OSMANLI MPARATORLUU ORDUSU TRKYE CUMHURYET SLAHLI KUVVETLER

Silahl kuvvetler, bir lkede siyasal otoritenin ynetimi altnda d gvenlik ve savunmay salayan ve askeri harekatlar yrten dzenli askeri rgte verilen addr. Silahl kuvvetlerin tmn belirtmek iin ou kez ordu terimi kullanlr. Kii olarak askerlie gnl veren Trkler, tm dnyaya ordu-millet olduklarn kantlamlardr. Orta Asyadaki Trk uluslarndan balayarak, her Trk sava durumunda olduundan askerlie zel meslek gzyle baklmamtr. Tarih srecinde siyasi dzeni, askeri dzenle birlikte doup gelien Trklerin tarihi drt bin yl ncesine dayanr. Orta Asyada balayan uzun yk, byk glerin neden olduu hareketlilikle tm ana karalara yaylmt. 1071 ylnda Malazgirt zaferiyle kaplar alan Anadolu topraklarna giren Trkler, bir ok beylik, Anadolu Seluklu Devletini ve Trkln en nemli devletlerinden biri olan Osmanl mparatorluunu kurdular. Osmanl ordusu u ekilde tekilatlandrlmt: OSMANLI KARA ORDUSU A-KAPIKULU OCAKLARI KAPIKULU YAYALARI 1.Acemi Olanlar 2.Yenieriler B)-EYALET ASKERLER 1.Tmarl Sipahiler 2.Aknclar KAPIKULU ATLILARI 3.Azaplar 1.Sipahi 4.Deliler 2.Silahdar 5.Gnlller

3.Cebeciler 4.Topular 5.Top Arabaclar 6.Humbaraclar

3.Sa ulufeciler 4.Sol ulufeciler 5.Sa garipler

6.Beliler 7.Yayalar 8.Msellemler

C)-YARDIMCI KUVVETLER (Bal Devlet ve Beyliklerin askerleri) DENZ ORDUSU (DONANMA) OSMANLI ASKER TEKLATI A)-KAPIKULU OCAKLARI: Padiah I.Murad zamannda oluturuldu. O zaman slam hukukuna gre sava esirlerinin bete biri hkmdara ayrlrd. Padiah da bunlar zel hizmetlerinde kullanrd. Bir blm de saray hizmetlileri arasna alnrd. I. Murad zamannda PENK OLANI denilen bu sava esirlerinin says artt. Bunun zerine bu esirlerden dzenli bir ordu kurularak yararlanlmak istendi. Bu sisteme "Pencik Usul" denildi. Bylelikle Kapkulu ocaklar oluturuldu. KAPIKULU YAYALARI(PYADELER) 1)-Acemi Olanlar Oca: Yenieri ve dier Kapkulu ocaklarna asker yetitirmek iin kurulmutur. Trk ailelerinin yanndan gelen devirme ocuklar burada yaplan askeri eitimden sonra snavdan geirilir, baarl olanlar Endern'a alnrd. Dierleri Kapkulu ocaklarna datlrlard. 2)-Yenieri Oca: Kapkulu ocaklarnn en nemlisidir. Sava zamannda merkezde bulunur ve padiah korurlard. Barta ise Divn muhafzl yapmak, stanbul'un gvenliini salamak, snrlardaki kalelerde muhafzlk yapmak gibi grevleri vard. Yenierilerin komutanna "YENER AASI" denilirdi. 3)-Cebeciler: Komutanlarna "CEBECBAI" denilirdi. Yenierilerin silahlarn ve zrhlarn yapar, onarr ve silah ambarlarnda muhafaza ederlerdi. 4)- Topu Oca: Bu ocan grevi top dkmek, ve toplar kullanmakt. Osmanllar topu ilk defa I. Kosova Savanda kullandlar. 5)-Top Arabaclar Oca: Top arabalarn yapan ve toplar tayan ocakt. Komutanlarna "ARABACIBAI" denirdi. 6)-Humbaraclar Oca: Havan denilen toplarla, humbara denilen glleleri hazrlayan ve kullanan ocakt. Komutanna "HUMBARACIBAI" denirdi. 7)-Lamclar Oca: Kale kuatmalarnda,hendek kazarak veya fitil deyerek surlar ykan teknik bir snft. Komutanna "LAIMCIBAI" denirdi. 8)-Sakalar: Kapkulu askerlerinin sularn tard. Komutanna "SAKABAI" denirdi. KAPIKULU SVARLER (ATLILARI)

