Professional Documents
Culture Documents
alma Kitab
Excele girdiimizde program bize alma Kitab adn tayan ve balangta 3 adet alma sayfasndan oluan bir dosya verir. alma kitab, ana program penceresi iinde bir alt pencere eklinde bulunur. alma kitab penceresi program penceresi iinde ekran kaplam durumda ise balk ubuunda aadaki gibi bir grnt olur.
Men ubuu
Balk ubuu
Ara ubuklar
Excel 97de de bir ok ilemin hzl bir ekilde yaplabilmesini salayan ara ubuklar bulunur.
Forml ubuu
Excelde de ara ubuklarnn hepsi alma alannda bulunmaz. En ok kullanlan dmeler Standart ve Biimlendirme ara ubuklarnda olduu iin bunlarn ekranda bulunmas faydaldr. Dier ara ubuklarn ekrana getirmek veya ekrandan kaldrmak iin Excelde kullanlan yntem ayndr. Ayrca Excelde ok kullanlan bir ekran esi de Forml ubuudur. Forml ubuu hem girilen bilgiyi grmek hem de bilgileri dzeltmek iin faydal olan bir ekran esidir. Forml ubuu ekranda bulunmad takdirde yine Grnm mensnden bu seenei seerek ekrana getirebiliriz.
alma sayfalar
Excelde her alma kitab balangta 3 sayfadan oluur. Sayfalarn i yaps itibariyle zellikleri yledir : Her alma sayfas; 256 stun (A IV) ile 65536 satrdan oluur. Stun ve satrlarn oluturduu her bir blmeye ise hcre denir. Hcre adlar stun adyla satr numarasnn yan yana gelmesinden oluur. rnein; A10 hcresi gibi... alma sayfalar ile ilgili u ilemler yaplabilir :
-1-
Sayfalara ad verme
Bunun iin; Fare iaretini adn deitireceimiz sayfa ismine gtrp, farenin sol tuuna ift tklanr. Sayfa ismi karardnda yeni isim zerine yazlp enter tuuna baslr.
-2-
Birden fazla satr veya stun geniliini, bu satr ve stunlar setikten sonra herhangi birinin geniletme izgisinden fare ile basl tutup ekerek deitirebiliriz. -3-
Gn ve Ay adlarn girme
Bu i iin ardk saylar iin uygulanan yntemin ayns uygulanabilir. Ancak gn ve ay adlar iin ilk iki eleman yerine sadece bir eleman girip, bu elemann bulunduu hcrenin doldurma kulpundan tutup srklemek yeterlidir.
A komutu uygulandnda karmza Excel programnda olduu gibi bir diyalog penceresi gelir. Bu pencerede istenilen alma kitabn seip A dmesi ile aabiliriz.
alma kitabn ilk defa kaydederken her yntemde de karmza Farkl Kaydet diyalog penceresi gelir. Bu pencerede; Kayt yeri adndaki liste kutusunda alma kitabn kaydedeceimiz yeri seebiliriz. Burada varsaylan olarak hep alma kitablerim klasr gelir. Harddiske kaydedeceimiz alma kitablerimizi her zaman alma kitablerim klasrne saklamak daha iyidir. Ancak alma kitabmizi diskete kaydedeceksek buradan listeyi aarak 3 Disket A: srcsn seerek diskete de kayt yapabiliriz. Dosya ad adndaki yere alma kitabna vereceimiz dosya ismini yazarz. Bu isim alma kitabnin ieriini hatrlatc bir isim olursa, arandnda bulmak daha kolay olur. Dosya ismi bolu ierebilir ve uzun olarak yazlabilir. Farkl kaydet penceresinde dosya adn verdikten sonra Kaydet dmesine basarak alma kitabn kaydederiz. Ayn alma kitab zerinde almaya devam edip, deiiklikler yaptmzda alma kitabn tekrar kaydetmek gerekir. Ayn alma kitabn tekrar kaydederken Standart Ara ubuundaki kaydet dmesine basmak veya CTRL + S tularna basmak yeterlidir. Bu durumda tekrar isim vermemiz gerekmez. Kaydetme ilemi ayn dosya ismi zerine yaplr.
Geri al ve Yinele
Word programnda olduu gibi excel programnda da yaptmz tm ilemler bellekte srayla tutulur. Yaptmz bir ilemden geri dnmek iin geri al, geri aldmz ilemleri tekrarlamak iin ise yinele komutlar kullanlr.
