1

STANBUL NVERSTES MHENDSLK FAKLTES

NAAT MHENDSL BLM
BTRME TEZ

YIMA YAPI
TASARIMI VE ANALZ
1.1.1 HAZIRLAYAN :

Nubar BATUR

DANIMAN
Do. Dr. Seyit Ali KAPLAN

1.1.2

HAZRAN 2006

ZET
Trkiyede yaplarn byk bir oran, yma olarak yaplmaktadr. Yma yaplar baz
alardan stn olmalarna karn, ok ar olmalar ve deprem gibi dinamik ve yatay
yklere dayanmlarnn az olmas nedeniyle, genellikle depreme dayankl yap olarak
nitelendirilmezler. Ancak ekonomik koullardan dolay, Trkiyede yma yap yapm
devam edeceinden, bu yaplarn elden geldiince depreme dayankl yaplmas,
depremlerdeki davranlarnn bilinmesi ve deprem dayanmlarnn arttrlmas
gerekmektedir.Yma yaplarda hemen tm duvarlar tayc olduu iin duvarlardaki
her trl hasar dorudan tayc sistemi etkiler ve bu adan betonarme yaplardaki gibi
tayc ve tayc olmayan blm hasar gibi bir ayrm yaplamaz.
Bu almada yma yaplarn depereme kar gsterdii reaksiyonlardan yola karak
yma yap elemanlarnda meydana gelen gerilmeler hesablanmtr. Seilen deprem
blgesine gre yap modellenmitir. Belirlenen deme, hatl ve duvar kalnlna gre
bina arl bulunup edeer deprem yk metoduna gre binaya gelen deprem ykleri
bulunmutur. Gelen yklere kar duvarlarda oluan geilmeler bulunarak emniyet
gerilmeleriyle karlatrlmtr.

1.

GR

Bilindii zere yma yaplar genel anlamda depreme klasik betonarme ya da elik
yaplara oranla daha az dayankldr. Az gelimi veya gelimekte olan lkelerde, krsal
kesimde ve ehirlerin gecekondu blgelerinde konutlar, kullanclar tarafndan, ta,
kerpi, briket veya pimi toprak tulalardan yma yap eklinde ina edilmektedir. Bu
yaplar deprem gibi yatay ykler altnda zayf dayanm gstermektedir. Son
depremlerde ran ve Trkiyede krsal kesimde hayat kayb byk olmutur. zellikle
az gelimi lkelerde krsal kesimde at toprak olarak yaplmakta ve her mevsim bu
atlar zerine yeni toprak tabakas serilerek sktrlmakta ve at iyice
arlamaktadr. Bu ar atnn deprem esnasnda kullanclarn zerine gmesi byk
felaketlere neden olmaktadr.
Yma yapy oluturan ta, tula, kerpi har ve beton gibi malzemelerin basn
dayanm yksek, ekme dayanm dktr. Bu maddeler gevrek malzemeler olduu
iin basn ve ekme

etkisine maruz kaldklar zaman

ok az bir deformasyona

ugrarlar. Deprem kuvvetlerinden veya zeminde meydana gelen deiikliklerden dolay

doan ekme gerilmelerini karlayamazlar. ekme gerilmelerini karlayamayan
tayc elemanlarda ekme atlaklar meydana gelir. Deprem hareketiyle birlikte bu
atlaklarn ynleri veya atlak ekilleri yapnn iilii, kullanlan malzemelere ve
duvarlardaki boluk alanlarna

gre deiiklikler gsterir. Bu atlaklar genellikle

pencere ve kap boluklar evresindeki blmlerde meydana gelir.

Yma yaplarda

deprem

hareketleriyle meydana gelen bu atlaklarn veya dier

hasarlarn giderilmesi iin bir ok glendirme yolu kullanlarak bu yaplarn

yaanmaya elverili akile getirilmesi mmkn olmutur. Glendirme olarak eitli
yntemler kullanlmtr..

2.

YIMA YAPI TANIMI VE DEPREM ALTINDA DAVRANII

Talar veya tulalar, tayc olacak ekilde,st ste koyup, harla balanarak ve yap
demesininde bu duvarlara tahta veya ktklerle bindirme yoluyla ivi kullanmadan
monte edilmi sistemlere yma yap denir.ekil-2.1 Yma yaplarda duvarlarn hem
mimari hemde tayc ilevi vardr. Duvarlar hem hacimlari oluturur, yapy d
etkenlerden koruduklar gibi yapnn ilevi gerei oluturulan i blmelerini de ayrrlar.
Duvarlarn bu birden ok ilevi kullanm ve yapm asndan yma yaplarn nemli
stnldr.(Baylke-2001)

ekil-2.1 Yma yap (A.BAYRAKTAR )

Trkiyede yaplarn byk bir oran, yma olarak yaplmaktadr. Yma yaplar
baz alardan stn olmalarna karn, ok ar olmalar ve deprem gibi dinamik ve
yatay yklere dayanmlarnn az olmas nedeniyle, genellikle depreme dayankl yap

olarak nitelenmezler. Ancak ekonomik koullar karsnda, Trkiyede yma yap

yapm devam edeceinden, bu yaplarn elden geldiince depreme dayankl
yaplmas,

depremlerdeki

davranlarnn

bilinmesi

ve

deprem

dayanmlarnn

arttrlmas gerekir (Baylke, 1992).

Tula yma yaplar depreme kar, betonarme yaplara gre ok daha az dayankldr.
Kristal ve katmanl bir yaps olmayan tula ve hartan oluan yma
yap elemanlarnn snek davranmas olanak ddr. Tula duvarlar, gevrek yap
elemanlardr. Betonarme gibi donatl yma olarak yaplrlarsa, snek bir nitelikleri
olmaktadr. Kalc deformasyon yaparak deprem enerjisi tketme gleri, betonarme
yaplara gre ok azdr. Bu bakmdan 1. derece deprem blgelerinde zemin ve birinci
kat olmak zere en ok iki katl yaplabilirler. 2. ve 3. derece deprem blgelerinde 3
katl, 4. derece deprem blgelerinde 4 katl yaplabilirler. stenirse bir de bodrum
katlar olabilir. Tula yma yaplarn konut dnda, iinde ok sayda insan
bulunabilen okul, cami, salk evi, iyeri gibi amal yaplar olmamas gerekir.
Burada verilen ayrntlara uyularak yaplm tula yma yaplarn deprem
dayanmlar biraz daha ykselmektedir (Baylke, 1998a).
Yaplarn depremlerdeki davranlarn incelemeden nce, atalet kuvveti
kavramndan bahsetmek gerekir. Duran veya sabit bir hzla hareket eden her cisim,
kendisini harekete geirecek veya hzn deitirecek herhangi bir d kuvvete kar,
arlndan dolay bir direnme gsterir. Bu direnme, tesir eden kuvvete aksi ynde
oluur. Bu kuvvetin bir rnei aniden kalk yapan bir motorlu ara iindeki kiinin
geriye doru gitmesi ve aniden fren yapan arabadaki yolcunun ne doru gitmesi
olarak belirtilebilir. te bu ekilde oluan kuvvetlere atalet kuvveti denir. Yaplarda
ise zeminin depremde hareket etmesi, yapnn arlnn da buna kar direnmesi
sonucu atalet kuvvetleri oluur.
Yaplarn depremde davranlar ekil 2.2de gsterildii gibi olmaktadr.
Zeminde olan hareket, binay bir tarafa doru ekmeye balar. Ancak yap arl ile
bu harekete kar koyarak yapnn tekrar eski haline gelmesini ister. Bu ekilde yap
saa sola sallanp sallanarak deprem srasnda oynar. Sz konusu gidip gelme
hareketi srasnda oluan atalet kuvvetleri ve deprem kuvvetleri yapy iki ucundan

ekmeye balarlar. Eer yapy meydana getiren elemanlar arasnda yeterli bir diren
varsa, yani yap elemanlarnn yap paralarn bir arada tutabilme gc varsa, yap
atlamadan durabilir. Eer bu g yoksa atlaklar olumaya balar. Depremin devam
etmesi ile bu atlaklar geniler ve giderek yapnn duvarlarnn, kolonlarnn
paralanp dalmasna ve katlarn birbiri stne kmesine kadar varan ykmlar
olabilir (Baylke, 1978).

ekil 2.2.Yaplarn depremdeki davranlarnn ematik aklanmas (Baylke, 1978)

3.YIMA YAPILARDA HASAR BMLER

Yma yaplarda hemen tm duvarlar tayc olduu iin duvarlardaki her trl hasar
dorudan tayc sistemi etkiler ve bu adan betonarme yaplardaki gibi tayc ve
tayc olmayan blm hasar gibi bir ayrm yaplamaz. Yma yaplarn duvarlar
oturmalara kar ok duyarldr. En kk temel oturmas duvarlarda hemen gzlenir.
Bunun nedeni yma duvarn gevrek malzemeden meydana gelmesi ve bu malzemenin
atlamadan dayanabilecei elastik gerilim ya da yklerin ok dk olmasdr.dayanm
zayf bir malzeme olduu iin kolayca hasar grr.

3.1 OTURMA ATLAKLARI VE HASARI

Oturma atlaklar yapnn temelinin daha ok oturduu blmler ile dier blmler
arasndaki snrlar belirler. (ekil 3.1) yma yaplarda eitli oturma atlaklar
grlmektedir.. Bir cephenin ortasndaki oturma kelerden fazla ise oturma atlaklar
temele yakn blmlerde daha genitir.(ekil 3.2a). Eer keler, otaya gre daha ok
oturuyorsa , eik oturma atlaklar yukarya doru daha genitir.(ekil 3.2b) .Bir kede
oturma farkl ise st taraftaki atlak daha genitir.( ekil 3.2c) (Baylke-2001).

SEKL 3.1 Yma yaplarda eitli oturma atlaklar

(a)

(b)

(c)
ekil 3.2 (a.b.c) Farkl oturma biimlerine gre atlaklarda olan almann biimleri

Yma yaplarda oturma hasarnn nedeni ounlukla smellerin altndaki zellikle killi
zeminlerin tama gcnn su kaaklar sonucu zayflamasdr. Yma yaplarn

duvarlarna gelen dey gerilmeler ile kullanlan

smel boyutlar karlatrlnca

zemine aktarlan gerilmelerin olduka kk deerlerde olduu grlr. Eer ok s

temel yaplmam ise yapnn kendi arlndan dolay oturma olasl azdr. Ancak
kullanma suyu, kolorifer tesisat suyu kaaklar gibi basn altndaki

sular ile

kanalizasyon kaaklar ya da baka yeralt su szntlar nedeni ile smellerin altnn

boalmas ya da buradaki killi zeminin kohezyonunun azalmas oturma hasarna yol
amaktadr. zellikle plastisitesi yksek ve geirimsiz olan killi bir zeminde oturma
yava olmakta ve uzun bir sre sonra ortaya kabilmektedir. Oturmaya yol aan su
kaann giderilmesinden sonra kuruyan kilin bzlmesi ile oturmalar bir sre daha
devam eder. Kurak mevsimlerinin sonuna doru zeminin su ieriinin azalmas ile
artan bzlme

sonbahar mevsiminin

balangcnda en yksek dzeyde oturma

atlaklar oluturmaktadr. Bu nedenle pek ok yapda atlaklarn mevsimsel olarak

alp kapand gzlenebilir. Bununla birlikte gevek zemine kurulmu yma yaplarda
deprem etkisiyle oturmalar daha hzl bir ekilde gerekleerek duvarlarn gmesine
yol amaktadr.1 Mays 2003 Bingl depreminde gevek zemine kurulmu yma
oturmasyla birlikte duvarlarn gmesi (ekil-3.3) de gsterilmitir

ekil-3.3 Gevek zeminli duvar alt hatlsz bina (YDGA-2005)

10

3.2 DEPREM HASARI

ekil-.3.4de yma yaplarn deprem etkisi altnda kuvvet dalmn gstermektedir.
Kenar duvar (B) atdan ve temelden gelen etkilerin altnda kesme kuvvetleri ile
zorlanmaktadr. Bunun sonucu olarak ekil-3.5a ve ekil-3.5b de grlen kuvvetler
boluklar arasndaki duvarlarda 45 derecelik eik ekme atlaklar oluturmaktadr.
Eik ekme atlaklar,har dayanm tula dayanmndan daha dk ise.(ekil-3.6b),
derzlerden geer. Har dayanm tula dayanmndan daha yksekse ise eik ekme
atlaklar tulalarda keserek oluur.(ekil-3.6a) .Deprem srasnda meydana gelen dier
hasarlardan biride tac duvarlarn topuk blgelerindeki ezilmeleri ve tayc duvarn
demelerden ayrlmasdr. (ekil 3.6c ve 3.6d). Deprem yknn tersinir bir yk
olmas sonucu ilk oluan atlaklara dik olmas sonucu

x eklinde eik ekme

atlaklar grlr. Dey gerilme az ise atlaklar arasnda 90 derece a olan 45 derece
eimli kesme atlaklar eklindedir. Eer duvar dzlemi iinde nemli dey gerilim
varsa, duvar boluklar byk olan yap cephelerindeki dolu duvar paralarnda dey
gerilme yksektir, kesme atlalarnn as 45 dereceden daha byk olur.atlaklarn
yeri ve as duvardaki boluk miktarna ve yerine gre deiir: (ekil-3.5c ve 3.5d)
Eer deprem yer hareketinin dey bileeni byk ise, depremin merkezine yakn
yerlerde dey yndeki deprem kuvvetleri nemli boyutlara ulaabilir. Bu kuvetlerde
boluklar arasnda dey blmlerde kesme atlakalar oluur.
Yma yaplarn duvarlar dzlemlerine dik ynde de hasar grebilir. Bu tr hasarn
nedeni duvarlarn st balarndan birbirine yeteri kadar rjit bir deme pla, at makas
ya da hatl ile balanmam olmasndandr( ekil.3.7) Bu durumda ekil-3.4 de
anlatlan davran geerli deildir. st balarndan yeterli biimde balanmam
duvarlar ters pandl gibi, bahe duvarlar gibi,serbest durmaktadrlar. Geni aklklar
olan okul,cami gibi byk hacimli alanlar eviren betonarme bir plak sistemi ile de olsa
birbirlerine rijit bir biimde balanmamaktadr. Deprem srasnda bu yma yaplarda
yeteri kadar birleen olmamasndan kaynaklanan ykmlar meydana gelmektedir(ekil3.8) ayrca durum ok yksek (3.00 metre ve daha fazla) duvarlarla
hacimler iin de geerlidir.

