T.C.

MLL ETM BAKANLII

MEGEP
(MESLEK ETM VE RETM SSTEMNN GLENDRLMES PROJES)

NAAT TEKNOLOJS

MERDVEN PLANI VE DONATI ZM

ANKARA 2006

Milli Eitim Bakanl tarafndan gelitirilen modller;

Talim ve Terbiye Kurulu Bakanlnn 02.06.2006 tarih ve 269 sayl Karar ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda kademeli olarak yaygnlatrlan 42 alan ve 192 dala ait ereve retim programlarnda amalanan mesleki yeterlikleri kazandrmaya ynelik gelitirilmi retim materyalleridir (Ders Notlardr). Modller, bireylere mesleki yeterlik kazandrmak ve bireysel renmeye rehberlik etmek amacyla renme materyali olarak hazrlanm, denenmek ve gelitirilmek zere Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda uygulanmaya balanmtr. Modller teknolojik gelimelere paralel olarak, amalanan yeterlii kazandrmak koulu ile eitim retim srasnda gelitirilebilir ve yaplmas nerilen deiiklikler Bakanlkta ilgili birime bildirilir. rgn ve yaygn eitim kurumlar, iletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modllere internet zerinden ulaabilirler. Baslm modller, eitim kurumlarnda rencilere cretsiz olarak datlr. Modller hibir ekilde ticari amala kullanlamaz ve cret karlnda satlamaz.

NDEKLER

AIKLAMALAR ....................................................................................................................ii GR ....................................................................................................................................... 1 RENME FAALYET1 .................................................................................................... 3 1. MERDVEN PLANI ZMEK............................................................................................ 3 1.1. Merdiven Plan.............................................................................................................. 3 1.1.1. Tanm.................................................................................................................... 4 1.1.2. eitleri.................................................................................................................. 4 1.1.3. ekilleri.................................................................................................................. 6 1.1.4. izim Uygulamalar............................................................................................... 8 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 22 RENME FAALYET2 .................................................................................................. 24 2. Merdiven Donatsn izmek ............................................................................................. 24 2.1. Merdiven Donatlar.................................................................................................... 24 2.1.1. Tanm.................................................................................................................. 24 2.1.2. eitleri................................................................................................................ 24 2.1.3. ekilleri................................................................................................................ 24 2.1.4. izim Uygulamalar............................................................................................. 25 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 30 MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 32 CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 35 NERLEN KAYNAKLAR.................................................................................................. 36 KAYNAKA ......................................................................................................................... 37

AIKLAMALAR AIKLAMALAR
KOD ALAN DAL/MESLEK MODLN ADI MODLN TANIMI 582YIM199 naat Teknolojisi Alan Betonarme Demircilii Merdiven Plan ve Donat izimi Bu modl merdiven plan ve merdiven donatsnn tanm, eitleri, ekilleri ve izim uygulamalarnn anlatld renme materyalidir. 40/32 Donat Elemanlar izim modln baarmak. Merdiven izimini yapmak Genel Ama Bu modl ile gerekli ortam salandnda merdiven izimini kuralna uygun izebileceksiniz. Amalar Merdiven plann kuralna uygun izebileceksiniz. Merdiven donatsn kuralna uygun izebileceksiniz. ETM RETM ORTAMLARI VE DONANIMLARI Ortam: Atlye ortam Donamm: izim masas, (T) cetvel, paralel, 45 ve 60 gnye, kurun kalem, rapido kalemi, silgi, kt (eskiz kd, aydnger kd), kazyc (jilet, neter vb.). Her faaliyet sonrasnda o faaliyetle ilgili deerlendirme sorular ile kendi kendinizi deerlendireceksiniz. Eitici modl sonunda size lme arac (uygulama, sorucevap) uygulayarak modl uygulamalar ile kazandnz bilgi ve becerileri lerek deerlendirecektir.

SRE N KOUL YETERLK

MODLN AMACI

LME VE DEERLENDRME

ii

GR GR
Sevgili renci, Yaplarda merdiven, vazgeilmez unsurlardan biridir. ki farkl ykseklik arasnda ini-k salayan merdivenlerin birok eidi vardr. evremize, evimize, okulumuza, parka baheye baktmzda kimi dnen, kimi dmdz giden, kiminin 5 basama dnen, kiminin her iki taraftan da kan merdivenler grmektesiniz. Bu modlde hayatmzn bir paras olan merdivenlerin plannn nasl izildiini, ekillerini ve eitlerinin yan sra betonarme bir merdivenin donatsnn nasl izildiini reneceksiniz.

RENME FAALYET1
AMA

RENME FAALYET1

Bu faaliyette verilen bilgiler dorultusunda, gerekli ortam salandnda merdiven plann kuralna uygun olarak izebileceksiniz.

