27.10.

2011

Mikroilemci
ALU Saklayclar Kod zcler ...

HAFTA 1

HAFIZA BRMLER

Program Kodlar ve verinin sakland blm Kalc Hafza ROM PROM EPROM EEPROM FLASH UUCU SRAM DRAM DRRAM ...

GR/IKI G/ I/O
Mikroilemci DI Ortam arasndaki arabirim Saysal iaret okuma/retme (PORT I/O) Analog iaret okuma/retme (ADC/DAC) Sayclar, zamanlayclar Giri/k karlatrclar Haberleme Arabirimleri (RS232, SPI, TWI, CAN, ...)

Mikroilemci ile birlikte alan her evre biriminin mutlak bir adres yolu, ounlukla bir veri yolu vardr. Adresleme ilemi, esasnda bir evre birimi seme ilemidir. Genellikle mikroilemci, herhangi bir an iin tek bir elemanla almaktadr. Mikroilemci, mikroilemcili tm sistemler iin mutlak seendir. Dolaysyla adres yolu tek tarafl ve mikroilemciden dar dorudur. Veriyolu ise, mikroilemci ile evre birimleri arasnda veri alveriinin salanmasn salayan hat gruplarna verilen isimdir. Bilgiler bu hat gruplar arasnda ift ynl hareket etmektedir. Veriyolu, bilgi tad iin herhangi bir anda yalnzca istenen eleman/(nadiren elemanlar) o haberlemeye dahil olmaldr. Haberlemenin kendisini ilgilendirmedii tm elemanlar, o an iin devre dnda kalmaldr. Devre d kalma ileminin ad durumluluktur. durumlu tm elemanlar, gerekli durumda, kendilerini bir ak devre haline evirmektedir.

KALICI HAFIZA
ROM PROM EPROM EEPROM FLASH HARDDISK ...

KALICI OLMAYAN HAFIZA

RAM SRAM DRAM DDRAM ... D Q CLK Q CLR

Tanmlar:

Hafza Hcresi: 1 bit (Flip-Flop) Nibble: 4 bit Byte: 8 bit Word: 16 bit Double Word: 32 bit

27.10.2011

Her bir saklayc, tek bir adrese sahip farkl fiziksel bir yer (location) igal eder. Dier bir deyile, hafza adreslenebilir saklayclar ynolarak dnlebilir. Hafza tmdevresinin iinde, adres girilerinin kodunu zp iindeki saklayclardan birini semek iin, bir kod zc lojik bulunur. CS (Chip Select) sinyali, hafza tmdevresinin aktif olmas iin, bir dlojik tarafndan retilmesi gereken ilk sinyaldir. WR ve RD sinyallerinin durumlarna gre, seili hafza hcresine yazma veya okuma gerekletirilir. WE ve OE sinyalleri genelde bir hafza tmdevresi zerinde, yazma ve okuma ilemlerini aktiflemeyi belirten giriler olarak gsterilir.

27.10.2011

Kelime: bit grubu 4,8,16,32,64, vs.) Adres: bit grubunun hafza bloundaki hcresel yerini gsteren say. Her bir kelimenin tek bir adresi vardr. Kapasite: Hafzadaki toplam kelime says. Adres says ve adreslenen kelimenin boyutuyla tanmlanr.

rn. 16 bitlik bir adres ka farkl yer adresleyebilir:
Tek Boyutlu Adresleme ift Boyutlu Adresleme

216= 65.536 farkl adres, her bir adresin 8 bit yani 1 bayt gstermesi durumunda hafzada 65.536 byte olduunu syleyebiliriz. Ksa ekilde 64 Kbyte veya 64 KB olarak ifade edilir.

Bir hafzann alabilmesi iin, uygulanan adres, veri ve kontrol sinyalleri iin zamanlama snrlamalarbulunur. Hafza sinyallerini analiz etmek iin en basit ilem okuma evrimidir. Bir okumaevriminde aada olaylar gerekleir:
Hafza girilerine adres uygulanr. CS giriine lojik 0 uygulanarak SRAM seilir. Seilen hafza hcresinin ierii, eriim zamanna (access

time) eit bir sre sonra ,veri klarnda gzlenir. okumak iin deitirilebilir.

Hafza girilerine adres uygulanr. CS giriine lojik 0 uygulanarak SRAM seilir. Hafzaya yazlacak veri, hafza veri girilerine uygulanr. WE hatt aktiflenir. Adres hatlar, dier bir hafza hcresine yazmak veya okumak iin deitirilebilir.

Adres hatlar dier bir hafza hcresine yazmak veya

27.10.2011

Adres ve kontrol sinyallerinin kodunu zen kod zc, CS sinyalini retir. Hafza seildikten sonra, hafzann WR sinyali aktiflenir. Bu srada yazlacak veride bir deiiklik olmaz ve son olarak bu veri seilmiolan hcreye yazlr. Bir verinin hafzaya yazlabilmesi iin gereken minimum sreye tw, WR darbesini reten mikroilemci uymak zorundadr.

