Kanun Hkmnde Kararnamelerin aret Ettikleri: Kamu Giriimcilii ve Yeni Deerlenme Alanlarnn Almas

Fuat Ercan Siyasal ktisat maddesinde; sz etmek zorunda olduum ve hkmet adn verdiim kamusal iktisat ile hkmranlk dediim yksek otoriteyi ayrmalarn rica ediyorum; ayrm, birinin yasa koyma hakk bulunmas tekinin ise yalnzca icra gcnn olmasndan kaynaklanr(Rousseaudan aktaran G.Agemben Demokrasi Kavram stne Giri Notu, s 13) Dzen dknl ve kitleler karsnda duyulan korku liberal ideolojinin temeli budur ite. Liberalizm iin demokrasi terimi, en nihayetinde, tccar despotizminin ve bu despotizmin dizginsiz rekabetinin takma burnundan baka bir ey deildir. (D.Benssaid, Daimi Skandal, s 15-16) KHKler Takma Burunu Dryor

D.Bensaidin iaret ettii tccar despotizminin ve bu despotizmin dizginsiz rekabetinin kullanld takma bir burnu olarak tanmlad demokrasi ayrmn kavramnn ortadan ska dnemde yasam-yrtme-yarg kaldran

KHKlerin zel bir nemi var. lk elden unu ifade edebiliriz KHKler sadece mevcut siyasal iktidarn deil iinde yaadmz kapitalist toplumsal ilikilerin tm takma burunlarn aa karacak nitelikte. O zaman KHKler; i)-Bir yandan kamunun isel mimarisini deiimini, bu ii)-Dier yandan bu deiikliklere de neden olan kapitalist-sanayilemenin topraklarda ileyiinin temel yeni belirlemelerini anlamamz kolaylatryor. Konun detayna girmeden KHKlerin hem younluk sonucu kazanmasnn ve hem de temel nedeni nedenin olduunu kamu toplumun tepeden trnaa kapitalist-sanayilemenin evrensel mant dolaynda biimlenmesi/ farkllk biimlendirilmesinin genileyen belirtmeliyiz. Son dnem kan ve KHKleri kendine zg klan yn sermayenin yaratarak ileyiinin/oluunun etkisi altnda organizasyonun hzla dnmesi/ dntrlmesidir. Yani giriimci-iletmeci bir kamunun oluumun hzlanmasdr. Bu anlamda genel olarak sermayenin aa kard zorunlu/yapsal sonular evet ama bu eveti nemli klan ve yeni klan zellik devletin giriimci gibi davranmasdr. Gibi diyoruz nk devlet sahip olduu iddet tekeli ve bask aygtlar ile tam bir irket olamaz, bir irketten daha fazlas olur.

Acele

kamulatrma,

stn

kamu

yarar

zerinden

gerekletirilen deiiklikler tam da bu daha fazla olma halini iaret ediyor. Bu konuda alnan bir karar; zmir li snrlar ierisinde, Tprag Metal Madencilik Sanayi ve Ticaret Anonim irketi uhdesindeki IR:5419 sayl maden sahasnda bulunan ve ekli listede ada ve parsel numaralar belirtilen alanlarn, anlan irket tarafndan retim faaliyetlerinde bulunulmas, tesis kurulmas ve salk koruma band oluturulmas amacyla Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl tarafndan acele kamulatrlmas; ad geen Bakanln 23/11/2007 tarihli ve 54985 sayl yazs zerine 2942 sayl Kamulatrma Kanununun 27 nci maddesine gre, Bakanlar Kurulunca 10/12/2007 tarihinde kararlatrlmtr. (Alp Ycel Kayann Karaburun bilim Kongresine sunduu Bildiri zetinden) evre ve ehircilik Bakanlnn Tekilatna ilikin 644 sayl KHK sadece kamunun sahip olduu denetledii kamu arazileri deil; gerek duyulduunda zel kiilere ait mlkiyet hakk olan alanlara da mdahale edebilmenin nn ayor. Bu anlay Alp Yce Kayann iaret ettii gibi baka bir mlkiyet anlayn iaret ediyor. zellikle de kamu-zel ibirliinin etkin ilemesi ile mlkiyet olgusunun farkl bir dzlemde tartmay gerekli klacan syleyebiliriz. Bir dier fark hi kukusuz bu deiimlerin AKP iktidar dneminde hzlanp gelimesidir. AKP iktidarnn kendine zgl sahip olduklar ya da olduu dnlen islam deerlerin ne kmas deil, Trkiyede kapitalist-sanayileme srecine ge katlanlarn talepleri ile egemen olan ve birikim konusunda yol alm erken birikimcilerin (TUSAD yeleri) grmesidir. harekete geiren AKP, arasnda pragmatik bir kpr ilevi Ama genel olarak sermayenin taleplerini hzlandracak uygulamalar dier yandan temsil ettii deerlere ilikin dznelemeler

