'5..

.....
tl>

...
tl>

co
tT

'< Q)
tl>
\1\

...
co

.c

ISSN 1300-0586

L
5 YTL

L
Nisan 2007

l
~
Say 104

Madame Bovary
Ouz Demiralp Serdar Rifat Krkolu Saadet zen Charles Baudelaire Gilles Visy J.-M. Maulpoi?,
Syleiler

ilhan Berk Seyhan Erzelik Nuri Demirci

iir

M. Mmtaz Tuzcu Sina Akyol Necmi Zek Metin fndkc . ' rfan Yldz
Babil

Orhan Suda Bki Asiltrk Ycel Kayran Sabri Grses

RZGAR GL Azad Ziya Eren

28

mer Berdibek afak Keder Mnzevileri

73

Oguz Demiralp Dil Dilberi

, Sreyya Berfe
Sevengl Snmez

78 Serdar Rifat Krkoglu 29 Sine Ergn

Susmak Geriye D- Krlm Bir Kere SYLEi 84 teki Olma Arzusu: ya da Madame Bovary Jean-Mlchel Maulpolx Emma Bovary Bir Erkekti

iiR

10

Mehmet Mmtaz Tuzcu Kafe Hamra (Celebin Yeri)

12 Sina Akyol
Onca l'nn Birbirine Syledii:

30 Seyhan Erzelik
Krk Beinci Yan Sorular YK

86

Gilles Visy Burjuva Bir Bovarizmin Uyarlanmas ve Glunletirilmesi BABiL KULESi

Hamaliir

40 13
Metin Fndk Gnee Nak 44

Yavuz Ekinci Aynalar

.y
~

94
Kerem Ik Masal

Orhan Suda Sevgili iir

14

Necmi Zeka udur Budur 46

96
Bar Acar Pht

Halide Yldrm "Genlerimizde iir var"

16

irfan Yldz Kar Havas

100 Baki Asiltrk

DENEME iir Yll ve "Asaleten air"'

18 Tuncer Erdem
Petropavlovsk-Kamatski Odense

48

Grhan Tmer Atlar Yazmak zerine Sylemek

104 Ycel Kayran

Ebubekir Erolu ve Sezai Karako'un iiri

U
C

V027

19 mer iman
Yivimser

51 Ahmet Bozkurt
Unutma Zaman

108 Sabr Grses 20

Hayriye nal Sana isnat Ettiim Sular 54 GNLK Tark Gnersel 18-19 Ya Dnceleri Trkede Pukin: Olga Lebedyeva'dan Azer Yaran'a

23 Ahmet akmak
Balrkl Gecede arlar DOSYA

118 Emel Koar

istanbul'da Bir Ramazan

63 Saadet zen 24
Fahri z / Ege Berensel Re: Beyaz Ova Ahlak ve Gerek

66 26 Selahattin Yolgiden
Yol Arif Erguvan The Fil Adam

Charles Baudelaire Gustave Flaubert'in Madame Bovary'si

kitap-Ik 104 i 3

AHMET BOZKURT

Unutma Zaman

Ar bir zamand srekli ve ansz Melih Cevdet Anday Herman ryasnn Melville' in beyaz Amerikan dolu olan deyin bana" balayan psikozunun

nda bir mevcudiyet dii bir durumdur kendisini bengilikte n'ln

haline sahiptir.

Yal-

nzln ve birbanaln

hkmszletirbir Ay-

bu. Oysa, ayn olann

hep tekrar ederek varolduu teki de imdiki yittii uzam an'm kendini teki'nin yadsr.

hlyal anlatmlaryla
balar. Eski Ahit'le

devredizamansz-

roman Moby Dick, "Ishmael cmlesiyle bir srgnlk model addr sanlar ve yabanclk gerekte yabani

lemez mutlaklnda

latrlmasna bulne

ve silik bir imge olarak ka-

smaiL. "Ye o, inadam olacaktr" imleyen bir

baldr.

arasnda

Gemi ve imdi' nin gereklie ynelik bir aidiyet formu an'n addr sonrasnda Unutma ayrt bir edimi ise ezamanzaman.