Bul ve Deitir
Uzun bir alma kitab iinde geen zel bir hcre ieriini aramak veya alma kitabnn tmnde yanl yazlm bir hcre ieriini bulup dorusu ile deitirmek iin kullanlan komutlardr. Bul, sadece aranlan bir kelimeyi alma kitab iinde bulup o szcn bulunduu hcreye gitmek iin kullanlabilir. Deitir ile, alma kitab iinde yanl yazldn dndmz bir hcre ieriini bulup dorusu ile deitirmek mmkndr.
-5-
Git ise uzun bir alma kitabnn istenilen hcresine gitmek iin kullanlr.
Sil ve Temizle
Sil komutu seili hcre veya hcreleri silerken yandaki ekilde grlen seenekleri sunar : Bunlardan ilk ikisi seili hcreleri silerken, bu hcrelerin etrafndaki dier hcreleri sola veya yukar kaydrr. Dier ikisi ise seili hcrelerin bulunduu satr veya stunlarn tmn silmek iin kullanlr. Temizle komutunun altnda ise seili hcre veya hcrelerin silinebilecek zellikleri yer alr. Bunlar; Tm, seili hcrelerin tm zelliklerini siler. Biimler, seili hcrelerin sadece sahip olduu biim zelliklerini siler. Hcre ierii silinmez. indekiler, hcrelerin ieriklerini siler, ancak biim zellikleri silinmez. Ayn hcreye tekrar bilgi girilirse eski biim zelliklerine sahip olur. Aklamalar, hcrelere aklama notu eklenmi ise hcrelerin bu zelliklerini siler. (Hcre aklamalar Ekle mensnde anlatlacak)
-6-
Tabloda araya stun eklemek iin ileri kaydrlacak stuna gelip Ekle mensnden Stun seenei kullanlabilir. kinci bir yntem olarak ise, ileri kaydrlacak stun veya stunlar seildikten sonra seili stun balklar zerinde farenin sa tuuna baslarak Ekle seenei uygulanabilir.
G- BM MENS LEMLER
Hcre biimleme
Excelde hcreleri biimlendirmek iin Biimlendirme ara ubuu zerindeki baz dmeler kullanlr. Dier biimlendirmeler ise Biim mensnden Hcreler blmnden yaplr. Hcre biimlendirme zellikleri unlardr :
Yaz Tipi
Hcrelerin yaz tipi biimlendirmesi ile ilgili Biimlendirme ara ubuu dmeleri aadaki resimde grld gibi yaz tipi, yaz tipi boyutu, kaln, italk, alt izili, yaz tipi rengi dmeleridir.
Hizalama
Hcrelerin hizalamas ile ilgili Biimlendirme ara ubuu dmeleri aadaki resimde grld gibi sola hizala, ortala, saa hizala, birletir ve ortala dmeleridir. Ayrca biim mensnden hcre biimlemeye girdiimizde Hizalama blmnde dikey hizalama, ynlendirme gibi hizalama zellikleri de vardr.
Desen
Hcrelere desen vermekle ilgi olarak biimlendirme ara ubuu zerinde dolgu rengi dmesi bulunur.
Kenarlk
Excel alma sayfalarndaki hcreleri ayran klavuz izgileri zellikle seilmedii srece kada kmaz. Yaplan tablonun istenilen hcreleri seilerek kenarlk vermek gerekir. Bu i iin biimlendirme ara ubuu zerinde kenarlklar dmesi bulunur.
Say
Excelde hcrelere girilen saysal deerlerin deiik say biimleri ile grnmesi mmkndr. Bunun iin biimlendirme ara ubuu zerinde para birimi, yzde biemi, binlik ayra biemi, ondalk artr, ondalk azalt dmeleri bulunur. Ayrca biim mensnden hcre biimlemeye girildiinde Say blmndeki dier say kategorilerini kullanarak tarih, saat, kesir, telefon numaras, posta kodu gibi farkl say biimleri de verilebilir.
-7-
Daha ayrntl hcre biimlendirme ilemleri Biim mensndeki Hcreler blmnden yaplabilir. Hcre biimlendirme ekrannda; Say blmnden, genel saylar, para birimli saylar, tarih ve saat tr saylar, yzdelikli saylar, kesirli saylar gibi deiik say formatlar kullanlabilir. Hizalama blmnden, hcre iindeki yazlarn yatay ve dikey hizalamalar ayarlanabilir, yazlar hcre iinde dikey evrilebilir, metin kaydrma zellii aktif edilerek uzun metinlerin hcre iinde aaya kayarak yazmas salanabilir.
