ÇİMENTONUN STANDART DENEYLERİ

Üretilen çimentoların kullanılmadan önce istenilen özelliklerde olduğunu kontrol

etmek amacıyla TSE’de belirtilen çeşitli deneyler yapılır. Genel olarak yapılan deneyler :

- Kimyasal özellik
- Fiziksel özellik
- Mekaniksel özellikler

Yapılan deneyler çimentonun fiziksel özelikleri ile ilgili deneylerdir. Bu deneyler

çimento için gerekli su miktarı tayini ,çimento prizi,çimentonun inceliği,çimentonun hacim
sabitliği,çimentonun özgül ağırlığı,çimentonun birim ağırlığı deneyleridir.

1)Çimento İçin Gerekli Su Miktarı Tayini :

Vicat aleti kullanılarak belirlenir.300 gr çimento,çimento ağırlığının %27 ‘si kadar su

ile karıştırılarak çimento hamuru hazırlanır. Hazırlana çimento hamuru kesik konik şeklindeki
kap içersine yerleştirilir. Vicat aletinin düşey yönde hareket edebilen 200 gr ağırlığındaki bir
çubuk ucuna sonda takılır. Sonda ile su miktarına bakılır. Sondanın hazırlanan karışım
içerisine batma miktarı 5-7 mm arasında kalıyorsa kullanılan su miktarı yeterlidir. 7 mm ’den
büyük ise su ilave edilir,5 mm ’den küçük ise su azaltılır.

2)Çimentonu Priz Deneyi :

Deneyde vicat aletiyle yapılır. Priz başlangıcı çimentonun suyla reaksiyona

girmesinden vicat aletinin iğnesinin tabana 3-5 mm yakınlaşması sonucu başladığı kabul
edilir. Priz sonu ise çimentonun priz başlangıcından sertleşmesi arasından geçen süreye priz
sonu adı verilir.

BETON AGREGALARINA UYGULANAN DENEYLER

1) Birim ağırlık deneyi

2) Özgül ağırlık deneyi
3) Kompozite
4) Çamurlu madde miktarı
5) Organik madde
6) Elek analizi
7) Su emme
8) Donma,çözünme
9) Aşınma
Yapılan deneyler birim ağırlık deneyi,özgül ağırlık deneyi ve elek analizi deneyleridir.

1) Birim Ağırlık Deneyi :

TS 3529 ‘a göre agregaların birim ağırlık deneyi 2 şekilde bulunur.

a) Gerçek birim ağırlığı
b) Sıkışık birim ağırlığı

1
 ∆= G 2 - G 1 / V

G 1 : Kap Ağırlığı (gr)

G 2 : Kap + Malzeme Ağırlığı (gr)
V : Kabın Hacmi

Deneyde kum, kırma taş 1, kırma taş 2 olmak üzere 3 tane malzeme kullanılmıştır.
Kabın hacmini bulmak için kap suyla doldurulur. Toplam ağırlıktan kabın ağırlığı çıkartılarak
kabın hacmi bulunur.

Kap ağırlığı : 5770 gr

Kum + kap ağırlığı : 17980 gr
KT 1 + kap ağırlığı : 16830 gr
KT 2 + kap ağırlığı : 16690 gr
Kabın hacmi : 7650 cm 3

Kum için ; ∆ = 17980 – 5770 / 7650 = 1,596 gr / cm 3

KT 1 için ; ∆ = 1,445 gr / cm 3
KT 2 için ; ∆ = 1,427 gr / cm 3

2) Özgül Ağırlık Deneyi :

Beton üretimi için agregaların özgül ağırlık değerlerinin bilinmesi gerekir. Deney
Arshimet Prensibinden faydalanılarak yapılır. Buna göre su dolu cam bir kap içerisine ağırlığı
belli olan malzeme katılır. Kaptan taşan su miktarı malzemenin mutlak hacmini verir. Buna
göre özgül ağırlık TS 3526 ‘ya göre aşağıdaki bağıntıyla hesaplanır.

δ = G 1/ ( G 2 + G 1 ) – G 3

G 1 : Malzeme ağırlığı
G 2 : Su + kap ağırlığı
G 3 : Kap + su + malzeme ağırlığı

Kum için ; G 1 : 555 gr

G 2 : 1540 gr
G 3 : 1885 gr

δ = 555 / (1540 + 555) – 1885 = 2,64 gr / cm 3

KT 1 için ; G 1 : 555 gr
G 2 : 1540 gr
G 3 : 1880 gr

δ = 555 / (1540 + 555) – 1880 = 2,58 gr / cm 3

KT 2 için ; G 1 : 620 gr
G 2 : 1540 gr
G 3 : 1930 gr

2
 δ = 620 / (1540 + 620) – 1930 = 2,69 gr / cm 3
BETON KARIŞIM HESAPLARI

1 m3 yerine yerleştirilmiş beton içerisine girecek olan malzeme miktarını belirlemek

için yapılır. Beton karışım hesaplarının yapılabilmesi için dozaj,su-çimento oranı ve beton
kıvamı,beton dayanımı gibi özelliklerin bilinmesi gerekir.
Yapılan deneyde 10 dm 3 karışım için ;
Çimento : 3500 gr
Su : 1925 gr
Kum : 5160 gr
KT 1 : 7070 gr
KT 2 : 5340 gr % 1 katkı alınmıştır. % 2 hava boşluğu vardır.
3
d kum : 2,59 gr / cm
d KT 1 : 2,66 gr / cm3
d KT 2 : 2,68 gr / cm3
d çimento : 2,85 gr / cm3

Teorik bileşimde bulunan değerler kullanılarak üretilen betonun birim hacim ağırlığı
2,4 kg / dm3 tür.
Gerçek malzeme miktarı hesabı :

∆g / Ç = Ç / Ç + E / Ç + Kum / Ç + KT 1 / Ç + KT 2 / Ç

∆g / 3500 = 3500 / 3500 + 1925 / 3500 + 5160 / 3500 + 7070 / 3500 + 5340 / 3500

∆g / Ç g = 22290 / 3500 = 6,56

Ç g : Çimento miktarı

∆g / Ç g = 6,56 2400 / Ç g = 6,56 Ç g = 365,8 kg / m3

E = 0,55 x 365,8 = 201,2

Kum : 1,47 x 365,8 = 537,8
KT 1 : 2,02 x 365,8 = 739
KT 2 : 1,52 x 365,8 = 556

h g = 1000 – ( Ç / δç + E + Kum / δk + KT 1 / δKT 1 + KT 2 / δKT 2 )

10 dm3 için ;
h g : 10.000 – (3500 / 2,85 + 1925 + 5160 / 2,59 + 7070 / 2,66 + 5340 / 2,68)
h g : 204,5

K= 3500 / 2,85 + 5160 / 2,59 + 7070 / 2,66 + 5340 / 2,68

10.000
K = 0,787

Karışımın incelik modülü ; I m = 4,6

3
D A32 B32 C32 Karışım
31,5 100 100 100 100
16 62 80 89 66,34
8 38 62 77 30,51
4 23 47 65 18,72
2 14 37 53 12,93
1 8 28 42 7,67
0,25 2 8 15 2,84

120 A32
B32
100
C32
80
KARISIM
60
40
20
0
%EG