ARATIRMA
Bu faaliyete balamadan nce baz aratrmalar yapmanz gerekir. Bunlar ; Evinizde, okulunuzda ve evrenizde ki merdivenleri inceleyiniz. ncelediiniz merdivenlerin ekillerini iziniz. Merdivenlerin fiziksel zelliklerini kontrol ediniz. Bu aratrma iin okul, ev, spor sahalar vb. yerlerin merdivenlerini inceleyiniz. Grnt asndan gznze arpan olumsuzluklar varsa bunlar not alnz. Aratrma ve gzlemlerinizi rapor haline getiriniz ve snfta arkadalarnzla paylanz

1. MERDVEN PLANI ZMEK

1.1. Merdiven Plan
3

1.1.1. Tanm
Gnlk hayatmzda iki ykseklik arasndaki inip ve kmay salayan merdivenlerin lekli olarak kt zerine aktarlm haline merdiven plan denir. Merdiven planlar tek izilebildii gibi kat planlarnn iinde beraber olarak da izilebilir.

1.1.2. eitleri
Merdiven eitleri 4 ksma ayrlmaktadr. Hepsinin kendi iinde ayrlan zellikleri vardr. 1.1.2.1. Kullanldklar Yere Gre Merdivenler D (Harici) Merdivenler: Binalarn d ksmnda yada ak alanlarda yaplan merdivenlerdir (ekil 1.1). (Dahili) Merdivenler: Binalarn i ksmnda yada darda olup zeri kapal olarak yaplan merdivenlerdir (ekil 1.2).

ekil 1.1: D merdivenler

ekil 1.2: merdivenler

1.1.2.2. Fonksiyonlarna Gre Merdivenler Normal Kat Merdivenleri: Bina katlar arasnda normal ini k salayan merdivenler (ekil 1.3). Yangn Merdivenleri: Bir yangn annda kullanlmak zere normal kat merdivenleri ve asansrlerin dnda, bina i ksmnda yada bina d ksmnda yaplan merdivenlerdir (ekil 1.4).

ekil 1.3: Normal merdivenler

ekil 1.4: Yangn merdivenleri

1.1.2.3. Malzeme Cinslerine Gre Merdivenler Ahap Merdivenler: Daha ok ahap binalarda, dubleks daire i balantlarnda, at vb. yerlere klarda kullanlr. Kagir Merdivenler: Beton, ta vb. ile imal edilerek, kagir yada betonarme binalarda kullanlr. Betonarme Merdivenler: Betonarme olarak, kgir ve betonarme binalarda yaplr. Gnmzde en ok kullanlan merdiven cinsidir. Metal Merdivenler: elik, paslanmaz elikten yaplm sac, profil vb. malzemelerin kaynak ve cvata kullanlarak imal edilir. 1.1.2.4. Eimlerine Gre Merdivenler Merdivenler kullanldklar yer ve amalarna gre kullanma ekli gz nnde tutularak deiik eimlerde yaplmaktadr. Yatay ve dey yzeylerde oluan merdivenler en alttaki ile en stteki merdiven ular arasnda oluturduklar bir izgi vardr. Bu izgini yatayla oluturduu a ise merdiven eimini verir. Bu eim, merdivenin yapld yerde kullanm rahatl ve pratiklii dnlerek ynetmeliklerde belirtilen esaslar gz nnde tutulmak koulu ile seilmelidir. Yanl seilecek merdiven eimi, byk yatrmlar yaplm bir bina yada tesisin nemini ve deerini yok eder. O halde ncelikle merdiven kullanl dnlerek merdiven planlamas ve imalatna ok nem verilmelidir. MERDVENN ADI 1. Yatk eimli merdivenler 2. Normal eimli merdivenler 3. Fazla eimli merdivenler 4. ok eimli merdivenler 5. Dik eimli merdivenler AISI 20 24 25 36 37 45 46 60 61 90 KULLANILDII YERLER Park, bahe, geit ve bina d merdivenleri Btn binalarn i ve d merdivenleri. at, bodrum kat vb. yerlerde. zel kullanml yangn ve servis merdivenleri. Tesisat, asma ve dayama merdivenleri

1.1.3. ekilleri
Merdivenler, binalarda kullan, yer, ekil ve amalarna gre deiik biimde yaplabilir. Buna gre kol says ve ekilleri ile sahanlk durumuna gre isimlendirilir. Balca merdiven ekilleri aadaki gibidir. Tek kollu (ekil 1.5). Tek kollu sahanlkl (ekil 1.6). ki kollu kede sahanlkl (ekil 1.7). ki kollu ortada sahanlkl (ekil 1.8). kollu ke sahanlkl (ekil 1.9). kollu ortada sahanlkl (ekil 1.10). ki kollu eyrek dnl (ekil 1.11). ki kollu yarm dnl (ekil 1.12). kollu eyrek dnl (ekil 1.13). Tam dner (ekil 1.14). Elips (ekil 1.15).

