JET ENJEKSYONU

Do. Dr. Yksel YILMAZ

Hazrlayan ELF AKIN 128308302

ZEMN YLETRME TEKNKLERNN SINIFLANDIRILMASI

ANA YNTEM GRUPLARI YNTEM Vibrokompaksiyon Yntemler Vibro-Sondalar Kum Sktrma Kazklar (SCP) Vibroflotasyon Sktrma Kazklar Arlk Drme (Dinamik Kompaksiyon) Patlatma Vibro Tokmak Ar Dolgu ile n Ykleme SUN DRENLER KULLANILARAK / KULLANILMAKSIZIN NYKLEME LE KONSOLDASYON Yer Alt Su Seviyesinin Drlmesi ile n Ykleme Vakum Uygulamas ile n Ykleme Elektro - Osmoz ZEMN YLETRME TEKNKLER ZEMN TR AMACI DANEL KOHEZYONLU TAIMA GC OTURMA KONTROL STABLTE EVRESEL SEBEPLER SIVILAMA

* * * * * * * *

* * * * *

* * *

SIKITIRMA

* *

* *

* *

* *

ZEMN YLETRME TEKNKLERNN SINIFLANDIRILMASI

Mini Kazklar Zemin ivileri Zemin Ankrajlar Pasif Kazklar Geotekstiller (Donatl Zemin) Lif (Fiber) ile Glendirme Ta Kolonlar Kire Kolonlar (katk & katlatrma) Derin Kartrma (katk & katlatrma) Permeasyon (Szdrma Emdirme) Enjeksiyonu atlatma (Yapraklanma) Enjeksiyonu Kompaksiyon Enjeksiyonu Jet Enjeksiyonu * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

ZEMN GLENDRME I

ZEMN ENJEKSYON TEKNKLER (ZEMN GLENDRME II)

* * * * *

* * *

* * * * *

* * * *

ZEMN YLETRME TEKNKLERNN SINIFLANDIRILMASI

Zeminin Kazlmas ve Deitirilmesi (Yapsal Kontroll Dolgular) tmek Suretiyle (Deplasman Yoluyla) Zemini Deitirme n Kar trma Yaplm Dolgular akl Kazs Drenler Suni Malzeme Drenaj Kazs Kuyu ve Hendeklerle Yer Alt Su Seviyesinin Drlmesi

ZEMN DETRME

* * *

DRENAJ

ZEMN YLETRME TEKNKLERNN SINIFLANDIRILMASI

HAFF MALZEMELER Hafif Doal Malzemeler Hafif GeoMalzemeler Istma Dondurma Kristallendirme * * * * * * * * * * * * * * * *

ISIL YLETRME (Stabilizasyon) ELEKTRO-YLETRME (ELEKTROKNETK YLETRME) BYOTEKNK YNTEMLER

[6]

ZEMN YLETRME TEKNKLERNDEN ZEMN ENJEKSYONU NEDR?

Zemin enjeksiyonu, temel olarak zel hazrlanm farkl bileimlerdeki akkan, yar akkan veya kat kvamda

malzemelerin (erbet ve benzeri maddeler) basn yoluyla

zemine enjekte edilmesidir.

Burada farkl yntemlerde farkl amalar gdlmektedir. [7] Dikkatle zerinde durulmas gereken nokta btn mhendislik uygulamalar iin ayn enjeksiyon malzemelerinin ve enjeksiyon yntemlerinin kullanlamayacadr.

ZEMN ENJEKSYONUNUN GENEL AMACI

-Temel kayalarn salamlatrmak ve tama gcn arttrmak -Yap ile temelin oturduu zeminin birbirine balanmasn salamak -Boluk ve Krklarn doldurulmasn salamak -Kaz ve temellerin ayrmasn nlemek -Temel kayalarn geirimsiz hale getirmek veya geirgenliini azalmak - Barajlarn altnda geirimsiz perde oluturmak -Tnellerde kaplama ile kaz arasnda kalan boluklar doldurmak
[10]

ENJEKSYON MALZEMELERNN ENJEKTE EDLEBLRLK SINIRLARI

[3]

Malzeme karakteristik zellikleri ve maliyetleri de dikkate alndnda, geirimsizlik ve zemin glendirmede en ok kullanlan karm imentolama zellii gsteren karmlardr. imentolama zellii gsteren karmlar, katksz imento karmlar, kil/bentonit imento karm, ince dolgu malzemesi eklenmi karmlar, zel uygulamalarda kullanlan karmlar ve deeri glendirilmi karmlar olmak zere be gruba ayrlr. [3]

ZEMN ENJEKSYON ETLER NELERDR?

Amalarna Gre Enjeksiyonlar Perde Enjeksiyonu Konsolidasyon Enjeksiyonu Dolgu Enjeksiyonu Kullanlan Karm Malzemelerine Gre Enjeksiyonlar imento Enjeksiyonu Kil Enjeksiyonu Kimyasal enjeksiyon

Zemin iine yerletirilmelerine gre Enjeksiyonlar

Emdirme (Permeasyon) Enjeksiyonu Kompaksiyon Enjeksiyonu atlatma Enjeksiyonu Jet Enjeksiyonu (Sununun Ana Konusu)

ZEMN YLETRME TEKNKLERNDEN JET ENJEKSYONUNUN TARHES

Yksek hzla zemine baslan karmla zemini kesme ilemleri ile iyiletirme dncesi ve bu konudaki almalar ilk olarak 1965 te Yamakado kardeler tarafndan Japonyada uygulanmaya balam olup 1970 li yllarn banda iki farkl jet enjeksiyonu teknii gelitirilmitir. Nakanishi ve irketi (N.T.I) tarafndan gelitirilen jet enjeksiyonu tekniinde, kimyasal ve imento karmlar kullanlm olup bir delgi tijinin enjeksiyon siboblarndan ok yksek basnta enjekte edilmektedir. Karmn enjeksiyonu srasnda tijin kendi etrafnda dndrlmesi ve yukar ekilmesi ile kazk gibi zemin imento kolonlar oluturulmaktadr. Bu sebeple bu tip jet enjeksiyonu teknii CCP Jetgrouting (Chamical Churning Pile) Kimyasal alkalama Kaz olarak adlandrlmaktadr. Bir baka Jet enjeksiyonu teknii ise 1970 ylnda Japonyada Diyafram suvar tekil etmek amac ile Teuro Yahiro tarafndan gelitirilmi ve jetgrauting olarak adlandrlmtr. Bu yntemin en belirgin zellii zemini kesme, koparma ve sktrma ilemleri iin farkl akkann (Su-Hava-imento erbeti) kullanld l jet sisteminin uygulanmasdr. [4]

ZEMN YLETRME TEKNKLERNDEN JET ENJEKSYONUNUN TARHES

Dier uygulama teknikleri 1970 li yllarn ortalarnda Japonyada kullanlmtr. CCP jet enjeksiyon sistemi havann birlikte kullanlmasyla JSG olarak adlandrlan Jumbo Jet Special Grout gelitirilmitir. Bu kolonlar CCP kolonlardan 1.5-2 kat daha byktr. Bundan sonra, Yahiro ve Arkadalar Jet enjeksiyon kolonlarn, benzer prensip kullanarak hava jetiyle sarlm bir su jeti sistemine eklemilerdir. rselenmi zemin, hava Jetiyle Kopar ve oluan boluklar enjeksiyonla doldurulup kartrlr. 1980 ylnda, CCP gurubu tarafndan sper zemin stabilizasyon yntemi Sper Soil Stabilization Management (SSM-MAN) gelitirilmitir. Bu sistemde amalanan, ok geni apl kolonlarn tekil edilmesidir. Alan boluk spersonik dalga teknii ile llr ve enjeksiyonla doldurulur. SSM-MAN teknii ile byk hacimler 4.0 m apna kadar katlam yaplar zellikle kohezyonsuz zeminlerde oluturulabilmektedir. [4] lkemizdeki ilk uygulamas 1986 ylnda Hali Kollektrleri Projesi kapsamnda Ayvansaray tnel aynasnn zemin slahnda kullanlmtr.