Yaztipi blmnden, hcre iindeki yazlarn yaztipi zellikleri ayarlanabilir. Kenarlk blmnden, hcrelerin kenarlarna ince, kaln veya noktal izgiler verilebilir. Desenler blmnden, hcrelerin zemin rengi ayarlanabilir. Koruma blmnden ise istenilen hcrelerin ieriinin deitirilmesi engellenebilir. (Varsaylan olarak tm hcreler korumaldr. Ancak tablonun belli hcrelerini korumak iin ncelikle Aralar mensnden Koruma seenei altndaki Sayfay koru blmne girilerek sayfa korumasnn aktif hale getirilmesi gerekir.)
-8-
Biim kopyalamak iin; Biimi kopyalanacak hcreye gidilir. Biim boyaycs dmesine bir kez tklanr. Daha sonra fare iaretini yeni biimlendireceimiz hcrelerin zerine gtrerek ve farenin sol tuuna basl tutup srklenerek bu hcreler iaretlenir. Bylece ilk seilen hcrenin biimi son iaretlenen hcrelere kopyalanm olur.
Koullu biimlendirme
Bir tabloda belli hcreler iindeki saysal deerlerin veya metinlerin belirli koullara gre deiik hcre biimlerinde grnmesi iin kullanlan bir yntemdir. Koullu biimlendirme yapmak iin; Biimlendirme yaplacak tablo alan seilir. Biim mensndeki Biimlendirmeye girilir. Koullu
Burada her koul iin Hcre deeri, koul ifadesinde kullanlacak mantksal ilem operatr ve koul ifadesi yazlr. Daha sonra bu koul iin uygulanacak Biim belirlenir. Koullu biimlendirme ekrannda hcre deeri iin 3 adet koul ve biim belirtme imkan vardr.
-9-
H- FORMLLER
Excelde yaplan tablolar ierisinde forml kullanarak hesaplamalar yaptrlabilir. Bir hcreye forml girerken unlara dikkat etmek gerekir : Formller = iareti ile balar. Forml yazarken boluk verilmez. (formlde trnak ii metin geiyorsa bu metinde verilebilir) Formlde alan parantez says kadar kapatlan parantez bulunmaldr. Forml yazarken sabit saylar, hcre adlar ve blge adlar kullanlabilir.
Forml rnekleri
=A3*15 A3 hcresindeki say ile 15 saysnn arpm. =(B2+C2+D2)/3 B2, C2 ve D2 hcrelerini toplayp 3e bler.
ORTALAMA fonksiyonu
Belirtilen hcrelerdeki saylarn ortalamasn bulur. Kullanm ekli : =ORTALAMA(hcre veya blge adlar) rnek : =ORTALAMA(C3:H3) C3 ile H3 arasndaki saylarn ortalamasn bulur.
NSAT fonksiyonu
Ondalkl bir saynn veya bir ilem sonucunun ondalk ksmn atp tam saysn brakr. Kullanm ekli : =NSAT(say veya forml) rnek : =NSAT(15,988) formlnn sonucu 15 olur. B3 ile B10 hcreleri arasndaki saylarn ortalamasn alp =NSAT(ORTALAMA(B3:B10)) sonucu tamsay olarak verir.
- 10 -
Kullanm ekli : =YUVARLA((say veya ilem);ondalk basamak says) rnek : =YUVARLA((14,3453);2) ileminin sonucu 14,35 olur. C3 ile C15 hcreleri arasndaki saylarn =YUVARLA((ORTALAMA(C3:C15));1) ortalamasn alp sonucu bir ondala yuvarlar.