evrelenen

11

Depremlerde yaplara her iki asal dorultularnda kuvvetler gelmektedir. Bu iki ynl
ykleme altnda yma yap kesinin durumu farkl hareketler gsterir ve birbirini iter.
Eer duvarlar kede iyi balanmam ve hatl ya da tavan demesi yoksa duvarlar
kede bibirlerini dzlemleri dna doru itmekterek hasarlarn olumasna sebeb olur.

ekil 3.4 Yima yapilarda deprem yknn taiyici elemanlara dalm

12

(a)

(b)

13

(c)

(d)
ekil 3.5: Yma yap duvarlarnda atlak oluumlar : (a) duvarda eik ekme atlaklar
oluturan kuvvetler ve atlaklar ilk aama (b) duvarlarda eik ekme atlaklar oluturan
kuvvetler ve atlaklar ikinci aama (deprem hareketinin yn deiince). (c) H/L oran 1e yakn
ise kenarlardaki dolu duvar paralar yerine btn ephe birlikte davranr (d) uzun ve dolu bir
duvarda birden fazla eik ekme atlaklar olabilir.(Baylke-1999)

14

(a)

(b)

(d)

(c)

ekil-3.6 Yatay derzlere parallel ykler altnda yma duvarlarda krlma biimleri: (a) har
dayanm tula dayanmnda yksek tulalar da kesen atlaklar (b) har dayanm tula
dayanmndan kk derzlerden geen atlakalar.(kayma) (c) duvar topuklarndaki ezilmeler (d)
tayc duvarlarn demelerden ayrlarak sallanmas.(Geaorgia institute of technology May
2004)

15

ekil 3.7 st balarndan yeterli biimde balanmama yma yaplarn duvarlarnda hasar
biimleri (Geaorgia institute of technology May 2004)

ekil- 3.8 Yeteri kadar bileeni olmayan yma yapda meydana gelen hasar.(YDGA-2005)

16

3.3

YIMA YAPILARDA DEPREM HASARI DZEYLER

Ta, tula beton briket yma yaplarn hasar dzeyleri be aamal bir lek
belirlenebilir. Burada incelenen yap betonarme plak kat ve at demeleri olan
duvarlar tayc olan yma yapdr. Bir dier deyile kutu davran (ekil-3.4)
gsterecek olan yma yapdr.
A- Hasarsz ya da Az Hasarl Yap: Bu hasar dzeyinde yapda ya hi atlak
olmamtr ya da klcal boyutta (1.0 mmden daha ince) sva atlaklar vardr.
atlaklarn derinlii yzeysel olup sva tabakas ile snrldr. Bu hasar dzeyindeki
yaplar bir depremden sonra herhangi bir onarm ve glendirme gerekmeden
kullanlabilir. (Baylke -1992)
B- Az Hasarl Yaplar: Bu hasar dzeyindeki yaplarda yma yaplarn zellii olan
X-eklindeki kesme atlaklar olumutur. atlaklarn genilii 1.0 -

10.0 mm

arasndadr ve byk olaslk ile duvarn iine kadar uzanmaktadrlar. Duvara nominal
kesme gerilmeleri tama limiti; yaklak 1.0 2.0 kg/cm2 (Baylke -1992), kadar yatay
yklerden kesme gerilmesi gelmitir. Duvarn elastik olarak tayabilecei gerilme
limiti ancak almtr.
C- Orta Hasarl Yma Yaplar: Bu dzeydeki hasarn belirtisi yine duvarlardaki tipik
X- eklindeki kesme atlaklardr. Ancak atlak genilikleri bir nceki hasar dzeyine
gre daha fazladr, 10-25 mm gibi. Duvarda oluan nominal kesme gerilmesinde
ulalabilen maksimum deere gre nemli (%30-%40) azalma olmutur. Ancak
duvarlarn genel olarak boyutlarnda nemli bir deime yoktur, duvar dzlemi dna
fazla deforme olmamtr, aklden uzaklamamtr. Aslnda B ve C hasar aamalar
tek bir grup iinde de alnabilir. Ancak onarm asndan B-snf hasar yapnn deprem
ncesine gre daha fazla dayanma sahip olmasn gerektirmeyen bir hasar dzeyi o
larak dnlrken, C-snf hasar yapnn glendirilmesini gerektiren ayrntlar isteyen
dzeyde bir hasar olarak dnlmektedir.
D- Ar Hasarl Yma Yaplar: Bu hasar dzeyine giren yaplarda atlaklarn
boyutlarnn 25 mmyi amasndan baka:
1- Duvarlarda deyden uzaklama ,

17

2- Kelerde duvarlarn ayrmas,

3- Duvarlarda dey yklerden dolay imeler ki bunlar kesme kuvvetlerinin
oluturduu atlaklarn etkisi ile zayflam ve paralanm duvarlarn dey ykleri de
tayamaz duruma gelmi olduklarn gsterir ve
4- Ksmen yklm duvarlar. Bu tr hasar dzeyinde yapnn zemin katnn aklden
uzaklama miktar ( / h) 1/50 den fazladr. D-snf hasar gren yma yaplarn
onarm mmkn olanlar vardr. zellikle duvarda yklma, ime ve aklden
uzaklama olaynn az sayda grld ve demelerin oturduklar duvarlardaki bu
yukarda saylan hasarn yaratt ar deformasyonda etkilenmedikleri durumlarda
onarm ve takviye dnlebilir. Ancak yap glendirilse bile kullanma biiminin
deitirilmesi gerekir.Bu dzeyde hasar grm bir salk oca onarldktan sonra
konut olarak kullanlmaldr. (Baylke -1992)
E- Yklm Yma Yaplar: Tayc duvarlarnn nemli blm yklm, demeleri
birbiri stne ylm ya da oturduklar duvarlarn yklmas sonucu kendilerinde de
atlaklar ve krlmalar olmu demeleri olan yma yaplardr. Onarlamazlar.
Yma yaplarn hasar dzeyi ve onarlp onarlamayaca ya da glendirmenin gerekip
gerekmedii yine yapdaki hasar ile oluan depremin iddeti arasndaki ilikiden
gidilerek yaplmaldr. A ve B dzeyindeki hasar yma yaplarda VI-VII iddetindeki
depremlerde beklenmelidir. C ve D dzeyindeki hasar VIII-IX iddetlerinde ve E
dzeyindeki hasar ise IXdan byk iddetlerde olumas beklenen hasar dzeyleridir.
Eer ulalan hasar dzeyi beklenenden daha kk bir iddet dzeyinde olmu ise
glendirme, yeni yapy deprem ncesinden daha yksek dayanml bir duruma
getirmek gerekir. te yandan eer yma yapnn ekonomik mr bitmi ise yklarak
yeniden yaplmas daha doru olur. Yap yakn bir gelecekte yklarak rnein
betonarme karkas olarak yaplacaksa onarmn dzeyi dk tutulabilir.
Yma yaplarn hasar dzeyleri belirlenirken duvarlarn yatay ykleri tama gc
gznnde tutulmaldr. Yma duvarlarn dzlemlerine paralel gelen kesme kuvvetleri
altndaki

gerilme-birim

deformasyon

ilikisi

ekil-3.9da

verilen

biimdedir.

Balangta dayanm tula ile har arasndaki yapma ile salanmaktadr. Derzlerin
atlamas ile aderansn salad dayanm ortadan kalkmakta, geriye tula ile har

18

arasndaki atlak yzeylerindeki srtnme kuvvetinin salad kesme kuvveti tama

gc kalmaktadr. telenme ile gelien kesme kuvveti tama gc, tula ya da beton
bloklarn birbiri zerinden kaymas, atlaklarn genilemesi ile, giderek azalmaktadr.
Tulalarn ve beton bloklar arasndaki kayma dey yklerin tand net alann da
azalmasna yol at iin dey yklere kar emniyet pay da azalmaktadr. Duvarlar
atlam bir yma yapnn hasar deerlendirmesinde atlaklarn genilii duvarda kalan
kesme ve dey yk tama gcnn gstergesi olmaktadr.

ekil-3.9 Kuvvet deplasman grafii (Geaorgia institute of technology May 2004)

3.4

DER HASAR BMLER

1992 Depreminde sonra Erzincanda yaplan baz tek katl tula yma yaplarn
kelerinde duvarlarda yatay atlaklar olumutur. atlaklar kelerde 60x39 cmlik
olduka derin ve kaln hatllarn hemen altnda ya da birka tula srasnn altndadr.
Bu atlaklarn kesin nedeni belirlenememitir. Ancak bu tr atlaklarn aada
sralanan nedenlerden olabilecei sanlmaktadr:( Baylke-1999)
1- at demesinin kenarndaki 39x60 cm boyutundaki hatl i duvarlarndaki 19x20
cmlik hatla gre 54 kez daha byk eilme rijitliindedir. 7.70x8.95 m boyutundaki
byk deme tek bir plak gibi davranmakta olmas sonucu bu atlaklar olmu olabilir.
Eer deme hatl ile duvar arasndaki balant ok iyi ise atlak daha aada iki tula
sras arasnda olabilir. (Baylke-1999)

19

2- Bu atlaklar tula duvar ile betonarme tabliye arasndaki farkl bzlme

miktarlarndan dolay da olabilir.(Baylke-1999)

3.5 KIRSAL YAPILARIN HASAR DZEYLER

Krsal yap tanm genellikle duvarlar moloz tatan yaplm, amur harl ve dz
toprak daml yaplar iin kullanlmaktadr. Bu yaplarn duvar ta iilii ve duvar-dam
balantlar yeteri kadar yaplamamktadr.
atlar kaln ve ardr. Dam kirileri yontulmam ktklerden, ounlukla kavak
aacndan 25-50 cm aralkla ve duvara 10-15 cm oturacak biimde yaplmtr.
Tomruklarn zeri tahta kaplama, daha stne al-rp ve 50 cmden az olmayan
toprak rts konulmaktadr.(ekil-3.10) Son yllarda su szntsna kar kaplamalarn
stne PVC serilmektedir. Byle bir damn arl 0.75-1.00 ton/m2 olmaktadr. 12 cm
kalnlnda betonarme bir tabliyenin arl ise 0.300 ton/m2 dir.

ekil-3.10 Krsal kesimde bulunan ar toprak daml bina(YDGA-2005)

20

atdan su sznts olmamas iin yal mevsim ncesi atya ince malzeme serilip
lo denilen ta silindirlerle sktrlmaktadr. Zaman iinde ahap dam kirilerde olan
snme ve zamana bal ekil deitirmelerle at ortas sehim yapmaa balaynca bu
blgede su birikimimi nlemek iin buraya daha kaln bir toprak tabakas konulmakta
ve at dzeltilmekte ve giderek atnn ortasnn arl artmaktadr. zellikle Dou
Anadoluda baz yerlerde atya ylan ot balyalar da atnn arln 100-300 kg/m2
kadar artrmaktadr.(Baylke-1999)
at kirilerinin duvara oturduklar yerlerin ksa olmas yannda ahabn zamanla
rmesi ya da bcekler tarafndan yenmesi ile at-duvar balants zayflamaktadr.
Moloz ta duvarlarn dayanm da ok zayftr. amur harcn slak durumda bir miktar
balayc zellii vardr. amur kuruyunca bu zellik tm ile kaybolmakta, kurumu
amur talarn arasndan akp gitmekte ve birbirine ok kk ve az sayda noktada
deen talar arasndaki srtnme duvarn kesme kuvveti tama gcnn tek kayna
olmaktadr. Bu srtnme kuvveti de deprem srasnda yeteri kadar yk kaldramayaca
iin yma yaplar yklmaktadr.(ekil-3.11) Kaln duvarn i ve d dzeyine konulmu
ve birbirlerine balants olmayan talar kolayca ayrlp, zellikle d duvar
yklmaktadr. (Baylke-1999)

ekil-3.11 Moloz talar arasndaki amurlar slakken balayc zellik gstermesine karn
kuruyunca bu zelliini kaybeder.( YDGA-2005 )

21

4.