ZEMN YLETRME TEKNKLERNDEN JET ENJEKSYONUNUN TARHES

Uygulamann maliyeti, jet enjeksiyonunun devam eden geliimini ksmen drmtr. Fakat nceki slaytlarda bahsedildii gibi Japonyada ok yksek apta kolonlar oluturabilme metodu gelitirilmi ve bu sayede enjeksiyon noktalarnn says azaltlarak maliyet drlmtr (Sper Jet Kolonlar) [4].

EKL Ref. Afet leri Genel Mdrl Parsel Baznda temel etdleri ve zemin iyiletirme ileri hakknda ynetmelik tasla n raporu- SPER JET KOLONLAR

3 Enjeksiyon eidinin Tipik Gsterimi [5]

JET ENJEKSYONUNUN GENEL ZELLKLER

Jet enjeksiyonu yntemi zemine malzeme kartrlarak yaplan derin ve kalc bir zemin iyiletirme yntemidir. Bu da Jet enjeksiyonunu dier enjeksiyon yntemlerinden ayrmaktadr. jet grouting yntemi, neredeyse her tr zayf zemin tiplerinde ve kum, akl, kil gibi doal zemin elemanlarnn oluturduu kombinasyonlarda, dier iyiletirme metotlarndan daha hzl, gvenilir, kalc ve ekonomik bir zm alternatifidir. Geleneksel enjeksiyon metotlarna kar ise, zemin iyiletirici groutun miktar, delme ve sevk ileminden nce hesapland iin, iin birim ve toplam maliyetlerine ok hassas yaklamlar mmkndr. [8]

Zeminde oluturulan jet grout kolonlar ile temel alt kotu arasnda minimum 30cm, maksimum 60cm kalnlnda yastk tabakas grevini stlenen stabilize dolgu malzemesinin serilmesi, oluan jet grout kolonlarnda balklarn temel altnda krlmasn engellemektedir. [8]

JET GROUT KOLONLARIN TEMEL MHENDSLNDE KULLANIMI

Jet grout kolonlarn eitli maksatlarla kullanmlar aada sralanmaktadr. (H.T. Durgunolu, 2004).
Temel altnda, dey ykler iin basn eleman olarak tama gc ve deformasyon kontrol Deme altnda dey ve zellikle yksek yayl ykler altnda basn eleman olarak tama gc ve deformasyon kontrol Dolgu altnda basn eleman olarak tama gc ve deformasyon kontrol Kprlerde yaklam dolgular altnda dey dolgu yklerinin tanmas, dolgu altnda oturma kontrol ve kenar ayak kazklarna negatif eper srtnmesi intikalinin nlenmesi

Havuzlarda, yeralt su depolarnda ve su yaplarnda, donat ile tehiz edilerek ekme eleman olarak
Kazlarda, arlk tipi istinat yaps tekili ile yanal zemin itkilerinin alnmas [8]

[1]

JET GROUT KOLONLARIN TEMEL MHENDSLNDE KULLANIMI

Kazlarda donat ile tehiz edilerek dey eilmeye maruz iksa eleman olarak
Kazlarda ve ankrajl istinat yaplarnda zel donat ile ankraj eleman olarak Geirimli ve yer alt su seviyesinin yksek olduu zeminlerdeki kazlarda tayc elemanlar arasnda batardo kapama eleman olarak

Yumuak killerdeki kazlarda kaz ncesi kaz taban seviyesi altnda tekil edilen payanda eleman olarak Kaz tabanndan kazya gelecek yeralt suyunun kontrol iin tka eleman olarak evlerde stabilitenin salanmas iin zemin takviye eleman olarak veya arlk batardosu tekili ile [8]

[1]

JET GROUT KOLONLARIN TEMEL MHENDSLNDE KULLANIMI

Yumuak zeminde alan yzeye yakn tnellerde tnel stndeki zeminin iyiletirmesi amac ile
Yumuak zeminde alan tnellerde tnel iinde ve ayna nnden yaplarak, kaz ncesi tnel kesiti zerinde tayc bir emsiye oluturulmas amac ile nemli ve ar yaplarda svlama gvenlik says dk olan yerlerde kazkl temellere gelecek yatay yklerin ve oluacak deformasyonlarn kontrol iin, kazklarla birlikte Svlama sonucu oluacak zemin yanal ve dey deformasyonlarnn snrlandrlmas iin yap etrafnda veya altnda kapama elemanlar olarak Svlama riskine kar gvenlik saysnn artrlmas, zeminde oluan kayma gerilmelerinin bir ksmnn tanarak deprem sonucu oluabilecek dey ve yanal deformasyonlarn snrlandrlmas
[8]

[1]

JET GROUT KOLONLARIN TEMEL MHENDSLNDE KULLANIMI

Temel Takviyesinde [10]

Tnel Tavann desteklenmesinde [10]

JET GROUT KOLONLARIN TEMEL MHENDSLNDE KULLANIMI

ev Stabilizesinde [10]

Kaz ukurlarnda [10]

JET GROUT KOLONLARIN TEMEL MHENDSLNDE KULLANIMI

Temel Zemini yiletirilmesinde [10]

Geirimsizlik Perdesi

JET ENJEKSYONUNUN UYGULANABLD ZEMNLER

[10]

Jet Kolonlar ince ve kaln taneli zeminlerde uygulanabilmektedir. Zemin tiplerine bal olarak zeminle kartrlabilme zellikleri de yukardaki gibi deimektedir. [7]

JET ENJEKSYONUNUN UYGULANABLD ZEMNLER

KOLON A: Kolon A tek tip zemin ve tek tip enjeksiyon parametresi ile sabit apl kolon KOLON B: Kolon B iki farkl zemin ve ayn enjeksiyon parametreleriyle farkl apl kolon KOLON C: Kolon C iki farkl zemin tipi farkl enjeksiyon parametreleriyle ayn apta kolon [7]

JET ENJEKSYONUNUN UYGULANABLD ZEMNLER

Farkl zemin tiplerinde elde edilen jet enjeksiyonu aplar

[7]

JET ENJEKSYONUNUN UYGULANMASI JET ENJEKSYON TEKNKLER

Jet 1: Bu metotta delme - enjeksiyon takm tek eperli bir borudan ibaret olup, grout bu borudan yaklak 200m/sn hzla, 300 - 600kg/cm2 (bar) basnla baslr. Bu metotla oluan kolonlar, zemin trlerine ve parametre aralklarna gre, akll zeminlerde 0,6mden 1,2m apna kadar ulalabilmektedir. Bu yntem kohezyonlu zeminlerde akll zeminlerdeki kadar etkin deildir. Chamical Churning Pile (CCP) [ 8 ]
Tekli sistemle jet grout kolonu imalinde tek snrlama aletten kaynaklanmaktadr. imento basan pompann gc ve salad ak hz kolon apn etkiler. [ 9 ]

