OTOMOTV SEKTRNDE RADYO FREKANSLI TANIMA (RFID) SSTEMLERNN KULLANIMI Alp STNDA, Baar ztayi stanbul Teknik niversitesi

Endstri Mhendislii Blm ZET: Radyo Frekansl Tanma Sistemi (RFID), etrafnda anten sarl olan bir mikroip (etiket) ve bir okuyucudan oluan otomatik tanma sistemidir (Auto-ID). Veri ve enerji transferi, etiket ve okuyucu arasnda herhangi bir temas olmadan salanmaktadr. RFID etiketleri, yksek miktarda bilgi depolayabilmekte, toplu halde hatasz ve hzl bir ekilde okunup yazlabilmektedir. Farkl evresel koullar iinde kullanlabilmekte ve okuyucular sayesinde veri iletiimini uzak mesafelerden salayabilmektedir. RFID sistemlerinin, mobil ve kablosuz iletiim teknolojileri iindeki nemi giderek artmakta, farkl kullanm alanlar ile ok sayda sektr etkileyecei bilinmektedir. Otomotiv sektrnde RFID teknolojisinin kullanm farkl alanda incelenebilir: para izleme, sabit varlklarn ynetimi ve arala ilgili uygulamalar. Bu almada otomotive sektrnde yer alan potansiyel kullanm alanlar belirlenecek, mevcut uygulamalardan rnekler verilecektir. Bir otobs fabrikasnda yer alan kk para ambar iin RFID sistemi nerilecektir. Otomotiv sektrnde RFID uygulamalarna geite etken faktrler ve uygulama srasnda yaanabilecek sorunlar incelenecektir. Anahtar Kelimeler: Radyo Frekansl Tanma Sistemi (RFID), otomotiv sektr, sabit varlk ynetimi, para izleme

1. GR Radyo Frekansl Tanma Sistemlerinin (RFID) mobil ve kablosuz iletiim teknolojileri iindeki nemi giderek artmakta, farkl kullanm alanlar ile ok sayda sektr etkileyecei bilinmektedir. RFID, radyo dalgalarn kullanarak rn ve malzemelerin tannmasn salayan bir otomatik tanma sistemidir. RFID etiketleri, yksek miktarda bilgi depolayabilmekte, toplu halde hatasz ve hzl bir ekilde okunup yazlabilmekte, farkl evresel koullar iinde kullanlabilmekte ve okuyucular sayesinde veri iletiimini uzak mesafelerden salayabilmektedir. Bu zellikler RFID teknolojisinin, dier otomatik tanma sistemlerinden biri olan Barkod teknolojisine olan stnlkleri olarak gsterilebilir. RFID teknolojisi ile ilgili veri iletiim / saklama standartlarnn gelimesi ve yar iletken teknolojisindeki gelimelerin salad maliyet d ile birlikte bu teknolojinin hzla yaygnlamas beklenmektedir. RFID pazarndaki gelimeler, uygulama alanndaki hareketliliin giderek arttn gstermektedir. IDTechEx irketi tarafndan yaymlanan aratrma raporunda, 2006 ylna kadar 2,4 milyar adet RFID etiketinin satld ve bu satlarn 600 milyon adedinin sadece 2005 ylnda gerekletii bildirilmektedir. 2006 ylnda 2,71 milyar USD olan bu pazarn, 2016 ylnda 26,23 milyar USD olaca beklenmektedir. Venture Development irketinin yaymlad raporda RFID pazarnn otomotiv sektr iindeki pay 2005de toplam 312 milyon dolara ulamtr. Yllk % 20 byme tahmini ile 2010 ylnda RFID pazarnn otomotiv sektrnde 765 milyon dolarn zerine kmas beklenmektedir. Ayrca RFID donanmlarnn bu pazarn % 56sn oluturduu tahmin edilmektedir.

