Professional Documents
Culture Documents
NVERSTES
YNEYLEM ARATIRMASI - I
Yrd. Do. Dr. zer UYGUN
1/36
Yneylem Aratrmas - I
SAKARYA
NVERSTES
2/36
Yneylem Aratrmas - I
SAKARYA
NVERSTES
Eer orijinal modelin parametrelerinde baz deiiklikler meydana gelirse optimal zm deiecek midir? Problemin zm tamamen bozulmadan yeni optimum zm hesap edebilir miyiz?
3/36
Yneylem Aratrmas - I
SAKARYA
NVERSTES
Modeldeki deiimin sonucu drt balk altnda toplanabilir: 1. 2. 3. 4. Mevcut zm deimez, Mevcut zmn olurluluu bozulur, Mevcut zmn optimallii bozulur, Mevcut zmn hem olurluluu hem optimallii bozulur.
4/36
Yneylem Aratrmas - I
SAKARYA
NVERSTES
Modeldeki deiimin sonucu drt balk altnda toplanabilir: 1. Mevcut zm deimez, Herhangi bir ilem yaplmaz. 2. Mevcut zmn olurluluu bozulur, Dual simpleks uygulanr. 3. Mevcut zmn optimallii bozulur, Primal simpleks uygulanr. 4. Mevcut zmn hem olurluluu hem optimallii bozulur. Primal ve Dual simpleks uygulanr.
5/36
Yneylem Aratrmas - I
SAKARYA
NVERSTES
1. Ama fonksiyonu katsaylarnn (cj) deimesi sadece optimallii etkileyebilir. 2. Sa taraf deerlerindeki (bj) deiimler sadece olurluluu etkileyebilir. 3. Ama fonk. ve sa taraf deerlerindeki deiimler hem optimallii hem olurluluu etkileyebilir.
6/36
Yneylem Aratrmas - I
SAKARYA
NVERSTES
1. Ama fonksiyonu katsaylarnn (cj) deimesi sadece optimallii etkileyebilir. Optimallik bozulursa optimallie ulancaya kadar (veya yeni zmn optimallii snrsz olduu grlnceye kadar) yeni tabloya primal simpleks uygulanr.
7/36
Yneylem Aratrmas - I
SAKARYA
NVERSTES
2. Sa taraf deerlerindeki (bj) deiimler sadece olurluluu etkileyebilir. Olurluluk bozulursa olurluluk tekrar elde edilinceye (veya yeni zmn olursuz kald grlnceye) kadar yeni tabloya dual simpleks uygulanr.
8/36
Yneylem Aratrmas - I
SAKARYA
NVERSTES
3. Ama fonk. ve sa taraf deerlerindeki deiimler hem optimallii hem olurluluu etkileyebilir. Eer hem optimallik hem de olurluluk bozulduysa olurluluk gzard edilerek nce primal simpleks daha sonra dual simpleks uygulanr. Aslnda bu, 1. ve 2. ilemlerin srasyla uygulanmasdr.
9/36
Yneylem Aratrmas - I
SAKARYA
NVERSTES
Temelde olmayan deikenlerin ama fonksiyonu satrnn (zj cj) yeniden hesaplanmas gerekir;
1. Y = CBB-1 dual fiyat vektr hesaplanr. 2. Temelde olmayan xjlerin tm iin zj cj = YAj cj hesaplanr.
10/36
Yneylem Aratrmas - I
SAKARYA
NVERSTES
11/36
Yneylem Aratrmas - I
SAKARYA
NVERSTES
A. Ama fonksiyonu katsaylar deiirse: rnek: Max Z = 3.X1+2.X2+0.X3+0.X4+0.X5+0.X6 X1 + 2X2 + X3 =6 2X1 + X2 + X4 =8 -X1 + X2 + X5 =1 X2 + X6 = 2 X1, X2, X3, X4, X5, X6>=0 Z = 3X1 + 2X2 yerine Z = 5X1 + 4X2
12/36
Yneylem Aratrmas - I
SAKARYA
NVERSTES
Temel Z X2 X1 X5 X6
X1 0 0 1 0 0
X2 0 1 0 0 0
X5 0 0 0 1 0
X6 0 0 0 0 1
Yneylem Aratrmas - I
SAKARYA
NVERSTES
A. Ama fonksiyonu katsaylar deiirse: rnek: XB = (X2, X1, X5, X6) CB = (C2, C1, C5, C6) = (4, 5, 0, 0) Y=(y1, y2, y3, y4) = CBB-1 (y1, y2, y3, y4) = (4, 5, 0, 0)
2/3 -1/3 0 0 -1/3 2/3 0 0 -1 1 1 0 -2/3 1/3 0 1
Yneylem Aratrmas - I
SAKARYA
NVERSTES
A. Ama fonksiyonu katsaylar deiirse: rnek: Optimal tabloda =0 olan Z3-C3 ve Z4-C4n yeni deerlerini hesaplayalm. Temel X1 X2 X3 X4
ZJ-CJ=YA-CII
1 0 YA-CII = (1, 2, 0, 0) 0 0
0 1 0 - (0, 0) 0
Z X3 X4 X5 X6
-3 1 2 -1 0
-2 2 1 1 1
0 1 0 0 0
0 0 1 0 0
X5 0 0 0 1 0
X6 0 0 0 0 1
zm 0 6 8 1 2
Yneylem Aratrmas - I
SAKARYA
NVERSTES
Deerler non-negatif olduundan Xj zm deerleri deimez ancak Z ama fonksiyonu deeri deiir.
