TC KARADENZ TEKNK N VE RSTE S MHENDSLK F AK LT E S B LM

ELEKTRK-E LE K T RO N K

LETM E L E K T RO N DNEM DEV

TRF AM RADO RECEVER

HAZIRLAYANLAR CEM AVN 210327 EMRE YILMAZ 210303

SORUMLU RETM GREVLS: PROF. DR. SMAL HAKKI AVDAR

TRABZON 2012

TRF AM RADYO PROJES* *(Amplitude Modulated Tuned Radio Frequency receiver - Genlik modulasyonlu ayarl radyo alc) GR Haberleme sisteminin en nemli amac bir yerden bir alcya bilginin gnderilebilme kaabileyetidir. Bunun anlam, sizin bulunduunuz blgeden alcya bilgiyi gnderebilmek iin bir yol bulabilmeniz demektir. Daha sonra bilgileri radyo dalgalarna bindirerek alcya ulatrlr. Bu ilemin ad modlasyondur. Bir radyo dalgasn modle edebilmek iin, deitirmeniz gereken sinyalin iki basit karakteristii vardr: genlik ve frekans. Bu iki karakteristik zerinden modle etme sistemine, Genlik frekans (AM) ve Frekans modlasyonu denilmektedir (AM). AM RADYO AM radyo bir verici ile orta dalga zerinden dnyann hemen hemen her yerine ulatrlan yaynlar toplayan radyolardr. Orta dalga frekanslar 540 ile 1710 kHz arasnda 10 kHz aralklarla deimektedir. AM, amplitude modulation, genlik modulasyonun ksaltlmdr. Mzik veya konumalar radyo dalgalarna bindirilir. Yayn studyolarnda mikrofonlarla kaydedilen ses elektriksel sinyallere dnr, ve bu elektriksel sinyaller sinyal genliini deitirirler. Bu sinyaller tayc sinyaller ile tanacak istasyonlara tanrlar. Daha sonra sinyaller alc tarafndan alnr ve modulasyonun tersi bir ilem olan demodulasyona urarlar. AM radyolar bu modulasyon ilemini yapar ve sinyali glendirerek hoparlr beslerler. AM (Genlik modulasyonu), ayrca ksadalgada yayn yapan uluslararas istanyollarca, trafik kontrol, gemiden karaya iletiim iin ve baz gezgin radyo servisleri tarafndan da profesyonel olarak kullanlrlar.

EKL.1: Bir AM Radyo iin alc verici sistemi

Orta dalga AM radyo istasyonlar , 100 watt 'dan 100 'lerce kilowatt g beslemesiyle kasaba byklndeki bir alandan koca bir kta zerinde yayn yapabilecek gce eriirler. Uzun dalga AM rasyo istasyonlar ise bunlardan daha byk alanlar kapsayabilirler. Normal olarak, tm radyo dalgalar dz izgiler halinde yaylrlar, ki bu yaylm 65 km 'lik ufuk boyunca gerekleir. Orta ve uzun dalga yaynlar daha fazla uzaa uzanabilmektedik nk bu tip dalgalarn sinyalleri iyonosfer tabakas tarafndan Dnya'nn eriselliinden dolay kvrlabilirler. rnein, ABD'de ounlukla AM istasyonlar ticari olarak faaliyet gsterirler ve bu istasyonlarn kapsam genellikle ve kastl olarak ehirler boyutunda kstlanmtr. Genellikle byk ehirlerde daha fazla istasyon bulunur ve her biri deiik programlar yaynlar. ounlukla bu AM istasyonlar gn boyunca tm ynl yaynlar yaparlar. le vakti pekok istasyon ise ynl yayna gei yapar. Bylece iyonosfer bklmesiyle beraber yaynlar ok daha fazla uzaa ulaabilirler. Bu neden le vakitlerinde daha fazla AM istasyonu duyulduunun bir aklamasdr.