Otomotiv sektrnde RFID teknolojisinin kullanm farkl alanda incelenebilir: para izleme, sabit varlklarn ynetimi ve arala ilgili uygulamalar. Bu almada otomotive sektrnde yer alan potansiyel kullanm alanlar belirlenecek, mevcut uygulamalardan rnekler verilecektir. Otomotiv sektrnde RFID uygulamalarna geite etken faktrler, uygulama srasnda yaanabilecek sorunlar incelenecek, bir otobs fabrikas kk para ambar iin RFID sistemi nerilecektir. 2. RFID TEKNOLOJS Radyo Frekansl Tanma Sistemi (RFID), etrafnda anten sarl olan bir mikroip ve bir okuyucudan oluan otomatik tanma sistemidir (Auto-ID). Veri ve enerji transferi, mikroip ve okuyucu arasnda herhangi bir temas olmadan salanmaktadr. Okuyucunun yayd elektromanyetik dalgalar antenle bulumakta ve mikroipteki devreleri harekete geirmektedir. Mikroip dalgalar modle ederek okuyucuya geri gndermekte ve okuyucu da yeni dalgay dijital veri haline dntrmektedir. (ekil 1)

ekil 1: RFID Sistemi

3. OTOMOTV SEKTRNDE DEER ZNCR VE RFID Otomotiv sektrnde deer zinciri, para tedarikisi, lojistik servis salayc, retici, bayi ve servis istasyonlarndan oluur. Tedariki, otomotiv montajnda kullanlan hammadde veya para retimini gerekletirir. Lojistik servis salayc, otomotiv deer zinciri zerinde tama ve depolama hizmeti verir. retici, mterinin satn ald aracn retiminden sorumludur. Bayi, ara, yedek para ve aksesuar sat ilerini gerekletirir. Servis istasyonlar da tamir ve bakm ilemlerinden sorumludur.

Para Tedarikisi

Lojistik Servis Salayc

retici

Bayi / Servis

ekil 2: Otomotiv Deer Zinciri RFID sistemi, tedarik zincirinin tm halkasnda uyguland zaman gerek anlamda fayda salamaktadr. Verilerin zincir zerindeki paylam belirlenmi standartlar dahilinde gerekletirilir. retilen her parann etiketlenmesi tedarik srecinde tam grnrln salanmasnda ideal durum olarak gsterilebilir. Para tedarikisi etiketleme ilemini uygulamaya koyarken, retim srelerini deitirmekte ve etiket maliyetine katlanmaktadr. Depo ynetiminde iyileme salarken, datm hzlandrmaktadr. Bu senaryoda etiketleme maliyeti para tedarikisi asndan yk olutururken, en fazla getiriyi retici salamaktadr. Paralar etiketlenmi ve hazr olarak geldii iin tek stlenilen maliyet okuyucu altyapsnn kurulmas ve mevcut IT altyapsna entegre edilmesidir. RFID sistemi stok ynetimi, hrszlk kontrol, orijinal parann dorulanmas, retim ve geri dnm gibi konularda ok sayda fayda salanmaktadr. Tedarik zinciri zerindeki maliyet ve faydalar aadaki tabloda gsterilmektedir.

Para Tedarikisi MALYET Etiketleme retim srecindeki deiiklikler Okuyucu altyaps Datm Hrszlk Kontrol -

retici Okuyucu altyaps Mevcut IT srecine entegrasyon

Bayi / Servis Okuyucu altyaps

FAYDA

Stok ynetimi Hrszlk kontrol Orijinal dorulama Montaj Datm Geri ar destek Geri dnm iin para

Datm Bakm Hrszlk kontrol Orijinal para dorulama

Tablo 1: Otomotiv Deer Zinciri Maliyet/Fayda RFID sistem uygulamalarnda maliyetin zincir zerindeki paylam nem arz etmektedir. En ok fayda salayan zincir yesinin, retici olmas dolays ile sistemin entegrasyonu iin de tedarikiye finansal destek salamas uygun gzkmektedir. Otomotiv deer zinciri zerindeki RFID uygulamalarn farkl grupta inceleyebiliriz: Para izleme, sabit varlk ynetimi ve arala ilgili uygulamalar. Para izleme, tedarik zincirine stok ynetimi, orijinal para dorulama, hrszlk

kontrol, montaj, bakm, rn geri arma, geri dnm gibi sat sonras hizmetler asndan faydalar getirir. Bu srete RFID etiketleri yeniden kullanlabilir deildir ve ak evrim sz konusudur. Bu nedenle tedarik zincirinin her halkasnda standartlatrlm RFID altyaps gerektirir. Sabit varlklarn ynetiminde firma iinde yer alan kaynaklarn ynetimi sz konusudur ve bu nedenle kapal evrimden

bahsedilebilir.

Konteynr ve ara/ gere gibi firma kaynaklarnn ynetimi bu

kapsamda dnlmelidir. Ara tanma, giri kontrol, lastik basn izleme arala ilgili uygulamalar snfnda saylmaktadr.