ekil 1.5. Tek kollu

ekil 1.6: Tek kollu sahanlkl

ekil 1.7: ki kollu kede sahanlkl

ekil 1.8: ki kollu ortada sahanlkl

ekil 1.9: Kollu ke sahanlkl

ekil 1.10: kollu ortada sahanlkl

ekil 1.11: ki kollu eyrek dnl

ekil 1.12: ki kollu yarm dnl

ekil 1.13: kollu eyrek dnl

ekil 1.14: Tam dner

ekil 1.15: Elips

1.1.4. izim Uygulamalar

lk nce bilmemiz gereken izimin leidir. Merdiven planlar 1/50 ve 1/100 lekli izilir. Merdivenlerde korkuluk ykseklileri en az 90 cm olur. Merdiven plann izebilmemiz iin merdiven dengelendirilmelerini bilmemiz gerekir. Dengelendirilmesi yaplacak merdivenler ve dengelendirme metotlar aadaki gibidir. Tam dner merdivenlerin dengelendirilmesi. Elips merdivenlerin dengelendirilmesi. eyrek dner merdivenlerin dengelendirilmesi. ki eittir. Yardmc doru metodu ile eyrek dner merdiven dengelendirilmesi. eyrek dner merdivenin yaprak metodu ile dengelendirilmesi. Yarm dner merdivenlerin dengelendirilmesi. ki eittir. Yatay yardmc doru ile. Eik yardmc doru ile. Tam dner, elips, eyrek dner ve yarm dner olmayan merdivenler ise lekli istenilen ekilde kt zerine izilir. Merdiveni plan oluturan baz birimler vardr. Bunlar, Basamak: Merdivende ayak ile baslan yatay yzey, taban yzeyi. Normal koullarda basamak genilii en az 26cm, en ok 32 cm olmaldr. (ekil 1.16) Rht: Basamaklar aras dik yzeydir. Normal koullarda rht ykseklii en az 12cm, en ok 22 cm olmaldr (ekil 1.16).

ekil 1.16: Basamak genilii ve rht ykseklii

Merdiven Kolu Genilii: Merdivenin kesintisiz olarak devam eden ve en az basamaktan oluan dizisine merdiven kolu denir. Bir merdiven bir koldan olutuu gibi, birden ok koldan da oluabilir. Normal merdiven kolunda basamak says 12den yada kot fark 2 mden fazla olmamal, dner merdivenlerde basamak says 16 ya da iki sahanlk aras kot fark 3 myi amamaldr (ekil 1.17).

ekil 1.17: Merdiven kolu

Merdiven kolu genilii merdivenin yapld yere, kullanm ekline ve kullanan insan saysna gre deiir. MERDVEN KOL GENL Kullanlacak Yerler 1. Bodrum, at ve asma katlarda 2. ki katl evlerde 3. Apartmanlarda 4. Okul, sinema, tiyatro ve resmi daireler Genilik En az 75 cm 100 cm 120 cm 140 cm

Ayrca insan kapasitesine gre ise 100cmye aadaki ller eklenir. nsan Kapasitesi 1. 500 Kiiye kadar her 100 kii iin 2. 1000 Kiiye kadar her 100 kii iin 3. 5000 Kiiye kadar her 100 kii iin Eklenecek Genilik 50 cm 30 cm 20 cm

Merdiven k Hatt: Merdivenlerde, ini ve k yaplrken zerinde yrnd kabul edilen ve grlmeyen hatta k hatt denir. Aslnda hayali olarak dnlp merdiven izimlerinde belirtilen bu hat, merdiven genilii 120 cmye kadar olan merdivenlerde tam ortadan, daha geni olan

merdivenlerde de korkuluktan itibaren 55 60 cm ieride kabul edilir (ekil 1.18a, ekil 1.18b).

ekil 1.18a : Merdiven genili 120 cmye kadar

ekil 1.18b : Merdiven genilii 120 cmden fazla

1.1.4.1. Tam Dner Merdivenlerin Dengelendirilmesi

Dengelendirilmesi aadaki gibidir: Pergel yardm ile yarap lekli boyutuna gre Dner merdivenin d izgileri ve k hatt izilir (ekil 1.19). k hatt zerinde pergel yardm ile merdiven basmak genilikleri iaretlenir. aretlemeye izilen k aht zerinden herhangi bir notadan balanabilir (ekil 1.20). aretlenen noktalar daire merkezi ile birletirilerek dengelendirme tamamlanr (ekil 1.21a, ekil 1.21b).

ekil 1.19: D izgiler

ekil 1.20: k hatt

10

ekil 1.21a: Dengelendirmenin tamamlanmas

ekil 1.21b: Merkeze yakn bak

1.1.4.2. Elips Merdivenlerin Dengelendirilmesi

Bu merdivenlerin dengelendirilmesi dner merdivenlerle ayndr. Elipsi tamamlayan dairenin merkezinden yola klarak dengelendirme yaplr.