de yapmyor deil. rnek olarak Diyanet leri Bakanl Kurulu ve Grevleri

Hakknda Kanunda deiiklik ngren Kanun Hkmnde Kararname ile eski

kanundaki Ek Madde 3 bir paragraf tamamen kaldrld. Bylece Kuran kurslarnn nndeki ya snrlamas kaldrlm oldu. Yine ayn KHK ile Diyanet leri Bakanlnn grev ve yetki alannn geniletildiini gryoruz. Ama KHK ok daha nemli bir olana AKP iin at. O da siyasal iktidarn glendirmek iin denetleyemedii kontrol edemedii kamu birimlerini bakanlklara balamak ya da tamam ortadan kaldrmak iin KHKlere bavurdu. TUBTAK, TUBA, Milli Prodktive Merkezi ve benzeri yaplar yeniden tanmland.(rnek: MADDE 41 8/4/1965 tarihli ve 580 sayl Mill Prodktivite Merkezi Kurulu Kanunu

yrrlkten

kaldrlmtr.

Mevzuatta

580

sayl

Mill

Prodktivite

Merkezi

Kurulu Kanununa yaplm olan atflar 635 sayl Kanun Hkmnde Kararnameye, Mill Prodktivite Merkezine yaplm olan atflar Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlna yaplm saylr.) KHK ile gerekletirilen dzenlemelerin yaplma biimi ve dzenleme ile oluturulan yeni kamu tekilatnn yaps esas olarak girite de belirttiimiz

gibi demokrasi kavram ile rtmesi olas deil. Siyasal olann ve siyasal alann yeniden yeniden tanmlayan bu dzenlemeler sonuta siyasal alan muazzam daraltmaktadr. Biimsel diye eletirilen burjuva demokrasisine bile aratacak uygulamalar gerekleiyor. Siyasal alann daralmas uygulamalara maruz kalacak kitlelerin srece dahil olmasna izin vermedii gibi parlamentoyu da ilevsizletirmitir. Ana muhalefet bakan Kemal Kldarolu dertli ifadesi ile gelimeyi zetliyor; AKPnin her gn bir yenisi eklenen kanun hkmnde kararnamelerle parlamentoyu saf d brakyor. KHKlerle ynetecekseniz kapatn parlamentoyu. sevdi!) Sonu olarak farkllk yaratarak genileyen kapitalist-sanayileme mekanizmas ile demokrasi birbiriyle uyumayan iki gereklik. Demokrasi kavram ne demitik Ne gerek var? (Evrensel GazetesiAKP, KHKy

en nihayetinde, tccar despotizminin ve bu despotizmin dizginsiz rekabetinin takma burnundan baka bir ey deildir. KHKleri Dnemlendirmek
Farkllk yaratarak genileyen kapitalist-sanayileme mekanizmas ile demokrasi birbiriyle uyumayan iki gereklik ama bu gerekliin daha belirgin grld zamanlar var. Trkiyede retken sermaye oluumu yani kapitalist-sanayilemenin toplumsal ilikilerde egemenliinin iyice belirginletii yllar ve sermayeninyapsal istemleri Bizde bu takma burunun dmesi ilk elden askeri mdahaleler ile gereklemitir. KHKlerin Anayasaya girii 1971 askeri mdahalesinden sonra gereklemitir. Onur Karahanolunun zengin ierikli erken dnem almasnn iaret ettii gibi 1961 Anayasas'nn 64. maddesine kanun hkmnde kararname kurumu eklenmitir. Yine Karahanolunun ifadesi ile kanun hkmnde kararnamenin manifestosu niteliinde olan gereke nemlidir;