YIMA YAPI TASARIMI VE ANALZ

Bu blmde deprem blgelerinde yaplacak olan, hem dey hem yatay ykler iin tm
tayc sistemi doal veya yapay malzemeli tayc duvarlar ile oluturulan yma
binalarn ve bina tr yaplarn boyutlandrlmas ve donatlmas bu konuda yrrlkte
olan ilgili standart ve ynetmeliklerle uyularak yaplacaktr.
Hazrlanan mimari plan uyarnca binamz iki katl olup her katta simetrik planl 2 daire
olmak zere toplam 4 daire bulunmaktadr (Ek-1). Mimari

yap d boyutlar

( 14 . 00 m 21 . 5 m )olan yapmz 2. derece deprem blgesinde yer almaktadr.

Duvar uzunluklar (Ek-2) de verilmitir. Uygulama aamasnda gerekecek dier
bilgilerde (Tablo 4.1)de verilmitir.
Tablo 4.1: Uygulama da gerekecek bilgiler
Deprem Blgesi

2. Derece

Zemin Grubu

Kat Adedi

Kat Ykseklii

Deme stnden deme stne 3 . 00 m

Yapnn tayc duvarlar, 290x190x395 mm boyutlarnda dolu fabrika tulas (imento

takviyeli kire harc) ile rlmtr. Yapnn tayc duvarlar tm katlarda, uzunluklar
ve kalnlklar deimeden devam etmektedir. Deme ve hatllarn yapmnda BS20
betonu kullanlmtr.

4.1 MALZEME ZELLKLER

Tula yma yaplarda dey ve yatay ykleri tayan duvarlarn bas ve kesme
dayanmlar ok nemlidir. Bu dayanmlar duvarlarda kullanlan tula ve harcn basn
dayanmlarna , tulann delik oran ,harcn ekme ve tulayla aderans ve iilik nemli
bir rol oynamaktadr. Standartlarda duvarlarda kullanlan malzemelerin cinsine gre
kesme ve basn dayanmlar verilmitir. Dolu fabrika tulas iin standartlarda
belirlenen zellikleri (Tablo-4.2) de verilmitir.

22

Tablo-4.2.Dolu fabrika tulasnn zellikleri

Birim Hacim Arl

Basn Dayanm ( f

300 400 t / m2

1.5 t / m3

Kesme Dayanm

20 30 t / m2

Dolu fabrika tulasnmn zelliklerine baklarak basn dayanmn gvenli bir tarafta
kalmak iin bu rnekte ( fu

)= 320 t / m 2 kabul edilecektir. Tula serbest basn

dayanmnn 0.50si ( fd ) duvar basn dayanm ve bu dayanmn 0.25i ( fem )

duvar basn emniyet gerilmesidir. Yma duvarda kullanlan elemanlarn elastisite
modl ( Ed ) ise

( 200 fd ) olarak belirlenmitir.(TS-500) .Buna gre duvar

basn emniyet gerilmesi, duvarn basn dayanm ve elastisite modl (Denklem 4.1)
hesaplanmtr.

fem = 0.25 fu = 0.25 320=80t / m2

(4.1) a

fd = 0.5 fu = 0.5 320 =160 t / m2

(4.1)b

Ed = 200 fd = 200160=32000 t / m2

(4.1)c

4.2 YIMA DUVAR GERLMELERNN HESABI

4.2.1 Dey Gerilmelerin Hesab
Duvarlarn kesme dayanm duvarlarda var olan dey gerilmelere de bal olduu iin
yma bina duvarlarnn dey ykler altnda tadklar gerilmelerin hesaplanmas
gereklidir. Duvarlarda oluacak basn gerilmeleri dolu fabrika tulas iin standartlarda
belirlenen 80 t / m 2 altnda olmas gerekmektedir. Dey ykler hesaplanrken duvarlara
demeden ve hatllardan gelen ykler de eklenerek hesaplar yaplacaktr.(ekil-4.1)

23

4.2.2 Kayma Gerilmesinin Hesab

Yma binann her duvar eksenindeki kap veya pencere boluklar arasnda kalan dolu
duvar paralarnn greli kayma rijitlii (Denklem 4.2) ye gre zlecektir

k A
H

D =

(4.2 )

D : Duvarn rijitlii
A : Dolu duvar parasnn, yatay en kesit alan
H : Dolu duvar parasnn her iki yanndaki boluklarn yksekliinin en
kk olandr.

:Duvarlarnn en kesiti dikdrtgen olduu iin standartlarda k=1.0 alnr.

Bir duvar ekseninin kayma rijitlii, o eksendeki duvar paralarnn kayma rijitliklerinin
toplamdr. Duvar eksenlerinin kayma rijitlinden gidilerek binann kayma rijitlik
merkezi hesaplanacaktr. Kayma rijitlik merkezi hesaplanrken ilk olarak binann sol en
st kesini orjin kabul ederek yma yapnn rijitlik merkezi bulunmutur. Yma
yapnn ktle merkezi de bulunduktan sonra

(Denklem 4.3) kullanarak her iki

yndeki hesap eksantirisite deerleri bulunacaktr.

e x = (RM

)x (KM )x

+ 0 . 05 L x

(4.3) a

e y = (RM

)y

+ 0 . 05 L y

(4.3) b

ex

(KM

)y

: X ynndeki eksantirisite deeri.

y

: Y ynndeki eksantirisite deeri.

(RM )x

: Rijitlik merkezinin y eksenine dik uzakl.

(RM )y

: Rijitlik merkezinin x eksenine dik uzakl.

24

(KM)x
(KM)y

: Ktle merkezinin x eksenine dik uzakl.

Lx

:Binann X ynndeki uzunluu

:Binann Y ynndeki uzunluu

: Ktle merkezinin y eksenine dik uzakl.

Hesap eksantirisite deerlerinin bulunmasnn amac rijitlik merkeziyle ktle merkezinin

akmamasndan dolay deprem etkisiyle bina da oluacak burulma

momentlerini

hesaplamaktr. Duvarlara gelen kesme kuvveti, kat kesme kuvveti yannda kat burulma
momenti de gz nne alnarak binann birbirine dik her iki ekseni dorultusunda
hesaplanacaktr.(TS500)
Duvara gelen deprem kuvveti duvar yatay en kesit alanna blnerek duvarda
oluan kayma gerilmesi hesaplanacak ve Denk.(4.4)den bulunacak duvar kayma
emniyet gerilmesi ile karlatrlacaktr.

em = o +
em

: Duvar kayma emniyet gerilmesi (t/ m2)

: Duvar atlama emniyet gerilmesi (t/ m2)

: Srtnme katsays (0.5 )

(4.4 )

: Duvar dey gerilmesi

Dolu fabrika tulasnda (imento takviyeli kire harc ile) atlak oluturacak emniyet
gerilmesi 15 t / m 2 olarak standartlarda belirtilmitir (TS-500). Bu yma yap analizinde
tm duvarlara gelen dey gerilmeler bulunarak, duvarlarn emniyet gerilmeleri

25

bulunacaktr. Bulunan bu emniyet gerilmeleri depremden dolay oluan kayma

gerilmeleriyle karlatrlarak duvarn boyutlarnn uygun olup olmad saptanacaktr.
Standartlarda duvarlarda belirlen maksimum kayma gerilmesi 30 t / m 2 olarak
belirlenmitir.

4.3 BNA AIRLIININ BULUNMASI

4.3.1

Demeden ve Hatllardan Duvarlara Gelen Yklerin

Hesaplanmas

Demeden

duvarlara gelen yklerin hesaplanabilmesi iin ilk olarak deme

kalnlklarnn belirlemesi gerekir. Deme kalnlklar belirlenirken TS-500 de verilen

hesap kurallarna uyularak Denklem (4.5)e gre hesaplanacaktr.

hf =

ls
(1 s )
4
20
15 +

(4.5 )

h f : Deme kalnl (cm)

ls

: Demenin ksa kenar uzunluu (cm)

( uzun kenar uzunlugu )

( kisa kenar uzunlugu )

as

( srekli kenar uzunlugu )

( toplam kenar uzulugu )

Deme ve hatllarda kullanlacak beton snf olarak BS 20 betonu alnacaktr.

Standartlarda BS 20 betonun birim hacim arl 2.5 t / m 3 olarak verilmitir. Denklem
(4.5)e gre deme kalnl belirlendikten sonra o demeye gelen toplam yklerin
etkisiyle hatllarn 1metresine aktarlan ykler bulunacaktr. Bu yklere hatllarn kendi
arlklar da eklenerek duvara gelen dey ykler bulunacaktr. Pencere ve kap
aklklarnn bulunduu yerlere demeden ve hatldan gelen ykler komu iki duvara
eit olarak paylatrlacaktr.

26

RNEK:
(D201) Demesinin ve dier demelerin kalnlklarnn Denkem(4.5) gre
belirlenmesi

hf =

ls

450
0.5
(1 s ) =
(1
) =12.554 cm
20
4
20
4
15 + (
)
15 +

1.22
m

Dier deme kalnlklar Tablo(4.3)te verilmitir. Gvenli tarafta kalmak iin

hesaplarda bulunan deme kalnlndan bir miktar fazla alnarak deme kalnl
14cm seilmitir.
Tablo 4.3Deme boyutlarna gre deme kalnlklar

Blm

Ksa
Uzun
Kenar(l1) Kenar(lS)

m=(l1/ls)

as

Deme
Kalnl (hf)

Alnan
Deme
Kalnl

cm

cm

0.5

12.554

14

0.5

11.250

14

400

1.5

0.6

12.000

14

350

300

1.16667

7.000

14

D105

300

200

1.5

5.294

14

D106

300

150

4.500

14

D107

450

200

2.25

6.279

14

D108

450

450

9.643

14

300

200

1.5

0.5

6.176

14

D201

550

450

12.554

14

D202

450

1.22222
1

0.5

450

0.5

11.250

14

D203

600

400

0.6

12.000

14

D204

350

300

1.5
1.16667

7.000

14

D205

300

200

5.294

14

D206

300

150

1.5
2

4.500

14

D207

450

200

6.279

14

D208

450
650

1
0.84

9.643
9.78

14

D209

450
300.00

D101

cm
550

450

1.22222

D102

450

450

D103

600

D104

D109

cm

2.25
1
2.17

14

27

4.3.1.1 Deme Ykleri

: 0.14m 2.5 (t / m ) = 0.350 (t / m )
3

1m2 Demenin arl

1m2 Deme kaplamasnn arl : 0.055m 2.2 (t / m ) = 0.121 (t / m )

3

1m2 Deme svasnn arl

0.02m 2(t / m3 ) = 0.040 (t / m2 )

1m2 Demeye gelen hareketli yk

Toplam demeye gelen yk

0.200 (t / m2 )

0.711(t / m2 )

Demeden hatllarn 1metresine gelen yk, standartlar da olduu gibi hesaplanmtr.

Bu ykte, (Toplam demeye gelen yk )x(Demenin ksa kenarnn yars) olarak
verilmitir.
Bu denkleme gre (D201) demesinden

1-1 Aksnda bulunan (a) duvarnn 1

metresine gelen yk:

= 0.711 (t / m 2 ) 2.25( m) = 1.59(t / m 2 )

4.3.1.2 Hatl Ykleri
Hatl boyutlar duvarlara oturacak ksmn genilii, duvar kalnlna eit olmak
zorundadr. Hatl yksekliinden deme kalnl kartlarak hatldan duvarlara
aktarlan ykler bulunacaktr.(ekil-4.1)

Hatl genilii

29 cm = 0 .29 m

Hatl ykseklii

(5014) = 36cm= 0.36m

1m hatln arl :

0.29m 0.36m 2.5(t / m3 ) = 0.261(t / m)

Bulunan bu ykler (duvar uzunluu) + (varsa pencere veya kap aklnn yarsna
arplarak ) duvara gelen toplam ykler bulunacaktr.

28

1-1 Aks (a) duvarnn uzunluu : 2 .00 m + (

(a) Duvarnn 1metresine gelen toplam yk :

1 .5 m
) = 2 .75 m
2

1.59975+ 0.261=1.86075 t / m

(a) Duvarna gelen toplam yk : 1.86075(t / m) 2.75 m = 5.117t

4.3.1.3 Duvar zarlklar
3

Duvarn birim hacim arl

: 1 . 5 (t / m )

Duvar kalnl

0.29 m

Duvar ykseklii

(3.00 m 0.5 m) = 2.5 m

1m2 duvarn arl

: 0.29 m 1.5 (t / m ) = 0.485 (t / m )

3

1-1 Aks (a) duvarnn toplam arl :

0.485(t / m2 ) 2.00(m) 2.50 m = 2.425t

1-1 Aks (a) duvar altnda oluan toplam yk :

5.117 t + 2.425 t = 7.542 ton

Bulunan bu arlklara pencere altndaki parapet ykleride eklenerek X ve Y ynndeki

duvarlara gelen toplam ykler ve bunlara bal olarak bina toplam arl
bulunmutur.1.Kat X yn iin (Tablo 4.3), 1.Kat Y yn iin (Tablo 4.4), Z.Kat X
yn iin (Tablo 4.5), Z.Kat Y yn iin (Tablo 4.6)

4.4 DUVARLARDA OLUAN BASI GERLMELERNN HESABI

Yma yap duvarnda oluan basn gerilmeri ,demeden ve hatllardan gelen yklere
duvar zarlklarnn eklenmesiyle

duvardaki toplam dey gerilme bulunmutur.

