN KONTROL LSTES almalar almann taslan hazrladm. almay zenginletirecek tablo, resim, fotoraf vb. hazrladm. almam gelitirme aamasnda retmenim, ailem ve arkadalarmn dncesinden yararlandm. Gerekli ekleme ve karmalar yaptm. almam yazm ve anlatm rencinin; kurallarna uygunluu asndan gzden geirip gerekli dzeltmeleri yaptm. almam sunmaya hazr hle geldim. Evet Hayr

Ek. 6 RN BLGLER Bu almadaki hedefim: almamn aamalar: 1. 2. 3. 4. rnm seme gerekelerim: . Bu almamda unlar ok iyi yaptm: ... almamn u alanlarnda biraz daha gayret gsterebilir ve yardm alabilirdim: Belirlediim hedefe u kadar ulatm: Bu alma benim u zelliklerimin geliimini yanstyor: .. Bu almamla ilgili unlar da rn z deerlendirme formunda sylemek isterim:

Ek. 7 RENC RN DOSYASI SUNUM YNERGES 1. Sunumunuz iin velinizi snfa getiriniz. 2. Sunumunuzun ieriiyle ilgili velinizin de dncesini reniniz. 3. almada ok baarl olduunuzu dndnz alan belirleyiniz ve aklaynz. 4. Gelitirmeniz gereken alan aklaynz. 5. Gelecek dnem iin hedeflerinizi belirleyip aklaynz. 6. alma srecindeki geliim dzeyinizi ve hedefinize ulama derecenizi deerlendiriniz. 7. Velinizin dosyanzla ilgili yazl grlerini alnz.

Ek. 8 RENC RN DOSYASI RENC ZET FORMU Bu form rn dosyanzdaki rnlerin geliimi hakkndaki dncelerinizi belirtmeniz amacyla dzenlenmitir. Bu formu aada dzenlenmi biimiyle veya paragraf hlinde doldurabilirsiniz. Ad Soyad: . Tarih: . Konu : . Balangtaki dosya almalarm nce nasld? ----------------------almalarm ne denli ak ve anlalrd? ----------------------Beklentilerim ne denli gerekiydi? ----------------------Gelitirmeye ak alanlar balangta nelerdi? ----------------------Dosyann son hli imdi nasl gidiyor? ---------------------almalarm imdi ne nenli ak ve anlalr? ----------------------Bu konuda imdi ne dnyorum? ----------------------imdi hangi alanlar gelitirilmeye ak? -----------------------

49

RENC RN DOSYASIYLA LGL RETMENN KULLANABLECE RNEK SAYFALAR

Ek.9 RENC RN DOSYASI RETMEN ZET FORMU Ad Soyad: Tarih: Konu: Balangtaki Dosya Tarih: Dosyann Son Hli Ek.10 VEL GER BLDRM FORMU ocuunuz rn dosyasn sunduktan sonra, ltfen aadaki sorular yantlamaya zaman ayrnz. 1. Bu alma ocuunuzun geliim srecini daha iyi anlamanza yardmc oldu mu? -----------------------------------------------------2. Bu almann sunumu sizce etkili olacak biimde dzenlenmi miydi? -----------------------------------------------------3.Sizce bu sunum ocuunuz iin deerli bir deneyim oldu mu? -----------------------------------------------------Belirtmek istediiniz dier grleriniz: -----------------------------------------------------------------------------------------------------------

Gelitirmeye ak alanlar balangta nelerdi?

imdi hangi alanlar gelitirilmeye ak?

Ek.11 VELYE YAZILMI RNEK MEKTUP ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Sunu Tarihi: Etkinlik Program: ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1.ocuunuzun almalarndan en ok hangisini beendiniz? -----------------------------------------------------2.ocuunuz sizce hangi alanlarda baarl? -----------------------------------------------------3.ocuunuza hangi konularda ve nasl yardmc olabilirsiniz? ------------------------------------------------------

Ek.12 RENC RN DOSYASI DEERLENDRME FORMU Ad : ....................... Soyad: ....................... Snf : ....................... Ynerge: Aadaki her bir ltn ne dzeyde yeterli olduunu gz nne alarak dosyay deerlendiriniz. LTLER 1. almalarn ieriinin tam olmas 2. almalardaki eitlilik 3. almalarn amalar karlamas 4. almalarn doruluu 5. Dosyann dzenlilii 6. Harcanan abalar gsterme 9. Yaratcl gsterme 10. almalarn seiminde doru karar verme 11. rencinin geliimini gsterme 12. Kendini deerlendirme YORUMLAR/NERLER: Dereceler 1 2 3 4 5

50

1.10.8.Kavram Haritalar Kavram haritalar, bilgiyi organize etmek ve sunmak iin yaplm grafiksel aralardr. Kavram haritalarnda iki kavram arasndaki iliki, zerine ilikiyi belirleyen ifadelerin yazld dorularla gsterilir. likiyi belirleyen balant ifadeleri ile iki kavram tamamlanarak anlaml bir cmle oluturulur. Kavram haritalar, bir konunun retiminde, renmeyi kolaylatrmada, renme srecini kontrol etmede, kavram yanlglarnn tespit edilmesinde ve deerlendirme yapmada kullanlabilir. Kavram haritas oluturma aamalar aada sunulmutur:
rencilere nceden hazrlanm bir rnek gsteriniz. rnekte kavramlarn harita zerinde nasl birletiini sorunuz. Harita zerindeki apraz balantlarn neyi ifade ettiini gsteriniz. rencilerden yeni bir kavram haritas oluturmak iin nceden bildikleri

kavramlar ya da onlara vereceiniz ksa bir metinden karacaklar kavramlar listelemelerini isteyiniz.
rencilerden bu kavramlar genelden zele doru sralamalarn isteyiniz. Konuyla en ilgili olan kavram daire ierisine almalarn isteyiniz. rencilerin konuyla ilgili en nemli kavramdan daha az nemli olduunu

dndkleri kavrama doru kavram ilikisini hazrlamalarna frsat veriniz. Kavram haritalarn oluturmalarna yardmc olunuz.
rencilerinize kendi kavram haritalarna dayanan bir hikye yazdrnz.

Geleneksel lme deerlendirme aralar hakknda ksa bilgi aada sunulmutur: 1.10.9.Ksa Yantl Maddeler Ksa yantl maddeler rencilerin konuya ilikin sorulara bir paragraflk ya da bir ka cmlelik yantlar vermesini hedeflemektedir. Bu yantlar cmle tamamlama, tanmlama, ksa aklamalar ya da tablo / grafik ile aklamalar eklinde olabilir. Bu test maddeleri belirli bir hedefi test etmede kullanlabilirler. Bu maddeler tahmin etmeyi azaltr ve rencilerin yantlarn kendilerinin yaplandrmasna imkan salar. Yantlar puanlamak kolaydr. Ayrca, bu soru tipi rencilerin aina olduklar bir yapya sahip olduundan, renci kendini snavlarda daha az tedirgin hisseder; ancak, daha karmak konular bu maddelerle lmek mmkn deildir.

51

Bu madde trnde sorular ok dikkatli bir ekilde hazrlanmaldr. Bir sorunun dorudan yneltilmesi cmle tamamlamadan daha etkili olacaktr. Bu maddeler iin standart bir puanlama anahtar oluturulmaldr. Deerlendirmeler srasnda esnek olunmaldr. Puanlama anahtar hazrlanrken zerinde fazla durulmam yantlarla karlalabilir. Farkl trdeki sorular iin farkl puan deerleri belirlenmelidir. Bu maddelerin yazmnda dikkat edilecek esaslardan bazlar aada sunulmutur:

Sorunun ifadesi belirsiz olmamaldr.

Her soru llmesi planlanan bir kazanm yoklamaldr. Sorunun yant kesin olmaldr. Bir soru dier bir sorunun ipucu olmamaldr. Her soru iin braklan boluklar ayn uzunlukta olmaldr. Soruda yanta ilikin ipular verilmemelidir. 1.10.10.oktan Semeli Maddeler oktan semeli maddeler, bir soru kk ve bunu izleyen bir seri olas yantlardan ibarettir. Bu eit bir soruyu yantlandracak bir renci, verilen aklama ve soru kkne gre en uygun veya doru cevab seer. Soru kk, genellikle soru eklinde ifade edilir. oktan semeli testler, maddelerin birlemesinden oluur. Madde, bir testin puanlanabilen en kk birimidir. oktan semeli testlerin birok avantajlar vardr. Bu avantajlardan en nemlisi, az zamanda gvenirlii ve kapsam geerlii yksek testler hazrlanabilmesidir. Ayrca bilgiyi hatrlama dzeyinin yan sra daha karmak olan dzeylere kadar, becerilerin llmesinde olduka byk bir beceriye sahiptir. oktan semeli testlerin bir dier avantaj ise, byk gruplara rahatlkla uygulanabilmesidir. Bu testler ayn anda derse ilikin farkl konularn lmn salarlar. Nesnel ve gvenilir puanlama salarlar. Puan dalm deerlendiren kii tarafndan deil, testle belirlenir; ancak, iyi yaplandrlm oktan semeli testlerin hazrlanmas zaman alr. rencilerin yantlar zerinde tahmin yrtmesine imkn salar. oktan semeli testleri 1-0 ile puanlamak etkili ve kolay bir yol olsa da bu durumun zayflklar da vardr. 1-0 puanlama yntemine eitli eletiriler getirilmitir. En temel eletirilerden biri, yantlayclarn

52

bilgi dzeylerinin tam bilme den tam yanl bilmeye dmesi ve ansla tahminde bulunmalarn kontrol etmedeki zayflna yneliktir. oktan semeli maddeler 4 blmden oluur: 1. Kk: Soru ya da tamamlanmam bir cmle eklinde olabilir. Soru kknde grafik ve tablolarda kullanlabilir. Bylelikle hatrlamadan daha farkl beceriler (yorumlama, karmda bulunma vb.) de llebilir. 2. Seenek: nerilen yantlar ya da tamamlamalardr. Bir madde 4 ya da 5 seenekten oluabilir; ancak, hazrlanmas daha kolay olduundan 4 seenekli maddeler nerilmektedir. 3. eldirici: Doru olmayan yantlardr. 4. Anahtar: Doru yant ya da seenektir. oktan semeli maddelerin yazmnda dikkat edilecek baz esaslar aada sunulmutur:
Seeneklerin uzunluklar birbirine yakn olmaldr.

Cevaplar kiiye gre deiebilecek sorulardan kanlmaldr. Tuzak niteliinde olan sorulardan kanlmaldr. Yukardakilerin hepsi ya da yukardakilerden hibiri gibi seenekler fazla kullanlmamaldr. Seenek says renci dzeyine uygun olmaldr (renci ya arttka seenek says arttrlabilir). Seenekler birbirinden bamsz olmal, biri dierlerini ierir zellikte olmamaldr. Btn maddelerin seenek saylar ayn olmaldr. 1.10.11.Eletirme Maddeleri Eletirme maddeleri; bir stundaki sorularn dier stundaki yantlarla, bir kavramn ilikili olduu dier kavram ya da kavramlarla vb. eletirilmesi ile yaplandrlr. Bu madde trlerinin hazrlanmas olduka kolaydr. rencinin okumak iin harcayaca zaman azaltr. Etkili ve nesnel bir puanlamaya imkn salar; ancak, bu madde trleri

53

st-dzey becerilerin llmesinde yetersizdir. Sadece hatrlamay lt eklinde eletiriler almaktadr. Eletirme maddelerinin yazmnda dikkat edilecek baz esaslar aada sunulmutur:

Eletirme madde grubunda yer alan ncller listesi ile yantlar listesinin her biri benzeik olmaldr. Bir eleme takmnda ncllerle yantlar eit sayda olmamaldr. Yant listesi, bir kelime listesi ise alfabetik, rakam, say, tarihten oluuyorsa byklk srasna gre dzenlenmelidir. Eletirme iin iyi bir ynerge yazlmaldr.

1.10.12.Ak Ulu Sorular rencilerin kendi fikir ya da yaklamlarn delil ve rneklerle destekledikleri yazl almalarn istenmesidir. Ak ulu sorular renci renmelerinin geni apl bir lmn salar; ancak, bu tarz sorularla yaplan snavlardan nce renciler bilgiyi ezberleyebilirler ve bu snavlardaki baar renmenin tam anlamyla gerekleip gereklemediinin nesnel bir deerlendirmesini salayamayabilir. Ak ulu sorularla rencilerden genellikle bir cmleyi tartmalar, bir konu hakknda kompozisyon yazmalar, tanmlamalar, karlatrma yapmalar, aklama yapmalar, deerlendirmeleri ya da analiz etmeleri istenebilir. Bu tarz sorular ak sorulmal ve puanlama yaplmadan nce rencinin retmenin beklentilerini tam olarak anlayp anlamadndan emin olunmaldr. Ak ulu sorunlar puanlamak pek de gvenilir olmayabilir. Farkl zamanlarda ayn soru farkl ekilde puanlanabilir. Bu nedenle, gvenilir bir puanlama sistemi gelitirilmesi gerekmektedir. Ak ulu sorularn yazmnda dikkat edilecek baz esaslar aada sunulmutur:

Her madde deiik yorumlara ak olmayacak biimde ak ve anlalr bir dille yazlmaldr. 54

Maddelerin banda, yantlama ileminde dikkat edilmesi gereken hususlara ilikin aklamalar yaplmaldr. Maddeler ders kitaplarndan ya da dier okuma kaynaklarndan aynen alnmamaldr. Maddeler birbirinden bamsz olarak yantlandrlmaldr.

55

BLM 2

2.1. Birinci Basamak Kazanmlar

1.BASAMAK
NTE KAZANIMLAR 1.1. Bilginin eitli formlarda sunulabileceini anlar. 1.2. Bilginin eitli kaynaklardan gelebileceini anlar. 1.3. BT aralarnn insanlarn gereksinimlerine gre gelitiini anlar. ETKNLK PULARI 1.1. renciler hi ses karmadan ve gzlerini kapatarak etraflarndaki sesleri dinlerler (evrede ses yoksa teyp veya bilgisayar yardm ile eitli sesler dinletilir.) Bir dakikann sonunda duyduklar sesleri anlatrlar. Bu seslerden ne gibi bilgiler elde ettikleri sorulur. rencilere, ierisinde yollar, aalar, eitli hayvanlar, konuan/kouturan insanlar, arabalar, trafik klar vb. pek ok durumu barndran bir resim veya fotoraf gsterilir. Bir dakika boyunca bu resmi dikkatlice incelerler. Ardndan resim kaldrlr ve bu resimden ne gibi bilgiler elde ettiklerini anlatrlar. rencilere ksa bir film (reklm, animasyon vb.) izletilip bu filmden ne gibi bilgiler elde ettiklerini anlatmalar istenir. 1.2. rencilere gnlk yaamda elde ettikleri bilgileri hangi kaynaklardan edindikleri sorulur. Arkada, anne-baba, televizyon, gazete, afi, bilgisayar vb. gibi eitli kaynaklar rnek verilerek tartlr. 1.3. renciler evrelerindeki BT aralarnn geliimine rnekler verirler (rnein Radyo, telefon, cep telefonu, televizyon, bilgisayar vb.). Bu teknolojik aralarn hangi ihtiyalar sonucu ortaya kt tartlr. 1.4. renciler izgi filmlerden eitli sahneler izlerler (izgi filmlerin gerek ve hayali durumlarn her ikisini de iermesine dikkat edilir). Bu izgi filmlerde gerekleen olaylardan hangilerinin gerek hayatta olabilecei, hangilerinin olamayaca soru cevap yntemiyle tartlr: Bu izgi filmdeki karakterler uzun bir yola ktklarnda yoruluyorlar m? Hi duraklyorlar m? Tuvalete gidiyorlar m? Mevsimler deiiyor mu? Deiiyorsa giysiler deiiyor mu? izgi filmlerdeki temsiller, yerler, meknlar ne kadar gerek? Kahramanlarn gerekten yaralandklarn dnyor musunuz? AIKLAMALAR [!]: 1.1. Seslerin, kelimelerin, resimlerin, filmlerin vs. bilgi tad vurgulanr. : 1.3. Gnlk hayatta sk karlalan teknolojik aralarn geliimi ayrntya girilmeden anlatlr. : Bu nitede yer alan kazanmlarn deerlendirilmesinde dereceli puanlama anahtar, kontrol listeleri, z deerlendirme ve akran deerlendirme kullanlabilir. Performans devi olarak proje, tartma verilebilir. Ayrca ak ulu sorular kullanlabilir.