Parlamenter rejimlerde, kanun yapmann belli usullere uyulmak sebebiyle, bir zaman ald ve gecikmeler meydana getirdii bir gerektir. Deien iktisadi ve sosyal artlarn bir gerei olarak, baz

hukuk kurallarnn bu usuller dnda yrrle konulabilmesi ada Devlet anlaynn tabii bir sonucu olarak karmza kmaktadr.
.(O.Karahanolu,Kanun Hkmnde Kararnamenin Nitelii, (Bir neri: Birlikte Yasama), Amme daresi Dergisi , Cilt 31, Say 2, Haziran

1998)
Bu gereke iki nemli zorunluluu iaret ediyor; - Deien iktisadi ve sosyal artlar ve - kanun

yapmann

belli

usullere

uyulmak

sebebiyle,

bir

zaman

ald

ve

gecikmeler meydana getirmesi.

Yaanan sreci anlamamz salayan bu iki gereke olduka nemli. Hz takma burnumuz demokrasiyi zedeliyor. Bu doru ama deiimi sadece demokrasinin zedelenmesi zerinden yani siyasal ileyi zerinden anlamamz nemli ama yetersiz kalacaktr. nk hz yaratan yani kuvvetler ayrl ilkesini zedeleyen deiimin kaynaklarna bakmamz gerekiyor. Fatma Genin dkmn yapt KHKlerinin younlat yllar analiz yapmamz iin nemli oanaklar sunuyor. Bu tablo zerinden baz aklamalar yapabiliriz. lk olarak 1971 yl yani KHK yetkisinin anayasaya eklemlenmesinden gnmze geen zaman
KANUN HKMNDE KARARNAME SAYI VE YILLARI Dnem Balang 01-Mar-72 Biti Sre (Ay) Sre (Yl) KHK says 28 68 437 181 89 0 22 Ay Bana Ortalama (KHK) 0,27 1,77 4,51 2,77 1,29 0,00 4,49

kendi dnem

iinde

alt

iinde

deerlendirebiliriz. -1. Dnem 01 Mart 19721980 Dnemi, -2.Dnem 12 Eyll-20 Ekim 1991 Dnemi -3.Dnem 03 Mays- 27 Eyll Dnemi Olduka Trkiyede hzland keyfi gibi

12-Eyl104 9 80 06-Kas12-Eyl-80 38 3 83 20-Eki06-Kas-83 97 8 91 28-ub20-Eki-91 65 5 97 03-Kas69 6 28-ub-97 02 03-May03-Kas-02 103 9 11 27-Eyl03-May-11 5 0 11 Kaynak:Fatma Gen (MO-Aratrmac)

grnen bu ayrm aslnda deiimin dnemler,

yrtmenin erkinin gcn artrd dnemler. Fakat mdahaleye yol aacak KHK saylar asndan 12 Eyll sonras dnem aya den KHK says (4,51) asndan az farkla 3.dnemi gemi (4,49). Ama 3.dnem bir yl doldurmam. Yllar iindeki KHKlerin izledii seyir kadar, dzenledii alanlarn nitelii de nemli. Bu alanlar ise gereke de iaret edilen iktisadi ve sosyal artlardaki dnmle

balantl. Yine tablomuza dair nemli bir belirleme demokrasinin ilk iki dnem iin askeri darbeleri izlemesi ve fakat nc dnem de deiimin askeri darbe olmadan gereklemesidir. Ve hatta en fazla katlm-demokrasi ifadelerinin gerekletii bir dnemde gereklemi olmasdr. Bu belirleme zel bir neme sahip. Demek ki siyasal iktidarn srece mdahalesi yani yrtme yetkisinin artmas sadece askeri mdahalelerle gereklemiyor. KHKleri normal ileyiin askya alnmas yani moda ifade ile bir istisna hali olarak deerlendirebiliriz. Ama Trkiye pratii zerinden bu istisna halinin farkl evrelerde aa kan ve ama her bir istisna yani gler ayrm/iblmnn askya almasnn farkl zeminler zerinden gerekletiini dnyoruz. Fakat bir adm daha atarak her istisna halinin ne kard yrtmenin-siyasal olann egemenlii sadece dntrd alanlarn deimesine neden olmuyor, bizzat KHKnin varl siyasal iktidarn younlat/glendiini de gsteriyor. Bu younluk/g art kamunun yeniden biimlenmesine ve dolaysyla bir organizasyon olarak kamu ynetiminin i mimarisinin deimesine neden oluyor. Bu belirlemeden hareketle yine yaptmz dneme bakacak olursak bu farkl dnemin ayn zamanda devletin i yaplanmasnn dnt/ dntrld yllar olduunu rahatlkla syleyebiliriz. Dnm farkl dnem asndan detayl analiz etmemiz ne zaman ne de yer ve donanm asndan olas deil. Ama en azndan son dnem gerekleen deiimleri ve bu deiimlerin KHK ile gerekletirilmesinin en acil belirleyenlerden birinin