Bulunan bu gerilme toplam duvar alt yzey alanna blnerek duvardaki basn
gerilmeleri bulunmutur. Duvar basn gerilmeleri emniyet gerilmesiyle karlatrlarak
duvarn kesitinin yeterli olup olmad her kat duvarlar iin hesaplanmtr.

1-1 Aks 1.Kat (a) duvarnda oluan toplam dey yk :

1-1 Aks 1.Kat (a) duvarnn alt yzey alan

7.542 ton

2.00m0.29m=0.58m2

29

7.542(t)
2
(a) Duvarnda oluan basn gerilmesi : 0.58 (m2 ) = 13.00t / m
2

Emniyet gerilmesi

: 80 t / m

1-1 Aks 1.Kat (a)duvarnn durumu

: 80t / m

1-1Aks Z.Kat (a)duvarnda oluan toplam dey yk :

7.542 215.184=15.184 t

2
: 0.58 m

1-1 Aks Z.Kat (a) duvarnn alt yzey alan

(a) Duvarnda oluan basn gerilmesi

15.184(t )
= 26.179t / m 2
2
0.58 (m )

Emniyet gerilmesi
1-1 Aks Z.Kat (a) duvarnn durumu

13t / m2 Salyor

:
:

80 t / m 2

80 t / m2 26.17t / m2 Salyor

Duvarlarda oluan basn gerilmeleri,

1.Kat X yn duvarlar iin (Tablo-4.7) da verilmitir

1.Kat Y yn duvarlar iin (Tablo 4.8)da verilmitir

Z.Kat X yn duvarlar iin (Tablo 4.9)da verilmitir
Z.Kat Y yn duvarlar iin (Tablo 4.10) da verilmitir.

ekil-4.1 (1-1 Aks Duvarlarna etkiyen yklerin gsterimi)

30

C
D
E

TOP.

ton

ton

ton

ton

Toplam Yk

ton

Duvara Gelen
Toplam Yk

m2

Demeden
Duvarlara Gelen
Ykler

ton

Dier Duvar
Arlklar

1M2 Duvarn
Arl

Duvar Kalnl

Hatllardan
Aktarlan Yk

Duvarn z
arl

Duvar Uzunluu

Ykseklik

Duvar Ad

AKS

Tablo-4.3 1.Kat X yn toplam duvar arlklar

ton

2.5

0.29

0.485

2.42

0.69

0.48

4.26

7.38

7.86

2.5

0.29

0.485

4.85

1.04

0.87

8.53

14.42

15.29

2.5

0.29

0.485

2.42

0.69

0.48

4.26

7.38

7.86

2.5

1.5

0.29

0.485

1.81

0.58

0.32

3.33

5.74

6.07

2.5

1.5

0.29

0.485

1.81

0.58

0.32

3.33

5.74

6.07

2.5

1.5

0.29

0.485

1.81

0.58

0.32

3.33

5.74

6.07

2.5

1.5

0.29

0.485

1.81

0.58

0.32

3.33

5.74

6.07

2.5

0.29

0.485

1.21

0.39

0.10

3.47

5.18

5.18

2.5

0.29

0.485

9.70

2.34

0.24

11.73

24.02

28.53

10

2.5

0.29

0.485

1.21

0.39

0.10

3.47

5.18

5.18

11

2.5

0.29

0.485

7.27

1.56

0.00

4.26

13.10

13.10

12

2.5

5.5

0.29

0.485

6.66

1.56

0.12

17.06

25.42

25.42

13

2.5

0.29

0.485

9.70

2.34

0.24

13.86

26.15

26.15

14

2.5

5.5

0.29

0.485

6.66

1.56

0.12

17.06

25.42

25.42

15

2.5

0.29

0.485

1.21

0.39

0.12

3.46

5.19

5.19

16

2.5

2.5

0.29

0.485

3.03

0.78

0.12

6.93

10.86

10.86

17

2.5

2.5

0.29

0.485

3.03

0.78

0.12

6.93

10.86

10.86

18

2.5

0.29

0.485

1.21

0.39

0.12

3.46

5.19

5.19

19

2.5

1.5

0.29

0.485

1.81

0.58

0.32

3.33

5.74

6.07

20

2.5

1.5

0.29

0.485

1.81

0.58

0.32

3.33

5.74

6.07

21

2.5

1.5

0.29

0.485

1.81

0.58

0.32

3.33

5.74

6.07

22

2.5

1.5

0.29

0.485

1.81

0.58

0.32

3.33

5.74

6.07

23

2.5

1.5

0.29

0.485

1.81

0.58

0.32

3.33

5.74

6.07

24

2.5 2.25

0.29

0.485

2.72

0.97

0.18

5.19

9.08

9.08

25

2.5 2.25

0.29

0.485

2.72

0.97

0.18

5.19

9.08

9.08

26

2.5

0.29

0.485

1.81

0.58

0.32

3.33

5.74

6.07

152.58

261.44

271.05

1.5

31

9
TOP

ton

ton

2.5

0.29

0.485

2.42

0.71

0.48

4.39

7.54

8.02

2.5

3.5

0.29

0.485

4.24

1.30

0.72

7.99

13.54

14.27

2.5

1.5

0.29

0.485

1.81

0.58

0.36

3.59

6.00

6.36

2.5

4.5

0.29

0.485

5.45

1.30

0.12

10.48

17.36

17.36

2.5

2.5

0.29

0.485

3.03

0.91

0.24

7.82

12.00

12.00

2.5

0.29

0.485

6.06

1.43

0.12

13.15

20.77

20.77

2.5

0.5

0.29

0.485

0.60

0.26

0.12

1.77

2.76

2.76

2.5

0.5

0.29

0.485

0.60

0.39

0.24

1.77

3.01

3.01

2.5

0.5

0.29

0.485

0.60

0.26

0.12

1.59

2.58

2.58

2.5

0.5

0.29

0.485

0.60

0.26

0.12

1.77

2.76

2.76

2.5

0.29

0.485

6.06

1.43

0.12

8.97

16.59

16.59

2.5

7.5

0.29

0.485

9.09

1.95

0.00

7.90

18.96

18.96

2.5

0.5

0.29

0.485

0.60

0.26

0.12

1.42

2.41

2.41

2.5

0.29

0.485

6.06

1.43

0.12

8.62

16.24

16.24

2.5

0.5

0.29

0.485

0.60

0.26

0.12

1.77

2.76

2.76

2.5

0.5

0.29

0.485

0.60

0.39

0.24

1.77

3.01

3.01

2.5

0.5

0.29

0.485

0.60

0.26

0.12

1.59

2.58

2.58

2.5

4.5

0.29

0.485

5.45

1.30

0.12

10.48

17.36

17.36

2.5

2.5

0.29

0.485

3.03

0.91

0.24

7.82

12.00

12.00

2.5

0.29

0.485

6.06

1.43

0.12

13.15

20.77

20.77

2.5

0.29

0.485

2.42

0.71

0.48

4.39

7.54

8.02

2.5

3.5

0.29

0.485

4.24

1.30

0.72

7.99

13.54

14.27

2.5

1.5

0.29

0.485

1.81

0.58

0.36

ton

4
5

ton

Toplam Yk

ton

Duvarlara
Gelen Toplam
Yk

ton

Dier Duvar
Arlklar

m2

Demeden
Duvarlara
Gelen Ykler

ton

Hatllardan
Aktarlan Yk

Duvar Kalnl

Duvarn z
arl

1M2 Duvarn
Arl

Duvar
Uzunluu

Ykseklik

Duvar Ad

AKS

Tablo-4.4 1.Kat Y yn toplam duvar arlklar.

3.59

6.00

6.36

133.93

228.20

231.36

32

D
E

ton

ton

TOP

ton

ton

2.5

0.29

0.485

2.42

0.69

0.48

4.26

7.38

7.86

2.5

0.29

0.485

4.85

1.04

0.87

8.53

14.42

15.29

2.5

0.29

0.485

2.42

0.69

0.48

4.26

7.38

7.86

2.5

1.5

0.29

0.485

1.81

0.58

0.32

3.33

5.74

6.07

2.5

1.5

0.29

0.485

1.81

0.58

0.32

3.33

5.74

6.07

2.5

1.5

0.29

0.485

1.81

0.58

0.32

3.33

5.74

6.07

2.5

1.5

0.29

0.485

1.81

0.58

0.32

3.33

5.74

6.07

2.5

0.29

0.485

1.21

0.39

0.10

3.47

5.18

5.18

2.5

0.29

0.485

9.70

2.34

0.24

11.73

24.0

28.53

10

2.5

0.29

0.485

1.21

0.39

0.10

3.47

5.18

5.18

11

2.5

0.29

0.485

7.27

1.56

0.00

4.26

13.10

13.10

12

2.5

5.5

0.29

0.485

6.66

1.56

0.12

17.06

25.42

25.42

13

2.5

0.29

0.485

9.70

2.34

0.24

12.79

25.08

25.08

14

2.5

5.5

0.29

0.485

6.66

1.56

0.12

17.06

25.42

25.42

15

2.5

0.29

0.485

1.21

0.39

0.12

3.46

5.19

5.19

16

2.5

2.5

0.29

0.485

3.03

0.78

0.12

6.93

10.86

10.86

17

2.5

2.5

0.29

0.485

3.03

0.78

0.12

6.93

10.86

10.86

18

2.5

0.29

0.485

1.21

0.39

0.12

3.46

5.19

5.19

19

2.5

1.5

0.29

0.485

1.81

0.58

0.32

3.33

5.74

6.07

20

2.5

1.5

0.29

0.485

1.81

0.58

0.32

3.33

5.74

6.07

21

2.5

1.5

0.29

0.485

1.81

0.58

0.32

3.33

5.74

6.07

22

2.5

1.5

0.29

0.485

1.81

0.58

0.32

3.33

5.74

6.07

23

2.5

1.5

0.29

0.485

1.81

0.58

0.32

3.33

5.74

6.07

24

2.5

2.25

0.29

0.485

2.72

0.97

0.18

3.59

7.48

7.48

25

2.5

2.25

0.29

0.485

2.72

0.97

0.18

3.59

7.48

7.48

26

2.5

1.5

0.29

0.485

1.81

0.58

0.32

3.33

5.74

6.07

148.31

257.18

266.79

ton

Toplam Yk

ton

Duvara Gelen
Toplam Yk

m2

Demeden
Duvarlara
Gelen Ykler

ton

Dier Duvar
Arlklar

Hatllardan
Aktarlan Yk

Duvar
Kalnl

Duvarn z
arl

Duvar
Uzunluu

1M2 Duvarn
Arl

Ykseklik

Duvar Ad

AKS

Tablo-4.5 Z.Kat X yn toplam duvar arlklar

33

ton

ton

TOP

ton

2.5

0.29

0.485

2.42

0.71

0.48

4.39

7.54

8.02

2.5

3.5

0.29

0.485

4.24

1.30

0.72

7.99

13.54

14.27

2.5

1.5

0.29

0.485

1.81

0.58

0.36

3.59

6.00

6.36

2.5

4.5

0.29

0.485

5.45

1.30

0.12

10.48

17.36

17.36

2.5

2.5

0.29

0.485

3.03

0.91

0.24

7.82

12.00

12.00

2.5

0.29

0.485

6.06

1.43

0.12

13.15

20.77

20.77

2.5

0.5

0.29

0.485

0.60

0.26

0.12

1.77

2.76

2.76

2.5

0.5

0.29

0.485

0.60

0.39

0.24

1.77

3.01

3.01

2.5

0.5

0.29

0.485

0.60

0.26

0.12

1.59

2.58

2.58

2.5

0.5

0.29

0.485

0.60

0.26

0.12

1.42

2.41

2.41

2.5

0.29

0.485

6.06

1.43

0.12

8.62

16.24

16.24

2.5

7.5

0.29

0.485

9.09

1.95

0.00

7.90

18.96

18.96

2.5

0.5

0.29

0.485

0.60

0.26

0.12

1.42

2.41

2.41

2.5

0.29

0.485

6.06

1.43

0.12

8.62

16.24

16.24

2.5

0.5

0.29

0.485

0.60

0.26

0.12

1.77

2.76

2.76

2.5

0.5

0.29

0.485

0.60

0.39

0.24

1.77

3.01

3.01

2.5

0.5

0.29

0.485

0.60

0.26

0.12

1.59

2.58

2.58

2.5

4.5

0.29

0.485

5.45

1.30

0.12

10.48

17.36

17.36

2.5

2.5

0.29

0.485

3.03

0.91

0.24

7.82

12.00

12.00

2.5

0.29

0.485

6.06

1.43

0.12

13.15

20.77

20.77

2.5

0.29

0.485

2.42

0.71

0.48

4.39

7.54

8.02

2.5

3.5

0.29

0.485

4.24

1.30

0.72

7.99

13.54

14.27

2.5

1.5

0.29

0.485

1.81

0.58

0.36

3.59

6.00

6.36

133.22

227.49

230.65

ton

4
5

ton

Toplam Yk

ton

Duvarlara
Gelen Toplam
Yk

m2

Demeden
Duvarlara
Gelen Ykler

ton

Dier Duvar
Arlklar

Hatllardan
Aktarlan Yk

Duvar
Kalnl

Duvarn z
arl

Duvar
Uzunluu

1M2 Duvarn
Arl

Ykseklik

Duvar Ad

AKS

Tablo-4.6 Z.Kat Y yn toplam duvar arlklar

34

Tablo- 4.7 1. Kat X yn duvarlarn da oluan basn gerilmelerinin emniyet gerilmesiyle

ton

ton

ton

ton

ton

m2

ton

Durumu

Emniyet
Gerilmesi

Duvardaki
Basn
Gerilmesi

Duvara Gelen
Toplam Yk

Demeden
Duvarlara
Gelen Ykler

ton

Dier Duvar
Arlklar

Hatllardan
Aktarlan Yk

Duvarn z
arl

Duvar
Uzunluu

ton

Duvar
Kalnl

st Kattan
Gelen Yk

Duvar Ad

AKS

karlatrlmas.