JET ENJEKSYONUNUN UYGULANMASI JET ENJEKSYON TEKNKLER

Jet 2: Zeminin paralanmas ve imentolanmasnn ikinci bir akkan olarak hava jeti, yksek enerjili bir svyla (genellikle bir imento erbeti) gerekletirildii jet enjeksiyon sistemidir. Grout orta borudan, basnl hava (8 - 12bar) ise d borudan geer. Basnl hava, kinetik enerji srtnme kayplarn ksmen azaltt iin, bu metotta oluan kolon aplan jet 1 'e kyasla %60 - 80 daha byk olur. Jumbo Jet Special Grout (JSG) [ 8 ]
Bu yntemle kolon aplar orta sk zeminlerde 1,0 mden, gevek zeminlerde ise 1,8 mden fazla kalnla ulaabilmektedir. Jet 2 yntemi kohezyonlu zeminlerde Jet 1 yntemine gre daha etkili sonular vermektedir. [ 9 ]

JET ENJEKSYONUNUN UYGULANMASI JET ENJEKSYON TEKNKLER

Kum iindeki bir uygulamada, ikili sistemle jet grout kolonu yaplrken zeminin rselenmesi iin 45MPa basn uygulanm; delgi borusunun dnme hz 8 - 10devir/dk, harcanan imento 930kg/m, har debisi 130lt/dk, harcn birim hacim arl 16 - 17kN/m3, iken kolon ap 1,4m ye ulamtr. (Ichihashi vd., 1992) [ 8 ]
Ayn su/imento oran ve imento dozajl kili sistemin nemli bir dezavantaj imento baslan zeminin hava ieriini arttrmasdr. Bu yzden elde edilen zemin-imento karmnn mukavemeti ikili sistemde tekli sistemlerden daha dktr. Jet2 ynteminde genellikle bir nozzle kullanlmaktadr. Bunun sebebi iki hava nozzlendan birinin tkanmas durumunun operatrn fark etmesindeki zorluktur Jet2 metodunda zemin krlma riski daha azdr. [ 9 ]

JET ENJEKSYONUNUN UYGULANMASI JET ENJEKSYON TEKNKLER

Jet 3: Zeminin paralanmasnn yksek enerjili su jeti ile saland, imentolamasnn ise e zamanl olarak ayr bir enjeksiyon karm jeti ile elde edildii jet enjeksiyon ilemidir. ie borulu takm kullanlan bu metotta, 400 - 600bar basnl su ortadaki borudan, 8 12bar basnl hava ara borudan, tpk jet 2'deki gibi, nozzlelardan baslmaktadr. 30 - 80 bar basnl grout ise en d borudan ayr bir nozzledan, su - hava karm iine enjekte edilmektedir. aplar bu metotta 2.0 m yi geer. [ 8 ]
Jet 3 yntemi kohezyonlu zeminlerde en etkili yntemdir. Yine ayn su/imento oranl ve imento dozajl Jet3 kolonunun mukavemeti Jet1 ve Jet2 kolonunun mukavemetinden daha dktr. Bu da Jet3 metodunun ierdii ok miktardaki sudan kaynaklanmaktadr. [ 9 ]

JET ENJEKSYONUNUN UYGULANMASI JET ENJEKSYON TEKNKLER

Sper Jet: Son dnemlerde byk kolon aplarn yksek hzda ve dk maliyetlerle elde edebilmek iin eitli yntemler gelitirilmitir. Bu yntemlerden birisi de Sper Jet olarak adlandrlan yntemdir. Bu metot ile 3 - 5m apa kadar zemin imento karm ieren kolonlar elde edilmektedir. Kolon yapm aamas ilk olarak 15cm apa sahip tijin istenilen noktaya indirilmesi ile balamaktadr. Tijlerin ucundaki yksek apl nozzlelardan imentolu har ile hava karm yksek basnta pskrtlr ve zemin ilk nce paralanarak zemin - imento karm kolonlar oluur. [ 8 ]
Bu yntemde tijlerin dnme ve ekme hzlar standart jet grouting yntemindekine gre ok daha azdr. Bell vd. (2003) sper jet kolonlar imalatnda iletim parametreleri olarak 3 4 devir / dakika dn hz, 7mm/dakika ekme hz, 40MPa enjeksiyon basnc ile 4m apa kadar ulalabildii grlmektedir. Buyntem yatay zemin suyu kontrolnde, svlaabilir tabaka stabilizasyonunda, geirimsiz perde duvar imalatnda, kaz yan yzleri desteklenmesinde kullanlmaktadr. [ 8 ]

JET ENJEKSYONUNUN UYGULANMASI JET ENJEKSYON TEKNKLER

Jet Enjeksiyon Sistemi
[7]

Tekli

kili

Uygulanan Zemin

Kolon ap

Uygulama

Zemin Hareketi

Basnlar

Dierleri

Her tipteki granler zeminler, Kaba granler zeminler, zayf Kaba granler zeminler ve zayf yumuak ile orta ve sert killi ypranm kayalar kayalar ile baz killi zemin zeminler, kark alvyonlu ve baz zayf kayalar En byk ap, sktrlm hava En kk ap, tipik olarak 0.5 Orta byklkte ap ve su jeti yardm ile 0.6 m tipik olarak 2.0 m zeri Hava jeti ile yksek basnl su Yksek basnl enjeksiyon Yksek basnl enjeksiyon hava jeti zemini andryor, dorudan zemin ierisine jeti yardmyla dorudan zemin enjeksiyon ise dk uygulanyor. ierisine uygulanyor. basnlarda uygulanyor. Hava kaaklar meydana Birikinti malzemeler gelebilir ve zayf zemin tkanmalarla beraber basnlarn tabakalar anabilir, enjeksiyon artmasna neden olabilir, aknt birikimleri hava jeti Tekli sistemle ayn siltlerde ve killerde zemin yardmyla azaltlyor; fakat hareketlerine yol aacak hidrolik yumuak killerdeki derin atlatma meydana gelebilir. muhafazasz delikler kapanabilir ve tkanmaya yol aabilir. Enjeksiyon 5-30 bar Enjeksiyon 300-500 bar Enjeksiyon 300-500 bar Hava 2-15 bar Hava 2-15 bar Su 500 bara kadar Daha zayf kolonlar elde Su jeti enjeksiyon malzemesinin edilmekte, teknik olarak ikili ve Orta seviyede daha kat kvamda ve daha iyi l sisteme gre daha alt bir ekilde akmasn salamakta seviyede

JET ENJEKSYONUNUN UYGULANMASI _TASARIM ESASLARI_

Zemin hakknda elde edilecek tm bilgilerin toplanmas Zeminin mekaniksel modellenmesi Ykleme artlarnn belirlenmesi Yklerin hesaplanmas yiletirilmi zeminin spesifik dayanm dahil malzemelerin seilmesi Yntemin zemin iyiletirilmesi veya yapsal tayc eleman olarak tasarlanaca konusundaki kararn ve tasarm iin nemli olan aadaki zelliklerin tasarmc tarafndan belirlenmesi gerekmektedir. [ 8 ]
[ 10 ]

JET ENJEKSYONUNUN UYGULANMASI _TASARIM ESASLARI_

Zemin cinsi ve parametreleri Enjeksiyon zellikleri Zemin - Enjeksiyon karmlar ( ksa ve uzun sreli dayanmlar ) elik donat, tip ve geometrisi Katk malzemesi Ta tozu Tayc olarak tasarlanacak stabilize edilmi kolonlarn kapasite hesaplarnda, tekil kazk tama gc hesaplarndaki esaslar geerli olup toplam gvenli tama kapasitesi u ve eper srtnmesi ile belirlenecek olmakla beraber, zemin - imento bileimindeki malzemede zemin cinsi, dozaj ve iletme parametrelerine ve karot deneylerine dayanarak gvenli olarak saptanacak deerden daha byk bir gerilme olmamas salanmaldr. [ 8 ]

[ 10 ]

[1]