EER fonksiyonu
Bir koulun gerekleip gereklememesi durumlarnda ortaya kacak sonularn deerlendirilmesini salar. Kullanm ekli : =EER(koul ifadesi;olumlu sonu;olumsuz sonu) koul, bir hcrenin bir say ile veya iki hcrenin deerlerinin karlatrlmas ile yazlabilir. olumlu sonu, koulun olumas durumunda yazlacak ifade veya deer. olumsuz sonu, koulun olumamas durumunda yazlacak ifade ve deer. rnek : =EER(D3>=45;GET;KALDI) Eer D3 hcresinin deeri 45e eit veya byk ise GET, deilse KALDI ifadesini yaz. =EER(H2=GET;1;0) Eer H2 hcresinde GET ifadesi varsa 1 deerini yoksa 0 deerini yaz. =EER(E3>D3;E3-D3;0) Eer E3 hcresi D3 hcresinden bykse E3den D3 kar, deilse 0 deerini yaz. Eer fonksiyonunda birden fazla koul kontrol etmek gerektiinde; VE balac veya YADA balac kullanlabilir. Eer fonksiyonunda olumlu sonu retebilmek iin birden fazla koulun hepsinin gereklemesi isteniyorsa VE balac, koullarn sadece bir tanesinin gereklemesi yeterli ise YADA balac ile forml yazlr. rnek : =EER(VE(B3>=60;C3>=60);BAARILI;BAARISIZ) Eer B3 60 tan byk eit ise ve C3 60 tan byk eit ise BAARILI, deilse BAARISIZ yaz. =EER(YADA(B3>50;C3>50);DORU;YANLI) Eer B3 byktr 50 ise ya da C3 byktr 50 ise DORU, deilse YANLI yaz.
EERSAY fonksiyonu
Eersay, belli bir hcre aral iindeki metin veya say ieren hcrelerde istenilen koula uyan hcre saysn verir. rnek : =EERSAY(C3:C50;BAARILI) C3 ile C50 hcreleri arasnda BAARILI kelimesi bulunan hcrelerin saysn verir. =EERSAY(D2:D20;>50) D2 ile D20 hcreleri arasnda 50 den byk olan saylarn bulunduu hcre saysn verir.
- 11 -
I- GRAFK OLUTURMA
Excelde saysal verilerden oluan bir tablonun saysal verilerin art-azaln grmek iin grafik oluturulabilir. Bir tablo ile ilgili grafik hazrlarken u aamalar takip edilebilir : Tablomuzun zerinde grafiini oluturacamz blm seilir. (Tabloun X ve Y eksenlerini tantan etiketler de seilmelidir.)
Ekle mensnden Grafik seeneine veya Standart ara ubuundan Grafik Sihirbaz dmesine baslr. Grafik sihirbaz 4 admda bize grafii oluturmamza yardm eder.
lk admda grafiin tr seilir. kinci admda tablo iinden setiiniz alan Veri aral olarak grrsnz. Burada bir deiiklik yapmaya gerek yoktur.
- 12 -
nc admda grafik ile ilgili seenekler deitirilebilir. Bu seenekler grafik balklar, eksenler, klavuz izgileri, gsterge, veri etiketleri ve veri tablosu blmlerinde ayr ayr bulunur.
Drdnce admda grafiin nerede oluturulaca seilir. Bunlardan ilki grafiin ayr bir alma sayfasnda oluturulmas, ikincisi grafiin tablonun bulunduu ayn alma sayfasnda oluturulmas seenekleridir.
Grafii oluturduktan sonra da grafiin birok zelliini deitirebiliriz. Bunun iin grafiin zerinde farenin
sa tuuna basp, grafik seenekleri blmne girebiliriz. Buradan grafik seeneklerini deitirebiliriz. Ayrca yine grafik zerinde farenin sa tuuna basp grafik tr seeneine girerek grafiin trn deitirebiliriz.
- 13 -
ok sayda satr bulunan bir veri tablosunda kaytlarn dzenli sralanmas veya aranlan kaydn kolay bulunabilmesi iin bir takm kolaylklar bulunmaktadr.
Tabloyu sralama
Veri tablosunu tek bir zellie gre sralamak iin; tablo iinde hangi stuna gre sralama yaplacak ise o stuna geilir. Daha sonra standart ara ubuundaki (artan sralama) veya (azalan sralama) dmelerinden biri ile sralama yaplr. ok sayda kaydn bulunduu daha byk tablolarda birden fazla stuna gre sralama yaptrlabilir. rnein yukardaki okullarn iletiim bilgilerini gsteren rnek tabloda tabloyu nce LE ADI sonra OKUL ADI stununa gre sralatabiliriz.
- 14 -
Yukardaki rnek ekran grntsne gre; tablo iinde seili olan hcrelere girilecek renci notlar iin Veri mensnden Dorulama seeneine girilmi ve en az 20 en fazla 100 deeri girilmesi ngrlmtr. Buna gre tablodaki bu hcrelere 20 ile 100 arasnda say girilmesi zorunluluu vardr. Veri Dorulama ekranndaki Hata Uyars blmne geilerek, Ayarlar blmnde tanmlanm koula uymayan bir veri girii olduunda kullancnn ekranda grecei hata uyars metni oluturulabilir.