1. evremdeki Bilgiler

1.4. BT aralarnn gerek ya da kurgusal durumlar yanstmak iin kullanlabileceini anlar.

: Snf-Okul i Etkinlik

: Okul D Etkinlik

: lme ve Deerlendirme [!]: Uyar

: Snrlamalar

58

1.BASAMAK
NTE KAZANIMLAR 2.1. Kiisel bilgisayarn ana paralarn ve evre birimlerini tanr. 2.2. Bilgisayar kullanrken uygun duru ve oturuu sergiler. 2.3. Bilgisayar ve dier teknolojik aralarn doru kullanmn gsterir (BTESD-3). 2.4. Makinelerin bir dizi komut kullanarak altn fark eder. ETKNLK PULARI 2.1. Temel birimlerin izili olduu resimler, rencilere datlr. renciler ayn paralar ayn renklere boyarlar (rnein fareler krmz, ekranlar mavi gibi). 2.2. Bilgisayar kullanrken uygun duru ve oturuun nasl olmas gerektii tartlr. Yanl ve doru durua, oturua rnekler verilerek karlatrma yaplr. 2.3. rencilere disket ve CDlerin doru kullanm ekli gsterilir. erisinde fare kullanmna ynelik ve seviyeye uygun bir oyun yazlm (rnein oyuncak aynn giydirilmesi, arlarn yakalanmas, ieklere konmas vb.) bulunan disket veya CDler rencilere datlr. renciler oyunu aarak fare uygulamalarn gerekletirirler. Bu srada disketi veya CDyi kullanmada zorluk eken rencilere retmen rehberlik eder. 2.4. ve 2.5. amar makinesinin almas, VCD veya DVD oynatcsn kullanarak izgi film izleme, bilgisayar kapatma aamalar gibi rnekler verilir. 2.6. renciler evden okula giderken kulland yolu bir resim zerinde izerler. Hayal bir kahramann evine giderken gittii yol labirent zerinde izilir. 2.6. renciler ilem sras kark olarak verilen resimleri sralarlar (rnein di fralamas, bir gn iinde yapt ilerin sralanmas vb.). 2.6. Basit bir yemek (tatl veya iecek olabilir) tarifinin yapl aamalarn gsteren resim kareleri kark srada verilir ve renciler bunlar doru ekilde sraya koyarlar. AIKLAMALAR [!]: 2.1. Sadece fare, klavye, ekran, sistem birimi, hoparlr ve CDROM tantlr varsa bu paralarn kullanmnda dikkat edilmesi gereken gvenlik nlemleri vurgulanr. [!]: 2.1. Sistem birimi kavram ile kasa ve ierisindeki paralar kastedilmektedir. [!]: 2.2. Monitrn gz hizasnda dirsein klavye dzeyinde olmas gibi ayarlamalar vurgulanr. [!]: 2.3. Uygun sralama kullanlarak bilgisayar atrlr, yeniden balatlr ve kapatlr. Aa bal bir giriin yapld durumlarda giri ve k ilemleri yaptrlr. Disket ve CDleri doru biimde yerletirme uygulamas yaptrlr. Yazcnn almas tantlr. [!]: 2.3. Seviyeye uygun bir bilgisayar oyunu veya resim program alarak fare kullanm ile ilgili uygulamalar yaptrlr. Resim veya oyun programnda imleci izleme, tklama, ift tklama ve sol tua basl tutup hareket ettirme ilemleri gsterilerek uygulama yaptrlr. 2.3. Sa tklama ilemine girilmez. : 2.6. lem admlarnn says 4ten fazla olmamaldr. : Bu nitede yer alan kazanmlarn deerlendirilmesinde dereceli puanlama anahtar, kontrol listeleri, performans grevleri kullanlabilir. Ayrca ak ulu sorular, eletirme maddeleri ya da sralama sorular ile deerlendirme kullanlabilir.

2. Bilgisayarm

2.5. Doru sonulara ulamak iin komutlarn doru sralamada verilmesi gerektiini fark eder. 2.6. Basit bir olayn ilem srasn belirler.

: Snf-Okul i Etkinlik

: Okul D Etkinlik

: lme ve Deerlendirme [!]: Uyar

: Snrlamalar

59

1.BASAMAK
NTE KAZANIMLAR 3.1. Men seeneklerini ve komutlarn kullanarak uygulamalar uygun srada aar ve kapatr. 3.2. Belirli amalar iin izim aralarn kullanarak grsel ekiller oluturur. 3.3. Grsel etkiyi yaratmak ve artrmak iin renkleri kullanr. ETKNLK PULARI 3.1. ve 3.2. rencilere st snflarn bilgisayarda yaptklar resimlerden rnekler gsterilir. Geleneksel metotlarla yaplm resimlerle aralarndaki farklar tartlr. renciler ailelerini, sevdii izgi film karakterlerini, sevdii yiyecekleri, hayvanlar vb. resim programnda izer ve boyarlar. 3.1. ve 3.2. renciler bilgisayarda mevsimsel deiikliklerle ilgili bir resim izerler ve ktsn alrlar. 3.3. Bir fotorafn siyah-beyaz ve renkli hli rencilere gsterilir. Renklerin etkisi zerine tartlr. Basit bir resmin siyah beyaz kts rencilere datlr. Ayn resmin boyanmam hli bilgisayarda rencilere verilir ve renciler bu resmi siyah beyaz ktya bakarak renklendirirler. AIKLAMALAR [!]: 3.1. Resim programnda ama- kapama ilemleri yannda bir pencereyi simge durumuna kltme, ekran kaplama, yeniden boyutlandrma ilemleri ve ak pencereler arasnda gei yaptrlr. Bu ilemlerin ortak bir uygulama olduu aklanr. [!]: 3.2. Bilgisayarda oluturulan resimlerin saklanabilecei, gerektiinde silinebilecei ve zerinde deiiklik yaplabilecei vurgulanr. [!]: 3.2. ve 3.3. Kalem ve silgi arac, renk kutusu ya da renk seim arac renkle doldur, pskrtme, fra vb. aralar kullandrlr. rencilere yaptklar resmin kts aldrlr. Sadece yazc ikonu tantlarak kt almas salanr. Detayl yazc zelliklerine girilmez. : Bu nitede yer alan kazanmlarn deerlendirilmesinde dereceli puanlama anahtar, kontrol listeleri, kullanlabilir.

3. Renkli Dnyam

3.4. BT terimlerini yerinde ve doru kullanr.

: Snf-Okul i Etkinlik

: Okul D Etkinlik

: lme ve Deerlendirme [!]: Uyar

: Snrlamalar

60

1.BASAMAK
NTE KAZANIMLAR 4.1.Klavyedeki tular ilevlerine uygun olarak seer ve kullanr. 4.2. Elde yazlm metin ile bilgisayarda yazlm metin arasndaki fark ayrt eder. 4.3. Kelimeler arasndaki boluun nemini anlar ve boluk brakarak yaz yazar. 4.4. Bir alt satra geerek metin oluturur. 4.5. Metin zerinde dzeltmeler yapar (BTESD2). ETKNLK PULARI 4.2. eitli ieklerin adlar elde ve bilgisayarda ayr ayr yazlr. Yazlan ktlar rencilere gsterilerek aralarndaki farklar snfta tartlr. 4.3. Kelimeler arasnda duraklayarak rencilere metinler okunur. rencilerle okuduklarndan ve duyduklarndan anladklar tartlr. rencilere boluk oluturmak iin boluk tuunun nasl kullanld gsterilir. renciler verilen basit bir cmleyi bilgisayarda yazarlar. 4.3. rencilere boluklar olmayan ksa bir metin verilir. Bu metni okumaya alrlar. Bu srada metnin boluksuz yazldn fark ederler. Ayn metnin boluk braklarak yazlm hali verilir. Boluk tuu ve nasl kullanld gsterilerek, ayn metni boluk tuunu kullanarak bilgisayarda yazmalar istenir. renciler yazcdan nasl kt alacaklarn renerek yazdklar metnin ktsn alrlar. 4.4. renciler sevdikleri hayvanlarn adlarn alt alta listelerler. Bunu yaparken giri tuu ile alt satra geerler. 4.4. Uyaklar tekrar eden bir iir rencilere dzyaz halinde verilir. renciler iiri bilgisayarda yazarlar. Dzyaz ile iirin sunumlar arasndaki farkllklar tartlr. Satr eklemek iin giri tuunun nasl kullanld gsterilir. Snf ikierli gruplara ayrlr. Bu gruplar dzyaz halinde yazdklar iiri satrlar haline getirirler. Oluturulan metnin kts alnr ve bunlar orijinal hliyle karlatrlr. 4.5. Etiketlerin eyalar nasl tanmladklar tartlr. rencilere snftaki nesnelerden hangilerinin etiketlenebilecei sorulur ve beyin frtnas yaplr. renciler nesneleri etiketlerler. Yazarken yaptklar hatalar geri ve sil tularn kullanarak dzeltirler. AIKLAMALAR [!]: 4.1. Klavye zerindeki alfabetik tularn yerini tanmas ve sorulduunda gstermesi istenir. Yn tular, boluk tuu (space bar), deitirme (shift), geri (back space), sil (delete) ve giri (enter) tular tantlr ve kullandrlr. [!]: 4.1. Deitirme (shift) tuu sadece byk harf yazdrmak iin kullandrlr. [!]: 4.2. - 4.3. - 4.4. - 4.5. Uygulamada basit bir kelime ilemci program kullandrlr. : 4.1. ve 4.2. Tek kelimeden oluan yazlar verilir ve yazdrlr. [!]: 4.3. Boluk tuu kullandrlr. [!]: 4.4. Paragraf szc kullanlmaz. Sadece alt satra gemek iin giri tuu kullanld belirtilir. [!]: 4.5. Dzeltmeler yapmak iin geri tuu, yn tular ve sil tularn kullanr. : Bu nitede yer alan kazanmlarn deerlendirilmesinde; gzlem formlar, kontrol listeleri, yazl etkinlikler iin dereceli puanlama anahtar kullanlabilir.

4. Yazmaya Balyorum

: Snf-Okul i Etkinlik

: Okul D Etkinlik

: lme ve Deerlendirme [!]: Uyar

: Snrlamalar

61

2.2. kinci Basamak Kazanmlar

2.BASAMAK
NTE KAZANIMLAR 1.1. Teknolojinin kullanclar tarafndan ynetildiini ve kontrol edildiini kavrar (BTESD-3). 1.2. Bilgisayar ve dier teknolojileri kullanrken gerekli gvenlik nlemlerini alr. 1.3. BT ile uygun bir alma ortam oluturmaya yardm edebilecek unsurlar ve uygulamalar belirler. ETKNLK PULARI 1.1. rencilere evrelerinde grdkleri teknolojik aralar sorulur. Bu aralarn kendi kendilerine almad vurgulanarak bir tartma ortam yaratlr. Bilgisayardan rnekler verilir (kt alma vb.). Teknolojinin yanl kullanmnn sonularna da deinilir (rnein bilgisayar dmeden kapatmak vb.). 1.2. Bilgisayarda ilemleri yaparken ne gibi tedbirler alnmas gerektii ve bu tedbirlerin alnmamas durumunda karlalabilecek durumlar snfta tartlr. 1.3 ve 1.4. rencilere, bilgisayardaki doru duru ve oturuun neler olduu sorulur. Birinci basamaktaki bilgileri hatrlatlr. Bilgisayarn yanl yerleiminin sebep olduu kullanm zorluklar dramatize edilir. Bilgisayarn yanl kullanmndan kaynaklanan salk problemleri ile ilgili tartma yaplr. AIKLAMALAR [!]: 1.1. Kullanclarn teknolojiyi kullanrken yapt hatalara rnekler verilerek aklanr. Teknolojik sistemler ve yazlmlarn sorumsuz kullanm ile ilgili temel konular tarttrlr. [!]: 1.2. Kablolar, ekran vb. nesnelere slak elle dokunulmamas, akta kablo varsa baslmamas gibi nlemler vurgulanr. [!]: 1.3. Monitrn uygun yerleimi, klavye, ayarlanabilir sandalye, fare altl ve ekran filtresi kullanm, yeterli k ve soutmann salanmas, mola verme, molalarda oday havalandrma, baz egzersizleri yapma alkanlklarnn kazanlmas gerektii vurgulanr. Fiziksel ortamlarn ergonomiye bal olarak yeniden dzenlenmesi salanr. [!]: 1.4. Gz, srt, bel, boyun, bilek problemleri gz nnde bulundurulur. : Bu nitede yer alan kazanmlarn deerlendirilmesinde kontrol listeleri, gzlem formlar, tartma grevleri iin dereceli puanlama anahtar kullanlabilir. Ayrca geleneksel deerlendirme aralarndan ak ulu sorular, ksa yantl maddeler kullanlabilir (Kavrama kazanmlar iin).

1. Teknoloji ve Ben

1.4. Bilgisayarn yanl kullanmndan kaynaklanan salk problemlerini listeler.

: Snf-Okul i Etkinlik

: Okul D Etkinlik

: lme ve Deerlendirme [!]: Uyar

: Snrlamalar

63

2.BASAMAK
NTE KAZANIMLAR 2.1. Fareyi, baz ilemleri daha ksa srede gerekletirmek iin kullanr. 2.2. Bilgisayarda ekil ve ablonlar kullanarak izgisel almalar yapar. 2.3. Bilgisayarda bilgileri saklamak iin farkl birimler olduunu fark eder. 2.4. Bilgisayarda bilgileri uygun biimde saklar (BTESD-7). 2.1. ve 2.2. renciler hayallerindeki snf (masa, sra, tahta vb.) resim programnda izerler. izdikleri nesneleri kopyala-yaptr yntemiyle oaltrlar. Seme-tama yntemiyle nesneleri nasl hareket ettirebildikleri tartlr ve bu ilemi kt zerinde yapamayacaklar vurgulanr. 2.1. ve 2.2. renciler simetri mantn kullanarak simetrik hal, kilim desenleri olutururlar. Resim programnda kalemle siyah-beyaz olarak izdikleri desenleri renk dolgu aralarn kullanarak renklendirirler. ETKNLK PULARI 2.1. ve 2.2. rencilere mondrian almalarndan rnekler gsterilir. Dikey, yatay izgiler, ana renkler ve beyaz boluklar gibi ana zellikler tanmlanr. Dz izgi ve dier geometrik ekil aralar, ekillerin iinin renklerle nasl doldurulduu gsterilir. renciler dz izgi ve dikdrtgen aralarn kullanarak mondrian stilinde resimler olutururlar. Renkle doldur aracn kullanarak ekillerin ilerini doldururlar. Scak renkli resimler, souk renkli resimler ve bir rengin ne kt resimler yaparlar. Sonular tartlr. rnek mondrian almalar: AIKLAMALAR [!]: 2.1. Tklama, ift tklama, sa tklama, srkle brak, kes, kopyala, yaptr ilemleri yaptrlr. [!]: 2.2. Dz izgi, dikdrtgen gibi aralar ve renkle doldur arac kullandrlr. : 2.3. Sabit disk, disket, CD-ROM tanabilir bellek birimleri tantlr. Src harflerinden (A: C: D: gibi) bahsedilmez. Depolama birimleri kapasite asndan karlatrlr. [!]: 2.4. Farkl programlarda A, Kaydet, Yeni Belge ilemleri gsterilir ve uygulatlr. Bu ilemlerin tm uygulamalar iin ortak olduu vurgulanr. : Bu nitede resim, renklendirme grevlerinin deerlendirilmesinde dereceli puanlama anahtar, srecin deerlendirilmesinde kontrol listeleri ve gzlem formlar kullanlabilir. rnlerin deerlendirilmesinde, z deerlendirme ve akran deerlendirme kullanlabilir.