Jet Kolonlar

JET ENJEKSYONUNUN UYGULANMASI _METHOD_

Jet Grout metodunun uygulanmasnda delgi ve enjeksiyon olmak zere iki asama bulunmaktadr. Uygulamada Trkiyede TS EN 12716 zel Geoteknik Uygulamalar Jet Enjeksiyon esas alnmaktadr. ncelikle inaat sahas ve yollar makine ve personelin verimli alarak planlanan gnlk imalat miktarlarnn yaplabilmesi ve imalat kalitesine ulalabilmesi iin dzgn ve kuru kalmas salanmaldr. Jet grouting uygulamasnn ilk aamasnda zemin kk apta sondaj tiji ile delinmektedir. [ 8 ]

JET ENJEKSYONUNUN UYGULANMASI _METHOD_

Nozzlelar, imal edilecek jet kolonun en alt seviyesine ulat zaman delme ilemi bitirilmektedir. Sonraki aamada tijler kendi etrafnda dndrlerek yukar ekilmekte ve bu srada zemine nozzlerdan olduka yksek basnta grout enjekte edilmektedir. Kolon, nceden belirlenmi olan en st seviyeye ulatrldnda enjeksiyon ilemi sona erdirilmektedir. [ 8 ]
Jet grout kolonlarn imal edilecei noktalarn zemine iaretlenmesi uzman lm ekibi tarafndan tek tek yaplr. Tm jet grout kolonlar, uygulama projelerinde gsterilen merkez konumlarndan en fazla 75 mm mesafe iinde kalacak ekilde oluturulur. [ 8 ]

JET ENJEKSYONUNUN UYGULANMASI _METHOD_

DELG AAMASI: Delgi srasnda kuyu aznn yer alt su seviyesinin zerinde olmas alabilme asndan tercih edilir. Delme ileminin eidi, delinecek zeminin zelliklerine bal olarak seilir. Buna gre de bilinen tm rotary ve darbeli rotary metotlar kullanlr. Darbeli - rotary metodunun en yaygn da harici ekili sistemlerdir. Delme ileminin kolaylatrlmas, u takmnn soutulmas ve zeminin enjeksiyona n hazrlanmas maksadyla delme srasnda ok eitli akkanlar kullanlmaktadr. Bunlar su, hava, bentonit ve imento erbeti, olabilmektedir. U atkm olarak, yumuak karakterli zeminlerde ise Kil Bitleri, sert karakterlerde ise tricone bitler kullanlmaktadr. [ 8 ]

JET ENJEKSYONUNUN UYGULANMASI _METHOD_

Delme borusu tij olarak ta jet enjeksiyon tijleri kullanlmakta, bunlar yksek basnca dayankl malzeme ve imalat teknii ile imal edilmektedir. Balant (ek) manonlarnda 500-600 bara dayanml szdrmazlk elemanlar kullanlmaktadr. [ 8 ]

Alvyonlu zeminlerde su ve hava ile delgide kullanlan kademeli matkap

Yumuak zeminlerde kullanlan kademesiz delgi matkab grlmektedir.

JET ENJEKSYONUNUN UYGULANMASI _METHOD_

ENJEKSYON AAMASI: Jet grouting enjeksiyon ekipmanlar mikser, dinlendirici, pompa, su tank, imento silosu, basn gstergeleri, vanalar vb. ekipman, su saati, gidi - dn hatt ara hortumlar vb. ekipmanlardan olumaktadr. Enjeksiyon karm belirli orandaki suyun ve imentonun mikserde birletirilmesiyle oluur. Uygulama alanna gre su / imento oran ayarlanr, ok miktarda hacim dolacaksa, pompann basmasnn mmkn olduu oranda (%25 kadar) kum katlr. Geirimsizlik ve ince atlaklarn doldurulmas bentonit karm ile salanr. Mikserde hazrlanan enjeksiyon karm, dinlendiriciye alnr ve oradan pompa vastasyla hortumlar ile kuyuya verilir. [ 8 ]

JET ENJEKSYONUNUN UYGULANMASI _METHOD_

Projede belirlenen derinlie ulaldnda, delme ve su basma ilemi durdurulur, elik bir bilye delme borusu iine braklr, u ksmnn hemen stnde yer alan bir valf bu suretle kapatlm olur. Valf kapannca delme borusuna yollanacak groutun yn boru ucunda monitr diye adlandrlan ve jet grout nozzlelarn tayan takma evrilmi olur. Yksek basnl grout pompalanmaya balanr ve enjeksiyon faz balam olur. Yksek basn grouta nozzlelardan geerken yksek hz kazandrr. Yksek hzl grout zeminin doal yapsn paralayarak zeminle karr. [ 8 ]

JET ENJEKSYONUNUN UYGULANMASI _METHOD_

Delici takmn dnel hareketi sayesinde bu karm daire kesitli bir kolon formunda oluur ve zeminden ok farkl mekanik deerlere sahip jet grout kolon elde edilmi olur (Melegary ve Garassino, 1997) Delici boru takmnn, ekilmesi esnasnda, dnme hareketinin ksmi olarak tatbiki de mmkn olup, bu yolla eitli kesitlerde thin grout curtains (ince imento perdeler) elde edilebilir. Oluacak kesitlerin ebatlar, zeminin zelliklerine bal olduu gibi;
Dn hz, ekme hz, Grout basnc, Grout debisi (dakikada vuru says), Nozzle ap ve adedi gibi jet grouting ynteminin ana parametrelerine de baldr. [ 8 ]

JET ENJEKSYONUNUN UYGULANMASI _METHOD_

Basnl enjeksiyon esnasnda, delici takmn etrafndan darya belirli bir miktar zemin materyali tamas uygun grlr. Bu durum enjeksiyonla kartrlan zemin iinde ar basn olumadna iaret eder, nk ar basn olumas halinde, basncn fazlas delme borusu ap ile delinen delik ap farkndan oluan boluktan dar kaar. Ar basn zeminde krlmalara ve zeminin kaldrlmasna sebep olur. Bu durum oluturulan kolonlarda sreksizlie ve mevcut yaplarn konstrksiyonlarnda problemlere yol aar. Bu trden sorunlarn yaanmamas iin uygulamada baz tedbirler almak yararl olur;
Debi miktarnn azaltlmas, Enjeksiyon basncnn drlmesi, zellikle masif kil zellikli zeminlerde, n ykamal delme ilemi.

[8]

JET ENJEKSYONUNUN UYGULANMASI _METHOD_

[5]

Zeminin atlmas iin gerekli basn Basnl enjeksiyon esnasnda taan materyal miktar, zeminin geirgenliine ve trne baldr. Bu miktar, killi zeminlerde daha fazla, kumlu-akll zeminlerde daha az olacaktr, ortalama olarak enjekte edilen miktarn %10'u alnabilir. (Melegary ve Garassino, 1997). [ 8 ]

JET GROUTNG YNTEMNN ALIMA PARAMETRELER

alma parametreleri zemin zelliklerine, elde edilmek istenen kolon apna, kolonunun tama kapasitesine ve seilen jet grouting metoduna gre seilir. Jet grout kolonunun imalatna balanmadan nce farkl iletim parametreleri kullanarak test kolonlar imal edilmektedir. Zemin yapsna uygun, istenen kolon apnn elde edildii, kolonda srekliliin saland ve ekonomik olan parametreler tercih edilmektedir. Deiik alma aada grlebilir. Jet grouting ynteminde kullanlan imalat parametreleri; Enjeksiyon Sistemi (Jet 1, Jet 2, Jet 3) Enjeksiyon Basnc (Bar) Nozzle Says ve ap Tij Dnme Hz (rpm) Tij ekme Hz (cm / dak) Su / imento Oran Pompa Kapasitesi (lt / dak) olarak sralanabilir. Jet grouting uygulamas sonucu seilen sisteme ve zemin cinsine bal olarak oluan kolon ap deiken olmaktadr. [ 8 ]