Yeni ama fonk. deeri: Z = 5X1 + 4X2 = 5(10/3) + 4(4/3) = 22 Z deeri 38/3ten 22ye ykseldii iin bu deiiklik olumludur.
16/36
Yneylem Aratrmas - I
SAKARYA
NVERSTES
A. Ama fonksiyonu katsaylar deiirse: rnek 2: Yeni ama fonksiyonu Maks. Z=4X1+1X2 XB = (X2, X1, X5, X6) CB = (C2, C1, C5, C6) = (1, 4, 0, 0) Y=(y1, y2, y3, y4) = CBB-1 (y1, y2, y3, y4) = (1, 4, 0, 0)
2/3 -1/3 0 0 -1/3 2/3 0 0 -1 1 1 0 -2/3 1/3 0 1
Yneylem Aratrmas - I
SAKARYA
NVERSTES
A. Ama fonksiyonu katsaylar deiirse: rnek 2: Yeni ama fonksiyonu Maks. Z=4X1+1X2
ZJ-CJ=YA-CII
0 1 0 - (0, 0) 0
18/36
Yneylem Aratrmas - I
SAKARYA
NVERSTES
A. Ama fonksiyonu katsaylar deiirse: rnek 2: Yeni ama fonksiyonu Maks. Z=4X1+1X2 (Z3-C3, Z4-C4) = (-2/3, 7/3)
Non-negatif deer olduundan Primal Simpleks uygulanr. Yeni Z deeri de deiecektir.
19/36
Yneylem Aratrmas - I
SAKARYA
NVERSTES
A. Ama fonksiyonu katsaylar deiirse: rnek 2: Yeni ama fonksiyonu Maks. Z=4X1+1X2
Temel Z X2 X1 X5 X6 X1 0 0 1 0 0 X2 0 1 0 0 0 X3 -2/3 2/3 -1/3 -1 -2/3 X4 7/3 -1/3 2/3 1 1/3 X5 0 0 0 1 0 X6 zm 0 44/3 0 4/3 0 10/3 0 3 1 2/3
20/36
Yneylem Aratrmas - I
SAKARYA
NVERSTES
A. Ama fonksiyonu katsaylar deiirse: rnek 2: Yeni ama fonksiyonu Maks. Z=4X1+1X2
Temel Z X2 X1 X5 X6 X1 0 0 1 0 0 X2 0 1 0 0 0 X3 -2/3 2/3 -1/3 -1 -2/3 X4 7/3 -1/3 2/3 1 1/3 X5 0 0 0 1 0 X6 zm 0 44/3 0 4/3 0 10/3 0 3 1 2/3
21/36
Yneylem Aratrmas - I
SAKARYA
NVERSTES
A. Ama fonksiyonu katsaylar deiirse: rnek 2: Yeni ama fonksiyonu Maks. Z=4X1+1X2
Temel Z X3 X1 X5 X6 X1 0 0 1 0 0 X2 1 3/2 1/2 3/2 1 X3 0 1 0 0 0 X4 2 -1/2 1/2 1/2 0 X5 0 0 0 1 0 X6 zm 0 16 0 2 0 4 0 5 1 2
Yneylem Aratrmas - I
SAKARYA
NVERSTES
B. Kst katsaylar deiirse: rnek: Ama fonksiyonu Maks Z = 4X1 + X2 iken (son yaptmz rnee gre), 2 nolu i boya faaliyetinin hammadde kaynaklarndaki 2 ve 1 tonluk kullanmlar yerine 4 ve 3 tonluk kullanmlar olsun. Bu durumda optimum zm etkilenecek midir, aratralm.