2. Resim Yapyorum

2.3. ve 2.4. rencilere evlerinde eyalarn, kitap-defterlerini, tabak-anaklar nerelerde sakladklar sorulur. Dolaplardan, raflardan, ekmecelerden bahsedilir. Bilgisayarda yaptklar resimlerin ve yazlarn da belli bir dzende saklanmas gerektii vurgulanr. Bilgisayarda bu bilgilerin nerelerde sakland sorulur. Disket, CD-ROM, sabit disk gibi depolama ortamlar tantlr. Bu depolama ortamlarnn bilgisayarn ierisinde olduu vurgulanr. Bilgisayarn masastnde bir resimle gsterildii vurgulanr ve Bilgisayarm simgesi gsterilir.

: Snf-Okul i Etkinlik

: Okul D Etkinlik

: lme ve Deerlendirme [!]: Uyar

: Snrlamalar

64

2.BASAMAK
NTE KAZANIMLAR 3.1. Kelime ilemci program kullanarak cmleler oluturur. 3.2. Klavyedeki tular ilevlerine uygun olarak kullanr. 3.3. Bilgisayarda oluturulan metin paralarnn tanabileceini ve kopyalanabileceini fark eder. ETKNLK PULARI 3.1. Bo konuma balonlar ieren bir dizi resmin kts alnr. Konuma balonlarnn konumalar canlandrmak iin nasl kullanlabilecei tartlr. Snf ikili gruplara ayrlr ve her gruba bir resim verilir. rencilerle resimlerdeki kiilerin neler sylemi olabilecekleri tartlr. renciler bilgisayarda kendi dndkleri szleri yazarlar ve kt alp resimlerdeki bo balonlarn zerine yaptrrlar. 3.3. renciler tek bir sfat kullanarak birok isim tamlamas yaparlar. rnein krmz iek, krmz bisiklet gibi. Krmz kelimesini kopyalayp yaptrrlar. 3.4. ve 3.7. Bilinen bir ocuk kitabnn zeti yazlr; ancak tm noktalar Ve szc ile deitirilir. zet rencilerle tartlr. ve szcnn tekrarl kullanm sonucunda okumann ve anlamann zorlat aklanr. ve szcnn nasl silinecei, nokta kullanm, bir sonraki kelimenin ilk harfinin byk yazlmas ve paragraf oluturma gsterilir. Snf ikili gruplara ayrlr. Bu gruplar hazr metni dzenlerler. ktsn alarak orijinal haliyle karlatrrlar. 3.4. ve 3.6. ve 3.7. renciler anne ya da babalarna bir teekkr notu yazarlar. Notu hazrlarken hatasz yazmaya ve nazik bir dil kullanmaya dikkat etmeleri sylenir. Nota resim de eklenebilir. Bu notun kts alnarak ilgili kiiye postalanr. 3.5. rencilere ayn kelime farkl yaz tipi ve boyutlarnda verilerek bunun ruh halini nasl etkiledii tartlr. Farkl boyut, ekil ve renklerde yazlm olan kelimeler rencilere kt zerinde datlr ve tartlr. 3.6. ve 3.7. rencilere bir hikye okunur. Daha sonra renciler kendi cmleleri ile bu hikyeyi yeniden yazarlar. Hikyede resimlemek istedikleri olaylara uygun resimleri belirlerler. Yazdklar bu hikyeyi bilgisayarda yazarak olaylarla ilgili resimleri eklerler. AIKLAMALAR [!] 3.2. rencilere deitirme (shift), iptal (Esc), sekme (Tab) tularnn kullanm gsterilir. [!] 3.3. Kelime ilemcide seme, kopyalama, kesme ve yaptrma ilemlerini yapar. [!] 3.4. Metinde giri tuu ile paragraf oluturulur. 3.4. Byk harf oluturma ilemi byk harf kilitleme (Caps Lock) tuu ile gerekletirilir. [!] 3.5. Metnin yaz tipi, bykl ve rengi deitirilir. Kalnlatrma, eik yazma, altn izme ve hizalama gibi metin biimlendirme uygulamalar yaptrlr. [!] 3.6. Bir belgeye resim, ekil ekleme ve dzenleme gsterilir. Seme, boyutlandrma ve silme ilemleri yaptrlr. [!] 3.7. kt almadan nce tm belge, belirli sayfalar ya da kopya says gibi yazdrma zellikleri kullandrlr. Bir masast yazdrma yneticisini kullanarak yazdrma ilemi sreci grntletilir ve bir yazdrma iinde durdurma, yeniden balatma ve iptal etme ilemleri yaptrlr. : Bu nitede kontrol listeleri, gzlem formlar ya da dereceli puanlama anahtar kullanlarak kopyalama, yaptrma vb. grevler deerlendirilebilir. Yazl metinlerin deerlendirilmesi ise kontrol listeleri ya da dereceli puanlama anahtar kullanlarak yaplabilir.

3. Kelimelerin Dnyas

3.4. Belirli amalar iin kelime ilemci programn kullanarak yazm kurallarna uygun metinler oluturur ve dzenler. 3.5. Metindeki kelimelerin farkl ekil, boyut ve renklerde olabileceini fark eder. 3.6. Kelime ilemci programnda amacna uygun sayfalar oluturmak iin belgeye resim ve ekil ekler. 3.7. Amacna uygun olarak yazcdan ktlar alr (BTESD-6).

: Snf-Okul i Etkinlik

: Okul D Etkinlik

: lme ve Deerlendirme [!]: Uyar

: Snrlamalar

65

2.BASAMAK
NTE KAZANIMLAR 4.1. Aygtlarn eitli komutlarla kontrol edilebildiini fark eder. 4.2. Komutlarn tekrarlanabileceini fark eder. 4.3. Bir dizi komutun sonucunu tahmin eder. 4.4. Olaylar sralayarak zme ular. ETKNLK PULARI 4.1. Evdeki ve okuldaki lambalarn nasl alt sorulur. Anahtar dmelerinden bahsedilir. Fotoselli lambalarn ve otomatik kaplarn hangi mantkla alt tartlr. AIKLAMALAR : Bu nitede, gzlem formlar, kontrol listeleri, grup almalarnn deerlendirilmesi iin dereceli puanlama anahtar, z deerlendirme ve akran deerlendirme formlar kullanlabilir. Ayrca ak ulu sorular, ksa yantl maddeler, sralama maddeleri gibi geleneksel lme aralar, st dzey bilisel becerileri lebilecek ekilde yaplandrlarak kullanlabilir.

4. Teknolojik Aralar

4.2., 4.3. ve 4.4. Snf iinde 3 yer seilir (retmen masas, asklk, kitaplk vb.). Her renci bu yerlere kendi sralarndan nasl ulaabileceklerini gsteren komut dizileri yazarlar. Komutlarn uzlalan ortak bir dille yazlmas ve doruluunu kontrol etmek gerei hatrlatlr. Komut dizileri bir kutu iine atlr. Her renci kutudan bir komut dizisi seer. renciler setikleri komut dizisinin hangi renciden geldiini anlamak iin seilen yerden geriye doru giderek tahminlerini kontrol ederler. 4.2., 4.3. ve 4.4. rencilerden resim programnda hayal bir ada oluturmalar ve bu adada bir yere hazine yerletirmeleri istenir. kili gruplar oluturularak renciler birbirlerinin hazinelerini komutlarla bulmaya alrlar ve kullandklar komutlar not ederler. Komutlar belli bir srayla kullanmann nemi vurgulanr.

: Snf-Okul i Etkinlik

: Okul D Etkinlik

: lme ve Deerlendirme [!]: Uyar

: Snrlamalar

66

2.3. nc Basamak Kazanmlar

3.BASAMAK
NTE KAZANIMLAR 1.1. Farkl amalar iin gnlk hayatta kullanlan teknolojileri farkeder. 1.2. Teknolojik gelimelerin insan hayatna olan etkisini belirler. 1.3. Teknolojinin gnlk hayattaki genel kullanmna ilikin avantaj ve dezavantajlarn tartr. 1.4. Farkl amalar iin kullanlan yazlm ve donanmlara rnekler verir. 1.5. Dosyalarn ve yazlmlarn gvenlii iin srekli tanabilir ortamlarda yedekler. 1.6. Bilgilerini dzenli bir ekilde depolamak iin oluturduu dosya ve klasrleri dzenler. 1.7. Bilgisayardaki dosyalarn depolanmas iin gerekli birimleri kullanr. ETKNLK PULARI 1.1. Barkotlarn rn iin zel bir numara tad ve barkod okuyucunun bu numaray okuyarak rn hakknda bilgi sahibi olduu aklanr. Marketteki rnler incelenir. rnler zerinde fiyat olup olmad, market alannn rnn fiyatn kasada nasl anlad ve ISBN ile ilgili aratrma devi verilir. 1.2. ve 1.3. Herhangi bir teknolojik aygtn geliimiyle ilgili bir belgesel izletilir. rencilere anne-babalarnn kendi yalarndayken sahip olduklar teknolojik aygtlar sormalarn, bu teknolojik aygtlarn gnmzdekilerle arasndaki farkllklar renmeleri istenir. Edindikleri bilgileri not alarak snf ortamnda arkadalaryla paylamalar sylenir. Bu bilgilere dayanarak teknolojinin avantaj ve dezavantajlarn tartrlar. 1.4. rencilere en sevdikleri arknn ne olduu sorulur. arklar arasndan en ok tercih edilen be tanesi seilir. Bu be ark arasnda oylama yaplr. En fazla oy alan ark snfa seslendirilerek bilgisayara kaydedilir. renciler bu ark zerinde uygun yazlm kullanarak deiiklik yaparlar. 1.5. Drama yntemi: rencilere Antkabirle ilgili bir aratrma yapmalar ve bulduklarn bir belge hlinde bilgisayarda yazmalar sylenir. rencilerden biri dev iin ok urar; ancak devini bitirmek zereyken bilgisayarna virs bular ve sistemi ker. devi kaybolur. Bu durumu zgn bir ifadeyle en yakn arkadana anlatr. O da devini kaydettii disketini gstererek dosyalarn yedeklemesi gerektiini syler. Durumu retmene anlatrlar. Bu durumun zm iin ne gibi nlemler alnabilecei tartlr. 1.6. ve 1.7. Bir bahvann bahesindeki bitkileri snflandrmasnda yardma ihtiyac olduu belirtilerek kark ekilde meyve, sebze, iek ve aa isimlerinin kutucuklarda bulunduu birer kt datlr; fakat kategori isimleri sylenmez. Bunlarn ne gibi adlar altnda gruplanabilecei sorulur. kan kategoriler tahtaya yazlr (meyveler, sebzeler, iekler ve aalar). Bilgisayarda klasr ve dosya oluturma ilemi gsterilir. renciler bu kategorilere ait klasr ve dosyalar oluturur ve ait olduklar klasrlere tarlar. AIKLAMALAR [!]: 1.1. Farkl mesleklerde yer alan teknolojiler tanmlanr. Bilgisayarn i, devlet, salk ve eitim alanlarndaki yaygn kullanmlarna rnekler verilir (uak bileti alma, evrimii bankaclk, elektronik oylama, hasta kayt sistemleri, zel cerrahi aralar, uzaktan renme, dev yapma vb.). [!]: 1.4. Yazlm ve donanm kavramlarndan bahsedilir. Mikrofon, oyun ubuu, tarayc, yazc ve eitleri, dijital kamera, optik okuyucu ve barkod okuyucudan bahsedilir. Bunlarn kullanld yazlm trlerine rnekler verilir. Yazlm-donanm uyumluluunun gerekliliinden bahsedilir. [!]: 1.5. Bir diski biimlendirmenin nemi vurgulanr. [!]: 1.6. Dosya, klasr ve ksayol oluturulur. Dosyalar isim, boyut, tr (uzant vurgulanr) ve deitirilme tarihi gibi zelliklerine gre dzenletilir ve yeniden adlandrlr. letim sisteminin dosyalar, klasrleri, srcleri hiyerarik bir yapda nasl grntlendii fark ettirilir. [!]: 1.7. Farkl kaydet zellii kullandrlr. Dosya ve klasrleri tama ve kopyalama ilemleri yaptrlr. Sabit disk, disket, CD-ROM ve a srcleri gibi src simgeleri vurgulanr. : Bu nitede aratrma, dosya oluturma vb. performans grevleri, dereceli puanlama anahtar, kontrol listeleri ve gzlem formlar kullanlarak deerlendirilebilir. Ayrca ak ulu sorular, ksa yantl maddeler, tartma ve rneklendirme etkinliklerinin gerekletirilmesinden nce kullanlabilir.

1. Bilgi ve Teknoloji

: Snf-Okul i Etkinlik

: Okul D Etkinlik

: lme ve Deerlendirme [!]: Uyar

: Snrlamalar

68

3. BASAMAK
NTE KAZANIMLAR 2.1. Klavyedeki tular ilevlerine uygun olarak seer. 2.2. Belirli ilemleri gerekletirebilmek iin yazlmlarn yardm zelliini kullanr. ETKNLK PULARI 2.1. rencilere uzayla ilgili bir izgi film izletilebilir. Uzaya atlan bir radar sistemi sayesinde dnya zerinde yeni bir ada kefettiklerini varsayarlar. Bu adadaki yaam ve adann fiziksel yapsn kapsayan bir hikye yazarlar. izgi filmden ekran kaydet tuu ile resimler yakalayarak bu resimleri yazdklar hikyeye eklerler. 2.2. ve 2.3. Her renci bilgisayarda kendine ait bir soyaac oluturur. Bu srada sayfann yatay kullanmnn daha rahat olacan fark eder ve sayfa ynn deitirirler. htiyaca gre kenar boluklarn ayarlarlar. Takldklar yerlerde yardm zelliini kullanarak yardm alrlar. 2.4. renciler bir kitaptan Atatrk ile ilgili en az 3 paragraftan oluan ilgin bir any bilgisayarda yazarlar. Bul/Deitir komutunu kullanarak metinde geen Atatrk kelimelerini Mustafa Kemal Atatrk olarak deitirirler. lk paragrafa farkl yaz tipi, boyutu ve rengi uygularlar. Bu paragrafn biimini baka paragraflara ya da cmlelere uygularlar. AIKLAMALAR [!]: 2.1. Kontrol (Ctrl), Alt, Alt Gr ve ekran kaydet (Print-Screen) tular kullandrlr. [!]: 2.3. Sayfaya yatay ve dikey olarak yn verilir. Sayfann boyutu nu deitirme, kenar boluklar ayarlama, ara ubuklarn grntleme ve gizleme uygulamalar yaptrlr. Ekledikleri ekillerin iine metin ekleme gsterilir. [!]: 2.4. Metnin bir parasnn biimi baka bir metin parasna kopyalatlr. Belirli bir kelimeyi bulmak ve deitirmek iin Bul /Deitir komutlar kullandrlr. : Bu nitenin deerlendirilmesinde kontrol listeleri, gzlem formlar, yazl grevlerin deerlendirilmesinde dereceli puanlama anahtar kullanlabilir.