Derece ve maa ynnden yenierilerden stndler. Sipah ve silahtar; sava srasnda padiah adrn, Sa ve Sol ulufeciler; Saltanat sancaklarn Sa ve sol garipler; ordunun arlklarn ve hazineyi korurlard. B)- EYALET ASKERLER: 1)-Tmarl Sipahiler: Tmar sistemi daha nceki Mslman Trk devletlerinde grdmz IKTA sisteminin Osmanllar tarafndan gelitirilmi ekliydi. Tmarl Sipahiler kendilerine DRLK verilen kiilerin beslemek zorunda olduklar tamam Trklerden meydana gelen atl askerlerdi. Sava srasnda ordunun sa ve sol kanatlarnda durarak,ordu merkezini yanlardan gelecek saldrlara kar korurlard. 2)-Aknclar: Snr boylarnda oturan Trklerden meydana gelen hafif svari kuvvetleriydi. Balca grevleri; ordunun keif hizmetlerini grmek, kaan dman kovalamak, dman oyalamakt. 3)-Azaplar: Kelime anlam bekr demektir. Masraflar kendi ehir ve kasaba halk tarafndan karlanan gnll kuvvetlerdi. 4)-Deliler: Dmana korkusuzca saldrmalar nedeniyle "deli" olarak adlandrlmlardr. 5)-Gnlller: Snrdaki kasaba ve ehirleri korumakla grevliydiler. 6)-Beliler: Her be haneden bir kii alnarak oluturulan bu birlikler snrdaki kalelerin korunmasnda grevlendirilirdi. 7)-Yaya Ve Msellemler: Ordunun nnde giderek yollar ve kprleri onarrlard. C)- YARDIMCI KUVVETLER: Bir sava zamannda bal hkmetlerin(Krm,Eflak-Bodan) askerleri de Osmanl ordusuna yardm ederlerdi. Bunlar iinde en nemlisi Krm kuvvetleriydi. DENZ ORDUSU (DONANMA): Donanma komutanna Kaptan- Derya veya Kaptan Paa, deniz askerlerine ise LEVENT denirdi. Osmanllar Orhan Bey zamannda Karesi Beyliini ele geirince bu beyliin donanmasna da sahip olmulardr. Yldrm Bayezt tarafndan Gelibolu'da bir tersane yaplmtr. Fatih zamannda gelimeye balayan donanma, II.Beyazt zamannda Kemal Reis'in, Kanun zamannda da Barbaros Hayrettin Paann Osmanl hizmetine girmesiyle Akdeniz'de en stn g haline gelmitir. TRKYE CUMHURYET SLAHLI KUVVETLER Kken olarak Osmanl Devletindeki askeri gcn geirdii deiikliklerle biimlenen Trk Silahl Kuvvetleri, gnmzde Genelkurmay Bakanlna bal Kara, Deniz ve Hava kuvvetleriyle Jandarma Genel Komutanl askeri birlik ve kurumlarndan oluur. Jandarma Genel Komutanl, i gvenlikle ilgili grevleri ynnden ayn zamanda ileri Bakanlna baldr. Trkiye Cumhuriyetinin Silahl Kuvvetleri, Genelkurmay Bakanlna bal olan Kara, Hava, Deniz Kuvvetlerinden olumaktadr. Bar zamannda i gvenlik kuvvetlerinin

bir paras olarak grev yapan Jandarma Genel Komutanl ve Sahil Gvenlik Komutanlklar, sava zamannda Kara ve Deniz Kuvvetleri komutas altna girmektedir. Genelkurmay bakan; silahl kuvvetlerin komutandr. Savata bakomutanlk grevini cumhurbakan adna yerine getirir. Silahl Kuvvetlere komuta etmek, savaa hazrlanmasnda personel, istihbarat, harekat, tekilat, eitim-retim ve lojistik hizmet ilkeleri ve programlar Genelkurmay Bakanlnn sorumluluklardr. Genelkurmay Bakanl, ayrca NATO ve dier lkeler ile Trk Silahl Kuvvetlerinin askeri ilikilerini ynlendirir. 1982 Anayasasnn 17. maddesine gre, Trk Silahl Kuvvetlerinin bakomutanl, Trkiye Byk Millet Meclisinin manevi varlndan ayrlamaz ve cumhurbakan tarafndan temsil olunur. Ulusal gvenliin salanmasnda ve silahl kuvvetlerin yurt savunmasna hazrlanmasnda, TBMMye kar Bakanlar Kurulu sorumludur. Cumhurbakanl adna savata bakomutanlk grevlerini yerine getiren genelkurmay bakan, Bakanlar Kurulunun nerisi zerine cumhurbakannca atanr, grev ve yetkileri yasayla dzenlenir. Genelkurmay bakan, bu grev ve yetkilerinden dolay babakana kar sorumludur. Milli Savunma Bakanlnn Genelkurmay Bakanl ve kuvvet komutanlklar ile grev ilikileri ve yetki alan da yine yasayla dzenlenir.

KAYNAKLAR Silahl Kuvvetler.Ana Britannica. stanbul: Ana Yaynclk, 1990. Osmanl Devleti. Devlet Tekilat, Kltr ve Medeniyet. 21.12.2001 < http://www.tascilar.com.tr/bizimharman/osmanli8.htm >. anl Osmanl Tarihi. Osmanl Ordusu. 21.12.2001 < http://www.osmanlitarihi.8m.net/ >. Osmanl Tarihi. 0smanlda Ordu Tekilat. 21.12.2001 < http://www.osmanli-tarihi.com/ >. Trk Silahl Kuvvetleri. Tarihe. 21.12.2001 < http://www.tsk.mil.tr/genelkumay/genel%20konular/tarihce.htm >.