1.1.4.3. eyrek Dner Merdivenlerin Dengelendirilmesi

eyrek dner merdivenin dengelendirilmesi yaplrken nce merdivenin d izgileri ve k hatt iaretlenir. Daha sonra k hatt zerinde basamak genilikleri iaretlenir. Her merdiven kolunda en az 3 basamak, normal 5 basamak ve en fazla 7 basamak yelpaze eklinde yaplmaldr. eyrek dner merdiven dengelendirilmeleri aadaki gibidir: Yardmc Doru Metodu: Merdiven kol geniliine gre k hatt izilir (ekil 1.22). kollardan 10 cm mesafede, bu kollara izilen paralellerin kesim noktas merkez yaplarak merdivenin dnecek ksm izilir (ekil 1.23). Dnen basamaklarn en dar yeri 10 cm den az olamaz. kollarn kesim yerindeki eyrek daire zerinde 10cm, k hatt zerinde basamak genilii iaretlenir (ekil 1.24). 8-8 ve 9-9 noktalar son dz basaman uzants ile kesiinceye kadar uzatlr (ekil 1.25). 8-8 ve 9-9 noktalarnn son dz basaman uzants zerinde kesitikleri noktalarn mesafesi a kabul edilir. a mesafesi dengelendirilecek basamak says kadar yan yana eklenir (ekil 1.26). Birinci koldaki c, d ve e mesafeleri ikinci kola tanarak dengelendirilir. Bu ilem her iki kolda da dengelendirilecek basamak says eit olmas halinde yaplr. Her iki koldaki dengelendirilecek basamak says ayn deilse dengelendirme iki kolada ayr ayr uygulanr.

11

ekil 1.22: D izgi ve k hatt

ekil 1.23: k hattnn izilmesi

ekil 1.24. Basamak geniliklerinin iaretlenmesi

12

ekil 1.25: Kesime noktas

ekil 1.26: Dengelendirilmenin tamamlanmas

Yaprak Metodu: Merdiven kol geniliine gre k hatt izilir (ekil 1.22). lk basmak izilir. Bu basamak rhtlar uzatlarak (O) noktas bulunur. (ekil 1.27). (O) noktas merdiven kollarna paralel olarak uzatlr. Bu uzantlarn ilk ve son basamak uzantlar ile kesitii (M1) ve (M2) noktalar merkez yaplarak (M1-O) ve (M2-O) yarapl yaylar izilir (ekil 1.28). Bu yaylar dndrlecek basamak saysna eit blnr. Bu rhtlar birletirildiinde dengelendirme tamamlanm olur (ekil 1.29).

ekil 1.27: (O) Noktasnn bulunmas

ekil 1.28: M1 Ve M2 noktalarnn bulunmas

13

ekil 1.29: Dengelendirilmenin tamamlanmas

1.1.4.4. Yarm Dner Merdivenlerin Dengelendirilmesi Yarm dner merdivenlerde, yapld yere ve kol geniliine gre en az 8, en ok 15 basamak yelpaze eklinde yaplr. Bu yelpaze basamaklarn dengelendirilmesi eitli metotlarla yaplr. Yarm dner merdiven dengelendirilmesi aadaki gibidir. Yatay Yardmc Doru Metodu: Merdiven kol geniliine gre k hatt izilir (ekil 1.30). k hatt zerinde rhtlar iaretlenerek numaralandrlr. Basamak ortada olacak ekilde tanzim edilen merdivenlerde i kol ekseninin iki yanna beer santimetre alnarak iaretlenir (ekil 1.31). lk basamak oluturularak rhtlar kendi dorultularnda uzatlr. Bu uzantlar, dz basamak uzantsn keserek bir doru paras (a) snrlarlar. (a) uzunluu dengelenecek rht says kadar dz basamak uzants zerinde iaretlenir (5, 6, 7, 8) (ekil 1.32).

14

aretlenen noktalar k hatt zerindeki ayn isimli noktalar ile (5-5, 66, 7-7, ve 8-8) birletirildiinde dengelendirme ilemi bir kolda tamamlanm olur. Birinci kol i tarafnda oluan basamak ince ular ikinci kola aynen tanarak dengelendirme ilemi ikinci kolda da tamamlanm olur (ekil 1.33).

ekil 1.30: D izgi ve k hatt

ekil 1.31: Rhtlarn iaretlenmesi

ekil 1.32: lk basmak tekili (a) mesafesi

ekil 1.33: Dengelendirmenin tamamlanmas

Yatay Yardmc Doru Metodu: Merdiven Kol mesafesi ve aydnlk izilir (ekil 1.34). k hatt izilir ve zerinde rhtlar iaretlenerek numaralandrlr. Merdiven yuva merkezinden, merdiven ekseni ile dar a yapacak ekilde bir doru izilir. Yardmc doru zerinde, balang noktasndan itibaren en az 10cm olmak zere (a) uzunluu alnr. Her seferinde a = 10 cm uzunluuna bir kat ilave edilmek zere, dengelenecek basamak says kadar noktalar iaretlenir (ekil 1.35). Son nokta, dz basaman merdiveni kestii nokta ile birletirilir. Eik doru zerindeki noktalardan bu doruya paraleller izilir. (ekil 1.36) izilen paralellerin ekseni kestii noktalar k hatt zerindeki rhtlar ile birletirildiinde dengelendirme ilemi tamamlanm olur (ekil 1.37).

