DPnin Uygulama Alanlar Ulastrma ve datm kanallar Beslenme ve karstrma problemleri Uretim planlamas Yatrm planlamas Gorev datm

datm Arazi kullanm planlamas Kurulus yeri secimi Oyun teorisi DP Problemlerinin Modelinin Kurulmas DP Problemlerinin modelinin kurulmasnda asadaki admlarn izlenmesi gerekmektedir. 1. Karar deiskenlerinin tanmlanmas ve bunlarn sembolize edilmesi 2. Amacn belirlenerek amac fonksiyonun karar deiskenlerinin dorusal bir fonksiyonu olarak yazlmas 3. Tum kstlamalarn karar deiskenlerinin dorusal bir fonksiyonlar olarak esitlik veya esitsizlik olarak yazlmas 4. Negatif olmama kosullarnn yazlmas. Ulastrma Problemi rnek DP Modeli-1 Uc ayr fabrikada beyaz esya ureten bir isletme satslarn deisik bolgelerdeki uc depo araclyla yapmaktadr. sletme yonetiminin temel sorunu beyaz esyann fabrikalardan sats depolarna ulastrlmasnda karslast yuksek ulastrma giderleridir. Fabrikalardan depolara birim ulastrma maliyetleri asada verilmistir.Uretim miktarlar srasyla 150, 200 ve 400 adettir. Depolarn aylk istemleri A icin 220, B icin 150, C icin 380 adettir. Depolarn gereksinimini tam olarak salamak isteyen isletme, tum uretimini toplam ulastrma maliyetini en kucuk yapacak sekilde datmak istemektedir. Problemin dorusal programlama modelini kurunuz. Fabrika 1 2 3 zm: A 30 16 25 Depo B 25 45 10

C 15 29 16

lk olarak karar deiskenlerini, iinci fabrikadan jinci depoya tasnan beyaz esya miktar(adet olarak) olmak uzere xij (i = 1, 2, 3; j = A, B, C) seklinde tanmlayalm. Buna gore, karar deiskenleri asadaki gibi olur. x1A =1 nolu fabrikadan A deposuna gonderilen beyaz esya says x1B = 1 nolu fabrikadan B deposuna gonderilen beyaz esya says x3C = 3 nolu fabrikadan C deposuna gonderilen beyaz esya says sletmenin amac aylk tasma maliyetleri toplamn en kucukleyen deisken deerlerini belirlemek olduuna gore, amac fonksiyonu asadaki gibi yazlr.

Zmin= 30x1A + 25x1B + 15x1C + 16x2A + 45x2B + 29x2C + 25x3A + 10x3B + 16x3C Problemin kstlayclar, fabrikalarn uretim miktarlar ile depolarn gereksinim miktarlardr. Herhangi bir fabrikadan uretiminden fazla tasma yaplamayacandan ve uretimin tamam datlmak istendiinden, x1A + x1B + x1C = 150 x2A + x2B + x2C = 200 x3A + x3B + x3C = 400 olur. Bunlar uretim miktar ile ilgili kstlayc fonksiyonlardr. Depolarn beyaz esya gereksiniminin eksiksiz karslanmas kosulu asadaki esitlikler sistemiyle acklanabilir. x1A + x2A + x3A = 220 x1B + x2B + x3B = 150 x1C + x2C + x3C = 380 Negatif tasma olamayacana gore, xi,j 0 (i = 1, 2, 3; j = A, B, C) negatif olmama kosulunun yazlmasyla model kurulmus olur.