kamunun

kendini

yeniden

retmek

iin

gerekli
olduunu

kaynaklardan yoksun kalmas yani kendini yeniden retme krizi iinde

syleyebiliriz. kinci Dnem de gerekletirilen dzenlemeleri aslnda iinde iki alt dneme ayracak olursak ilk dnem (12 Eyll 1980- 6 Kasm 1983) daha nceki dneme ilikin planlamaya dayal ve devlet brokrasisinin yetki ve belirleme alanlarn dntrlmesine neden olmutur. 12 Eyll Askeri Darbesi ile

gl devlet serbest piyasa mantnn ina edildii dnemdir. Gl devlet

gerekletii dzenlemelerle devletin etkin olarak girdii retim ve realizasyon alanlarndan hzla ekilmesini salayacak dzenlemeler gerekletirmitir. Burada gl devlet zerinden gerekletirilen dzenlemeler (zelletirme ve devletin klmesi) devletin finansal kaynak kaybnn nn amtr. Bu iki mdahale dnemi aslnda kamunun isel mimarisini deitirecek nc dnemin de temel belirleyeni olmutur. Nedir bu belirleme? Devletin bir organizasyon olarak yeniden retimini salayacak tm finansal kaynaklardan yoksunlamas. Devlet bir anlamda mlkszletirilmitir. Aslnda mali sosyolojinin kurucularndan

Goldscheidin (1917; A Sociological Approach to Problems of Public Finance) ve J.Schumpeterin (1918;The Crisis of the Tax State) almalarn gncel koullarda yeniden gzden geirmemiz gerekiyor. Hangi adan devletin kendisini yeniden retecek kaynak ve bu kaynaklardan en nemlisi olan vergi gelirlerini kaybetme asndan. lk iki dnemi tanmlayan en nemli zellik sadece

sermayenin devlete kar vergi isyan

(realizasyon) alardan bir alanlar kar olarak

deil ama ok daha nemlisi bu yeni sahip olduu Kamu kaynaklara kendi krizini

dnem de belirginleen sermayenin deerlenme (volarizasyon) ve gerekleme devletin-kamunun gndeme ynelmesi. Bu ynelme kendini yeniden retemeyen devletin krizi ile eitli rtmesini tamtr. teleyebilmek iin yeni kaynaklar sadece sermaye birikim srecine (deerlenme ve gerekleme olarak) ekmemi, bizzat kendisi irket gibi davranma eilimine girmitir. nc dnem KHKlerinin en nemli zellikleri bu sre iin gerekli dzenlemelerin hzla yaplmasdr. KAMUNUN Devlet nc dnemi tanmlayan en nemli zellik kamunun kendini yeniden retememe krizine kar bir dizi nlem aba gelitirmesidir. Bu nlem ve abay teorikkavramsal dzeyde tanmlayacak deiken kamunun sermayenin toplam boyunduruk altna girmesidir. Dier bir deile tam olarak srece farkllk yaratarak genileyen sermaye birikim mantnn gereklerine eklemlenmesidir. Bu eklemlenme kamu hizmetlerinin piyasada sunulmasn salayacak dzenekler ile yeni kaynaklar bulma adna egemenliini kullanarak ortak kullanm alanlar (commons) olarak tanmlanan doaya ait su-su havzalar, ormanlar, meralar, kylar ve hatta atklar bile piyasa mekanizmasnn iine ekilmesi olmutur. KHKlerin anlamamz olarak da iaret iin ettii nem alanlara kazanan ait bir dzenlemelerin iliki iaret ettii olarak gereklii biimi-ortaklk AYAKTA KALMA KRZNE ZM:Giriimci Kamu&irketleen