2. Sayfalarm Dzenliyorum

2.3. Kelime ilemcide kulland sayfay amacna uygun olarak dzenler. 2.4. Metin dzenlerken kelime ilemcinin kolaylk salayan zelliklerini kullanr.

: Snf-Okul i Etkinlik

: Okul D Etkinlik

: lme ve Deerlendirme [!]: Uyar

: Snrlamalar

69

3. BASAMAK
NTE KAZANIMLAR 3.1. nterneti kullanarak bilgiye eriir ve bilgiyi yeniden kullanr (BTESD-4). 3.2. renme ve aratrmasn desteklemek iin uygun (konuya zel) evrim ii kaynaklar kullanr (BTESD-5). 3.3. Uzaktaki kiilerle bilgi paylamann zorluklarn fark eder. ETKNLK PULARI 3.1. ve 3.2. renciler bir bilim insanyla ilgili internetten aratrma yaparlar. Farkl sitelerde gezinerek eritikleri bilgilerin doruluunu kontrol ederler. Yorumlarn kelime ilemcide yazarlar. 3.3. ve 3.4. renciler beendikleri bir kitabn yazarna kitapla ilgili dncelerini belirten bir e-posta gnderirler. Bu e-postada kitapla ilgili dnceler, sormak istedikleri sorular olabilir. Eer yazardan cevap gelirse ona cevap olarak e-posta ile teekkr notu yazarlar. AIKLAMALAR [!] 3.1. Belirli bir adres girilerek ve/veya taraycnn adres ubuu kullanlarak daha nceden ziyaret edilmi adreslere balant yaplmas salanr. Sayfaya balanrken durdur, yenile, geri ve ileri dmelerinin kullanm gsterilir. [!] 3.2. Bilgi iin ihtiya belirleme, uygun kaynaklar belirleme, yana uygun arama motorlarn kullanma, anahtar kelime gibi arama teknikleri kullandrlr. CD, a aralar vb. kullandrlarak arama yaptrlr. [!] 3.3. E-posta adresinin yaps ve e-posta sistemlerinin (iletim hz, dk maliyet, farkl yerlerdeki e-posta kullanm gibi) avantajlar aklanr. [!] 3.4. Kullanc ad ve ifresi girerek eposta adresine ulama, gelen e-postay okuma, yeni bir ileti oluturma ve silme ilemleri yaptrlr. Kullanc ad ve ifrenin dier kullanm alanlar vurgulanr. : Bu nitede aratrma srecinin deerlendirilmesinde dereceli puanlama anahtar, z deerlendirme formu kullanlabilir.

3. Uzaktaki Bilgiler

3.4. Bilgi paylamak amacyla e-posta kullanr.

: Snf-Okul i Etkinlik

: Okul D Etkinlik

: lme ve Deerlendirme [!]: Uyar

: Snrlamalar

70

3. BASAMAK
NTE KAZANIMLAR 4.1. Grafik olarak sunulan bilginin snrl cevaplar saladn anlar. 4.2. Farkl yollarla cevaplanacak farkl soru tipleri olduunu anlar (BTBS-5). 4.3. Veritabannn sadece uygun veri girildiyse cevap verebileceini anlar. ETKNLK PULARI 4.1. Snftaki kz ve erkek saylarn, meyveleri, hayvanlar vb. gsteren nesne grafikleri incelenir. Bu grafiklerden elde edilen bilgiler tartlr. 4.2. Sulu-Polis Oyunu: Snfta su saylan bir olay tasarlanr. rencilerden biri polis olarak belirlenir ve dar kar. Snftan bir sulu belirlenir. Polis olan renci ieri arlr. Farkl sorular sorarak suluyu bulmaya alr. Ancak oyunun kurallarna gre dierleri bu sorulara sadece Evet/Hayr olarak cevap verebilirler. Oyun bitince sorular ve cevaplar tartlr. 4.3. rencilerin ilgisini ekebilecek bir konuda basit bir veritaban snfa getirilerek projeksiyonla yanstlr veya kts rencilere datlr. Veritaban rencilerle birlikte incelenir ve buna bakarak hangi bilgilere ulatklar, hangi bilgilere ulaamadklar rencilere sorulur. Ulaamadklar bilgilere neden ulaamadklar tartlr. 4.4. leri, Geri, Saa, Sola vb. yn belirten kelimeleri kullanarak renciler ksa mesafedeki bir yeri arkadalarna tarif ederler. ncelikle birim kullanmaya ihtiya olmayan durumlar belirlenir. rencilerin farkl durumlarda ve ynlerden baladklarnda neler olaca tartlr. Komutlara nasl cevap verdiklerinin bulunduklar yere bal olduu vurgulanr. renciler gruplara ayrlarak birbirlerine komut verirler (bir yere ulama bir nesnenin etrafnda dolama, biraz daha ileri vb.). Karlatrmal bir dil kullanmalarna izin verilir. Bu noktada adm uzunluu ve dnmenin derecesi tartlr. Ulalmak istenilen yere gre verilen komutlar kapsayan ak diyagramn izerler. AIKLAMALAR [!]: 4.1. Nesne grafikleri kullandrlr. [!]: 4.2. Sorularn cevaplarnn evet/hayr, seime gre tek cevap, birden fazla cevap gibi trlerde olabilecei vurgulanr. [!]: 4.3. Basit bir veritabanndan belirli bir sorunun cevabn bulmak iin arama yaptrlr. : Bu nitenin deerlendirilmesinde kontrol listeleri, gzlem formlar, dereceli puanlama anahtar, z deerlendirme formlar kullanlabilir.

4. Veri Topluyorum

4.4. Basit bir ak diyagram oluturur (BTESD-1).

: Snf-Okul i Etkinlik

: Okul D Etkinlik

: lme ve Deerlendirme [!]: Uyar

: Snrlamalar

71

2.4. Drdnc Basamak Kazanmlar

4.BASAMAK
NTE KAZANIMLAR 1.1. Bilgisayarn temel alma prensibini aklar. 1.2. almalarn dzenlemek iin iletim sisteminin zelliklerini kullanr. 1.3. Gnlk kullanmda oluan rutin donanm ve yazlm problemlerini belirler ve gerekli stratejileri uygulayarak zer (BTBS-2). 1.4. Bir problemi zmek iin yazlmas gereken programn temel aamalarn belirler (BTBS-3). ETKNLK PULARI 1.1. nsan vcudunun basit olarak nasl alt sorulur. Kalbin nemi vurgulanr. Bilgisayarda kalp ilevini gren birimin anakart olduu belirtilir ve ksaca anakart aklanr. nsan beyninin nasl alt hakknda konuulur. Bilgisayarda bu ilemi hangi birimin yapt tartlarak merkezi ilem birimi aklanr. nsanda bulunan bellein bilgisayarda da bulunduu belirtilerek rasgele eriimli bellek (RAM) aklanr. 1.2. rencilere dinozorlarn yaamyla ilgili bilgiler ieren kark sayfalar datlr. Bu sayfalardaki bilgilerle ilgili sorular sorulur ve cevaplar bulmalar istenir. Dzensiz ve yaplandrlmam bir ortamda bilgi aramann zorluklar tartlr. Bilgisayarda bilgilerin dzenli olarak tutulmas iin nasl bir yapya sahip olmas gerektii sorularak beyin frtnas yaplr. Dosya ve klasr oluturma ilemleri hatrlatlarak renciler gerekli uygulamalar yaparlar. 1.3. ve 1.4. Drama yntemi: Yazcnn g ve balant kablolar karlr. Kt tepsisi boaltlr. Bir renci seilir ve rol gerei bu renci yazcdan kt alamamaktadr. Bu renci dierlerinden yardm ister. Sz alarak bu problemin zmne ynelik nerilerde bulunurlar. Uygun nerilerde bulunan renciler yazcnn bana gelerek kt almaya alrlar. AIKLAMALAR
[!]: 1.1. Anakart, merkezi ilem birimi, rasgele

eriimli bellek (RAM) ksaca aklanr.

[!]: 1.2. letim sistemindeki dizin yaps

1. Bilgisayar Sistemi

vurgulanr. Klasr ve srcler arasnda gezinmeleri, klasr ve sonras iin alt klasr oluturmalar salanr. Srcdeki klasrn adn, yerini, boyutunu grntleyen pencere atrlr. Dosya veya klasrn yerini joker karakterler, oluturulma tarihi, deitirilme tarihi, ierik ve boyuta gre tespit etmek iin Bul aracnn nasl kullanld gsterilir. [!]: 1.3. Bilgisayarn kilitlendii durumlarda alp kapatlmas, yazc almad zaman kt olup olmadn ve kablolar kontrol etmesi gerektii vb. rnekler verilir. [!]: 1.4. Problemin zm iin yazlmas gereken programn temel aamalar (problemin tanm, zm yolunun tespiti, algoritmann hazrlanmas, ak diyagramnn izilmesi) aklanr. : Bu nitede drama, tartma vb. performans grevleri dereceli puanlama anahtarlar, kontrol listeleri kullanlarak deerlendirilebilir. z deerlendirme ve akran deerlendirme, zellikle rne ynelik ya da grup almalarnda kullanlabilir.

: Snf-Okul i Etkinlik

: Okul D Etkinlik

: lme ve Deerlendirme [!]: Uyar

: Snrlamalar

73

4. BASAMAK
NTE KAZANIMLAR 2.1. Bilgisayardaki grevleri gerekletirmenin birden fazla yolu olduunu fark eder. 2.2. Kelime ilemcide oluturduu metni dzenler. 2.3. Kelime ilemcide amacna uygun tablolar oluturur ve dzenler (BTBS12). ETKNLK PULARI 2.1. renciler bir dosya olutururlar. Her renci oluturduu dosyay nasl oluturduunu adm adm yazarak snfta okur. Dosya oluturmann farkl yollar zerine konuulur. 2.1. rencilerden olimpiyat oyunlaryla ilgili aratrma yaparak bulduklarn bir belgede derlemeleri istenir. Bu belgenin drt kesine olimpiyat oyunlarnn logosunu yerletirmeleri istenir. Bu srada kopyala-yaptr ileminin farkl yollar gsterilir. renciler oluturduklar belgeleri farkl yollarla kaydederler. Kopyalama srasnda sayfann bana ve sonuna hareket ederken hem fare hem de klavye kullanrlar. Bu ilemlerin farkl yollarla yaplsa da ayn sonuca ulalabilecei tartlr. 2.2. ve 2.3. renciler internet, TV, gazete vb. kaynaklardan Ankara ve Antalyann 3 gnlk hava tahminlerini alarak kelime ilemcide bir tabloya bu verileri girerler. Hava scaklklarnn birimi olarak C kullanacaklar belirtilir. Bu iki ildeki hava scaklklar zerine her il iin bir paragraftan oluan yorumlarn yazarlar. Kelime ilemcide paragraf ayarlarn kullanarak gerekli dzenlemeleri yaparlar. Oluan belgenin ktsn alrlar. 2.3. rencilerden bulunduklar evredeki hayvanlar ve bitkileri aratrmalar istenir. Kelime ilemcide tablo oluturarak, bulduklar bilgileri bu tabloya girmeleri istenir. rnein ayak says, yaam alanlar, beslenme trleri vb. rnek tablo: Ayak says Yaam alan Kedi 4 Kara Tavuk 2 Kara Yenge 6 Deniz AIKLAMALAR [!]: 2.1. Fare ile yaplabilecek ilemlerin klavye kullanlarak da yaplabilecei vurgulanr. Sa tu ksa yol men tuu, sayfa ba, sayfa sonu, baa git, sona git, ksayol tular aklanr. [!]: 2.2. Metne zel karakter, simge ekletilir. Paragraf ayarlar kullanlarak paragraf dzenleme uygulamas yaptrlr. [!]: 2.3. Metin girmeye hazr bir tablo oluturulur ve tabloya veri girilir. Tabloda satr, stun, hcreler ve/veya tm tablo setirilir. Tabloya satr ve stun ekleme ve silme, satr genilii ve yksekliini deitirme, kenarlk ve glgelendirme uygulamalar yaptrlr. : Bu nitede yer alan yazl rapor, tartma, tablolama vb. grevlerin deerlendirilmesinde dereceli puanlama anahtar ve kontrol listeleri kullanlabilir.

2. Tablo Oluturma

: Snf-Okul i Etkinlik

: Okul D Etkinlik

: lme ve Deerlendirme [!]: Uyar

: Snrlamalar

74

4. BASAMAK
NTE KAZANIMLAR 3.1. Bilginin sunulmas iin kelime ilemci programnn yeterli olmadn fark eder. 3.2. Uygun teknikler kullanarak elektronik ortamda bir sunu hazrlar. 3.3. Hazrlad sunuya amacna ynelik olarak grsel eklemeler yapp zenginletirir. ETKNLK PULARI 3.1..3.5. renciler Atatrkn yaam ve yapt devrimlerle ilgili aratrma yaparlar. Bulduklar bilgileri kelime ilemcide yazarlar. Yazdklarn sunuya aktarrlar, bulduklar resimleri kopyalayp sunuya eklerler. Uygun slayt tasarmn uygulayarak hazrladklar sunuyu snfta sunarlar. AIKLAMALAR [!]: 3.1. Sunu programnn ne amala kullanld, slayt ve sunu kavramlar vurgulanr. [!]: 3.3. Belirli bir slayt dzeninde yeni bir slayt ekletilir. Slaytlara metin ekleme, izim ara ubuu kullanarak kk resim ve otomatik ekil ekleme ilemleri yaptrlr. [!]: 3.4. Bir sunuya uygun bir slayt tasarm uygulatlr ve deitirilir. [!]: 3.5. Slayt sunumu ilk slayttan ya da belirli bir slayttan balatlr. Mevcut bir oklu ortam projesi atrlr, sunu becerileri uygulatlr; yanstma cihaz kullanlarak sunu yaptrlr. : Bu nitede sunum performans grevi, dereceli puanlama anahtar kullanlarak deerlendirilebilir.