JET GROUTNG YNTEMNN ALIMA PARAMETRELER

Enjeksiyon basncnn alma aralklarna gre, jet grouting ilerini genel olarak snflandrmak daha kolay olur; 200 - 250bar aralnda alma DK BASINLI 300 - 400bar aralnda alma ORTA BASINLI 400 - 700bar aralnda alma YKSEK BASINLI olarak tanmlanabilir. Basn, elde edilmek istenen apn olumasnda en nemli parametredir. Bununla beraber ulalmak istenen apta homojen bir kolon elde etmek iin basn deeri gerekli fakat yeterli deildir. Baz zemin artlarnda, basn arttrmak, apn artmasn salayamayabilir. [ 8 ] Dnme ilemi delgi makinesinde bulunan tijlerin belli bir hzla kendi eksenleri etrafnda dnmesidir. Zemin ile balayc malzemenin (grout) homojen bir karm oluturabilmesi iin, takm dn hz belirli bir deerden fazla olmamal, takm ekme hz da slah edilen blgenin tamamnda sreklilii salayacak ekilde ayarlanmaldr. Dn hz genellikle 10 - 20devir / dak. deerleri arasnda deiir, baz zel durumlarda 30devir/dak.'ya kadar kabilir. Takm ekme hz da kademeli ve srekli ekme olarak iki ekilde yaplabilir. [ 8 ]

JET GROUTNG YNTEMNN ALIMA PARAMETRELER

Bu iki ayr tip ekme metodu, genellikle delici makinenin imal yntemine bal olarak seilir. Baz makinelerde sadece kademeli, bazlarnda ise hem kademeli, hem srekli ekme dzenei bulunmaktadr. Kademeli ekmede, her kademede 4cm. ilerleme ve her kademede 6 - 10sn. bekleme en iyi neticeyi salamtr (Melegary ve Garassino, 1997). [ 8 ] ekme hz, zeminin zelliklerine ve birim hacme enjekte edilecek grout miktarna baldr. Ba dokusu kuvvetli (cohesive) zeminler, jet huzmesinin gerekli yrtma ilemini ve homojen karm oluumunu salayabilmesi iin genellikle daha uzun sre gerektirirler. [ 8 ] Dnme ve ekme hz adaptasyonu (optimizasyonu) slah edilecek zemine ve kullanlan jet grouting metoduna ok sk baldr. Jet 2 ve jet 3 metotlar, daha byk aplar hedeflendii ve dolaysyla slah edilen zemin hacmi daha byk olduu iin, daha uzun sreye ihtiya duyarlar. [ 8 ] Dozaj; Standart su - imento oran 1 (s / = l), zgl arl ise l410 - 1570kg/m3'dr. Bu oran seilen metot, uygulanan slah yntemi ve kolonlarn final mukavemetlerine gre deiebilir. Su / imento orannn, su geirmez plastik grout perde tekili iin karmnda bentonit kullanm hali hari 0,7'nin altna inmesi uygun grlmez. [ 8 ]

JET GROUTNG YNTEMNN ALIMA PARAMETRELER

1 m3 slah edilmi zemin iindeki imento miktar 350 - 700kg arasnda deiir. Farkl zeminlerin tama kapasiteleri incelendiinde, su - imento oran 1 ve slah edilmi zemin iindeki imento dozaj ortalama 450kg/m3 olarak oluturulmu kolonlarn kapasiteleri Aadaki tabloda verilmitir.

Zemin Cinsi - fJG - E / fJG likisi (Durgunolu, 2004) (*) %40 Gerileme Seviyesine Tekabl Eden Modl

[8]

JET GROUTNG YNTEMNN ALIMA PARAMETRELER

Grout karm ierisine baz katklar ilave etmek de mmkndr. rnein yksek debili zemin suyu bulunan durumlarda (high substratum water flow), 1 3 oranlarnda sodyum silikat ilavesi tavsiye edilebilir. Organik ierikli zeminlerde imento dozaj 450kg/m3 den 700 kg/m3e kartlabilmektedir. Bunun sebebi kullanlan imentonun bir ksmnn organik ortamda yer alan ve imentonun balaycln ortadan kaldran asitlerin ntrletirilmesinde harcanmasdr. Jet grouting yntemi sayesinde slah edilmi hacim, bitiiindeki ilem grmemi zeminin zelliklerini de iyiletirmektedir. Jet grouting ynteminin bu ikinci etkisi sayesinde, slah edilmi zeminin SPT deerleri doal zemininkine (ve dier slah metotlarnn neticesinde oluan sonuca) gre %20 - 25 civarnda daha ykselmektedir (Melegary ve Garassino, 1997) [ 8 ]

JET ENJEKSYONUNUN EKPMANLARI

Jet grouting donanm genellikle aadakileri iermektedir;

Sondaj makinesi
Jet grouting makinesi (Genellikle ayn zamanda sondaj makinesi ilevi de grr. nceden belirlenen dnme ve aktarma hzlarnda ilerlemek iin jet enjeksiyon tiji, monitr ve dier gerelerle donatlmtr.) Jet grouting akkann (veya akkanlarn) temin eden karm ve pompa tesisi

Jet grouting pompasn jet enjeksiyon makinesine birletiren yksek basn hatlar
Basnlar, akkan debi ve hacimlerini, dnme ve aktarma hzlarn ve derinlii denetlemeyi salayan donanm [ 8 ]

JET ENJEKSYONUNUN EKPMANLARI

Jet grouting donanmlar, seilen ilem iin aada belirtilenlerin gereklemesini salayarak jet enjeksiyon ileminin yaplmasn temin eder. Jet grouting takmnn tasarm hznda ilerlemesi ve dndrlmesi Gerekli basn ve akkan debisinde, tesisten gelen akkann jet grouting takmna aktarm

Farkl sistemler iin jet grouting hazrlama ve enjeksiyon tesisi, aadakileri

kapsar; Tekli sistem iin: imento ve dier malzemeler iin depo, kolloidal karm

tesisi, kartrc tank, yksek basnl enjeksiyon pompas.

iftli (hava) sistem: Tekli sistemdekilere ek olarak bir hava kompresr iftli (su) sistem: Tekli sisteme ek olarak bir yksek basnl su pompas ve

bir enjeksiyon erbeti pompas

l sistem: kili sisteme (su) ek olarak bir hava kompresr
[8]

JET ENJEKSYONUNUN EKPMANLARI

Jetgrout delgi makinas : Uygulama projesinde ngrlen derinlie kadar jetgrout kolon tekil edebilecek kapasitede delgi makinasdr. [ 8 ] Jetgrout pompa nitesi: Jetgrout enjeksiyon karmn istenen apta jetgrout kolon tekil edebilecek basnta basabilecek yksek basnl pompadan oluacak jetgrout pompa nitesidir. Jet grout kolonlarnn yapmnda 60MPa da 150 - 450lt/dk. arasnda imento harc basabilen ve 8 saate kadar srekli alabilen pompalar kullanlmaktadr (Kauschinger vd., 1992) [ 8 ]

Jetgrout mikser nitesi: Jetgrout enjeksiyon karmn istenen karm orannda elektronik olarak tartarak kartracak mikser ve dinlendiriciden oluan, jetgrout pompa nitesini beslemeye yeterli kapasitede mikser nitesi

[8]

imento silosu:En az 50 ton kapasiteli dkme imento depolayabilen ve mikser nitesini yeterli dzeyde besleyecek imento silosu ve konveyrdr. [ 8 ] Monitr : Monitr (TS EN 12716) de verilen zellikleri kapsar
[8]

JET ENJEKSYONUNUN EKPMANLARI

[ 10 ]

JET ENJEKSYONUNUN MALATINDA KULLANILACAK MENTO MKTARININ HESAPLANMASI

Jet-groutun en nemli zelliklerinden birisi de zeminin cinsine ve elde edilmek istenen tama kapasitesine gre kullanlacak imento miktarnn nceden hesaplanabilmesidir. [ 8 ]
Balang Datalar

Uygulanacak metod jet 1, Killi zeminde, 600 mm kolon ap, Islah edilmi zemindeki imento dozaj 450 kg/m3 s/=l Nozzle says =2 Nozzle ap =2 mm. Enjeksiyon basnc: 400 Bar olarak alndnda 1 m slah edilmi zemin hacmi Vzemin Eitlik ( 1 ) ile bulunabilir.