23/36
Yneylem Aratrmas - I
SAKARYA
NVERSTES
2X1 + 1X2
-X1 + X2 X2
+ X4
+ X5
=8
=1 + X6 = 2
2X1 + 3X2
-X1 + X2 X2
+ X4
+ X5
=8
=1 + X6 = 2
Yneylem Aratrmas - I
SAKARYA
NVERSTES
X1 0 0 1 0 0
X3 0 1 0 0 0
X5 0 0 0 1 0
X6 0 0 0 0 1
zm 16 2 4 5 2
CB = (C3, C1, C5, C6) = (0, 4, 0, 0) Y=(y1, y2, y3, y4) = CBB-1 ifadesinden; (y1, y2, y3, y4) = (0, 4, 0, 0)
1 -1/2 0 0 0 1/2 0 0 0 1/2 1 0 0 0 0 1
Yneylem Aratrmas - I
SAKARYA
NVERSTES
-X1 + X2
X2
+ X5
=1
+ X6 = 2
Yneylem Aratrmas - I
SAKARYA
NVERSTES
B. Kst katsaylar deiirse: rnek: A ve B hammadde kullanmlar 2 ve 1 yerine 2 ve 1/4 olursa zm etkilenir mi?
Y = (y1, y2, y3, y4) = (0, 2, 0, 0) olarak bulunmutu Z2-C2 = 2y1 + 1/4y2 + y3 + y4 1 Z2-C2 = 2(0)+1/4(2)+1(0)+1(0)-1 = -1/2 Bu deer negatif olduundan (maks iin) optimallik bozulur, primal simpleks uygulanmaldr.
27/36
Yneylem Aratrmas - I
SAKARYA
NVERSTES
28/36
Yneylem Aratrmas - I
SAKARYA
NVERSTES
C. Yeni bir faaliyet (deiken) eklenirse: rnek: Orijinal RMC modelinde, d boyann daha ucuz bir markasn retmek isteyelim. Bu yeni boyann her bir tonu iin A ve B ham maddelerinin her birinden 3/4'er ton kullanlacak olsun. Yeni boyann ton bana kar 3/2 (1000$)dr. 3. kst oluturan i boyann d boyaya gre talebinin en ok bir ton fazla olmas artna yeni boya ilave edilerek durum deerlendirilmelidir. X7, yeni boyann retim miktarn (ton olarak ) gstersin.
29/36
Yneylem Aratrmas - I
SAKARYA
NVERSTES
C. Yeni bir faaliyet (deiken) eklenirse: rnek: Maks Z = 3X1 + 2X2 + 3/2X7 X1 + 2X2 + 3/4X7 6 2X1 + 1X2 + 3/4X7 8 -X1 + X2 - X7 1 X2 + 0X7 2 X1, X2, X7>=0
30/36
Yneylem Aratrmas - I
SAKARYA
NVERSTES
C. Yeni bir faaliyet (deiken) eklenirse: rnek: 1) X7 faaliyetinin optimum tablodaki ama katsays:
Y = CBB-1
Temel Z X2 X1 X5 X6 X1 0 0 1 0 0 X2 0 1 0 0 0 X7 X3 1/3 2/3 -1/3 -1 -2/3 X4 4/3 -1/3 2/3 1 1/3 X5 0 0 0 1 0 X6 0 0 0 0 1 zm 38/3 4/3 10/3 3 2/3
CB = (C2, C1, C5, C6) = (2, 3, 0, 0) 2/3 -1/3 0 0 Y=(y1, y2, y3, y4) = CBB-1 (y1, y2, y3, y4) = (2, 3, 0, 0) -1/3 2/3 0 0
-1 1 -2/3 1/3
1 0 0 1
31/36
Yneylem Aratrmas - I
SAKARYA
NVERSTES
C. Yeni bir faaliyet (deiken) eklenirse: rnek: 1) X7 faaliyetinin optimum tablodaki ama katsays:
Temel Z X2 X1 X5 X6 X1 0 0 1 0 0 X2 0 1 0 0 0 X7 X3 1/3 2/3 -1/3 -1 -2/3 X4 4/3 -1/3 2/3 1 1/3 X5 0 0 0 1 0 X6 0 0 0 0 1 zm 38/3 4/3 10/3 3 2/3
Z7-C7 = (3/4)y1 + (3/4)y2 - (1)y3 + (0)y4 - 3/2 =(3/4)(1/3)+(3/4)(4/3)-(1)(0)+(0)(0)-3/2= -1/4 Z7-C7= -1/4
Yrd. Do. Dr. zer UYGUN
optimallik bozulmutur.
32/36
Yneylem Aratrmas - I
SAKARYA
NVERSTES
C. Yeni bir faaliyet (deiken) eklenirse: rnek: 2) X7ye ait optimal tablo kst katsaylar stunu:
Temel Z X2 X1 X5 X6 X1 0 0 1 0 0 X2 0 1 0 0 0 X7 -1/4 X3 1/3 2/3 -1/3 -1 -2/3 X4 4/3 -1/3 2/3 1 1/3 X5 0 0 0 1 0 X6 0 0 0 0 1 zm 38/3 4/3 10/3 3 2/3
3/4 3/4 -1 0
Yneylem Aratrmas - I
SAKARYA
NVERSTES
34/36
Yneylem Aratrmas - I
SAKARYA
NVERSTES
35/36
Yneylem Aratrmas - I
SAKARYA
NVERSTES
Yneylem Aratrmas - I
SAKARYA
NVERSTES
TEEKKRLER
SORULAR!
ouygun@sakarya.edu.tr
37/36
Yneylem Aratrmas - I