m2

0.29

2.42

0.69

0.48

4.26

7.38

12.73

80 SALIYOR

0.29

4.85

1.04

0.87

8.53

14.42

12.43

80 SALIYOR

0.29

2.42

0.69

0.48

4.26

7.38

12.73

80 SALIYOR

1.5

0.29

1.81

0.58

0.32

3.33

5.74

13.20

80 SALIYOR

1.5

0.29

1.81

0.58

0.32

3.33

5.74

13.20

80 SALIYOR

1.5

0.29

1.81

0.58

0.32

3.33

5.74

13.20

80 SALIYOR

1.5

0.29

1.81

0.58

0.32

3.33

5.74

13.20

80 SALIYOR

0.29

1.21

0.39

0.10

3.47

5.18

17.88

80 SALIYOR

0.29

9.70

2.34

0.24

11.73

24.02

10.35

80 SALIYOR

10

0.29

1.21

0.39

0.10

3.47

5.18

17.88

80 SALIYOR

11

0.29

7.27

1.56

0.00

4.26

13.10

7.53

80 SALIYOR

12

5.5

0.29

6.66

1.56

0.12

17.06

25.42

15.93

80 SALIYOR

13

0.29

9.70

2.34

0.24

13.86

26.15

11.27

80 SALIYOR

14

5.5

0.29

6.66

1.56

0.12

17.06

25.42

15.93

80 SALIYOR

15

0.29

1.21

0.39

0.12

3.46

5.19

17.91

80 SALIYOR

16

2.5

0.29

3.03

0.78

0.12

6.93

10.86

14.99

80 SALIYOR

17

2.5

0.29

3.03

0.78

0.12

6.93

10.86

14.99

80 SALIYOR

18

0.29

1.21

0.39

0.12

3.46

5.19

17.91

80 SALIYOR

19

1.5

0.29

1.81

0.58

0.32

3.33

5.74

13.20

80 SALIYOR

20

1.5

0.29

1.81

0.58

0.32

3.33

5.74

13.20

80 SALIYOR

21

1.5

0.29

1.81

0.58

0.32

3.33

5.74

13.20

80 SALIYOR

22

1.5

0.29

1.81

0.58

0.32

3.33

5.74

13.20

80 SALIYOR

23

1.5

0.29

1.81

0.58

0.32

3.33

5.74

13.20

80 SALIYOR

24

2.25

0.29

2.72

0.97

0.18

5.19

9.08

13.92

80 SALIYOR

25

2.25

0.29

2.72

0.97

0.18

5.19

9.08

13.92

80 SALIYOR

26

1.5

0.29

1.81

0.58

0.32

3.33

5.74

13.20

80 SALIYOR

35

4
5
6

Duvarlara
Gelen Toplam
Yk

ton

ton

ton

ton

m2

ton

Durumu

Demeden
Duvarlara
Gelen Ykler

ton

Emniyet
Gerilmesi

Dier Duvar
Arlklar

ton

Duvardaki
Basn
Gerilmeleri

Hatllardan
Aktarlan Yk

Duvarn z
arl

ton
1

Duvar
Uzunluu
Duvar
Kalnl

st Kattan
Gelen Yk

Duvar Ad

AKS

Tablo- 4.8 1. Kat Y yn duvarlarn da oluan basn gerilmelerinin emniyet gerilmesiyle

karlatrlmas

m2

0.29

2.42

0.71

0.48

4.39

7.54

13.00

80

SALIYOR

3.5

0.29

4.24

1.30

0.72

7.99

13.54

13.34

80

SALIYOR

1.5

0.29

1.81

0.58

0.36

3.59

6.00

13.80

80

SALIYOR

4.5

0.29

5.45

1.30

0.12

10.48

17.37

13.31

80

SALIYOR

2.5

0.29

3.03

0.91

0.24

7.82

12.00

16.56

80

SALIYOR

0.29

6.06

1.43

0.12

13.15

20.77

14.32

80

SALIYOR

0.5

0.29

0.60

0.26

0.12

1.77

2.76

19.07

80

SALIYOR

0.5

0.29

0.60

0.39

0.24

1.77

3.01

20.81

80

SALIYOR

0.5

0.29

0.60

0.26

0.12

1.60

2.58

17.85

80

SALIYOR

0.5

0.29

0.60

0.26

0.12

1.77

2.76

19.07

80

SALIYOR

0.29

6.06

1.43

0.12

8.97

16.59

11.44

80

SALIYOR

7.5

0.29

9.09

1.95

0.00

7.91

18.96

8.71

80

SALIYOR

0.5

0.29

0.60

0.26

0.12

1.42

2.41

16.62

80

SALIYOR

0.29

6.06

1.43

0.12

8.62

16.24

11.20

80

SALIYOR

0.5

0.29

0.60

0.26

0.12

1.77

2.76

19.07

80

SALIYOR

0.5

0.29

0.60

0.39

0.24

1.77

3.01

20.81

80

SALIYOR

0.5

0.29

0.60

0.26

0.12

1.60

2.58

17.85

80

SALIYOR

4.5

0.29

5.45

1.30

0.12

10.48

17.37

13.31

80

SALIYOR

2.5

0.29

3.03

0.91

0.24

7.82

12.00

16.56

80

SALIYOR

0.29

6.06

1.43

0.12

13.15

20.77

14.32

80

SALIYOR

0.29

2.42

0.71

0.48

4.39

7.54

13.00

80

SALIYOR

3.5

0.29

4.24

1.30

0.72

7.99

13.54

13.34

80

SALIYOR

1.5

0.29

1.81

0.58

0.36

3.59

6.005

13.80

80

SALIYOR

36

Tablo- 4.9 Z. Kat X yn duvarlarn da oluan basn gerilmelerinin emniyet gerilmesiyle

C
D
E

ton

ton

ton

m2

ton

Durumu

ton

Emniyet
Gerilmesi

ton

Duvardaki
Basn
Gerilmeleri

Dier Duvar
Arlklar

Hatllardan
Aktarlan Yk

Duvarn z
arl

ton

Duvara
Gelen
Toplam Yk

Demeden
Duvarlara
Gelen Ykler

ton

Duvar
Uzunluu
Duvar
Kalnl

st Kattan
Gelen Yk

Duvar Ad

AKS

karlatrlmas

m2

7.384

0.29

4.85

1.38

0.97

8.53

14.76

25.46

80 SALIYOR

14.426

0.29

9.70

2.08

1.74

17.06

28.85

24.87

80 SALIYOR

7.384

0.29

4.85

1.38

0.97

8.53

14.76

25.46

80 SALIYOR

5.745

1.5

0.29

3.63

1.17

0.65

6.67

11.49

26.41

80 SALIYOR

5.745

1.5

0.29

3.63

1.17

0.65

6.67

11.49

26.41

80 SALIYOR

5.745

1.5

0.29

3.63

1.17

0.65

6.67

11.49

26.41

80 SALIYOR

5.745

1.5

0.29

3.63

1.17

0.65

6.67

11.49

26.41

80 SALIYOR

5.188

0.29

2.42

0.79

0.21

6.94

10.37

35.77

80 SALIYOR

24.023

0.29

19.40

4.69

0.48

23.46

48.04

20.70

80 SALIYOR

10

5.188

0.29

2.42

0.79

0.21

6.94

10.37

35.77

80 SALIYOR

11

13.107

0.29

14.55

3.13

0.00

8.53

26.21

15.06

80 SALIYOR

12

25.420

5.5

0.29

13.33

3.13

0.24

34.12

50.84

31.87

80 SALIYOR

13

26.156

0.29

19.40

4.69

0.48

26.66

51.24

22.08

80 SALIYOR

14

25.420

5.5

0.29

13.33

3.13

0.24

34.12

50.84

31.87

80 SALIYOR

15

5.195

0.29

2.42

0.79

0.24

6.93

10.39

35.82

80 SALIYOR

16

10.868

2.5

0.29

6.06

1.56

0.24

13.86

21.73

29.98

80 SALIYOR

17

10.868

2.5

0.29

6.06

1.56

0.24

13.86

21.73

29.98

80 SALIYOR

18

5.195

0.29

2.42

0.79

0.24

6.93

10.39

35.82

80 SALIYOR

19

5.745

1.5

0.29

3.63

1.17

0.65

6.67

11.49

26.41

80 SALIYOR

20

5.745

1.5

0.29

3.63

1.17

0.65

6.67

11.49

26.41

80 SALIYOR

21

5.745

1.5

0.29

3.63

1.17

0.65

6.67

11.49

26.41

80 SALIYOR

22

5.745

1.5

0.29

3.63

1.17

0.65

6.67

11.49

26.41

80 SALIYOR

23

5.745

1.5

0.29

3.63

1.17

0.65

6.67

11.49

26.41

80 SALIYOR

24

9.088

2.25

0.29

5.45

1.95

0.36

8.79

16.57

25.40

80 SALIYOR

25

9.088

2.25

0.29

5.45

1.95

0.36

8.79

16.576

25.40

80 SALIYOR

26

5.745

1.5

0.29

3.63

1.17

0.65

6.67

11.49

26.41

80 SALIYOR

37

Tablo- 4.10 Z. Kat Y yn duvarlarn da oluan basn gerilmelerinin emniyet gerilmesiyle

4
5

ton

ton

m2

ton

Durumu

ton

Emniyet
Gerilmesi

ton

Duvardaki
Basn
Gerilmeleri

Dier Duvar
Arlklar

ton

Duvarlara
Gelen Toplam
Yk

ton

Demeden
Duvarlara Gelen
Ykler

Hatllardan
Aktarlan Yk

Duvarn z
arl

Duvar
Uzunluu

ton

Duvar Kalnl

st Kattan
Gelen Yk

Duvar Ad

AKS

karlatrlmas

m2

7.542

0.29

4.85

1.43

0.97

8.79

15.08

26.00

80 SALIYOR

13.548

3.5

0.29

8.48

2.61

1.45

15.99

27.09

26.69

80 SALIYOR

6.005

1.5

0.29

3.63

1.17

0.72

7.19

12.01

27.61

80 SALIYOR

17.370

4.5

0.29

10.91

2.61

0.24

20.97

34.74

26.62

80 SALIYOR

12.008

2.5

0.29

6.06

1.82

0.48

15.64

24.01

33.12

80 SALIYOR

20.773

0.29

12.12

2.87

0.24

26.30

41.54

28.65

80 SALIYOR

2.766

0.5

0.29

1.21

0.52

0.24

3.55

5.53

38.15

80 SALIYOR

3.018

0.5

0.29

1.21

0.78

0.48

3.55

6.03

41.62

80 SALIYOR

2.588

0.5

0.29

1.21

0.52

0.24

3.20

5.17

35.70

80 SALIYOR

2.766

0.5

0.29

1.21

0.52

0.24

3.20

5.17

35.70

80 SALIYOR

16.596

0.29

12.12

2.87

0.24

17.59

32.83

22.64

80 SALIYOR

18.961

7.5

0.29

18.18

3.91

0.00

15.82

37.92

17.43

80 SALIYOR

2.411

0.5

0.29

1.21

0.52

0.24

2.84

4.82

33.24

80 SALIYOR

16.240

0.29

12.12

2.87

0.24

17.24

32.48

22.40

80 SALIYOR

2.766

0.5

0.29

1.21

0.52

0.24

3.55

5.53

38.15

80 SALIYOR

3.018

0.5

0.29

1.21

0.78

0.48

3.55

6.03

41.62

80 SALIYOR

2.588

0.5

0.29

1.21

0.52

0.24

3.20

5.17

35.70

80 SALIYOR

17.370

4.5

0.29

10.91

2.61

0.24

20.97

34.74

26.62

80 SALIYOR

12.008

2.5

0.29

6.06

1.82

0.48

15.64

24.01

33.12

80 SALIYOR

20.773

0.29

12.12

2.87

0.24

26.30

41.54

28.65

80 SALIYOR

7.542

0.29

4.85

1.43

0.97

8.79

15.08

26.00

80 SALIYOR

13.548

3.5

0.29

8.48

2.61

1.45

15.99

27.09

26.69

80 SALIYOR

6.005

1.5

0.29

3.63

1.17

0.72

7.19

12.01

27.61

80 SALIYOR

38

4.5 KAYMA RJTLK MERKEZ HESABI

Blm 4.2.2 de deinildii gibi kayma tahkiki hesaplarnda ilk olarak duvarlarn kayma
rijitlii (Denklem 4.2)ye gre hesaplanacaktr. Bu rijitlii duvarlarn belirlediimiz
orjin noktasna gre dik uzaklna arpp, toplam o yndeki rijitlie bldmz
zaman o yndeki rijitlik merkezi bulmu olacaz. Bu projede orjin noktas olarak
duvarlarn kesiim noktas olan binann sol st blm seilmitir.(EKL 4- 1)
Orjin

Y
ekil-4.2 Orjin noktasnn belirlenmesi

Orjin noktasna gre yapnn toplam rijitlii : (akslardaki duvarlarn rijitlii )* (orjin
oktasna olan dik uzakln karesine ) arplarak bulunacaktr.
Orjin noktasna gre bulunan yap rijitiini nceden bulunan rijitlik merkezine ekmek
iin : (Orjin noktasndaki toplam rijitlik-(Rijitlik merkezinin orjine dik uzaklnn
karesi* O yndeki toplam rijitlik) ne gre hesaplanlarak bulunacaktr.