15

ekil 1.34: Kol mesafesi ve aydnlk

ekil 1.35: k hatt ve rht

ekil 1.36: Paralel dorularn izilmesi

ekil 1.37: Dengelendirmenin tamamlanmas

rnek izim ki kollu ortadan sahanlkl merdiven Kat ykseklii 2.88 m Merdiven kolu genilii 1,20 m Basamak says 16 adet Basamak genilii 30 cm Bina giri kaps 150/220 cm Daire giri kaplar 100/200 cm Deme kalnl 12 cm Merdiven korkuluk ykseklii 90 cmdir. Merdiven kiri ykseklii 40cm, kiri genilii 20 cm dir.

16

Yukarda lleri ve zellii verilen iki kollu ortadan sahanlk merdivenin plann ve kesitini iziniz. lek 1/50. Bina iki katl olup zemin ve birinci kattan olumaktadr. izim Uygulamas ncelikli olarak merdiven kovas oluturulur. 20 cm duvar kalklar kabul edilir. 120 cm merdiven kol genilii ve 20 cm aydnlatma boluu braklr ve giri ve daire kaplar gsterilir (ekil 1.37).

ekil 1.38: Merdiven kovasnn oluturulmas

Merdiven kovas oluturulduktan sonra merdivenin k hatt ve 30 cm olan basamaklar oluturulur. Basamaklar oluturulduktan sonra, basamaklarn n tarafna 5 cm uzaklkta bir izgi daha izilir. Bu izgiler dz ve basamaklarn gerek izgileri nokta nokta gsterilir. Bu izilen izgiler basamak nndeki limonluk kntlarn gstermektedir. Plana stten baktmz iin limonluk izgileri dz, basamak izgilerini ise altta kald iin nokta nokta gsteririz (ekil 1.39).

17

ekil 1.39: k hatt ve basamaklarn izilmesi

k hatt ve basmaklar izildikten sonra llendirmeler izilir. llendirme yatay ve dikeyde yaplr. Giri, ara kat ve st kat kotlar verilir. En son ise basamak saysn rht ykseklii ve basamak geniliini belirten bir yaz yazlr (ekil 1.40).

ekil 1.40: llendirmenin yaplmas ve plann tamamlanmas

Merdiven plan izimi bittikten sonra merdiven kesiti izilir. Kesit izimi yaplrken merdiven plan klavuz olarak kullanlr. T cetvel veya paralel yardm ile masann alt veya st tarafna paralel yaptrlr. nce merdivenin d hatlar izilir. Daha sonra merdiven balang ve sahanlk izilir (ekil 1.41).

18

ekil 1.41: Merdiven kesiti d hatlarn izimi

D hatlar izildikten sonra merdiven planndan da faydalanlarak basamaklar kesit zerine tanr (ekil 1.42).

ekil 1.42: Basmak izgilerinin kesit zerine tanmas

19

Basamak izgileri kesit zerine tandktan sonra basamaklarn balangcndan ters tarafa doru bir basamak geniliinde mesafe llr ve iaretlenir. Bu iaret ile ara sahanlk balangc birletirilir (ekil 1.43).

ekil 1.43: Basamak ve rht klavuz izgisinin oluturulmas

Basamak ve rht klavuz izgisi izildikten sonra basamak uzantlar ile birletii noktalardan yatay izgiler izilir. Basamak ve rhtlar oluturulur. Fazla izgiler silinir. Oluan basamaklarn altndan bir izgi izilir ve o izgiye 12 cm uzaklkta bir izgi izilir ve merdiven demesi oluturulur (ekil 1.44).

ekil 1.44: Basamak, rht ve merdiven demesi

20

Ayn ilemler dier merdiven kolu iinde uygulanr. Dier kolun kesit deil grn olmasna dikkat edilmelidir (ekil 1.45).

ekil 1.45: Dier merdiven kolunun izilmesi

Daha sonra merdiven korkuluklar, llendirmeler, kaplar izilerek merdiven kesiti tamamlanr (ekil 1.46).