Para izleme Stok Ynetimi Orijinal para dorulama Hrszlk Kontrol Montaj Bakm rn Geri arma Geri Dnm

Sabit varlk ynetimi Konteynr Ynetimi Ara/gere Ynetimi

Ara ile ilgili uygulamalar Ara Tanma Giri Kontrol Lastik Basn zleme

Tablo 2: Otomotiv Deer Zinciri RFID kullanm A.T Kearneynin yapt aratrmaya gre etkin almayan tedarik zincirinde operasyon maliyetleri %25 artmaktadr. Malzeme ve bilgi ak arasndaki farkllk kam etkisini arttrmaktadr. Etkin olmayan zincirde fazla retim gerekleir, stokta bulunmama durumu oluur ve gvenlik stoklar artar. Para izlemede iki deiik yntem kullanlabilir. lk yntemde her para iin bir etiket kullanlr. Bu paralar ara kimlik (ID) numaras ile ilikilendirilir. kinci yntemde etiket, paralarn tand palet ya da konteynrlarda kullanlr. Bu yntemde birden fazla para, konteynr ya da paket zerindeki etiketler ile izlenir. zellikle yeniden kullanlabilir tama sistemlerinde para izleme daha dk maliyet ile salanabilir. Stok ynetimi asndan malzemelerin depolara giri ve klar, montaj istasyonlar arasndaki geileri izlenebilir. Daha dk gvenlik stoklar, Bu sistemin faydalarn u ekilde zetleyebiliriz: malzeme aknn daha hzl ve doru bir ekilde

salanmas, yksek maliyetli acil siparilerin azalmas, malzeme giri klarnda

otomasyon salanmas. Paralarn RFID etiketleri ile izlenmesi, paralarn gereklik kontroln salamakta, sahtecilii engellemekte, hrszlk kontrol gerekletirmektedir. Fire oran da azalmaktadr. Montaj otomasyonu iin farkl senaryodan bahsedilebilir: a) Tam Otomatik Montaj: Tm paralarn zerinde etiket bulunur. RFID sistemi retim srelerinin tam otomasyonunu salar. Makineler her paray tanr ve montaj en doru ekilde gerekleir. Faydalarn da u ekilde sralayabiliriz: Entegre toplam kalite kontrol, srecin gerek zamanl izlenmesi ile en doru kt planlamasnn yaplmas, retim srelerinde srekli geliimin salanmas, makinelerin daha esnek bir ekilde kullanmnn salanmas, insan gcnden kaynaklanan hatalarn ve manel ilerin ortadan kaldrlmas. b) Siparie gre retim: zel baz paralarn etiketlenmesi ile mteriye ynelik siparilerin daha doru hazrlanmas salanr. Konfigrasyon hatalarnn ortadan kaldrlmas ve otomatik kalite kontrol ile daha hzl montaj yaplmas bu senaryonun faydalar arasnda saylabilir. c) Sre ii izleme: Montaj hattnda rn durumunun gerek zamanl olarak izlenmesi ile planlama faaliyetlerinin iyiletirilmesi salanmaktadr. Bu senaryoda faydalar u ekilde sralanabilir: kt planlamasnn daha iyi yaplmas, montaj istasyonlarnda kapasite kullanmnn iyiletirilmesi ve evrim srelerinin drlmesi, retim srecinin baz admlarnda kalite kontrolnn iyiletirilmesi. Sat sonras hizmetler kapsamnda paralarn tarihesinin bilinmesi ile ara bakm kararlarnn daha iyi verilmesi salanmaktadr. Etiketlenen her para demontaja gerek kalmadan sistem iinde grntlenebilmektedir. Gerekletirilen bakm/tamirat ilemleri otomatik olarak kayt altna alnmakta, bakm srecinde yaplan hatalar ortadan kaldrlmakta, nleyici bakm salanmakta ve yedek paralar zerinde rn bilgileri tutulmaktadr. Etiketlenmi paralarn ara kimlik (ID) numaras ile ilikilendirilmesi hata durumlarnda geri arlacak rnlerin kolayca belirlenmesini