39

1-1 Aks (a) duvar iin kayma rijitlii hesab:

Dy

k = 1

A = 200cm 29 cm = 5800cm

H = Etkili duvar ykseklii = 150 cm

1-1 Aks (a) duvarnn kayma rijitlii:

Dy =

k A 1 5800
=
= 38 . 666 m
150
H

1-1 Aks (a) duvarnn orjine dik uzakl : 0 . 145 m

1-1 Aks (a) duvarnn orjine gre toplam rijitlii :

x 2 Dy = 0.1452 38.666 = 0.18129m3

H :

etkili duvar ykseklii hesaplanrken o duvara komu olan pencere ykseklii,

etkili duvar ykseklii olarak alnr. Eer tayc duvara komu pencere ve kap varsa
buradaki etkili duvar ykseklii olarak kk olan ykseklik alnr. (ekil-4.3). Yanal
yklerde duvarn enzayf noktalar bu blgeler olduu iin duvar

bu noktalardan

krlacaktr. Tayc duvarlarda oluan gelen ykler (ekil-4.4)te gsterilmitir.

Krlma Ekseni

ekil-4.3 Yanal yklerde duvarlarn krlmaya balayaca eksen

40

Bu hesaplar tm duvarlar iin yaplarak

yapnn rijitlik merkezinin koordinantlar

bulunmutur .

Y-Y yn rijitlik merkezinin yeri :

X-X yn rijitlik merkezinin yeri :

X0=

Y0 =

X Dy = 9672 .75 = 10 .645 m

908 .66
Dy

Y D
D

7667.60
= 6.97 m
1100

DeyYk
YatayYk
DevirmeYk

ekil-4.4 Yatay ve dey yklerden dolay duvarlarda oluan kuvvetler

41

150

200

29

38.66

150

350

29

67.66

150

150

29

200

450

200

4.25

0.145

7.44

0.145

29.00

3.19

0.145

29

65.25

7.18

4.645

250

29

36.25

3.98

4.645

200

500

29

72.50

7.97

4.645

200

50

29

7.25

0.79

7.645

200

50

29

7.25

0.79

7.645

200

50

29

7.25

0.79

7.645

200

50

29

7.25

0.79

9.145

7.97

9.145

9.57

10.645

0.79

12.145

TOP

174.00

21.75

79.75
k

200

500

29

72.50

250

750

29

87.00

200

50

29

7.25

135.33

87.00

79.75
n

200

500

29

72.50

7.97

12.145

200

50

29

7.25

0.79

13.645

200

50

29

7.25

0.79

13.645

200

50

29

7.25

0.79

13.645

200

450

29

65.25

7.18

16.645

200

250

29

36.25

3.98

16.645

200

500

29

72.50

7.97

16.645

150

200

29

38.66

4.25

21.145

150

350

29

67.66

7.44

21.145

150

150

29

29.00

3.19

21.145

908.66

21.75

174.00

135.33

908.66

100.00 244.835

Dy*(x)

(x2)

(x2)* (Dy)

Y-YRijitlik
Merkezi Yeri
( X0)

4
5

Akslarn Orjine
Dik Uzakl (x)

cm

Relatif Rijitlik
(Rd)

Duvar Kalnl
(d)

cm

Aksn Toplam
Rijitlii (Dy)

Duvar
Uzunluu (L)

cm

(k*A)/(H)

Duvar Ad

AKS

Tablo-4.11 Y-Y ynndeki rijitlik merkezinin yeri

m2

m2

m3

19.62

0.02

2.84

808.23

21.57

3754.22

166.27

58.44

1271.20

729.31

83.63

6669.57

926.11

113.31

9858.49

968.56

147.50

11763.20

296.77

186.18

4049.54

2896.23

277.05

48207.74

2861.62

447.11

60509.02

9672.75

1334.84

146085.87

10.645

42

150

200

29

38.67

150

400

29

77.33

150

200

29

150

150

150

150

7.03

0.145

38.67

3.51

0.145

29

29.00

2.63

2.145

29

29.00

2.63

2.145

154.67

116.00
6

150

150

29

29.00

2.63

2.145

150

150

29

29.00

2.63

2.145

200

100

29

14.50

1.31

4.145

200

800

29

116.00

10.54

4.145

10

200

100

29

14.50

1.31

4.145

11

250

600

29

69.60

6.32

6.145

12

200

550

29

79.75

7.25

7.645

13

250

800

29

92.80

8.43

7.64

14

200

550

29

79.75

7.25

7.645

15

200

100

29

14.50

1.31

9.645

16

200

250

29

36.25

3.29

9.645

145.00

69.6

252.30

101.50
17

200

250

29

36.25

3.29

9.645

18

200

100

29

14.50

1.31

9.645

19

150

150

29

29.00

2.63

12.14

20

150

150

29

29.00

2.63

12.14

2.63

12.14

116

21

150

150

29

29.00

22

150

150

29

29.00

2.63

12.145

23

150

150

29

29.00

2.63

14.145

24

150

225

29

43.50

3.95

14.145

145.00
25

150

225

29

43.50

3.95

14.145

26

150

150

29

29.00

2.63

14.145

1100.06

100.000

(y2)

(y2)* (Dx)

X-X Rijitlik
Merkezi Yeri ( Y0)

Akslarn Orjine Dik

Uzakl (y)

Relatif Rijitlik
(Rd)

Aksn Toplam
Rijitlii (Dx)

0.145

TOP

3.51

(k*A)/(H)

cm

Dx*(y)

cm cm

Duvar Kalnl
(d)

Duvar Uzunluu
(L)

Duvar Ad

AKS

Tablo-4.12 X-X ynndeki rijitlik merkezinin yeri

m2

m2

m3

22.42

0.02

3.25

248.82

4.60

533.71

601.02

17.18

2491.24

427.69

37.76

2628.16

1928.83

58.44

14745.93

978.96

93.02

9442.14

1408.82

147.50

17110.11

2051.02

200.08

29011.74

7667.61

558.61

75966.32

6.970

43

Yma yap iin duvar ve deme arlklarnn da orjine gre hesaplayarak yapnn
ktle merkezi bulunmutur. Bunlar X =10.645m, Y=7.04m olarak hesaplanmtr.
Binann orjine gre bulunan toplam rijitlii:

I 0 y = x 2 D y = 146085.8697 m 3
I 0 x = y 2 Dx = 75966 .33 m 3
Binann orjine gre bulunan toplam rijitliin rijitlik merkezine ekilmesi:

I Rmy = I 0 y ( X 0 D y )
2

146085 .86 (10 .645 2 908 .6667 ) = 43111 .36 m 3

I Rmx = I 0 x (Y0 D x )
2

75966 .33 ( 6 .97 2 1100 .0667 ) = 22522 .567 m 3

I Rm = I Rmy + I Rmx
431119 .36 + 22522 .567 = 453641 .9276 m 3

4.6 DEPREMDEN DOLAYI KATLARA GELEN KUVVETLER

Deprem hareketinden dolay binaya gelen ykler edeer deprem yk yntemiyle
hesaplanacaktr. Edeer deprem yk hesabnn uygulanabilmesi iin gerekli olan
parametreler (Tablo-4-13)te verilmitir.

44

Tablo -4.13 deprem yk iin gerekli parametreler

2.DERECE

DEPREM BLGES

ZEMN GRUBU

A0 =0.30

ETKN YER VMES

I= 1

BNA NEM KATSAYISI

SPEKTURUM KATSAYISI

S(T1) = 2.5

DEPREM YK AZALTMA KATSAYISI

Ra(T1)= 2

Bina toplam arl blm 4.4 te X ve Y yn duvarlar iin hesaplanmt. Bunlardan

giderek kat arlklar ve toplam bina arl(Tablo-4.14)te verilmitir.

Tablo -4.14 Katlarn arlklar ve bina toplam arl

X Yn
Arlklar

Y Yn
Arlklar

(X+Y)

Bina Toplam
Arl

ton

ton

ton

ton

Z.KAT

266.7923

230.6504

497.4427

1.KAT

271.0583

231.3614

502.4197

KATLAR

999.8624

4.6.1. Toplam Edeer Deprem Yknn Belirlenmesi

Gznne alnan deprem dorultusunda, binann tmne etkiyen toplam edeer
deprem yk (taban kesme kuvveti), Vt, (Denklem 4.6) ya gre hesaplanacaktr.

Vt =

S (T 1) I A0
W
Ra (T 1)

Vt =

2.5 1 0.30
999.82 = 374.94 ton
2

(4.6)

45

Katlardaki gelen kesme kuvveti (Denklem-4.7) ye gre hesaplanacaktr.

Vi =

( W i hi )
Vt
(W i h i )

Wi

:Katn arl

hi

: Kat ykseklii

(4.7)

Katlara gelen kesme kuvveti (Tablo-4.15)te verilmitir.

Tablo-4.15 Katlara gelen kesme kuvveti

KAT

Wi (ton)

h(m)

1
Z

497.44
502.41
999.86

6
3

Wi*hi

Wi*hi / Wi*hi

2984.65
1507.25
4491.91

0.664
0.335
1

Taban Katlardaki
Kesme
Kesme
Kuvveti
Kuvveti
(Vt) ton
(Vi)
374.943
249.13
125.81
374.94

Katlardaki
Toplam
Kesme
Kuvveti
(Qi)
249.13
374.94

Deprem yn dorultusunada bulunan herhangi bir duvara gelen toplam kesme kuvveti,
o duvarn rijitliinin o yndeki toplam rijitlie oranna arplarak duvara gelen kesme
kuvvetini elde ederiz. Katlara gelen toplam kesme kuvvetleri

o kattati duvarlarn

rijitliklerinin orannda dalr. X ynndeki duvarlar depremin X ynnde etkimesi

durumunda etkilidirler. Y ynndeki duvarlar depremin Yynnde etkimesi durumunda
etkilidirler.
Depremin Y-Y ynnde etkimesi durumunda 1-1 Aks 1.Kat (a) duvarnda
oluacak kesme kuvvetini bulalm

1.Kata gelen toplam kesme kuvveti

: 249 .1314 ton

Y yn 1-1 Aks (a) duvarnn rijitlii

: 38 . 6667 m

Y yn toplam duvar rijitlii

3
: 908 .66667 m

46

1-1 Aks (a) duvarna gelen kesme kuvveti :

38 .6667 m
249
.
13

=
10
.
6
ton

908 .66667 m

4.6.2 Burulma Momentlerinin Belirlenmesi

Depremden dolay duvarlara sadece yanal yklerden dolay kesme kuvveti olumaz . Bu
kuvvetlere ek olarak burulma momentinden kaynaklanan kesme kuvveleri de etkiler.
Yapya etki edecek kat burulma momentlerinin belirlenebilmesi iin gerekli olan ktle
ve rijitlik merkezi koordinantlar blm 4.5 te belirlenmiti. Burulma momentlerinin
hesaplanmasnda kullanlacak hesap eksantirisite deerlerine deprem artnamesi
uyarnca o yndeki kat boyutunun %5 eklenecektir. Hesap eksantirisite deerleri
Denklem-4.3e gre hesaplanacaktr.

[1.Katiin ex = (RMx- KMx)+ 0.05 Lx = (10.645-10.645)+ 0.05 (21) = 1.05m]

[1.Kat iin ey = (RMy- KMy)+ 0.05 Ly = (6.970- 7.035)+ 0.05 (14) = 0.635m]

[Z.Katiin ex = (RMx- KMx)+ 0.05 Lx = (10.645-10.645)+ 0.05 (21) = 1.05m]

[1.Kat iin ey = (RMy - KMy)+ 0.05 Ly = (6.970- 7.035) + 0.05 (14) = 0.635m]
Hesap eksantirisite deerleri belirlendikten sonra o katlara gelen toplam kesme
kuvvetleriyle arplarak oluacak burulma momentleri hesaplanacaktr.Bu momentler
deprem ynn dorultusuna gre her iki ynde etkiletiecektir.

Katlara depremden

dolay etkiyen burulma momentleri Denklem (4.8)e gre yaplacaktr.