ekil 1.46: A-A kesitinin tamamlanmas

21

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

A-OBJEKTF TESTLER (LME SORULARI)
Bu faaliyet kapsamnda hangi bilgileri kazandnz aadaki sorular cevaplandrarak belirleyiniz. LME SORULARI 1. Aadakilerden hangisi kullanldklar yere gre merdiven eitleridir? A) Sa - Sol B) - D C) st - Alt D) Yukar - Aa 2. Aadakilerden hangisi malzeme cinslerine gre merdivenlerden biri deildir? A) Ahap B) Metal C) Plastik D) Betonarme Aadakilerden hangisi merdiven ekillerindendir? A) Tek kollu merdivenler B) ki kollu kede sahanlkl merdivenler C) Tam dner merdivenler D) Hepsi Merdivenlerde basamak genilii ne olmaldr? A) En az 26 cm En ok 32 cm B) En az 30 cm En ok 40 cm C) En az 20 cm En ok 25 cm D) En az 15 cm En ok 22 cm Merdivenlerde rht ykseklii ne olmaldr ? A) En az 20 cm En ok 30 cm B) En az 18 cm En ok 28 cm C) En az 15 cm En ok 25 cm D) En az 12 cm En ok 22 cm Dner merdivenlerde en fazla kot fark ne olmaldr? A) 3,00 m B) 3,50 m C) 2,00 m D) 2,50 m Merdiven kovas genilii en az ne kadar olmaldr ? A) 10 cm B) 12 cm C) 20 cm D) 22 cm

3.

4.

5.

6.

7.

DEERLENDRME
Cevaplarnz modln sonunda bulunan cevap anahtaryla karlatrnz ve doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevapladnz konularla ilgili renme faaliyetlerini tekrarlaynz.

22

B- DEERLENDRME LE
Aada hazrlanan deerlendirme leine gre, yaptnz uygulamay deerlendiriniz. Uygulamann gerekleme dzeyine gre, evet hayr seeneklerinden kendinize uygun olan kutucuun iine iaretleyiniz. DEERLENDRME LE 1 2 3 4 5 6 Merdiven kolu izimi iin iki kollu ortadan sahanlkl bir merdiven setiniz mi? ncelikli olarak merdiven kovasn oluturdunuz mu? Merdivenin k oluturdunuz mu? hatt ve 30 cm olan basamaklar EVET HAYIR

Limonluk izgilerini izdiniz mi? llendirmeleri yaptnz m? Merdiven kesitini karmak iin merdiven plann T cetvel veya paralel yardm ile masann alt veya st tarafna paralel yaptrdnz m? nce merdivenin d hatlarn izip basamaklar kesit zerine tadnz m? Tama ileminden sonra basamak ve sahanlklar izdiniz mi? Merdiven korkuluklarn izip llendirmeleri yaptnz m?

7 8 9

Yaplan deerlendirme sonunda hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Cevaplarnzn tamam evet ise bir sonraki faaliyete geiniz.

23

RENME FAALYET2 RENME FAALYET2

AMA
Bu faaliyette verilen bilgiler dorultusunda, gerekli ortam salandnda merdiven donatsn kuralna uygun izebileceksiniz.

ARATIRMA
Bu faaliyete balamadan nce baz aratrmalar yapmanz gerekir. Bunlar ; evrenizdeki yeni yaplan inaatlar inceleyiniz. rnek projeleri inceleyiniz. evrenizdeki merdivenlerin zelliklerini inceleyerek not alnz. Bu aratrma iin okul, spor salonlar, maazalar vb. yerlerin merdiven zelliklerinin incelmesini yapnz. Kullanm ve grnm asndan gznze arpan olumsuzluklar varsa bunlar kullanan kiilere sorunuz. Aratrma ve gzlemlerinizi rapor haline getiriniz ve snfta arkadalarnzla paylanz.

2. MERDVEN DONATISINI ZMEK

2.1. Merdiven Donatlar
2.1.1. Tanm
Yaplarn katlar arasnda ini ve k salamak iin demirli bir betonla bir baka deile betonarme olarak yaplan yap elemanlardr.

2.1.2. eitleri
Merdiven donats izilecek merdiven eitleri merdiven plannda ki merdiven eitleri ile ayndr. Baknz 1.1.3 Numaral Merdiven Plan eitleri konusu.

2.1.3. ekilleri
Betonarme merdivenler kontrksiyon bakmndan ok eitli ekillerde yaplmaktadr. elik tehizatn konma yerleri betonarme deme ve kirilerdekinin aynsdr. Merdiven plak betonunu, eik duran iki mesnede oturmu veya konsol durumdaki betonarme

24

demeden ibarettir. Ayrca merdiven plak betonunu tatmak iin ortada veya yanlarda kiriler konabilir. Bu kirilerin elik donatlar normal kirilerle ayndr. Betonarme merdivenler genel olarak aadaki ekillerde gruplandrlr. Para basamakl betonarme merdivenler. Yekpare betonarme merdivenler.