salamaktadr. Geri dnm iin demonte edilecek aralarda paralarn doru tasnif edilmesi ve para deerinin belirlenmesi salanmaktadr. Sabit varlklarn ynetimi kapsamnda kapal evrim iinde konteynr, palet ya da dier tayc birimlerin etkin bir ekilde izlenmesi gerekletirilir. Bu sre dahilinde kazanmlar u ekilde sralayabiliriz: Konteynrlarda rota hatalarnn azalmas, kargo terminallerinde konteynrlarn daha hzl ellelenmesi, kaynaklarn daha etkin kullanm, konteynrlarn yeniden kullanma daha hzl hazrlanmas, gnderim yerinin etikette saklanabilmesi, barkod etiketlere gre dayankllnn daha yksek olmas. retimde kullanlan ara ve gere kullanmlarnn izlenmesi ayrca yanl yerlerdeki ara/gerelerin belirlenmesi ve eksikliklerin kontrol edilmesini salanmaktadr. Arala ilgili uygulamalar kapsamnda ara yeri belirleme, otomatik gei ve lastik basn izleme gibi ilemler saylabilir. Arata bulunan RFID etiketi ile aracn saha iindeki yeri belirlenmekte, hrszlk kontrol salanmakta ve geilerde otomatik deme (kpr, otopark) yaplabilmektedir. Anahtarda bulunan RFID etiket ile gvenlik kontrol salanmaktadr. Her lastik iin verilen ayr kimlik (ID) numaras ile lastik basn deerleri izlenmektedir. 4. BR OTOBS FABRKASI KK PARA AMBARI N RFID SSTEM NERS Bu almada bir otobs fabrikasnn kk para ambarndaki (iki kutulu) malzemelerin imalat alanna sevkyat sreci iin RFID sistemi nerilmitir. malat iindeki farkl istasyonlarda kk paralar iin iki kutu iinde stoklama yaplmaktadr. Kutulardan biri boaldnda imalat sorumlusu, kutu iine kanban kart yerletirmektedir. malat alannda dolaan depo sorumlular bu kartlar toplayarak, imalat iin gerekli kk para talebini karlamaktadr. Sre dahilinde drt tip kk para kutusu bulunmaktadr. Kk para kullanan 25 adet imalat istasyonu

bulunmaktadr. Kk para ambarnda malzemelerin yeri srekli deimekle birlikte, sadece farkl tama kutusu tipleri iin yerler sabittir. Dolamdaki toplam tama kutusu says 10.000 adettir. Kanban kartlar imalat raflarndaki kutulardan gnde on defa toplanmaktadr. Mevcut srecin admlar u ekilde sralanabilir: Biten malzeme iin kanban kartnn imalat personeli tarafndan kutuya yerletirmesi Kartlarn depo personeli tarafndan imalat alannda bulunan raflardaki kutulardan toplanmas Kartlarn malzeme talebinin yapld odaya gtrlmesi Eski kartlarn lazer okuyucuda okutularak malzeme talebinin yaplmas Yeni kartlarn yazclardan bastrlmas Yeni kartlarn lazer okuyucuda okutularak talebin stoklardan drlmesi Yeni kartlarn depolama alanna gtrlerek, depoda bulunan yerlerine gre sralanmas Malzemelerin ambardan karlmas ve bekleme alanna gtrlmesi Malzemelerin datm yerlerine gre sralanmas Malzemelerin tama arac ile imalata sevkyatnn gerekletirilmesi

nerilen yeni srete her kutuda sklp taklabilir RFID etiketi bulunmaktadr. Bu etiketlerin okunma ve yazlma zellii bulunmaktadr. Raflardaki okuyucular talep emrini depo birimine iletmektedir. Talep listesi hazrlanmakta, ambar knda malzemeler byk bir elektronik kapdan geirilmektedir. Talep miktar ambar stok kaytlarndan drlmektedir. Yeni srecin admlar u ekilde sralanabilir: malat personelinin biten malzeme iin RFID etiketini rafa yerletirmesi Etiketin raflardaki okuyucudan okunmas Gnlk belirli bir periyotta malzeme talep listesinin oluturulmas (otomatik) Malzemenin talep listesine gre ambardan toplanmas

Tama kabnn zerindeki etiketlerin yazdrlmas Malzemenin elektronik kapdan geirilerek bekleme alanna gtrlmesi Malzemenin datm yerlerine gre sralanmas Malzemenin tama arac ile imalata sevkyatnn gerekletirilmesi