kamu-zel

ibirlii, devletin egemenliini gerektiinde kullanaca bir dier istisna hali stn kamu yarar hzl kamulatrma, kavramlar/mekanizmalarna
bakmamz gerekiyor. nc dnem de kartlan KHKler sreci hzlandrmak iin yasamay askya almtr, askya alnma sreci iinde yani alt aylk bir zaman diliminde devletin temel bileenleri arasnda ve zellikle tekilat yapsnda bir diziz deiiklie imza atlmtr. Bu alanda yeni bakanlklarn kurulmas zel bir nem arz

ediyor. Tekilat

(Ksa Ve

srede Grevleri

kartlan lk elden Hakknda

9 641

KHK sayl Kanun

ile

yeni

BAKANLIKlar Bakanlnn Kararnamede

kuruldu/birletirildi)

Kalknma Hkmnde

Kalknma Bakanlnn grevleri tanmlayan ikinci madde nemli ve deiime ait aklayc: a) lkenin doal, beeri ve iktisadi her trl kaynak ve imknlarn zel sektr ve yabanc tespit ederek takip edilecek iktisadi, sosyal ve kltrel politika ve hedeflerin belirlenmesinde Hkmete mavirlik yapmak. g) sermaye faaliyetlerinin plan hedef ve amalarna uygun bir ekilde yrtlmesini dzenleyecek tevik ve ynlendirme politikalarn genel erevesini hazrlamak ve Hkmete teklif etmek. j) Bilgi toplumuna ilikin politika, hedef ve stratejileri hazrlamak, bu alanda kamu kurum ve kurulular, sivil toplum rgtleri ve zel sektr arasndaki koordinasyonu salamak ve uygulamay etkin bir biimde ynlendirmek. Kalknma Bakanlnn grev tanmna giren lkenin doal-beeri

ve iktisadi kaynak ve imkanlarnn

tespit edilmesi ifadesini amamz iin 644

sayl evre ve ehircilik Bakanlnn kurulmas ile baz kanun ve kanun hkmnde kararnamelerde deiiklik yaplmasna bakmamz gerekecek, ve yine 645 sayl Orman ve Su leri Bakanlnn kurulmasna ilikin dzenlemelerini bu gzle incelememiz gerekiyor. Bu yeni dzenlemelerin dili ayn zamanda dzenlemelerin ynelimini de belirliyor. letme , doal

proje ,

pazarlamak ,
srece

koordinasyon

gibi kavramlar zel neme nemli. Orman ve Su

sahip. letme ifadesi burada zellikle kamu hizmetlerinin ticarilemesi ya da kaynaklarn eklemlenmesi asndan Bakanlna ilikin KHKde u c kkna bakalm: Orman rn ve hizmetlerinin

srekliliini gvence altna alarak ormanlar teknik, sosyo-kltrel, ekolojik ve ekonomik icaplara gre i letmek , orman rnlerinin retim, tama, depolama i ve ilemlerini yapmak ve yaptrmak, bu rnleri yurt iinde ve yurt dnda

pazarlamak . letme ve pazarlama iin gerekli dzenlemelerin ne olacan da

yine kamu belirlemiyor, projeler ile genel ereve belirleniyor yine ayn KHKden bir rnek: MADDE 7 a) Topran korunmas ve tabii kaynaklarn gelitirilmesi amacyla; havza btnl esas alnarak, lleme ve erozyonla mcadele, , heyelan ve sel kontrol ile entegre havza slah plan ve projelerini yapmak, yaptrmak, uygulanmasn izlemek, bu faaliyetlere

proje

baznda

destek

salamak, bu i ve ilemlerle ilgili politika ve stratejiler belirlemek, ilgili kurum ve kurulular arasnda ibirlii ve koordinasyon salamak. Yine Su Ynetimi Genel Mdrlnn grevleri tanmlanrken: a) Su kaynaklarnn korunmas, iyiletirilmesi ve kullanlmasna ilikin politikalar belirlemek. Temel ama

kullanmak, koruma da kullanmaya ynelik bir kullanma. Aslnda bu gelimeleri erken Sotho of temel kadar olduu zellikle sermayeye dntrememesidir. DeSothonun srarl insanlarn deil btn canllarn ortak yaamna etkin klnmas ancak devletin sahip olduu hem de glendirilmi dntrmesi yrtme iin dolaynda ifadeleri ksa srede genel kabul grecek ve sadece adlandrlan bu yeni sermayenin dnm ortam kamu iin eliyle ve ortak ait varlklar piyasa srecine ekilecektir. Doa sermayesi (natural capital) egemenlik ve iddet tekeli sayesinde gerekleebilir ve gerekleiyor da. Bu gerekletiriliyor. Kamunun kaynak salama ve salamak iin insanlarn yaam gerekli alanlarn gerekletirdii Ve hatta bu mdahaleleri dnem De almasnda (Mystery Az yeteri lkelerin sorunu sermayesi zenginlikleri de doay Capital).