Beslenme Problemi Ornek DP Modeli Soru-1

Bir ciftci ciftliindeki tavuklarn gunluk karbonhidrat, protein ve vitamin gereksinimini en kucuk maliyetle karslamak amacyla en uygun besin maddelerini ve bunlarn miktarlarn belirlemek istemektedir. Alternatif besin maddelerinin birim maliyetleri, icerdikleri karbonhidrat, protein ve vitamin miktarlar ile bunlara olan gunluk gereksinim asadaki tabloda ozetlenmistir.Bu verilere gore, tavuklarn gunluk besin gereksinimini tam olarak karslayan en kucuk maliyetli besin karsmnn belirlenmesinde kullanlacak dorusal programlama modelini kurunuz. Besin Eleman Karbonhidrat (gr) Protein (gr) Vitamin (mgr) Birim Fiyat (TL) zm: Karsm suni yem, buday ve arpadan olustuundan, karar deiskenleri asadaki gibi tanmlanabilir. x1: Suni yem tuketim miktar (kg/gun) x2: Buday tuketim miktar (kg/gun) x3: Arpa tuketim miktar (kg/gun) Toplam maliyet tuketilen her bir besin turunun birim maliyeti ile o besinden tuketilen miktarn carpmlarnn toplamna esittir. Buna gore toplam maliyet, Besin Turu (kg) Buday 2 8 2 6 En Az Gunluk Gereksinim 20 18 15 -

Suni Yem 9 3 1 7

Arpa 4 6 6 5

Z = 7x1 + 6x2 + 5x3 biciminde yazlr. Amac bu toplam en kucuklemek olduundan, amac fonksiyonu amaca uygun olarak asadaki gibi ifade edilir. Zmin = 7x1 + 6x2 + 5x3 Problemin kstlayc fonksiyonlar gunluk besin elemanlarna aittir. Kstlayc kosullarn ise srasyla karbonhidrat, protein ve vitamin gereksinimlerinin goz onunde bulundurulmasyla asadaki gibi yazlacaklar acktr. 9x1 + 2x2 + 4x3 20 (Karbonhidrat kst) 3x1 + 8x2 + 6x3 18 (Protein kst) 1x1 + 2x2 + 6x3 15 (Vitamin kst) isareti alnmas gereken besin elemanlarnn belirtilen miktarlarn altna dusmeyeceini, fakat bu miktarlardan fazla olabileceini belitmektedir. Negatif tuketim olamayacandan, x1 0, x2 0, x3 0 yazlmasyla modelleme islemi tamamlanms olur.

Uretim Planlamas Ornek DP Modeli 5

Bereket AS dk ve yksek fosfatl olmak uzere iki eit gubre retmektedir. Gbreler farkl hammaddenin (A,B,C) karsmndan olusmaktadr. 1 ton yksek fosfatl gbre retiminde 2 ton A, 1er ton B ve C; 1 ton dk fosfatl gubre retiminde ise A ve Bden 1er ton kullanlmaktadr. letmenin aylk hammadde kapasitesi 150 ton A, 120 ton B, 50 ton Cdir. Dk fosfatl gbre isteminin en cok 20 ton/ay olduu bilinmektedir. Yksek fosfatl gbrenin sat fiyat 150 TL/ton, dk fosfatl gbrenin sat fiyat ise 100 TL/ton dur. letme, toplam sat gelirini maksimum yapmak icin her ay her bir rnden ka birim retmelidir? Problemi dorusal programlama olarak modelleyiniz. zm: Dusuk ve yuksek fosfatl gubre miktarlarnn belirlen-mesi gerekmektedir.Dolaysyla, model deiskenleri asadaki gibi tanmlanmaldr. x1: Yuksek fosfatl gubre uretim miktar (ton/ay) x2: Dusuk fosfatl gubre uretim miktar (ton/ay) Amac toplam aylk sats gelirini maksimum yapmak olduuna gore, amac fonksiyonu asadaki gibi olur. Zmax= 150x1 + 100x2 Problemin kstlayc elemanlar her iki gubre icin gerekli ve snrl olan hammadde miktarlar ile dusuk fosfatl gubreye olan istem miktardr. Buna gore, kstlayc fonksiyonlar asadaki gibi olur. 2x1 + 1x2 150 (A hammaddesi kst) 1x1 + 1x2 120 (B hammaddesi kst) 1x1 + 0x2 50 (C hammaddesi kst) 1x1 20 (Dusuk fosfatl gubre istem miktar kst)

Son olarak, uretim miktar negatif olamayacandan, x1 0, x2 0 yazlmasyla model tamamlanms olur.