2.1.4. izim Uygulamalar

Yapya ait merdiven veya merdivenlerin kalp plan ve kesitleri izilerek donats gsterilir. izimde 1/20 veya 1/25 lei kullanlr. Merdiven donatlacak ksmlar tabliyeler ve sahanlklardr. Merdiven tabliyesi ve sahanlklar birer deme gibi dnlr. Ve donats buna gre izilir. Yapda ekil veya donat olarak birbirinden farkl merdivenler varsa bunlarn her biri iin donat plan ve kesiti izilir. Merdiven donat plan ve kesiti kat plan ve kalp planndan yararlanarak izilir. Merdiven donat plan ve kesit izim uygulamas aadaki gibidir. izim lei seilir (1/20 veya 1/25). Merdiven donat plan ve kesitinin iziminde kat plan ve kalp planndan yararlanlr. Donat plan ve kesiti izilecek olan merdivenin bulunduu kat plan grebileceimiz bir yere konur. Merdivenin evresindeki kolon ve akslar kalp planna baklarak tespit edilir. nce akslar daha sonra kolonlar izilir (ekil 2.1).

ekil 2.1: Aks ve kolonlarn izilmesi

25

Kalp planna bakarak merdiven evresindeki kat kirileri, sahanlk kirileri, merdiven kol kirileri tespit edilir ve izimi yaplr (ekil 2.2).

ekil 2.2: Kirilerin izilmesi

Kalp planndaki llere gre sahanlklar, rhtlar ve k hatt izilir. Merdiven bilgileri yazlr (ekil 2.3).

ekil 2.3: Sahanlk, rht ve k hatt izimi

26

Merdiven Plaklarnn ve sahanlklarn donatlar izilip ap ve aralklar zerlerine yazlr (ekil 2.4).

ekil 2.4: Donatlarn izilmesi

Daha Sonra izgisel ve kotlu llendirme yaplr. Kesit hatlar izilir. (ekil 2.5)

ekil 2.5: llendirme ve kotlandrma

27

Donat plan tamamlandktan sonra kesit izimleri yaplr. Kesit izimi merdiven plan izimi ile ayndr. Kesitler izilir ve iindeki donatlar gsterilir. Kesitin iine izilen donatlar darya anmlar yaplarak ksmi boylar, toplam boylar ap ve aralklar zerlerine yazlr (ekil 2.6a, ekil 2.6b, ekil 2.6c, ekil 2.7d).

ekil 2.6a: A-A kesiti

28

ekil 2.6b: B-B Kesiti

ekil 2.6c: C-C Kesiti

ekil 2.6d: D-D Kesiti

29

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

A-OBJEKTF TESTLER (LME SORULARI)
Bu faaliyet kapsamnda hangi bilgileri kazandnz aadaki sorular cevaplandrarak belirleyiniz. LME SORULARI 1. Aadakilerden hangisi betonarme merdiven eitleridir? A) Tekil - Mtemadi B) Para - Yekpare C) oul Tekil D) Mnferit - oul Merdiven donats hangi leklerde izilir? A) 1/20 1/25 B) 1/5 1/10 C) 1/50 1/100 D) 1/200 1/500 Merdiven donat plan izilirken nceden izilmi hangi planlardan faydalanlr? A) Mimari Kesit Mimari Grn B) Aplikasyon Mimari Kesit C) Kalp Plan Mimari Kat Plan D) Vaziyet Plan - Aplikasyon Merdiven donat plan izilirken hangi izimler yaplr? A) Merdiven Donat Plan Merdiven Donat Kesiti ve Alm B) Kat Plan Donat Plan C) Merdiven Aplikasyonu Merdiven Vaziyeti D) Merdiven Mimari Plan - Grn

2.

3.

4.

DEERLENDRME
Cevaplarnz modln sonunda bulunan cevap anahtaryla karlatrnz ve doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevapladnz konularla ilgili renme faaliyetlerini tekrarlaynz.

30

B- DEERLENDRME LE
Aada hazrlanan deerlendirme leine gre, yaptnz uygulamay deerlendiriniz. Uygulamann gerekleme dzeyine gre, evet hayr seeneklerinden kendinize uygun olan kutucuun iine iaretleyiniz.

DEERLENDRME LE 1 Merdiven donat plan izmek iin, plan ve kesiti hazrladnz m? Kalp planna bakarak merdiven evresindeki kat kirileri, sahanlk kirileri ve merdiven kol kirilerini tespit edip izimini yaptnz m? Sahanlklar, rht ve k hattn izdiniz mi? Merdiven plaklarnn ve sahanlklarn donatlarn izip ap ve aralklarn zerlerine yazdnz m? izgisel ve kotlu llendirme yaptnz m? Donat plan tamamlandktan sonra kesit izimlerini yaptnz m? Kesit iindeki donatlar gsterdiniz mi? Kesitin iine izilen donatlarn darya anmlar yapp, ksmi boylar, toplam boylar ap ve aralklarn zerlerine yazdnz m?

EVET

HAYIR

2 3 4 5 6 7 8

Yaplan deerlendirme sonunda hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Cevaplarnzn tamam evet ise modl deerlendirmeye geiniz.

31

MODL DEERLENDRME MODL DEERLENDRME

Modl ile kazandnz bilgi ve becerileri aadaki sorular cevaplandrarak belirleyiniz.