JET ENJEKSYONUNUN MALATINDA KULLANILACAK MENTO MKTARININ HESAPLANMASI

Parametrelerin hesab

Vzemin = * r 2 * h (1 m )
1 mt slah edilecek zeminin hacmi: V =1,00 x 0.30^2 x 3,14 = 0,28 m3

(1)

1 mt slah edilmi zemindeki imento miktar: 450 kg/m3 x 0,28 m3= 126 kg/m imento enjeksiyonunun hacmi su/imento oran 1/1 oranna gre (imento zgl arl : 2,9 kg/lt olarak kabul ediliyor, Suyun zgl arl : 1kg/lt ) 1 lt/ 2.9 kg =0, 35 lt /kg 1 lt/1.0 kg =1.0 lt /kg imento Su

1+0,35 = 1,35 lt/kg (2 lt de) (Enjeksiyon miktar)

H m kolondaki grout hacmi: 126kg/m x 1.35 lt/kg = 170 lt/m) (1 lt de 2.9 kg imento var ise, 1 kg imentoda 0.35 lt vardr. 1 lt de 1.0 kg su var ise, 1 kg suda 1 lt vardr. ) Enjeksiyon karmnn zgl arl : 2,0kg/ 1,35 lt = 1,48 gr / cm3

JET ENJEKSYONUNUN MALATINDA KULLANILACAK MENTO MKTARININ HESAPLANMASI

1 bar=100000 N/m2 1 N=0.1 kg

Tij ekme hznn belirlenmesi iin 1 dakikalk srede 1 m lik uzunluktan kan enjeksiyon miktarnn bilinmesi gerekmektedir. 400 bar= 4000/1.45=2703 m ykseklie denk gelmektedir. Jet huzmesindeki 2 mm apl bir nozzle dan enjeksiyon malzemesinin k hz Eitlik (2) ile hesaplanmaktadr Jet huzmesinin nozzle'dan k hz:

Dey at V2 = V02 + 2gh bantsndan

T=0 annda V=0 olduu iin V2 = 2gh olur. V=(2x9.81x2703)^1/2 =230.3 m/s olur. Enjeksiyon miktar Q=VxA = 230.3x(2 nozle) 6.28x10^-6=1.445x10^-3 m3/s =1.445 lt/s (1 m3=10^3 lt ) Kolon tekili iin gerekli sre ise 1 m kolonda bulunan enjeksiyon malzemesi hacminin 1 sn srede bir nozzledan fkran enjeksiyon malzemesi miktar Qya blm ile : 170/1.45= 117 sn 1.95 dk elde edilir. (2)

KONTROLLER VE TESTLER
Karot Numunelerinin Alnmas Kolonlardan arazide alnan silindirik numuneler zerinde laboratuvarda yaplan serbest basn deneyi ile jet grout elemannn basn dayanm elde edilir. Numuneler, uygulama esnasnda kolon ya iken piston numune alc ile alnr. Prizini alm kolon zerinde ise karot numune alnr (Durgunolu vd., 2003). Serbest basn deneyinde tercihan deformasyonlarda llerek deformasyon modl, EJG tayin edilir (Salamer vd., 2002). Deneylerden llen mukavemet deerlerinin servis yklerini belli bir emniyet faktr ile tadklar ispat edilmelidir. Karot numuneleri imal edilen kolondan imal tarihinden 28 gn sonra, TS 10465e (Beton Deney Metotlar - Yap ve Yap Bileenlerinde Sertlemi Betondan Numune Alnmas ve Basn Mukavemetinin Tayini Ynetmelii) uygun ekilde alnmaldr. [ 8 ]

KONTROLLER VE TESTLER
Kazk Ykleme Deneyi Projede jet grout kolon yklerinin ve jet grout kolon imalat kalitesinin tahkik edilmesi amacyla tm proje kapsamnda imal edilen kolonlardan seilecek bir adedi zerinde kolon ykleme deneyi yaplr. Ykleme deneyi iin bir adet basn kolonu ile iki adet ekme kolonu olarak kullanlacak kolonlar imal edilmelidir. Deney dorultusunda basn kolonuna statik eksenel basn yk yklenerek yk - oturma, yk - zaman ve oturma zaman grafikleri hazrlanr. Jet grout kolonun toplam tama kapasitesi, kolonun eperi ve ucu tarafndan tanan toplam kapasitesidir. Deney yk iin ise jet grout kolonun toplam kapasitesinin 1,5 kat dikkate alnmaldr. Deneme kolonlar, gene kadar veya maksimum kabul edilebilir oturma meydana gelene kadar yklenir. Gme yk; 1 . Yk daha fazla artmad halde oturmann devam etmesi halindeki yk 2. Kolon apnn %10u kadar bir toplam oturmaya yol aan yk tanmlamalarndan birisine gre seilir. Ykleme deneylerinde ASTM D 1143 81 standart ykleme iin uygun maddeleri kullanlabilmektedir. [ 8 ]

KONTROLLER VE TESTLER
Ykleme deneyinde kolonda maksimum yklemede meydana gelen deformasyon servis yknde meydana gelen deformasyonun 1,5 katn gememesi, deney yk kaldrldktan sonra meydana gelen kalc deformasyonun ise toplam deformasyonun %50sini gememesi ve kazk balnda llen toplam oturma deerinin 10mmyi gememesi gerekmektedir (Dzceer, 2004). [ 8 ]

FOTO: MGROS/Ankara (GMAT) Hipermarket ve Alveri merkezi (Yenimahalle) (ekme deneyi dzenei) [2]

[8]

Kazk Sreklilik Deneyi Kazk ap ve boy srekliliinin denetlenmesi iin uygulanan kazk sreklilik deneyinde kazklarn st ucundan kk bir eki darbesi verilmektedir.

KONTROLLER VE TESTLER
Bu darbenin ivme sinyali A, kazk stne geici olarak yaptrlan bir akselometre ile alglanarak saysallatrlp bilgisayarda kaydedilir. Kazktaki ekil / malzeme deiikliklerinden ve kazk ucundan yansyan sinyaller de alglanarak hz sinyali olarak kaydedilir. Bu sinyal hza bal bir deiken olup geen zamann tam olarak bilinmesinden faydalanlarak, alnan yansmalarn yerini tespit iin sinyal, derinlie bal bir fonksiyona dntrlmektedir. Bu dnmde bilinmesi gereken dalgann yaylma hz olup beton / jet grout kolon iin ortalama C = 3000-4500m/sndir (Rausche vd., 1988).