3. Bilgilerimi Sunuyorum

3.4. Uygun teknikler kullanarak sununun grnmn deitirir. 3.5. Hazrlad sunuyu snf arkadalaryla paylar (BTBS-9, BTESD-3).

: Snf-Okul i Etkinlik

: Okul D Etkinlik

: lme ve Deerlendirme [!]: Uyar

: Snrlamalar

75

4.BASAMAK
NTE KAZANIMLAR 4.1. Aa bal bilgisayarlar arasnda bilgi alverii yaplabileceini fark eder. 4.2. nternet veya elektronik bir kaynaktan ulat verileri uygun dosya ve klasrlere kaydederek dzenler (BTESD-5). ETKNLK PULARI 4.1. rencilere okuduklar bir kitapla ya da izledikleri bir filmle ilgili kelime ilemci programnda bir belge hazrlamalar istenir. renciler hazrladklar bu belgeyi a zerinde paylarlar. kierli gruplar oluturan renciler birbirlerinin almalarn a zerinden alarak deerlendirirler. Kendi grleriyle oluturduklar belgeyi a zerinden deerlendirdikleri almann sahibine ulatrrlar. 4.2. ve 4.3. rencilere e-posta yoluyla sadece metinden oluan ve dzenlenmemi bir kelime ilemci dosyas gnderilir. rencilerden bu dosyay bilgisayarlarna indirmeleri, renklendirmeleri, resim eklemeleri ve uygulamalar yaparak zenginletirmeleri istenir. Zenginletirilen belge retmene tekrar e-posta yoluyla gnderilir. 4.3. rencilerin e-posta adresleri kullanlarak bir e-posta grubu oluturulur. Burada grlt kirlilii, k kirlilii, maddelerin geri dnm vb. konu balklar alr. renciler bu konular altnda e-posta gndererek grlerini paylarlar. 4.4. renciler geirdikleri hastalklar ve nedenlerinin neler olabilecei zerine konuurlar. Hastalklara kar ne gibi nlemler aldklar tartlr. Virslerin vcudun baklk sistemini kerttiinden ve vcudu dayanksz hale getirdiinden bahsedilir. Bilgisayara giren virslerin de bilgisayar sistemine zarar verdii vurgulanr. Vcudu koruyan alar, vitaminler gibi bilgisayar da anti virs, gvenlik duvar gibi yazlmlarn koruduu sylenir. 4.5. Televizyon, radyo, gazete ve dergilerde geen ay yer alan nemli olaylar snfta tartlr. Aralarndan bir konu seilerek internetten aratrma yaplr. Farkl kaynaklardan elde edilen bilgiler birbirleriyle karlatrlr. Aradaki benzer ve farkl ynler listelenir. Elde edilen sonular snfta tartlr. Bu listeye gre kaynaklarn gvenilirlii belirlenir. nternetten arama yaplrken kullanlan anahtar kelimeler listelenir. Gerekten ilgili sitelere ulamay salayan anahtar kelimeler snfta tartlr. 4.6. renciler gruplar hlinde alarak nceki yllara ait teknolojileri tartr ve o yllarda yaayan bir ocuun sahip olduu teknolojilerle neler yapabileceine ilikin bir rapor yazarlar. Gerektiinde internetten aratrma yaparlar. Gnmzde kullanlan teknolojilerin avantaj ve dezavantajlarn da beyin frtnas yaparak belirlemeye alrlar. AIKLAMALAR [!]: 4.1. A Balantlarm simgesinden ve iletiim birimlerinden bahsedilir. [!]: 4.2. Bir web sayfas ve/veya web sayfas ierii diskte belirli bir yere kaydettirilir veya kopyalatlr. Bir web sayfasndaki herhangi bir dosya diskteki belirli bir yere kaydettirilir. [!]: 4.3. E-postann; iletileri (gnderici, konu, gnderilme tarihi vb. balklara gre) dzenleme; ilgili alanlara adres/adresleri yazma, iletileri silme, olduu gibi iletme, cevapla ve tmn cevapla gibi zellikleri kullandrlr. Diskteki ya da baka bir kaynaktaki dosya iletiye ekletilir, atrlr ve/veya sildirilir. rencinin haber gruplar ve tartma gruplarna katlmas salanr. [!]: 4.4. Virs terimi ve eitleri aklanr. Virslerin bilgisayar sistemine nasl girdii ve bilgisayara girdiindeki etkileri anlatlr. [!]: 4.6. nternetin gemiten gnmze geliimine de deinilir. : Bu nitede aratrma, proje gibi performans grevlerinin deerlendirilmesinde dereceli puanlama anahtar kullanlabilir. Grup almalarna ilikin olarak z deerlendirme ve akran deerlendirme formlar kullanlabilir.

4. Bilgilerimi Paylayorum

4.3. birliine dayal projeler iin e-posta kullanr (BTESD1,8,9,10). 4.4. Bilgisayardaki bilgilerine ynelik eitli kaynaklardan gelebilecek tehditlere kar nlemler alr. 4.5. Verilen bir aratrma ya da problem durumu ile ilgili toplad bilginin geerliliini farkl kaynaklardan kontrol eder. 4.6. Gelecekteki iletiim teknolojilerinin olas etkisi ve olas geliimiyle ilgili sonular karr (BTESD-2).

: Snf-Okul i Etkinlik

: Okul D Etkinlik

: lme ve Deerlendirme [!]: Uyar

: Snrlamalar

76

4.BASAMAK
NTE KAZANIMLAR 5.1. Dzenli olarak bilgi depolama ve toplamann, sorulara cevap bulmada yardmc olduunu anlar. 5.2. Veritabannn kullanld yerlere rnekler verir. 5.3. Veritaban kullanmann avantajlarn aklar. ETKNLK PULARI 5.1. rencilerin kelime ilemci programnda yapamadklar bir konuyla ilgili yardm mensn kullanarak arama yapmalar ve bulduklarn uygulamalar salanr. Yardm mensnn bir veritaban uygulamas olduu tartlr. 5.2. ve 5.3. Gnlk hayatta (okulda, bankada vb.) veritabannn kullanld yerlere rnekler verilir. Veritabanna yanl bilgi girmenin sonular tartlr. Bu yerlerde veritaban yerine imdiye kadar grd programlardan hangilerinin kullanlabilecei tartlr ve veritaban kullanmann avantajlar belirtilir. AIKLAMALAR [!]: 5.1. Btn uygulamalarda yardm komutlarnn veritaban uygulamalarna dayand, farkl amalar iin veritabanlarnn var olduu ve bunlarn ortak zellikleri vurgulanr. : Bu nitede kontrol listeleri, gzlem formlarnn yan sra, ak ulu sorular, ksa yantl maddeler vb. geleneksel deerlendirme aralar kullanlabilir.

5. Veri Topluyorum

: Snf-Okul i Etkinlik

: Okul D Etkinlik

: lme ve Deerlendirme [!]: Uyar

: Snrlamalar

77

2.5. Beinci Basamak Kazanmlar

5.BASAMAK
NTE KAZANIMLAR 1.1. Bilgi paylamnda kullanlan a eitlerini kavrar. 1.2. nternet adreslerinin oluumunu ve yapsn anlar. 1.3. lgi alanna giren internet adreslerini belirli bir dzende snflandrr. ETKNLK PULARI 1.1. Snf iinde bilgileri paylamak iin biliim teknolojileri aralarnn nasl kullanld tartlr. Farkl bir okuldaki bir renciyle bilgiyi paylamak iin snf iindeki yntemlerin ayn ekilde kullanlp kullanlamayaca sorulur. Burada snf ii an yeterli olamayaca vurgulanr. Yerel alan a ve geni alan a yaplar ematik olarak gsterilir. 1.2. renciler evlerinin adresini bir kda yazarlar (cadde ismi, apartman numaras, kap numaras, semt ismi, ehir ismi vb.). Adres yazarken herkesin ayn ekilde yazmad fark ettirilir (rnein herkes apartman numaras yazmaz). nternette de her sitenin bir adresi olduu, bu sitelere girmek iin o adreslerin gerekli olduu ve adres yazarken belli kurallar olduu vurgulanr. eitli internet adresleri rencilere datlarak (ya da tahtaya yazlarak, yanstlarak) aralarndaki farkllklar tartlr. rnein baz adreslerde com, bazlarnda org uzants kullanlmaktadr. 1.2. renciler bir arama motorunu kullanarak kresel snma ile ilgili aratrma yaparlar. Bulunan site isimlerine bakarak bu sitelere balanmakszn; Bu sitenin ierii ne olabilir? Hangi site faydal? Balk bize ne sylemekte? nternet adresinden site ierii hakknda ne gibi bilgiler edinebiliriz? gibi sorulara yantlar aranr. Arama motorlarnn ne yapt ve ok byk miktarlardaki verilerle nasl ba ettii belirtilir. 1.3. renciler ilgi alanlarn balklar halinde listelerler (rnein spor, sinema, tiyatro, kitap vb.). Belirledikleri her balkla ilgili Sk Kullanlanlar listesinde klasr olutururlar. lgi alanlarna ynelik internetten aratrma yaparak gerekten konuyla ilgili olan ve beendikleri sitelerin adreslerini oluturduklar klasrlerin altna eklerler. 1.4. Tahtaya belli bal arama motorlarnn listesi yazlarak rencilerden setikleri bir arama motorunda ilgi alanlarna giren bir konuyla ilgili anahtar kelimeyi kullanarak arama yapmalar istenir. rnein Ankara kelimesi aranr. Bu kelimeyi hafta iinde birok kez arayarak kan sonular not etmeleri ve farkl sonular kp kmadna dikkat etmeleri istenir. Ankara kelimesiyle birlikte Antkabir kelimesini de ekleyerek arama yaptrlr. Sonular nedenleriyle birlikte snfta tartlr. 1.4. ve 1.5. Farkl arama motorlarndan ayn kelime aratrlarak sonularn neden farkl kt tartlr. Arama motorlarnda ne kadar fazla bilgi sakl olduu rencilere fark ettirilir. AIKLAMALAR [!]: 1.1. Yerel alan a (LAN) ve geni alan a (WAN) kavramlar vurgulanr. [!]: 1.2. nternet protokol (IP) numaras kavram anlatlr. nternet adresinin (URL) kaynak hakknda fikir verebilecei, alan ad, uzants vurgulanr. [!]: 1.3. Gemi klasr sildirilir. Bir web sayfas Sk Kullanlanlar a ekletilir, grntletilir ve Sk Kullanlanlar dzenletilir. [!]: 1.4. leri arama zellikleri kullandrlr. [!]: 1.5. Aratrmalarn ilenebilir sayda snrlandrmak iin tarafszlk, bilimsellik, doruluk, gvenirlik gibi zelliklerin nasl deerlendirilecei aklanr. : Bu nitede kontrol listeleri, gzlem formlarnn yan sra geleneksel deerlendirme aralarndan ak ulu sorular, ksa yantl maddeler, sralama maddeleri kullanlabilir.

1.nternet Adresleri

1.4. Bilgiye ulamak iin eitli elektronik ve yazl kaynaklar aratrr. 1.5. Herhangi bir kaynaktan eriilen bilginin ihtiyacna uygun olup olmadna karar verir.

: Snf-Okul i Etkinlik

: Okul D Etkinlik

: lme ve Deerlendirme [!]: Uyar

: Snrlamalar

79

5. BASAMAK
NTE KAZANIMLAR 2.1. Kelime ilemcide oluturduu sayfaya amacna uygun eklemeler yapar. 2.2. Bilgisayardaki dosya ve klasrlerle alrken depolama llerini dikkate alr (BTESD6). 2.3. Gazetelerin iletileri etkili bir ekilde sunmak iin eitli yaz ekilleri ve yazma efektleri kullandn kefeder (BTESD2). 2.4. Masast yaynclk programnda belirli bir amaca ynelik olarak sayfa yapsn ayarlar. 2.5. Bir masast yaynclk programnda gerekli eklemeleri yapar (BTESD-11). 2.6. Bir masast yaynclk programnda sayfay amacna uygun olarak biimlendirir. ETKNLK PULARI 2.1. renciler sayfay iki stun hline getirerek herhangi iki corafi blgedeki ehirleri listelerler. Listeleme srasnda madde imi ya da numaralandrma kullanlr. renciler oluturduklar listeleri istedii diyagram trnde tasarlarlar.
... ... Ankara

AIKLAMALAR [!]: 2.1. Tek dzeyli bir listede madde iminumaralandrma, kenarlk ve glgelendirme zellii uygulatlr ve dzenletilir. Metin stunlar hline getirilir. Metne alt simge, st simge, altbilgi, stbilgi, dipnot, diyagram ekletilir. [!]: 2.2. Bit, bayt, KB, MB, GB l birimleri ve aralarndaki iliki aklanr. [!]: 2.4. Yayn tr, sayfa ynlendirme vurgulanr. [!]: 2.5. Sayfa ve resim ekletilir. Farkl programlarda hazrlad nesneleri masast yaynclk dosyasna ekleyerek dzenlenebilecei vurgulanr. [!]: 2.6. Yayn tasarm, yayn dzeni, yaz tipi dzeni ve renk dzeni vurgulanr. Arka plan uygulatlr. : Proje: rencilerden gruplara ayrlarak uan hayvanlar ya da srngenlerle ilgili bir kitapk hazrlamalar istenir. Kitapkta hayvanlar yaam alanlarna, beslenmelerine, trlerine ve grnlerine gre snflandrmalar istenir. nternet ve kitaplardan bilgi aratrlr. Resimler eklettirilir. Hazrlanan kitapk dier gruplarla paylalr. : Projenin deerlendirmesinde dereceli puanlama anahtar kullanlabilir.

Eskiehir

Anadolu Blgesi

Krkkale

2. Yayncla Balyorum

Konya Sivas

Yozgat

renciler sayfalara alt bilgi olarak sayfa numaras, st bilgi olarak adlarn ve soyadlarn yazarlar. Dipnot olarak diyagramda kullandklar corafi blgedeki bir ehrin yzlmn yazarlar. 2.2. renciler gruplara ayrlarak 5 ayr boyutta kartondan kpler olutururlar; ancak bu kplerin bir yzn kapak eklinde alr-kapanr yaparlar. Kplerin tepesindeki yzlere bilgisayar birimlerinin ksaltmasn ve alt yzlerine de bir alt birim cinsinden ifadesini yazarlar (rnein st yze bayt, alt yze bayt=8 bit). Kpler i ie konularak depolama ilemlerinde birimler arasndaki ilikinin nemi vurgulanr. 2.3. rencilerden evlerindeki gazetelerden veya dergilerden farkl biimlerde, stunlarda ve boyutlarda oluturulmu sayfa rnekleri getirmeleri istenir. Bu sayfalarn neden farkl zelliklerde oluturulduu snfta tartlr. Farkllklarn haberlere olan etkisi hakknda konuulur. 2.4., 2.5. ve 2.6. Her renciden sevdikleri bir yazar hakknda bir n ve arka sayfadan oluan bror hazrlamalar istenir. Hazrladklar brorde grsel adan dzenlemeler yaparlar (brore yazarn resmini eklerler, grsel adan uygun olan arka planlar kullanrlar) ve brorleri arkadalarna datrlar.