A- OBJEKTF TESTLER (LME SORULARI)

Bu faaliyet kapsamnda hangi bilgileri kazandnz aadaki sorular cevaplandrarak belirleyiniz. LME SORULARI 1. Merdiven plan ve merdiven donat iziminde merdiven kovas genilii en az ne olmaldr? A) 10 cm B) 20 cm C) 30 cm C) 40 cm Dner merdivenlerin ykseklii en fazla ne olmaldr? A) 2,50 m B) 3,00 m C) 3,50 m D) 4,00 m Kullanldklar yere gre merdiven eitleri hangileridir? A) Merdivenler D Merdivenler B) Alt Merdivenler - st Merdivenler C) Ahap Merdivenler Metal Merdivenler D) Beton Merdivenler Betonarme Merdivenler Merdiven donat plannda donat anm izilirken donatnn hangi zellikleri yazlr? A) Ksmi Boylar B) Toplam Boylar C) ap ve Aralklar D) Hepsi Merdiven plan iziminde kullanlan lek oran nedir? A) 1/5 - /1/10 B) 1/20 1/25 C) 1/50 1/100 D) 1/200 1/500

2.

3.

4.

5.

DEERLENDRME
Cevaplarnz modln sonunda bulunan cevap anahtaryla karlatrnz ve doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevapladnz konularla ilgili renme faaliyetlerini tekrarlaynz.

32

B- PERFORMANS TEST
Aada hazrlanan performans testine gre, kendinizin veya arkadanzn hazrlad merdiven plan ve merdiven donats izimlerini deerlendiriniz. Gerekleme dzeyine gre, evet hayr seeneklerinden uygun olan kutucua iaretleyiniz Aadaki performans testi ile modlle kazandnz yeterlilikleri lebilirsiniz. PERFORMANS TEST 1 2 3 4 5 6 Merdiven kolu izimi iin iki kollu ortadan sahanlkl bir merdiven setiniz mi? ncelikli olarak merdiven kovasn oluturdunuz mu? Merdivenin k oluturdunuz mu? hatt ve 30 cm olan basamaklar EVET HAYIR

Limonluk izgilerini izdiniz mi? llendirmeleri yaptnz m? Merdiven kesitini karmak iin merdiven plann T cetvel veya paralel yardm ile masann alt veya st tarafna paralel yaptrdnz m? nce merdivenin d hatlarn izip basamaklar kesit zerine tadnz m? Tama ileminden sonra basamak ve sahanlklar izdiniz mi? Merdiven korkuluklarn izip llendirmeleri yaptnz m? Merdiven donat plan izmek iin, plan ve kesiti hazrladnz m? Kalp planna bakarak merdiven evresindeki kat kirileri, sahanlk kirileri ve merdiven kol kirilerini tespit edip izimini yaptnz m? Sahanlklar, rht ve k hattn izdiniz mi? Merdiven plaklarnn ve sahanlklarn donatlarn izip ap ve aralklarn zerlerine yazdnz m? izgisel ve kotlu llendirme yaptnz m?

7 8 9 10

11 12 13 14

33

15 16 17

Donat plan tamamlandktan sonra kesit izimlerini yapt m? Kesit iindeki donatlar gsterdiniz mi? Kesitin iine izilen donatlarn darya anmlar yapp, ksmi boylar, toplam boylar ap ve aralklarn zerlerine yazdnz m?

DEERLENDRME
Performans testi deerlendirmesi sonucunda eksik olduunuz konular yeniden tekrar ederek eksik bilgilerinizi tamamlaynz. Kendinizi yeterli gryorsanz bir sonraki modle gemek iin retmeninizle iletiime geiniz.

34

CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI

RENME FAALYET-1 CEVAP ANAHTARI
1 2 3 4 5 6 7 B C D A D A C

RENME FAALYET-2 CEVAP ANAHTARI 1 2 3 4 B A C A

MODL DEERLENDRME SORULARI CEVAP ANAHTARI 1 2 3 4 5 B B A D C

35

NERLEN KAYNAKLAR NERLEN KAYNAKLAR

COKUN A. ., S. IRK, A. KAYHAN, F. AIK, . ERM, Yap Ressaml X. Snf ve lem Yapraklar, hlas Gazetecilik A.., stanbul, 2005. PANCARCI A., M. E. CAL, Yap Teknik Resmi Cilt:2, Birsen Yaynevi, stanbul, 1998.

36

KAYNAKA KAYNAKA
OYMAEL S., Yap Bilgisi Cilt:II Temel Ders Kitab, Milli Eitim Basmevi, stanbul, 2003. COKUN A. ., S. IRK, A. KAYHAN, F. AIK, . ERM, Yap Ressaml X. Snf ve lem Yapraklar, hlas Gazetecilik A.., stanbul, 2005. PANCARCI A., M. E. CAL, Yap Teknik Resmi Cilt:2, Birsen Yaynevi, stanbul, 1998. ERARSLAN A., Bina Bilgisi Temel Ders Kitab, Milli Eitim Basmevi, Ankara, 2000.

37