Hafza adresi, mikroilemci tarafndan salanr. Mikroilemcinin almas srasnda bu hatlar gzleyen bir kod zc, eriilmek istenen hafza biriminin adresinin retilmesinden ksa bir sre sonra, bu kodu zerek CS sinyalini retir. Adres retiminden sonra, verinin kta okumaya hazr olmas iin geen zamana eriim zaman tA denir. En az bu kadar bir zaman sonra, mikroilemci RD sinyalini aktif yaparak veriyi okur.

27.10.2011

27.10.2011

27.10.2011

Bellek haritasn oluturmadan nce aadaki temel kavramlarn bilinmesine gereksinim vardr:
Kullanlan mikroilemcinin adres ve veri yolu

ADRESLEME TASARIMI

genilii
lemcinin yrtmeye balama adresi lemcinin hafza birimleriyle haberlemede

kullandyol kontrol sinyalleri

Bir mikroilemcinin salad adres bitlerinin says, ilemcinin dorudan adresleyebilecei hafza hcrelerinin saysn, dier bir deile hafza adres alann(memory address space) belirtir. Bir ilemciye ait hafza alannn bir ekilde gsterilmesine hafza haritas(memory map) denir. Bu harita ekli zerinde, mikroilemcili sistemin kulland veya kullanabilecei hafza modllerinin snrlargsterilir. Bu alan ierisinde, deiik hafza birimlerinin yansra, I/O birimleri de bulunur. 0000h

Ama:
Mikroilemci temelli bir sistem ierisinde farkl hafza ve

lem Admlar:
seilir.

I/O elemanlar bulunabilir. Mikroilemci bunlarn tamamn ynetebilmelidir. Bellek tasarmnn amac, adres yolunu evredeki tm bileenleri kapsayacak ekilde dzenlemektir.

Kullanlacak tm elemanlar (hafza elemanlar ve I/O) Bellek haritas tasarlanr. Adres ve kontrol iaretlerinin balantl olduu mantksal

devreler (kod zcler + kombinasyonel mantk devreleri) tasarlanr.

FFFFh

27.10.2011

Soru:
Mikroilemci A.Y.: 16-bit, V.Y.:8-bit Bal elemanlar: 4KB EPROM + 2KB RAM EPROM Balang adresi: (0000h)

Soru:
Mikroilemci A.Y.: 16-bit, V.Y.:8-bit Bal elemanlar: 4KB EPROM + 2KB RAM EPROM Balang adresi: (0000h)

Bellek Tasarmn gerekletiriniz.

Bellek Tasarmn gerekletiriniz.

Soru:
Mikroilemci A.Y.: 16-bit, V.Y.:8-bit Bal elemanlar: 8KB EPROM + 4KB RAM + 2KB EEPROM + 4B Saklayc ieren 2

adet I/O eleman

Bellek Tasarmn gerekletiriniz.

EPROM Balang adresi: (0000h)

64KB adresleme yeteneine sahip bir mikroilemcili sistem iin aada verilen hafza ve giris/k birimlerine eriim salayan hafza sistem tasarmn gereklemeniz istenmektedir. Tasarm ilemi bir adet 4 girisli kod zc kullanarak hafza alann en iyi deerlendirecek ekilde gereklenecektir. Kullanlacak kod zc seilen k iin lojik 1 retmektedir. Kullanlan hafza ve giris ks elemanlar seimi lojik 0 ile gereklesmektedir. Elemanlar: 8 KB ROM (1 adet) + 8 KB EEPROM (1 adet) + 4 KB RAM (2 adet) + 4 BYTE giris/ks birimi (2 adet)

Sistem hafza haritasn 0000h adresinden balayarak verilen sra ile

eriilecek sekilde belirleyiniz. devresini iziniz.

Belirlediginiz hafza haritas iin hafza sistem eriimi gerekleyen mantk

27.10.2011

Donanm zerinde program ve veri hafza ayrl Harward Mimari olarak adlandrlr. Program ve veri hafzasnn birletirilmesi Von Neumann mimarisi olarak adlandrlr.

Harward Von Neumann

27.10.2011

16 Bit adresyolu, 8 Bit veriyolu, IO/M kontrol iareti bulunan bir sistemde
8Kx8 EPROM + 4Kx8 RAM + 2Kx8 EEPROM HAFIZA ELEMANLARI ve 4x8

boyutunda saklayc bulunan 2 adet I/O birimi mevcuttur.

EPROM (0000h) adresinden balayacaktr. Bellek tasarmn gerekletiriniz.

10