M b = Q ( Eksantiris ite = e)

(4.8)

47

1.Katta deprem ynnn X yn tarafndan etkimesi durumunda oluacak burulma

momenti:

M b x = Q (ex ) =249.131 (1.05) = 263 t m

Dier katlarda oluacak burulma momentleri (Tablo-4.16)da verilmitir.
Tablo 4.16 Yanal yk altnda katlarda oluacak burulma momentleri

Edeer
Deprem Yk
(ton)

ex

ey

Mbx
(ton.m)

Mby
(ton.m)

1KAT

250.79

1.05

0.63

263.33

159.27

Z.KAT

374.94

1.05

0.63

393.69

238.12

Burulma momentinden dolay duvarlarda bir kesme kuvveti oluacaktr. Duvarlardaki

kesme kuvvetleri de ,(o kata etkiyen burulma momenti)*(duvarn burulma
rijitlii/yapnn toplam burulma rijitlii)ne bal kalnarak yaplr.
Depremin Y-Y ynnde etkimesi durumunda 1.Kat 1-1 Aks (a) duvarna burulma
momentinden dolay etkiyen kesme kuvvetini bulalm:

1.Kata gelen burulma momenti ( M by )

: 159.27 (ton m )

1-1 Aks (a)duvarnn rijitlii ( Dy )

: 38.66 m

1-1 Aks (a) duvarnn rijitlik merkezine dik uzakl(X) :

Yapnn toplam rijitlii

10 .5 m

: 453641 .92 m

48

Burulma Momentinden Dolay Duvara Gelen Kesme Kuvveti:

M by . DY . X 159.27 . 38.66.10.5
=
= 0.145ton

3
453641
.
92
m
453641
.
92

1-1

Aks 1. Kat (a) duvarna etkiyen toplam kesme kuvveti:

.[10 .6 + 0 .1425 ] = 10 .7475 ton

Yapdaki btn duvarlara gelen toplam kesme kuvvetleri 1. ve Zemin kat iin (Tablo4.17), (Tablo-4.18), (Tablo-4.19) ve (Tablo-4.20)de gsterilmitir.
4.6.3 Duvarlardaki Kayma Gerilmelerinin Belirlenmesi
Duvara gelen deprem kuvveti duvar yatay en kesit alanna blnerek duvarda
oluan kayma gerilmeleri hesaplanacak ve Denk.(4.4)den bulunacak duvar kayma
emniyet gerilmesi ile karlatrlacaktr. Duvar emniyet gerilmeleri her duvar iin
hesaplanmtr.(Tablo-4.21), (Tablo-4.22)de gsterilmitir.

Aks 1.Kat (a) Duvarnda Oluan Kayma Gerilmesi Bulalm

1-1 Aks (a) duvarna gelen toplam kesme kuvveti : 10 . 7475 ton
1-1 Aks (a) duvarnn yatay en kesit alan
Emniyet gerilmesi: (Denklem 4.4) gre

2
: 21 . 50 ton / m

10 . 747 ( t )
= 18 . 6 ( ton / m 2 )
:
2
0 . 58 ( m )

(a) Duvarn kayma gerilmesi

(a) Duvarnn durumu

2
: 2 . 00 0 . 29 = 0 . 58 m

21.50 t / m2 18.6t / m2 (Salyor)

Dier duvarlar iinde ayn tahkikler yaplarak emniyet gerilmeleriyle karlatrlmtr.

(Tablo-4.23),

(Tablo-4.24),

(Tablo-4.25),

(Tablo-4.26)da

gsterilmitir.

49

Dolu Duvara
Gelen Kesme
Kuvveti

ton

m2

ton

Toplam
Kesme
Kuvveti

Akslarn Rijitlik
Merkezine Dik
Uzakl (x)

ton

Burulmadan
Dolay Duvarlara
Gelen Kesme
Kuvveti

1.Kata Gelen
Kesme
Kuvveti (Qi)

(x).Dy

Aksn Toplam
Rijitlii (Dy)

Duvar Ad

AKS

Tablo 4.17 Deprem kuvvetinin Y-Y ynnde etkimesi durumunda 1.kat duvarlarnda oluacak
kesme kuvvetleri.

ton

135.33

10.5

37.35

1420.99

0.49

37.85

174.00

48.02

1044.00

0.36

48.39

21.75

6.00

65.25

0.02

6.02

79.75

1.5

22.01

119.62

0.042

22.05

24.01

0.00

0.00

24.01

79.75

1.5

22.01

119.62

0.04

22.05

21.750

6.00

65.25

0.02

6.02

174.00

48.02

1044.00

0.36

48.39

135.33

10.5

37.35

1420.99

0.49

37.85

250.79

5299.74

1.86

252.65

c
d

e
f
g

4
k

87

250.7904

6
n
o

p
r
s

t
u
v

y
z

TOP

908.66

50

Dolu Duvara
Gelen
Kesme
Kuvveti

ton

m2

ton

Toplam
Kesme
Kuvveti

Akslarn
Rijitlik
Merkezine
Dik Uzakl
(x)

ton

Burulmadan
Dolay
Duvarlara
Gelen Kesme
Kuvveti

1.Kata Gelen
Kesme
Kuvveti (Qi)

(x).Dy

Aksn
Toplam
Rijitlii (Dy)

Duvar Ad

AKS

Tablo 4.18 Deprem kuvvetinin Y-Y ynnde etkimesi durumunda Zemin.kat duvarlarnda
oluacak kesme kuvvetleri

ton

135.33

10.5

55.84 1420.99

0.74

56.58

174.00

71.79 1044.00

0.54

72.34

21.75

8.97

65.25

0.03

9.00

79.75

1.5

32.90

119.62

0.06

32.97

35.89

0.00

0.00

35.89

79.75

1.5

32.90

119.62

0.06

32.97

21.75

8.97

65.25

0.03

9.00

174.00

71.79 1044.00

0.54

72.34

135.33

10.5

55.84 1420.99

0.74

56.58

374.94 5299.74

2.78

377.72

c
d

e
f
g

4
k

87

374.94

6
n
o

p
r
s

t
u
v

y
z

TOP

908.66

51

Toplam
Kesme
Kuvveti

Burulmadan
Dolay
Duvarlara Gelen
Kesme Kuvveti

(y).Dx

Akslarn Rijitlik
Merkezine Dik
Uzakl (y)

ton

Gelen Kesme
Kuvveti

1.Kata Gelen
Kesme Kuvveti
(Qi)

Dolu Duvara

Aksn Toplam
Rijitlii (Dx)

Duvar Ad

AKS

Tablo 4.19 Deprem kuvvetinin X-X ynnde etkimesi durumunda 1.kat duvarlarnda oluacak
kesme kuvvetleri

ton

154.67

6.82

35.26

1055.63

0.61

35.87

116.00

4.82

26.44

559.71

0.32

26.77

145.00

2.82

33.05

409.63

0.23

33.29

69.6

0.82

15.86

57.42

0.03

15.90

0.67

57.51

170.27

0.09

57.61

101.50

2.67

23.13

271.50

0.15

23.29

116

5.17

26.44

600.28

0.34

26.79

145.00

7.17

33.05

1040.36

0.60

33.66

250.79

4164.84

2.41

253.20

m2

ton

ton

2
3
4
5

6
7
8

9
10

11
12

13

252.30

250.79

14
15

16
17
18
19
20

21
22
23
24

25
26

TOP

1100.07

52

Toplam
Kesme
Kuvveti

Burulmadan
Dolay Duvarlara
Gelen Kesme
Kuvveti

Akslarn Rijitlik
Merkezine Dik
Uzakl (y)

ton

(y).Dx

Z.Kata Gelen
Kesme Kuvveti
(Qi)

Dolu Duvara
Gelen Kesme
Kuvveti

Aksn Toplam
Rijitlii (Dx)

Duvar Ad

AKS

Tablo 4.20 Deprem kuvvetinin X-X ynnde etkimesi durumunda Zemin. kat duvarlarnda
oluacak kesme kuvvetleri

ton

m2

ton

ton

154.67

6.82

52.71

1055.63

0.91

53.63

116.00

4.82

39.53

559.71

0.48

40.02

145.00

2.82

49.42

409.63

0.35

49.77

69.6

0.82

23.72

57.42

0.04

23.77

0.67

85.99

170.27

0.14

86.14

101.50

2.67

34.59

271.50

0.23

34.83

116

5.17

39.53

600.28

0.52

40.05

145.00

7.17

49.42

1040.36

0.90

50.32

374.94

4164.84

3.61

378.55

2
3
4

5
6
7
8

9
10

11
12

13

252.30
374.9434

14
15
16

17
18
19

20
21
22
23
24

25
26

TOP

1100.07

53

ton

ton

ton

ton

Z.Kat Kayma
Emniyet
Gerilmesi

Z.Kat
Duvarndaki
Basn
Gerilmesi

1.Kat Kayma
Emniyet
Gerilmesi

Srtnme
Katsays

Duvar atlama
Emniyet
Gerilmesi

1.Kat
Duvarndaki
Basn
Gerilmesi

Duvar Ad

AKS

Tablo 4.21 (Denklem 4.4)e gre X ynndeki duvarlarn emniyet gerilmeleri

ton

12.73

15

0.5

21.36

25.46

27.73

12.43

15

0.5

21.21

24.87

27.43

12.73

15

0.5

21.36

25.46

27.73

13.20

15

0.5

21.60

26.41

28.20

13.20

15

0.5

21.60

26.41

28.20

13.20

15

0.5

21.60

26.41

28.20

13.20

15

0.5

21.60

26.41

28.20

17.88

15

0.5

23.94

35.77

32.88

10.35

15

0.5

20.17

20.70

25.35

10

17.88

15

0.5

23.94

35.77

32.88

11

7.53

15

0.5

18.76

15.06

22.53

12

15.93

15

0.5

22.96

31.87

30.93

13

11.27

15

0.5

20.63

22.08

26.04

14

15.93

15

0.5

22.96

31.87

30.93

15

17.91

15

0.5

23.95

35.82

32.91

16

14.99

15

0.5

22.49

29.98

29.99

17

14.99

15

0.5

22.49

29.98

29.99

18

17.91

15

0.5

23.95

35.82

32.91

19

13.20

15

0.5

21.60

26.41

28.20

20

13.20

15

0.5

21.60

26.41

28.20

21

13.20

15

0.5

21.60

26.41

28.20

22

13.20

15

0.5

21.60

26.41

28.20

23

13.20

15

0.5

21.60

26.41

28.20

24

13.92

15

0.5

21.96

25.40

27.70

25

13.92

15

0.5

21.96

25.40

27.70

26

13.20

15

0.5

21.60

26.41

28.20

54

ton

ton

ton

ton

Z.Kat Kayma
Emniyet
Gerilmesi

Z.Kat
Duvarndaki
Basn
Gerilmesi

1.Kat Kayma
Emniyet
Gerilmesi

Srtnme
Katsays

Duvar
atlama
Emniyet Gerilmesi

1.Kat
Duvarndaki
Basn
Gerilmesi

Duvar Ad

AKS

Tablo 4.22 (Denklem 4.4)e gre Y ynndeki duvarlarn emniyet gerilmeleri

ton

13.00

15

0.5

21.50

26.00

28.00

13.34

15

0.5

21.67

26.69

28.34

13.80

15

0.5

21.90

27.61

28.80

13.31

15

0.5

21.65

26.62

28.31

16.56

15

0.5

23.28

33.12

31.56

14.32

15

0.5

22.16

28.65

29.32

19.07

15

0.5

24.53

38.15

34.07

20.81

15

0.5

25.40

41.62

35.81

17.85

15

0.5

23.92

35.70

32.85

19.07

15

0.5

24.53

35.70

32.85

11.44

15

0.5

20.72

22.64

26.32

8.71

15

0.5

19.35

17.43

23.71

16.62

15

0.5

23.31

33.24

31.62

11.20

15

0.5

20.60

22.40

26.20

19.07

15

0.5

24.53

38.15

34.07

20.81

15

0.5

25.40

41.62

35.81

17.85

15

0.5

23.92

35.70

32.85

13.31

15

0.5

21.65

26.62

28.31

16.56

15

0.5

23.28

33.12

31.56

14.32

15

0.5

22.16

28.65

29.32

13.00

15

0.5

21.50

26.00

28.00

13.34

15

0.5

21.67

26.69

28.34

13.80

15

0.5

21.90

27.61

28.80

4
5
6

55

0.29

38.66

3.5

0.29

67.66

1.5

0.29

29.00

4.5

0.29

65.25

2.5

0.29

36.25

0.29

72.50

0.5

0.29

7.25

0.5

0.29

7.25

0.5

0.29

7.25

0.5

0.29

7.25

4
5

0.29

72.50

7.5

0.29

87.00

0.5

0.29

7.25

TOP

135.33

174

21.75

m2

ton

m2

10.81

18.64

21.50 SALIYOR

18.92

18.64

21.67 SALIYOR

0.21

8.11

18.64

21.90 SALIYOR

0.37

18.14

13.90

21.65 SALIYOR

10.08

13.90

23.28 SALIYOR

0.41

20.16

13.90

22.16 SALIYOR

0.33

2.00

13.85

24.53 SALIYOR

2.00

13.85

25.40 SALIYOR

2.00

13.85

23.92 SALIYOR

2.00

13.82

24.53 SALIYOR

20.04

13.82

20.72 SALIYOR

24.01

11.03

19.35 SALIYOR

2.00

13.82

23.31 SALIYOR

0.50

0.20

0.33

37.85

48.39

6.02

0.33
0.09
22.05
0.90
87

ton

Durumu

ton

0.28

79.75
k

Emniyet
Gerilmesi

Duvardaki
Kayma
Gerilmesi

Aksn Toplam
Rijitlii (Dy)