- 15 -
Bir tabloda alt toplam almadan nce tablonun hangi stundaki bilgiye gre gruplandrlaca, yani hangi stundaki veriye gre alt toplam alnaca belirlenir. Tablo bu stuna gre sralatlr. Yukardaki ekran grntsndeki fatura bilgilerinin girilmi olduu tabloda faturann TRne gre alt toplam alnaca iin ncelikle tablo TR stununa gre sralanr. Daha sonra Veri mensnden Alt Toplamlar seeneine girilir.
Alt toplam alrken; Aadakilerin her deiiminde adl blmden, tabloyu hangi veriye gre gruplandrm isek o stunun ad seilir. Kullanlacak ilev blmnden, hangi ilemin yaplaca seilir. Alt toplam ekleme yeri blmnden ise, kullanlacak ilevin hangi stunlara uygulanaca seilir. Eer her grubun bitiminden sonra dier grubun listesinin yeni sayfadan balamas isteniyorsa Gruplar arasnda sayfa sonu adl onay kutusu da iaretlenebilir. Son olarak Tamam dmesine baslarak ilem bitirilir.
Alt toplamlar alndnda satr numaralarnn sa tarafnda ortaya kan dzey numaralarndan 2 dmesine tkladnzda yukardaki gibi sadece ara toplamlar ve en alttaki genel toplam grebilirsiniz. 3 dmesine tkladnzda ise tablonun tm ayrnts ve ara toplamlar beraber grebilirsiniz.
- 16 -
Bask nizleme
Bask nizleme ekrannda; Alttaki durum ubuunda tablomuzun ka sayfa olarak kda kacan grebiliriz. Durum ubuundaki nizleme:2 sayfann 1. sayfas ifadesi bu tablonun toplam 2 sayfa olarak kada dkleceini gsterir. Sonraki, nceki dmeleri ile dier sayfalara gitmek mmkndr. Fare iareti sayfa zerinde iken byte eklindedir. Bu ekilde fareye tklandnda sayfann o blmn byterek karmza getirir. Yazdr dmesine basldnda Yazdr iletiim penceresi gelir. Ayarla dmesine basldnda Sayfa Yaps ayarlar gelir. Kenar boluu dmesine basldnda sayfann st, alt, sol ve sa tarafnda kenar boluk izgileri kar. Bu izgilerden farenin sol tuuna basl tutarak srklenerek kenar boluklar deitirilebilir. Sayfa sonu nizleme dmesine basldnda normal alma alannda her bir sayfay birbirinden ayran izgilerle sayfa sonlar grlebilir. Kapat dmesine baslarak bask nizleme ekranndan normal alma alanna dnlebilir.
- 17 -
Sayfa yaps ekranna bask nizleme srasnda Ayarla dmesine baslarak veya normal alma alannda iken Dosya mensnden Sayfa Yaps seenei ile girilebilir. Sayfa yaps ekrannda; Sayfa blmnden, sayfann dikey mi yatay m kullanlaca seilebilir. Sayfann yazc ktsnda belli bir lekte kltlerek veya byltlerek kmas salanabilir. Kenar boluklar blmnden, sayfa kenar boluklar ayarlanabilir. Tablonun kt zerinde yatay veya dikey ortal olarak kmas salanabilir.
stbilgi/Altbilgi blmnden zel st Bilgi veya zel Alt Bilgi yazlabilir. st bilgi veya alt bilgi yazarken yukardaki gibi sol ksm, orta ksm veya sa ksma istenilen bilgiler yazlabilir. zel st bilgi verildiinde sayfa iende aadaki grlr.
- 18 -
Yazdr penceresinde deitirilebilecek seeneklerden; Yazc blmnden, hangi yazcya yazdrlaca, Yazdrma aral blmnden, hangi sayfalarn yazdrlaca, Kopya blmnden, ka kopya yazdrlaca deitirilebilir. Ayrca, Yazdrlacak olan blmndeki Geerli sayfalar seenei ekranda aktif olan alma sayfasnn veya birden fazla sayfa seilmi ise seili yazdrlmas anlamna gelir. Buradan Tm alma kitabn seerek tm sayfalarn, Seim seenei ile de ekrandaki tablonun iaretlenmi olan belli bir ksmnn yazdrlmas iin kullanlabilir.
- 19 -