diyen Tekvin' de unutua kadir bir otoritenin anlam vardr smail'in: gn ve yabanc olan

kar her eye Tanr iitir_ Sr-

varln

hem gemiin hem de imdi'nin l dnyasnda Zaman, gerekleen

smail'in

gerekte

bir neden ve so-

kutsal bir sessizlikle malul bir zaman ierisinde yalnzca Tanr'nn iittii bir adolann olmas bu yazgnn bir sreksizlik rak yaanmasn tek tesellidir. roluun manda mmkn Melville'in

nu olarak vardr. gemile gelecein ezamanl anlk bir imdi de messimessiyanik de mekansal syokendini olarak iinde bulunduu olarak gren Walter Auerbach'n z' n hem unutu hak'n

klan, belki de Ishmael'i unutulduu de vaza-

Benjamin bu hem

yanik bir aura ierisinde yaklam zamansal daha haber vakit ve

yaklar zamana.

mevcudiyetinin

bir yok saymaya ve Batl Beyaz hizmet eden bir hafzaya

Adam imgesine sahiptir.

halini kurban

ak resmediyor: sa'nn veriyor eklinde

edilmesi,

Her eyin unutularak uzamda devralnan vabansl ekliin mirasn, ve zamann yittii bir ara

varolduu donmuluu dnyaya ierisinde

bir ger-

feda etmesini rumland ikincinin

gemi ari'n

bylelikle

ilkinin ilan ettii bu iki bir ba-

gerekletirdii vaadi aralarnda

havale yaan-

dnldnde, ne de nedensel olayarasnda lant kurulmu

ne zamansal

eder bireyi. Unutu'un

bir iliki bulunan

lan zaman mutlak bir teki'ye mndemi bir ezamanlln Ayn zamanda, da inkardr sonuta. varl-

yine de bir ortaklk, olur. phesiz

bu balan-

unutu,

baka'snn

t, varl akl yoluyla yatay boyut zerinde

kitap-Ik 104 i 51

tespit

edilemeyecek

bir balant

zerin-

lere kar nicelikselolarak Salome'nin hapishane lunduu nmn

tartm mm-

den ykselir. Bu balantnn

tespit edile-

kn olmayan bir kozmik alan ina eder. Vaftizci Yahya'ya ak olduu de gemile gelecein eza-

bilecei nihai dm noktas ise, hem dikey olarak hem bu trden bir tarihi tasarlayabilecek ve hem de bu tarihin anlalabilirliinin anahtarn temin edecek biriinayetiyle ilikiimdi ve bura-

manl bir sre ierisinde va'zeder.

bir arada buSalome'ye za-

bir imdinin ritelistik bir grYahya'nn

cik zne olan Tanr'nn lerdirildii bir konumdur. da olann,

unutturduu

ey, iinde

bulunduu

artk yalnzca dnyevi bir olaybir halkasndan ibaret deil, olan her zaman varolmu

mann uuculuudur. duu an ierisinde lmcl yalnzlna hapsedilmesi edilmesidir. ak

Oysa Salome tutulzaman sabitlemitir. unutkan Yahya' nn ve

lar zincirinin ayn zamanda

bir tutkuyla Yahya'nn olmutur.

ve gelecekte de varolacak olan bir eydir de. Kesin olarak sylendiinde, Tanr' nn

belki de bastrlamayan Fakat Salome'nin

gznde btn zamanlara yaylm, ebedi ve zaten paral dnyevi olaylar dzleminde tketilmi olan bir eydir. *

yok edilemeyen bir zamann

unutua terk kadns ve eltes-

lmcl tutkusu bu zaman unutuun lerinden alarak, lmn lim etmitir. Edgar Allan Poe'nun "The bengiliine

Bengilik ve zaman bir perde gibi hayatn tu'u duraklarnda hangi snrlar koyan unuVarlk kozmik ierisine evtirnin hapseder? (cosmic

Fall of

cycles) halesi

the House of Usher"

yks de unutmageriye dnlmcl sotm olann

dnyas nasl insan evreleyen bir olu'a sahipse zaman da bu olu'u mmkn lan sonsuz bir sreen tekrardr. kavray, hi phesiz kZaman

ya yatrlm bedenlerimizin lemezin ve ertelenemez izgisinde nulandn de konaklar. kos soyunun pus ve onun cuklarnda nasl

bir varlk ykmyla asndan

imdi ve burada Yaanlan

hatrlatmas Mitologyada

olan bir dnyaya mndemitir. zaman ancak deneyimlenen risinde varlktan varolur. Olu

ara yzleri bertaraf eden bir snr izgisinlanetli LabdaOedi-

bir dnya ie-

ise mevcudiyetini

son ileneli srgn bir ensest rn soylarnn

alr. Kozmik evrimiri niceliksel

olan o-

belirleyeni olarak zaman da kendi mevcudiyetini kendinde Aktif eyolan varlktan alr.