Duvarlara Gelen
Kuvvetler

(k.A)/(H)

Akstaki Toplam
Kesme Kuvveti

Duvar Kalnl
(d)

Duvarlarn
Rijitliklerinin
Akstaki Toplam
Rijitlie Oran

Duvar
Uzunluu (L)

Duvar Ad

AKS

Tablo 4.23 Depremin Y-Y ynnde etkimesi durumunda 1.kat duvarlarnda oluacak kayma
gerilmelerinin emniyet gerilmeleriyle karlatrlmas

1.00

24.01

0.09
79.75

22.05

0.29

72.50

0.90

20.04

13.82

20.60 SALIYOR

0.5

0.29

7.25

0.33

2.00

13.85

24.53 SALIYOR

0.5

0.29

7.25

2.00

13.85

25.40 SALIYOR

0.5

0.29

7.25

0.33

2.00

13.85

23.92 SALIYOR

4.5

0.29

65.25

0.37

18.14

13.90

21.65 SALIYOR

2.5

0.29

36.25

10.08

13.90

23.28 SALIYOR

0.29

72.50

0.41

20.16

13.90

22.16 SALIYOR

0.29

38.66

0.28

10.81

18.64

21.50 SALIYOR

3.5

0.29

67.66

18.92

18.64

21.67 SALIYOR

1.5

0.29

29.00

8.11

18.64

21.90 SALIYOR

2.25

0.29 908.66

21.75

174.00

135.33

0.33

0.20

0.50
0.21

908.66

6.02

37.85

48.39

56

0.29

38.66

3.5

0.29

67.66

1.5

0.29

29.00

4.5

0.29

65.25

2.5

0.29

36.25

0.29

72.50

0.5

0.29

7.25

0.5

0.29

7.25

0.5

0.29

7.25

0.5

0.29

7.25

4
5

0.29

72.50

7.5

0.29

87.00

0.5

0.29

7.25

TOP

135.33

174.00

21.75

ton

m2

m2

16.16

27.87

28.00 SALIYOR

28.29

27.87

28.34 SALIYOR

0.21

12.12

27.87

28.80 SALIYOR

0.37

27.12

20.78

28.31 SALIYOR

15.07

20.78

31.56 SALIYOR

0.41

30.14

20.78

29.32 SALIYOR

0.33

3.00

20.71

34.07 SALIYOR

3.00

20.71

35.81 SALIYOR

3.00

20.71

32.85 SALIYOR

2.99

20.67

32.85 SALIYOR

29.97

20.67

26.32 SALIYOR

35.89

16.50

23.71 SALIYOR

2.99

20.67

31.62 SALIYOR

0.50

0.20

0.33

56.58

72.34

9.00

0.33
0.09
32.97
0.90
87.00

ton

Durumu

ton

0.28

79.75
k

ton

Emniyet
Gerilmesi

Duvardaki
Kayma
Gerilmesi

Aksn Toplam
Rijitlii (Dy)

Duvarlara
Gelen Kuvvetler

(k*A)/(H)

Akstaki Toplam
Kesme Kuvveti

Duvar Kalnl
(d)

Duvarlarn
Rijitliklerinin
Akstaki Toplam
Rijitlie Oran

Duvar Uzunluu
(L)

Duvar Ad

AKS

Tablo 4.24 Depremin Y-Y ynnde etkimesi durumunda Zemin.kat duvarlarnda oluacak
kayma gerilmelerinin emniyet gerilmeleriyle karlatrlmas

1.00

35.89

0.09
79.75

32.97

0.29

72.50

0.90

29.97

20.67

26.20 SALIYOR

0.5

0.29

7.25

0.33

3.00

20.71

34.07 SALIYOR

0.5

0.29

7.25

3.00

20.71

35.81 SALIYOR

0.5

0.29

7.25

0.33

3.00

20.71

32.85 SALIYOR

4.5

0.29

65.25

0.37

27.12

20.78

28.31 SALIYOR

2.5

0.29

36.25

15.07

20.78

31.56 SALIYOR

0.29

72.50

0.41

30.14

20.78

29.32 SALIYOR

0.29

38.66

0.28

16.16

27.87

28.00 SALIYOR

3.5

0.29

67.66

28.29

27.87

28.34 SALIYOR

1.5

0.29

29.00

12.12

27.87

28.80 SALIYOR

2.25

0.29

908.66

0.00

0.00

21.75

174.00

135.33

0.33

0.20

0.50

56.58

72.34

9.00

0.21
377.72

57

38.67

0.29

77.33

0.29

38.67

1.5

0.29

29.00

1.5

0.29

29.00

TOP

27.73

SALIYOR

17.93

15.46

27.43

SALIYOR

0.25

8.96

15.46

27.73

SALIYOR

0.25

6.69

15.38

28.20

SALIYOR

6.69

15.38

28.20

SALIYOR

6.69

15.38

28.20

SALIYOR

0.50

35.8739

1.5

0.29

29.00

1.5

0.29

29.00

0.25

6.69

15.38

28.20

SALIYOR

0.29

14.50

0.10

3.32

11.48

32.88

SALIYOR

0.29

116.00

26.63

11.48

25.35

SALIYOR

10

0.29

14.50

3.32

11.48

32.88

SALIYOR

11

0.29

69.60

15.90

9.13

22.53

SALIYOR

12

5.5

0.29

79.75

18.21

11.41

30.93

SALIYOR

13

0.29

92.80

21.19

9.13

26.04

SALIYOR

14

5.5

0.29

79.75

0.31

18.21

11.41

30.93

SALIYOR

15

0.29

14.50

0.14

3.32

11.47

32.91

SALIYOR

16

2.5

0.29

36.25

8.32

11.47

29.99

SALIYOR

145.00

0.25

26.7702

m2

15.46

0.25
116.00

ton

8.96

0.25
154.67

m2

Durumu

0.29

ton

Emniyet
Gerilmesi

ton

Duvardaki
Kayma
Gerilmesi

ton

Duvarlara
Gelen
Kuvvetler

Aksn Toplam
Rijitlii (Dx)

Akstaki Toplam
Kesme Kuvveti

(k*A)/(H)
m

Duvarlarn

Duvar
Kalnl (d)

Rijitliklerinin
Akstaki Toplam
Rijitlie Oran

Duvar
Uzunluu (L)

Duvar Ad

AKS

Tablo 4.25 Depremin X-X ynnde etkimesi durumunda 1.kat duvarlarnda oluacak kayma
gerilmelerinin emniyet gerilmeleriyle karlatrlmas

0.80

33.2944

0.10
69.6

1.00

15.9005

0.31
252.30

0.36

57.6174

0.35
101.50

23.2972

17

2.5

0.29

36.25

0.35

8.32

11.47

29.99

SALIYOR

18

0.29

14.50

0.14

3.32

11.47

32.91

SALIYOR

19

1.5

0.29

29.00

0.25

6.69

15.39

28.20

SALIYOR

20

1.5

0.29

29.00

6.69

15.39

28.20

SALIYOR

21

1.5

0.29

29.00

0.25

6.69

15.39

28.20

SALIYOR

22

1.5

0.29

29.00

0.25

6.69

15.39

28.20

SALIYOR

23

1.5

0.29

29.00

0.20

6.73

15.47

28.20

SALIYOR

24

2.25

0.29

43.50

10.09

15.47

27.70

SALIYOR

116

0.25

26.7938

0.30
145.00

33.6605

25

2.25

0.29

43.50

0.30

10.09

15.47

27.70

SALIYOR

26

1.5

0.29

29.00

0.20

6.73

15.47

28.20

SALIYOR

8.00

319.30

1100.07

1100.07

58

0.29

38.67

0.29

77.33

0.29

38.67

1.5

0.29

29.00

1.5

0.29

29.00

154.67

m2

ton

Durumu

ton

Emniyet
Gerilmesi

ton

m2

13.40

23.11

25.46

SALIYOR

26.81

23.11

24.87

SALIYOR

0.25

13.40

23.11

25.46

SALIYOR

0.25

10.00

23.00

26.41

SALIYOR

10.00

23.00

26.41

SALIYOR

0.25
0.50

53.63

0.25
116.00

40.02

1.5

0.29

29.00

0.25

10.00

23.00

26.41

SALIYOR

1.5

0.29

29.00

0.25

10.00

23.00

26.41

SALIYOR

0.29

14.50

0.10

4.97

17.16

35.77

SALIYOR

0.29

116.00

39.82

17.16

20.70

SALIYOR

10

0.29

14.50

4.97

17.16

35.77

SALIYOR

11

0.29

69.60

23.77

13.66

15.06

SALIYOR

12

5.5

0.29

79.75

27.22

17.07

31.87

SALIYOR

13

0.29

92.80

31.68

13.65

22.08

SALIYOR

14

5.5

0.29

79.75

0.31

27.22

17.07

31.87

SALIYOR

15

0.29

14.50

0.14

4.97

17.15

35.82

SALIYOR

16

2.5

0.29

36.25

12.43

17.15

29.98

SALIYOR

145.00

0.80

49.77

0.10
69.6

1.00

23.77

0.31
252.30

0.36

86.14

0.35
101.50

34.83

17

2.5

0.29

36.25

0.35

12.43

17.15

29.98

SALIYOR

18

0.29

14.50

0.14

4.97

17.15

35.82

SALIYOR

19

1.5

0.29

29.00

0.25

10.01

23.02

26.41

SALIYOR

20

1.5

0.29

29.00

10.01

23.02

26.41

SALIYOR

0.25
116

40.05

21

1.5

0.29

29.00

0.25

10.01

23.02

26.41

SALIYOR

22

1.5

0.29

29.00

0.25

10.01

23.02

26.41

SALIYOR

23

1.5

0.29

29.00

0.20

10.06

23.13

26.41

SALIYOR

24

2.25

0.29

43.50

15.09

23.13

25.40

SALIYOR

TOP

ton

Duvardaki
Kayma
Gerilmesi

Duvarlara Gelen
Kuvvetler

Aksn Toplam
Rijitlii (Dx)

Akstaki Toplam
Kesme Kuvveti

(k*A)/(H)

Duvarlarn

Duvar
Kalnl (d)

Rijitliklerinin
Akstaki Toplam
Rijitlie Oran

Duvar
Uzunluu (L)

Duvar Ad

AKS

Tablo 4.26 Depremin X-X ynnde etkimesi durumunda Zemin.kat duvarlarnda oluacak
kayma gerilmelerinin emniyet gerilmeleriyle karlatrlmas

0.30
145.00

50.32

25

2.25

0.29

43.50

0.30

15.09

23.13

25.40

SALIYOR

26

1.5

0.29

29.00

0.20

10.06

23.13

26.41

SALIYOR

1100.07

1100.07

59

5 SONULAR
Deprem blgelerinde yaplacak olan, hem dey hem yatay ykler iin tm tayc
sistemi

dolu

tula

malzemesinden

oluturduumuz

yma

bina

modelinin

boyutlandrlmas 2. derece deprem blgesi iin standardmzca belirlenen kurallara

gre yaplmtr. Yma yap modelimiz de dey yklerden dolay oluan basn
gerilmelerini ve yatay yklerden dolay oluan kayma gerilmeleri standartlarmzdaki
belirlenmi kurallara gre bulunmutur. Yma yap duvarlar zerinde yaplan tahkikler
sonucunda modelimizdeki tayc duvarda yatay veya dey yklerden dolay oluan
gerilmeler emniyet gerilmesinin altnda kmtr. Dolays ile yma yap modelimiz
2.derece deprem blgesi iin uygun bir modeldir.

60

KAYNAKLAR
Baylke, Nejat, 2001.Depreme Dayankl Betonarme ve Yma Yap Tasarm.zmir
MO, 3.s.,zmir.
Baylke, Nejat, 1999. Depremlerde
Glendirilmesi.zmir MO, 15s, zmir

Hasar

Gren

Yaplarn

Onarm

Ve

Baylke, N., 1992. Yma Yaplar. Bayndrlk ve skan Bakanl Afet leri Genel
Mdrl Deprem Aratrma Dairesi Bakanl, 184s. Ankara.
Baylke, N., 1998a. Depreme Dayankl Betonarme ve Yma Yap Tasarm. naat
Mhendisleri Odas zmir ubesi Yayn No:27, 245s. zmir.
Leon, Roberto, 2004. Seismic Strengthening Of Low-Rise Unreinforced Masonary
Structures With Flexible Diaphragms .
Klingner, R.E., 1999, Behavior of Masonry in the Northridge and Tecoman-Colima
Earhquakes: Lessons learned and changes in the design provisions, Proc.of The Seismic
retrofit of Historic Buildings Conferece, S.Francisco, Ca
Arun G., 2004, UR Masonry Construction- EQ Resistant Design, UIA International
Seminar Disasters and Architects, Chamber of Architects

EKLER

61

62

63

64

65

66