belirtmiti gelimi

olmamas deil, sahip

kamu

giri imcili i

olarak

tanmlanyor.

mdahalelerin zorunlu olduu belirtiliyor. Aada grafikte grlecei zere Brokratik Kamu Ynetimden Giriimci Kamu Ynetimine geiin gerekli olduu savunuluyor. Peter G Klein, Joseph T Mahone, Anita M McGahan, Christos N Pitelis almalarnda hkmetlerin kendilerini daha ok bir giriimci/iadam gibi yeniden organize etmeye baladklarn iaret ediyorlar. Fakat burada iaret edilmesi gereken nemli nokta kamu giriimcilii zel giriimcilik ile rekabet etmiyor ve de onun yerini almaya almal. Kamu giriimcilii daha ok kamu ile zel arasnda bir dizi ittifak yolu isel balantlar/ tamamlayc balantlarn kurulmasna yol amal. evre ve Orman Bakan bir ara yle bir ifade kullanmt: Devletin Finans Kayna Yok, zel sektrn var. Devlet olanaklar salayacak zel sektr yatrm yapacak ve sonuta vatanda

hizmetten, zel sektr ise kar elde ederek bu iten faydal kacak. Devlet ise vatandaa hizmet gtrm olacak. Bu ifade ve bu ifadenin gerekleri Alain Badiounun iaret ettii gibi zamanla kamusalla zel arasndaki snrlar belirsiz hale getiriyor. Her ey zel olduunda, her ey kamusal da oluyor. Bu noktada fukara mutlak surette iktidardan yoksundur. Ve zel yaam kurgudan ibarettir. (A. Badiou ile sylei, Expres Dergisi). Kamu-zel arasndak ayrm ortadan kaldran hi kukusuz farkllk yaratarak geileyen sermaye mantn kamuyu da iermesidir. ehircilik Bakanlnn Tekilat evre ve ve Grevlerine ilikin KHKde bir de Kamu-zel

Sektor birlii Daire Bakanl oluturulmutur. Bu Daire Bakanlnn grevleri: a) Yatrm destek ve tantm faaliyetlerinde kamu kurum ve kurulular ile zel sektr arasnda ibirliini gelitirerek uygulamalarda eit muameleyi, saydaml salayc nerilerde bulunmak. b) Kamu-zel sektr ibirliinin iyiletirilmesine ilikin srece katk salamak ve bu kapsamda neriler gelitirmek. c) Kamu-zel sektr ibirlii faaliyetlerine etkinlik kazandrmak amacyla gerekli politikalarn oluturulmasna ynelik olarak ilgili merciler nezdinde giriimde bulunmak. olarak sralanmtr. Nerede balyor nerede bit,yor snrlar belirlemek zor. Bu snr ihlalini tanmlayan bir dier balk ise sermaye birikiminin toplumsal alana salmasn salayacak Kalknma Ajanslaryla bakanln balantsn kuracak

Kalknma Ajanslaryla birlii Daire Bakanlnn kurulmasdr. Grevleri yle

sralanm; a) Ulusal dzeyde yatrm destek ve tantm stratejisini, kalknma ajanslar ile ibirlii halinde belirlemek ve uygulamak. b) Kalknma ajanslarnca

uluslararas dzeyde yrtlen yatrm destek ve tantm faaliyetlerini koordine

etmek. c) Yatrmlara ilikin izin ve onay ilemlerinin tamamlanmasnda destek salamak zere kalknma ajanslar nezdinde bu ilemleri takip etmek. ) Trkiyede yatrmlarn artrlmasna katk salayacak her trl bilgi ve veriyi ilgili kurum ve kurululardan toplamak ve bu konularda kalknma ajanslaryla ibirlii yapmak. Devletin finansal bu kaynak kamu-zel kstn ortaklndaki amasn yeni konumu zellikle de doal de