Yeni srete manel kart okuma ilemleri ve insan hatas olasl ortadan kaldrlmakta, malzeme talebi gerek zamanl olarak oluturulmaktadr. Sre daha az personel ile daha ksa zamanda gerekletirilmektedir. Malzemenin toplanmas ve ambar alanndan karlmas ile birlikte stoklar gerek zamanl olarak kaytlardan drlmektedir. Srecin toplam sresi (gnlk adam x saat), hata oran, toplam kat edilen mesafe, personel says, talebin ortalama karlanma sresi ve maliyet yeni srecin mevcut sre ile karlatrlmasnda kullanlacak gstergelerdir. 5. SONU RFID teknolojisinin otomotiv sektrnde tedarik zinciri asndan ok byk yararlar bulunmaktadr. Bunlar zincirin daha sk izlenmesi ve ynetilmesi, stok ynetiminin daha az alan ile salanmas, dk iilik maliyetleri, mteri hizmetlerinde geliim salanmas, fire oranlarnda azalma, mterilerin daha iyi hedeflenmesi ve mteri davrannn daha iyi modellenmesi olarak sralanabilir. RFID ile desteklenen tedarik zinciri uygulamalarnda zincirde etkinlik, doruluk ve gvenlik salanabilmektedir. Gerek zamanl stok ve lojistik bilgisi retici, tedariki, datc ve perakendeciler tarafndan zincirin her aamasnda paylalmaktadr. RFID teknolojisinin gerek faydalar, firma bazndaki kapal evrimlerden ziyade

zincir zerindeki geni katlml kullanm ile salanmaktadr. RFID uygulamalarnn baarya ulamas iin, baz sorunlarn ncelikli olarak ortadan kaldrlmas gerekmektedir. Bunlardan ilki endstriyel standartlarn ortaya koyulmasdr. RFID

etiketlerinin okunma performans metal objelerin bulunduu ortamlarda azalmaktadr. Bununla ilgili almalar devam etmekle birlikte, metal etkisini ortadan kaldran pasif etiket tasarmlar ve aktif sistemler dahilinde oluturulan zmler pahalln korumaktadr. RFID teknolojisinin entegrasyonunda standart ara yazlm eksiklii ve pratik tecrbe asndan gerek uygulama saysnn azl da sorunlar arasnda gsterilebilir. RFID sistemlerinin oluturduu faydalar, zincirin her halkasna eit ekilde dalmamakla birlikte, uygulamann getirdii finansal ykn zincirin yeleri arasnda nasl paylalaca da belirsizlik tamaktadr. RFID teknolojisindeki pozitif gelimeler tm bu sorunlara ramen, tedarik zinciri srelerini deitirecek; tedariki, datc ve perakendeci bir araya gelerek ortak stratejik yatrm kararlar alacaktr. Bu almada RFID teknolojisinin otomotiv sektrndeki potansiyel kullanm alanlar belirlenmi, uygulama iin almas gereken sorunlar ortaya koyulmutur. Bir otobs fabrikasnda yer alan kk para ambar iin RFID sistemi nerisi yaplmtr. Gelecek almada nerilen sistemin fayda ve maliyeti belirlenen performans ltleri asndan saysallatrlacaktr. 6. KAYNAKLAR Chow, K.H., Choy, K.L., Lee W.B., Lau, K.C. (2005), Design of a case based resource management system for warehouse operations, Expert Systems with Applications in press Krkkinen, M., (2003) Increasing efficiency in the supply chain for short shelf life goods using RFID tagging, International Journal of Retail & Distribution Management , 31 , 529-536.

Lionel, M.N., Yunhao, L., Lau, Y.C., Abhishek, P.P., (2004) LANDMARC: Indoor Location Sensing Using Active RFID, Wireless Networks, 10, 701-710. McFarlane, D., Sarma, S., Chirn, J.L., Wong, C.Y., Ashton, K., (2003), Auto-ID systems and intelligent manufacturing control, Engineering Applications of Artificial Intelligence , 16 , 365-376. Ngai, S.M.T., Cheng, T.C.E, Au, S., Lai, (2005), K., Mobile commerce integrated with RFID technology in a container depot, Decision Support Systems in press Sheffi, Y. (2004) RFID and the innovation cycle, The International Journal of Logistics Management,15,10 Strassner, M., Fleish, E. (2003), The Promise of Auto-ID in Automotive Industry, MLAB whitepaper, MLB AUTOID-BC-001. Ustundag, A. (2005) RFID Technology: A Paradigm Shift in Business Processes , 35th International Conference on Computers and Industrial Engineering Conference, 35, 2065-2070. Ustundag A.,Tanyas M., (2006), Radyo Frekansl Tanma Sistemi (RFID) Yatrmlarn Etkileyen Faktrler zerine Bir alma, YAEM 26. Ulusal Kongresi, 26, 186-189. Wu, N.C., Nystrom, M.A., Lin, T.R., Yu, H.C., (2005), Challenges to global RFID adoption, Technovation, in press