: Snf-Okul i Etkinlik

: Okul D Etkinlik

: lme ve Deerlendirme [!]: Uyar

: Snrlamalar

80

5.BASAMAK
NTE KAZANIMLAR 3.1. Elektronik izelgenin kullanmna rnekler verir, kullanm avantajlarn aklar. 3.2. Elektronik izelgedeki alma sayfas zelliklerini tanr. 3.3. Uygun teknikler kullanarak elektronik izelge dosyalar oluturur ve kaydeder (BTBS-1). Bu tabloda ders saati saysna gre arada kalabilecek bir ders bilinli olarak yazlmaz. rnein fen ve teknoloji ile resim dersinin arasna Sosyal Bilgiler dersi konulmas gerekir. Sonradan araya satr ekleme gsterilir. Stun olarak ise B stunundan ncesine Ders Saati stunu eklenir. Bu alma sayfasna isim verilir. 3.3. renciler elektronik izelgede bir aya ait bir takvim hazrlarlar. Tablodaki gnleri ve saylar otomatik doldur zelliini kullanarak girerler. Otomatik Tablo Biimi uygularlar. Hcre ierisindeki verileri biimlendirirler. rnek tablo: ETKNLK PULARI 3.2. ve 3.3. renciler aldklar dersleri ders saatine gre sralayarak (oktan aza doru) aadaki gibi bir tablo hazrlarlar. AIKLAMALAR [!]: 3.2. Elektronik izelge yazlm genel hatlaryla tantlr; forml ubuunu grntleme ilemi gsterilir. [!]: 3.3. Elektronik izelgenin kullanm amac tanmlatlr, veri organizasyonunun belirginlemesi gerektii vurgulanr, stun ve satrlar belirlenir, hcre zellikleri dzenlenir, otomatik doldur zellii kullandrlr. Basit drt ilem formlleri oluturularak hesaplamalar yaptrlr. : Bu nitede kontrol listeleri, gzlem formlar, tablolarn deerlendirilmesinde dereceli puanlama anahtar kullanlabilir. Ayrca ak ulu sorular, ksa yantl maddeler, st dzey bilisel becerileri lecek ekilde yaplandrlarak kullanlabilir.

3. Hesaplamalarm

3.3. Bir elektronik izelgede Doum Tarihi, Bugnn Tarihi ve Ya olmak zere stun oluturulur. renciler ailelerindeki kiilerin doum tarihlerini renerek bu tabloya yazarlar. karma forml kullanarak yalarn hesaplarlar. Bu srada forml kopyalamay da kullanrlar.

: Snf-Okul i Etkinlik

: Okul D Etkinlik

: lme ve Deerlendirme [!]: Uyar

: Snrlamalar

81

5. BASAMAK
NTE KAZANIMLAR 4.1. Bir veritabannn temel zelliklerini aklar. 4.2. Kayt formlarndaki bilginin alanlara blndn ve birka kayt formunun bir dosya oluturduunu fark eder. 4.3. Bilginin farkl biimlerde saklanabileceini kavrar. ETKNLK PULARI 4.1., 4.2. ,4.3. ve 4.4. rencilerin bilgilerini ieren bir veritaban oluturularak projeksiyon cihaz ile yanstlr. Bu veritabanna rencilerden gelen neriler dorultusunda yeni alanlar da eklenir. rencilerle birlikte her rencinin kayd veritabanna girilir. Kaytlar veritabanna girilirken verilerin farkl biimlerde tutulduu da belirtilir. rencilere veritabanndaki kaytlarla ilgili sorular sorularak veritabann kullanarak cevaplar vermeleri istenir. AIKLAMALAR [!]: 4.1. Bir veritabannda tablo, kayt, alan, alanlardaki veri trleri ve alan zellikleri kavramlar vurgulanr. Veri depolama, arad bilgilere ulama, tablo, form, sorgu vb. oluturma zellikleri vurgulanr. [!]:4.2., 4.3. ve 4.4. nceden verileri girilmi olan bir veritaban kullandrlr. [!]: 4.2. Veritabanndaki dosyaya kayt ekletilir. [!]: 4.3. Veritabanndaki bilginin say, seim (evet/hayr) ya da kelime olarak saklanabilecei vurgulanr. : Bu nitede tartmalarn deerlendirilmesinde dereceli puanlama anahtar, kontrol listeleri, z deerlendirme formlar kullanlabilir. Ayrca geleneksel lme aralarndan ak ulu sorular, ksa yantl maddeler kullanlabilir.

4. Verileri Dzenliyorum

4.4. Hazr bir veritaban kullanlarak amacna ynelik sorgulama yapar ve yorumlar. 4.5. eitli ilemleri gerekletirirken basit deikenler tanmlar ve kullanr (BTBS-4).

4.5. Pazardan 4 tane kavun ve 10 tane limon alacaksnz. Kavun ve limonun 1 tanesinin fiyatn biliyorsunuz. Alacanz eylere deyeceiniz toplam paray hesaplaynz. Kavunlar K ile limonlar L ile ifade edilir. eklinde bir problem verilerek zmne ynelik basit bir zm yolu oluturulur. Uzun ilemler yazmaktansa deiken tanmlamann ilem yapmay nasl kolaylatrd hakknda snfta tartlr.

: Snf-Okul i Etkinlik

: Okul D Etkinlik

: lme ve Deerlendirme [!]: Uyar

: Snrlamalar

82

5. BASAMAK
NTE KAZANIMLAR 5.1. Metinleri, grafikleri, filmleri ve sesleri kullanmann algy ve iletiimi nasl deitirdiini fark eder. 5.2. Sunu programndaki slaytlar amacna uygun olarak dzenler (BTESD-12). ETKNLK PULARI 5.1. rencilere sadece metin ieren bir sunu gsterilir. Sonra da oklu ortam geleri eklenmi bir sunu izletilir ve aradaki farklar tartlr. 5.2.- 5.3. ve 5.4. rencilerden Trkiyeyi tantan hareketli bir sunu hazrlamalar istenir. Bu sunuya Trkiyeden grntler ieren bir film, fotoraf vb. eklerler. Hazrladklar slaytlar grsel adan ekici hle getirmek iin sunuya animasyon uygularlar. Sununun duraklamadan ilerlemesi iin zamanlama ayar yaparlar. Arka planda alacak uygun bir mzik paras ekleyebilirler. Sunuyu uygun ekilde snftaki arkadalarna sunarlar. 5.2.- 5.3. ve 5.4. rencilerden Karadenizde yaayan balklarla ilgili bir aratrma yapmalar istenir. renciler 6 farkl balk tipi seerler ve eitli kaynaklardan bunlarn zellikleri (arl, uzunluu) ile ilgili aratrma yaparlar. Veri toplarlar ve bunlar dzenlerler. Uygun ekilde kaydederler, sunu hazrlarlar ve snf arkadalar ile paylarlar. AIKLAMALAR [!]: 5.2. Sunu grnm modlar arasnda gei yaptrlr. Slayt dzeni, belirli bir slaytn veya tm slaytlarn arka plan rengi deitirilir. Slayttaki metin biimlendirilir. Madde imi ve numaralandrma kullandrlr. [!]: 5.2. Slaytlardaki nesnelere nceden belirlenmi animasyonlar uygulatlr ve deitirilir. [!]: 5.3. zel animasyon ve slayt geii (ses efekti vurgulanr) kullandrlr. Zamanlama ayar gsterilir. [!]: 5.4. Ekran, kt zerinde kt olarak, 35mm slaytlar, tepegz, projeksiyon cihaz kullandrlr. : Bu nitede grup tartmasnn deerlendirilmesinde kontrol listeleri, renci sunumlarnn deerlendirilmesinde dereceli puanlama anahtar, z deerlendirme ve akran deerlendirme kullanlabilir.

5. Sunu Yapyorum

5.3. Animasyon ve film kaytlarn ieren bir oklu ortam sunumu oluturur. 5.4. Amaca ve hedef kitleye uygun sunum biimini kullanr (BTESD-3, 6).

: Snf-Okul i Etkinlik

: Okul D Etkinlik

: lme ve Deerlendirme [!]: Uyar

: Snrlamalar

83

2.6. Altnc Basamak Kazanmlar

6.BASAMAK
NTE KAZANIMLAR 1.1. Gelecekteki biliim teknolojilerinin olas etkisi ve olas geliimiyle ilgili sonular karr (BTESD-6). 1.2. Kullanm haklarna gre yazlm trlerini aklar. 1.3. Alar kullanarak farkl ortamlardaki kullanclarla birlikte alr (BTESD-5,9,12,13) (BTBS13). ETKNLK PULARI 1.1. rencilerden, biliim teknolojileri alannda gelecekteki bir ihtiyaca ynelik bir aygt tasarlamalar istenir. Bu aygt kt zerinde tasarlayp, sonra resim veya maket hlinde sunmalar istenir. 1.3.renciler telif haklar konulu retmen tarafndan belirlenen bir foruma ye olurlar. Konu hakknda birbirleri ve snf dndan bireylerle bilgi alveriinde bulunurlar. Topladklar bilgiler konusunda telif haklar konulu bir rapor hazrlarlar. 1.4. renciler okulda yaplan bir snava mracaat etmek iin TC kimlik numaralarn internet zerinden bulurlar. TC kimlik numarasn bilen renciler numarann doru olup olmad kontrol ederler. Bu tr ilemlerin internet zerinden yaplmasnn yararlarn snfta tartrlar. Edevlet uygulamalarna baka rnekler verirler. 1.5.renciler nternet zerinden alveri yaplan bir siteye girerler. evrim ii olarak hizmet ve rn satn alnrken hangi bilgilerin istendiini belirlerler. Bu bilgileri vermenin ne gibi zararlar olabilecei tartlr. evrim ii alveriin avantajlar hakknda snfta tartma yaplr. 1.6. Bilgisayardaki bilgilerinin internete balanld anda bakalar tarafndan kullanlabileceini rencilere aklanr. Bunun ne gibi sonular dourabilecei snfta tartlr. Bilgilerin bakalar tarafndan kullanlmamas iin ifrelemenin ve Gvenlik Duvarlarnn kullanlabilecei vurgulanr. Bir elektronik izelgede oluturulan dosyann ifrelenmesi gsterilir. 1.7. rencilere baka ehirden ayn snf ve yata rencilerden oluan bir grup oluturmalar istenir. Gruba istenen konuda bir anket gnderilerek cevaplar genel bir hesap tablosunda toplanr. Toplanan verilerden eitli grafikler izilerek sonular kartlr. AIKLAMALAR [!]: 1.2. Snrl yazlm, demo ve paylama ak yazlm, cretsiz yazlm, lisansl yazlm kavramlar aklanr. [!]: 1.3. Forumlar, sohbet programlar ve haber gruplar kullandrlr. [!]: 1.4. E-devletin bilgi salama, sorgulama ve evrim ii ilemleri ierdii vurgulanr. [!]: 1.5. 24 saat kesintisiz hizmet, geni rn yelpazesi, ekonomiklik, sanal dkkndan seim yapma, insanlarla birebir iletiim kuramama, demede olabilecek riskler, kredi kart dolandrcl gibi konular vurgulanr. [!]: 1.6. ifreleme ve Gvenlik Duvar (firewall) kavramlarnn ne olduu ve niin kullanld aklanr. : Bu nitenin deerlendirilmesinde gzlem formu, kontrol listeleri, tasarlanan aygta ve hazrladklar rapora ilikin dereceli puanlama anahtarlar kullanlabilir. Ayrca ak ulu sorular (yazlmlarn kullanm haklarna ilikin), ksa yantl maddeler kullanlabilir.

1. letiim

1.4. E-devlet uygulamalarn gnlk yaamnda kullanr (BTESD-13). 1.5. evrim ii olarak rn ve hizmet satn almann avantajlarn ve dezavantajlarn tartr (BTESD-17). 1.6. Bilgi gvenlii iin gerekli tedbirleri alr (BTESD-18). 1.7. eitli elektronik gruplara katlarak grup yeleriyle plan yapma ve fikirlerini paylama iin e-posta kullanr (BTESD-8).

: Snf-Okul i Etkinlik

: Okul D Etkinlik

: lme ve Deerlendirme [!]: Uyar

: Snrlamalar

85

6.BASAMAK
NTE KAZANIMLAR 2.1. Belirli bir ama iin hazr veritaban seer ve bilgi girer (BTESD-8). 2.2. Veritabanndaki verinin farkl biimlerde saklanabileceini kavrar. 2.3. Uygun teknikleri kullanarak basit bir veritaban oluturur (BTBS-12). ETKNLK PULARI 2.1. renciler snftaki yakn arkadalarnn e-posta adreslerini adres defterine kaydederek adres defterini dzenlerler. Bir davetiye hazrlayarak bunu adres defterindeki arkadalarna gndermeleri istenir. Adres defterinin bir veritaban uygulamas olduu vurgulanr. 2.1 . ve 2.2 . Svlarla ilgili bir veritaban hazrlanr. Veritabannda svlarn karakteristik zelliklerini belirleyen alan adlar kullanlr (rengi, kokusu, katlarla etkileimi, svlarla etkileimi, uuculuu, buharlama ve donma noktalar vb.). rencilere svlarla ilgili sorular yneltilir (Btn svlar ayn gzkyor mu? Svlarn ekli nasl? vb.). rencilerle birlikte f arkl svlar belirlenir ve veritabanna bu svlarn zellikleri yazlr. Veritaban snfta incelenir. Bu veritabannda kullanlan farkl veri tipleri tespit edilerek tartlr. 2 .3. renciler okul ktphanesine giderek kitap kaytlarnn nasl tutulduunu gzlemlerler. Kitaplarn hangi zelliklerinin nemli olduunu belirleyip bu balklar kullanarak bir veritaban ablonu olutururlar. rnek: Kitap ad=Metin Yazar Ad=Metin Sayfa Says= Say Kayt Numaras= Otomatik say (Birincil anahtar) 2.3. Doada bulunan ta gruplarnn zelliklerinin girilebilecei bir veritaban hazrlatlr. renciler internetten yaptklar aratrmalar sonucunda talarn zelliklerini veritabanna girerler. Tablo grnm zelliklerini deitirirler. AIKLAMALAR [!] 2.1. Hazr bir veritaban kullandrlr. E-posta hesabndaki adres defteri gibi basit veritaban uygulamalarna veri girme ilemi gsterilir. [!] 2.2. S ay, seim (evet/hayr), tarih, para, metin vb. veri trleri aklanr. [!] 2.3. Bir tablo oluturup kaydedilir. Birincil anahtar belirlenir. Tablo grnm trleri gsterilir ve tablodaki alanlarn veri trleri belirlenir. Veri yaps planlanr. Satr ve stunlarn boyutu deitirilir. Var olan bir tabloya alan ve kayt ekletilir. Bir kayda veri ekletilir, bir kaytta veri dzenletilir ve bir kayttan veri sildirilir. Tablo iindeki istenilen kayda gitme ilemleri gsterilir. : Bu nitenin deerlendirilmesinde dereceli puanlama anahtarlar, kontrol listeleri, z deerlendirme ve gzlem formlar kullanlabilir.