EKL.2: Sinyal genlik modlasyonu ile tayc bir sinyalle tanr

AM radyo ilk olarak 1906'larda Reginal Fessenden tarafndan yaplan yaynla yaynlarna balad. Birinci dnya savana kadar ksa boyutlu ses ve mzik yayn iin kullanld. AM radyo kullanm artnda byk art ise bir sonraki dneme denk geldi. lk lisansl AM radyo istasyonu 1920lerde yaynna balad (KDKA; Pittsburgh, Pennsylvania)

AM radyolarn yaynlar ise FM yaynlara gre pek kaliteli deildir. Bunun nedeni genlik modulasyon tekniinin kendisinden kaynaklanan baz kstlamalar ve orta dalga zerinde yayn yapan bir ok kanaln giriimi ve kalabalkldr. Giriim zellikle gece saatlerinde daha fazla olmaktadr. Bu iyonesferin oluturduu etkilerin deimesi, yayn yapan sinyallerin normal servis alanndan ok daha uzaklara kadar yansmasyla olmaktadr. AM metodu hala daha popler radyolar iin kullanlmaktadr. ou yerde AM kendisini FM 'e brakm olsa da bile, uzun kapsama alan daha fazla alana yayn kapasitesi ile stratejik olarak baz istasyonlarca hala tercih edilmektedir. TRF ALICI TRF, (Tuned radio frequency-akordlu radyo frekans) alc radyo sinyalini alglyan devrelerden ve sinyal ykseltgelerden oluan bir sistemdir. 20 yzyln erken dnemlerinde ok kullanlr bir yntem olmasna ramen artk yerini sperheterodin radyolara brakmtr, nk TRF'de her radyo istasyonu iin radyo devresinin ayarl olmas gerekmektedir. TRF sperheterodin yapyla karlatrldnda farklar ancak anlalabilir. Bir TRF radyo radyo alcsn gerek radyo frekanslar arasnda akort etmektedir. Bu sperheterodin radyolarn aksine farkl bir durumdur. Sperheterodin radyolar bir yerel osilatr ile hayal frekanslar zerinden gerek radyo frekansn alrlar.

EKL.3: TRFnin temel yaps

Erken dnemde TRF'lerde triyod vakum tpler kullanlyordu. Ayrca alclar iin nemli bir problem elektrotlar aras - daha sonra Miller kapasitans olarak adlandrlan- kapasitanst. Bu kapasitans stabilizasyonu bozuyor ve osilasyona neden oluyordu. 1922'de, bulunan bir yntemle giri ve klara birer sarg eklenmi ve bylece sarglarn oluturduu zt sinyaller kapasite etkisini ortadan kaldrmt. Bylece TRF'lerin Neutrodyne serileri ortaya kmt.

EKL.5: Erken dnem TRF alclar

Daha sonra gnmze yakn dnemlerde daha modern bir yap TRF alclar iin kullanld. 1972'de retilen ZN414 entegre devresi ile TRF alc sitemi oluturulmutur. Fakat sperheterodin alclarn ykseliini TRF nleyemedi.

EKL.5: ZN414 entegresinin iyaps

TRF'in dezavantajlar balca, alnabilir sinyaller iin zayf seicilik ve dk hassasiyettir. Seicilik dar bantgenililiine ihtiya duyar. Yksek frekanslarda ise dar bantgenilikleri kullanabilmek zordur. TRF'in aksine sperheterodinler ise bu problemi gelen yksek radyo frekansn dk radyo frekansna evirip seicilii arttrmasyla zmtr. Baka bir problem ise dar bantlar tutabilmek iin TRF'in ayr ayr ayarl devrelere ihtiya duymasdr. Bylece her istenen bantgenilii iin radyonun ayr devre dzenini bulundurmas gerekmektedir. EK- Projede kullanlan devre:

Sonu Devre elemanlar Devreyi gereklerken kullandmz elemanlarn listesi : R1 120 k R2 2,7 k R3 10 k potansiyometre(ses) R4 10 k potansiyometre R5 820 R6,R9,R13 10 k R7,R8 22 k R10 150 k R11,R12 4,7 k C1 10 nF polyester kapasite C2 500 pF deiken kapasite C3 10 nF polyester kapasite C4,C5 2,2F elektrolit kapasite C6 33F elektrolit kapasite C7 220 F elektrolit kapasite C8 2200 F elektrolit kapasit L1 220 H bobin D1,D2, silikon diyot(1N4148) D3D4,D5,D6 silikon diyot(1N4148) Q1 BC 108 transistr Q2 BC 109 transistr Q3 BC 179 transistr U1 ZN 414 entegre U2 LM 741 opamp B1 9V pil SPK 8 hoparlr

HAZIRLAYANLAR 210303 EMRE YILMAZ ve 210327 CEM AVN Karadeniz Teknik niversitesi Elektrik-Elektronik Mhendislii Blm 61080 Trabzon TRKYE