Formle edilirse, yansma derinlii X, (3.6) eitlii ile bulunabilmektedir. ((Rausche vd., 1988) X = (1/2 x C x t) (t:darbeden yansma anna kadar geen sre, C: dalga yaylma hz)

[8]

KONTROLLER VE TESTLER
ap Kontrol alma platformundan seilecek imalat tamamlanan kolonlardan bazlar kazlarak kolon meydana kartlr ve kolon boyutlar tahkik edilerek istenen apn salanp salanmad kontrol edilir. Aadaki ekilde jet grout kolonlarnda imalat sonras ap kontrol gsterilmektedir. [ 8 ]
Toleranslar Tm jet grout kolonlar, uygulama projelerinde gsterilen konumlarndan en fazla 75mm mesafe iinde kalacak ekilde oluturulmaldr. Jet grout kolon deliinin oluturulmas esnasnda, delgi ucu mmkn olduunca dey bir konumda tutulmal ve deyden sapma 1/50'den daha fazla olmamaldr. Su/imento karmnda, su imento oran ktlece 0,5 ila 1,5 arasnda olmaldr. Bir jet grout kolonu bitiminden en az 24 saat gemeden 2 ap evresinde delgi yaplmayacak, imalat atlamal olarak srdrlmelidir. [ 8 ]

FOTO: MGROS/Ankara (GMAT) Hipermarket ve Alveri merkezi (Yenimahalle) (Demene ukuru ve ap kontrol) Zemin Ett Raporu zeti [ 2 ]

JET GROUT KOLONLARDA ZEMN-MENTO KARIIMININ MUKAVEMET

Baumann (1984) Makalede jet grout kolonlarla iyiletirilmi farkl tipteki zeminlerde, kolon bileimindeki su - imento oranna bal olarak tek eksenli basn dayanmlarndaki deiimler incelenmitir. Yedi farkl zemin tipinde uygulanan jet grout kolonlarndan alnan numunelerde, farkl su - imento oranna gre elde edilen serbest basn deerleri aadaki izelge gsterilmitir.[8]
Su - imento Oranna Bal Kolon Dayanmlar (Bauman, 1984) [ 8 ] Kolon Basn Dayanmlar (MPa) Zemin Tipi akl Kum Silt,Kil Organik Zemin akll Kumlu Kumlu Siltli Siltli Killi 1 2 3 4 5 6 7 Kolon No Su/imento =0.67 20 15 12 3 12-18 10-15 6-10 Su7imento=1 20 15 12 3 6-10 5-7 3-5

JET GROUT KOLONLARDA ZEMN-MENTO KARIIMININ MUKAVEMET

Bell vd. (2003) Bu almada sper jet kolonlarndan alnan karot numuneleri zerinde laboratuarda tek eksenli basn deneyleri yaplmtr. Deneylerde 76 x 150mmlik silindirik numunelere ait 3, 7, 14 ve 28 gnlk basn dayanmlarn belirlenmi ve ekil 2.8deki grafik elde edilmitir. [ 8 ]

Kolon Numunelerinin Basn Dayanmlar (Bell vd., 2003)

JET GROUT KOLONLARDA ZEMN-MENTO KARIIMININ MUKAVEMET

Dou vd. (2006) Bu almada Taris - Aydn, Limak Lara Otel Antalya, Concorde Otel Antalya sahalarnda yaplan jet grout kolonlarndan alnan karot numunelerinin mukavemet zelliklerinin zeminin ince dane yzdesi ve SPT vuru saysndan ne derece etkilendii aratrlmtr. almalarda arazi ve laboratuvar deneylerinden elde edilen zeminin ince dane oran, ortalama SPT darbe says ve karotiyer ile alnan numunelerin serbest basn dayanmlarn incelemitir. almalar sonucunda alnan numunelerin serbest basn dayanmlar, aratrma verileri ile karlatrlarak, ince dane yzdesine ve SPT vuru saysna bal olarak kolonlarn serbest basn dayanmlarnn belirlenebilecei gsterilmitir. Aadaki ekilde zeminde tekil edilen jet grout kolonlarn serbest basn dayanm aralklar gsterilmitir. Bu grafikte, alt adet alan, SPT vuru saysna ve ince dane yzdesine bal olarak tanmlanmtr.[ 8 ]

JET GROUT KOLONLARDA ZEMN-MENTO KARIIMININ MUKAVEMET

Jet Kolonlarn Mukavemet Aralklar (Dou vd., 2006)

JET GROUT KOLONLARDA ZEMN-MENTO KARIIMININ MUKAVEMET

Alan 1 : 2,6N/mm2den dk dayanml kolonlar Alan 2 : 3,5N/mm2den dk, 2,6N/mm2den yksek dayanml kolonlar Alan 3 : 5,5N/mm2den dk, 3,5N/mm2den yksek dayanml kolonlar Alan 4 : 7,0N/mm2den dk, 5,5N/mm2den yksek dayanml kolonlar Alan 5 : 14,0N/mm2den dk, 7,0N/mm2den yksek dayanml kolonlar Alan 6 : 14,0N/mm2den yksek dayanml kolonlar olarak belirtilmektedir. alma sonucunda zeminde oluturulan kolonlarn mukavemetinin yksek olmasnn nedeninin malzemeleri oluturan danelerin iyi derecelendirilmi olmasna bal olduu ve ince dane miktarnn artmas sonucu ise kolon mukavemetinin azald sonucuna varlmtr. [ 8 ]

JET GROUT KOLONLARIN TASIMA KAPASTES

Zeminde dey olarak oluturulan tekil jet grout kolonlar zemindeki kazk elemanlarna benzer bir ekilde hesaplanabilmektedir. Jet grout kolonunun evre zemini asndan toplam tama gc iki bileenden oluur. Bunlar u direnci ve evre srtnmesi bileenleridir. Bir jet grout kolonunun krlma olmadan tayabilecei yk Qd + Wk dr Bu yk kolon ucunun maksimum tayabilecei yk (Qu) ile kolon evresinin srtnmesi ve adhezyon ile tayabilecei ykn (Qf) toplam kabul edilir. Qd = Qu + Qf - Wk Qd: Bir jet grout kolonunun gmeden nce tayabilecei maksimum yk (kolon tama gc) Wk: Kolon Arl Qu:Bu yk kolon ucunun maksimum tayabilecei yk Qf:kolon evresinin srtnmesi ve adhezyon ile tayabilecei ykn Jet grout kolon u tama gc eitlii aada gsterilmektedir. Qu = A qd [8] A : Kolon u alan, qd : Kolon ucundaki zeminin tama gc

JET GROUT KOLONLARIN TASIMA KAPASTES

Jet grout kolon srtnme tama gc formlasyonu aadaki eitlikte gsterilmektedir. Qf = As fs As : Kolonu zemin ierisinde kalan yzey alan, fs : Kolonun birim alanna etkiyen ortalama srtnme gerilmesi Kolon birim yzey alan P ile ifade edilecek olursa As = P x Df olacaktr. Birim alana etkiyen srtnme kuvveti fs = cu + ph tan. cu : Df boyunca ortalama adhezyon, ph : Df boyunca ortalama yatay basn Bu durumda kolon tama gc Qd = A qd + As fs Wk [ 8 ]

Kohezyonsuz Zeminlerde Kolon Tama Gc

Qd = A qd qd = po Nq + K2 2 N B po parametresi kolon u efektif basn gerilmesi olup; po = 1 Df K2 parametresi ekil katsays olup kare kesitli kazklarda 0,4, dairesel kesitli kazklarda ise 0,3tr. Jet grout kolonu dairesel kesitli kazk snfnda olduundan dolay K2 deeri 0,3 olarak alnacaktr. Kolon ap veya kenarnn ieren terim (B), kolon apnn kk olduu dnlecek olursa ihmal edilebilmektedir. Nq deeri tarafndan verilen tablodan alnacaktr (Kumbasar Kip, 1987) [ 8 ]