2. Adres Defterim

: Snf-Okul i Etkinlik

: Okul D Etkinlik

: lme ve Deerlendirme [!]: Uyar

: Snrlamalar

86

6.BASAMAK
NTE KAZANIMLAR 3.1. Etkili bir sunum hazrlamak iin balantlar ve zaman ayarn kullanr. 3.2. Sayfalar aras balantlar salayan bir oklu ortam sunusu oluturur (BTESD-12). 3.3. oklu ortam projelerini etkili bir ekilde sunar. 3.4. Medya mesajlarnn kurgulanm olduunun farkna varr. ETKNLK PULARI 3.1. renciler volkanik hareketler, depremler ve dnyann hareketiyle ilgili elektronik kaynaklardan tarama yaparak ve oklu ortam geleri kullanarak metinlerle birlikte bir sunu hazrlarlar. Sunuyu etkili hle getirmek iin slaytlar aras balantlar olutururlar (Daha nce meydana gelmi depremler, volkan hareketlerinin nedenleri vb.). 3.1. rencilerden Mars hakknda aratrma yaparak bilgi toplamalar istenir. Marsa gnderilecek bir grup insan iin bir ev tasarlayarak bu evi resim programn kullanarak oluturduktan sonra sunu programnda insanlarn bu evdeki yaamn anlatmalar istenir. 3.2. ve 3.3. renciler setikleri dnyaca tannm bir mzisyen hakknda bilgi toplarlar. Ziyaret edilen web adresinin kaytlar tutarlar. Mzisyenin almalarndan bilgisayarlarna rnekler indirirler. ndirilen resim veya mzik dosyalar zerinde virs taramas yaparlar. Farkl kaynaklardan aratrlarak elde edilen ieriin geerlilii ve gvenilirliini kontrol ederler. Toplanan veriler kullanlarak mzisyenle ilgili sunu oluturup sunarlar. 3.4. rencilere televizyonda izledikleri veya gazetede okuduklar haberlerin hazrlan aamalarnn neler olabilecei sorulur. Aamalardan geerek oluan habere; hazrlayan muhabirin, editrn, medya yneticilerinin ve dier kiilerin eitli beklenti ve kayglarnn olas etkisi hakknda tartlr. AIKLAMALAR [!]: 3 .1. Balantlar salayan kelimeler, ekiller dmeler ekletilir. [!]: 3.4. Medya iletilerinin ekonomik, sosyal, siyasal, tarihsel, estetik ve kltrel ortamlardan etkilenerek retildii vurgulanr. Tarafllk ve medyann rolne deinilir. Medya aralarnn faydalar ve zararlar ile ilgili rnekler verilir. : Bu nitenin deerlendirilmesinde performans grevleri (sunum, tartma, rapor vb.) kullanlabilir. Bu grevlerin puanlanmasnda ise dereceli puanlama anahtar, kontrol listesi, z deerlendirme ve akran deerlendirme formlar kullanlabilir.

3.Bilgilerimi Sunuyorum

: Snf-Okul i Etkinlik

: Okul D Etkinlik

: lme ve Deerlendirme [!]: Uyar

: Snrlamalar

87

6.BASAMAK
NTE KAZANIMLAR 4.1 . eitli gazetelerin tasarmn temel ilkelerine bal olarak farkl sayfa stillerini oluturduklarn fark eder. 4.2. Grsel okuryazarln nemini fark eder. ETKNLK PULARI 4.1. rencilerden gazeteleri grsel adan analiz etmeleri istenir. Balklar, alt balklar, gvde metni, stunlar, grafikler, yaz tipleri ve boyutlar gibi tasarm ve grselleri yorumlarlar. 4.2. tane reklam seilir ve hazrlanacak reklam iin aadaki sorular cevaplandrlr: Reklamn birinci amac nedir? Reklamn hedef kitlesi nedir? Hedef kitleyi etkilemek iin kullanlan teknikler nedir? Logolar, renkler, mzikler, balklar, sloganlar sunumun etkisini arttrmak iin nasl kullanlyor? Hedef kitlenin ihtiyalarn karlyor mu? Reklmda sakl olan gizli mesajlar nedir? Grsel okuryazarln nemi tartlr. 4.3. yi ve kt oklu ortam tasarmna birer rnek sunu gsterilir. Hangisinin daha gzel, daha anlalr olduu sorulur. Kt olan nasl yaplsayd daha iyi olurdu? sorusuna rencilerle birlikte tartlarak yant aranr. Bu tartmalardan sonra oklu ortam ilkeleri somut rneklerle aklanr. 4.4. Okul dndan gelen insanlar iin okulu ve/veya snf tantan bir poster hazrlatlr. Deiik font, boyut, arka plan, grafik, resimler ekleyerek grsel dzenlemeler yaparlar. 4.4. rencilere okulu tantmak iin bir eitim fuarna gidecekleri ve bu tantm iin bir bror hazrlamalar gerektii sylenir. renciler okullarn tantan bir bror hazrlarlar. 4.6. rencilere aslnda gnlk hayatta bilerek ya da bilmeyerek algoritma kurduklar hissettirilir. rencilere bir matematik problemi yazdrlr. rnein; herhangi bir saynn 5 fazlasnn 1/3n hesaplayan ilem basamaklarn tanmlamalar istenir. Problemin zm aamalarn adm adm yazarlar. Algoritmann mant anlatlarak rencilerin problemin zmn algoritma emas eklinde sunmalar istenir. AIKLAMALAR [!]: 4.1. yi bir sayfa tasarmnn zellikleri aklanr. Izgara, grsel hiyerari, btnlk, denge, renk, boluk zellikleri vurgulanr. [!]: 4.3. oklu ortam tasarm ilkeleri, renk uyumu, nesnelerin yerleimi, uygun ses-film kullanm vurgulanr. [!]: 4.4. Yayn tr vurgulanr. Tasarm galerisi nesnesi ekletilir. Kenar boluklar, klavuz izgisi, gruplandr, dndr/evir, srala, uydur zellikleri vurgulanr. [!]: 4.5. lgili dersin hedeflerini, en iyi rneklerini, kiisel bilgilerini, almalarn ve almalar hakkndaki dncelerini ieren dijital bir kiisel dosya hazrlatlr. : Proje: rencilerden gazete hazrlama takm kurmalar ve adm adm bir snf gazetesi oluturmalar istenir. Aadaki gazete hazrlama aamalar vurgulanr: Hedef kitle seimi Hedef kitlenin ihtiyalarnn analizi Veri/bilgi toplama Veri/bilginin ilenmesi Son kopyann retimi : Projenin deerlendirilmesinde dereceli puanlama anahtar kullanlabilir. Ayrca z deerlendirme, akran deerlendirme formlar ve kontrol listeleri (problem zme aamalarn deerlendirmek iin) kullanlabilir.

4.Okulumu Tantyorum

4.3 . Grselleri eletirel bak asyla yorumlar. 4.4. Masast yayncln temel zelliklerini kullanr. 4.5. Dijital ortamda kiisel bir rn dosyas (portfolyo) oluturur (BTBS1021). 4.6 . lemlerin ve problemlerin zmn yaparken algoritmann ve programlamann genel kavramlarn anlar.

: Snf-Okul i Etkinlik

: Okul D Etkinlik

: lme ve Deerlendirme [!]: Uyar

: Snrlamalar

88

6. BASAMAK
NTE KAZANIMLAR 5.1. Bir elektronik izelgedeki veri ve hcreleri biimlendirir. 5.2. Belirli problemlerin zmne ynelik formlleri kullanarak hesaplamalar yapar (BTBS-1). 5.3. Bir hcre aralndaki verileri belli bir lte gre azalan ya da artan ekilde sralar. 5.4. Bir elektronik izelge kullanarak amacna uygun tiplerde grafik oluturur ve dzenler (BTBS-12). ETKNLK PULARI 5.1, 5.2. ve 5.3. renciler farkl corafi blgelerde bulunan yedi ilin gnlk hava tahminlerini elektronik izelgesine girerler. Minimum, maksimum ve ortalama deerlerini forml ubuunu kullanarak hesaplarlar. Gnlerin stun balklarn al olarak biimlendirirler. Ortalama stununda kan sonular forml kullanarak yuvarlarlar. lleri ortalama scaklklarna gre artan ve azalan ekilde sralarlar. AIKLAMALAR [!]: 5.1. Hcre ierii istenen ada ynlendirilir. Hcrelerin ondalk basamak saysn ve bin ayracn deitirerek hcre iindeki saylarn grnm deitirilir. [!]: 5.2. Ortalama, minimum, maksimum, sayma fonksiyonlar, gibi hazr formller kullandrlr. [!]: 5.3. Elektronik izelgede basit sralama yaptrlr ve tabloya filtre uygulatlr. [!]: 5.4. Farkl grafiklerin farkl amalar iin kullanld belirtilir. : Bu nitenin deerlendirilmesinde z deerlendirme, akran deerlendirme, grup almalarna ilikin kontrol listeleri ve raporun deerlendirilmesinde dereceli puanlama anahtar kullanlabilir.

5. Hesaplama Yapyorum

5.4. rencilere farkl tiplerde grafikler gsterilir. rnein aylk ya oran Stun grafii, insanlarn bymesi izgi grafii, insanlarn nasl/neye para harcad pasta grafii gibi. Farkl grafiklerin veriyi nasl sunduu snfta tartlr. Snf gruplara ayrlr. Her grup farkl bir konuda (rnein kitap, TV program, yemek, tatl, dergi, sanat, evcil hayvan vb.) be tane favori belirleyerek snftaki tm rencilere bunu oylamaya aar. Topladklar verilere gre her grup kendi belirledii kategoride snfn favori listesini olutururlar ve bu tabloyu grafie dntrrler. Oluturduklar bu grafii yorumlayarak kelime ilemci programnda rapor hline getirirler. Raporu grsel olarak da zenginletirirler.

: Snf-Okul i Etkinlik

: Okul D Etkinlik

: lme ve Deerlendirme [!]: Uyar

: Snrlamalar

89

2.7. Yedinci Basamak Kazanmlar

7. BASAMAK
NTE KAZANIMLAR 1.1. Parmaklarn klavye tular zerinde doru biimde yerletirir. 1.2. Parmak yerleim dzenine uygun olarak verilen bir metni doru biimde yazar. 1.3. Klavyeye bakmadan bir metinden yararlanarak verilen metni hatasz biimde yazar. ETKNLK PULARI 1.1. rencilere bir hikye verilerek belli bir srede bu hikyeyi kelime ilemci programnda on parmak kullanarak yazmalar istenir. rencilerden en ksa srede en az hata ile hikyeyi tamamlayan birinci seilerek renciye dl verilir. AIKLAMALAR [!]: 1 .1. Her bir parman kullanlmas gereken tularla ilgili altrma almas yaptrlr. [!]: 1 .2 v e 1.3. Bir on parmak yazma program kullandrlr. : Bu nitenin deerlendirilmesinde dereceli puanlama anahtar kullanlabilir.

1. On parmak

: Snf-Okul i Etkinlik

: Okul D Etkinlik

: lme ve Deerlendirme [!]: Uyar

: Snrlamalar

91

7. BASAMAK
NTE KAZANIMLAR 2.1. Elektronik izelgede formlleri kullanarak eitli problemleri zer (BTBS3, 6, 8). 2.2. Elektronik izelgede grafikleri kullanarak eitli problemleri zer (BTBS3, 6, 8). 2.3. Elektronik izelgede amacna uygun mantksal karlatrma yapar (BTBS 1). 2.4. Elektronik izelgede koullu biimlendirme yapar (BTBS1). 2.3. renciler elektronik izelgede stundan oluan bir tablo olutururlar. Trkiyenin belli bal dalar hakknda aratrma yaparak yksekliklerini bulurlar. Hazrladklar tabloya bulduklar bilgileri girerek 3000m ve daha fazla ykseklie sahip dalar Yksek, 3000m2000m aras dalar Orta ykseklikte 2000mden dk olanlar ise alak olarak durum stununda belirtirler. Bu ilemi Eer komutunu kullanarak yaparlar. ETKNLK PULARI 2.1. rencilere hazr bir elektronik izelge kullandrlr. Elektronik izelgenin 1. stunu kek yaparken kullanlan malzemelerden (4 kiilik), 2. stun ne kadar kullanlmas gerektiinden, 3. stunu malzemelerin maliyetinden oluur. rencilerden 8, 12 veya daha fazla kii iin kek maliyetini hesaplayan forml yazmalar istenir. 2.1. ve 2.2. rencilerden evresi verilmi kenar uzunluklar tam say olan bir dikdrtgen iin maksimum alan belirlemeleri istenir. Bir kenar iin olas tam saylar ve formlleri kullanarak nce bir tablo, sonra bir grafik izer ve grafikteki maksimum noktasna bakarak en uygun kenar uzunluklarn bulurlar. 2.3. renciler suyun farkl halleri ile ilgili bir tabloyu eer komutu kullanlarak elektronik izelgede olutururlar. AIKLAMALAR [!]: 2.1 . Hcre ad, aritmetik iaretler ve <(kktr), <= (kk eit), > (byktr), >= (byk eit), =(eittir), <>(eit deildir), VE ve VEYA operatrleri kullanlarak forml yazdrlr. Forml yazma kurallar uygulatlr. Formllere ilikin standart hata iletileri vurgulanr. [!]: 2 .3. Eer komutu kullanlarak karlatrma yaptrlr. [!]: 2 .4. Koullu biimlendirme zellii kullandrlr. : Bu nitenin deerlendirilmesinde alternatif deerlendirme aralarnn (problem zme iin kontrol listeleri vb.) yan sra ak ulu sorular, boluk doldurma (tablo tamamlama) maddeleri kullanlabilir.

2. Hesaplarm Karlatryorum

2.4. renciler bir dnya turu planlamas yaparlar. Gidecekleri her lke iin 100 YTLnin o lkenin parasna gre ne kadar ettiini bulurlar. Bunun iin renciler bir elektronik izelge oluturarak %5lik deer kayb olan lkeleri mavi %5lik deer kazanc olan lkeleri krmz renkle biimlendirirler. Renk deiikliini koullu biimlendirme kullanarak yaparlar.

: Snf-Okul i Etkinlik

: Okul D Etkinlik

: lme ve Deerlendirme [!]: Uyar

: Snrlamalar

92

7. BASAMAK
NTE KAZANIMLAR 3.1. Veritabannda tablo oluturur ve dzenler. 3.2. Veri tabanndaki tablolar arasnda ilikiler kurar. 3.3. Veritabannda form oluturur ve dzenler. 3.4. Veritabannda sorgu oluturur ve dzenler (BTBS6). 3.5. Veritabannda rapor oluturur ve dzenler. ETKNLK PULARI 3.1.3.5 . rencilere teknolojiyle ilikili bir kariyer alan setirilir. 5 farkl kariyer alan belirlenir. Bu alanlarn zellikleri ve istedii beceriler toplanr. Toplanan bilgiler bir veritabanna aktarlr. Veritabanndan raporlar alnarak sonular karlr ve kelime ilemci programnda bir sayfa hazrlatlr. 3.1.3.5 . rencilerden be soruluk bir anket hazrlamalar ve internet zerinden bu anketi tandklarna gndermeleri istenir. Aratrma konusu belirlenerek amaca uygun sorular seilmelidir. Toplanan veriler dorultusunda hazrlanan rapor ankete katlanlara gnderilir. 3.1 .3.5 . renciler aratrmak istedikleri bir konuya karar verirler. rnein Okul yeterince ok aaca sahip mi? rencilerin yemek yedikleri yer yeterli mi? Konuyla ilgili sorulara karar verirler, nasl veri toplayacaklarn belirleyip verileri toplarlar ve bunlar veritabannda dzenlerler. Dzenlenen verileri grafik olarak ifade edip sorularla ilikilendirerek kardklarn sonularn ve yorumlarn bir paragraf hlinde yazarlar. Balangtaki sorular ve grafikleri, ayrca bulduklar zm yollarn da bu rapora eklerler. AIKLAMALAR [!] 3.1. Alanlardaki biim zelliklerinin nasl deitirilecei aklanr (alan boyutu, numara, tarih biimi vb.). Filtre uygulatlr ve kaldrlr. [!] 3.2. liki oluturulur, silinir. likilere Bir tablonun var olan baka bir tabloya bal olduu srece silinemeyecei gibi kurallar uygulatlr. [!] 3.3. Kayt girmek, silmek ve deitirmek iin form kullandrlr. Grnm trleri gsterilir. [!] 3.4. zel arama ltlerini kullanarak sorgu oluturulur. < (kktr), <= (kk eit), > (byktr), >= (byk eit), =(eittir), <>(eit deildir), VE ve VEYA operatrlerini kullanarak sorguya ltler eklenir ve dzenlenir. [!] 3 .5. Rapor grnm deitirilir, rapor grnmndeki balklarn ve veri alanlarnn ayarlar deitirilir. Rapordaki veri belirli bir balk (alan) altnda azalan veya artan ekilde sralanr. Veritabannda tm rapordan veya raporun belirli sayfalarndan kt aldrlr. : Bu nitenin deerlendirilmesinde gzlem formlar, kontrol listesi, z deerlendirme, akran deerlendirme ve dereceli puanlama anahtar kullanlabilir.