kaynaklar piyasa srecine ekmesi kamunun kendini yeniden retememesi yani kolaylatrd oranda sermayenin gerekleme (realizasyon) ve deerlenme (volarizasyon) krizlerini amasna olanak salyor. Bunun anlam devletin kamunun bir yandan piyasay derinletirip-

geniletirken

dier

yandan

bu

derinleme

ve

genilemeyi

yaratmak

iin

yrtmnin glenmesini hzlandracak. Farkllk yaratan sermayenin genileyen

yeniden retimi

bylece ar biriken sermayelerin yeni sektrlere ynelerek

deersizleme krizini amakla kalmayp, kamunun yapsnda dntrecektir. Bu ifte dnm aslnda sermayenin ileyi koullarn sadece ortak kullanm alanlarn iermesi sonucunu dourmayacak ve ama ayn zamanda kamunun bu ileyie ekilmesine paralel olarak kamu personelin alma koullarnn da gibi yeni deimesine neden olacaktr. Piyasa koullarna adapte olmann gerei olarak kamu da alanlar hzla performans, yetkinlik, standartlama denetim-kontrol mekanizmalarna uyum salamak zorunda kalacaktr. Trkiyede

Tekel Direnii aslnda bu dnmn rndr. KHKler ile kamu alanlarnn srece taraf olarak katlmas beklenmeden onlar ilgilendirecek kararlarn hzla hayata sokulmasna neden olacaktr. Sermayenin olarak setii salk hizmeti, ayn yeni deerlenme alan zamanda kamunun balatt

Salkta Dnm Proram (SDP) ile hzlandrlmtr. Sag!lk Bakan

Recep

Akda SDPn

ulusal

politikann

btnleyici

bir

paras

olduunu belirtir. Uygulamaya konan

programa tepkili olan salk

emekilerine karlk Babakan ; istemeyen eker gider ifadesini kullanacaktr. Daha nce Tam Gn Yasas ile denedii salk uygulamas da KHK ile hayata geirdi. Bylece faaliyetlerde bulunan renim tepkilere neden olmutu. Ama bu yasay Yksek renim Kurumlar dnda

yeterszi olan salk emekilerinin zel sektre ynelmesinin n ald. zellikle mesleki yelerinin de niversitelerdeki hastalara bakmas yasakland. Bu ve benzeri uygulamalar ise srecin kamu alanlara ynelik sonular olarak analize konu edilmesi gerekiyor. Kamunun iletme tarz yaplara dnmn hzlandran KHK sonuta irket gibi rgtlenen devletin iyice belirginlemesine neden oluyor. Tm bu analizler ska iaret edilen siyaset ekonomi ayrmnn yeniden dnlmesi iin de nemli ipular salyor. Siyasi iktidarn tm bu etkinlikleri kamu-zel arasndaki snr ayrmlarn ortadan kaldrd oranda zaten bu ayrmn olmad gerei daha net grlyor. KHKler ile sermayenn ve kamunun

krizine ynelik bulunan her are sermayeleen kamu ile sermaye arasndaki derin sel ilikileri daha bir aa kararak takma burunu grnr klyor, ama ayn zamanda grnrlk arttka devletin sahip olduu iddet tekelini sreten etkilenenlere kar kullanmay daha bir hzlandryor. Tm bu gelimeler farkllk yaratarak genileyen sermaye birikim mekanizmasnn kitlelerin karar alma srelerine katlma anlamnda siyasal alan srekli ittifak daralttn syleyebiliriz. Ama siyasal alann daraltlmas ayn zamanda siyasal

alann

yeniden

tanmlanmasna

neden

olacaktr.

nk

kamu-zel

glenip gelitike yeni alanlar

sermayenin ileyiine dahil edilecek. Bu ise

sadece siyasal olann yeniden tanmlanmas deil, siyasal alann genilemesine neden olacak. Son yllarda HES alannda yaanan geni apl mcadeleyi bu deikenlerle dndmzde siyasal olan ile siyasal alannn nasl yeniden yeniden belirlendiinin grm oluruz.Sermaye birikiminn farkllk yaratarak genilemesi hem sistemin toplam yeniden retimini salyor, hem de sistemin elikilerini daha genileyip derinlemesine neden oluyor.