JET GROUT KOLONLARIN TASIMA KAPASTES

Terzaghi Tama Gc Katsaylar Jet grout kolon boyu (L) ile kolonun zemin iinde kalan uzunluu (Df) birbirine eittir. Kolon en kesiti ile u alan ayndr. Wk = A L kazk = A Df Qu - Wk = A Df Nq - Wk = A Df (Nq 1) Kohezyonsuz zeminlerde cu = 0 olduundan birim evre srtnmesi hesaplanabilmektedir. fs = ph tan ph = K pv ph : evre srtnmesinin hesaplanaca seviyede kazk evresine etkiyen yatay basn K : Yatay toprak basnc katsays pv : Dey basn [ 8 ]

JET GROUT KOLONLARIN TASIMA KAPASTES

Kazk Malzemesi - d As K Katsays Arasndaki liki Jet grout kolonlar beton kazk snfna girdiinden dolay Eitliklerde, beton kazklar iin kullanlan K ve d deerleri kullanlacaktr. Bu durumda birim evre srtnmesi deerini elde etmek iin aadaki eitlik kullanlmaktadr. fs = K pv tan Dey basn gerilmesi pv = Df olup birim evre srtnmesi derinlikle arttka lineer olarak artacaktr. Df boyunca lineer dalm halinde evre srtnmesi ve dairesel kolonlarda ise (jet grout kolonu) aadaki eitlikler kullanlarak hesaplanmaktadr. Qf = P Df fs P : Kazk evre uzunluu Qf = /2 K Df^2 D tan [ 8 ]

JET GROUT KOLONLARIN TASIMA KAPASTES

Jet grout kolonunun tek tabaka iinden gemesi durumunda aadaki eitlik kullanlacaktr. Qd = Qu Qf - Wk = A Df Nq-1 +/2K Df ^2 D tan Kolonun farkl tabakalardan gemesi halinde evre srtnmesi her tabaka iin kolon yzey alan, ortalama dey basn, toprak basnc katsays ve srtnme as ayr deerlerin toplam olarak hesaplanmaktadr. Qf = Asi Ki pvi tan Bu durumda kohezyonsuz zeminlerde jet grout kolonunun tama gc yle hesaplanacaktr. Qd = Qu Qf - Wk = A Df Nq-1 + Asi Ki pvi tan [ 8 ]

Kohezyonlu Zeminlerde Kolon Tama Gc

Killi zeminlerde Skempton formlne gre Df / B > 2,5, kolon en kesitleri daire, kare veya bunlara yakn ekillere sahip olduundan aadaki eitlik kullanlacaktr. (Jet grout kolonu dairesel kazk snfna girmektedir.) Nc c = 9 c
[8]

JET GROUT KOLONLARIN TASIMA KAPASTES

Katsay olarak 9 deerinin alnabilmesi iin kolonun tayc zemine 5B kadar girmesi gerekmektedir. qd = 9 c1 + Df fs = cu olduundan dolay Qu = (9 c1 + Df) A Qf = As cu Qd = A (9 c1 + Df) + As cu Wk olarak tanmlanabilmektedir. Kohezyonlu ve kohezyonsuz zeminlerde yaplan kabule gre Wk = A g Df olarak alnabileceinden killi zeminlerdeki kolon tama kapasitesi aada gsterildii gibi hesaplanabilmektedir. Qd = 9 c1 A + As c2 c1 : Kazk ucundaki drenajsz kayma mukavemeti c2 : Kazk evresindeki drenajsz kayma mukavemeti [ 8 ]

JET GROUT KOLONLARIN TASIMA KAPASTES

Granler zeminlerde kolon tasarmnda kullanlan limit degerler (Melegary ve Garassino, 1997) incelendiinde granle zeminlerde oluturulan jet enjeksiyon kolonlarnda fore kazk , akma kazk imalatlarna gre negatif yzey srtnmesinin artt gzlenmitir. [ 9 ]

JET GROUT KOLONLARIN TASIMA KAPASTES

Kohezyonlu zeminlerde kolon tasarmnda kullanlan limit deerler (Melegary vd., 1997) incelendiinde de kohezyonlu zeminlerde oluturulan jet enjeksiyon kolonlarda da negatif yzey srtnmesinin fore kazk ve akma kazk imalatlarna gre artt gzlenmitir. [ 9 ]

JET ENJEKSYONUNUN AVANTAJ VE DEZAVANTAJLARI

AVANTAJLAR Her trl zemin artnda uygulanabilir. nceden belirlenecek geometrik ller erevesinde uygulanacandan dolay malzeme sarfiyatnn byk bir yaklamla nceden hesaplanabilmesi Genelde imento su karm kullanld iin kimyasal enjeksiyon gibi evre kirlilii yapmamas Dar sahalarda enjeksiyon iinin baaryla gerekletirilebilmesi Dier yntemlere gre daha hzl monitr ve pskrtme azlarnn esneklii sayesinde farkl geometride elemanlar imal edilebilir. Yatay eimli ve dey duvarlar imal edilebilir. malata istenen derinlikten balanp istenen derinlikte son verilebilir. DEZAVANTAJLAR Teknolojinin yeni oluu ve teorik bilgi eksiklii nedeniyle mhendislik tasarmnda kullanlacak kurallar henz kesinleememitir. Bu nedenle tecrbeler ile uygulama srasnda yaplan gzlemlere dayal tasarm yaplmaktadr. Zemin iinde enjeksiyonun dalmn ve oluan geometriyi belirlemek zordur. Bu nedenle dikkatli ve detayl gzlem ve kontrol testleri yamay zorunlu klmaktadr [ 10 ]

KAYNAKLAR
1) Kutzner C. ,Gouting Of Rock And Soil,Sf 224-240 2) Durgunaolu T., Kula F., Oru K., ge C.E., eker F. ., Zemin Mekanii ve Temel Mhendislii Yedinci Ulusal Kongresi- Jetgrout Yntemi ile Zemin yiletirme zerine Bir Uygulama, stanbul-Y.T.., 1998,sf 339-349 3) Balks A.P., Enjeksiyon Yntemleriyle Zemin yiletirilmesi, Geoteknik sempozyumu, Adana ukurova ni.,Aralk 2009, 4) Alkaya D. ,3. Geoteknik Sempozyumu Bildirimler Kitab- Jetgrout Yntemi ile Depreme Kar Zemin yiletirme ve Ms Excell Kullanarak Hazrlanm Jet Grouting Hesap Program, Adana-ukurova ni., 2009

5) Buddhima Indraratna & Jan Chu. ,Ground Improvement,Sf 369

6) Prof. Dr. Ergn U., Prof. Dr zkan Y., Prof. Dr nalp A., Prof. Dr Keeli A. Afet leri Genel Mdrl-Parsel Baznda Zemin Temel Etdleri Ve Zemin yiletirmemeleri Hakknda Ynetmelik Tasla n Raporu, Mays 2005, sf 22-30 7) Prof. Dr. Ergn U.,Temel Enjeksiyon Yntemleri Sunumu, Ekim 2010

8) Ksin C.C, Jet Grout Yntemi ile iyiletirilen Zeminlerin Sonlu Elemenalar Yntemiyle Saysal Analizi, Yksek Lisans Tezi, ukurova ni. Fen Bilimleri Enstits, Adana, 2009
9) Bakm M. , imen . , Enjeksiyon Yntemleriyle Zemin yiletirilmesi- Yksek Lisans Tezi naat Mhendislii Anabilim Dal , Isparta, 2007 10) Do. Dr. Altun S., Zemin yiletirme Yntemleri, Derin Temeller ve Uygulama rnekleri Sunumu ,MO zmir ubesi-Ege ni., zmir, 2010

TEEKKRLER