3.Veritabanm

: Snf-Okul i Etkinlik

: Okul D Etkinlik

: lme ve Deerlendirme [!]: Uyar

: Snrlamalar

93

7.BASAMAK
NTE KAZANIMLAR 4.1. Programlama dillerinin eitlerini ve zelliklerini aklar. 4.2. Bilgisayar yardm ile zlecek bir problem iin yazlacak programn temel aamalarn belirler (BTBS1, 3, 4, 6, 12). 4.3. Web sayfas oluturmak iin uygun yazlmlar ve yazlm aralarn kullanr (BTESD14). 4.4. Nesneleri dzenleyerek web sayfas oluturur. 4.5. Dijital ortamda kiisel bir rn dosyas (portfolyo) oluturur (BTBS-1021). ETKNLK PULARI 4.1. rencilere farkl dillerden bahsedilir. Farkl lkelerde farkl diller konuulduu, ayn eyleri anlatmak iin deiik lisanlar kullanld vurgulanr. Programlamada da ayn ilemi gerekletirmek amacyla, eitli dillerde farkl ifadeler kullanlmas gerektii tartlr. 4.2. renciler girilen iki farkl sayy seime gre toplayan ya da kartan basit bir program yazarlar, programn doru alp, almadn test ederler. 4.3 ve 4.4. renciler gruplara ayrlr. Her gruptan eitli kaynaklar aratrarak edebiyat eserlerinden oluan bir antoloji (derleme) oluturmalar istenir. Antoloji uygun web tasarm yazlm kullanlarak oluturulur. AIKLAMALAR [!] 4.1. Yazlmlarn bir programlama dili kullanlarak retildii vurgulanr. [!] 4.2. Program hazrlanr, test edilir ve uygulanr. [!]: 4.3. Not defteri, etiket yazclar, sayfa dzenleyiciler kullanlr. [!]: 4.4. Web tasarm programlar kullanlr. [!]: 4.5. lgili dersin hedeflerini, en iyi rneklerini, kiisel bilgilerini, almalarn ve almalar hakkndaki dncelerini ieren dijital bir kiisel dosya hazrlatlr. : Bu nitenin deerlendirilmesinde performans grevleri, kontrol listeleri, dereceli puanlama anahtar, z deerlendirme ve akran deerlendirme formlar ve portfolyo kullanlabilir.

4. nternet Sitesi Yapyorum

: Snf-Okul i Etkinlik

: Okul D Etkinlik

: lme ve Deerlendirme [!]: Uyar

: Snrlamalar

94

2.8. Sekizinci Basamak Kazanmlar

8.BASAMAK
NTE KAZANIMLAR 1.1. Teknolojik icatlarn ve yaratcln ekonomiyi nasl etkilediini aklar. 1.2. Medyadaki iletileri eletirel bak asyla snf ortamnda tartr. 1.3. Biliim sistemleri iin eitli tehditler, riskler ve gvenlik boluklar olabileceini bilir (BTESD17, 18). ETKNLK PULARI 1.1. rencilerden internet veya dier kaynaklar kullanarak in halknn 50 yllk gelimesini aratrmalar, resimler bulmalar ve kopyalayp kelime ilemci programna aktarmalar istenir. inin son 50 ylda hangi teknolojilere ulatn, bu durumun ekonomiyi, tarm, pazarlamay ve inin evresini nasl etkilediini aratrmalar sylenir. renciler bu durumu kelime ilemcide gzel bir metin oluturarak ifade ederler ve dier rencilerle paylarlar. 1.2. rencilere farkl gazetelerden makaleler gsterilir. Bu makalelerdeki farkl dil kullanm veya farkl balk stilleri hakknda tartmalar istenir. 1.3. rencilere herhangi bir bankann ya da irketin bilgilerine gizlice ulaan bir kiinin bulunduu ksa bir film (ya da byle bir filmden bir kesit) izletilir. renciler gizli bilgilere ulamak iin bu kiinin neler yaptn, biliim sistemlerindeki gvenlik boluklarnn neler olduunu, bu konuda ne gibi nlemler alnabileceini beyin frtnas yntemini kullanarak tartrlar. 1.4. Snf ikili gruplara ayrlr. rencilere belirli bir miktar paralar olduu ve bu para ile istedikleri bir lkede seyahate kacaklar sylenir. renciler gitmek istedikleri lke ile ilgili aratrma yaparak, bir gezi plan hazrlarlar. Hazrladklar planlar bir oklu ortam sunumu haline getirirler. Son olarak snfta belirlenen para ile en rahat gezilebilecek lke belirlenir. 1.5. rencilere mzik aletlerinin resimleri gsterilir. Bu aletlerin farkl ve benzer ynleri belirlenir. renciler aletlerin zelliklerini ve isimlerini ieren bir veritaban hazrlayarak rapor olarak ktsn alrlar. AIKLAMALAR [!]: 1.3. Gvenlik prensipleri (gizlilik, veri btnl, sreklilik, izlenebilirlik veya kayt tutma, kimlik snamas, gvenilirlik) aklanr. [!]: 1.4. Daha nce renilen oklu ortam uygulamalar kullandrlarak etkili bir oklu ortam sunumu hazrlatlr. [!]: 1.5. Daha nce renilen veritaban uygulamalar kullandrlarak bir veritaban hazrlatlr. : Bu nitede tartma, sunum, veritaban oluturma gibi performans grevlerinin deerlendirilmesinde dereceli puanlama anahtar, kullanlabilir. Ayrca ak ulu sorular, ksa yantl maddeler st dzey bilisel becerileri lecek ekilde yaplandrlabilir.

1. Biliim Sistemleri

1.4. Belirli bir amaca ve kitleye ynelik grsel adan zenginletirilmi bir oklu ortam sunumu hazrlar (BTESD1, 6, 11). 1.5. Belirli bir amaca ve kitleye ynelik bir veri taban oluturur (BTESD12, 13) (BTBS7, 12).

: Snf-Okul i Etkinlik

: Okul D Etkinlik

: lme ve Deerlendirme [!]: Uyar

: Snrlamalar

96

8.BASAMAK
NTE KAZANIMLAR 2.1. Amacna uygun eitli kaynaklardan, kullanma hazr grseller oluturur (BTESD15, 16). 2.2. Dier sayfalara balant kuran web sayfalar tasarlar ve retir (BTBS10, 11, 15, 16, 17, 18). 2.3. Belirli ltlere gre hazrlad web sayfasn deerlendirir (BTBS 19, 21). 2.4. HTMLin etiketlerden olutuunu aklar. 2.5. HTML kullanarak bir web sayfas tasarlar. 2.6. Hazrlad web sayfasn yaymlar. ETKNLK PULARI 2.2. Web sayfas ve basl materyaller arasndaki farkllklar snfta tartlr. Basl materyalin dorusal ve web sayfasnn dinamik yaps gsterilir. 2.1., 2.2. ve 2.3. rencilerden bir okul sitesi hazrlamak iin site haritas oluturmalar istenir. Haritada hangi sayfadan hangi sayfaya balanabilecei gsterilerek balantlar tartlr. renciler bu haritay dikkate alarak ve uygun yazlm kullanarak okul sitesini hazrlarlar. Siteyi hazrlarken eitli kaynaklardan bulduklar veya kendi hazrladklar grselleri kullanrlar. Son olarak hazrladklar okul sitesini retmen tarafndan belirlenen ltler dorultusunda deerlendirirler. 2.4., 2.5. ve 2.6. Temel HTML etiketlerini kullanarak kendisi hakknda balantlar bulunan bir web sitesi olutururlar. Oluturduklar web sitesini okul sitesinde yaymlarlar. AIKLAMALAR [!]: 2.1. Dijital kamera ve tarayc gibi aygtlardan alnan grntler kullanlarak uygun grsel dosyalar oluturma, grsel dzenleme ve kullanma aamalarn takip etme ilemleri vurgulanr. Grseller iin kullanlan baz farkl dosya eitleri (jpg, bmp, tif, gif vb.) aklanr. [!]: 2.2. Bir site haritas oluturulur. Sayfalar balayan dmeler yoluyla dier sitelere balantlar yaptrlr. [!]: 2.4. Temel etiketlerin ilevleri aklanr. : Bu nitenin deerlendirilmesinde kontrol listeleri, dereceli puanlama anahtar, z deerlendirme ve akran deerlendirme formlar kullanlabilir.

2. nternet Sitesi Yapyorum

: Snf-Okul i Etkinlik

: Okul D Etkinlik

: lme ve Deerlendirme [!]: Uyar

: Snrlamalar

97

8.BASAMAK
NTE KAZANIMLAR 3.1. Nesne tabanl programlama dillerinin salad kolaylklar aklar. 3.2. Bilgileri ifade etmek ve zerlerinde ilem yapmak iin deikenleri kullanr (BTBS1). 3.3. Bir grevi gerekletirmek iin deikenler ve sabitler kullanlarak fonksiyonlarn oluturulduunu anlar (BTBS14). ETKNLK PULARI 3.2.3.5. renciler metin kutular ierisine dikdrtgenin boyutlar girilebilen, dmesine tklandnda alann ya da evresini hesaplayan basit bir program hazrlarlar. AIKLAMALAR [!]: 3.8. Dng mant aklanr. For dngs rneklerle uygulatlr. [!]: 3.10. lgili dersin hedeflerini, en iyi rneklerini, kiisel bilgilerini, almalarn ve almalar hakkndaki dncelerini ieren dijital bir kiisel dosya hazrlatlr. : Bu nitenin deerlendirilmesinde kontrol listeleri, dereceli puanlama anahtar, z deerlendirme formunun yan sra ak ulu sorular, ksa yantl maddeler kullanlabilir. 3.43.7. renciler girilen iki sayyla drt ilem hesaplamalar yaptran program snflar tanmlayarak hazrlarlar. 3.43.7. ve 3.9. renciler sevdii bir hayvann kk bir resmini bulup bu resmi nesne olarak tanmlarlar. Resmi metin kutularna girilen deerlere gre saa, sola, yukar ya da aa hareket ettiren program snflar tanmlayarak olutururlar. Programda 10dan byk say girilmemesini ve sadece bir yn iin deer girilmesini kontrol ederler. Programn doru alp almad test ederler. 3.8. rencilerden metin kutusuna girilen bir karakteri her satrda bir arttrarak ekrana yazdran ve bu ilemi be kere tekrar eden bir program yazmalar istenir. rnein * karakteri girilerek oluan ekran grnts aada verilmektedir.
* ** *** **** *****

3. Program Yapyorum

3.4. Nesne kavramn aklar. 3.5. Bir dizi eylemi gerekletirmek iin nesneleri programlar. 3.6. Snflar temel alarak bir dizi nesne oluturur. 3.7. Snf kavramn aklar. 3.8. Program ierisinde tekrar eden bir grupta dngleri kullanr. 3.9. Hedeflenen kty elde etmek iin bir program test eder ve iyiletirir. 3.10. Dijital ortamda kiisel bir rn dosyas (portfolyo) oluturur (BTBS 1021).

: Snf-Okul i Etkinlik

: Okul D Etkinlik

: lme ve Deerlendirme [!]: Uyar

: Snrlamalar

98

KAYNAKLAR Alberta Assessment Consortium. A Framework for Student Assessment. Edmonton, AB: Alberta Assessment Consortium, 1997 Alberta Assessment Consortium. A Framework for Communicating Student Learning. Edmonton, AB: Alberta Assessment Consortium, 1999. Alberta Assessment Consortium. How to Develop and Use Performance Assessments in the Classroom. Edmonton, AB: Alberta Assessment Consortium, 2000. Alberta Education. Illustrative Examples to Accompany Information and Communication Technology Interim Program of Studies, Grade 1 to Grade 6. Edmonton, AB: Alberta Education, 1998a. Alberta Education. Illustrative Examples to Accompany Information and Communication Technology Interim Program of Studies, Grade 7 to Grade 9. Edmonton, AB: Alberta Education, 1998b. Alberta Education. Illustrative Examples to Accompany Information and Communication Technology Interim Program of Studies, Grade 10 to Grade 12. Edmonton, AB: Alberta Education, 1998c. Alberta Learning. Physical Education Guide to Implementation, Kindergarten to Grade 12. Edmonton, AB: Alberta Learning, 2000. Alberta Learning. Information and Communication Technology Program of Studies. Edmonton, AB: Alberta Learning, 20002003. Alberta Learning. Guide to Education: ECS to Grade 12. Edmonton, AB: Alberta Learning, 2002. Aiken, L. R. (1994). Psychological Testing And Assessment. Allyn & Bacon. 8th ed. Aydn, .P. (2002). Alternatif Okullar, Ankara: Pagem yaynclk Baykul, Y. (2000). Eitimde ve Psikolojide lme, Ankara: SYM Yaynlar Baykul, Y., S. Gelbal ve H. Keleciolu (2001). Eitimde lme ve Deerlendirme, Ankara: MEB yaynlar. Demirel, . (1997). Eitimde program Gelitirme, Ankara:afak Matbaaclk. Erku, A. (2003). Psikometri zerine Yazlar, Trk psikologlar Dernei Yaynlar. Fidan, N. ve M. Erden (1991). Eitime Giri, Ankara: Feryal Matbaaclk. Haladyna, T. (1997). Writing Test Items to Evaluate Higher Order Thinking. Allyn & Bacon. 5th ed. zden M.Y. (2002), Biliim Teknolojileri Inda Eitim Konferans ve Sergisi (BTIE 2002), 20-22 Mays 2002, ODT Kltr ve Kongre Merkezi, Bildiriler Kitab, s. 44-50. zden M.Y. - imek, H. (1998), Davranlktan Oluturmacla: "renme" Paradigmasnn Dnm ve Trk Eitimi s. 71-82, BT/Bilgi ve Toplum, Trk Dnyas Aratrmalar Vakf. zelik, A. D. (1982). Okullarda lme ve Deerlendirme Ankara: SYM Yaynlar. zgven, . E. (1998). Psikolojik Testler, Ankara: PDREM Yaynlar. Turgut, M. F. (1992). Eitimde lme ve Deerlendirme, Ankara:Saydam Matbaaclk.

99

Tekin, H. (2000). Eitimde lme ve Deerlendirme, Ankara: Yarg Yaynevi. UNESCO (2002) Information and Communication Technology In Education, A Curriculum For Schools And Programme of Teacher Development. Yldrm, C. (1999). Eitimde lme ve Deerlendirme, Ankara:SYM Yaynlar.

Yararlanlan Web Siteleri http://www.altisigma.com/modules.php?name=News&file=print&sid=46 http://www.learning.gov.ab.ca/k_12/curriculum/bysubject/ict/ http://www.odtugvo.k12.tr http://www.utexas.edu http://ijedict.dec.uwi.edu http://cnets.iste.org/index.shtml

100