olduu gibi Roderick ve Mason kalntunut-

deline de rm lar olarak bu dnyada. ler: Varlklar kan yalnzlnda

imgelemlerden bizatihi

mteekkilolan baka bir

talam

bir zamann

olu dnyasnda lemlerin

zaman da bu aktif imgekendisinden

birer ceset gibi yaarlar

Trajik bir zaman evrimiyle soluk alr bu kardeve ve sevgileri kendilerini

ey deildir. Kendi dnyada zaman ierisinde tekevvn bir kurarak ta-

rl bir dnyada

eden bir unutu

hali olu ierisindeki

yaadklar evrimsel an' da yok eden bir ykma doru gtrr durumlar alm,
oecidenale

kendi zamanszln

onlar. Tm snr bir yazg gibi

rihsel evrimiri snr koyduu tm biim Auerbach, Erich (1968): Mimests: La represzentsnon Comelus Heim), Paris: Ecitions Gallimard, s. 24

unutu

de la n!alite dans la litterature

(traduit de la I'Allemend par

52 i kitap-Ik 104

yaanmtr bu an' da. Ka olmayan bu

ama halinin en gzel ifadesi Hlderlin' e

Unutmann intentio'su zamann drtt bir gelecek kaygsn niyet etme durumunda iken, onu bellein arkaik gemiine yollayan distentio' sundan hi de ayr dnlmemeltdir. Zira unutmann zaman, sanld kadar tikel bir uzamda gereklemez. Gemile birlikte ayn zamanda gelecek kurgusunu da artsrernli (diachronique) bir ekilde denetim altna almak istemesi, ancak onu yaanlan an'n dokusunda Unutu'un uucu bir imge haline ierisinde yaanlan bir

aittir: "Bu snrda insan kendini

nk unutur, btnyle nk

unutur Tanr

an'n

iindedir.

o zamandan

bakas deil-

dir_" Roderick Usher ile kz karde Made-

line' e karde olduklarn

unutturan

ey

nedir, o zaman? ki karde arasndaki sevginin ortaya kard zamansal bir bu ykde. ok daha kkensel bir ruhsal btnleunutma eiiyle karlarz

meyi ama edinen bir birleme gibi gzkse de, nihayetinde ksnl kz kardeini bylesi ksnl ve lanetli ve ykc bir bir birlikteliktir bu. Roderick Usher ile birliktelie gtren unutma biimi zamana kar duyulan honutsuzluun ve direniin bir rndr belki de. nsan zaman ierisinde konaklayan bir varlktr. Unutmaya altmz anlar ise grnenin altnda yatan gerei rten birer perdedir aslnda. Ar imge younluu ierisinde zamann tarihsel evrimine tanklk eden modern insan iin ezeli hikmet'in ngrd bir ibn'l-vakt {mevcut an 'n olu} mevcut mudur bilinmez;

getirmesiyle gerekleir. zaman bize en hafifiriden Marguerite Y0urcenar'n o uultulu "en byk yontucu: Zaman" ngrsn neden hatrlatmyor? Hatrlatmyor, nk zaman geri dnszdr ve onun her annda yalnzca kk bir zet gibi durur unutma. Tpk zamana den tinsellik gibi. O yzden unutmann An'n{n} yitimi olduunu unutmamak gerekiyor. Zaman bir d gibi yaandnda belki de evrimine vetiemeyeceimiz tek gereklik kipi olacaktr unutma.

fakat bilinen bir ey varsa o da ancak grngler dnyasnda bir mevcudiyete sahip olan zaman ve mekann artk bir Lethe (unutular) rma ierisinde bellein gemie dnk tm hareketliliini bir erteleme giriimi, bir eik-zaman' mn yeniden hatrlanmayla bulacak bir douma/travmaya miin unutulmasyla olduudur: Btn balanglarn eiindeki lmevcudiyet ancak geOysa,

varlabilir.

gemiin bir imdi ierisinde yuvaland bir zamanda hatrlarna, kayd tutulann zamanszlna ilikin bir varlk sorusuna vurgu yapar.
kitap-Ik 104 i 53